Depressie en depressieve klachten

Transcriptie

1 Depressie en depressieve klachten Volksziekte nummer één?! Volgens voorspellingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wordt depressie volksziekte nummer één. Bijna 20% van alle Nederlanders krijgt er ooit in zijn leven mee te maken 1. Depressie is nationaal één van de grootste veroorzakers van gezondheidsverlies en kost jaarlijks bijna drie miljard euro aan directe en indirecte kosten 1. Depressie is een landelijk speerpunt voor gezondheidsbeleid en ook veel gemeenten hebben depressiepreventie opgenomen als speerpunt in de lokale nota volksgezondheid. Daarbij hebben gemeenten, met de decentralisatie, taken gekregen op het gebied van depressiepreventie. De decentralisatie biedt kansen voor de ondersteuning van sociale netwerken, burgerinitiatieven en andere zaken die de fysieke én de psychische gezondheid van burgers bevorderen 2. Doel van dit rapport Om te werken aan effectieve depressiepreventie is het van belang om inzicht en kennis te hebben van het probleem. Ook is het van belang dat het draagvlak voor preventie groot is op verschillende (beleids)terreinen, zodat preventie vanuit verschillende invalshoeken kan worden ingezet. Dit rapport geeft inzicht in depressie en depressieve klachten in Noord-Holland Noord: hoeveel mensen lopen risico op depressie? Wat zijn de gevolgen? Wat zijn risicogroepen? En hoe kan depressiepreventie effectief worden ingezet? Een belangrijk deel van de gegevens is afkomstig uit de gezondheidsmonitor die door ruim inwoners van 19 jaar en ouder in Noord-Holland Noord is ingevuld 3. De resultaten zijn tot stand gekomen in samenspraak met vertegenwoordigers van gemeenten en partners van het preventieprogramma Noord-Holland Noord. Op deze wijze wil de GGD bijdragen aan een langdurige gezamenlijke aanpak gericht op de preventie en het terugdringen van depressieve klachten. Kernpunten Van de inwoners van Noord-Holland Noord heeft 37,1% een verhoogd risico op depressie; 33% heeft een matig en 4,1% heeft een hoog risico. Depressieve klachten hebben gevolgen voor de (psychosociale) gezondheid en hangt onder andere samen met ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid meer zorggebruik en minder vrijwilligerswerk. Verschillende persoonsgebonden factoren en omgevingsfactoren zorgen voor verschillen in het risico op depressie. Een integrale aanpak met aandacht voor zowel het voorkómen en verminderen van depressieve klachten, als het bevorderen van de psychische gezondheid in het algemeen is het meest effectief. De integrale aanpak richten op de pijlers fysieke en sociale omgeving, voorlichting en educatie, signalering en advies en ondersteuning.

2 Wat is het probleem? Nederland telt naar schatting bijna volwassenen met een depressie 4. In 2012 wonen in Noord-Holland Noord mensen met een zelfgerapporteerde psychische aandoening zoals depressiviteit, een angststoornis of overspannenheid 3. Naast de groep mensen bij wie een klinische depressie* door een arts is vastgesteld, is er een grote groep mensen met depressieve klachten. Deze groep mensen heeft een matig of hoog risico op het ontwikkelen van een klinische depressie. Net als een klinische depressie kunnen depressieve klachten invloed hebben op de kwaliteit van leven en op het functioneren op het werk en het sociale leven. Hoe ernstiger de klachten hoe, groter de gevolgen zijn. Het is dus van belang om bij de eerste signalen en beginnende klachten proberen ernstiger vormen van depressie tegen te gaan 5. Eén op de drie inwoners heeft een verhoogd risico In Noord-Holland Noord heeft 33% van de inwoners een matig risico op depressie en 4,1% heeft hoog