Geestelijke gezondheid
|
|
- Annelies Lenaerts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 In dit onderdeel wordt ingegaan op de geestelijke gezondheid van ouderen. De onderwerpen die worden aangesneden zijn psychische stoornissen en eenzaamheid. Volgens gegevens uit de Rapportage 2001 van het Sociaal Cultureel Planbureau blijken de drie meest voorkomende psychische stoornissen bij ouderen angststoornissen, depressiestoornissen en/of cognitieve stoornissen (dementie) te zijn. Verderop in dit hoofdstuk wordt op deze psychische stoornissen verder ingegaan. Een deel van de gegevens is afkomstig uit de gezondheidsenquête van de die in 1998 is gehouden onder een groot deel van de Friese bevolking van 20 tot en met 64 jaar 1. Bij de ontwikkeling van ouderen gezondheidsbeleid is het niet alleen van belang naar de huidige generatie ouderen te kijken, maar ook te anticiperen op de toekomstige situatie. Het is daarom van belang om te kijken naar trends die zich bij het stijgen van de leeftijd (naar hogere leeftijdsgroepen toe ) voordoen. Deze trendgegevens kunnen aanknopingspunten bieden voor het ouderen(gezondheids)beleid. In de gezondheidsenquête van is de geestelijke gezondheid gemeten aan de hand van vijf vragen over neerslachtigheid/ somberheid, nervositeit en ongelukkigheid. Onderstaande figuur geeft de resultaten uit de gezondheidsenquête van met betrekking tot psychische klachten en eenzaamheid weer % l eefti jd psychische klachten matig tot (zeer) sterk eenzaam 1 De in dit hoofdstuk gepresenteerde figuren hebben betrekking op Friesland als geheel (20 t/m 64 jaar). De gegevens van de 20 t/m 24 jarigen betreffen de gemeenten uit de voormalige regio s Noord-Friesland en Zuidwest Friesland. Voor meer informatie over de methodiek en achtergronden wordt verwezen naar het onderzoeksrapport gezondheidsenquête Friesland van de.
2 Figuur 1. Geestelijke/psychische aspecten in Friesland naar 5 jaars leeftijdsklassen Uit figuur 1 blijkt dat het percentage mensen dat last heeft van één of meer psychische klachten niet evenredig toeneemt met de leeftijd. Psychische klachten komen vooral voor bij personen tussen de 50 en 55. Personen tussen de 25 en 30 jaar lijden het minst vaak aan psychische klachten. Ook het percentage personen dat zich matig tot (zeer) sterk eenzaam voelt neemt niet evenredig toe met de leeftijd. Eenzaamheid is gemeten aan de hand van 11 vragen, de zogenaamde eenzaamheidsschaal (figuur 1). In een landelijke onderzoek, uitgevoerd door het CBS, hebben bijna drie van de tien 55- plussers aangegeven zich soms tot (erg) vaak eenzaam te voelen. Voor de Friese situatie betekent dit naar schatting dat ongeveer plussers zich soms tot (erg) vaak eenzaam voelen. In de oudste leeftijdscategorie (75-plussers) voelen ruim vier van de tien personen zich soms tot (erg) vaak eenzaam (Rapportage 1998, SCP). Bij gelijkblijvende percentages voor de toekomst, wordt geschat dat het aantal ouderen in Fryslân dat zich soms tot (erg) vaak eenzaam voelt stijgt van ongeveer in 2000 tot ruim in 2030 (tabel 1). Eenzaamheid wordt bijvoorbeeld veroorzaakt door het verlies van de partner, geografische afstand tot de kinderen, gemis van de werksituatie en lichamelijke en/of geestelijke beperkingen om in het maatschappelijk leven te participeren. Ook kunnen gevoelens van eenzaamheid zich uiten in lichamelijke klachten. Voor sommigen blijken gevoelens van eenzaamheid van voorbijgaande aard te zijn, maar voor anderen zijn eenzaamheidsgevoelens blijvend. Uit onderzoek van blijkt dat ongehuwde personen, gescheiden personen of weduwen/weduwnaars, vaker eenzaam zijn en vaker psychische klachten hebben dan gehuwden/samenwonenden. Het percentage mensen met één of meer psychische klachten is hoger onder laag opgeleiden dan onder middel of hoog opgeleiden. Het percentage mensen dat matig tot (zeer) sterk eenzaam is en het percentage mensen met één of meer psychische klachten, is hoger onder mensen die werkloos of arbeidsongeschikt zijn, dan onder mensen die dat niet zijn. Er zijn geen significante verschillen met betrekking tot geslacht gevonden. In de tabellen 2, 3, 4 en 5 wordt de omvang van de drie meest voorkomende psychische stoornissen bij ouderen apart gepresenteerd. De percentages en aantallen van de drie psychische stoornissen mogen niet bij elkaar worden opgeteld omdat zowel angststoornissen als cognitieve stoornissen nogal eens met depressiestoornissen samengaan. Hieronder wordt op de drie psychische stoornissen apart ingegaan. Angststoornissen Het belangrijkste kenmerk van een angststoornis is een ziekelijke vorm van angst of een fobie. In het algemeen vertonen mensen daarbij angstgedrag in situaties waarbij beslist geen sprake is van bedreiging (Nationaal Kompas Volksgezondheid). Vrouwen blijken kwetsbaarder te zijn voor het ontwikkelen van een angststoornis in vergelijking met mannen. Uit landelijk onderzoek blijkt dat 13% van de vrouwen in de leeftijd van 55 tot en met 85 jaar lijdt aan een dergelijke stoornis. Voor mannen ligt dit percentage op 7%. In het algemeen is het percentage 55-plussers dat lijdt aan angststoornissen 10%. Voor de Friese situatie gaat dit naar schatting om ruim personen (tabel 2). De groep in de leeftijdscategorie 65 tot en met 74 jaar bleek hierin het grootste aandeel te hebben. Andere groepen binnen de ouderenpopulatie die kwetsbaar blijken te zijn voor het ontwikkelen van een angststoornis zijn lager opgeleiden en personen met extreem negatieve
