Vroegsignalering bij middelengebruik! En dan? Brijder en Brijder Jeugd Leontien Los & Margriet Katoen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Vroegsignalering bij middelengebruik! En dan? Brijder en Brijder Jeugd Leontien Los & Margriet Katoen"

Transcriptie

1 Vroegsignalering bij middelengebruik! En dan? Brijder en Brijder Jeugd Leontien Los & Margriet Katoen

2 Programma Brijder en Brijder Jeugd Wie zit er in de zaal? Middelengebruik en GGZ Wat is verslaving? Model gedragsverandering Highlights MGV Hoe nu verder?

3 Brijder Verslavingszorg Brijder Jeugd(12-23 jaar) Preventie Ambulant behandeling Detox &Klinische behandeling Brijder (vanaf 23 jaar) Zorg ambulant & klinisch Sociale Verslavingszorg Online hulp : O.a.

4 Beschrijving doelgroep Brijder Jeugd: Prevalentie hoofddiagnoses AS I & II (N=1213) Cannabisgebruik 54.5% Gamen 11.8% Alcoholgebruik 9.6% Stimulantia 7.7% Gokken 4.0% Overige middelen 3.9% Meerdere middelen 1.5% Nicotine 0.2% Acute stoornis/imp. Beheersing Andere stoornissen dan middelen 0.1% 6.8%

5 Een keer blowen is voor een jongere niet zo erg Ja dat klopt! Ga staan Nee niet juist! Blijf zitten

6 Positieve effecten gebruik: Verdovend: bv. slaapmiddelen, alcohol o versuffend o pijn, angst, spanning nemen af Stimulerend: bv. cocaïne, amfetamine o peppen lichaam en geest op o je wordt niet moe Bewustzijnsveranderend : bv. LSD, paddo, cannabis o waarneming anders (horen zien voelen) o beleving anders (licht,tijd,geluid) o gevoel versterkt Gamen en gokken: o gevoel van controle en competentie

7 Hoe jonger iemand begint met middelen, hoe groter de kans op problemen? Juist! Ga staan Onjuist! Blijf zitten

8 Visie op verslaving Ziekte chronisch van aard Door genetische, psychologische en sociale factoren Vaak gepaard met andere psychische ziekten (comorbiditeit) Bij jongeren moeilijk te duiden: Geleidelijke schaal van experimenteren tot afhankelijkheid. Eigen normen en waarden spelen een Grote rol in hoe je de ernst inschat

9 DSM 5: stoornis in het gebruik van een middel 2 of meer criteria zijn positief: Problematisch gebruik van het middel dat klinisch tot beperkingen lijdt of lijdensdruk geeft. Blijkt uit twee of meer criteria (vaker of meer gebruiken dan de bedoeling was, persisterende wens tot minderen, veel tijd besteed aan het middel, hunkering, verplichtingen niet nakomen enz.) Ernst specificeren: Licht: twee tot 3 symptomen Matig: 4 a 5 symptomen Ernstig: 6 of meer symptomen Bij jongeren wordt er gekeken naar de ontwikkelingsfase en het functioneren op meerdere terreinen ( peers, ouders, school) in combinatie van de mate en manier van gebruik. Bijvoorbeeld: Middelen misbruik voor het 13 de levensjaar is bv altijd ernstig, is namelijk tevens deviant gedrag

10 Mensen onder behandeling in de GGZ hebben dezelfde motieven om te gebruiken als ieder ander Waar: Ga staan Niet waar: Blijf zitten

11 Risico factoren bij gebruik Bestaanscrisis/ identiteitsproblemen Hoge groepsdruk/ geen nee kunnen zeggen Verdrijven (psychische) problemen/ zelfmedicatie Gezinsproblemen Eenzaamheid/ geen aansluiting leeftijdsgenoten Co-morbiditeit Een ouder die gebruikt of een psychiatrische aandoening heeft LVB Vroegkinderlijk trauma

12 Verslavingsgedrag Glashard ontkennen, stiekem Bagatelliseren Manipuleren, liegen Verantwoordelijkheid buiten zichzelf leggen Schuld aan anderen of iets geven Emotionele verandering Levensstijl Niet kunnen opstaan Spijbelen

13 Wie ziet het als grote uitdaging om met gebruikers te werken? Ja ik wel! Ga staan Nee dankje! Blijf zitten

14 Attitude Voelen, denken en handelen Normen en waarden Eigen gebruik/oordeel KVO (zie drankjewel.nl) Visie hulpverlening/zelfstandigheid Signaleren kunnen en willen

15 Oefening met tweetallen! Overtuig de ander Vraag de ander

16 Vechten of dansen?

17 Permanente uitgang Stadia van gedragsverandering Prochaska & DiClemente Volhouden Terugvallen Uitvoeren Voorstadium Start Tussentijdse uitgang Beslissen Overwegen

18 Stoppen met middelen

19 In gesprek: aktief luisteren Open vragen stellen Reflecteren Bevestigen Samenvatten Informatie en advies geven

20 In gesprek Hou het bij de feiten Wees helder over je verwachtingen Bedenk met welke verwachting de cliënt het gesprek in gaat Ga niet de strijd aan Leg uit in hoeverre iemand in vertrouwen kan spreken Kies een goed moment Benadruk de eigen keuze mogelijkheden en autonomie Geeft informatie als iemand daarom vraagt. Stel grenzen aan gedrag

21 Hoe pak jij dat aan? Gamende jongen van 14 jaar. Hij is ASS gediagnostiseerd en bij de Jeugdpsychiatrie in behandeling. Komt soms niet opdagen op afspraak. Op school heeft hij slechte resultaten. Hij gaat niet meer naar de voetbalclub, omdat hij gamen leuker vindt. De ouders zijn gescheiden en communiceren slecht met elkaar. Daarom zijn ze bekend bij het wijkteam

22 Evidenced based interventies Motiverende gespreksvoering Cognitieve gedragstherapie Mdft (multi dimensionele familie therapie) Aansluiting is de basis!