risico. Dit zijn naar schatting circa mensen. De cijfers in Noord-Holland Noord zijn lager dan landelijk (34% matig risico en 5,7% hoog risico) 3. Vergeleken met de gezondheidsmonitor in 2007 onder inwoners van jaar in de Kop van Noord-Holland en West-Friesland is het percentage inwoners met een matig of hoog risico op depressie in deze gebieden gestegen van 31% naar 36%. Voor Noord-Kennemerland zijn er geen gegevens over depressie uit de vorige monitor onder inwoners van jaar beschikbaar. Vergeleken met de resultaten van de monitor in 2009 onder ouderen is het percentage 65-plussers dat risico loopt op depressie in Noord-Holland Noord niet significant veranderd (31% in 2009 en 32% nu) 3. Hoe wordt het risico op depressie gemeten? Het vóórkomen van een matig of hoog risico op depressie is gebaseerd op de zogenaamde K10 screeningslijst voor depressieve stoornissen en angststoornissen. Aan personen zijn tien vragen gesteld over het hebben van depressieve klachten gedurende de afgelopen vier weken, waaronder: Hoe vaak was u zo zenuwachtig dat u niet tot rust kon komen? en Hoe vaak voelde u zich somber of depressief?. Antwoordcategorieën zijn: altijd, meestal, soms, af en toe en nooit. Op basis van de totaalscore wordt berekend of iemand een matig of hoog risico loopt op depressie of angststoornissen 6. In dit rapport wordt alleen ingegaan op de K10 in relatie tot depressieve klachten. Mensen met een matig risico kunnen hun depressieve klachten waarschijnlijk met adequate zelfhulp of steun uit de omgeving oplossen. Mensen met een hoog risico hebben professionele zorg nodig voor hun depressieve klachten 6. * Depressie of depressieve klachten? Iemand met depressieve klachten heeft een sombere stemming, maar er wordt niet voldaan aan alle criteria voor klinische depressie. Klachten kunnen zijn: weinig energie, slecht slapen, concentratieproblemen, verlies of toename van eetlust, misplaatste gevoelens van waardeloosheid en terugkerende gedacht aan de dood en suïcide 7. Pas wanneer mensen lijden aan ernstige depressie en voldoen aan de criteria van DSM-IV wordt dit in de psychiatrie als een ziekte beschouwd. Er wordt dan ook wel gesproken van klinische depressie 5. Volgens DSM-IV is depressie een stemmingsstoornis met als belangrijkste symptomen een aanhoudende neerslachtigheid en een ernstig verlies aan interesse in bijna alle dagelijkse activiteiten. De neerslachtigheid houdt minimaal 2 weken aan en is zo hevig dat het dagelijks functioneren wordt aangetast. Naast deze kernsymptomen dienen nog minimaal 3 overige symptomen aanwezig te zijn: eetproblemen slaapproblemen geagiteerd zijn vermoeidheid/weinig energie gevoelens van waardeloosheid concentratieproblemen terugkerende gedachten aan zelfdoding -2-

3 Samenhang met gezondheid en leefstijl In literatuur staat beschreven dat depressie vaak samen gaat met andere (psychosociale) gezondheidsproblemen en ongezonde leefstijlfactoren. Ook in Noord-Holland Noord zijn de verschillen in psychosociale gezondheid en leefstijl groot tussen mensen met een laag, matig of hoog risico op depressie. Voor psychosociale problemen als eenzaamheid (emotionele en sociale eenzaamheid*), ervaren gezondheid en het hebben van gedachten aan zelfdoding geldt dat deze vaker voorkomen bij mensen met een matig of hoog risico op depressie (figuur 1). Ook voldoen zij minder vaak aan de beweegnormen en roken zij vaker. De verschillen tussen mensen met een laag risico en een verhoogd risico blijven bestaan wanneer rekening wordt gehouden met de invloed van leeftijd, geslacht en opleidingsniveau. De relatie tussen matig of hoog risico op depressie en alcohol en drugsgebruik hangt