Bodemvruchtbaarheid in de ecologische moestuin

Transcriptie

1 Bodemvruchtbaarheid in de ecologische moestuin zaterdag 28 november 2015 Frank Petit-Jean

2 Cultuur versus natuur: successie Pioniersvegetatie wat als de mens niet ingrijpt? Graslandvegetatie Ruigte Struweel Oud bos

3 Successie in de natuur tegengaan wat als de mens een vegetatie beheert? Pioniersvegetatie Graslandvegetatie Ruigte Struweel Oud bos bodem verstoren maaien maaien kappen Niets doen

4 Successie in de tuin: afgeleide groenvormen Pioniers bloemenakker, moestuin Grasland gazon, bollengrasland, bloemenweide, lage border Ruigte hoge bloemenborder Bos haag, heg, solitaire boom, bosje, struikengordel, boomgaard, schaduwborder

5 Bodem black box? Klimaat Input - Planten - Dieren - Mulch - Compost - Mest Output - Humus - Gezonde planten - Oogst Bodemsoort #ecotuinieren

6 Moestuinbodem Ecosysteem Gesteente (Bodemsoort) Bodemleven Organische stof #ecotuinieren

7 Bodemsoort - zand - leem - klei - zavel: zand met klei - veen en moerige grond

8 Bodemsoort Buffercapaciteit voedingsstoffen en water Levering mineralen, natuurlijke vruchtbaarheid (zand versus klei) Bewerkbaarheid Planten aanpassen aan bodemtypes Bemesting Zuurheidsgraad

9 Organische stof/humus Actief Jong stabiel Oud Diverse uitgangsmaterialen en condities - Bij klassieke analyses kennen we enkel totaal OS (%C). We hebben geen idee van verhoudingen jong/oud. - Voorgeschiedenis/ervaring - Relativiteit van streefcijfers OS

10 Bodemleven in de tuin - 6 ton bodemleven in 1 ha tuingrond: - schimmels, protozoa, geleedpotigen, wormen, algen - Weinig schimmelnetwerk indien: - Moestuin: - Pionierstadium - Veel bodemdynamiek (spitten) - Snelle meststoffen, fungiciden - komkommerfamilie, nachtschadefamilie, schermbloemigen, granen gaan symbiose aan met arbusculaire mycorrhizaschimmels - Kruisbloemigen en spinazieachtigen

11 Principes Bodemzorg Kringlopen sluiten (compost, mulchen,..) Bodemzorg versus plantenvoeding Organische stof bodemleven Te veel kan ook => bv fosfaten Energieverspilling Voedingskwaliteit

12 Kringlopen sluiten: moestuin Zelfvoorzienende Moestuin Tekort aan Koolstof Lage C/N in compost Verliezen N Weinig opbouw OS

13 Kringlopen sluiten verzamelen en inzamelen Evenwicht C/N en minimaliseren/compenseren verliezen door: 1. Aanvoer C/N uit de tuin 2. Aanvoer C/N uit omgeving 3. Inschakeling groenbemester 4. Aanvoer compost/mest 5.Andere meststoffen

14 Voedingsmechanismen BODEMLEVEN - Plantenexudaten stimuleren bodemleven en mineralisatie in de rhizosfeer - Supernetwerk via Mycchorizae - Stikstoffixeerders

15 Rekenmodel en advies Opbouw OS = humificatie Compost Oogstresten Groenbemesters Mulch Afbraak OS = mineralisatie Bodemtype Zuurheidsgraad Temperatuur Zuurstofgehalte (bewerking..) Ouderdom en type OS Bodemleven

16 Rekenmodel en advies Compost uit bak of hoop Op basis van N behoefte Interpretatie met en zonder analyse(c%)

17 Rekenmodel en advies Compost uit bak of hoop Op basis van N behoefte Bemestingsadvies op basis van compost uit hoop of bak kg/are

18 Criteria voor ecologische bemesting N, K tekort opvullen? Bv bloemkool in het voorjaar Optimaal Herkomst natuurlijk en geen chemie Bv Patentkali? Traag opneembaar Bv Bloedmeel Gevolgen ontginning Bv guano

19 Compost- en mestsoorten Compost tuincompost vat tuincompost bak wormencompost groencompost Dierlijke mest Stalmest konijn kippen

20 Plantaardig uit de tuin Groenbemesters niet spitten vruchtwisseling Phacelia,Alexandrijnse klaver, Japanse haver.. Bodembedekking schimmels vs bacterie dominant slakken? Gier brandnetel smeerworte Maaimeststof gras-klaver

21 Andere meststoffen Organische handelsmeststoffen sojaschroot, bloed- en beendermeel luzerne, moutkiemen Minerale meststoffen natuurfosfaat, patentkali, houtas(k, Ca), vinasse(extract), dolomiet, kiseriet Kalkmeststoffen: mergel, dolomiet, landbouwkalk, houtasse Gesteentemeel: basaltmeel, lavameel, bentoniet(mg, Ca, sporenelementen, aluminiumsilicaten, K,)

22 Bodemanalyses Analyse met een korrel zout Momentopname Gemiddelde over heel de tuin Foutenmarges Oude en jonge OS, voorgeschiedenis : inschatting mineralisatie? Relativiteit beschikbaarheid en extractiemiddel Beschikbaarheid oiv Bodemleven en plantgestuurd Interpretatie is gekoppeld aan gangbare praktijk Voorbeeld fosfor Balans absolute waarde

23 Bodemanalyses Wanneer wel? Nieuw en onbekende moestuin ph en C% Aanhoudend problemen Hoge eisen Sneller in grote tuin Alternatieven: bv bodemademhaling, microbieel..

24 Een kwalitatieve aanpak Observeren en bijsturen Gezond verstand, observatie en praktijkgericht Groeikracht/gebreksverschijnselen Bodemleven Niet spitten Mulch Groenbemesting compostthee Soorten compost/mulch Pioniersgehalte van groentensoorten Rassenselectie? Trager, kleiner, lekkerder