Midden-Brabant. Koopstromenonderzoek 2007

Transcriptie

1 Midden-Brabant Koopstromenonderzoek 2007 Het regionaal economisch ontwikkelingsprogramma De ideale connectie is een gezamenlijk initiatief van de samenwerkende gemeenten, de onderwijs- en kennisinstellingen en het bedrijfsleven in de regio Midden-Brabant

2

3 Midden-Brabant, Koopstromenonderzoek 2007 Definitief rapport BRO Boxtel Postbus AA Boxtel Bosscheweg 107 Boxtel T +31 (0) F +31 (0) E info@bro.nl Rapportnummer: 203X _3 Datum: 01 maart 2007 Opdrachtgevers: Contactpersoon opdrachtgever: Kamer van Koophandel Midden Brabant en de gemeenten Dongen, Gilze en Rijen, Goirle, Hilvarenbeek, Oisterwijk en Waalwijk Met medewerking van de gemeente Tilburg Kamer van Koophandel Midden Brabant- Leonie van Vilsteren Projectteam BRO: Marije Drost, Odeke Renders Trefwoorden: Koopstromenonderzoek, Midden-Brabant Beknopte inhoud: Initiatief Dit rapport omvat de resultaten van het koopstromenonderzoek dat is uitgevoerd onder inwoners in de regio Midden-Brabant. Naast cijfers over binding en afvloeiing zijn de achtergronden van het koopgedrag (motieven, oordelen en aanbevelingen) achterhaald. Dit regionaal economisch ontwikkelingsprogramma De ideale connectie is een gezamenlijk initiatief van de samenwerkende gemeenten, de onderwijs- en kennisinstellingen en het bedrijfsleven in de regio Midden-Brabant

4

5 Inhoudsopgave pagina 1. INLEIDING 3 2. CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Midden-Brabant Binnenstad Tilburg Woonboulevards Centrumgebieden Kleine(re) kernen FEITEN EN CIJFERS MIDDEN-BRABANT Aanbod Koopstromen Motieven Oordelen Gemiste voorzieningen Aanbevelingen FACTSHEETS PER GEMEENTE Gemeente Dongen Gemeente Gilze en Rijen Gemeente Goirle Gemeente Hilvarenbeek Gemeente Loon op Zand Gemeente Oisterwijk Gemeente Tilburg Gemeente Waalwijk 77 VERANTWOORDING 1 Inhoudsopgave 1

6 2 Inhoudsopgave

7 1. INLEIDING Sterke dynamiek in de detailhandel in Midden-Brabant De detailhandel is een dynamische sector. Aanbod en vraag zijn sterk in ontwikkeling. Winkels worden steeds groter. Nieuwe winkelconcepten zien het licht. Detailhandel komt steeds vaker geïntegreerd met horeca en leisure voor. Net als in andere gebieden in Nederland openbaart de hier geschetste dynamiek zich ook in Midden- Brabant. Deze dynamiek richt zich zowel op bestaande winkelconcentraties als op (mogelijk) nieuw te ontwikkelen locaties. Initiatieven in Midden-Brabant zijn gericht op onder meer de versterking van centrumgebieden in Dongen, Gilze, Goirle, Hilvarenbeek, Kaatsheuvel, Oisterwijk, Moergestel, Tilburg en Waalwijk, maar ook op locaties als de woonboulevard van Waalwijk en diverse winkelgebieden in Tilburg. Schat aan informatie over koopgedrag Een goed inzicht in vraag en aanbod is essentieel voor enerzijds goed onderbouwde beslissingen van ondernemers en gemeenten, anderzijds om effecten van initiatieven te kunnen monitoren. Tot op heden ontbraken echter gegevens over het koopgedrag. Deze lacunes worden met dit onderzoek ingevuld. Nog niet eerder werd in deze regio zo n uitgebreid onderzoek verricht. Voorliggend rapport levert een schat aan informatie op over het koopgedrag van inwoners van Midden-Brabant. Daarbij gaat het om cijfers, zoals koopkrachtbinding en koopkrachtafvloeiing. Maar ook om achtergronden van het koopgedrag. Er wordt antwoord gegeven op vragen als: wat vinden consumenten van de centrumgebieden in Midden-Brabant? En waarom bezoekt men bepaalde winkelgebieden? Ook is door consumenten aangegeven welke voorzieningen men mist en zijn suggesties gedaan voor verbetering van de grotere winkelgebieden. Om de gegevens op de juiste wijze te kunnen interpreteren is het consumentenonderzoek aangevuld met cijfers over het inwonertal van de diverse kernen 1 en het aanwezige aanbod aan detailhandel. 2 Groot aantal participanten De Kamer van Koophandel Midden-Brabant is de initiatiefnemer van dit onderzoek. In samenwerking met de gemeenten Dongen, Gilze en Rijen, Goirle, Hilvarenbeek, Oisterwijk en Waalwijk heeft de Kamer het onderzoek laten uitvoeren door BRO. De gemeente Loon op Zand heeft niet geparticipeerd in het onderzoek. Om toch een volledig beeld van de regio te krijgen is wel een aantal consumenten uit Loon op Zand bevraagd. Tot slot zijn om dezelfde reden en met goedkeuring van de gemeente Tilburg resultaten uit in 2006 door BRO uitgevoerd vergelijkbaar onderzoek in de gemeente Tilburg opgenomen Bron: CBS, Bron: Locatus Retailverkenner, Bron: Gemeente Tilburg, Detailhandelsstructuurvisie 2006, BRO, juli Hoofdstuk 1 3

8 Telefonisch consumentenonderzoek In Midden-Brabant zijn over een periode van ongeveer twee maanden in totaal telefonische enquêtes afgenomen. Met het onderzoek in Tilburg erbij gaat het om in totaal enquêtes. De veldwerkperiode liep van oktober tot en met december Het aantal af te nemen enquêtes is in overleg met de verschillende gemeenten vastgesteld en varieert dan ook per gemeente, afhankelijk van de samenstelling van de gemeente en het gewenste betrouwbaarheidsniveau. De getrokken steekproef betreft een weerspiegeling van de samenstelling van de bevolking in de diverse gemeenten, evenwichtig verdeeld naar onder meer geslacht en leeftijd. Weging van de resultaten geeft een representatief beeld van het koopgedrag in Midden-Brabant. Onderzoeksgebied Midden-Brabant Basisvragenlijst met voor enkele gemeenten wijzigingen c.q. aanvullingen In het onderzoek is gebruikgemaakt van een door BRO ontwikkelde basisvragenlijst. Deze vragenlijst is door de jaren heen op basis van ervaring ontwikkeld en wordt op jaarbasis ingezet in een groot aantal onderzoeken. In de vraagstelling worden in de dagelijkse 2 en in de niet-dagelijkse artikelensector 7 branchegroepen onderscheiden. Hiermee ontstaat een goed inzicht in de koopkrachtbinding en de koopkrachtafvloeiing in die artikelgroepen, zowel op branchegroepniveau als samengevat voor de beide hoofdgroepen (de dagelijkse en niet-dagelijkse artikelensector). Daarnaast zijn standaard vragen opgenomen over motieven, oordelen, gemiste voorzieningen en suggesties en aanbevelingen. 4 Hoofdstuk 1