deels samen met leeftijd, opleidingsniveau en geslacht. Hoge kosten voor de maatschappij Psychische aandoeningen als depressie kosten de maatschappij jaarlijks 20 miljard euro; 22% van de totale uitgaven voor zorg en welzijn. Hierin zijn zorgkosten, ziekteverzuim, productieverlies en arbeidsongeschiktheid meegenomen 8. De kosten zijn zo hoog omdat veel psychische aandoeningen chronisch van aard zijn en vaak gepaard gaan met langdurige perioden van intramurale zorg 9. Figuur 1. Gezondheidsproblemen bij mensen met een laag, matig of hoog risico op depressie (%). Ook in Noord-Holland Noord bezoeken mensen met een verhoogd risico op depressie vaker de huisarts en zijn ze vaker onder behandeling bij de GGZ of maatschappelijk werk. De maatschappelijke gevolgen van depressieve klachten zijn het grootst bij volwassenen tussen de jaar. Zij hebben minder vaak een betaalde werkkring, zijn vaker arbeidsongeschikt en doen minder vrijwilligerswerk. Opvallend is dat het verlenen van mantelzorg niet wordt beïnvloed door het risico op depressie 3 (figuur 2). Figuur 2. Zorggebruik en arbeidssituatie bij mensen met een laag, matig of hoog risico op depressie (%). Matig/zeer ernstig eenzaam Huisartsbezoek Emotionele eenzaamheid Contact GGZ Betaalde werkkring Sociale eenzaamheid Arbeidsongeschikt Matig/slecht erv. gezondheid Vrijwilligerswerk Gedachten zelfdoding Mantelzorg hoog risico matig risico laag risico hoog risico matig risico laag risico * Emotionele eenzaamheid: een sterk gemis van een intieme relatie, een emotioneel hechte band met een partner of vriend(in). Sociale eenzaamheid: een sterk gemis van betekenisvolle relaties met een bredere groep mensen zoals kennissen, collega s, buurtgenoten of mensen met dezelfde belangstelling. Een intieme partnerrelatie kan sociale eenzaamheid niet opheffen. -3-

4 Wie lopen het meeste risico? Voor depressie is niet één bepaalde oorzaak aan te wijzen, maar er zijn wel factoren bekend die het risico op depressie verhogen. Zo hebben in Noord-Holland Noord mensen met een lage sociaaleconomische status vaker een matig of hoog risico op depressie. En naast persoonlijk factoren als geslacht, leeftijd en opleidingsniveau zorgen eigenschappen van de fysieke en sociale leefomgeving van mensen ook voor verschillen in het risico op depressie 4. Vrouwen vaker een matig of hoog risico In Noord-Holland Noord hebben vrouwen een groter risico op depressie dan mannen (42,5% versus 30,5%). Ook uitgesplitst naar matig en hoog risico blijft de kans op depressie groter voor vrouwen (37,6% matig en 4,9% hoog) dan voor mannen (27,3% matig en 3,2% hoog). Oudste ouderen zijn extra kwetsbaar Volwassenen jonger dan 65 jaar in Noord-Holland Noord hebben een hoger risico op depressie dan 65- plussers (37,7% versus 32,4%). Als leeftijd verder wordt uitgesplitst is te zien dat de oudste ouderen (85 jaar en ouder) het meeste risico lopen op depressie. Van de 85 plussers heeft 44,3% een matig risico en 5,4% een hoog risico. 65 tot 75 jarigen lopen het minste risico (28,6%). Allochtonen gevoelig voor depressie Allochtonen hebben een verhoogd risico op depressie. Van de inwoners van niet-westers allochtone herkomst in Noord-Holland Noord heeft 53% een verhoogd risico op depressie. Onder inwoners van westers allochtone herkomst is dat 42,5% en onder autochtonen 35%. In Noord-Holland Noord wonen minder mensen van nietwesters allochtone herkomst (6,9%) dan landelijk (11,9%), maar er zijn grote verschillen tussen gemeenten. Alleenwonenden vaker verhoogd risico op depressie Gehuwd zijn en samenwonen zorgen voor een kleiner risico op depressie. Mensen die gescheiden zijn hebben een groter risico. Dit geldt ook