College van Burgemeester en Wethouders

Transcriptie

1 Memo aan onderwerp van dienst afdeling telefoon datum Gemeenteraad Gouda Randstad Koopstromenonderzoek 2016 College van Burgemeester en Wethouders 8 maart Inleiding Op 8 februari jl. is het Randstad Koopstromenonderzoek 2016 verschenen. Dit is de zesde editie van het Koopstromenonderzoek. In 2011 is het vorige Koopstromenonderzoek (KSO) Randstad uitgevoerd. Het onderzoek is bij deze editie opnieuw gericht op de provincies Noord-Holland, Utrecht en Zuid-Holland. Het Koopstromenonderzoek (KSO) brengt de samenstelling van het winkelaanbod en het koopgedrag van consumenten in beeld. Daarnaast signaleert het KSO trends en ontwikkelingen voor de detailhandel. Nieuw dit jaar is dat de toeristische winkelbestedingen door een schatting in beeld zijn gebracht. Hiervoor is een rekenmodel gehanteerd dat o.a. de plaatselijke hotelvoorzieningen als variabele hanteert. Gouda heeft op dit moment slechts twee grotere hotels, Campanile en Best Western. Mede hierdoor lijkt het erop dat een vertekening in de toeristische bestedingen in Gouda is opgetreden ( 1,3 miljoen bestedingen (schatting) in het KSO 2016 versus 26 miljoen bestedingen o.b.v. cijfers van het CVO). Wij zullen hier daarom verder niet op ingaan in de analyse van de resultaten. Anders dan het toeristisch onderzoek biedt het Koopstromenonderzoek inzicht in het ruimtelijk koopgedrag en de beleving van de consument op basis van representatief onderzoek onder inwoners van de onderzochte gemeenten. Hierdoor geeft het Koopstromenonderzoek een betrouwbaar beeld van het economisch functioneren van de winkelgebieden in het onderzoeksgebied. Het Koopstromenonderzoek is openbaar en kan worden geraadpleegd via Voor de gemeente Gouda zijn factsheets opgesteld voor de gemeente als totaal, en voor de winkelgebieden Binnenstad, Bloemendaal, Goverwelle, Goudkade, Goudse Poort, Hanzeweg en Korte Akkeren. Dit memo gaat in op de algemene resultaten van het Koopstromenonderzoek en de resultaten van het Koopstromenonderzoek specifiek voor Gouda totaal, winkelcentrum Bloemendaal, winkelcentrum Goverwelle en de binnenstad. Dit jaar hebben de onderzoekers een wijziging aangebracht in de onderzoeksopzet. Hierdoor is het helaas niet meer mogelijk om vergelijkingen te maken met de resultaten van eerdere edities van het onderzoek (trendanalyse). Om enigszins te voorzien in het gemis aan informatie dat hierdoor optreedt, hebben de onderzoekers de resultaten uit 2011 teruggerekend naar de onderzoeksmethode die nu is gehanteerd. Hierdoor kunnen wel vergelijkingen worden gemaakt van de resultaten 2016 ten opzichte van het Koopstromenonderzoek 2011.