3 oorlogservaringen. Ook negatieve levensgebeurtenissen, zoals het verlies van een dierbaar persoon of verlies van gezondheid, kunnen leiden tot angststoornissen. Met name ziekten van de ademhalingswegen kunnen angststoornissen veroorzaken, maar ook bij hartziekten, beroerte en incontinentie ontstaan relatief vaak angststoornissen (Rapportage 2001, SCP). Depressiestoornissen Een depressieve stoornis is een stemmingsstoornis. Ongeveer 15% van de 55-plussers lijdt aan een depressiestoornis. Ernstige depressies bij ouderen hebben vaak een lange voorgeschiedenis, maar treden met name bij mannen ook nogal eens op na het verlies van de partner. De lichtere depressie is meestal het gevolg van verlies van gezondheid, zeker als dat samengaat met het ontstaan van lichamelijke beperkingen. De kans op een lichte depressie lijkt verhoogd bij ouderen die weinig sociaal contact hebben, zich onveilig voelen, afhankelijk zijn van hulp en, mede door lichamelijke beperkingen, het gevoel hebben de controle over het leven te verliezen. Vrouwen blijken vaker last te hebben van een depressiestoornis in vergelijking met mannen (18% versus 11%). Ook stedelingen blijken relatief vaak last te krijgen van depressiestoornissen (Rapportage 2001, SCP). Uit tabel 3 blijkt dat depressiestoornissen toenemen met de leeftijd. Cognitieve stoornissen Ook cognitieve achteruitgang treedt het meest op bij de kwetsbare groepen: oude ouderen, vrouwen, ouderen met een lage sociaal economische positie en personen met beperkingen in de uitvoering van de dagelijkse taken. De meest ingrijpende en bekende cognitieve stoornis bij ouderen is dementie. In Friesland leden in 2000 naar schatting personen (ongeveer 8%) aan een cognitieve stoornis. Het grootste deel van de 55-plussers dat lijdt aan een cognitieve stoornis is 75 jaar of ouder (tabel 4). Er kan een onderverdeling worden gemaakt in subtype als het gaat om dementie. In de meeste gevallen ontstaat dementie als gevolg van de ziekte van Alzheimer. Grofweg kan worden gezegd dat de ziekte van Alzheimer bij 7 van de 10 ouderen met dementie de oorzaak is. Van vasculaire dementie is sprake indien een dementieel beeld bestaat als gevolg van aandoeningen van vaten in de hersenen, waarbij vele kleine herseninfarcten kunnen optreden. Bij ongeveer 15% van de mensen met dementie is dit de oorzaak. Bij de overige 15% van de mensen met dementie is sprake van een andere oorzaak ( bijvoorbeeld de ziekte van Parkinson, alcoholmisbruik). Bij gelijkblijvende percentages voor de toekomst zal het aantal ouderen met een cognitieve stoornis in Fryslân in 2030 bijna verdubbelen ten opzichte van het aantal in Consequenties voor beleid Uit landelijk en regionaal onderzoek is bekend, dat geestelijke gezondheidsproblemen zoals eenzaamheid, angststoornissen, depressiestoornissen en cognitieve stoornissen bij ouderen relatief vaak voorkomen. In het licht van het toenemend aandeel en aantal ouderen in Fryslân dient hiermee rekening te worden gehouden bij het ontwikkelen van ouderen(gezondheids)beleid. sproblematiek is voor een belangrijk deel afhankelijk van de leefsituatie en de levensfase waarin een persoon zich bevindt. Met het stijgen van de leeftijd, veranderen de leefomstandigheden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het wegvallen van de partner, verandering van de werksituatie, (plotselinge) opname in een ziekenhuis of verzorgingshuis, optreden van chronische ziekten en lichamelijke beperkingen. Vooral voor ouderen geldt dat de invloed van chronische ziekten en lichamelijke beperkingen op de geestelijke gezondheid (en omgekeerd) sterk aanwezig is. De geestelijke
4 gezondheidsproblematiek van ouderen is dan ook vaak anders van aard in vergelijking met volwassenen, al dan niet als resultaat van veranderende leefomstandigheden. Aangezien geestelijke gezondheidsproblematiek bij ouderen vaak complex van aard is, blijkt herkenning van deze problemen moeilijk te zijn. Toch kan vroegtijdige signalering en diagnosestelling van geestelijke gezondheidsproblemen bij ouderen de ernst van het probleem en de negatieve gevolgen mogelijk verminderen. Met het oog op (secundaire) preventie van geestelijke gezondheidsproblematiek bij ouderen is alertheid op de eerste verschijnselen en grondig diagnostisch onderzoek van geestelijke gezondheidsproblemen geboden. Daarnaast is er een proces gaande van zogenaamde vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg. Activiteiten als vriendendiensten, maatjesprojecten, mantelzorg en lotgenotencontact zijn hierbij van groot belang. Bovendien zou ouderen (gezondheids)beleid zich moeten richten op de zogeheten risicogroepen voor geestelijke gezondheidsproblematiek, te weten ongehuwde personen, gescheiden personen, weduwen/weduwnaars, vrouwen, chronisch zieken, mensen met lichamelijke beperkingen, laag opgeleiden en werklozen/arbeidsongeschikten. Een bijzondere groep in psychische nood vormen tenslotte dak en thuislozen. Van belang is hierbij dat een goed vangnet van zorg beschikbaar is. Hiervoor dient ook specifiek OOGZ beleid te worden ontwikkeld en verdient het aanbeveling zogenaamde OGGZ convenanten af te sluiten tussen de vele organisaties die betrokken zijn bij de zorg voor deze groep. Aandachtspunten hierbij zijn o.a. arbeidsintegratie, huisvesting en schuldsanering.