voor mensen die een partner zijn verloren. Eenpersoonshuishoudens vormen eveneens een risicogroep voor depressie (tabel 1). Sociaaleconomische situatie is sterke voorspeller Mensen in kwetsbare sociaaleconomische situaties hebben een groter risico op depressie. Lager opgeleiden, werklozen, mensen zonder betaalde baan, arbeidsongeschikten en mensen in een ongunstige financiële situatie vormen de belangrijkste risicogroepen. Het hebben van betaald werk of gepensioneerd zijn verkleint juist het risico op het krijgen van een depressie (tabel 1). Tabel 1. Matig en hoog risico op depressie naar sociaaleconomische situatie, burgerlijke staat en huishouden in Noord-Holland Noord (%). Noord-Holland Noord Matig risico depressie (%) Hoog risico depressie (%) Totaal (%) 32,5 4,1 36,5 Opleidingsniveau Laag (LO, VMBO) 33,9 4,7 38,6 Midden (HAVO, VWO, MBO) 4,2 36,2 Hoog (HBO, WO) 30,7 3,3 33,9 Betaald werk 31,7 3,0 34,8 37,5 10,1 47,6 Werkloos 42,6 8,8 51,4 31,9 4,0 35,9 Volledig arbeidsonge- 42,8 21,2 63,9 schikt 31,7 3,3 35,0 Pensioen 26,5 2,3 28,8 33,5 4,5 38,0 Moeite met rondkomen 43,1 29,6 10,5 2,4 53,6 Inkomen > ,2 29,7 5,7 2,4 40,9 32,1 Burgerlijke staat Gehuwd/samenwonend Nooit gehuwd geweest Gescheiden Weduwe/weduwnaar 30,4 37,4 35,8 38,1 3,0 6,7 7,1 5,4 33,5 44,1 42,8 43,6 Huishouden Eenpersoons Meerpersoons 37,9 31,3 7,6 3,5 45,6 34,7-4-

5 Huiselijk geweld zorgt voor hoger risico Mensen die te maken hebben (gehad) met huiselijk geweld hebben vaker een matig tot hoog risico op depressie. Huiselijk geweld kan bestaan uit fysiek geweld, seksueel geweld, psychisch of emotioneel geweld of een combinatie hiervan. In Noord-Holland Noord is 9,2% van de volwassenen van 19 jaar en ouder ooit slachtoffer geweest van huiselijk geweld. Dit komt neer op ruim mensen. Van de mensen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld heeft 60,3% een matig tot hoog risico op depressie. Hiervan heeft 48,1% een matig risico en 11,9% een hoog risico. Zwaar belaste mantelzorgers zijn kwetsbaar Van de mantelzorgers in Noord-Holland Noord loopt 37,5% risico op depressie waarvan 33,6% een matig en 3,9% een hoog risico. Mantelzorgers die zich zwaar belast voelen zijn extra kwetsbaar voor het ontwikkelen van depressieve klachten; 46% heeft een matig en 22% heeft een hoog risico op depressie. In Noord-Holland Noord heeft 15% van alle volwassenen in 2012 langer dan drie maanden of meer dan acht uur per week mantelzorg gegeven. Inwoners van 65 jaar en ouder geven vaker mantelzorg dan volwassenen van jaar. Van alle mantelzorgers voelt 13% zich zwaar belast. Eenzaamheid hangt sterk samen met risico op depressie Eenzaamheid is een risicofactor voor het krijgen van een depressie. Van de mensen die zich eenzaam voelen heeft meer dan de helft een verhoogd risico op depressie (tabel 2). Vooral de mensen die zich emotioneel eenzaam voelen zijn kwetsbaar; van deze groep heeft twee derde een verhoogd risico. Van de sociaal eenzame mensen heeft 47,9% een matig en 7,6% een hoog risico. In Noord-Holland Noord wordt het aantal eenzame volwassenen van 19 jaar en ouder geschat op ruim Dit betekent dat 39% van de inwoners zich eenzaam voelt, waarvan 32% matig en 6,5% (zeer) ernstig eenzaam. Ouderen (65-plussers) voelen zich vaker eenzaam dan inwoners jonger dan 65 jaar. Tabel 2. Matig en hoog risico op depressie naar eenzaamheid in Noord-Holland Noord (%). Woning, woonomgeving en gevoel van veiligheid Een prettige woonomgeving en tevredenheid over de woning verlagen het risico op depressieve klachten. In Noord-Holland Noord wordt het aantal mensen dat ontevreden is over de woningomgeving geschat op ruim , dit betekent 6,1% van de inwoners. Ruim