2 Paragraaf 2 van dit memo biedt een overzicht van de algemene tendensen die uit de onderzoeksresultaten naar voren komen. De hoofdconclusies voor Gouda totaal, Gouda binnenstad en de belangrijkste winkelcentra Bloemendaal en Goverwelle worden samengevat in paragraaf 3 van dit memo. Welke acties worden voorgesteld in relatie tot de resultaten van het Koopstromenonderzoek wordt vermeld in paragraaf Algemene tendensen Het onderzoek laat met betrekking tot het functioneren van de detailhandel in de Randstad de volgende algemene tendensen (voor de Randstad) zien: a. Het totale winkelaanbod is in omvang (m2 wvo) nauwelijks gewijzigd sinds 2011, wel nam het aantal winkels met 6,4% af. b. Voornamelijk door schaalvergroting van de supermarkten is de dagelijkse sector gegroeid in omvang. Dit aanbod is met name toegenomen in de ondersteunende winkelgebieden, met name wijkcentra met tot m2 wvo. c. Het aantal winkels is in alle branchegroepen kleiner geworden, maar vooral in vrijetijdswinkels (sport en spel, media en hobby) is de daling groot (-24%). d. Er staan 14% meer panden leeg dan in e. De online bestedingen verdubbelden bijna sinds 2011, in de niet-dagelijkse sector tot 21,6% van de bestedingen. f. De vier grootste binnensteden en de grote stadscentra hebben hun positie versterkt, ook in de niet-dagelijkse bestedingen g. De dorps- en wijkcentra hebben hun positie versterkt omdat consumenten lokaler boodschappen zijn gaan doen. h. Middelgrote centra (centra van m2 wvo) hebben minder bestedingen aan zich weten te binden. i. In de groep middelgrote centra zijn nog klappen te verwachten. j. Gemiddeld komt 88,8% van de bestedingen aan dagelijkse producten van consumenten uit de Randstad in de eigen gemeente terecht. Dit is licht gestegen ten opzichte van k. Voor de niet-dagelijkse sector is de binding met de eigen gemeente gemiddeld 49,2%. Dit percentage ligt iets lager dan in l. In de grotere centra is de auto niet meer het dominante vervoermiddel om boodschappen te doen, veel consumenten nemen de fiets of bezoeken het centrum te voet. m. Het aanbod horeca is toegenomen ten opzichte van n % van de modeaankopen worden gedaan in het weekend. o. 25% van de dagelijkse boodschappen worden gedaan op zaterdag. De zondag heeft aan populariteit gewonnen ten koste van de donderdag en vrijdag. 3. Resultaten Gouda De resultaten voor het geheel aan detailhandel in Gouda kunnen worden geraadpleegd op Functioneren detailhandel Gouda totaal Met betrekking tot het winkelaanbod geldt dat het aantal winkels en het aantal vierkante meters winkelvloeroppervlak in dagelijkse artikelen is toegenomen ten opzichte van In de nietdagelijkse artikelen is het aantal winkels afgenomen, maar het aantal vierkante meters winkelvloeroppervlak ook toegenomen. Dit duidt op een (algemene) tendens tot schaalvergroting van winkels. Het aantal winkelmeters per inwoners in de dagelijkse artikelen blijft nog licht achter bij de benchmark (gemeenten in de grootteklasse inwoners). Het aantal winkelmeters per inwoners in de niet-dagelijkse artikelen is fors groter dan de benchmark. Dit verschil kan verklaard worden door de centrumfunctie die Gouda vervult voor de regio Midden-Holland en de pagina 2

3 omvang van het PDV winkelaanbod in Gouda (PDV = perifere detailhandel; bouwmarkten, meubelwinkels, woninginrichting, autodealers, etc.). De winkelvoorzieningen worden vergelijkbaar beoordeeld met de benchmark, Alleen m.b.t. de bereikbaarheid per auto, parkeertarieven en stallingsmogelijkheden voor de fiets blijft Gouda gemiddeld tweetiende procentpunt achter bij de benchmark (bv. 7,3 t.o.v. 7,5). Onderstaande tabel geeft een overzicht van de herkomst en afvloeiing van de omzet in dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen. INDICATOR Gouda totaal Benchmark Koopkrachtbinding Koopkrachtbinding dagelijks 92% 89% Koopkrachtbinding niet-dagelijks 56% 48% Conclusie: Gouda presteert t.a.v. de koopkrachtbinding beter dan de benchmark Koopkrachttoevloeiing (in miljoenen euro s) Koopkrachttoevloeiing dagelijks 12% 11% Koopkrachttoevloeiing niet-dagelijks 40% 35% Conclusie: Gouda presteert t.a.v. de koopkrachttoevloeiing iets beter dan de benchmark. Koopkrachtafvloeiing (in miljoenen euro s) Koopkrachtafvloeiing dagelijks 6% 9% Koopkrachtafvloeiing niet-dagelijks 25% 31% Koopkrachtafvloeiing internet (dagelijks) 2% 2% Koopkrachtafvloeiing internet (niet-dagelijks) 19% 21% Conclusie: Gouda presteert beter dan de benchmark, maar verliest net als alle andere winkelgebieden meer omzet aan online bestedingen (in % t.o.v. 10% in 2011). Toevloeiing bestedingen naar Gouda De toevloeiing van bestedingen in de dagelijkse sector komt met name uit Krimpenerwaard (5%), Bodegraven-Reeuwijk (3%), en Zuidplas (2%). De toevloeiing van bestedingen in de niet-dagelijkse sector komt met name uit Krimpenerwaard (11%), Bodegraven-Reeuwijk (7%), Zuidplas (6%), Waddinxveen (5%), Alphen aan den Rijn (1%) en Rotterdam (1%). Afvloeiing bestedingen naar omliggende gemeenten De afvloeiing in de dagelijkse sector kunnen niet aan een of meer omliggende gemeenten worden toegeschreven. De afvloeiing in de niet-dagelijkse sector gaat met name naar Rotterdam (7%), Utrecht (3%), Zuidplas (2%), Krimpenerwaard (1%), Zoetermeer (1%), Den Haag (1%) en Delft (1%). De ontwikkeling in de omzet in de detailhandel in Gouda is in onderstaande tabel weergegeven. INDICATOR Gouda totaal 2011 Gouda totaal 2016 Benchmark 2016 Detailhandelsomzet (in miljoenen euro s) Detailhandelsomzet dagelijks 194,5 203,4 186,4 Detailhandelsomzet niet-dagelijks 226,7 188,8 144,8 Detailhandelsomzet totaal 421,2 392,2 331,2 Conclusie: Gouda presteert in totaal beter dan de benchmark; de omzet dagelijks is gestegen, de detailhandelsomzet niet-dagelijks is omlaag gegaan. Dit is vergelijkbaar met de tendens in het totale onderzoek. Vloerproductiviteit per m2 Vloerproductiviteit dagelijks Vloerproductiviteit niet-dagelijks pagina 3

