Haalbaarheidsonderzoek kunstijsbaan Leiden

Transcriptie

1 Haalbaarheidsonderzoek kunstijsbaan Leiden Onderzoek naar mogelijkheden en consequenties Eindrapportage Grontmij Marktplan Bussum, 18 december 2007

2 Verantwoording Titel : Haalbaarheidsonderzoek kunstijsbaan Leiden Subtitel : Onderzoek naar mogelijkheden en consequenties Projectnummer : Referentienummer : Revisie : Datum : 18 december 2007 Auteur(s) : ing. A.J. Godthelp, M. van der Heide en ir. R. Klein adres : arjen.godthelp@grontmijmarktplan.nl Gecontroleerd door : Paraaf gecontroleerd : Goedgekeurd door : Paraaf goedgekeurd : Contact : Nwe s-gravelandseweg HM Bussum Postbus AE Bussum T F E info@grontmijmarktplan.nl W Pagina 2 van 50

3 Inhoudsopgave 1 Bestuurssamenvatting Aanleiding en opdrachtformulering Aanleiding Opdrachtformulering Ruimtestaten en investeringskosten toekomstscenario I (renovatie huidige ijshal) Uitgangspunten scenario I Investeringskostenramingen scenario I Ruimtestaten en investeringskosten toekomstscenario II (333-meterbaan) Uitgangspunten scenario II Investeringskostenramingen scenario II Ruimtestaten en investeringskosten toekomstscenario III (400-meterbaan) Uitgangspunten scenario III Investeringskostenramingen scenario III Marktverkenning SWOT-analyse naar aanleiding van gesprekken met sleutelpersonen Telefonische enquête Belronde sportambtenaren omliggende gemeenten Bezoekersramingen Verzorgingsgebieden Bezoekprognoses Exploitatieprognoses Uitgangspunten Prognose Aandachtspunten vervolg Bijlage 1: Overzicht verzorgingsgebieden Bijlage 2: Exploitatieprognoses Bijlage 3: Overzicht gesprekspartners Bijlage 4: Vragenlijst telefonische enquete Pagina 3 van 50

4 1 Bestuurssamenvatting Grontmij Marktplan heeft in opdracht van de Werkgroep Schaatsen, onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden en consequenties van een nieuwe of te renoveren overdekte kunstijsbaan in Leiden. Er zijn drie toekomstscenario s tegen het licht gehouden: (1) renovatie van de huidige kleine ijshal met 182-meterbaan, (2) nieuwbouw van een sobere 333-meterbaan met een 30 x 60 meterbaan in het middenterrein en (3) nieuwbouw van een soortgelijke sobere 400- meterbaan. Van alle varianten zijn de investeringskosten berekend 1, is het bezoekerspotentieel bepaald, en worden op basis hiervan exploitatieprognoses gegeven. Deze samenvatting geeft de belangrijkste resultaten van het onderzoek weer. Marktverkenning Het onderzoek is gestart met een marktverkenning. Naast een uitgebreide dossierstudie is een groot aantal gesprekken gevoerd en is een telefonische enquête gehouden onder inwoners van de regio Leiden. Schaatsen is in de regio een populaire sport, maar van een regionaal gedragen visie en financieel plan (zoals bij de laatste initiatieven in Hoorn en Enschede) is vooralsnog geen sprake. Het belangrijkste keuzecriterium om een kunstijsbaan te bezoeken is de ligging c.q. bereikbaarheid van de accommodatie. Uit de enquête komt naar voren dat een nieuwe 400-meterbaan het beste aansluit op de wensen van de bevolking. Opvallend is dat de renovatievariant de voorkeur krijgt boven een tussenvariant met middelgrote ringbaan. Kijkend naar het type schaatsactiviteiten, scoort ijspret met kinderen relatief goed. In dit onderzoek is de komst van een nieuwe, middelgrote kunstijsbaan in Alphen aan den Rijn (met een ring van 260-meter) als uitgangspunt genomen. Dit is aanleiding geweest tot behoudendheid bij het opstellen van prognoses, want een (ver)nieuw(d)e kunstijsbaan in Leiden zal zich te allen tijde moeten onderscheiden om een gezonde exploitatie te bewerkstelligen. Renovatie huidige ijshal Voor scenario 1 heeft de Werkgroep Schaatsen een aantal technische inspecties laten verrichten. Deze toonden aan dat renovatie van de bestaande ijshal technisch gezien een haalbare kaart is. Om weer twintig jaar lang schaatsers te kunnen binden, moet bij de renovatie aandacht besteedt worden aan veiligheid, comfort en een meer eigentijdse uitstraling. Het renoveren van de huidige ijshal is qua investeringskosten doorgerekend door architectenbureau Van Beukering. De zuivere renovatiekosten zijn geraamd op ,--. Inclusief bijkomende kosten is uitgegaan van een investeringslast van circa ,--, exclusief BTW. Het te verwachten bezoekersaantal zal na renovatie hoger liggen dan het huidige aantal, maar gezien de hoge bezettingsgraad van verenigingsverhuur is er beperkte capaciteit voor extra bezoek. Het te verwachten bezoek, exclusief verhuur aan verenigingen, is geraamd op ruim Voor een gezonde exploitatie op langere termijn, is ook bij de renovatievariant uitgegaan van een geprofessionaliseerde organisatie met meerdere betaalde krachten en een apart marketingbudget. De meerkosten hiervan kunnen in beperkte mate worden opgevangen door extra bezoek en verhuur (accommodatie zit reeds redelijk vol). Het resultaat, exclusief kapitaallasten is geprognosticeerd op een jaarlijks tekort van circa ,-- per jaar. De hoogte van de kapitaallasten is afhankelijk van de financieringsmogelijkheden. 1 Scenario 1 door architectenbureau Van Beukering. Pagina 4 van 50