23 Instelling voor verslavingszorg (IVZ) per provincie Online LOL training Deskundigheidsbevordering voor intermediairs Contact (Noord-Holland) ( Zuid-Holland-Noord) preventie@brijder.nl

24 Vragen?

Middelengebruik bij mensen met een verstandelijke beperking. Arjetta Timmer Brijder Verslavingszorg

Middelengebruik bij mensen met een verstandelijke beperking. Arjetta Timmer Brijder Verslavingszorg Middelengebruik bij mensen met een verstandelijke beperking Arjetta Timmer Brijder Verslavingszorg Parnassia Bavo Groep Brijder Verslavingszorg Preventie Jeugd Zorg ambulant & klinisch Bereidheidliniaal

Nadere informatie

21 mei 2015 marion.kooij@brijder.nl 08835 83880 06 30 26 24 83. www.twitter.com/brijderjeugd

21 mei 2015 marion.kooij@brijder.nl 08835 83880 06 30 26 24 83. www.twitter.com/brijderjeugd 21 mei 2015 marion.kooij@brijder.nl 08835 83880 06 30 26 24 83 www.twitter.com/brijderjeugd Brijder jeugd Preventie Voorlichting (in de klas en aan docenten) ABC gesprekken Aanwezig bij verschillende ZAT

Nadere informatie

27 mei 2015 Sanne Louw Kikid & marion.kooij@brijder.nl 08835 83880 06 30 26 24 83. www.twitter.com/brijderjeugd

27 mei 2015 Sanne Louw Kikid & marion.kooij@brijder.nl 08835 83880 06 30 26 24 83. www.twitter.com/brijderjeugd 27 mei 2015 Sanne Louw Kikid & marion.kooij@brijder.nl 08835 83880 06 30 26 24 83 www.twitter.com/brijderjeugd Kikid Het is als ouder jouw verantwoordelijkheid, dat je kind NEE kan zeggen tegen drank!

Nadere informatie

Liska Vulperhorst Preventiewerker

Liska Vulperhorst Preventiewerker Liska Vulperhorst Preventiewerker Tactus Verslavingszorg Vijf circuits Behandeling & Begeleiding Sociale Verslavingszorg Forensische Verslavingszorg Verslavingsreclassering Preventie & Consultancy Programma

Nadere informatie

LVB en (cannabis)gebruik

LVB en (cannabis)gebruik LVB en (cannabis)gebruik Bart Alders Mondriaan Preventie Programma - Koppeling van literatuur over LVB en middelengebruik en wat we zien in de praktijk - Waarom cannabisgebruik bij de LVBdoelgroep veel

Nadere informatie

LVB en verslaving nu en in de toekomst

LVB en verslaving nu en in de toekomst LVB en verslaving nu en in de toekomst Joanneke van der Nagel Psychiater Tactus Inhoud Middelengebruik en LVB Signaleren en bespreken Zorgmogelijkheden LVG en Verslaving QUIZZZ Alcohol is schadelijker

Nadere informatie

Behandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie

Behandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie Behandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie Dr Wencke de Wildt Directeur behandelzaken Jellinek GZ psycholoog VGCT 2016 Inhoud 15 jaar cognitieve

Nadere informatie

Jonge weggebruikers. Jongeren met een dubbeldiagnose

Jonge weggebruikers. Jongeren met een dubbeldiagnose Jonge weggebruikers Jongeren met een dubbeldiagnose Marjan Hansman Kinder-en jeugdpsychiater Dubbeldiagnose Jeugd Teampsychiater crisisdienst West-Overijssel Dubbeldiagnose Problematisch middelengebruik

Nadere informatie

Dat doet mijn kind toch niet?! Informatie over alcohol en drugs

Dat doet mijn kind toch niet?! Informatie over alcohol en drugs Dat doet mijn kind toch niet?! Informatie over alcohol en drugs 16 oktober 2012 marion.kooij@brijder.nl 023 5307400 www.twitter.com/brijderjeugd Hoeveel alcoholspelletjes kent u? Kingsen Boeren Zap een

Nadere informatie

Dat doet mijn kind toch niet?!

Dat doet mijn kind toch niet?! Dat doet mijn kind toch niet?! Informatie over alcohol en drugs 17 maart 2016 marion.kooij@brijder.nl 088 3583 880 06 30 26 24 83 www.twitter.com/brijderjeugd Brijder jeugd Preventie Voorlichting (in de

Nadere informatie

Keuzevak Effectieve Verslavingspreventie. Welkom. iri Kruit Voorlichting en training

Keuzevak Effectieve Verslavingspreventie. Welkom. iri Kruit Voorlichting en training Keuzevak Effectieve Verslavingspreventie Welkom Docent: Siri Kruit s.r.kruit@hr.nl 1 Huiswerkopdracht : Programma les 2 Theorie basis informatie Cannabis -presentatie Voorlichtingsmateriaal -nabespreken

Nadere informatie

Verslaving en de Geïntegreerde RichtlijnBehandeling persoonlijkheidsstoornissen. Hein Sigling, specialismeleider Verslaving.

Verslaving en de Geïntegreerde RichtlijnBehandeling persoonlijkheidsstoornissen. Hein Sigling, specialismeleider Verslaving. Verslaving en de Geïntegreerde RichtlijnBehandeling persoonlijkheidsstoornissen Hein Sigling, specialismeleider Verslaving. Hein Sigling juni 2008 Wat staat er over verslaving in de GRB? Middelenmisbruik

Nadere informatie

Keuzevak Effectieve Verslavingspreventie. Welkom. iri Kruit Voorlichting en training

Keuzevak Effectieve Verslavingspreventie. Welkom. iri Kruit Voorlichting en training Keuzevak Effectieve Verslavingspreventie Welkom Docent: Siri Kruit sirikruit@live.nl iri Kruit Voorlichting en training 1 Programma Introductie - Kennismaking - Studiehandleiding, opbouw van de lessen

Nadere informatie

VMDB 15-06-2013. Arnold Scholten Psycholoog Brijder Verslavingszorg

VMDB 15-06-2013. Arnold Scholten Psycholoog Brijder Verslavingszorg VMDB 15-06-2013 Arnold Scholten Psycholoog Brijder Verslavingszorg DUBBELE DIAGNOSE Psychiatrische Stoornis + middelenproblematiek Er bestaat wederzijdse beïnvloeding Prognose is minder goed Afzonderlijke