9 Op verzoek van enkele gemeenten zijn vragen toegevoegd, dan wel aangepast. Dat geldt voor Gilze en Rijen en Goirle. Voor Gilze en Rijen zijn enkele vragen met betrekking tot gemiste voorzieningen toegevoegd. Aangezien in het centrum van Goirle tijdens de veldwerkperiode werd gebouwd is daar niet gevraagd naar oordelen over het centrum. In plaats daarvan zijn enkele andere vragen geformuleerd. Deze vragen hebben betrekking op de plannen voor het nieuwe centrum van Goirle. Meerwaarde zit in herhaling De beschikbaarheid van goede en eenduidige data is essentieel als onderlegger voor (beleids-)beslissingen van gemeenten en ondernemers. De extra meerwaarde van een koopstromenonderzoek als deze ligt in vergelijkingen door de jaren heen. Dit maakt het mogelijk om het functioneren van de winkelgebieden te monitoren en de effecten van investeringen in bijvoorbeeld centrumgebieden in beeld te brengen. Opzet In hoofdstuk 2 zijn de belangrijkste conclusies en aanbevelingen opgenomen. Het koopgedrag op het niveau van de hele regio Midden-Brabant staat in hoofdstuk 3 centraal. Daarbij worden vergelijkingen getrokken tussen verschillende gemeenten. In hoofdstuk 4 zijn de resultaten voor elk van de gemeenten afzonderlijk op overzichtelijke wijze gepresenteerd en de belangrijkste conclusies getrokken. Een korte verantwoording treft u aan in de bijlage. Hoofdstuk 1 5

10 6 Hoofdstuk 1

11 2. CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Uit het consumentenonderzoek zijn tal van conclusies te trekken over het functioneren van de detailhandel in Midden-Brabant en aanbevelingen te formuleren voor optimalisering van datzelfde aanbod. Dat geldt zowel op het niveau van de regio als geheel, als voor individuele gemeenten en winkelgebieden. De feiten en cijfers in hoofdstuk 3 (op het niveau van de regio Midden-Brabant) en hoofdstuk 4 (factsheets per gemeente) bieden hiervoor een prima basis. Voorliggend hoofdstuk geeft de belangrijkste conclusies en aanbevelingen weer. Eerst wordt ingegaan op het functioneren van detailhandel in de regio als geheel, vervolgens op de belangrijkste categorieën winkelgebieden, te weten binnensteden, woonboulevards, middelgrote centrumgebieden en de kleine(re) kernen. 2.1 Midden-Brabant De detailhandel als geheel Confrontatie van gegevens inzake vraag (draagvlak, bestedingen, koopstromen) en aanbod (aanwezig oppervlak aan detailhandel) geeft zicht op het functioneren van de detailhandel in de regio Midden-Brabant. 4 De dagelijkse artikelensector functioneert volgens benaderingen op een niveau van ca ,- per m² wvo. De nietdagelijkse sector komt uit op een gemiddelde omzet van ca ,- per m² wvo. In deze cijfers is nog geen rekening gehouden met de omzet van consumenten van buiten de regio. Aangezien consumenten hun boodschappen bij voorkeur dicht bij huis doen, zal de toevloeiing in de dagelijkse sector vrij beperkt zijn. Voor aankopen in de niet-dagelijkse sector is dit aandeel echter substantieel. De bestedingen van inwoners van buiten Midden-Brabant in winkelgebieden in de regio is in voorliggend onderzoek niet meegenomen. Wel kan op basis van een aantal bestaande onderzoeken een raming worden gemaakt van deze bestedingen. 5 Deze ramingen resulteren in een inschatting van het functioneren van de detailhandel in Midden- Brabant inclusief toevloeiing van buiten. Op basis van deze ramingen kan worden geconstateerd dat de detailhandel in de regio gemiddeld voldoende tot goed functioneert. Functioneren per sector per m² wvo Dagelijkse sector Niet-dagelijkse sector Midden-Brabant Landelijk gemiddelde De methodiek is toegelicht in de verantwoording. Bron: o.a. Koopstromenonderzoek West-Brabant, 2006 en door BRO uitgevoerde onderzoeken in onder meer Den Bosch en de regio Eindhoven. Hoofdstuk 2 7

12 De dagelijkse artikelensector Met een omzet van gemiddeld ca tot 6.800,- per m² wvo functioneert de dagelijkse artikelensector boven het landelijk gemiddelde. De relatief hoge gemiddelde omzet per m² wvo duidt op een vrij beperkt aantal m² winkelaanbod in de dagelijkse sector en op relatief kleinschalig (supermarkt-)aanbod. Puur cijfermatig betekent dit dat sprake is van enige mogelijkheden voor uitbreiding van bestaande winkels, dan wel voor toevoeging van nieuw winkelaanbod. Zonder dat dit betekent dat meer bestedingen van buiten de regio moeten worden getrokken, dan wel de afvloeiing naar winkelgebieden buiten Midden-Brabant (die in deze sector al zeer gering is), namelijk ca. 1% verder dient te worden beperkt. Het betreft trouwens een gemiddelde. Individuele winkelgebieden in de sector kunnen hogere, dan wel lagere omzetten realiseren, afhankelijk van bijvoorbeeld omvang, branchering en formules. Ook geldt dat winkels in grotere steden, zoals Tilburg, over het algemeen een hogere omzet per m² realiseren, dan die in kleinere kernen, zoals Riel en Moergestel. Dat heeft onder meer te maken met huisvestingslasten. De niet-dagelijkse artikelensector De winkels in de niet-dagelijkse sector realiseren een omzet die gemiddeld rond de 1.850,- tot 1.950,- per m² wvo ligt. Dit is vergelijkbaar met het landelijk gemiddelde. Op basis daarvan kan worden geconcludeerd dat de winkels in deze sector vrij normaal functioneren. Ook hier geldt dat het om een gemiddelde gaat voor hele sector. Aanbod in centrumgebieden functioneert doorgaans op een (fors) hoger niveau; rond de 3.000,- per m² wvo of meer. Terwijl een woonboulevard toe kan met veel lagere omzetten, veelal tussen de 800,- en 1.200,- per m² wvo. Het vrij gemiddelde functioneren van de detailhandel wijst op een markt waar vraag en aanbod vrij goed in balans zijn. Wel vloeit relatief veel koopkracht af naar elders. Blijkbaar voldoet het aanbod niet volledig aan de wensen van de inwoners van Midden-Brabant. Hier ligt dan ook een opgave. Zonder daarbij trouwens de realiteitszin uit het oog te verliezen. Midden-Brabant is geen homogeen gebied. Diverse gemeenten liggen in de invloedssfeer van binnensteden als Breda, Den Bosch en Eindhoven en grote woonboulevards als Meubelplein Ekkersrijt en Woonboulevard Breda. Deze winkelgebieden zullen ook naar de toekomst toe aantrekkingskracht blijven uitoefenen op consumenten uit Midden-Brabant. Het moet ook niet de bedoeling zijn om die concurrenten naar omvang of invulling te overtreffen. Wel kan een kwaliteitsimpuls van de winkelgebieden in de regio ervoor zorgen dat de eigen inwoners een nog aantrekkelijker winkelaanbod dan nu het geval is ter beschikking hebben. Compact, compleet en comfortabel zijn daarbij de kernbegrippen. Daarbij moeten randvoorwaarden als inrichting, parkeren en bereikbaarheid niet worden vergeten. 8 Hoofdstuk 2

13 2.2 Binnenstad Tilburg De binnenstad van Tilburg is qua aanbod en omzet het sterkste winkelgebied in Midden-Brabant. De regio Midden-Brabant staat echter niet op zichzelf, maar heeft ook te maken met winkelgebieden in de omgeving. Midden-Brabant in breder perspectief Den Bosch Breda Tilburg Eindhoven Nabije ligging Breda, Den Bosch en Eindhoven Onderzoek naar koopgedrag wijst uit dat consumenten over het algemeen het dichtstbijzijnde winkelgebied bezoeken voor de aankopen, mits dit gebied qua omvang, invulling, sfeer, bereikbaarheid e.d. aan de wensen voldoet. Tilburg zit daarbij in een wat lastig parket, omdat het moet concurreren met diverse sterke binnensteden op korte afstand. Zo zijn er gemeenten in Midden-Brabant die in de invloedsfeer van twee steden liggen zoals Waalwijk, Dongen en Gilze en Rijen. Zo is men vanuit Waalwijk net zo snel in Den Bosch als in Tilburg en vanuit Rijen zelfs sneller in Breda dan in Tilburg. Beperkte omvang detailhandel en ontbreken historische kwaliteiten De omvang van het detailhandelsaanbod in de Tilburgse binnenstad is in vergelijking tot de drie eerder genoemde binnensteden (nog) vrij beperkt. 6 Wel wordt in 6 Aanbod niet-dagelijkse sector in de volgende binnensteden: Tilburg m² wvo, Den Bosch m² wvo, Breda m² wvo, Eindhoven m² wvo. Bron: Retailverkenner, Hoofdstuk 2 9