5 Bestuurssamenvatting Nieuwbouw 333-meterbaan met 30 x 60 ijshockeyvloer De investeringskosten voor nieuwbouw van een sobere 333-meterbaan zijn geraamd op ,-- exclusief BTW. Op basis van het gehouden marktonderzoek en referentiekennis, is een bezoekersaantal van iets boven de geraamd. Dit aantal is exclusief verenigingsbezoek. Het exploitatieresultaat, exclusief kapitaallasten is door ons begroot op een jaarlijks tekort van een kleine ,--. De hoogte van de kapitaallasten is ook hier afhankelijk van de financieringsmogelijkheden. Nieuwbouw 400-meterbaan met 30 x 60 ijshockeyvloer De 400-meterbaan kost circa twee miljoen Euro meer dan een 333-meterbaan. De investeringskosten zijn ,-- exclusief BTW. Het te verwachten bezoek is bij dit scenario geraamd op circa bezoekers, exclusief het bezoek door verenigingen. Het exploitatieresultaat, exclusief kapitaallasten, is gunstiger dan bij de 333-meterbaan: er is een resultaat berekend van plus ,--. De concurrentiepositie is met de 400-meterring aanzienlijk sterker ten opzichte van de baan in Zoetermeer en de mogelijk nieuw te bouwen ijshal in Alphen aan den Rijn. Dit geldt zowel voor het recreatieve schaatsen, als voor de verhuur aan verenigingen. De hoogte van de kapitaallasten is afhankelijk van de financieringsmogelijkheden. Aandachtspunten voor het vervolg Naar aanleiding van het gehouden marktonderzoek en de opgestelde prognoses is door Grontmij Marktplan een aantal aandachtspunten voor het vervolg benoemd: Renovatievariant oriëntatie op mogelijkheden voor extra parkeerplaatsen; installatietechniek: aanwezigheid ammoniak in relatie tot nabijgelegen ziekenhuis; voor- en nadelen van de nieuwste kunststofijstechniek op een rij zetten ten behoeve van seizoensverlengende activiteiten. 333-meterbaan/400-meterbaan onderscheidend karakter ten opzichte van accommodatie in Alphen aan den Rijn is belangrijke voorwaarde; mogelijk combinatie zoeken met herontwikkeling sportpark en woonfunctie (voorbeeld Tilburg). Een door de Werkgroep aangereikte mogelijkheid hiertoe is het begin december 2007 gepresenteerde plan Huis van de Sport, dat ook plaats biedt aan een atletiekbaan en/of 400-meterkunstijsbaan mogelijk combinatie zoeken met herontwikkeling zwembad en evenementenhal (ter vervanging van Groenoordhallen): synergie op het gebied van ruimte, energie, personeelsinzet, exploitatiekunde et cetera; er is een stevig draagvlak nodig om de bouw- en financieringskosten van 12 tot 14 miljoen euro te kunnen dragen. Dit vraagt ofwel om een publiek-private constructie, ofwel om gezamenlijke financiering door de gemeenten uit de regio. Mede om dit laatste bespreekbaar te maken, zal zo spoedig mogelijk in regioverband een inhoudelijk sportoverleg moeten worden opgestart, waarbij samenwerking voor een dekkend (en divers) accommodatieaanbod een centraal beleidsthema dient te zijn. Pagina 5 van 50

6 Bestuurssamenvatting Samenvattende tabel exploitatiebegroting Exploitatie 400-meterbaan 333-meterbaan Renovatie-variant Inkomsten Inkomsten regulier gebruik Huurinkomsten verenigingen en gewest Reclame en sponsoring Horeca (netto-rendement) Overige inkomsten Totaal inkomsten Uitgaven Kapitaallasten* Personeel, exclusief horecapersoneel Huisvesting en organisatie Beheerkosten Totaal uitgaven, exclusief kapitaallasten Totaal uitgaven, inclusief kapitaallasten Exploitatieresultaat (exclusief kapitaallasten) Exploitatieresultaat (inclusief kapitaallasten) Pagina 6 van 50

7 Aanleiding en opdrachtformulering 2 Aanleiding en opdrachtformulering 2.1 Aanleiding De gemeente Leiden kent een breed pallet aan sportvoorzieningen. Te midden van het aanbod van sportparken, sporthallen en zwembaden kent de gemeente ook een overdekte ijshal. Een bijzondere accommodatie: een accommodatie die jaarlijks circa bezoekers trekt en zonder gemeentelijke bijdrage wordt geëxploiteerd. De inzet van vele vrijwilligers maakt dit mogelijk. Kijkend naar het aanbod van overdekte ijsbanen in Nederland, is dit uniek. Als gevolg van toenemende regeldruk, stijgende energielasten en bovenal de noodzaak tot groot onderhoud, is de exploitatie van de ijshal onder druk komen te staan. Als gevolg hiervan zijn onvoldoende middelen beschikbaar voor onderhoudswerkzaamheden en is het vrijwel onmogelijk om innovaties door te voeren om weer aan de eisen van de tijd te voldoen. De accommodatie wordt geëxploiteerd door een stichting. De eigendom van de accommodatie ligt in handen van een holding. Het college van B&W heeft in 2006 een onderzoek laten uitvoeren door de Werkgroep Schaatsen. In december 2006 heeft deze werkgroep het onderzoek Op welk ijs schaatst Leiden in 2010 opgeleverd. In dit rapport zijn een drietal toekomstscenario s in kaart gebracht: 1) Renovatie van de huidige accommodatie (met 182 meter rondombaan); 2) Nieuwbouw van een compacte ijshal (met rondombaan van 250 of 333 meter); 3) En nieuwbouw van een halfopen 400 meterbaan. Per scenario is ingegaan op: beschrijving specificaties; gebruikers: aantallen, wensen, knelpunten bij dit concept; bouw en techniek: mogelijkheden en kosten bij dit concept; financiële consequenties; juridische en planologische voorwaarden; voorlopige conclusies. Begin 2007 is door het college van B&W een vervolgopdracht gegeven voor nadere uitwerking. 2.2 Opdrachtformulering De Werkgroep Schaatsen wenst zich bij de verdere uitwerking van dit onderzoek bij te laten staan door een externe partij met kennis en ervaring op het gebied van de realisatie en exploitatie van ijsbaancomplexen en heeft daarom aan Grontmij Marktplan gevraagd een aantal specialistische onderzoekswerkzaamheden uit te voeren. Het gaat om de volgende werkzaamheden: a) Doorrekenen vereist ruimtebeslag; b) Opstellen investeringsramingen scenario II en III 2 ; c) Uitvoeren marktonderzoek; d) Opstellen bezoekprognoses; e) Opstellen gedetailleerde exploitatieramingen; f) Benoemen aandachtspunten vervolg. 2 De doorrekeningen van (renovatie)scenario I zijn uitgevoerd door architectenbureau Van Beukering. Pagina 7 van 50

8 3 Ruimtestaten en investeringskosten toekomstscenario I (renovatie huidige ijshal) Variant I betreft renovatie van de huidige ijshal. Deze omvat een 30 x 60 meter ijshockey-, shorttrack en kunstrijvloer, met daaromheen een buitenring met een rijlijn van 182 meter. In de volgende twee hoofdstukken worden de varianten behandeld van (II) een gesloten combihal met 333-meterbaan en (III) een overdekte 400-meterbaan met ijshockeyvloer. Voor de renovatie is in opdracht van de Werkgroep Schaatsen Leiden een voorlopig ontwerp en technische omschrijving uitgewerkt door Van Beukering Architectenburo en Dutch Revolution Styling. Ter ondersteuning hiervan zijn onder andere het dak, de betonvloer en de installaties door gespecialiseerde bureaus onderzocht. Voor verlenging van de levensduur met 20 jaar is hierbij onder meer rekening gehouden met vernieuwing van de dakbeplating. De investeringskosten zijn geraamd door Van Beukering, aangevuld met specifieke ijsbaanonderdelen zoals boarding. In dit hoofdstuk worden deze kosten gepresenteerd. Het ontwerp en de gedetailleerde kostenraming zijn als apart document beschikbaar. 3.1 Uitgangspunten scenario I Om de hal op te waarderen tot een aantrekkelijk belevingsniveau is gekozen voor het concept ice meets nature, waarin de voorzieningen op een eigentijds niveau van veiligheid en comfort worden gebracht. Algemeen: renovatie gesloten hal met 182m rondbaan. Verbeterd comfort. Omgeving: Parkeerplaatsen op maaiveld: 60 Fietsenstallingplaatsen onoverdekt: 80 Oppervlak trottoir, plein, groen en water: 300 m 2. Entree: naar buiten uitgebreide ruimere hal, met rolstoelhelling naar restaurant op 1 e etage. IJsvloer: gesloten hal binnenste straal rondbaan: 15 meter (norm KNSB 25 meter); afstand rechte stuk: 64 meter; opbouw ijsvloer van buiten naar binnen: 6,0 m rijbaan (breder in de bochten) 0,2 m. baanbeveiliging (tussen wedstrijdbaan en binnenterrein) In binnengebied: ijshockeyvloer: 28 x 57 = 1566 m 2 (voldoet voor kunstrijden, voor ijshockey 1 m tekort, voor shorttrack 3 m te kort en 2 m te smal). brug over baan naar binnengebied. Shop: voor verhuur en verkoop schaatsen. Bergingen: 2 voor verenigingen, 1 voor les- en instructiemateriaal, 1 voor baanbeveiligingattributen en 1 voor wedstrijdattributen. Kleedruimten: 1 publiekskleedruimte direct na de entree. 4 groepskleedruimten, 2 trainers/scheidsrechterskleedruimte met elk eigen douche/toilet. Algemene toiletten, 200 lockers. Pagina 8 van 50