5 Bijlage: van ouderen Tabel 1. Eenzaamheid* bij 55-plussers in Fryslân. Aantallen zijn geschat per leeftijdscategorie voor de bevolking van 2000 en prognoses** voor 2010, 2020, jaar 21% jaar 27% % Totaal % * eenzaamheid is gemeten met behulp van de Affect Balance Scale ontwikkeld door Bradburn (1969). Resultaten hebben betrekking op personen die zich in de weken voor het onderzoek soms dan wel (erg) vaak eenzaam hebben gevoeld. Bron: Gezondheidsenquête 1996 (CBS) uit: Rapportage 1998 (SCP) Bewerking: o.b.v bevolkingscijfers van de Provincie Friesland Tabel 2. Angststoornissen* bij 55-plussers in Fryslân. Percentages en geschatte aantallen voor de bevolking van 2000 per leeftijdscategorie. Prognoses** voor de bevolking van 2010, 2020 en jaar 7% jaar 14% *** 10% Totaal % * in een periode van zes maanden *** Percentages voor de bevolking ouder dan 85 jaar worden verondersteld gelijk te blijven aan de percentages voor de bevolking van 75 tot en met 85 jaar uit de LASA studie ( ). Bron: LASA studie ( ) uit: Rapportage 2001 (SCP) Bewerking: o.b.v bevolkingscijfers van de Provincie Friesland Tabel 3. Depressiestoornissen* bij 55-plussers in Fryslân. Percentages en geschatte aantallen voor de bevolking van 2000 per leeftijdscategorie. Prognoses** voor de bevolking van 2010, 2020 en jaar 11% jaar 14% *** 19% Totaal % * in een periode van een week *** Percentages voor de bevolking ouder dan 85 jaar worden verondersteld gelijk te blijven aan de percentages voor de bevolking van 75 tot en met 85 jaar uit de LASA studie ( ). Bron: LASA studie ( ) uit: Rapportage 2001 (SCP) Bewerking: o.b.v bevolkingscijfers van de Provincie Friesland Door afrondingen van percentages en aantallen kunnen bij herberekening verschillen ontstaan.
6 Tabel 4. Cognitieve stoornissen* bij 55-plussers in Fryslân. Percentages en geschatte aantallen per leeftijdscategorie voor de bevolking van 2000 en prognoses** voor 2010, 2020 en jaar 3% jaar 6% *** 19% Totaal % * hieronder valt onder andere dementie als belangrijke cognitieve stoornis (naar schatting 70% van de gevallen). *** Percentages voor de bevolking ouder dan 85 jaar worden verondersteld gelijk te blijven aan de percentages voor de bevolking van 75 tot en met 85 jaar uit de LASA ( )studie. Bron: LASA studie ( ) uit: Rapportage 2001 (SCP) Bewerking: o.b.v bevolkingscijfers van de Provincie Friesland
Lichamelijke gezondheid
In dit hoofdstuk worden enkele gegevens weergegeven over de lichamelijke gezondheid van ouderen. Er zijn verschillende maten om lichamelijke gezondheid te meten. Beschreven worden die gegevens die op dit
Nadere informatieDemografische gegevens ouderen
In dit hoofdstuk worden de demografische gegevens van de doelgroep ouderen beschreven. We spreken hier van ouderen indien personen 55 jaar of ouder zijn. Dit omdat gezondheidsproblemen met name vanaf die
Nadere informatie1 Algemene Gezondheid
1 Algemene Gezondheid Gezondheid in Friesland In de uitwerking van het thema algemene wordt inzicht gegeven in de manier waarop de Friese bevolking van 19 jaar en ouder haar beoordeelt. Ook wordt kwaliteit
Nadere informatieDepressie in Zeeland
Depressie in Zeeland Kernpunten 15.000 119.000 19 jr en ouder ernstige depressieve klachten milde depressieve klachten ernstig depressieve klachten 19-24 jarigen 10 % 2012-2016 34% 57% 19-24 jarigen milde
Nadere informatieOp weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009
Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009 Op weg naar speerpuntennotitie? Wat doen/deden we al? Welke gezondheidsproblemen
Nadere informatieGeestelijke Gezondheid (65 94 jaar)
Geestelijke Gezondheid (65 94 jaar) 3b Deze factsheet beschrijft de resultaten van de gezondheidspeiling 2005 voor de geestelijke gezondheid van 65-94 jarigen in Zuid-Holland Noord. Eenderde van de 65-plussers
Nadere informatiehoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5
SAMENVATTING 117 Pas kortgeleden is aangetoond dat ADHD niet uitdooft, maar ook bij ouderen voorkomt en nadelige gevolgen kan hebben voor de patiënt en zijn omgeving. Er is echter weinig bekend over de
Nadere informatieHuiselijk geweld in Limburg
Huiselijk geweld in Limburg De Limburgse Gezondheidsenquête Inleiding In het kader van het landelijke pilot-project Vrouwenveiligheidsindex (VVI) hebben de gezamenlijke Limburgse GGD en een extra rapportage
Nadere informatieArmoede en gezondheid. Resultaten uit de Gezondheidsenquête 2016
Armoede en gezondheid Resultaten uit de Gezondheidsenquête 2016 Gezondheidsenquête Haaglanden 2016 Armoede en gezondheid 1 Februari 2018 Inhoudsopgave Kernpunten... 3 Inleiding... 4 Armoede in Haaglanden...