Nadere informatie

Wat zijn wensen van cliënt ten aanzien van gebruik. Hulpvraag cliënt Hulpvraag systeem Noodzaak tot interventies

Wat zijn wensen van cliënt ten aanzien van gebruik. Hulpvraag cliënt Hulpvraag systeem Noodzaak tot interventies Interventieschema lvb bij de cirkel van gedragsverandering van Prochaska en DiClemente STAP 1 STAP 2 STAP 3 STAP 4 Signaleren gebruik Welke fase van gedragsverandering? Wat zijn risico s van gebruik Wat

Nadere informatie

Brijder Verslavingszorg Hoofddorp

Brijder Verslavingszorg Hoofddorp Ons Team Ons team is zeer divers. We bestaan uit het secretariaat, psychologen, maatschappelijk werkers, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, cognitief gedragstherapeutisch werkers, ervaringsdeskundigen,

Nadere informatie

2015 Gerard de Wit voor Psychodidact Waalwijk Bron: Stijn van Merendonk, Sergio van der Pluim, Gerard de Wit e.a. Niets uit deze uitgave mag worden

2015 Gerard de Wit voor Psychodidact Waalwijk Bron: Stijn van Merendonk, Sergio van der Pluim, Gerard de Wit e.a. Niets uit deze uitgave mag worden 2015 Gerard de Wit voor Psychodidact Waalwijk Bron: Stijn van Merendonk, Sergio van der Pluim, Gerard de Wit e.a. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van

Nadere informatie

Het betrekken van familieleden bij de behandeling van dubbele diagnose

Het betrekken van familieleden bij de behandeling van dubbele diagnose Het betrekken van familieleden bij de behandeling van dubbele diagnose Maarten Smeerdijk Congres LEDD, 21 april 2011 AMC, zorglijn Vroege Psychose Waarom familieleden betrekken bij de behandeling van DD?

Nadere informatie

Motivational Interviewing: ontdek de kracht van motiveren

Motivational Interviewing: ontdek de kracht van motiveren Motivational Interviewing: ontdek de kracht van motiveren Stijn van Merendonk Trainer @stijnvmerendonk Is dit herkenbaar? Miller & Rollnick. De ontwikkelaars Bouwden verder op erfgoed Carl Rogers Zij maakten

Nadere informatie

Cannabis. Van frequent naar afhankelijk gebruik

Cannabis. Van frequent naar afhankelijk gebruik Improving Mental Health by Sharing Knowledge Cannabis Van frequent naar afhankelijk gebruik CanDepgroep Peggy van der Pol Margriet van Laar Ron de Graaf Nienke Liebregts Wim van den Brink Dirk Korf Frequent

Nadere informatie

Verslavingszorg online - therapie - detox. Menselijk - Toegankelijk - mobiel. THC_Brochure_V8.indd :18

Verslavingszorg online - therapie - detox. Menselijk - Toegankelijk - mobiel. THC_Brochure_V8.indd :18 Verslavingszorg online - therapie - detox Menselijk - Toegankelijk - mobiel THC_Brochure_V8.indd 1 29-01-19 12:18 Gun uw patiënt een modern alternatief The Home Clinic The Home Clinic is verslavingszorg

Nadere informatie

Wat zijn typische kenmerken van verslaving (DSM-5)? Sterk verlangen om het middel te gebruiken. Al mislukte pogingen om te stoppen of te minderen

Wat zijn typische kenmerken van verslaving (DSM-5)? Sterk verlangen om het middel te gebruiken. Al mislukte pogingen om te stoppen of te minderen VERSLAVING Inhoud Kenmerken verslaving Waarom eens verslaafd moeilijk om te stoppen? Fasen van verandering Behandelvisie Tips voor de omgeving Stel gerust vragen! Wat zijn typische kenmerken van verslaving

Nadere informatie

Verslavingszorg online - therapie - detox. Menselijk - Toegankelijk - mobiel

Verslavingszorg online - therapie - detox. Menselijk - Toegankelijk - mobiel Verslavingszorg online - therapie - detox Menselijk - Toegankelijk - mobiel Gun uw patiënt een modern alternatief The Home Clinic The Home Clinic is verslavingszorg die zich heeft gespecialiseerd in behandeling

Nadere informatie

Geïntegreerde behandeling van patiënten met schizofrenie en middelengebruik

Geïntegreerde behandeling van patiënten met schizofrenie en middelengebruik Geïntegreerde behandeling van patiënten met schizofrenie en middelengebruik Saskia van Duin - verpleegkundig specialist GGZ Melchiord Ricardo - ervaringsdeskundige Ellen Struik teamleider DD kliniek GGZ

Nadere informatie

Het kind in beeld. Sandra Rijnaars-Hekel en Arie van der Meer Brijder Verslavingszorg Programma Verslaving en Ouderschap 18 oktober 2016

Het kind in beeld. Sandra Rijnaars-Hekel en Arie van der Meer Brijder Verslavingszorg Programma Verslaving en Ouderschap 18 oktober 2016 Het kind in beeld Sandra Rijnaars-Hekel en Arie van der Meer Brijder Verslavingszorg Programma Verslaving en Ouderschap 18 oktober 2016 1 2 11 vleugels 110 kamers behandelruimten 3 Ouder & Kind 11 kamers

Nadere informatie

Preventie Wat werkt? Shereen Shaban

Preventie Wat werkt? Shereen Shaban Preventie Wat werkt? Shereen Shaban Wie zijn wij? Preventie alcohol en drugsgebruik, gamen en gokken Jellinek preventie Jeugd/MBO is er voor ouders, professionals en jongeren. Doel : Jongeren stimuleren

Nadere informatie

Keuzevak Effectieve Verslavingspreventie. Welkom. iri Kruit Voorlichting en training

Keuzevak Effectieve Verslavingspreventie. Welkom. iri Kruit Voorlichting en training Keuzevak Effectieve Verslavingspreventie Welkom Docent: Siri Kruit sirikruit@live.nl iri Kruit Voorlichting en training 1 Programma Introductie - Kennismaking - Studiehandleiding, opbouw van de lessen

Nadere informatie

Dynamisch overzicht. Psychologische interventies GGZ. Dynamisch overzicht psychologische interventies GGZ 2016 Pagina 1