9 Ruimtestaten en investeringskosten toekomstscenario I (renovatie huidige ijshal) Tabel 1 Ruimtestaat gebouw Gebouwonderdelen 182 meter 333 meter 400 meter Entree + balie/kassa + hal + toiletten IJsbaan + ijshockeyvloer (overkapt) Shop (verhuur/verkoop) Bergingen Kleedaccommodatie Horeca Tribune Medische ruimten Personeel Wedstrijd- en verenigingsruimten Techniek Totaal bruto vloeroppervlak (m 2 ) 4.940* * inclusief 700 m2 op 1e verdieping Tabel 2 Totaal ruimtebeslag Onderdeel 182 meter 333 meter 400 meter Onbebouwd Footprint bebouwd Onvoorzien Totaal ruimtebeslag (m 2 ) Investeringskostenramingen scenario I Uitgangspunten Prijspeil 1 juli Prijzen op basis van gecalculeerde eenheden uit gedetailleerde technische omschrijving (opgesteld door Van Beukering) Sporttechnische eisen conform NOC*NSF, KNSB, ISU, IIHF met beperkingen voor shortrack en lange baan. Architectonisch ambitieniveau: opwaardering naar eigentijds niveau van veiligheid en comfort. Handhaving gesloten hal. Grondkosten: bouwrijp maken: n.v.t. verwervingskosten grond: PM; sloop- en saneringskosten: n.v.t. resterende boekwaarden: PM; parkeerplaatsen: huidige parkeerplaatsen handhaven fietsenstallingplaatsen: huidige open voorziening handhaven. Bouwkosten: bouwkundige werken; installatietechnische werken; vaste inrichtingen; algemene kosten: 6,0%; bouwplaatskosten: 6,0%; winst & risico: 3,0%. Pagina 9 van 50

10 Ruimtestaten en investeringskosten toekomstscenario I (renovatie huidige ijshal) Inrichtingen: op basis van gecalculeerde eenheden uit technische omschrijving Van Beukering. Bijkomende kosten: 27,5% van bouwkosten, bestaande uit: honoraria architect en adviseurs; heffingen en verzekeringen; financieringskosten / bouwrente; nuts- en rioolaansluitingen; leges/vergunningen; prijsstijgingen gedurende de bouw; communicatie en besluitvorming; diversen en onvoorzien. BTW: 100% terugvorderbaar (regeling ingebruikgeving voor sportgebruik door stichting). Bandbreedte: +/- 20%. Onderdeel 182 meter 333 meter 400 meter Grondkosten* 0, , ,-- Bouwkosten , , ,-- Inrichtingen incl.nbouwkstn , ,-- Bijkomende kosten , , ,-- Totaal investeringskosten excl , ,-- BTW BTW 20% (terugvorderbaar) 0,-- 0,-- 0 Totaal investeringskosten incl. BTW , ,-- * betreft: kosten voor bouwrijp maken, aanleg parkeerplaatsen (maaiveld), fietsenstalling (openlucht, inclusief rekken), aanleg trottoir, groen en water. Er zijn geen verwervings kosten meegenomen. Pagina 10 van 50

11 Ruimtestaten en investeringskosten toekomstscenario II (333-meterbaan) 4 Ruimtestaten en investeringskosten toekomstscenario II (333-meterbaan) Voor de raming van de investeringskosten van de renovatievariant wordt doorverwezen naar de rapportage van het architectenbureau Van Beukering. In dit hoofdstuk worden het ruimtebeslag en de investeringskosten voor een sobere 333-meterbaan met 30 x 60 meter ijshockeyvloer gepresenteerd. Het volgende hoofdstuk gaat in op een sobere 400-meterbaan. 4.1 Uitgangspunten scenario II Algemeen: sobere variant. Omgeving: Parkeerplaatsen op maaiveld: 200; Fietsenstallingplaatsen onoverdekt: 200; Oppervlak trottoir, plein, groen en water: m 2. Entree: centrale hal met balie/kassa en backoffice en toiletten. IJsvloer: overkapte baan (à la Breda, Hoorn, Utrecht); straal binnenring: 26 meter; afstand rechte stuk: 77,08 meter; opbouw ijsvloer van buiten naar binnen: 2,0 m. omloop rondom baan 1,0 m. boarding 4,0 m. buitenbaan 4,0 m. binnenbaan 4,0 m. inrijbaan 0,5 m. baanbeveiliging (tussen wedstrijdbaan en binnenterrein) In binnengebied: ijshockeyvloer: 30 x 60 = m 2 brug over baan naar binnengebied. Shop: voor verhuur en verkoop schaatsen. Bergingen: 2 voor verenigingen, 1 voor les- en instructiemateriaal, 1 voor baanbeveiligingattributen en 1 voor wedstrijdattributen. Kleedruimten: 4 groepskleedruimten, 2 trainers/scheidsrechterskleedruimten, toiletten, mindervaliden kleed- en toiletruimte en 200 lockers. Horeca: zitgelegenheid, afscheidbare ruimte, bar en berging. Tribune: 225 zitplaatsen. Medische ruimten: EHBO en massage. Personeelsruimten: kantoor, ontspanningsruimte, toilet, lockers en berging. Verenigingsruimten: PM. Inrichtingen conform eisen ISU. Pagina 11 van 50

