Organische stof: vriend of vijand DTRF bijeenkomst, 2017

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Organische stof: vriend of vijand DTRF bijeenkomst, 2017"

Alfons van der Pol
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Organische stof: vriend of vijand DTRF bijeenkomst, 2017 Maurice Evers Nr.1

Wie ben ik! geboren op 17-01-1968 te Roermond Afgestudeerd (MSc) in bodemkunde/bodemvruchtbaarheid, Wageningen Universiteit, 1993 Post Academic Study: Organische stof en bodemvruchtbaarheid.

2 Wie ben ik! geboren op te Roermond Afgestudeerd (MSc) in bodemkunde/bodemvruchtbaarheid, Wageningen Universiteit, 1993 Post Academic Study: Organische stof en bodemvruchtbaarheid. Wageningen University (NL), 1999 Technische training: Physical Problems of Turf grass soils: Identification and Correction GCSAA, 2009 Technische training: Advanced Stress Management Strategies for Cool-Season Turf - GCSAA, : gestart met promoveren (PhD): Organische stof dynamiek in grasbodems, gerelateerd aan gras (onder)soorten en rassen in sport, golf en op dijken. Since 2008 eigenaar Lumbricus / senior consultant Nr.2

3 Lumbricus! Kennis ontwikkeling Objectieve kwaliteitbeoordeling + advies Kennisoverdracht + service Nr.3

4 Herkenbaar? Hoe kunnen we de input van fungiciden verlagen! Nr.4

5 Balans in organische stof helpt! Nr.5

6 Al eens gekeken waar de ziekte zit? Dollar spot Festuca rubra litoralis (slender creeping red fescue ) Nr.6

7 Organisch material in de bodem = humus dagelijkse taal wetenschappenlijke literatuur Nr.7

8 Humus formation/humificatie Belangrijke processen: fysisch-mechanisch (verkleinen) (wind, hagel, regen, slitten!, zwel/krimp) anorganisch-chemisch (oplossen en transport in regen water and bodemvocht) biologisch (bodem fauna, bodem micro flora) Nr.8

9 Humus makers Nr.9

10 Humificatie is een bodemvormend process 2 jaar 8 jaar 15 jaar Nr.10

11 Belang van organische stof (1) Chemisch: buffer voor voeding en zouten (CEC) Nr.11

12 Belang van organische stof (2) Fysisch: buffer voor water en lucht (structuur/stabiliteit) Biologisch: Energie bron (C) voor bodem (micro)organismen humificatie sand Organic matter / clay mix Organic liming materials Air and water filled pores Nr.12

13 Organische stof, thatch, mat, humus (1) Thatch: visueel structuren, grof, zacht en bijna geen gronddeeltjes Mat: geen visuele structuren fijn, zacht en een mix van grond en organische stof Humus: geen visuele structuren, zeer fijn, hard en het merendeel is grond Nr.13

): (spijkeren, zand lamellen (Graden), zand dressen (bovenin) Humus (lage percolatie

14 Organische stof, thatch, mat, humus (2) Thatch (lage firmness!): hol beluchten, verticuteren, zand dressen Mat (hoge vochtigheid/compactie!): (spijkeren, zand lamellen (Graden), zand dressen (bovenin) Humus (lage percolatie snelheid): vertidrain, drill&fill, schudfrees Probleem: te fijn zand als basis en 80/20, 70/30! renovatie Nr.14

15 Verschillen tussen thatch en mat cm Nr.15

16 Hoeveel is gewenst/optimaal? Streefwaarden in bodemlagen 0-10/2-10 cm 0-2 cm Green 0,5 2-3% 3 4% Foregreen 0,5 2-3% 3 4% Tee 1 3% 4 6% Fairway 3 6% 4 8% Voetbal (speelveld) 3 6% - Voetbal (training) 2 4% - Rough 6 10% Nr.16

17 organic matter content (%) thatch + mat (cm) organic matter content (%) De praktijk Organic matter in greens 0-2 cm The Netherlands mrt-14 nov-14 jul-15 mrt-16 nov-16 aug date Organic matter in greens 2-10 cm The Netherlands Thatch/mat layer in greens The Netherlands 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 mrt-14 nov-14 jul-15 mrt-16 nov-16 aug-17 date mrt-14 nov-14 jul-15 mrt-16 nov-16 aug-17 date Nr.17

18 Gehalte in de praktijk Afhankelijk van: Hoeveel is er in de grond van origine (start) Hoeveel wordt er jaarlijks aangevoerd: beïnvloedt door gras soorten/rassen! gras opvang of niet (green/fairway) Afbraak snelheid van organische stof: kwaliteit van organische stof (stabiel/instabiel) klimatologische condities (temperatuur, neerslag) bodem textuur en ph (zand, klei) drainage/irrigatie capaciteit en effectiviteit gebruiksintensiteit / greenkeeping Nr.18

19 Alles draait om balans/evenwicht Biologie (plant + dier) OS Chemie (voeding) Bodem (lucht+ water) Nr.19

20 Organische stof voorraad Evers et al., in prep Nr.20

21 leaf biomass (mg C/cm 2 ) Organische stof in grasmaaisel in relatie tot soorten en ondersoorten (1) 6 Leaf biomass production in September Lp Pp Fa Frc Frl Frr Fo Acan Acap As Nr.21

22 Organische stof opbouw in relatie tot soorten en ondersoorten (2) Lolium Perenne (ryegrass) Poa Pratensis (Kentuckey bluegrass) Festuca rubra commutata (chewings fescue ) Agrostis capillaris (browntop bent) Nr.22