Dynamisch overzicht. Psychologische interventies GGZ. Dynamisch overzicht psychologische interventies GGZ 2016 Pagina 1 Dynamisch overzicht Psychologische interventies GGZ Dynamisch overzicht psychologische interventies GGZ 2016 Pagina 1 Dynamisch overzicht psychologische interventies GGZ U heeft een Basisverzekering bij

Nadere informatie

Behandeling van verslaving en comorbiditeit. de Noord Nederlandse ervaring

Behandeling van verslaving en comorbiditeit. de Noord Nederlandse ervaring Behandeling van verslaving en comorbiditeit de Noord Nederlandse ervaring Gent 14 nov2014 Primaire problematiek naar voorkomen in bevolking en % in behandeling 1 Setting van hulp in VZ VNN 34 ambulante

Nadere informatie

Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG

Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG 1 Autisme spectrum stoornissen Waarom dit onderwerp? Diagnostiek

Nadere informatie

Mistral DTOX, een goed begin is het halve werk. Edwin Spapens GZ-Psycholoog Mistral DTOX & Mistral Kliniek

Mistral DTOX, een goed begin is het halve werk. Edwin Spapens GZ-Psycholoog Mistral DTOX & Mistral Kliniek Mistral DTOX, een goed begin is het halve werk. Edwin Spapens GZ-Psycholoog Mistral DTOX & Mistral Kliniek Cluster jeugd Preventie, inclusief minimale interventie van 1-3 gesprekken I- hulp (ambitie ook

Nadere informatie

MIDDELENGERELATEERDE en VERSLAVINGSSTOORNISSEN. Dr. Marie-Catherine Monté en Dr. Marieke Waignein

MIDDELENGERELATEERDE en VERSLAVINGSSTOORNISSEN. Dr. Marie-Catherine Monté en Dr. Marieke Waignein MIDDELENGERELATEERDE en VERSLAVINGSSTOORNISSEN Dr. Marie-Catherine Monté en Dr. Marieke Waignein 28 november 2014 Middelengerelateerde problematiek 1. Algemeen A. Middelengebruik in België B. Gevolgen:

Nadere informatie

Je bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014

Je bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014 Je bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014 Comorbiditeit: Voorkomen van verschillende stoornissen bij 1 persoon. Dubbele diagnose: Verslaving (afhankelijkheid en misbruik

Nadere informatie

PATIËNTEN VERWIJZEN BIJ PROBLEMEN MET ALCOHOL EN DRUGS

PATIËNTEN VERWIJZEN BIJ PROBLEMEN MET ALCOHOL EN DRUGS Informatie voor huisartsen PATIËNTEN VERWIJZEN BIJ PROBLEMEN MET ALCOHOL EN DRUGS Wanneer verwijst u naar de BasisGGZ (Novae) of de Specialistische GGZ (VNN)? WANNEER VERWIJST U NAAR DE BASISGGZ (NOVAE)

Nadere informatie

Dat doet mijn kind toch niet?! Informatie over alcohol en drugs.

Dat doet mijn kind toch niet?! Informatie over alcohol en drugs. Dat doet mijn kind toch niet?! Informatie over alcohol en drugs. 28 januari 2014 marion.kooij@brijder.nl 08835 83880 06 30 26 24 83 www.twitter.com/brijderjeugd 30-01-2014 Marion Kooij Brijder Verslavingszorg

Nadere informatie

Middelengebruik en alcohol in relatie tot NAH. Twan van Duijnhoven Verpleegkundig Specialist GGZ

Middelengebruik en alcohol in relatie tot NAH. Twan van Duijnhoven Verpleegkundig Specialist GGZ Middelengebruik en alcohol in relatie tot NAH Twan van Duijnhoven Verpleegkundig Specialist GGZ Programma Stellingen Geschiedenis van verslaving Wat zijn drugs? Fasen van gebruik Soorten middelen Effecten

Nadere informatie

Organogram Werkgebied

Organogram Werkgebied Wat doet Tactus Verslavingszorg? Tactus is specialist op het terrein van de verslavingszorg. Mensen die door hun verslaving aan alcohol, drugs, medicijnen, gokken, gamen, eten of andere verslavingen in

Nadere informatie

EABCT. Begeleiding en opvang chronische psychiatrie in de basis GGZ. monitoren, familie, leefstijladviezen, en motiverende gespreksvoering

EABCT. Begeleiding en opvang chronische psychiatrie in de basis GGZ. monitoren, familie, leefstijladviezen, en motiverende gespreksvoering EABCT 2014 Begeleiding en opvang chronische psychiatrie in de basis GGZ monitoren, familie, leefstijladviezen, en motiverende gespreksvoering dr. Tonnie Staring Achtergrond Wie zijn de chronisch zieken?

Nadere informatie

Werk en Verslaving. Ard van Oosten psychiater, bedrijfskundige

Werk en Verslaving. Ard van Oosten psychiater, bedrijfskundige Werk en Verslaving Ard van Oosten psychiater, bedrijfskundige Inhoud Inleiding Verslaving als ziekte Werk en verslaving Medisch - Juridisch kader Beleid Inleiding Gewoonteverslaving Gokverslaving, chatverslaving,

Nadere informatie

Inhoud. Ontgifting en stabilisatie. Observatie en Diagnostiek en Behandeling. Cijfers en Onderzoek. Aanbod Jeugd in Nederland

Inhoud. Ontgifting en stabilisatie. Observatie en Diagnostiek en Behandeling. Cijfers en Onderzoek. Aanbod Jeugd in Nederland Polls drugsweb Kun je op eigen houtje van drugs afkomen Ja: 85% Moeten we minder gaan drinken Ja: 57% Bang om verslaafd te worden Ja: 21% Drugs meenemen naar buitenland Ja: 73% Wiet is een harddrug Ja:

Nadere informatie

Het geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS

Het geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS Het geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS Dag van de Inhoud Den Haag 28 september 2017 Ante Lemkes, GZ-psycholoog in opleiding tot Specialist Inleiding Introductie van mezelf, jullie