Nadere informatieGeestelijke Gezondheid (19 64 jaar)
3a Geestelijke Gezondheid (19 64 jaar) Deze factsheet beschrijft de resultaten van de gezondheidspeiling najaar 2005 van volwassenen tot 65 jaar in Zuid-Holland Noord met betrekking tot de geestelijke
Nadere informatieHoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4
Samenvatting SAMENVATTING 189 Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis die een hoge ziektelast veroorzaakt voor zowel de samenleving als het individu. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
Nadere informatieParticipatie en gezondheid. Resultaten uit de Gezondheidsenquête 2016
Participatie en gezondheid Resultaten uit de Gezondheidsenquête 2016 Gezondheidsenquête Haaglanden 2016 Participatie en gezondheid 1 December 2017 Inhoudsopgave Kernpunten... 3 Inleiding... 4 Eenzaamheid...
Nadere informatieV O LW A S S E N E N
PSYCHOSOCIALE GEZONDHEID V O LW A S S E N E N Volwassenen 2009 3 Volwassenenonderzoek 2009 Om inzicht te krijgen in de gezondheid van de inwoners in haar werkgebied, heeft de GGD Zuid-Holland West in 2009
Nadere informatieRegionale VTV 2011. Ziekten in de toekomst. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Ziekten in de toekomst
Regionale VTV 2011 Ziekten in de toekomst Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Ziekten in de toekomst Auteurs: Dr. M.A.M. Jacobs-van der Bruggen, GGD Hart voor
Nadere informatieSamenvatting Twente. 2 van 6 Kernboodschappen Twente. Versie 2, oktober 2013
Samenvatting Twente Versie 2, oktober 2013 Twente varieert naar stad en platteland In Twente wonen 626.500 mensen waarvan de helft woont in één van de drie grote steden. Tot 2030 zal de Twentse bevolking
Nadere informatieOuderenmonitor 2011. Gezondheidsonderzoek 65-plussers regio Nijmegen. Gezondheidsonderzoek kinderen 0-12 jaar regio Nijmegen
Ouderenmonitor 2011 Gezondheidsonderzoek 65-plussers regio Nijmegen Gezondheidsonderzoek kinderen 0-12 jaar regio Nijmegen De Ouderenmonitor is een onderzoek naar de lichamelijke, sociale en geestelijke
Nadere informatieOInleiding1c Psychische ongezondheid Psychische problemen Ervaren gezondheid Eenzaamheid
OInleiding 1 c Depressie is één van de belangrijkste psychische stoornissen waar met preventie gezondheidswinst is te behalen. Depressie is daarom als landelijk speerpunt gekozen. In deze factsheet zal
Nadere informatieGezondheidsenquête, België Gezondheidstoestand. Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu.
Gezondheidstoestand Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. . Inhoudstafel Inhoudstafel... 13 Gezondheidsindicatoren...15 1. Subjectieve gezondheid... 15 2. Chronische
Nadere informatieGezondheid in Friesland
4 Leefstijl In de uitwerking van het thema leefstijl wordt inzicht gegeven in hoeverre de Friese bevolking aan lichaamsbeweging doet, hoeveel alcoholhoudende dranken men drinkt, rookt en drugs gebruikt
Nadere informatieCampagne Eenzaamheid Bond zonder Naam
Campagne Eenzaamheid Bond zonder Naam Leen Heylen, CELLO, Universiteit Antwerpen Thomas More Kempen Het begrip eenzaamheid Eenzaamheid is een pijnlijke, negatieve ervaring die zijn oorsprong vindt in een
Nadere informatieFactsheet Indicatie zorgvraag Amsterdam 2030 Prognoses van functioneren en chronische aandoeningen 1
Factsheet Indicatie zorgvraag Amsterdam 2030 Prognoses van functioneren en chronische aandoeningen 1 Inleiding Hoe functioneren mensen en welke chronische aandoeningen hebben ze? Wat willen ze? Wat kunnen
Nadere informatieOnderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos
Bijlage 2 Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos A1 Uitbrengen jaarkrant A2 Advertentie huis aan huis bladen A3 Consultatie B1 Brochures
Nadere informatieKernboodschappen Gezondheid Wierden
Wierden Twente Nederland Kernboodschappen Gezondheid Wierden De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Wierden epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Wierden en de factoren
Nadere informatieAngststoornissen. Verzekeringsgeneeskundig protocol
Angststoornissen Verzekeringsgeneeskundig protocol Epidemiologie I De jaarprevalentie voor psychische stoornissen onder de beroepsbevolking in Nederland wordt geschat op: 1. 5-10% 2. 10-15% 15% 3. 15-20%
Nadere informatieSeksuele oriëntatie uitgesplitst per sekse, bevolking 18 jaar en ouder, 2016/2017 (in gewogen percentages)
Seksuele oriëntatie uitgesplitst per sekse, bevolking 18 jaar en ouder, 2016/2017 (in gewogen percentages) totaal man vrouw seksuele aantrekking alleen eigen sekse 2,0 2,6 1,4 vooral eigen sekse 0,8 0,6
Nadere informatieINFOKAART OUDEREN EN ROKEN