23 biomass (mg C/cm 2 in 3 years) Organische stof opbouw in relatie tot gras soorten en ondersoorten (3) 120 Turf grass biomass in soil layers after 3 years Thatch Mat Rest 2-10 cm cm 20 0 Lp Pp Fa Fr Fo Acan Acap As Hoeveel zit er onder mijn voeten? Nr.23

24 biomass (mg C/cm 3 ) layer thickness (mm) Organische stof opbouw in relatie tot gras soorten en ondersoorten (4) Turf grass thatch and mat layers after 3 years Lp Pp Fa Fr Fo Acan Acap As Laagdikte! Thatch Mat Concentratie/dichtheid! Turf grass root biomass in soil layers after 3 years Thatch Mat 10 0 Lp Pp Fa Fr Fo Acan Acap As Nr.24

25 layer thickness (mm) Organische stof opbouw Engels raai: rassen 45,0 Lolium perenne 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 Thatch (mm) Mat (mm) Thatch + Mat (mm) 15,0 10,0 5,0 0, Nr.25

26 biomass (mg C/cm 2 ) Organische stof opbouw bij roodzwenk 120 Turf grass biomass in soil layers after 3 years Thatch Mat Frc Frt Frr Morfologie en groeiwijze zijn verschillend! Nr.26

Verschillen in morfologie en groeiwijze Agrostis

(chewings fescue ) Festuca rubra litoralis (slender

creeping red fescue ) Verticaal maaien/slitten of

27 Verschillen in morfologie en groeiwijze Agrostis capillaris (browntop bent) Festuca rubra commutata (chewings fescue ) Festuca rubra litoralis (slender creeping red fescue ) Festuca rubra rubra (strong creeping red fescue ) Verticaal maaien/slitten of niet? Agrostis stolonifera (creeping bent) Nr.27

28 De afbraaksnelheid doet er toe! Vermindering organische stof:: Jaarlijkse afbraak > jaarlijkse opbouw Toename organische stof: Jaarlijkse afbraak < jaarlijske opbouw Bij optimum: jaarlijkse afbraak = jaarlijkse opbouw Nr.28

29 Klimaatinvloeden op afbraak van organische stof Temperatuur Bodem vocht (neerslag/droogte) 10 23% bodem vocht 5 15% bodem vocht Nr.29

30 ph invloed op afbraak organische stof ph Nr.30

31 Organische stof kwaliteit? Kwaliteit heeft een directe invloed op de afbraak snelheid Er zijn vele manieren om de kwaliteit uit te drukken: basis componenten/structuren in organische stof: was, lignine, (hemi)cellulose, suikers, etc. CN-ratio Herkomst van organische materiaal (mest, compost, schors, zeewier, maaisel, etc.) CN-ratio Humificatiecoëfficiënt (effectieve organische stof) Initiële leeftijd (a-waarde) ontwikkeling model om N beschikbaarheid te voorspellen! Nr.31

32 CN-ratio CN-ratio in de 0-10 cm bodem laag Bodem eigenschappen: - ph-cacl 2 = 6,0 - Organische stof (gloeiverlies) = 5% soil background Soil CN-ratio Lp Pp Fa Frc Pt Dc Nr.32

33 CN-ratio clippings CN-ratio van maaisel Seizoens variatie in CN-ratio CN-ratio of turf grass clippings Fairways/ Sportvelden! Lp Pp Fa Frc Pt Dc Opvang van 1 st maaibeurt na de winter kan soms helpen in vermindering ophoping organische stof Nr.33

34 CN-ratio CN-ratio in gras maaisel bij verschillende soorten en ondersoorten: Bodem eigenschappen: - ph-cacl 2 = 5,8 - Organische stof (gloeiverlies) = 2,8% 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 CN-ratio of turf grass clippings in September 2016 Lp Pp Fa Fr Fo Acan Acap As Nr.34

35 CN -ratio CN-ratio van gras biomassa in verschillende bodemlagen: 50 CN-ratio of turf grass biomass after 3 years Lolium perenne Poa Pratensis Festuca Agrostis Thatch (C/N) Mat C/N) 2-10 rest (C/N) (C/N) De ondergrondse biomassa is belangrijker in de afbraak en opbouw van organische stof in lagen dan het maaisel! Vooral de CN-ratio Nr.35

36 Vragen verder te onderzoeken Hoe zit het bij mengsels van grassoorten? (interactie) Hoe groot is het effect van maaihoogte, maaifrequentie/rollen? Hoe groot is de rol van N-bemesting? (optimum/soort/toediening) Welk bodemleven is gekoppeld aan grassoorten? Is het bodemleven in te zetten in organische stof beheersing? Nr.36

37 Conclusies Beheersen van organische stof fracties in de grond is cruciaal in ecologisch golfbaan onderhoud (Green Deal) We kunnen mechanisch veel maar voorkomen is nog altijd beter dan genezen De keuze in soorten/ondersoorten en rassen kan ons gaan helpen Er staan ook nog wat vragen open voor verdere verfijning en optimalisering Actie vereist!! Biologie (plant + dier) O S Chemie (voeding) Dank voor uw aandacht! Bodem (lucht+ water) Nr.37

Vergelijkbare documenten

Deal or no deal? Van doelstelling tot realisatie

Deal or no deal? Van doelstelling tot realisatie Workshop Relatiedag NLadviseurs 2 maart 2017 Maurice Evers 7-3-2017 Nr.1 Even voorstellen! kennisontwikkeling kwaliteitbeoordeling + advies kennisoverdracht