4 Vloerproductiviteit totaal Conclusie: Gouda realiseert in de categorie dagelijks een bijna 10% hogere vloerproductiviteit dan de benchmark en in de categorie niet-dagelijks een iets lagere vloerproductiviteit dan de benchmark. De vloerproductiviteit in beide categorieën is gedaald t.o.v Het geheel van de detailhandel in Gouda scoort redelijk tot goed in vergelijking met het gemiddelde van de benchmark van gemeenten in de grootteklasse inwoners. De koopkrachtbinding is relatief op peil gebleven. de koopkrachttoevloeiing in de dagelijkse sector is licht afgenomen. In de categorie niet-dagelijkse artikelen is de mate waarin Gouda koopstromen aantrekt vanuit andere gemeenten juist licht toegenomen. Per saldo is Gouda in staat om meer koopkracht vast te houden en meer koopkracht te genereren dan de benchmark. De omzetcijfers van Gouda zijn in vergelijking met de benchmark gunstig, de omzet in de dagelijkse sector is in totaal toegenomen, de vloerproductiviteit is echter licht gedaald (dit komt doordat de winkels relatief ruimer zijn opgezet). De omzet in de niet-dagelijkse sector is afgenomen, zowel in absolute zin als in relatieve zin (vloerproductiviteit niet-dagelijks). 3.2 Functioneren winkelcentra Bloemendaal en Goverwelle Het onderzoek voorziet in een factsheet over winkelcentrum Bloemendaal. Hieruit komt naar voren dat Bloemendaal voor niet-dagelijkse artikelen veel bezoekers aantrekt uit Bodegraven-Reeuwijk (11%), Verder komen consumenten uit Gouda (72%), Krimpenerwaard (6%) en Waddinxveen (5%). Voor dagelijkse artikelen komen bezoekers uit Gouda (89%), Bodegraven-Reeuwijk (7%), Krimpenerwaard (7%) en Waddinxveen (1%). Het KSO 2016 laat ook zien dat het winkelcentrum in economisch opzicht een impuls heeft gekregen t.o.v De omzet in dagelijkse artikelen en niet-dagelijkse artikelen laat een stijging zien (omzet dagelijks in ,2 miljoen, in ,1 miljoen; omzet nietdagelijks in ,8 miljoen, in ,8 miljoen). Op vrijwel alle onderzochte facetten van de winkelvoorziening (winkelaanbod, sfeer en uitstraling, veiligheid, netheid, parkeermogelijkheden auto, parkeertarieve, parkeermogelijkheden fiets) scoort het winkelcentrum beter dan de benchmark. De vloerproductiviteit voor zowel dagelijkse artikelen als niet-dagelijkse artikelen is (fors) hoger dan de benchmark ( versus 6.38 en versus 2.005). In het onderzoek is ook een factsheet over winkelcentrum Goverwelle te vinden. Hieruit komt naar voren dat Goverwelle voor niet-dagelijkse artikelen veel bezoekers aantrekt uit de Krimpenerwaard (12%). Verder komen consumenten uit Gouda (79%), Zuidplas (2%), Oudewater (1%), Bodegraven- Reeuwijk (1%) en Nieuwkoop (1%). Voor dagelijkse artikelen komen bezoekers uit Gouda (86%), Krimpenerwaard (11%), en Nieuwkoop (1%). Het KSO 2016 laat ook zien dat het huidige functioneren onder druk staat (omzet dagelijks in ,2 miljoen, in ,1 miljoen; omzet niet-dagelijks in ,9 miljoen, in ,1 miljoen). Winkelaanbod, sfeer en uitstraling en horeca aanbod scoren lager dan de benchmark. Dit laat zien dat ingrijpen noodzakelijk is. Momenteel wordt gewerkt aan een upgrading van het winkelcentrum met o.a. de toevoeging van een tweede supermarkt in het lagere prijssegment. De vloerproductiviteit is overigens voor zowel dagelijkse artikelen als nietdagelijkse artikelen (fors) hoger dan de benchmark ( versus en versus 1.961). 3.3 Functioneren detailhandel Gouda binnenstad De detailhandel in Gouda Binnenstad laat in vergelijking met het koopstromenonderzoek van 2011 een slechtere score zien. Het totaal aantal bestedingen in de binnenstad van Gouda in sinds 2011 met 37,4 miljoen euro gedaald (excl. toerisme). Vergeleken met aankooplocaties van eenzelfde grootte doet de Goudse binnenstad het slechter dan de benchmark. Bestedingen in de dagelijkse sector door toeristen maken 3% van het totaal uit. In de niet-dagelijkse bestedingen in Gouda Centrum is dit 1%. Dit gaat om zowel buitenlandse als Nederlandse toeristen. Voor de Goudse binnenstad kunnen nog de volgende specifieke resultaten worden genoemd. Voor de dagelijkse artikelen trekt de binnenstad veel mensen aan uit Gouda (88%), Zuidplas (3%) en pagina 4