INFOKAART OUDEREN EN ROKEN Roken Roken is de risicofactor die de meeste sterfte en het meeste gezondheidsverlies met zich brengt en zodoende ook zorgt voor veel verlies aan kwaliteit van leven (1). Vijftien
Nadere informatieKernboodschappen Gezondheid Rijssen-Holten
Kernboodschappen Gezondheid Rijssen-Holten De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Rijssen-Holten epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Rijssen-Holten en de factoren
Nadere informatieLeidenincijfers Beleidsonderzoek draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming
incijfers Beleidsonderzoek draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming Uitkomsten GGD-gezondheidspeiling 2016 Gezondheid van aren BELEIDSONDERZOEK 071-516 5123 I info@leidenincijfers.nl I
Nadere informatieKwetsbaar alleen. De toename van het aantal kwetsbare alleenwonende ouderen tot 2030
Kwetsbaar alleen De toename van het aantal kwetsbare alleenwonende ouderen tot 2030 Kwetsbaar alleen De toename van het aantal kwetsbare alleenwonende ouderen tot 2030 Cretien van Campen m.m.v. Maaike
Nadere informatieFactsheet gezondheid van vrouwen en mannen
Factsheet gezondheid van vrouwen en mannen Aandeel vrouwen en mannen dat in het afgelopen jaar last heeft gehad van de 10 meest voorkomende langdurige aandoeningen/ziekten bij vrouwen*, 2011/2012 1 migraine
Nadere informatieKernboodschappen Gezondheid Oldenzaal
Kernboodschappen Gezondheid Oldenzaal De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Oldenzaal epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Oldenzaal en de factoren die hierop
Nadere informatieBehandeling van ouderen in de eerste lijn
Behandeling van ouderen in de eerste lijn Lucinda Meihuizen, GZ psycholoog Bestuurslid sectie ouderenpsychologen NIP Zorgpartners Midden-Holland en Samenwerkende psychologen Alphen a/d Rijn Agenda workshop
Nadere informatiePraktische opdracht ANW Depressies
Praktische opdracht ANW Depressies Praktische-opdracht door een scholier 1714 woorden 27 februari 2002 7,9 16 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding: Deze brochure gaat over depressies. Op het moment hebben
Nadere informatieKernboodschappen Gezondheid Borne
Kernboodschappen Gezondheid Borne De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Borne epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Borne en de factoren die hierop van invloed
Nadere informatieTOOLKIT Bekend maakt Bemind
TOOLKIT Bekend maakt Bemind 6. Migrantenouderen in cijfers Aantal migrantenouderen in Nederland Bron: (CBS-Statline, dec. 2016) Aantal AOW-gerechtigden in Nederland 3.059.000 Waarvan van migrantenafkomst
Nadere informatiefluchskrift Vergrijzing in Fryslân neemt toe Aantal senioren sterk gestegen Aantal 65-plussers in Fryslân, /2012
Vergrijzing in Fryslân fluchskrift Vergrijzing in Fryslân neemt toe In Fryslân wonen op 1 januari 2011 647.282 inwoners. De Friese bevolking groeit nog jaarlijks. Sinds 2000 is het aantal inwoners toegenomen
Nadere informatieOpkrabbelen: gerechtvaardigd optimisme
Feestelijk symposium 45 jaar PgD De kracht van de psychologie in de ouderenzorg Bunnik, 6 oktober 2016 Opkrabbelen: gerechtvaardigd optimisme Debby van Rhijn Marieke Terwel Marja Vink Programma Een gezamenlijk
Nadere informatieGezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016
rotterdam.nl/onderzoek Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Tabellenboek Onderzoek en Business Intelligence (O&BI, Gemeente ) In dit rapport staan de belangrijkste resultaten van de Gezondheidsmonitor
Nadere informatieRegionale VTV Bevolking. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Bevolking
Regionale VTV 2011 Bevolking Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Bevolking Auteurs: Dr. M.A.M. Jacobs-van der Bruggen, GGD Hart voor Brabant Drs. S. van de
Nadere informatieRaadsvragen van het raadslid Ann Tuza van de fractie CDA, ingevolge artikel 43 van het reglement van orde van de gemeenteraad van Ede.
2016/11 Raadsvragen van het raadslid Ann Tuza van de fractie CDA, ingevolge artikel 43 van het reglement van orde van de gemeenteraad van Ede. Binnengekomen d.d. 9 februari 2016 Betreft: Eenzaamheid Eenzaamheid
Nadere informatieInleiding. Familiale kwetsbaarheid en geslacht. Samenvatting
Inleiding Depressie en angst zijn veel voorkomende psychische stoornissen. Het ontstaan van deze stoornissen is gerelateerd aan een breed scala van risicofactoren, zoals genetische kwetsbaarheid, neurofysiologisch
Nadere informatieFeiten en cijfers. Beroerte. Aantal nieuwe patiënten met een beroerte. Definitie. Uitgave van de Nederlandse Hartstichting.