14 Tilburg met onder meer het Pieter Vredeplein hard gewerkt aan versterking. Ook de andere binnensteden zitten echter niet stil en Breda en Den Bosch beschikken door hun historische kwaliteiten over een betere uitgangssituatie. Concurrentie binnen de regio Binnen de regio Midden-Brabant ondervindt Tilburg eveneens concurrentie. De binnenstad staat niet onbetwist aan de top van de hiërarchie. Er is met name sterke concurrentie vanuit de centrumgebieden van Oisterwijk en Waalwijk. De centra van deze gemeenten worden vooral als aantrekkelijk ervaren door het sterke hoogwaardige modische aanbod. Iets waar de Tilburgse binnenstad minder om bekend staat. Oisterwijk koppelt er bovendien een sfeervol centrum aan. Kansen voor de Tilburgse binnenstad liggen met name op een versterking van aanbod en segmentatie van de recreatieve branches (modisch). Het gaat daarbij zowel om formules als om het creëren van een dwaalmilieu met kleinschaliger aanbod. 2.3 Woonboulevards In de regio Midden-Brabant bevindt het belangrijkste aanbod in de perifere branches (wonen, doe-het-zelf en tuin) zich in Tilburg en in Waalwijk. Met name de woonboulevard van Waalwijk oefent een grote aantrekkingskracht uit op inwoners van Midden-Brabant en consumenten van buiten de regio. De meeste bestedingen komen terecht in Tilburg. Deze gemeente kent echter een sterk verspreid gelegen perifeer aanbod. De geplande concentratie en versterking van dit aanbod zal er naar verwachting voor zorgen dat minder omzet dan nu afvloeit naar elders. Zo wordt gedacht aan herontwikkeling van woonboulevard Leypark en het achtergelegen AaBé-complex. Maar ook hier geldt dat de concurrentie niet stil zit. Waalwijk werkt aan plannen voor versterking van de woonboulevard, evenals Meubelplein Ekkersrijt in Son en Breugel en de woonboulevard in Breda. In die zin is haast geboden. 2.4 Centrumgebieden Binnen de centrumgebieden is het relevant vanwege omvang en aantrekkingskracht onderscheid te maken tussen Waalwijk Centrum en de overige centrumgebieden. Centrum Waalwijk Het centrum van Waalwijk is met een omvang van in totaal ca m² wvo het tweede centrumgebied van Midden-Brabant. Het centrum oefent een sterke aantrekkingkracht uit op de eigen inwoners die er komen om te winkelen (in mindere mate voor de dagelijkse boodschappen) en vervult daarnaast een functie voor inwoners van omliggende gemeenten als Aalburg, Geertruidenberg, Loon op Zand en Woudrichem. De aantrekkingskracht heeft te maken met de omvang en diversiteit van het aanbod. Met name het vrij hoogwaardige modische assortiment trekt. Net 10 Hoofdstuk 2

15 als in andere centrumgebieden is consumenten gevraagd suggesties te doen voor verdere verbetering van het winkelklimaat in de Waalwijk Centrum. Parkeren wordt verreweg als belangrijkste aandachtspunt benoemd. Zowel wat betreft prijsniveau als aantal en kwaliteit ervan. Een punt van aandacht dus bij de verdere versterking van het centrumgebied (De Els). Functioneren middelgrote centrumgebieden De andere centrumgebieden hebben een detailhandelsaanbod dat schommelt tussen ca en m² wvo. Dit type centrumgebieden combineert een functie voor dagelijkse boodschappen met een pakket aan niet-dagelijkse voorzieningen. Het gaat hierbij om de centrumgebieden van Dongen, Kaatsheuvel, Oisterwijk, Rijen en Goirle. Het centrum van Hilvarenbeek valt op dit moment nog niet in deze grootteklasse, maar zal wanneer de plannen voor toevoeging van ca m² winkelruimte doorgaan in de toekomst wel tot deze categorie gaan behoren. Aanbod, binding en omzet centrumgebieden Inwonertal Aanbod (m² wvo) centrum Centrumgebied kern dagelijks nietdagelijks Binding (%) Omzet (mln. ) op regio dagelijks nietdagelijks dagelijks nietdagelijks totaal Dongen ,6 4, Oisterwijk ,3 3, Kaatsheuvel ,5 3, Rijen ,8 1, Goirle ,7 2, Bron: Locatus Retailverkenner, De aangegeven omzet is zonder bestedingen van buiten de regio. Het centrum van Dongen realiseert de grootste omzet in deze categorie. Daar staat echter ook het meest omvangrijke winkelaanbod tegenover. De verklaring voor deze sterke positie ligt verder in het relatief omvangrijke primaire verzorgingsgebied. Het centrum hoeft de bestedingen van de eigen inwoners niet te delen met andere kernen, zoals dat in bijvoorbeeld Gilze en Rijen wel het geval is. De centrumgebieden van Oisterwijk en Kaatsheuvel blijven niet ver achter. Rijen en Goirle zijn in de huidige situatie wel echt een maatje kleiner, zowel qua omvang als omzet. Voor Goirle vormt de ligging nabij Tilburg ook een belangrijke verklaring. Rijen moet daarbij concurreren met het wat kleinere, maar toch relatief sterke Gilze. Ten tijde van het consumentenonderzoek werd in Goirle gebouwd aan het vernieuwde centrum. In het kader hiervan is consumenten expliciet gevraagd naar hun normale aankoopgedrag. Dat het heeft geleid tot een representatief beeld van het normale koopgedrag blijkt uit de resultaten van het onderzoek. Van vertekening is geen sprake. Ondanks de bouwactiviteiten functioneert de detailhandel ten tijde van het onderzoek bovengemiddeld. Dit bovengemiddelde functioneren duidt op Hoofdstuk 2 11

16 een (te) beperkte schaal van het centrum. De vernieuwing voorziet hierin. De toekomst lijkt daarbij rooskleurig. Consumenten geven immers aan het centrum na oplevering vaker te zullen gaan bezoeken dan voorheen. Waardering centrumgebieden Uit de suggesties van consumenten blijkt dat men nog wel wat aan te merken heeft op de diverse centrumgebieden. De winkelgebieden voldoen niet op alle vlakken aan de wensen van hun bezoekers. Dit komt tot uiting in zowel de rapportcijfers als de gemiste voorzieningen en suggesties. Over het algemeen worden Oisterwijk Centrum en Rijen Centrum relatief hoog gewaardeerd. Daarbij geldt echter dat Oisterwijk laag scoort op parkeren. De oorzaak ligt in het betaald parkeren in het gebied. Een score van 6,0 is gelet hierop echter nog heel behoorlijk. Rijen Centrum scoort opvallend laag op horeca. Het gaat dan niet zozeer om het aantal horecagelegenheden als wel om de kwaliteit ervan. Blijkbaar sluit het horeca-aanbod onvoldoende aan bij de verwachtingen van winkelende consumenten. Het gaat dan om het ontbreken van winkelondersteunend horecaaanbod zoals een brasserie of lunchroom. Consumenten verwachten in toenemende mate sfeer en beleving in een centrumgebied. In die zin liggen hier nog kansen. Aanknopingspunten voor centrumplannen In de regio spelen verschillende plannen ter versterking van de diverse centrumgebieden. Zo zijn er plannen voor herstructurering van de centra van Dongen, Gilze en Oisterwijk en wordt momenteel gebouwd aan het vernieuwde centrum van Goirle. Het onderzoeksmateriaal biedt goede aanknopingspunten bij de verdere uitwerking van de diverse centrumplannen. Deze liggen enerzijds op versterking van het winkel- en horeca-aanbod, anderzijds op aspecten op randvoorwaarden als verblijfsklimaat, inrichting, parkeren en bereikbaarheid. Schaalvergroting van supermarkten speelt in diverse plannen een rol. Een zorgvuldige afweging ten aanzien van de (nieuwe) locatie van supermarkten (in, aan de rand of buiten het centrum) is noodzakelijk gelet op de functie die supermarkten als belangrijke trekker in veel van deze winkelgebieden vervult. De belangrijkste punten per winkelgebied zijn de volgende: Dongen Centrum: versterken van sfeer, inrichting en horeca. Kaatsheuvel Centrum: belangrijke aandachtspunten zijn met name horeca en sfeer. Oisterwijk Centrum: benutten van aanwezige kwaliteiten met blijvende aandacht voor parkeren en bereikbaarheid. Rijen Centrum: benutten van aanwezige kwaliteiten met extra aandacht voor met name horeca. Goirle Centrum: de belangrijkste aandachtspunten zijn horeca, parkeren en sfeer en gezelligheid. Op het vlak van het winkelaanbod gaat het in Goirle met name om versterkingen op het modische vlak. 12 Hoofdstuk 2