12 Ruimtestaten en investeringskosten toekomstscenario II (333-meterbaan) Tabel 1 Ruimtestaat gebouw Gebouwonderdelen 333 meter 400 meter Entree + balie/kassa + hal + toiletten IJsbaan + ijshockeyvloer (overkapt) Shop (verhuur/verkoop) Bergingen Kleedaccommodatie Horeca Tribune Medische ruimten Personeel Wedstrijd- en verenigingsruimten Techniek Totaal bruto vloeroppervlak (m 2 ) Tabel 2 Totaal ruimtebeslag Onderdeel 333 meter 400 meter Onbebouwd Footprint bebouwd Onvoorzien Totaal ruimtebeslag (m 2 ) Investeringskostenramingen scenario II Uitgangspunten Prijspeil 1 juli Prijzen op basis van m2-prijzen referentieaccommodaties. Sporttechnische eisen conform NOC*NSF, KNSB, ISU. Architectonisch ambitieniveau: sober en functioneel. Geheel overkapte ijshal (ook over binnenterrein, wel gevelopeningen langs dakgoten ). Grondkosten: bouwrijp maken: 35,-- per m 2 bruto vloeroppervlak; verwervingskosten grond: PM; sloop- en saneringskosten: PM; resterende boekwaarden: PM; parkeerplaatsen: 1.800,-- per parkeerplaats; fietsenstallingplaatsen: 225,-- per stallingplaats. Bouwkosten: bouwkundige werken; installatietechnische werken; vaste inrichtingen; algemene kosten: 6,0%; bouwplaatskosten: 6,0%; winst & risico: 3,0%. Inrichtingen: op basis van kengetallen referentieaccommodaties. Pagina 12 van 50

13 Ruimtestaten en investeringskosten toekomstscenario II (333-meterbaan) Bijkomende kosten: 27,5% van bouwkosten, bestaande uit: honoraria architect en adviseurs; heffingen en verzekeringen; financieringskosten / bouwrente; nuts- en rioolaansluitingen; leges/vergunningen; prijsstijgingen gedurende de bouw; communicatie en besluitvorming; diversen en onvoorzien. BTW: 100% terugvorderbaar (regeling ingebruikgeving voor sportgebruik door stichting). Bandbreedte: +/- 10%. Onderdeel 333 meter 400 meter Grondkosten* , ,-- Bouwkosten , ,-- Inrichtingen , ,-- Bijkomende kosten , ,-- Totaal investeringskosten excl. BTW , ,-- BTW 20% (terugvorderbaar) 0,-- 0 Totaal investeringskosten incl. BTW , ,-- * betreft: kosten voor bouwrijp maken, aanleg parkeerplaatsen (maaiveld), fietsenstalling (openlucht, inclusief rekken), aanleg trottoir, groen en water. Er zijn geen verwervingskosten meegenomen. Pagina 13 van 50

14 5 Ruimtestaten en investeringskosten toekomstscenario III (400-meterbaan) Dit hoofdstuk gaat in op het ruimtebeslag en de investeringskosten voor een sobere 400- meterbaan met 30 x 60 meter ijshockeyvloer. 5.1 Uitgangspunten scenario III Omgeving: parkeerplaatsen op maaiveld: 250; Ffetsenstallingplaatsen onoverdekt: 250; oppervlak trottoir, plein, groen en water: m 2. Entree: centrale hal met balie/kassa en backoffice, toiletten. IJsvloer: overkapte baan (à la Breda, Hoorn, Utrecht); straal binnenring: 26 meter; afstand rechte stuk: 110,43 meter; opbouw ijsvloer van buiten naar binnen: 2,0 m. omloop rondom baan 1,0 m. boarding 4,0 m. buitenbaan 4,0 m. binnenbaan 4,0 m. inrijbaan 0,5 m. baanbeveiliging (tussen wedstrijdbaan en binnenterrein) In binnengebied: ijshockeyvloer: 30 x 60 = m 2 brug over baan naar binnengebied. Shop: voor verhuur en verkoop schaatsen. Bergingen: 2 voor verenigingen, 1 voor les- en instructiemateriaal, 1 voor baanbeveiligingattributen en 1 voor wedstrijdattributen. Kleedruimten: 4 groepskleedruimten, 2 trainers/scheidsrechterskleedruimten, toiletten, mindervaliden kleed- en toiletruimte en 200 lockers. Horeca: zitgelegenheid, afscheidbare ruimte, bar en berging. Tribune: 300 zitplaatsen. Medische ruimten: EHBO en massage. Personeelsruimten: kantoor, ontspanningsruimte, toilet, lockers en berging. Verenigingsruimten: PM. Inrichtingen conform eisen ISU. Pagina 14 van 50

15 Ruimtestaten en investeringskosten toekomstscenario III (400-meterbaan) Tabel 1 Ruimtestaat gebouw Gebouwonderdelen 400 meter 333 meter Entree + balie/kassa + hal + toiletten IJsbaan + ijshockeyvloer (overkapt) Shop (verhuur/verkoop) Bergingen Kleedaccommodatie Horeca Tribune Medische ruimten Personeel Wedstrijd- en verenigingsruimten Techniek Totaal bruto vloeroppervlak (m 2 ) Tabel 2 Totaal ruimtebeslag Onderdeel 400 meter 333 meter Onbebouwd Footprint bebouwd Onvoorzien Totaal ruimtebeslag (m 2 ) Investeringskostenramingen scenario III Uitgangspunten Prijspeil 1 juli Prijzen op basis van m2-prijzen referentieaccommodaties. Sporttechnische eisen conform NOC*NSF, KNSB, ISU. Architectonisch ambitieniveau: sober en functioneel. Geheel overkapte ijshal (ook over binnenterrein, wel gevelopeningen langs dakgoten ). Grondkosten: bouwrijp maken: 35,-- per m 2 bruto vloeroppervlak; verwervingskosten grond: PM; sloop- en saneringskosten: PM; resterende boekwaarden: PM; parkeerplaatsen: 1.800,-- per parkeerplaats; fietsenstallingplaatsen: 225,-- per stallingplaats. Bouwkosten: bouwkundige werken; installatietechnische werken; vaste inrichtingen; algemene kosten: 6,0%; bouwplaatskosten: 6,0%; winst & risico: 3,0%. Inrichtingen: op basis van kengetallen referentieaccommodaties. Pagina 15 van 50

16 Ruimtestaten en investeringskosten toekomstscenario III (400-meterbaan) Bijkomende kosten: 27,5% van bouwkosten, bestaande uit: honoraria architect en adviseurs; heffingen en verzekeringen; financieringskosten/bouwrente; nuts- en rioolaansluitingen; leges/vergunningen; prijsstijgingen gedurende de bouw; communicatie en besluitvorming; diversen en onvoorzien. BTW: 100% terugvorderbaar (regeling ingebruikgeving voor sportgebruik door stichting). Bandbreedte: +/- 10%. Onderdeel 400 meter 333 meter Sober Grondkosten* , ,-- Bouwkosten , ,-- Inrichtingen , ,-- Bijkomende kosten , ,-- Totaal investeringskosten, excl , ,-- BTW BTW 20% (terugvorderbaar) 0,-- 0,-- Totaal investeringskosten, incl. BTW , ,-- * betreft: kosten voor bouwrijp maken, aanleg parkeerplaatsen (maaiveld), fietsenstalling (openlucht, inclusief rekken), aanleg trottoir, groen en water. Er zijn geen verwervingskosten meegenomen. Pagina 16 van 50