Nadere informatie

INDIGO HET ANTWOORD OP DE BASIS GGZ

INDIGO HET ANTWOORD OP DE BASIS GGZ INDIGO HET ANTWOORD OP DE BASIS GGZ Inhoudsopgave Indigo Brabant 2 Wat is de Basis GGZ? 2 Wat kan Indigo mij bieden? 4 1. POH-GGZ 2. Generalistische Basis GGZ Specialistische GGZ 7 Heeft u vragen? 7 Contact

Nadere informatie

Middelengebruik en verslaving bij LVB

Middelengebruik en verslaving bij LVB Middelengebruik en verslaving bij LVB 14 februari 2019 Impulsdag, Gent Dr. Neomi van Duijvenbode Psycholoog i.o.t. GZ-psycholoog Senior onderzoeker n.vanduijvenbode@tactus.nl Verslaving bij LVB Adolescenten

Nadere informatie

De beste zorg voor psychische en verslavingsproblemen

De beste zorg voor psychische en verslavingsproblemen De beste zorg voor psychische en verslavingsproblemen 3 Parnassia Groep is specialist in geestelijke gezondheid Psychische klachten, een psychische stoornis of ziekte: ze kunnen iedereen treffen en ernstig

Nadere informatie

Schizofrenie en comorbide verslaving

Schizofrenie en comorbide verslaving Schizofrenie en comorbide verslaving Wilma Reesink GGZ Verpleegkundig Specialist GGNet Apeldoorn Workshopindeling: 1. Stellingen bespreken aan de hand van het Lagerhuismodel met doel: kennis testen, dilemma

Nadere informatie

Partnerschap van de familie in de behandeling. Het investeren in de kracht van naastbetrokkenen René Keet

Partnerschap van de familie in de behandeling. Het investeren in de kracht van naastbetrokkenen René Keet Partnerschap van de familie in de behandeling Het investeren in de kracht van naastbetrokkenen René Keet Interventie doelen EPA (parallelle zorg) persoonlijk herstel nastreven psychiatrische symptomen

Nadere informatie

Leernetwerkbijeenkomst project LVB & Verslaving. Workshop ontwikkeling beleid & deskundigheid Rianca den Ouden

Leernetwerkbijeenkomst project LVB & Verslaving. Workshop ontwikkeling beleid & deskundigheid Rianca den Ouden Leernetwerkbijeenkomst project LVB & Verslaving Workshop ontwikkeling beleid & deskundigheid Rianca den Ouden Visie-ontwikkeling Kernvragen: Wat hebben de cliënten nodig? Wat hebben de medewerkers nodig?

Nadere informatie

Gedwongen opname en verslaving Dr Anne Van Duyse - De Sleutel en PC Sint Jan Baptist

Gedwongen opname en verslaving Dr Anne Van Duyse - De Sleutel en PC Sint Jan Baptist Gedwongen opname en verslaving Dr Anne Van Duyse - De Sleutel en PC Sint Jan Baptist Deel 1: Wet op de gedwongen opname Deel 2: problematisch middelengebruik Toetsing van de wet bij verslaving Geesteszieke

Nadere informatie

Zorgstandaard. Problematisch Alcoholgebruik & Alcoholverslaving

Zorgstandaard. Problematisch Alcoholgebruik & Alcoholverslaving Zorgstandaard Problematisch Alcoholgebruik & Alcoholverslaving WORKSHOP - inleiding, dr. Peter Greeven, klinisch-psycholoog, lid werkgroep Zorgstandaarden, bestuurslid NIP - vervolg, Marcella Mulder, teamleider

Nadere informatie

Verslavingspreventie

Verslavingspreventie Verslavingspreventie Mathijs.de.Croon@Novadic-Kentron.nl 073-689 90 90 Jaarlijks 8.000 cliënten bij NK (niet preventie) ambulant 85%, klinisch 15% cannabis 12% opiaten 10% cocaïne amfetamine e.d. 14% alcohol

Nadere informatie

Triple Trouble in de praktijk. Triple Trouble in de praktijk. Komt een man bij de dokter. Drie soorten middelen. Stoornis in het gebruik van middelen

Triple Trouble in de praktijk. Triple Trouble in de praktijk. Komt een man bij de dokter. Drie soorten middelen. Stoornis in het gebruik van middelen Triple Trouble in de praktijk Triple Trouble in de praktijk LEDD congres 2014 Joanneke van der Nagel Jannelien Wieland Robert Didden Van enkelvoudig naar complex licht tot ernstig Over wat te doen wie

Nadere informatie

Eliane Duvekot. Eliane Duvekot

Eliane Duvekot. Eliane Duvekot Eliane Duvekot Eliane Duvekot Gezinsinterventies Het belang van een focus René Keet, psychiater GGZ Noord Holland Noord AMC Inhoud presentatie Psychosociale interventies bij schizofrenie Gezinsinterventies

Nadere informatie

Triple problematiek. Complexe zorg leer je van elkaar! 22 maart 2018, Inspiratiedag Pluryn/Intermetzo

Triple problematiek. Complexe zorg leer je van elkaar! 22 maart 2018, Inspiratiedag Pluryn/Intermetzo Triple problematiek Complexe zorg leer je van elkaar! 22 maart 2018, Inspiratiedag Pluryn/Intermetzo Dr. Neomi van Duijvenbode Afdelingspsycholoog / Senior onderzoeker n.vanduijvenbode@tactus.nl Het project

Nadere informatie

Training & themabijeenkomsten 2018

Training & themabijeenkomsten 2018 Training & themabijeenkomsten 2018 voor mantelzorgers en vrijwilligers Inhoudsopgave 3 4 7 9 11 11 Trainingen en themabijeenkomsten - Het hoe en waarom Trainingen voor mantelzorgers Trainingen voor vrijwilligers

Nadere informatie

ALCOHOL ANDERE DRUGS GAMEN EN ONGEZELLIG? Bernard van t Klooster, preventiewerker.