5 Krimpenerwaard (3%). Voor niet-dagelijkse artikelen komen de consumenten uit Gouda (59%), Krimpenerwaard (12%), Bodegraven-Reeuwijk (8%), Oudewater (2%) en Alphen aan den Rijn (1%). De omzet in dagelijkse artikelen laat een stijging zien (omzet dagelijks in ,0 miljoen, in ,2 miljoen); de omzet in niet-dagelijkse artikelen laat daarentegen een daling zien (niet-dagelijks in ,4 miljoen, in ,9 miljoen). De vloerproductiviteit is in de sector dagelijks toegenomen en in de sector niet-dagelijks afgenomen De totale vloerproductiviteit ligt in 2016 lager dan het benchmarkgemiddelde ( versus in de categorie dagelijks en versus in de categorie niet-dagelijks). Het rapport wijst de binnensteden in het algemeen aan als aankoopcentra die onder druk staan. Internet is een nog grotere rol gaan spelen bij het aankoopgedrag van consumenten. Als consumenten besluiten te winkelen in een fysiek winkelgebied, dan wordt steeds meer gekozen voor de grotere centra, ten koste van de middelgrote centra. Consumenten kopen met name artikelen in de branches mode, schoenen en vrije tijd via internet. Dit zijn branches die bij uitstek ook in binnensteden vertegenwoordigd zijn. Daarom hebben binnensteden relatief meer hinder van internet als concurrerend aankoopkanaal. Verwacht wordt dat de bestedingen bij webwinkels in de toekomst vooralsnog blijven toenemen. Fysieke winkelgebieden blijven daarmee de komende tijd voor forse opgaven staan. 4. Reactie college op de resultaten van het KSO 2016 Over het algemeen scoort de detailhandel in Gouda redelijk tot goed ten opzichte van de benchmark. Het onderzoek bevestigt de noodzaak om alert te blijven op het economisch functioneren van de binnenstad. Het college zal nog deze collegeperiode de detailhandelsnota uit 2009 actualiseren en hierbij in het bijzonder aandacht besteden aan de ontwikkeling van de binnenstad. Over het algemeen verandert het karakter van binnensteden steeds meer van places to buy naar places to be. Wat betekent dit voor het functioneren van onze binnenstad? Volstaan de huidige bestemmingen nog, is het nodig om transformatiegebieden aan te wijzen, op welke manier kunnen ruimtes in de binnenstad worden gecreëerd waar het prettig verblijven (en ondernemen) is? Wat onderscheidt de Goudse binnenstad van grootschalige winkelgebieden en de binnensteden van de vier grote steden in de Randstad? Kan de gemeente de introductie van innovatieve concepten voor de binnenstad, zoals systemen om de loyaliteit van bezoekers aan de binnenstad te vergroten en een zgn. community te creëren, faciliteren? In het kader van het bestrijden van de leegstand gaat de gemeente een leegstandsverordening in het leven roepen voor de binnenstad. Hierdoor heeft het bestuur een instrument in handen waarmee het onwillige pandeigenaren kan dwingen om hun pand te verhuren wanneer de gemeente hiervoor een geschikte kandidaat voordraagt. Het koopstromenonderzoek bevestigt het beeld dat er in de Randstad teveel vierkante meters detailhandel in de markt staan. Het college zal zich dan ook samen met ondernemers, de regio Midden-Holland en andere regio s blijven verzetten tegen de komst van de Holland Outlet Mall in Zoetermeer. In 2022 vieren we dat Gouda 750 jaar stadsrechten heeft. Het college stelt hiervoor een kwartiermaker aan die ook kijkt naar vernieuwende manieren om de marketing van Gouda vorm te geven. We zetten hiervoor ook het cultuur- en erfgoedfonds in. In het kader van de uitvoering van het mobiliteitsplan zullen we aandacht besteden aan de gastvrijheid van de binnenstad voor de bezoeker die met de fiets komt. Met deze maatregelen zorgen we ervoor dat onze prachtige historische binnenstad een gastvrije ambiance blijft bieden voor alle bezoekers aan Gouda, zodat Gouda ondanks de waarschuwende woorden uit het rapport, zal behoren tot de winnaars van de historische binnensteden.. pagina 5

6 pagina 6