17 6 Marktverkenning Alvorens te komen tot bezoekers- en exploitatieramingen zijn een aantal marktverkenningen uitgevoerd. Er zijn een achttal gesprekken gevoerd met door de opdrachtgever aangewezen sleutelpersonen (zie bijlage 3). Daarnaast is een telefonische enquête uitgevoerd onder inwoners van regio Leiden. Tenslotte heeft een belronde plaatsgevonden met de sportambtenaren van een groot aantal omliggende gemeenten. In dit hoofdstuk worden de belangrijkste resultaten van deze marktverkenningen gepresenteerd. 6.1 SWOT-analyse naar aanleiding van gesprekken met sleutelpersonen Met oog op het op maat adviseren, heeft Grontmij Marktplan diverse gesprekken gevoerd met sleutelfiguren welke in het heden of verleden direct of indirect bij ijshal Leiden zijn betrokken (geweest). De uitkomsten van deze gesprekken zijn meegenomen in de tussentijdse gesprekken met de heer Steenkamp en de heer Vergeer van de Werkgroep Schaatsen. De belangrijkste uitkomsten van de gehouden gesprekken treft u hieronder aan, vertaald in een SWOT-analyse. Sterkten huidige ijshal Inzet vrijwilligers en gezellige, familiaire uitstraling. Hoge bezettingsgraad verenigingsverhuur. Bereikbaarheid, centrale ligging bij station. Gezellige, familiaire uitstraling. Zeer geschikt voor ouders met (kleine) kinderen. Regionale aantrekkingskracht. Ondanks beperkt voorzieningenniveau, opleidingscentrum voor topsporters. Sterk kader op verenigingsniveau. Zwakten huidige ijshal Fors achterstallig onderhoud en achterblijven innovatie. Parkeren is nu al een knelpunt, wordt bij renovatie alleen maar groter. Beperkt marketing- en communicatiebudget. Beperkte openstelling voor recreatieschaatsen. Huidige ring rondom ijshockeyvloer is niet ongevaarlijk (red.: baan is niet geschikt voor wedstrijden en trainingen gevorderde schaatsers) Afhankelijkheid van private eigenaar accommodatie. Bedreigingen toekomstscenario s Hoge investeringslasten Synergie tussen schaatssport en verschillende andere sport- en gezondheidsfuncties is gelimiteerd. Bij prognoses zal rekening moeten worden gehouden met mogelijkheid nieuwbouw (260-meter)baan Alphen aan den Rijn 3. 3 In prognoses is hiermee rekening gehouden in alle drie de varianten. Het effect van een dergelijke voorziening zal het grootst zijn bij een 333-metervariant. Pagina 17 van 50

18 Marktverkenning Gebruik ammoniak in koelinstallaties in huidige situatie in relatie tot nabijheid van een ziekenhuis. Ligging en bereikbaarheid mogelijke nieuwe voorziening belangrijke succesfactor. Huidige locatie in erfpacht uitgegeven. Stichting geen eigenaar. Over toekomst huidige locatie staan geen juridische zekerheden op papier. IJshockeyveld binnen grote ring, minder knus. Kan ten koste gaan van huidig imago. Terughoudendheid van omliggende gemeenten met betrekking tot participatie bij een nieuwbouwtraject. Kansen toekomstscenario s Actief samenwerken met scholen. Combinaties met andere functies op het gebied van sport, bewegen en gezondheid. Schaatsen als NSO-product. Invoering nieuwe combinatiefuncties onderwijs en sport(verenigingen). Renovatie ijshal: belevingswaarde als USP (Unique Selling Point): een middagje ijshal Leiden moet een gezellig en sfeervol winters uitje worden, waarbij bijzondere aandacht is voor aankleding, belichting, werkwijze personeel, marketingconcept, et cetera. 400-meterbaan: onderscheid product. Verengingen zullen opleven. Zal positief effect hebben op schaatsanimo in de regio. Een nieuwe ijshal als onderdeel van een gebiedsontwikkeling: verkoop huidige locatie (grond) door gemeente voor commerciële prijs en op andere locatie (bijvoorbeeld in combinatie met herontwikkeling zwembad en evenementenhal) ontwikkelen van een ijshal. Tot slot is in de gesprekken ook gesproken over potentiële locaties voor een nieuwe ijsbaan. Hierbij zijn de volgende locaties benoemd: voormalig Vliegveld Valkenburg; Leiderdop op locatie huidige natuurijsbaan; Warmond op locatie huidige natuurijsbaan; Voorschotenweg; locatie 5-meihal herontwikkelen; naast her te ontwikkelen zwembad (De Zijlen of 5 meibad); op sportpark, bijvoorbeeld in Oegstgeest langs A44; combinatie met evenementenhal (ter vervanging Groenoordhallen); ijsbaan in combinatie met transferium aan westkant van Leiden. 6.2 Telefonische enquête Tweede onderdeel van de marktverkenning was de uitvoering van een telefonische enquête onder inwoners van Leiden, het secundaire verzorgingsgebied en het tertiaire verzorgingsgebied. De vragenlijst behorende bij deze enquête is opgenomen als bijlage 4. Hieronder staan de belangrijkste resultaten van deze enquête over schaatsgedrag, bezoekmotieven en wensen ten aanzien van een (nieuwe) ijshal in Leiden gepresenteerd. De interviews zijn gevoerd met de persoon in het huishouden die vanaf het moment van ondervragen het eerst jarig is en ten minste 12 jaar of ouder is. Voor de analyses is gecontroleerd op de verhouding leeftijd en sexe en verzorgingsgebied. Op deze aspecten is de dataset herwogen. 1. Aantal keer geschaatst en keuzemotief kunstijsbaan Aan de inwoners is gevraagd of men in de afgelopen 10 jaar heeft geschaatst. Eenenvijftig procent beantwoordt deze vraag bevestigend. Kijken we specifieker naar het aandeel van de inwoners dat in het afgelopen jaar heeft geschaatst op een kunstijsbaan (periode oktober oktober 2007), dan blijkt 13% dat te hebben gedaan. Tien procent ging tussen 1 en 5 keer, en 1% ging 15 keer of vaker. Pagina 18 van 50