ALCOHOL ANDERE DRUGS GAMEN EN ONGEZELLIG? Bernard van t Klooster, preventiewerker. ALCOHOL ANDERE DRUGS GAMEN EN OUDERS ONGEZELLIG? Bernard van t Klooster, preventiewerker bernard.van.t.klooster@novadic-kentron.nl DEURNE- ZEILBERG 5 juni 2018 Wat heeft u zelf wel eens gebruikt? Cocaine

Nadere informatie

Activiteitenaanbod van Verslavingszorg Noord Nederland t.b.v. CJG s Friesland 2012

Activiteitenaanbod van Verslavingszorg Noord Nederland t.b.v. CJG s Friesland 2012 enaanbod van Verslavingszorg Noord Nederland t.b.v. CJG s 2012 Activiteit KOPP/KVO Doepraatgroepen/jongerencursus (ism GGZ /Kinnik) n.veldhoen@vnn.nl Gezin Aan Bod (ism Jeugdhulp ) g.thomas@vnn.nl De Gezonde

Nadere informatie

Verslaving en Werk. Rolf Swens Peter Couvee

Verslaving en Werk. Rolf Swens Peter Couvee Verslaving en Werk Rolf Swens Peter Couvee Programma 1. Voormeting (vragenlijst) 2. Voorkomen, risico en kosten 3. Professioneel Handelen 1. middelen, 2. neurobiologie, 3. interventies 4. Hulpverlening

Nadere informatie

Workshop 9 En morgen gezond weer op

Workshop 9 En morgen gezond weer op 23 april 2012 Symposium Ouderen & Alcohol Workshop 9 En morgen gezond weer op Complementair werken in de zorg voor ouderen Yildiz Gecer Tactus Henk Snijders Carintreggeland Voorstellen Wie zijn wij? Wie

Nadere informatie

Leefstijltraining PLUS. LEDD 27 november Tonko Hoffman, Psycholoog Petra Pols, GGZ Verpleegkundig Specialist i.o. Forensisch FACT-LVB Palier

Leefstijltraining PLUS. LEDD 27 november Tonko Hoffman, Psycholoog Petra Pols, GGZ Verpleegkundig Specialist i.o. Forensisch FACT-LVB Palier Leefstijltraining PLUS LEDD 27 november 2014 Tonko Hoffman, Psycholoog Petra Pols, GGZ Verpleegkundig Specialist i.o. Forensisch FACT-LVB Palier Agenda Voorstellen Achtergrond team F-FACT-LVB Achtergrond

Nadere informatie

Eliane Duvekot. Eliane Duvekot

Eliane Duvekot. Eliane Duvekot Eliane Duvekot Eliane Duvekot Familie Motiverende Interventie (FMI) Marijke Krikke, gezinstherapeut Maarten Smeerdijk, psycholoog René Keet, projectleider Opbouw Aanleiding familie-training gericht op

Nadere informatie

Motiverende gespreksvoering cursusbijeenkomst 1: Het wiel van verandering

Motiverende gespreksvoering cursusbijeenkomst 1: Het wiel van verandering Motiverende gespreksvoering cursusbijeenkomst 1: Het wiel van verandering Afdeling Vroege Psychose AMC Marijke Krikke Carin Meijer Voorstellen / Achtergrond werken MI Inventariseren MI versus hoe eerder

Nadere informatie

Verslaving en comorbiditeit

Verslaving en comorbiditeit Verslaving en comorbiditeit Wat is de evidentie? Dr. E. Vedel, Jellinek, Arkin 18 november 2014 Comobiditeitis hot 1 Jellinek onderzoek comorbiditeit Verslaving & persoonlijkheid, 1997 Verslaving & ADHD,

Nadere informatie

Workshop jongeren, middelengebruik en delictgedrag

Workshop jongeren, middelengebruik en delictgedrag Workshop jongeren, middelengebruik en delictgedrag Programma Delictgedrag en middelengebruik jongeren Typen delictgedrag in relatie tot middelen(gebruik) Effecten middelengebruik samenleving Werking van

Nadere informatie

Motivational Interviewing 14 november DAI Artsen Van ziekte en zorg naar preventie en gezond gedrag.

Motivational Interviewing 14 november DAI Artsen Van ziekte en zorg naar preventie en gezond gedrag. Motivational Interviewing 14 november 2018 DAI Artsen Van ziekte en zorg naar preventie en gezond gedrag Rubik Nazarian www.linkedin.com/in/dai-artsen/ Beinvloedingsstijlen Communicatiestijlen Sturend

Nadere informatie

Herkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking

Herkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking Herkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking Doelgroep s Heeren Loo, Almere: Alle leeftijden: kinderen, jongeren & volwassenen (0 100 jaar) Alle niveaus van verstandelijke

Nadere informatie

Verslavingskunde in de huisartsenpraktijk door Tactus Verslavingszorg

Verslavingskunde in de huisartsenpraktijk door Tactus Verslavingszorg Verslavingskunde in de huisartsenpraktijk door Tactus Verslavingszorg Wat kan Tactus Verslavingszorg mij in de huisartsenpraktijk bieden? Een verslaving is vaak lastig te herkennen. Mensen raken niet zomaar

Nadere informatie

Angst Stemming Psychose Persoonlijkheid Gebruik middelen Rest

Angst Stemming Psychose Persoonlijkheid Gebruik middelen Rest Ad Kaasenbrood, psychiater/psychotherapeut Congres Een te gekke wijk, Bunnik, 8 November 2017 Psychiatrische ziekten Komen vaak voor Zijn ernstig Zijn duur Zijn complex Verhouden zich tot geestelijke gezondheid,

Nadere informatie

Congres 01-04-2009. lex pull 23-03-2009 1

Congres 01-04-2009. lex pull 23-03-2009 1 ADHD EN VERSLAVING Congres 01-04-2009 lex pull 23-03-2009 1 ADHD EN VERSLAVING PREVALENTIE VERKLARINGSMODELLEN DIAGNOSTIEK BEHANDELING lex pull 23-03-2009 2 prevalentie 8-Tal studies SUD bij ADHD: Life-time

Nadere informatie

Ouderavond CLZ Ouderavond. Voorstellen. Kelly Roelofs. Onze insteek

Ouderavond CLZ Ouderavond. Voorstellen. Kelly Roelofs. Onze insteek 24-11-16 Ouderavond Ouderavond CLZ 21-11-2016 Voorstellen Kelly Roelofs kelly.roelofs@stichting-be-aware.nl Onze insteek Overmatig versus gezond Vroeg signalering Preventie Kind bewust maken, eigen verantwoordelijkheid