17 2.5 Kleine(re) kernen Tot slot onderscheiden we de categorie kleine(re) kernen. Dit zijn de kernen met een winkelaanbod dat niet uitreikt boven de ca m² wvo. Hieronder vallen Gilze, Hilvarenbeek en Sprang-Capelle, maar bijvoorbeeld ook Berkel-Enschot, Diessen, s- Gravenmoer, Moergestel, Riel, Udenhout en Waspik. In kernen van deze omvang vormen supermarkten doorgaans de belangrijkste trekkers. Voor het nu en naar de toekomst goed functioneren van deze kernen is eigentijds supermarktaanbod essentieel. We constateren tegelijkertijd dat supermarkten in diverse kernen vanwege ruimtelijke knelpunten op zoek zijn naar nieuwe locaties. Het gaat hierbij nogal eens om locaties waarbij door de (te grote) afstand de benodigde wisselwerking tussen supermarkt en bestaande detailhandel ontbreekt. Het aanbod in deze kernen wordt hiermee verzwakt en zorgvuldigheid bij de afweging van dergelijke plannen is dus gewenst. Naar de toekomst toe is behoud van een zo compleet mogelijk dagelijks aanbod van belang voor een goed functioneren van de kleinste kernen. Voor de net wat grotere kernen geldt dat naast het dagelijkse pakket wordt voorzien in een compact pakket aan niet-dagelijkse voorzieningen. In beide gevallen zullen gelet op de nog steeds toenemende mobiliteit parkeren en bereikbaarheid steeds belangrijker worden. Hoofdstuk 2 13

18 14 Hoofdstuk 2

19 3. FEITEN EN CIJFERS MIDDEN-BRABANT In dit hoofdstuk zijn de belangrijkste resultaten op het niveau van de hele regio Midden-Brabant gepresenteerd. Achtereenvolgens komen draagvlak en aanbod, koopstromen, motieven, oordelen, gemiste voorzieningen en suggesties en aanbevelingen aan de orde. 3.1 Aanbod Kengetallen draagvlak en aanbod per gemeente Aanbod in m² wvo Inwonertal Dagelijks Niet-dagelijks Dongen Gilze en Rijen Goirle Hilvarenbeek Loon op Zand Oisterwijk Tilburg Waalwijk Totaal Referentie Het detailhandelaanbod in Midden-Brabant in de dagelijkse sector blijft enigszins achter bij het landelijk gemiddelde. Het aanbod in de niet-dagelijkse sector is vergelijkbaar in omvang. Dit laatste komt met name door het aanbod van Tilburg en van de meubelboulevard in Waalwijk. 3.2 Koopstromen Inwoners uit Midden-Brabant besteden op jaarbasis in totaal ca. 1,67 miljard in de detailhandel. Van deze bestedingen komt 91% terecht bij detailhandel in de eigen regio. De overige 9% vloeit af naar winkelgebieden buiten de regio. Koopkrachtbinding en -afvloeiing per sector in Midden-Brabant Koopkrachtbinding Koopkrachtafvloeiing Dagelijkse artikelen 99% 1% Niet-dagelijkse artikelen 84% 16% Totaal 91% 9% Hoofdstuk 3 15

20 De koopkrachtbinding is het hoogste in de dagelijkse artikelensector. Dat is niet verwonderlijk aangezien consumenten de dagelijkse boodschappen nog steeds vooral in de directe omgeving doen, terwijl men voor niet-dagelijkse artikelen (bijvoorbeeld kleding en meubels) bereid is een grotere afstand af te leggen. De binding in de dagelijkse sector is goed vergelijkbaar met die in andere regio s. 7 In de niet-dagelijkse sector blijft de binding echter achter bij diverse andere regio s. 8 Uit cijfers op het niveau van de branchegroepen blijkt dat de lagere binding met name te wijten is aan de branchegroepen kleding en mode en wonen. De oorzaak ligt in het sterkere aanbod in de omgeving, zoals de binnensteden van Breda en Den Bosch en de woonboulevards in Breda en Son en Breugel (Ekkersrijt). Koopkrachtbinding en -afvloeiing per niet-dagelijkse branchegroep Koopkrachtbinding Koopkrachtafvloeiing Kleding en mode 77% 23% Media 93% 7% Hobby en vrije tijd 90% 10% Huishoudelijke artikelen 91% 9% Bruin- en witgoed 90% 10% Doe-het-zelf artikelen 94% 6% Wonen 72% 28% Totaal 84% 16% De mate waarin gemeenten in staat zijn koopkracht te behouden is hieronder aangegeven. Koopkrachtbinding dagelijkse en niet-dagelijkse sector per gemeente Dagelijkse artikelensector Niet-dagelijkse artikelensector Dongen 96,2% 58,4% Gilze en Rijen 93,4% 36,4% Goirle 81,6% 45,2% Hilvarenbeek 93,4% 45,7% Loon op Zand 97,0% 49,9% Oisterwijk 93,8% 62,8% Tilburg 98,0% 87,6% Waalwijk 83,9% 75,3% 7 8 Ter vergelijking: West-Brabant: 99%, regio Den Haag/Wassenaar 91%, regio Drechtsteden 97%, regio Rotterdam e.o. 95%, stadsgewest Utrecht-Noord 95%, regio Stedendriehoek 95%, regio Twente 98% en regio Zwolle e.o. 95%. Bronnen: Koopstromenonderzoek West-Brabant 2006, Koopstromenonderzoek Randstad 2004, Koopstromenonderzoek Overijssel Ter vergelijking: regio Den Haag/Wassenaar 73%, regio Drechtsteden, regio 80%, regio Rotterdam e.o. 85%, stadsgewest Utrecht-Noord 87%, regio Stedendriehoek 89%, regio Twente 92% en regio Zwolle e.o. 82% Bronnen: Koopstromenonderzoek Randstad 2004, Koopstromenonderzoek Overijssel Hoofdstuk 3