19 Marktverkenning Gevraagd naar het aantal keer dat iemand uit het huishouden een kunstijsbaan heeft bezocht, blijkt dat van 21% van de huishoudens iemand de schaatsbaan heeft bezocht. Vijftien procent ging tussen de 1 en 5 keer en 3% ging 15 keer of vaker. In de tabel hieronder staat, welke kunstijsbaan men het meest heeft bezocht. Kunstijsbaan in Percentage 4 Leiden 8 Den Haag (Uithof) 3 Zoetermeer (Sylverdome) 3 Haarlem/Kennemerland 3 Utrecht (Vechtsebanen) 1 Leidschendam (Leidsehage) 1 Amsterdam (Jaap Edenbaan) 0 Tijdelijke ijsbaan Delft (kerst) 0 Anders 0 Weet niet 2 De belangrijkste reden om deze ijsbaan te bezoeken, is de ligging (63%). Voor 11% is het type baan het belangrijkste keuzemotief. Negen procent heeft de ijsbaan bezocht vanwege een door school georganiseerde schaatsuitje. Opvallend is dat prijs geen bezoekmotief is, door minder dan 1% is dit genoemd. 2. Interesse gebruik gerenoveerde ijshal in Leiden Aan inwoners die hebben aangegeven in het afgelopen jaar (oktober 2006 tot oktober 2007) geen gebruik te hebben gemaakt van een kunstijsbaan, is gevraagd of ze verwachten in de toekomst van een gerenoveerde, dan wel uitgebreide schaatsbaan/ijshal in Leiden gebruik te maken. Negen procent denkt dat iemand uit het huishouden dat wel zal gaan doen en 10% verwacht dat misschien te gaan doen. De andere 78% van de huishoudens verwacht dit niet te doen. 3. Voorkeuren ten aanzien van type activiteiten van vernieuwde schaatsbaan in Leiden Actieve schaatsers en iedereen die heeft aangegeven in de toekomst te verwachten (misschien) van een nieuwe schaatsbaan/ijshal gebruik te maken, is uitgelegd dat Leiden plannen heeft de ijshal te renoveren of te vervangen. Binnen de plannen zijn drie opties: renoveren van de huidige overdekte ijshal (dus niet groter); nieuwbouw van een overdekte baan met ijshockeyveld en een grotere buitenring (gelijkend op die in Zoetermeer maar dan iets groter); nieuwbouw voor overdekte baan zoals in Heerenveen en Den Haag (maar soberder). Gevraagd is naar welke type activiteiten de voorkeur uitgaat als het gaat om een vernieuwde ijsbaan in Leiden. Respondenten mochten meer dan één antwoord geven. IJspret met gezin of kinderen wordt het vaakst genoemd (45%), gevolgd door rondjes rijden voor de conditie (33%). Vijftien procent wil een functie voor hardrijden en wedstrijden en 14% geeft aan niet te weten welke activiteiten hun voorkeur heeft. Verder zegt 9% voorkeur te hebben voor schaatslessen en 6% voor ijshockey of ijsdansen. Voor zowel jeugd (12-19), jong volwassenen (20-39) als voor inwoners van middelbare leeftijd (40-54) geldt dat hun belangrijkste bezoekmotief ijspret met gezin of kinderen is. Respectievelijk gaat het hier om 55%, 47% en 40%. Vijfenvijftigplussers gaan bij voorkeur voor rondjes rijden voor de conditie (46%). Ook voor jongvolwassenen is dit een belangrijk (tweede) bezoek motief (40%). 4 0% betekent minder dan 0,5% Pagina 19 van 50

20 Marktverkenning Leidse bewoners hebben ten opzichte van inwoners uit de omgeving een relatief grotere voorkeur voor rondjes rijden voor de conditie (52%). Verder geeft 51% van de Leidenaren aan een voorkeur te hebben voor ijspret met gezin of kinderen. 4. Voorkeuren ten aanzien van type voorziening van vernieuwde schaatsbaan in Leiden Gevraagd naar de voorkeur voor het type voorziening blijkt dat de grootste groep (36%) voorkeur heeft voor een hal met een buitenring als in Heerenveen en Den Haag. Zevenentwintig procent is voorstander van renovatie en 19% heeft de voorkeur voor een hal met een middelgrote hardrijdersring als in Zoetermeer. Zeventien procent weet het niet. De grootste groep van de geïnterviewden, die hebben aangegeven ijspret met gezin of kinderen een belangrijke activiteit te vinden, heeft ten aanzien van het type accommodatie een voorkeur voor renovatie (45%). Zesentwintig procent wil bij voorkeur een buitenring zoals in Heerenveen en Den Haag en 21% heeft een voorkeur voor een middelgrote ijsbaan als in Zoetermeer. De groep die voorkeur geeft aan een functie als hardrijden en wedstrijdrijden, heeft een vrij expliciete voorkeur voor een ijshal met buitenring als in Heerenveen en Den Haag (70%). Sporters die komen om rondjes te rijden voor de conditie hebben een voorkeur voor de Heerenveense en Haagse ijshal (46%) en 30% geeft aan voorkeur te hebben voor een middelgrote ijshal als in Zoetermeer. Iets minder dan de helft (48%) van de Leidse inwoners wil graag een ijshal met een buitenring als in Heerenveen en Den Haag. Dertig procent heeft een voorkeur voor renovatie en 16% voor een Zoetermeerse ijshal. Kijken we naar leeftijd dan blijkt dat de jeugd (12-19) en jong volwassenen (20-39) een sterkere wens hebben voor het type voorziening dan veertigplussers. Circa 10% van de eerstgenoemde groepen weet niet welk type voorziening ze bij voorkeur wil hebben, terwijl dat percentage bij veertigplussers circa 30% is. Voor alle leeftijdscategorieën, met uitzondering van de jong volwassenen, geldt dat ze een voorkeur hebben voor een buitenring als in Heerenveen en Den Haag. De jong volwassen hebben een voorkeur voor renovatie (39%). Als tweede voorkeur heeft de jeugd een middelgrote ijshal als in Zoetermeer (29%). Bij de jong volwassenen is dat de ijshal met een buitenring. Veertigplussers hebben een min of meer gelijke tweede voorkeur voor renovatie (17%), dan wel voor een middelgrote ijshal als in Zoetermeer (14%). 5. Nieuwe kunstijsbaan in Alphen In Alphen aan den Rijn zijn ook plannen voor een nieuwe kunstijsbaan. Waarschijnlijk wordt dat een voorziening met een ijshockeyveld en een middelgrote ring rondom. Dat is dan een nieuwe optie om te schaatsen. Aan geïnterviewden is gevraagd naar welke baan dan de voorkeur uitgaat. Eenenzestig procent zegt bij voorkeur in Leiden te schaatsen. Voor 14% is Alphen een aantrekkelijk alternatief en 18% maakt het niet uit. De overige respondenten geven uiteenlopende andere antwoorden. Inwoners van het middengebied, het gebied tussen Leiden en Alphen aan de Rijn, hebben niet sterker dan andere inwoners een voorkeur voor een nieuwe schaatsijsbaan in Alphen aan den Rijn. 6. Geschikte entreeprijs Gevraagd is naar een geschikte entreeprijs voor een los kaartje recreatief. De grootste groep geeft aan bereid te zijn tussen de 4,-- en 6,-- te betalen (45%), en 28% vindt tussen de 2,-- en 4,-- een geschikte entreeprijs. Dertien procent is bereid meer dan 6,-- te betalen en 12% weet het niet. Pagina 20 van 50