Nadere informatie

HERSENZIEKTEN, AUTONOMIE EN GEDRAG. Werkbezoek OM Dordrecht 6-10-2009

HERSENZIEKTEN, AUTONOMIE EN GEDRAG. Werkbezoek OM Dordrecht 6-10-2009 HERSENZIEKTEN, AUTONOMIE EN GEDRAG Werkbezoek OM Dordrecht 6-10-2009 Co-morbiditeit is de norm (gegevens uit intern onderzoek Bouman GGZ) HEROÏNE (VAAK POLYDRUGGE BRUIK) ALCOHOL STIMULAN- TIA CANNABIS

Nadere informatie

Signaleren & begeleiden

Signaleren & begeleiden Signaleren & begeleiden Steffie Nooy GGD Chareen Soekardjo Jellinek Jeugdnet Programma De Gezonde School en Genotmiddelen Kennis van Alcohol, Cannabis, Gamen Signaleren van gebruik Gespreksvoering Aanbod

Nadere informatie

Middelgerelateerde en verslavingsstoornissen

Middelgerelateerde en verslavingsstoornissen Middelgerelateerde en verslavingsstoornissen Van DSM-IV naar DSM-5 Sietske Dellbrügge JACQUELINE HOVENS Denken over verslaving Moreel model Heropvoedingskampen Farmacologisch model Drankbestrijding Symptomatisch

Nadere informatie

IN BEWEGING. Onderneem! Nietsdoen is geen optie

IN BEWEGING. Onderneem! Nietsdoen is geen optie IN BEWEGING Onderneem! Nietsdoen is geen optie Belang bewegen Emotioneel: plezier, je goed voelen, zelfvertrouwen, eigenwaarde, positieve invloed op emotionele stoornissen Sociaal: participatie, ontwikkeling

Nadere informatie

Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Workshop Motiverende Gespreksvoering Hoe werkt advies? drs. Hilde Jans psycholoog hilde.jans@cambiamo.

Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Workshop Motiverende Gespreksvoering Hoe werkt advies? drs. Hilde Jans psycholoog hilde.jans@cambiamo. Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Workshop Motiverende Gespreksvoering Hoe werkt advies? drs. Hilde Jans psycholoog hilde.jans@cambiamo.nl Waarom mensen niet? Dus wat kun je doen? Ze weten niet

Nadere informatie

Ouderen en verslaving Dick van Etten Verpleegkundig Specialist GGZ Centrum Maliebaan

Ouderen en verslaving Dick van Etten Verpleegkundig Specialist GGZ Centrum Maliebaan Ouderen en verslaving Dick van Etten Verpleegkundig Specialist GGZ Centrum Maliebaan U moet de bakens verzetten en noch sterke drank, noch bier meer gebruiken: houdt u aan een matig gebruik van een redelijke

Nadere informatie

Psychisch of Psychiatrie? 12-06-2012

Psychisch of Psychiatrie? 12-06-2012 Wat is een psychische stoornis? Een psychische stoornis is een patroon van denken, voelen en gedrag dat binnen de geldende cultuur ongebruikelijk is. Het patroon veroorzaakt last bij de persoon zelf en/of

Nadere informatie

Preventie en voorlichting

Preventie en voorlichting Preventie Preventie en voorlichting Introductie De afdeling preventie geeft voorlichting en advies over genotmiddelen aan jongeren, ouders en professionals. Verslavingszorg verleent hulp aan volwassenen

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder

Nadere informatie

vroegsignalering alcoholgebruik medicatie & verslaving Ouderen Anton Selman

vroegsignalering alcoholgebruik medicatie & verslaving Ouderen Anton Selman vroegsignalering alcoholgebruik medicatie & verslaving Ouderen Anton Selman WWW.IRISZORG.NL Cijfers Ongeveer 300 patiënten met verslavingsproblemen per huisartspraktijk in Nederland Per 150 consulten per

Nadere informatie

Je vader en/of moeder verslaafd? Transgenerationele overdracht van verslaving

Je vader en/of moeder verslaafd? Transgenerationele overdracht van verslaving Je vader en/of moeder verslaafd? Transgenerationele overdracht van verslaving Drs. Margreet van der Meer Hoofd Kwaliteit Innovatie Centrum VNN Lectoraat Verslavingskunde Hanzehogeschool Je vader en/of

Nadere informatie

Let s motivate the patient

Let s motivate the patient LET S MOTIVATE THE PATIENT Melissa.Ooms@Ugent.be Let s motivate the patient 1. Wat is motivatie? 2. Het belang van motivationele gespreksvoering (MG) 3. Theoretische achtergrond 4. Basisprincipes in MG

Nadere informatie

Preventie en voorlichting

Preventie en voorlichting Preventie en voorlichting Verslavingszorg Preventie en voorlichting Verslavingszorg Mondriaan voor geestelijke gezondheid Verslavingszorg Preventie en voorlichting Doordacht dynamisch! Colofon Tekst Afdeling

Nadere informatie

Motiverende gespreksvoering : De kracht van

Motiverende gespreksvoering : De kracht van Motiverende gespreksvoering : De kracht van leefstijl DAI Artsen Van ziekte en zorg naar preventie en gezond gedrag AIOS-dag: alles over sociale problemen en leefstijl! 23-03-19 Rubik Nazarian @leefstijlleeft

Nadere informatie

Iedereen is anders dus waarom één behandeling?