Feiten en cijfers Uitgave van de Nederlandse Hartstichting November 211 Beroerte Definitie Beroerte (in het Engels Stroke ), ook wel aangeduid met cerebrovasculaire aandoeningen/accidenten/ziekte (CVA),
Nadere informatieEVOLUTIE VAN DE PREVALENTIE EN DE KOSTPRIJS VAN CHRONISCHE ZIEKTES
VERTEGENWOORDIGING & STUDIES EVOLUTIE VAN DE PREVALENTIE EN DE KOSTPRIJS VAN CHRONISCHE ZIEKTES Eind 2013 hebben de Onafhankelijke Ziekenfondsen een analyse gemaakt van de concentratie van de uitgaven
Nadere informatieGezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016
rotterdam.nl/onderzoek Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Tabellenboek gebied Onderzoek en Business Intelligence (O&BI, Gemeente Rotterdam) In dit rapport staan de belangrijkste resultaten
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting 99 Nederlandse Samenvatting Depressie is een veel voorkomend en ernstige psychiatrisch ziektebeeld. Depressie komt zowel bij ouderen als bij jong volwassenen voor. Ouderen en jongere
Nadere informatiePsychosociale gezondheid van jongeren in Fryslân. November 2017
Psychosociale gezondheid van jongeren in Fryslân November 2017 Inleiding Hoe staat het met de psychosociale gezondheid van Friese jongeren? In 2015 zijn op de arbeidsmarkt voor het eerst meer mensen uitgevallen
Nadere informatieoinleiding 1 c oovergewicht en ernstig overgewicht (obesitas) in Nederlandd
oinleiding 1 c Gewichtsstijging ontstaat wanneer de energie-inneming (via de voeding) hoger is dan het energieverbruik (door lichamelijke activiteit). De laatste decennia zijn er veranderingen opgetreden
Nadere informatieKernboodschappen Gezondheid Haaksbergen
Kernboodschappen Gezondheid Haaksbergen De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Haaksbergen epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Haaksbergen en de factoren die hierop
Nadere informatieEenzaamheid bij Ouderen. Dr. Martin G. Kat Psychiater-psychotherapeut MCAlkmaar/Amsterdam psykat@hetnet.nl
Eenzaamheid bij Ouderen Dr. Martin G. Kat Psychiater-psychotherapeut MCAlkmaar/Amsterdam psykat@hetnet.nl Eenzaamheid: definitie Het gevoel dat de contacten met anderen in aard en/of intensiteit minder
Nadere informatieJohanna Vis - den Dulk
Johanna Vis - den Dulk (80 jaar) Ik voelde me kwetsbaar toen mijn man overleed. Een nichtje zei me toen: Als je man een jaar onder de aarde ligt, is hij vergaan en dan vergaat ook je verdriet. Het ging
Nadere informatie2 Lichamelijke Gezondheid
2 Lichamelijke Gezondheid Gezondheid in Friesland In de uitwerking van het thema lichamelijke gezondheid wordt inzicht gegeven in het voorkomen van chronische (langdurige) aandoeningen onder de Friese
Nadere informatieAngst en depressie in de huisartspraktijk: signaleren van risicogroepen. Peter F M Verhaak NIVEL
Angst en depressie in de huisartspraktijk: signaleren van risicogroepen Peter F M Verhaak NIVEL 12-maands prevalentie stemmings-, angst- en middelenstoornis 250 200 N/1000 patiënten 150 100 50 Depressie
Nadere informatieKernboodschappen Gezondheid Enschede
Kernboodschappen Gezondheid Enschede De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Enschede epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Enschede en de factoren die hierop van
Nadere informatieKernboodschappen Gezondheid Hengelo
Kernboodschappen Gezondheid Hengelo De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Hengelo epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Hengelo en de factoren die hierop van invloed
Nadere informatieSamenvatting Noaberkracht Dinkelland Tubbergen
Samenvatting Noaberkracht Dinkelland Tubbergen Versie 1, oktober 2013 Bevolkingskrimp en vergrijzing punt van aandacht in Noaberkracht Dinkelland Tubbergen In Noaberkracht Dinkelland Tubbergen wonen 47.279
Nadere informatieKernboodschappen Gezondheid Dinkelland & Tubbergen
Kernboodschappen Gezondheid Dinkelland & Tubbergen De GGD Twente verzamelt in opdracht van Noaberkracht Dinkelland Tubbergen epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Noaberkracht
Nadere informatieGroningers positief over sociale contacten in de woonbuurt
Groningers positief over sociale contacten in de woonbuurt Sociale betrokkenheid, ofwel sociale cohesie, is een belangrijke eigenschap voor een leefbare woonomgeving. Zo blijkt dat hoe meer sociale contacten
Nadere informatieSamenvatting en Beschouwing 65-94 jaar
7b GEZONDHEIDSPEILING 2005 Het doel van de gezondheidspeiling is het volgen van ontwikkelingen in gezondheid en gezond gedrag. Ruim 10.800 personen in de leeftijd van 19 t/m 94 jaar in de regio Zuid-Holland
Nadere informatieWat is dementie? Radboud universitair medisch centrum
Wat is dementie? Bij de diagnostiek en behandeling van mensen met dementie werkt het Jeroen Bosch Ziekenhuis nauw samen met het Radboud Alzheimer Centrum in het Radboudumc te Nijmegen. We wisselen voortdurend
Nadere informatieKernboodschappen Gezondheid Twenterand
Kernboodschappen Gezondheid Twenterand De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Twenterand epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Twenterand en de factoren die hierop
Nadere informatieAngststoornis bij ouderen
Angst bij besluitvorming Dr. Saskia Teunisse klinisch psycholoog, klinisch neuropsycholoog GERION & Amstelring Angststoornis bij ouderen Nederlands Kenniscentrum Ouderenpsychiatrie: Méést voorkomende psychiatrische
Nadere informatieDepressie. Informatiefolder voor zorgteam. Zorgprogramma Doen bij Depressie UKON. Versie 2013-oktober
Depressie Informatiefolder voor zorgteam Zorgprogramma Doen bij Depressie Inleiding Deze folder is bedoeld voor afdelingsmedewerkers die betrokken zijn bij de zorg voor een cliënt bij wie een depressie
Nadere informatieSamenvatting Jong; dus gezond!?