21 7. Reistijd tot ijshal Schaatsers uit Leiden en wijde omgeving zijn bereid enige reistijd te hebben naar de ijshal. Bijna de helft (49%) wil wel tussen de 15 en 30 minuten reizen, 26% is bereid om langer dan een half uur te reizen en 16% wil niet meer dan een kwartier reizen. Negen procent weet het niet. Inwoners uit het middengebied zijn meer bereid verder te reizen voor een ijshal dan andere inwoners. Eenenveertig procent is bereid meer dan een half uur te reizen. 6.3 Belronde sportambtenaren omliggende gemeenten Tenslotte is door ons ook een belronde onder sportambtenaren bij omliggende gemeenten uitgevoerd. De belangrijkste conclusies uit deze belronde zijn als volgt: Er is aantal gemeenten waar schaatsen meer dan gemiddeld populair is. Hetzelfde geldt voor aanverwante sporten als wielrennen, roeien en atletiek. de regio herbergt groot aantal bekende schaatskampioenen: Roxanne van Hemert, Jeroen Straathof, Judith Straathof, Kjeld Nuijs, Peter van der Velde, Martin Hersman, Margot Boer, Bob de Jong, Jan van der Hoorn, Jan Dirk Kort, Kurt Wubben, Henk Angenent en de gebroeders Zwitser. Er is bij de meeste gemeenten actief beleid om de jeugd meer te laten sporten. Behoefte aan regionale sportvoorzieningen is verdeeld. Aantal gemeenten vindt diversiteit belangrijk, aantal richt zich meer op lokale voorzieningen. Regio kent een hoge dichtheid qua verenigingen en natuurijsbanen (red.: hiermee is rekening gehouden bij gehanteerde animocijfers) IJshal Leiden is redelijk goed bekend bij sportambtenaren. De ambtenaren hebben weinig zicht op de recreatieve schaatsers (van welke accommodaties zij gebruik maken en de interesse voor een nieuwe accommodatie). Verwacht wordt dat alleen een 400-meterbaan een heroriëntatie van bezoekersstromen teweeg zal brengen. Deze variant zal het meeste bezoek trekken. Meningen over de plannen voor een nieuwe ijshal in Alphen aan den Rijn zijn verdeeld. Een aantal ambtenaren vraagt zich af of er voldoende markt is. Aandachtpunt bij de planvorming is een goede afstemming tussen beide initiatieven. Er is geen duidelijke voorkeur voor een bepaalde locatie. Men staat over het algemeen open voor (meer) regionale samenwerking, maar is terughoudend voor wat betreft financiële bijdragen. Pagina 21 van 50

22 7 Bezoekersramingen 7.1 Verzorgingsgebieden Alvorens bezoekprognoses op te stellen dient allereerst het verzorgingsgebied in kaart te worden gebracht. Hieronder wordt ingegaan op de te onderscheiden verzorgingsgebieden voor een 333-meterbaan en een 400-meterbaan. Verzorgingsgebied bij renovatie-varianten Bij behoud van het huidige voorzieningenniveau blijft het verzorgingsgebied Leiden en de direct omliggende gemeenten. De belangrijkste doelgroepen zijn: beginnende wedstrijdschaatsers; familieschaatsers recreatief; ijshockey; kunstschaatsen. Pagina 22 van 50

23 Bezoekersramingen Verzorgingsgebied 333-meterbaan Bij nieuwbouw van een accommodatie met 333-meterbaan kunnen nieuwe doelgroepen worden aangesproken, ten opzichte van de huidige situatie. Op een 333-meterbaan kunnen officiële wedstrijden worden georganiseerd, waardoor de accommodatie een regionale functie krijgt. De baan zal zich (in beperkte mate) onderscheiden van Zoetermeer en mogelijk van Alphen aan den Rijn door de ruimere buitenring 5. Het totale bruto verzorgingsgebied telt, uitgaande van de inwoneraantallen op 1 januari 2007, circa inwoners. In bijlage 1 is terug te vinden welke gemeenten het betreft. Aan de hand van concurrentiecoëfficiënten 6 en animocijfers, kan een reëel te verwachten bezoek worden geraamd (zie volgende paragraaf). Op basis van de gehanteerde concurrentiecoëfficiënten is berekend dat het verzorgingsgebied voor een sobere variant bestaat uit circa inwoners. De belangrijkste doelgroepen bij de 333-meterbaan zijn: wedstrijdschaatsers; familieschaatsers recreatief; ijshockey; kunstschaatsen. Verzorgingsgebied (nieuwbouw 333-m. baan) Haarlem: 400 -meterbaan Amsterdam: 400 -meterbaan Gemeente Leiden Alphen aan de Rijn: Plan voor 260-meterbaan Utrecht: 400 -meterbaan Den Haag: 400 -meterbaan Zoetermeer: 250-meterbaan Rotterdam: Plan voor 400 -meterbaan 5 Uitgangspunt voor de prognose is dat dit een baan zal zijn met een maximale lengte van 260 meter. 6 Hierbij wordt gekeken naar de mate van overlap van het verzorgingsgebied met andere kunstijsbanen. Pagina 23 van 50

24 Bezoekersramingen Verzorgingsgebied 400-meterbaan Het verzorgingsgebied bij een 400-meterbaan is groter dan bij de 333-meterbaan. Een 400-meterbaan onderscheidt zich nog duidelijker van de baan in Zoetermeer en de mogelijk te realiseren baan in Alphen aan den Rijn 7. Ook ontstaat met een 400-meterbaan een sterkere concurrentiepositie voor potentiële wedstrijdschaatsers die in het grensgebied tussen Haarlem en Leiden, alsmede tussen Den Haag en Leiden wonen. In deze gebieden zal de keuze om van de baan in Leiden gebruik te gaan maken, samenhangen met aspecten als: bereikbaarheid, prijsniveau, sfeer, baandrukte en comfort. Het totale bruto verzorgingsgebied telt, uitgaande van de inwoneraantallen op 1 januari 2007, ruim 1,4 miljoen inwoners. In bijlage 1 is terug te vinden welke gemeenten het betreft. Aan de hand van concurrentiecoëfficiënten 8 en animocijfers kan een reëel te verwachten bezoek worden geraamd (zie volgende paragraaf). Op basis van de gehanteerde concurrentiecoëfficiënten is berekend dat het verzorgingsgebied voor een sobere 400-meterkunstijsbaan bestaat uit circa inwoners. De belangrijkste doelgroepen zijn: wedstrijdschaatsers; familieschaatsers recreatief; ijshockey; kunstschaatsen. Verzorgingsgebied (nieuwbouw 400-m. baan) Haarlem: 400 -meterbaan Amsterdam: 400 -meterbaan Gemeente Leiden Alphen aan de Rijn: Plan voor 260-meterbaan Utrecht: 400 -meterbaan Den Haag: 400 -meterbaan Zoetermeer: 250-meterbaan Rotterdam: Plan voor 400 -meterbaan 7 Uitgangspunt voor de prognose is dat dit een baan zal zijn met een maximale lengte van 260 meter. 8 Hierbij wordt gekeken naar de mate van overlap van het verzorgingsgebied met andere kunstijsbanen. Pagina 24 van 50

