Ethiek in de praktijk Over waarden in dialoog

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ethiek in de praktijk Over waarden in dialoog"

Transcriptie

1 Visies Visies Algemene op op zorgrelatie zorgrelatie casus Overlegplatform Dementie Noord-West-Vlaanderen Brugge, 18 oktober 2018 Ethiek in de praktijk Over waarden in dialoog Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde

2 Casus meneer Janssen De heer Janssen woont alleen thuis. De situatie wordt onveiliger. Soms draait hij de gaskraan van het fornuis open zonder het vuur aan te steken. Hij gaat wandelen op straat, maar vindt vaak de weg niet meer terug. Hij werd al eens aangereden door een fietser omdat hij zonder te kijken de straat overstak. De familie maakt zich zorgen over de veiligheid, maar de heer Janssen is erg op zijn zelfstandigheid gesteld en wil geen hulp. Bovendien ontkent hij wat de familie allemaal bezorgd maakt.

3 Morele intuïtie Intuïtie en ethische reflectie reflectie Innerlijk en onmiddellijk aanvoelen en weten van wat goed of waardevol is in een concrete situatie vanuit ervaringen Morele intuïtie Ethische reflectie Kritische en methodologische reflectie op morele intuïtie vanuit ethisch model

4 Ethisch model 1. Grondhoudingen aannemen 0. Intuïtie uitspreken 2. Dialoog voeren 3. Situatie analyseren 4. Vraag formuleren 5. Motieven verhelderen 6. Handelingsmogelijkheden zoeken 7. Effecten inschatten 8. Intuïtie voorstellen 9. Normen verduidelijken 10. Waarden evalueren

5 Bouwstenen DOEN Waarden CONTEXT Dialoog ZIJN Grondhoudingen + METHODE Analyse

6 Patroon grondhoudingen ZIJN: Grondhoudingen Open Mild Openstaan Responsief Zelfreflectief Bevragen Verhouden Betrokken Respectvol Integer Moedig Handelen Opteren Verantwoordelijk Wijs

7 CONTEXT: Dialoog/trialoog Maatschappij Gemeenschap Burgers Beleidsmakers Maatschappelijke verantwoordelijkheid Persoon met dementie Eigen verantwoordelijkheid Gedeelde verantwoordelijkheid in dialoog Naastbetrokkenen Aangesteld Familie Soc. netwerk Sociale verantwoordelijkheid Begeleiders Individueel Team Prof. netwerk Professionele verantwoordelijkheid

8 METHODE: Analyse Handeling Motieven Begeleider/Ander Effecten Persoon met dementie Effecten Motieven Handeling Situatie

9 Analytische fase Werkblad analyse Motieven verhelderen Handelingsmogelijkheden zoeken Effecten inschatten Persoon met dementie Naastbetrokkenen Begeleiders Anderen KU Leuven Broeders van Liefde

10 DOEN: Waarden Vertrouwen Welbevinden Beschermwaardigheid Autonomie Zorgverlening Privacy Participatie Rechtvaardigheid Duurzaamheid Solidariteit

11 Visie waarden Traditioneel Begeleiders Zorgverlening Beschermwaardigheid Emancipatorisch Persoon met dementie Autonomie Privacy Welbevinden Maatschappelijk Maatschappij Participatie Naastbetrokkenen Rechtvaardigheid Duurzaamheid Relationeel Zorgrelatie Vertrouwen Solidariteit Basistegenstelling Verbinding Autonomie versus zorgverlening Vertrouwen & solidariteit

12 Beschrijving waarden Autonomie Bevorderen van verantwoordelijkheid en keuzevrijheid Beschermwaardigheid Beschermen van gezondheid en integriteit Duurzaamheid Borgen van inzet van mensen, middelen en milieu Participatie Verhogen van deelname aan gemeenschapsleven Privacy Behoeden van persoonlijke levenssfeer Rechtvaardigheid Streven naar juiste verdeling van middelen Solidariteit Bijdragen aan welzijn van anderen en gemeenschap Vertrouwen Geloven in mogelijkheden van ander en relatie Welbevinden Verbeteren van welzijn en geluk Zorgverlening Bieden van ondersteuning, herstel, zorg en behandeling