Iedereen is anders dus waarom één behandeling? Iedereen is anders dus waarom één behandeling? Gepersonaliseerde behandeling van middelengebruik voor mensen met een lichte verstandelijke beperking Dr. Evelien Poelen Esmée Schijven, MSc Lotte Gosens,

Nadere informatie

Middelen, delictgedrag en leefstijltraining. Marscha Mansvelt

Middelen, delictgedrag en leefstijltraining. Marscha Mansvelt Middelen, delictgedrag en leefstijltraining Marscha Mansvelt Inhoud Hoe gaat de Waag om met middelengebruik als risicofactor voor delictgedrag? Leefstijltraining 1. Alcohol is de meest sociaal geaccepteerde

Nadere informatie

Richtlijn Aanpassingsstoornis bij patiënten met kanker. Tineke Vos, psychiater HMC Den Haag

Richtlijn Aanpassingsstoornis bij patiënten met kanker. Tineke Vos, psychiater HMC Den Haag Richtlijn Aanpassingsstoornis bij patiënten met kanker Tineke Vos, psychiater HMC Den Haag Aanleiding Richtlijn Sinds 2012 wordt behandeling van de aanpassingsstoornis door basis- of specialistische GGZ

Nadere informatie

Diagnostiek fase. Behandelfase. Resocialisatiefase. Psychosociale behandeling. Medicamenteuze behandeling. Terugvalpreventie Herstel

Diagnostiek fase. Behandelfase. Resocialisatiefase. Psychosociale behandeling. Medicamenteuze behandeling. Terugvalpreventie Herstel Diagnostiek fase Samenvattingskaart WANNEER, HOE? 1. Diagnostiek middelengebruik 2. Vaststellen problematisch middelengebruik en relatie met delict Aandacht voor interacties psychische problemen en middelengebruik

Nadere informatie

verslavingspreventie binnen het onderwijs

verslavingspreventie binnen het onderwijs verslavingspreventie binnen het onderwijs In dit overzicht is per type onderwijs en de verschillende leeftijdsfasen te zien welke preventieve interventies er ingezet kunnen worden. De richtlijnen geven

Nadere informatie

LVB en verslaving Een (on)beperkte relatie

LVB en verslaving Een (on)beperkte relatie LVB en verslaving Een (on)beperkte relatie Brijder Verslavingszorg Inholland, Lectoraat GGZ-verpleegkunde Simone Bakker Koos de Haan Scholing, Advies en Projecten Ede 12 juni 2013 2 Agenda 1. Kenmerken

Nadere informatie

Achtergrond E-learning Oefenen Evaluatie

Achtergrond E-learning Oefenen Evaluatie Achtergrond E-learning Oefenen Evaluatie Aanhaken bij breed maatschappelijk en landelijk tabaksontmoedigingsbeleid. Voorbeeldfunctie van Jellinek. Stoppen met roken heeft positief effect op overige verslavingsbehandelingen.

Nadere informatie

Vroegsignalering alcoholgebruik op de Spoedeisende hulp

Vroegsignalering alcoholgebruik op de Spoedeisende hulp Vroegsignalering alcoholgebruik op de Spoedeisende hulp Samenwerking tussen algemeen ziekenhuis en GGZ Roxanne Izendooren Projectleider Vroegsignalering alcoholgebruik 23 april 2012 Opdracht: Vragenlijst

Nadere informatie

Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Motiveren tot gedragsverandering; Wat is lastig en wat kun je doen?

Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Motiveren tot gedragsverandering; Wat is lastig en wat kun je doen? Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Motiveren tot gedragsverandering; Wat is lastig en wat kun je doen? Leerlingen met SOLK Effectieve gesprekken met ouders en leerlingen drs. Hilde Jans psycholoog

Nadere informatie

Oudervereniging Cambium - Buys Ballot

Oudervereniging Cambium - Buys Ballot Verslag ouderavond 21 oktober 2015 Presentatie Pubers: alcohol en drugs De avond wordt gepresenteerd door Bernard van t Klooster, van Novadic-Kentron, netwerk voor verslavingszorg in de regio Noord-Brabant.

Nadere informatie

Conferentie Alcohol, Gezondheid en Beleid

Conferentie Alcohol, Gezondheid en Beleid Conferentie Alcohol, Gezondheid en Beleid Hoe motiveer je mensen hun drinkgedrag te veranderen? De uitgangspunten van motiverende gespreksvoering. Gerard M. Schippers THE AMSTERDAM INSTITUTE FOR ADDICTION

Nadere informatie

Keuzevak Effectieve Verslavingspreventie. Welkom. iri Kruit Voorlichting en training

Keuzevak Effectieve Verslavingspreventie. Welkom. iri Kruit Voorlichting en training Keuzevak Effectieve Verslavingspreventie Welkom Docent: Siri Kruit s.r.kruit@hr.nl 1 Huiswerkopdracht : Programma les 2 Theorie basis informatie Cannabis -presentatie Voorlichtingsmateriaal -nabespreken

Nadere informatie

Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten. Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest

Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten. Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest Van DSM IV naar DSM 5 DSM IV - somatisatie stoornis, - somatoforme

Nadere informatie

Psychotische stoornissen & Schizofrenie. Rob Lutterman Verpleegkundig consulent psychiatrie Psychiatrie en Medische Psychologie, OLVG

Psychotische stoornissen & Schizofrenie. Rob Lutterman Verpleegkundig consulent psychiatrie Psychiatrie en Medische Psychologie, OLVG Psychotische stoornissen & Schizofrenie Rob Lutterman Verpleegkundig consulent psychiatrie Psychiatrie en Medische Psychologie, OLVG filmpje niels is psychotisch Inhoud Inleiding Psychose Schizofrenie

Nadere informatie

Alcohol en drugs. Wat zien we binnen de huisartsenvoorziening? Hersenschade 21-11-2013. Verbinding maken. met datgene wat onbesproken blijft

Alcohol en drugs. Wat zien we binnen de huisartsenvoorziening? Hersenschade 21-11-2013. Verbinding maken. met datgene wat onbesproken blijft Verbinding maken. met datgene wat onbesproken blijft Alcohol en drugs Waar denken we aan? Nadine Mouchart, MSc Medewerker Verslavingspreventie Wat zien we binnen de huisartsenvoorziening? En wat missen

Nadere informatie

Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen?

Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen? Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen? Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen? Richtlijnen Casus IDDT Richtlijnen, wat zeggen ze niet! Richtlijnen Dubbele Diagnose, Dubbele hulp (2003) British

Nadere informatie

20 man 15 vrouw. depressie paranoia psychose

20 man 15 vrouw. depressie paranoia psychose Dubbele Diagnose Patricia v.wijngaarden-cremers, psychiater Circuitmanager Verslavingspsychiatrie Dimence Inhoud - Inleiding - Gebruik onder Nederlandse Jongeren - Psychiatrische Comorbiditeit - Wat is

Nadere informatie