21 De koopkrachtbinding in de dagelijkse- en niet-dagelijkse artikelensector is het hoogst in Tilburg, dit valt te verwachten gezien de omvang van het aanbod in de gemeente. Inwoners uit Tilburg zullen hun dagelijkse aankopen voornamelijk in de eigen woonplaats doen, omdat ruim voldoende aanbod aanwezig is. De binding in de dagelijkse en de niet-dagelijkse artikelensector is het laagst in Goirle. De verklaring ligt in een combinatie van een vrij beperkt eigen aanbod en de ligging nabij Tilburg. De binding in de dagelijkse sector is voor nagenoeg alle gemeenten (behalve Goirle en Waalwijk) hoger dan de gemiddelde binding voor gemeenten van vergelijkbare omvang. In de niet-dagelijkse sector is de binding in nagenoeg alle gemeenten (behalve Oisterwijk en Waalwijk) lager de gemiddelde binding in vergelijkbare gemeenten. 9 Rol van de verschillende aankoopkanalen Dagelijkse artikelensector Niet-dagelijkse artikelensector Winkels 99,6% 97,8% Markt 0,2% 0,3% Postorder 0,0% 0,3% Internet 0,2% 0,9% Fabrieksverkoop 0,0% 0,1% Anders 0,0% 0,5% Totaal 100% 100% Consumenten doen hun aankopen in winkels, maar ook binnen andere aankoopkanalen. Alternatieve aankoopkanalen zijn de warenmarkten, het internet en postorder. De beperkte omvang van de alternatieve aankoopkanalen is vrij gebruikelijk, de verschillen tussen de diverse gemeenten minimaal. Al een aantal jaren bestaat de vrees bij de reguliere detailhandel (de winkels) dat de bestedingen via internet ten koste zullen gaan van het reguliere aanbod. Ondanks de sterke groei van dit aankoopkanaal in de afgelopen jaren in Nederland is het aandeel echter nog steeds beperkt; minder dan 1% in Midden-Brabant. In bepaalde artikelgroepen (bijvoorbeeld media) is het echter wel een ontwikkeling waar ondernemers nadrukkelijk rekening mee moeten houden. Veel winkeliers spelen hier met een multichannel strategie op (fysieke winkel en verkoop via internet samen) ook al op in. 9 Zie de factsheets per gemeente voor de exacte cijfers. Hoofdstuk 3 17

22 3.3 Motieven In navolgend overzicht zijn, voor de dagelijkse en de niet-dagelijkse sector, de belangrijkste motieven om winkelgebieden te bezoeken weergegeven. Verreweg de belangrijkste reden om een bepaald winkelgebied te bezoeken is nabijheid. Dit geldt zowel bij het doen van boodschappen (de dagelijkse artikelensector) als bij bestedingen in de niet-dagelijkse sector, zoals doe-het-zelf, media, wonen e.d. Ook gemak is in beide sectoren een belangrijk criterium. Bezoekmotieven dagelijkse en niet-dagelijkse sector Dagelijkse Niet-dagelijkse Totaal artikelensector artikelensector Dichtbij/in de buurt 32,2% 19,7% 25,7% Goede keuzemogelijkheden/veel winkels bij elkaar 11,2% 26,2% 18,9% Gemakkelijk/gemak 10,5% 12,6% 11,6% Lage prijzen 10,4% 2,5% 6,3% Fijne winkels/prettige winkels/goede winkel 5,3% 2,9% 4,0% Alle boodschappen in 1 keer/alles te koop 3,4% 4,1% 3,8% Gezellige sfeer 2,2% 5,2% 3,7% Goed bereikbaar (fiets/auto/te voet) 3,1% 3,1% 3,1% Makkelijk parkeren 3,1% 2,0% 2,5% Overige 18,6% 21,7% 20,4% Totaal 100% 100% 100% Er zijn echter ook verschillen. Zo speelt het prijsniveau van bijvoorbeeld een supermarkt een belangrijkere rol bij het doen van boodschappen (de dagelijkse sector). Bij aankopen in de niet-dagelijkse sector, bijvoorbeeld op het gebied van kleding/mode of bruin- en witgoed wordt meer waarde gehecht aan ruime keuzemogelijkheden. Dat is niet verwonderlijk, aangezien consumenten voor dit soort aankopen willen kunnen kijken en vergelijken.. Een ruime keuze is daarvoor belangrijk. Deze verschillen zijn terug te zien in de diverse winkelgebieden. Over het algemeen geldt dat hoe meer een winkelgebied gericht is op boodschappen, hoe belangrijker nabijheid en lage prijzen zijn. Bij de grotere centrumgebieden, zoals Tilburg en Waalwijk, ligt het accent vrij sterk op kleding en mode. Hier speelt dan ook de ruime keuze een belangrijkere rol. 3.4 Oordelen Consumenten is gevraagd het centrumgebied in hun gemeente te beoordelen. De beoordeelde winkelgebieden krijgen een algemeen oordeel van gemiddeld een 7,0. Dat is een nette score. In de tabel is het algemene oordeel en het oordeel over enkele van de belangrijkste aspecten weergegeven. 18 Hoofdstuk 3

23 Consumenten is niet gevraagd Goirle Centrum te beoordelen, omdat dit centrum ten tijde van het onderzoek werd herontwikkeld. De centrumgebieden van Oisterwijk, Moergestel, Rijen, Hilvarenbeek, Waalwijk en Loon op Zand hebben overall een hoger beoordelingscijfer dan gemiddeld. Over Gilze Centrum, Kaatsheuvel Centrum, Dongen Centrum, Sprang-Capelle Centrum en Tilburg Centrum zijn consumenten wat kritischer. Met een algemeen oordeel van tussen de 6,5 en 6,8 krijgen deze centra echter nog altijd een ruime voldoende. Beoordeling centrumgebieden Algemeen Kwaliteit Kwaliteit Variatie in Sfeer Parkeren winkels horeca assortiment Dongen Centrum 6,7 7,3 6,5 6,6 6,5 6,4 Gilze Centrum 6,5 7,2 7,0 6,4 6,5 7,1 Rijen Centrum 7,6 7,8 4,9 7,3 7,5 8,0 Hilvarenbeek Centrum 7,3 6,1 7,8 5,8 6,9 6,0 Kaatsheuvel Centrum 6,8 7,4 6,6 7,1 6,6 7,4 Loon op Zand Centrum 7,2 7,6 7,5 6,6 7,1 6,0 Oisterwijk Centrum 7,6 7,6 7,8 7,4 7,9 6,0 Moergestel Centrum 7,3 7,4 7,8 6,7 7,1 6,9 Tilburg Centrum 6,7 6,8 7,2 6,7 6,3 6,0 Waalwijk Centrum 7,2 7,4 7,0 7,4 7,1 5,4 Sprang-Capelle Centrum 6,8 7,3 5,5 7,0 6,6 7,2 Gemiddeld 7,0 7,1 7,1 6,8 6,8 6,5 Wanneer naar specifieke aspecten wordt gekeken valt op dat de kwaliteit van het winkelaanbod in met name Rijen, Loon op Zand en Oisterwijk hoog wordt gewaardeerd, terwijl het winkelaanbod volgens consumenten in Hilvarenbeek en Tilburg verbetering behoeft. De beoordeling van de horeca is wisselend en hangt deels samen met het verwachtingspatroon dat consumenten hebben, waarbij men in grotere centrumgebieden meer en betere horeca verwacht dan in kleinere gebieden. Het centrum van Hilvarenbeek wordt hierbij hoog beoordeeld. Het horeca-aanbod betreft echter voornamelijk avondhoreca en is in mindere mate winkelondersteunend. Wat betreft de variatie in het assortiment is het centrum van Rijen een positieve uitschieter. Het centrum van Hilvarenbeek wordt als beduidend minder gevarieerd beoordeeld. Niet verwonderlijk is dat Oisterwijk qua sfeer een hoge beoordeling krijgt. Centra als Dongen, Tilburg, Gilze en Kaatsheuvel worden minder sfeervol gevonden. De verschillen in de beoordeling van het (auto-)parkeren zijn voor een belangrijk deel te verklaren door het parkeerregime. Waar sprake is van betaald parkeren is de beoordeling aanzienlijk lager dan in winkelgebieden waar consumenten gratis kunnen parkeren. Hoofdstuk 3 19