13 Werkblad waardentoets Perspectief Persoon/dementie Naastbetrokkenen Begeleiders Anderen Vertrouwen Autonomie Welbevinden Privacy Rechtvaardigheid Beschermwaardigheid Zorgverlening Duurzaamheid Participatie Solidariteit

14 Evalueren waarden Waarden scoren vanuit bepaald perspectief voor bepaald perspectief Perspectief aanwezige en vertegenwoordiging afwezige betrokkenen Vergelijken scores per waarde Ombuigen negatieve scores door optie bij te sturen Verbinden van waarden vanuit vertrouwen en solidariteit Scoren waarden Evalueren optie Globale evaluatie van waarden in optie Proportionele of redelijke verhouding van waarden?

15 Verdere literatuur Bart Deltour, Zorg-Esperanto: de kracht van eenvoud, Oud-Turnhout: Scampel&Cavina, 2018, 165 p. Axel Liégeois, Waarden in dialoog: ethiek in de zorg, Leuven: LannooCampus, 2014, 208 p. Webpagina:

Ethische reflectie Moreel beraad. Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde

Ethische reflectie Moreel beraad. Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Visies Visies Algemene op op zorgrelatie zorgrelatie casus Ethische reflectie Moreel beraad Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde axel.liegeois@kuleuven.be Morele intuïtie INLEIDING en ethische reflectie

Nadere informatie

Ethiek in de ouderenzorg Over waarden, dialoog en grondhoudingen

Ethiek in de ouderenzorg Over waarden, dialoog en grondhoudingen Visies Visies Artevelde Algemene op op Hogeschool zorgrelatie zorgrelatie casus Gent Gent, 24 mei 2016 Ethiek in de ouderenzorg Over waarden, dialoog en grondhoudingen Axel Liégeois KU Leuven Broeders

Nadere informatie

Het voorwaardelijk gedeeld beroepsgeheim

Het voorwaardelijk gedeeld beroepsgeheim 11 de Ethiek-Symposium Commissie Ethiek Zorgnet Icuro Hasselt, 19 oktober 2018 Het voorwaardelijk gedeeld beroepsgeheim Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Recht en ethiek Recht Potentieel conflict

Nadere informatie

Het (gedeeld) beroepsgeheim

Het (gedeeld) beroepsgeheim Reling Sint-Truiden, 20 januari 2015 Het (gedeeld) beroepsgeheim Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Morele intuïtie Probleemstelling en ethische reflectie Patiëntenrechten: recht op informatie

Nadere informatie

Bemoeizorg Graduele zorg. Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde

Bemoeizorg Graduele zorg. Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Visies Visies Algemene op op zorgrelatie zorgrelatie casus Bemoeizorg Graduele zorg Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde axel.liegeois@kuleuven.be Morele intuïtie INLEIDING en ethische reflectie

Nadere informatie

Beroepsgeheim in de drughulpverlening

Beroepsgeheim in de drughulpverlening Beroepsgeheim in de drughulpverlening KU Leuven Broeders van Liefde Studiedag De8 Antwerps Integratiecentrum Antwerpen, 15 januari 2013 Inleiding Specifieke invalshoek Vanuit West-Europese en Vlaamse cultuur

Nadere informatie

Ethische adviezen bemoeizorg en vrijheidsbeperking in de ggz

Ethische adviezen bemoeizorg en vrijheidsbeperking in de ggz Agentschap Zorg en Gezondheid Inspiratiedag vrijheidsbeperkende maatregelen Residentiële geestelijke gezondheidszorg Brussel, 19 juni 2019 Ethische adviezen bemoeizorg en vrijheidsbeperking in de ggz Prof.