mensen zijn ontevreden over de woning (4,2%). Mensen die ontevreden zijn over de woonomgeving en woning hebben vaker een matig of hoog risico op depressie (respectievelijk 56,3% en 58,3%) (tabel 3). Dit hangt deels samen met opleidingsniveau; in Noord-Holland Noord zijn volwassenen met een laag opleidingsniveau vaker ontevreden over de woning en de woonomgeving dan mensen met een hoger opleidingsniveau. Aandachtspunt in Noord-Holland Noord is het gevoel voor onveiligheid s nachts. Ook dit kan een rol spelen bij het ontstaan van depressie. In Noord-Holland Noord voelt 20% van de inwoners zich s nachts wel eens onveilig, dit komt neer op bijna volwassenen van 19 jaar en ouder. Van de mensen die zich s nachts onveilig voelen loopt 54,8% risico op depressie (44,5% matig en 10,3% hoog risico) (tabel 3). Gevoelens van onveiligheid hangen deels samen met het opleidingsniveau en de woonomgeving. Tabel 3. Matig en hoog risico op depressie naar woonomgeving en gevoelens van onveiligheid in Noord-Holland Noord (%). Noord-Holland Noord matig hoog Noord-Holland Noord matig hoog risico risico totaal risico risico totaal 32,5 4,1 36,5 32,5 4,1 36,5 Eenzaam 44,6 24,6 9,1 1,0 53,7 25,5 Ontevreden over Woonomgeving 41,0 15,4 3,3 56,3 35,3 Emotioneel eenzaam 52,3 25,8 13,5 1,1 65,8 26,9 Ontevreden over woning 42,8 15,6 3,5 58,3 35,5 Sociaal eenzaam 40,3 26,7 7,6 1,5 47,9 28,2 s Nachts onveilig gevoel 44,4 29,4 10,3 2,6 54,8-5-

6 Wat kunnen we doen? Preventie is effectief De ziektelast van depressie is groot en behandeling kan de ziektelast slechts deels verminderen. Daarom is preventie belangrijk. Het is ook effectief: onderzoek laat zien dat gerichte preventieve interventies het ontstaan van een depressie met 20% tot 30% verminderen 10. Hoe, dat verschilt per doelgroep en regio. Preventie van depressieve klachten varieert van het bevorderen van een gezonde leefstijl, geven van voorlichting, educatie en persoonlijke begeleiding tot welzijnsprojecten in de wijk. Om depressiepreventie integraal aan te pakken is het noodzakelijk dat verschillende partijen met invloed op meerdere beleidsterreinen samenwerken. Het meest effectief is om diverse activiteiten voor verschillende doelgroepen te combineren. Het CGL adviseert gebruik te maken van vier pijlers voor effectieve preventie van depressieve klachten. Deze pijlers richten zich op de fysieke en sociale omgeving, voorlichting en educatie, signalering en advies en ondersteuning 13. Om het ontstaan van depressieve klachten te voorkomen wordt onderscheid gemaakt tussen universele, selectieve, geïndiceerde en zorggerelateerde preventie. Universele preventie bevordert en beschermt actief de gezondheid van de gehele bevolking. Selectieve preventie wil voorkomen dat personen met één of meerdere risicofactoren voor een bepaalde aandoening daadwerkelijk ziek worden. Geïndiceerde preventie probeert te voorkomen dat beginnende klachten verergeren tot een aandoening. De universele en selectieve preventie liggen vooral bij de gemeente en de geïndiceerde preventie bij zorgverleners en zorgverzekeraars 11 (figuur 3). Integrale aanpak Zoals eerder genoemd is er niet slechts één oorzaak voor depressie. Verschillende persoonsgebonden en omgevingsfactoren spelen een rol. Een integrale aanpak met aandacht voor zowel het voorkómen en verminderen van depressieve klachten, als wel het bevorderen van de psychische gezondheid in het algemeen is het meest effectief. De landelijke lijn is om alleen interventies in te zetten die voldoen aan de criteria voor de Interventie-database en het bestaande certificeringstraject van het RIVM/ Centrum Gezond Leven (CGL) 12. De praktijk leert echter