Samenvatting Jong; dus gezond!? Deel III Gezondheidsprofiel regio Nieuwe Waterweg Noord, 2005-2008 Samenvatting rapport Jong; dus gezond!? Gezondheidssituatie van de Jeugd (2004-2006) Regio Nieuwe Waterweg
Nadere informatieWijkscan Enschede Zuid-West. November 2013
Wijkscan Enschede Zuid-West November 2013 Gezond ouder worden in Enschede Zuid-West Wijkscan Enschede Zuid-West Van het gebied Enschede Zuid-West is een wijkscan gemaakt. In deze brochure vindt u de opvallendste
Nadere informatieParkinson en Psychoses
Parkinson en Psychoses Inleiding Mensen met de ziekte van Parkinson kunnen last krijgen van ongewone belevingen die niet overeenkomen met de werkelijkheid. Dit zijn psychotische belevingen die de vorm
Nadere informatieKernboodschappen Gezondheid Almelo
Kernboodschappen Gezondheid Almelo De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Almelo epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Almelo en de factoren die hierop van invloed
Nadere informatieSportief bewegen met dementie. Dementie
Sportief bewegen met dementie Dementie Sportief bewegen met dementie...................................... Bewegen: gezond en nog leuk ook! Regelmatig bewegen heeft een positieve invloed op de gezondheid
Nadere informatieINFOKAART OUDEREN EN LICHAAMSBEWEGING
INFOKAART OUDEREN EN LICHAAMSBEWEGING Inleiding Lichaamsbeweging kan gezien worden als een relatief goedkope manier om het ontstaan van een aantal belangrijke ziekten, zoals hart- en vaatziekten, ouderdomssuiker,
Nadere informatieLeeswijzer Psychiatrisch Casusregister tabellen
Leeswijzer Psychiatrisch Casusregister tabellen In de volgende werkblad(en) staan tabellen behorend bij een bepaald thema. De tabellen zijn toegespitst op de door u opgevraagde leeftijdscategorie. De gegevens
Nadere informatieEnige prognoses betreffende dementie in de jaren 2007 tot 2030 in Amsterdam
TNO-rapport KvL/P&Z 2009.010 Enige prognoses betreffende dementie in de jaren 2007 tot 2030 in Amsterdam Preventie en Zorg Wassenaarseweg 56 Postbus 2215 2301 CE Leiden www.tno.nl T +31 71 518 18 18 F
Nadere informatieArbeidsgehandicapten in Nederland
Arbeidsgehandicapten in Nederland Ingrid Beckers In 2003 waren er in Nederland ruim 1,7 miljoen arbeidsgehandicapten; 15,8 procent van de 15 64-jarige bevolking. Het aandeel arbeidsgehandicapten is daarmee
Nadere informatieSamenvatting Eenzaamheidsonderzoek Coalitie Erbij
Samenvatting Eenzaamheidsonderzoek Coalitie Erbij Door TNS/NIPO oktober/november 2008 1. Inleiding Eenzaamheid is een groot maatschappelijk probleem en treft veel Nederlanders direct in hun welzijn. Het
Nadere informatieNiek Jaspers. Arts maatschappij en. gezondheid. Sociaal geriater
Gezekerd klimmen met de jaren Niek Jaspers Arts maatschappij en gezondheid Sociaal geriater Themamiddag Public Health en senioren Inleiding Tendensen Demografie Huidige preventie en zorg Geriatrisch paradigma
Nadere informatieTOPICS Short Form Follow-up - versie juni Project - ziekenhuis ID: Volgnummer: Naam zorgverlener: VRAGENLIJST.
Project - ziekenhuis ID: Volgnummer: Naam zorgverlener: VRAGENLIJST Zorgvrager 1 UW ERVARINGEN ZIJN WAARDEVOL In deze lijst staan vragen over uw lichamelijke en geestelijke gezondheid en kwaliteit van
Nadere informatieIndicatie zorgvraag 2030 Prognoses van chronische aandoeningen en functioneren
Indicatie zorgvraag 2030 Prognoses van chronische aandoeningen en functioneren Prof. Dr. Nico L.U. van Meeteren Dr. Marianne Stadlander Dr. Astrid Chorus Dr. Rom Perenboom Drs. Hedwig Hoffstetter Gezond
Nadere informatiefactoren voor de concentratie van de uitgaven van de gezondheidszorg
3Studie factoren voor de concentratie van de uitgaven van de gezondheidszorg Een groep van tien procent Belgische consumenten is in haar eentje verantwoordelijk voor 72% van de uitgaven geneeskundige verzorging!
Nadere informatieSAMENVATTING SAMENVATTING. Werk en Psychische Gezondheid: Studies naar de invloed van werk kenmerken, sociale rollen en gender
SAMENVATTING Werk en Psychische Gezondheid: Studies naar de invloed van werk kenmerken, sociale rollen en gender In de jaren negentig werd duidelijk dat steeds meer werknemers in Nederland, waaronder in
Nadere informatieStemmingsstoornissen bij de ziekte van Parkinson
Stemmingsstoornissen bij de ziekte van Parkinson Maastricht, 9 mei 2017 Dr. A.F.G. Leentjens, psychiater Afdeling Psychiatrie MUMC 1951-2014 1926-2002 Inhoud Depressieve klachten -wat is een depressie?
Nadere informatie07-04-15. Herkennen van en omgaan met. Angst en Depressie. Na vanmiddag. bij ouderen met een verstandelijke beperking
Na vanmiddag Herkennen van en omgaan met Angst en Depressie bij ouderen met e Weet u hoe vaak angst en depressie voorkomen, Weet u wie er meer risico heeft om een angststoornis of depressie te ontwikkelen,
Nadere informatie1 Inleiding. Cretien van Campen (scp)
1 Inleiding Cretien van Campen (scp) Het echtpaar H. leeft al jaren zonder gezondheidsproblemen. Tien jaar na de pensionering van meneer H. besluiten ze naar zijn geboortedorp P. te verhuizen. Mevrouw
Nadere informatieLichamelijke gezondheid
Lichamelijke gezondheid Deelrapportage met resultaten uit de gezondheidsenquête volwassenen/ouderen 2010 De ervaren gezondheid is een samenvattende gezondheidsmaat van alle gezondheidsaspecten zoals de
Nadere informatieDementie in de palliatieve fase
Dementie in de palliatieve fase Wie zijn wij? Marielle Rooijakkers Karin van Mersbergen Dementie Verzamelnaam voor een combinatie van symptomen waarbij de hersenen, informatie niet meer goed kunnen verwerken.