25 Bezoekersramingen 7.2 Bezoekprognoses Landelijk is sprake van een groeiende belangstelling voor recreatief schaatsen. Het bezoek aan kunstijsbanen is sinds 1998 gestegen van 2 miljoen naar 3 miljoen bezoekers. Deze stijging van circa 50% is onder meer een gevolg van: de algemene toename van sportparticipatie; de opkomst van de ongeorganiseerde sporter; de grotere bestedingsruimte voor seizoensactiviteiten; vergroten van het ijsaanbod (ruimtelijk) op klantvriendelijke tijden. Het aantal leden van de KNSB schommelde de afgelopen jaren tussen de en In vergelijking tot het stijgende bezoek aan de ijsbanen valt op dat het aantal KNSB-leden juist afneemt. Na 2000 is het ledental gedaald, omdat vooral de niet prestatiegerichte sporters (leden van de KNSB) afhaken. Het verenigingslidmaatschap biedt onvoldoende meerwaarde voor hen, omdat zij graag willen schaatsen wanneer het hen uitkomt en daarvoor naar een ijsbaan gaan die voldoet aan hun eisen. IJsbaandirecties van voornamelijk commerciële kunstijsbanen spelen daarop in, door de trainingstijden van verenigingen te verschuiven ten gunste van de recreatief ingestelde individuele schaatser. Voorgaande studies naar landelijke sportparticipatie tonen aan dat inwoners uit verstedelijkte gebieden minder deelnemen aan sport dan inwoners uit landelijke gebieden. De oorzaak van een lagere sportdeelname is het verschil in etniciteit, leeftijd, opleidingsniveau en maatschappelijke positie in grote steden ten opzichte van landelijke gebieden. Om de animo voor schaatsen te peilen, wordt een animocijfer gehanteerd. Het animocijfer geeft het aantal bezoeken aan op jaarbasis in relatie tot het aantal inwoners van het verzorgingsgebied. Vooruitlopend op de ramingen van bezoekersaantallen zijn concurrentie- en referentieprojecten geselecteerd die qua verschijningsvorm, aard en gebruik overeenkomen met varianten II en III (333- en 400 meterbaan) in Leiden. Het inwoneraantal en de verstedelijking van de verzorgingsgebieden, alsook de bereikbaarheid van de referentieprojecten zijn indicatief voor bezoekprognoses in Leiden. Bezoekcijfers concurrerende ijsbanen, exclusief verenigingsbezoek Den Haag (30 km, 30 automin.) - De Uithof ; Zoetermeer (15 km, 25 automin.) - Silverdome ; Alphen a/d Rijn (20 km, 20 autom.) - Planvorming nog niet bekend; Haarlem (35 km, 40 automin.) - Kennemerland Opvallend is dat de meest dichtbij gelegen baan (Den Haag) tot de drukst bezochte banen van Nederland behoort. Toch blijkt dat de animocijfers van De Uithof tot de laagste van Nederland behoren. Dit hangt samen met de hoge bevolkingsdichtheid en impliceert dat in deze gebieden het aanbod van ijs, op gespannen voet staat met de grote vraag naar ijs. Een nieuwe 333- of 400-meterbaan in Leiden zal voor een gedeelte in deze behoefte voorzien. Bezoekcijfers referentie-ijsbanen, exclusief verenigingsbezoek Nijmegen - Triavium (333-meterbaan) ; Haarlem - Kunstijsbaan Kennemerland ; Breda - Kunstijsbaan Breda ; Alkmaar - Kunstijsbaan De Meent De referentie-ijsbanen hebben allemaal een overkapping. De ijsbaan in Nijmegen heeft als enige 333-meterbaan in Nederland de meeste overeenkomsten met het ruimtelijke en functionele programma van een nieuwe 333-meterbaan in Leiden. Kijkend naar referentie 400-meterbanen zijn de banen in Breda, Haarlem en Alkmaar het meest vergelijkbaar. Pagina 25 van 50

26 Bezoekersramingen De baan in Breda met name qua ruimtelijk en fysiek programma en de banen in Alkmaar en Haarlem qua concurrentiepositie (Alkmaar ligt in nabijheid banen Hoorn en Haarlem, voor Haarlem geldt andersom Alkmaar als concurrent en daarnaast Amsterdam). b. Animocijfers Als gangbare animocijfers uit het M.A.A.S.-systeem 9 voor ijsbanen worden 35% en 20% aangehouden in relatie tot de inwoners van het primaire verzorgingsgebied, waarbij het percentage van 35% van toepassing is op de direct naastgelegen wijken en plaatsen en 20% op de daaromheen gelegen plaatsen. c. Bezoekersramingen Wanneer we de (op basis van de concurrentiecoëfficiënten bepaalde) inwoneraantallen van de verzorgingsgebieden afzetten tegen de genoemde animocijfers kan een inschatting worden gemaakt van het te verwachten bezoek. Bezoekersraming renovatie bestaande ijshal De ruimte voor recreatief bezoek is en blijft beperkt door de beperkte openstelling. Daarom is het legitiem om uit te gaan van het huidige bezoek plus een beperkte verhoging als gevolg van een vernieuwd exploitatieconcept waarbij beleving centraal staat (zie aparte rapportage architectenbureau Van Beukering). Uitgaande van een actief marketingbeleid waarbij ook verhuur buiten het schaatsseizoen plaatsvindt en een optimalisering van het recreatief schaatsen tijdens het seizoen is een toename van het bezoek mogelijk. Tabel 4.1 Renovatie bestaande ijshal Inwoneraantal verzorgingsgebied recreatie/instructie/ doelgroepen schaatsen (o.b.v. conc.coef.) Animocijfer Bezoekersraming (exclusief verenigingsbezoek) Primair verzorgingsgebied % Secundair verzorgingsgebied % Totaal Bezoekersraming 333-metervariant Voor een sobere 333-metervariant is een bezoekersaantal van (exclusief verenigingsbezoek) geprognosticeerd. Kijkende naar de concurrentiepositie dan onderscheidt deze baan zich niet heel duidelijk van de banen in Zoetermeer en Alphen aan den Rijn. Een relatief behoudende prognose ten opzichte van referentiebanen is dan ook op z n plaats. Tabel 4.2 Bezoekersraming 333-meterbaan Inwoneraantal verzorgingsgebied recreatie/ instructie/ doelgroepen schaatsen (o.b.v. conc.coef.) Animocijfer Bezoekersraming (exclusief verenigingsbezoek) Primair verzorgingsgebied % Secundair verzorgingsgebied % Totaal Marktplan Advies Accommodatie Systeem. Dit is een kencijferdatabank die jaarlijks wordt gevoegd door 150 opdrachten die wij uitvoeren op het gebied van (sport)accommodaties. Pagina 26 van 50

27 Bezoekersramingen Bezoekersraming 400-metervariant Een 400-meterbaan zal zich het best onderscheiden ten opzichte van de nabijgelegen banen in Zoetermeer en Alphen aan de Rijn. Daarnaast zal een dergelijke baan een deel van het bezoek aan de 400-meterbanen in Den Haag en Haarlem naar zich toe trekken. Het bezoek van de 400-meterbaan is door ons vooralsnog geraamd op exclusief verenigingsbezoek. Tabel 4.3 Bezoekersraming 400-meterbaan (sober) Inwoneraantal verzorgingsgebied recreatie/instructie/ doelgroepen schaatsen (o.b.v. conc.coef.) Animocijfer Bezoekersraming (exclusief verenigingsbezoek) Primair verzorgingsgebied % Secundair verzorgingsgebied % Totaal c. Toetsing bezoekprognose aan capaciteit en rooster ijsbaan Op basis van een fictief weekrooster voor zowel de 333-meterbaan als voor de 400-meterbaan is een rooster opgesteld met bijbehorende bezoekersaantallen. Hierbij is uitgegaan van realistische aantallen, rekening houdende met de capaciteit van de baan en de sportbeleving van de bezoeker. Hieruit blijkt dat het ijsoppervlak voldoende is om de verwachte bezoekersaantallen te kunnen verwerken. Bij een efficiënte organisatie en exploitatie kunnen er zelfs hogere bezoekersaantallen worden verwerkt. Pagina 27 van 50