dat veel lokale interventies (nog) niet in het landelijke interventieoverzicht voorkomen. Fysieke en sociale omgeving Depressieve klachten komen minder voor in een omgeving waar mensen een goed contact hebben met buren, waar ze zich veilig voelen en waar voldoende voorzieningen zijn. Ook draagt een groene omgeving bij aan het verminderen van depressieve klachten. Met name op het gebied van sociale en fysieke omgeving liggen kansen voor gemeenten om een bijdrage te leveren aan het bevorderen van de psychische gezondheid 13. Gemeenten hebben invloed op het inrichten van de directe leefomgeving en het creëren van veiligheid. Ook kunnen gemeenten sociale cohesie stimuleren. Hierdoor kan de zelfredzaamheid van burgers worden bevorderd en hoeven zij minder vaak een beroep te doen op ondersteuning door professionals. Figuur 3. Publieke gezondheidszorg: van universele preventie tot zorg

7 Depressie als beleidsspeerpunt gehandhaafd In 2011 heeft het kabinet preventie van depressie als beleidsspeerpunt in de VWS-preventienota Gezondheid dichtbij 14 overgenomen van de vorige preventienota. In het najaar 2015 verschijnt de nieuwe preventienota waarbij depressie als speerpunt gehandhaafd blijft. Op het gebied van preventie zal een verschuiving te zien zijn van centrale overheid naar lokale overheid. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor preventieve taken bij de lokale bevolking. De Handreiking Gezonde Gemeente van het Loketgezondleven.nl biedt ondersteuning bij lokaal beleid ter preventie van depressie. Voorlichting en educatie Voorlichting, cursussen en bijeenkomsten dragen bij aan het verminderen van depressieve klachten, het wegnemen van vooroordelen en het beter herkennen van risicofactoren en signalen van depressie. Het meeste effect wordt behaald als campagnes met verschillende activiteiten en strategieën voor verschillende doelgroepen gecombineerd worden. Op het gebied van universele preventie biedt Mentaalvitaal.nl betrouwbare informatie aan burgers over psychische gezondheid. De informatie is ook geschikt als achtergrondinformatie voor intermediairs. De website is bovendien een toegangspoort tot het beschikbare online en offline preventie- en hulpaanbod in de regio. Signalering Gemeenten kunnen een bijdrage leveren aan depressiepreventie door activiteiten op het gebied van signalering en advies te faciliteren. Zij kunnen bijvoorbeeld intermediairs die vaak in contact komen met doelgroepen (zoals wijkverpleegkundigen, vrijwilligers en ouderenadviseurs, in staat stellen om signalen van depressie te leren herkennen en te benoemen. Dergelijke intermediairs vervullen een belangrijke rol bij het toe leiden van mensen naar preventieve interventies en zorg. De cursus Signaleren van depressie van het Trimbos-instituut is een voorbeeld van een online cursus voor professionals die hun signaleringsvaardigheden voor depressie willen verbeteren. In de cursus leren zij depressieve klachten en risicofactoren bij cliënten in kaart te brengen, het gesprek aan te gaan met hun cliënten en cliënten te adviseren en te motiveren preventieve actie te ondernemen. De cursus richt zich op professionals in de nulde en de eerste lijn, zoals wijkverpleegkundigen, praktijkverpleegkundigen in de huisartsenpraktijk, maatschappelijk werkers en ouderenadviseurs. Ondersteuning Preventieve ondersteuning is gericht op mensen met (lichte) depressieve klachten of risicogroepen. Ondersteuning kan bestaan uit (korte) groepscursussen, individuele ondersteuning en zelfhulp interventies via het internet. Een voorbeeld van een interventie met sterke aanwijzingen voor effectiviteit is: In de put, uit de put (voor jaar en voor