24 3.5 Gemiste voorzieningen In navolgende tabel is aangegeven welke voorzieningen door consumenten worden gemist. De antwoorden zijn tot een aantal categorieën samengevoegd. Daarbij geldt dat men meerdere antwoorden kon geven. In centrumgebieden gemiste voorzieningen Aandeel Kledingwinkels 43,0 % Horeca 22,4 % Warenhuis 21,7 % Schoenenwinkels 9,7 % Huishoudelijke artikelen 6,7 % Bioscoop 4,3 % Supermarkt 4,0 % Hobbywinkel 3,9 % Muziek/CD-winkel 3,9 % Stoffen- en fourniturenzaak 3,0 % Het meest genoemd worden kledingwinkels. Dat kan gaan om een specifieke winkel (H&M, Promiss), maar ook om bepaalde segmenten (dames-, heren- of kinderkleding, grote maten, goedkopere winkels). Consumenten missen in diverse winkelgebieden horecagelegenheden. Soms betreft het cafés, soms andere horeca (restaurants, snackbars en koffiebars). Ook het gemis van warenhuizen (Bijenkorf V&D, Hema) wordt genoemd. Hierbij kan het per gemeente verschillen welk warenhuis gemist wordt. Tevens kan de vraag gesteld worden of het een reëel gemis genoemd kan worden. Het betreft immers veelal winkelgebieden waar dergelijk aanbod doorgaans niet wordt aangetroffen. Met betrekking tot supermarkten zijn de wensen divers. Sommige respondenten zien graag een supermarkt in een centrumgebied, andere zijn van mening dat deze beter thuishoort aan de rand van of buiten het centrum. 3.6 Aanbevelingen Onderstaand overzicht geeft de belangrijkste aanbevelingen weer die consumenten doen ten aanzien van de door hen bezochte centrumgebieden. 20 Hoofdstuk 3

25 Suggesties voor versterking winkelklimaat Aandeel Parkeren 36,9 % Meer diversiteit in winkels 21,8 % Gezelligheid 15,6 % Horeca 15,2 % Autovrij winkelgebied 8,5 % Compacter/meer eenheid 7,7 % Betere toegankelijkheid (rolstoel, kinderwagen) 3,0 % Openingstijden (langer, meer afgestemd) 2,8 % Parkeren is voor veel consumenten een belangrijk onderwerp. De aanbevelingen op dit vlak zijn divers en sterk wisselend per centrumgebied. Vaak gaat het om het parkeerregime. Het kan dan gaan om betaald parkeren of de aanwezigheid van een blauwe zone. Andere aanbevelingen liggen op het vlak van parkeerduur (men kan bijvoorbeeld maximaal 1 uur parkeren op bepaalde locaties) of het ontbreken van de mogelijkheid om achteraf en/of met chipknip te betalen. Andere onderwerpen zijn onder meer de diversiteit in het winkelaanbod (luxe, middenklasse, goedkoper), sfeer en gezelligheid, horeca en de inrichting van het winkelgebied (compact, comfortabel, autovrij). Hoofdstuk 3 21

26 22 Hoofdstuk 3

27 4. FACTSHEETS PER GEMEENTE Over elk van de deelnemende gemeenten is hierna een aantal pagina s opgenomen waarin de resultaten van het onderzoek worden gepresenteerd in tabellen en kaartbeelden met conclusies. Gemeenten Achtereenvolgens komen de volgende gemeenten aan bod: Gemeente Dongen. Gemeente Gilze en Rijen. Gemeente Goirle. Gemeente Hilvarenbeek. Gemeente Loon op Zand. Gemeente Oisterwijk. Gemeente Tilburg. Gemeente Waalwijk. In de gemeente Loon op Zand is slechts een beperkt aantal enquêtes afgenomen. Om die redenen kan voor deze gemeente alleen op hoofdlijnen worden gerapporteerd. Onderwerpen Voor elke gemeente komen achtereenvolgens onderstaande onderwerpen aan bod: Kengetallen draagvlak en aanbod. Koopstromen dagelijkse en niet-dagelijkse sector. Koopstromen branchegroepen niet-dagelijkse sector. Beoordeling centrumgebieden. Motieven om ergens te winkelen. Voorzieningen die consumenten missen in het winkelgebied. Suggesties voor versterking van het winkelgebied. In enkele gemeenten zijn extra vragen toegevoegd, dan wel vragen aangepast. De resultaten van deze vragen treft u aan bij de betreffende gemeente. Hoofdstuk 4 23

28 24 Hoofdstuk 4

29 4.1 Gemeente Dongen Kengetallen draagvlak en aanbod Aanbod in m² wvo Inwonertal Dagelijks Niet-dagelijks Dongen s-gravenmoer Totaal Referentie Koopstromen totaal gemeente Dagelijkse artikelensector Niet-dagelijkse artikelensector Binding Binding Dongen Centrum 65,8% 51,2% Dongen Spar Europaplein 2,0% 0,0% Dongen Elders 20,3% 6,1% s-gravenmoer 8,2% 1,1% Totaal 96,2% 58,4% Referentie 92,0% 62,0% Hoofdstuk 4 25

30 0,5% 96,2% 1,4% 0,8% 43,8% 58,4% 7,8% 5,3% 0,4% 26 Hoofdstuk 4

31 Koopstromen naar aankoopplaats dagelijkse artikelensector (in%) Dongen s-gravenmoer Totaal Dongen Centrum 69,9 22,3 65,8 Dongen Spar Europaplein 2,1 0,0 2,0 Dongen Elders 22,1 0,8 20,3 s-gravenmoer 2,8 64,9 8,2 Subtotaal Dongen 97,0 88,0 96,2 Kern Rijen 0,1 0,1 Kern Waspik 0,3 2,6 0,5 Kern Kaatsheuvel 0,6 4,0 0,9 Kern Loon op Zand 0,5 0,5 Gemeente Tilburg 0,6 3,2 0,8 Subtotaal Regio 2,1 9,8 2,8 Nederland elders 1,1 1,2 1,1 Buitenland 1,0 0,1 Totaal 100% 100% 100% Koopstromen naar aankoopplaats niet-dagelijkse artikelensector (in %) Dongen s-gravenmoer Totaal Dongen Centrum 52,2 37,4 51,2 Dongen Spar Europaplein 0,0 Dongen Elders 6,4 2,7 6,1 s-gravenmoer 0,4 7,8 1,1 Subtotaal Dongen 59,3 47,9 58,4 Kern Gilze 0,1 0,1 Kern Rijen 0,3 0,3 Kern Oisterwijk 0,1 0,0 Kern Waalwijk 2,9 4,1 3,0 Kern Sprang-Capelle 0,1 0,1 Kern Waspik 0,5 2,9 0,7 Kern Kaatsheuvel 0,1 2,3 0,4 Gemeente Tilburg 5,6 2,1 5,3 Subtotaal Regio 9,7 11,4 9,9 Breda 7,7 8,9 7,8 Eindhoven 0,4 0,3 0,4 Nederland Elders 18,9 26,6 19,5 Subtotaal Nederland 27,3 35,7 28,0 Buitenland 3,6 5,0 3,8 Totaal 100% 100% 100% Hoofdstuk 4 27