Nadere informatieVroegsignalering bij dementie
Vroegsignalering bij dementie Docentenhandleiding voor mbo-zorg onderwijs en bijscholing Docentenhandleiding voor mbo-zorg onderwijs en bijscholing Contact: Connie Klingeman, Hogeschool Rotterdam c.a.klingeman@hr.nl
Nadere informatieZorggebruik. 5.1 Inleiding. 5.2 Contact eerste lijn
Dit rapport is een uitgave van het NIVEL in 2004. De gegevens mogen met bronvermelding (H van Lindert, M Droomers, GP Westert.. Een kwestie van verschil: verschillen in zelfgerapporteerde leefstijl, gezondheid
Nadere informatieBelg tevreden over arts Transparantie en kostprijs blijven pijnpunt
Belg tevreden over arts Transparantie en kostprijs blijven pijnpunt Bijlage Naar aanleiding van het vijftigjarig bestaan van de ziekte- en invaliditeitsverzekering heeft CM de tevredenheid van de Belgen
Nadere informatieDepressie. Informatiefolder voor cliënt en naasten. Zorgprogramma Doen bij Depressie UKON. Versie 2013-oktober
Depressie Informatiefolder voor cliënt en naasten Zorgprogramma Doen bij Depressie Versie 2013-oktober Inleiding Deze folder bevat informatie over de klachten die bij een depressie horen en welke oorzaken
Nadere informatieDepressie na een beroerte
Afdeling: Onderwerp: 6B Neurologie 1 Voor wie is deze folder bedoeld? Deze informatiefolder is bedoeld voor zowel patiënten die in het Ikazia Ziekenhuis zijn opgenomen en/of hun naasten. Door middel van
Nadere informatie1 De bevolking van de regio Gelre-IJssel
1 De bevolking van de regio Gelre-IJssel De gezondheid van de bevolking hangt samen met demografische en sociaaleconomische factoren. Zo leven lager opgeleide mannen en vrouwen gemiddeld korter dan hoog
Nadere informatieRegionale VTV 2011. Levensverwachting en sterftecijfers. Referent: Drs. M.J.J.C. Poos, R.I.V.M.
Regionale VTV 2011 Levensverwachting en sterftecijfers Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Levensverwachting en sterftecijfers Auteurs: Dr. M.A.M. Jacobs-van
Nadere informatieRegionale VTV 2011. Psychische gezondheid - Depressie
Regionale VTV 2011 Psychische gezondheid - Depressie Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Psychische gezondheid - Depressie Auteurs: Drs. A. Gietman, GGD Brabant
Nadere informatieGezondheid in beeld: Gemeente Bergeijk
Gezondheid in beeld: Gemeente Bergeijk Gezondheidsmonitor 2012/2013 www.ggdgezondheidsatlas.nl Inleiding Eind 2012 zijn de Volwassenmonitor en Ouderenmonitor tegelijkertijd verzonden naar ruim 35.000 volwassenen
Nadere informatieDepressie en depressieve klachten
Depressie en depressieve klachten Volksziekte nummer één?! Volgens voorspellingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wordt depressie volksziekte nummer één. Bijna 20% van alle Nederlanders krijgt
Nadere informatieOuderen en gezondheid. Resultaten uit de Gezondheidsenquête 2016
Ouderen en gezondheid Resultaten uit de Gezondheidsenquête 2016 Gezondheidsenquête Haaglanden 2016 Ouderen en gezondheid 1 Oktober 2017 Inhoudsopgave Kernpunten... 3 Inleiding... 4 Ouderen in de regio
Nadere informatieSamenvatting (summary in Dutch)
Samenvatting (summary in Dutch) 149 Samenvatting (summary in Dutch) Één van de meest voorkomende en slopende ziektes is depressie. De impact op het dagelijks functioneren en op de samenleving is enorm,
Nadere informatieVan Klacht Naar Kracht deelnemersresultaten april 2010-2011
Feitenkaart Van Klacht Naar Kracht deelnemersresultaten april 010-011 In september 007 is de uitvoering van het Rotterdamse leefstijlprogramma Van Klacht naar Kracht gestart. Het doel van het programma
Nadere informatieFactsheet. Eenzaamheid. Gelderland-Zuid. Onderzoek onder volwassenen en ouderen
Gelderland-Zuid Factsheet Eenzaamheid Onderzoek onder volwassenen en ouderen Onderzoek naar eenzaamheid De Volwassenen- en ouderenmonitor is eind 2012 onder ruim 22.000 zelfstandig wonende inwoners van
Nadere informatieFacts & Figures Dementie
Facts & Figures Dementie Inleiding Door de demografische ontwikkelingen neemt het aantal mensen met dementie de komende decennia sterk toe. Mensen worden steeds ouder en er komen meer ouderen. Omdat dementie
Nadere informatieSociale samenhang in Groningen
Sociale samenhang in Groningen Goede contacten zijn belangrijk voor mensen. Het blijkt dat hoe meer sociale contacten mensen hebben, hoe beter ze hun leefsituatie ervaren (Boelhouwer 2013). Ook voelen
Nadere informatieMantelzorg. Figuur 1. Mantelzorg per GGD regio. 2 van 6 Rapport Mantelzorg. Bron: Zorgatlas RIVM
Mantelzorg Op 10 november 2014 is het de Dag van de Mantelzorg. Dit jaar wordt deze dag voor de 16 e maal georganiseerd. De Dag van de Mantelzorg is bedoeld om mantelzorgers in het zonnetje te zetten en
Nadere informatieParkinsonismen Vereniging. Parkinson en Psychose
Parkinsonismen Vereniging Parkinson en Psychose Inhoudsopgave Inleiding 4 Psychose 4 Oorzaak 5 Door de ziekte van Parkinson 5 Door het gebruik van anti-parkinsonmedicatie 5 Door een lichamelijke aandoening
Nadere informatie