jaar), met als doel depressieve klachten bij volwassenen te verhelpen of te verminderen, waarmee de kans op het ontstaan van een depressie afneemt (groepscursus). Een andere interventie met sterke aanwijzingen voor effectiviteit is: Kleur je leven (18-99 jaar), met als hoofddoel depressieve klachten bij volwassenen te verhelpen of verminderen en daarmee een toename van klachten, dan wel een depressieve stoornis te voorkomen (internet cursus). Interventies met effect op meerdere thema s In de interventiedatabase van het CGL worden 22 interventies genoemd voor preventie van depressie onder volwassenen. Deze interventies zijn goed beschreven, goed onderbouwd of hebben eerste aanwijzingen voor effectiviteit. De meeste interventies zijn gericht op het verhelpen of verminderen van depressieve klachten en het verbeteren van de mentale fitheid. Er bestaan ook interventies met effect op meerdere thema s. Zo kan regelmatig bewegen een mentale boost geven en zo een effectieve manier zijn bij het voorkomen/verminderen van depressieve klachten. Sociaal Vitaal is hier een voorbeeld van: gezond ouder worden van de doelgroep (60-85 jaar), door het bevorderen van de fysieke conditie (preventie van overgewicht), het ontwikkelen van veerkracht en sociale vaardigheden om sociale contacten te kunnen leggen. Liever Bewegen dan Moe is een ander voorbeeld van een interventie met effect op meerdere thema s. Het programma richt zich op allochtone vrouwen met lichte depressieve klachten, waarbij voorlichting over gezonde leefstijl wordt aangeboden in combinatie met een beweeggedeelte met als doel het voorkomen van depressieve klachten. Andere voorbeelden zijn laagdrempelige initiatieven in de wijk, zoals wandelgroepjes en gezamenlijk eten in de buurt. De wandelgroepjes zorgen voor de aanpak van overgewicht en psychosociaal welbevinden. Het gezamenlijk eten bestrijdt eenzaamheid en verhoogt de sociale cohesie in de buurt, wat ten gunste komt van de psychische gezondheid. -7-

8 Bronnen 1. Factsheet depressie. GGZ Nederland, juni depressie/landelijk-kader. 3. Hoe gaat het met Noord-Holland Noord? Resultaten Gezondheidsmonitor GGD Hollands Noorden, NEMESIS-2. Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study (Trimbos Instituut) Depressie in Den Haag. P.J.M. Uitewaal. Epidemiologisch bulletin, 2012, jaargang 47, nummer Factsheet Psychische gezondheid. Samen gezond, coalitie gezond geweten, OECD (2014, Mental Health and Work: Netherlands, Mental Health and Work, OECD Publishing ziekten-en-aandoeningen/welke-ziekten-zijn-het-duurst/. 10. Factsheet Preventie van depressie. Trimbos-instituut, gezondheidsbeleid-maken/wettelijke-kadersgezondheidsbeleid/universele-en depressie/interventieoverzicht depressie/een-integrale-aanpak-depressiepreventie. Colofon Uitgave: GGD Hollands Noorden Hertog Aalbrechtweg 22 Postbus DL Alkmaar Auteurs: Miriam Levijn, Mandy van den Brink, Anna de Haan Kenmerk: EPI ml Datum: November 2015 Met dank aan vertegenwoordigers van de gemeenten Heerhugowaard, Schagen, Hollands Kroon, Texel, Koggenland en de partners van het preventieprogramma Noord-Holland Noord: ZONH, Sportservice Noord- Holland, Omring, GGZ Noord-Holland Noord en Wonen Plus Noord-Holland. GGD Hollands Noorden monitort de gezondheid van de inwoners van Noord-Holland Noord. Hiertoe voeren we regelmatig onderzoek uit. De resultaten verschijnen op onze digitale gezondheidsatlas Alle rapporten zijn ook te downloaden via Voor meer informatie of vragen kunt u contact opnemen met team epidemiologie via of epi@ggdhn.nl. 14. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Gezonheid dichtbij, Landelijke nota gezondheidsbeleid. Mei 2011.