32 Koopstromen naar aankoopplaats per niet-dagelijkse branchegroep (in %) Kleding/ mode Media Hobby vrije tijd HH art. Bruin- en witgoed DHZ Wonen Dongen Centrum 33,6 71,7 67,8 74,0 77,0 56,6 21,7 Dongen Spar Europaplein 0,1 0,1 Dongen Elders 0,8 1,5 4,1 1,2 1,5 30,0 3,7 s-gravenmoer 0,9 2,0 2,0 0,5 0,1 2,3 0,6 Subtotaal Dongen 35,3 75,3 74,0 75,7 78,6 89,0 25,9 Kern Gilze 0,4 0,1 0,8 Kern Rijen 0,2 1,4 0,4 Kern Molenschot 0,1 Kern Heukelom 0,1 Kern Waalwijk 1,7 0,3 0,1 0,3 0,1 0,1 16,3 Kern Sprang-Capelle 0,1 0,7 Kern Waspik 1,1 0,1 1,0 2,9 Kern Kaatsheuvel 0,3 0,3 0,2 0,5 0,4 0,6 Kern Loon op Zand 0,0 0,3 Gemeente Tilburg 8,5 4,8 5,8 1,9 2,6 3,9 5,7 Subtotaal Regio 10,7 6,1 7,3 3,1 4,9 5,4 26,6 Breda 11,4 3,6 3,4 4,3 6,3 0,6 16,3 Den Bosch 1,7 0,3 0,1 0,3 0,6 0,1 0,8 Eindhoven 0,5 0,2 0,3 0,3 0,8 Nederland Elders 33,4 13,3 13,5 14,6 8,3 4,4 22,3 Subtotaal Nederland 47,2 17,4 17,3 19,2 15,5 5,1 40,2 België 0,6 0,1 3,0 Buitenland Elders 6,4 1,1 1,5 2,1 1,3 0,6 3,8 Subtotaal Buitenland 7,0 1,1 1,5 2,1 1,2 0,7 6,8 Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 28 Hoofdstuk 4

33 Motieven Redenen om het meest uit te geven in Dongen Centrum aan dagelijkse artikelen Dongen Centrum Dichtbij/in de buurt 32,7% Gemakkelijk/gemak 16,5% Lage prijzen 15,4% Goede keuzemogelijkheden/veel winkels bij elkaar 7,6% Fijne/prettige/goede winkels 4,8% Goed bereikbaar (fiets/auto/voet) 4,4% Makkelijk parkeren 3,6% Gewoonte 2,3% Goede kwaliteit artikelen 2,2% Alle boodschappen in 1 keer/alles te koop 1,7% Winkelen in eigen stad/dorp 1,2% (Vroegere) band/i.v.m familie daar/heb er gewoond 0,9% Gratis parkeren 0,8% In verband met werk/school 0,8% Overig 5,1% Totaal 100% Redenen om het meest uit te geven in Dongen Centrum aan niet-dagelijkse artikelen Dongen Centrum Dichtbij/in de buurt 22,5% Gemakkelijk/gemak 19,5% Goede keuzemogelijkheden/veel te bieden 16,6% Goed bereikbaar (fiets/auto/te voet) 7,2% Gezellige sfeer 4,3% Gewoonte 2,8% Winkelen in eigen stad/dorp 2,8% Goede service en bediening 2,7% (Vroegere) band/i.v.m familie daar/heb er gewoond 2,0% Steun eigen winkeliers 1,9% Fijne winkels/prettige winkels/goede winkels 1,8% Lage prijzen 1,4% Makkelijk parkeren 1,4% In verband met werk/school 1,4% Overig 11,7% Totaal 100% Hoofdstuk 4 29

34 Redenen om het meest uit te geven in s-gravenmoer Centrum aan dagelijkse artikelen s-gravenmoer Centrum Dichtbij/in de buurt 32,2% Gemakkelijk/gemak 16,1% Winkelen in eigen stad/dorp 16,1% Goede keuzemogelijkheden/veel winkels bij elkaar 9,7% Fijne winkels/prettige winkels/goede winkels 6,5% Goed bereikbaar (fiets/auto/te voet) 3,2% Gewoonte 3,2% Vertrouwde winkels 3,2% In verband met mijn werk/school 3,2% Speciale producten/aanbod/winkel 3,2% Goede aanbiedingen 3,2% Totaal 100% Redenen om het meest uit te geven in s-gravenmoer Centrum aan niet-dagelijkse artikelen s-gravenmoer Centrum Dichtbij/in de buurt 36,1% Goede keuzemogelijkheden/veel winkels bij elkaar 27,8% Gezellige sfeer 16,7% Gemakkelijk/gemak 8,3% Goed bereikbaar (fiets/auto/te voet) 2,8% In verband met mijn werk/school 2,8% Vertrouwde winkels 2,8% In verband met service/garantie 2,8% Totaal 100% 30 Hoofdstuk 4

35 Rapportcijfers Beoordeling Dongen Centrum in rapportcijfers van 1 tot 10 Vergeleken met gemiddelde van alle centrumgebieden in Midden-Brabant Dongen Centrum Referentie Kwaliteit van de winkels 7,2 7,1 Prijsniveau van de winkels 7,1 6,9 Variatie in aangeboden assortiment 6,7 6,8 Sfeer/gezelligheid 6,3 6,8 Inrichting van het centrum 6,2 6,6 Autobereikbaarheid 6,9 6,8 Autoparkeergelegenheid 6,8 6,5 Kwaliteit van de horeca 6,5 7,1 Aantal horecagelegenheden 6,2 6,9 Algemeen oordeel 6,7 7,0 Gemiste voorzieningen Winkels of voorzieningen die worden gemist in Dongen Centrum Dongen Centrum Kledingwinkels 10% V&D 6% C&A 5% Hobbywinkel 3% Kledingzaak voor ouderen 3% Schoenenwinkel 3% Kledingzaak voor jongeren 3% Goedkope/betaalbare kledingwinkels 3% Restaurants 3% Terrasjes 3% Winkels of voorzieningen die worden gemist in s-gravenmoer Centrum s-gravenmoer Centrum Blokker 8% Drogisterij 8% Boetieks 8% Computerspeciaalzaak 4% Kledingzaak voor jongeren 4% H&M 4% Kruidvat 4% Hema 4% Scapino 4% Schoenenwinkel 4% Hoofdstuk 4 31

36 Aanbevelingen Suggesties ter verbetering van het winkelklimaat in Dongen Centrum Dongen Centrum Meer gezelligheid 13% Meer terrasjes 10% Meer compactheid/eenheid 6% Autovrij maken winkelgebied/centrum 6% Meer verscheidenheid aan winkels/meer diversiteit 6% Betere bewegwijzering in centrum 4% Overkappen/overdekt winkelcentrum 4% Meer parkeergelegenheid 4% Betere uitstraling/meer entourage 3% Betere parkeergelegenheid 3% Suggesties ter verbetering van het winkelklimaat in s-gravenmoer Centrum s-gravenmoer Centrum Meer winkels 30% Meer diversiteit aan winkels 20% Ophogen van het trottoir/verbeteren/egaliseren 10% Meer parkeergelegenheid 10% De markt uitbreiden/groter maken/verplaatsen 10% Conclusies Met 96,2% is de binding in de dagelijkse artikelensector hoog. Het gemiddelde voor vergelijkbare gemeenten ligt op 92,0%. Niet verwonderlijk ligt de binding in de kern Dongen hoger dan die in s Gravenmoer. De binding in de niet-dagelijkse sector ligt daarentegen met 58,4% op een relatief laag niveau ten opzichte van het landelijk gemiddelde van 62,0%. Ook hier is de binding op de kern Dongen hoger dan die op s-gravenmoer. Afvloeiing vindt met name plaats naar Breda en naar elders. Kijken we naar de verschillende branchegroepen, dan valt op dat de binding in de doe-het-zelf branche fors is. Voor kleding/mode en wonen bezoeken inwoners van de gemeente Dongen veelal winkelgebieden buiten de eigen gemeente, zoals Breda en Tilburg voor kleding en mode en Waalwijk voor wonen. Hierdoor is de binding in de eigen gemeente dus lager. Met een 6,5 wordt het horeca-aanbod in Dongen beduidend minder goed beoordeeld dan gemiddeld. Parkeergelegenheid daarentegen wordt hoger gewaardeerd dan in de andere centrumgebieden. De belangrijkste motieven om Dongen Centrum voor dagelijkse artikelen te bezoeken zijn nabijheid en (in mindere mate) gemak en lage prijzen. Voor s- Gravenmoer Centrum is het belangrijkste motief nabijheid, maar gemak en goede/vele keuzemogelijkheden scoren ook hoog. 32 Hoofdstuk 4

37 De belangrijkste motieven om Dongen Centrum voor niet-dagelijkse artikelen te bezoeken zijn eveneens nabijheid en gemak. Voor s-gravenmoer Centrum zijn nabijheid en goede keuzemogelijkheden de hoofdredenen. Net als in veel andere centrumgebieden worden in Dongen met name kledingwinkels en warenhuizen (V&D) gemist. Specifiek voor s-gravenmoer worden Blokker en een drogisterij genoemd. Suggesties ter verbetering van het winkelklimaat in Dongen Centrum zijn met name gericht op het verhogen van de gezelligheid en terrasjes. Voor s- Gravenmoer worden een ruimer winkelaanbod en meer diversiteit genoemd. Hoofdstuk 4 33

38 34 Hoofdstuk 4

39 4.2 Gemeente Gilze en Rijen Kengetallen draagvlak en aanbod Aanbod in m² wvo Inwonertal Dagelijks Niet-dagelijks Gilze Rijen Molenschot Hulten Totaal Referentie Koopstromen totaal Dagelijkse artikelensector Niet-dagelijkse artikelensector Binding Binding Gilze Centrum 20,7% 9,9% Gilze C1000 Nieuwstraat 8,4% 0,8% Gilze Elders 0,2% 0,6% Rijen Centrum 55,0% 23,6% Rijen Lidl Stationsstraat 7,6% 0,1% Rijen Elders 1,4% 1,5% Molenschot 0,0% 0,1% Totaal 93,4% 36,4% Referentie 92,0% 62,0% Hoofdstuk 4 35

40 1,0% 93,4% 1,4% 1,1% 4,1% 22,2% 36,4% 13,9% 36 Hoofdstuk 4

41 Koopstromen naar aankoopplaats dagelijkse artikelensector (in %) Gilze Rijen Molenschot Hulten Totaal Gilze Centrum 64,3 0,9 22,6 20,7 Gilze C1000 Nieuwstraat 27,9 3,0 8,4 Gilze Elders 4,0 0,2 Rijen Centrum 1,8 80,0 48,0 61,6 55,0 Rijen Lidl Stationsstraat 2,5 9,5 6,0 37,9 7,6 Rijen Elders 2,1 1,0 1,4 Molenschot 0,5 Subtotaal Gilze en Rijen 96,6 92,4 85,2 99,5 93,4 Kern Dongen 1,5 1,0 Kern Riel 0,5 0,3 Kern Waalwijk 0,5 0,1 Kern Kaatsheuvel 0,6 0,4 Gemeente Tilburg 1,4 1,4 0,1 0,5 1,4 Subtotaal Regio 1,9 4,0 0,1 0,5 3,2 Alphen-Chaam 0,9 0,3 Breda 0,7 0,2 10,0 1,0 Nederland Elders 3,3 4,7 2,3 Subtotaal Nederland 1,6 3,5 14,7 3,6 Totaal 100% 100% 100% 100% 100% Koopstromen naar aankoopplaats niet-dagelijkse artikelensector (in %) Gilze Rijen Molenschot Hulten Totaal Gilze Centrum 32,7 4,6 9,9 Gilze Elders 4,1 0,1 1,5 1,4 Rijen Centrum 2,4 33,6 21,7 12,4 23,6 Rijen Elders 0,1 2,4 0,9 1,6 Molenschot 0,1 1,0 0,1 Subtotaal Gilze en Rijen 39,4 36,1 29,6 12,4 36,4 Kern Dongen 0,3 5,9 1,9 10,3 4,1 Kern Riel 0,2 0,1 Kern Oisterwijk 0,1 0,0 Kern Waalwijk 1,2 1,4 0,8 1,1 Kern Kaatsheuvel 0,1 0,0 Gemeente Tilburg 25,8 8,8 7,0 28,4 13,9 Subtotaal Regio 27,7 16,1 9,7 38,7 19,2 Breda 21,7 22,0 29,1 10,7 22,2 Nederland Elders 10,3 25,3 28,2 38,1 21,1 Subtotaal Nederland 32,0 47,3 57,3 48,8 43,3 Buitenland 0,8 0,5 3,4 0,7 Totaal 100% 100% 100% 100% 100% Hoofdstuk 4 37

42 Koopstromen naar aankoopplaats per niet-dagelijkse branchegroep (in %) Kleding/ mode Media Hobby/ vrijtijd HH art. Bruin- & witgoed DHZ Wonen Gilze Centrum 3,1 4,3 12,1 14,4 14,0 19,5 7,1 Gilze C1000 Nieuwstraat 2,8 1,5 1,6 0,5 1,0 0,5 Gilze Elders 0,1 0,1 0,4 2,9 0,3 Rijen Centrum 10,8 44,0 28,7 33,5 34,9 30,5 13,2 Rijen Lidl Stationsstraat 0,2 0,7 0,1 Rijen Elders 0,1 1,0 0,2 0,6 7,4 1,0 Molenschot 0,4 0,2 Subtotaal Gilze en Rijen 14,2 51,3 43,9 50,4 50,4 61,6 22,1 Kern Dongen 2,6 0,1 2,2 1,3 2,7 15,6 1,9 Kern s Gravenmoer 0,1 0,1 Kern Riel 0,1 0,4 Kern Oisterwijk 0,1 Kern Waalwijk 0,8 0,6 0,7 0,7 5,1 Kern Waspik 0,1 0,1 Kern Kaatsheuvel 0,2 Gemeente Tilburg 19,3 15,1 15,3 11,4 10,0 10,6 10,8 Subtotaal 23,0 15,8 18,3 13,4 12,8 26,2 18,5 Alphen-Chaam 1,7 0,4 0,7 Breda 30,9 19,7 19,8 17,4 22,0 4,0 30,1 Den Bosch 0,4 0,1 0,3 0,1 Eindhoven 0,2 0,1 0,6 Rotterdam 0,5 0,1 0,1 1,9 Utrecht 0,1 0,4 0,1 Nederland Elders 29,8 13,2 16,9 18,7 12,5 7,9 23,4 Subtotaal Nederland 61,9 33,0 37,0 36,4 36,7 12,3 56,8 België 0,9 0,7 0,1 2,7 Subtotaal Buitenland 0,9 0,7 0,1 2,7 Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 38 Hoofdstuk 4

43 Motieven Redenen om in Gilze Centrum het meest uit te geven aan dagelijkse artikelen Gilze Centrum Dichtbij/in de buurt 55,4% Gemakkelijk/gemak 12,0% Fijne winkels/prettige winkels/goede winkels 6,0% Steun eigen winkeliers 4,8% Goede keuzemogelijkheden/veel winkels bij elkaar 4,8% Lage prijzen 3,6% Goed bereikbaar (fiets/auto/te voet) 2,4% Goede aanbiedingen 2,4% (Vroegere) band/i.v.m. familie daar/heb er gewoond 2,4% Makkelijk parkeren 1,2% Gezellige sfeer 1,2% Goede service en bediening 1,2% In verband met mijn werk/school 1,2% Makkelijk met ruilen/garantie/service 1,2% Totaal 100% Redenen om in Gilze Centrum het meest uit te geven aan niet-dagelijkse artikelen Gilze Centrum Goede keuzemogelijkheden/veel winkels bij elkaar 36,9% Dichtbij/in de buurt 12,6% Gezellige sfeer 9,7% Steun eigen winkeliers 6,8% Lage prijzen 4,9% (Vroegere) band/i.v.m. familie daar/heb er gewoond 4,9% Gemakkelijk/gemak 3,9% In verband met mijn werk/school 3,9% Fijne winkels/prettige winkels/goede winkels 3,9% Gewoonte 1,9% Fijne stad/omgeving/dorp 1,9% Makkelijk parkeren 1,9% Goed bereikbaar (fiets/auto/te voet) 1,9% Alle boodschappen in 1 keer/alles te koop 1,0% Overig 4,0% Totaal 100% Hoofdstuk 4 39