Nadere informatie

Een ethische visie op het delen en geheimhouden van informatie

Een ethische visie op het delen en geheimhouden van informatie GGZ Vlaamse Ardennen Zottegem, 21 april 2016 Een ethische visie op het delen en geheimhouden van informatie Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Morele intuïtie Probleemstelling en ethische reflectie

Nadere informatie

Beroepsgeheim en informatie-uitwisseling met familie of netwerk: een ethische reflectie

Beroepsgeheim en informatie-uitwisseling met familie of netwerk: een ethische reflectie Overlegplatform Geestelijke Gezondheidszorg West-Vlaanderen Torhout, 29 maart 2018 Beroepsgeheim en informatie-uitwisseling met familie of netwerk: een ethische reflectie Axel Liégeois KU Leuven Broeders

Nadere informatie

Informatie delen met familie

Informatie delen met familie 11 de Ethiek-Symposium Commissie Ethiek Zorgnet Icuro Hasselt, 19 oktober 2018 Informatie delen met familie Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Morele intuïtie Probleemstelling en ethische reflectie

Nadere informatie

Informatie & Beroepsgeheim

Informatie & Beroepsgeheim Informatie & Beroepsgeheim Duffel 1 december 2009 Axel Liégeois, Waarden in dialoog, hoofdstuk 7, p. 147-181. Inleiding Afbakening onderwerp Alle gegevens over zorgvrager in zijn of haar leefwereld Mondeling

Nadere informatie

Autonomie en afhankelijkheid in de langdurige zorg

Autonomie en afhankelijkheid in de langdurige zorg Sint-Niklaas, P.C. Sint-Hiëronymus 13 november 2014 Autonomie en afhankelijkheid in de langdurige zorg Een pleidooi voor verbondenheid en verantwoordelijkheid Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde

Nadere informatie

Euthanasie bij psychisch lijden: Een ethische visie

Euthanasie bij psychisch lijden: Een ethische visie FOD Volksgezondheid Brussel, 14 december 2017 Euthanasie bij psychisch lijden: Een ethische visie Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Inclusie psychisch lijden Inclusie psychisch lijden in euthanasiewet

Nadere informatie

ERGOTHERAPIE BIJ ROUW EN PALLIATIEVE ZORG

ERGOTHERAPIE BIJ ROUW EN PALLIATIEVE ZORG DINSDAG 24 MEI 2016 - HETE HANGIJZERS IN DE OUDERENZORG - STUDIEDAG ETHISCHE REFLECTIE OP HET HANDELEN ALS ERGOTHERAPEUT ERGOTHERAPIE BIJ ROUW EN PALLIATIEVE ZORG 27 NOVEMBER 2014 Graag nodigen we je uit

Nadere informatie

zorg-esperanto de kracht van eenvoud

zorg-esperanto de kracht van eenvoud zorg-esperanto de kracht van eenvoud hoe het groeide binnen onze dienst Familiezorg West-Vlaanderen vzw taakgericht persoonsgericht en doelgericht doelbepaling overzichtelijk grondplan/stafkaart streven

Nadere informatie

AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK?

AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK? AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK? PATIËNTENRECHTEN EN ETHIEK IN DE PSYCHIATRIE AXEL LIÉGEOIS Inleiding Verschillende benaderingen van de zorgrelatie Ethische beschouwingen bij de Wet Patiëntenrechten

Nadere informatie

Stafmedewerkers ethiek. Christophe Demeestere & Sofie Vercoutere

Stafmedewerkers ethiek. Christophe Demeestere & Sofie Vercoutere Ethische speeddating Stafmedewerkers ethiek Christophe Demeestere & Sofie Vercoutere Inhoud Wat is ethiek? Morele intuïtie en ethische reflectie Verschillende ethische visies/theorieën Korte bespreking

Nadere informatie

Geïntegreerde zorg en zijn uitdagingen!

Geïntegreerde zorg en zijn uitdagingen! Geïntegreerde zorg en zijn uitdagingen! 13/12/2018 Programma 13u00 Start met welkomstwoord (Günther D hanis) 13u10 Samenwerking in een netwerk versus beroepsgeheim (Axel Liégeois) 14u10 Netwerkmoment 15u10

Nadere informatie

20/12/2018. zorg-esperanto de kracht van eenvoud

20/12/2018. zorg-esperanto de kracht van eenvoud zorg-esperanto de kracht van eenvoud 1 1 hoe het groeide binnen onze dienst Familiezorg West-Vlaanderen vzw taakgericht persoonsgericht en doelgericht doelbepaling overzichtelijk grondplan/stafkaart streven

Nadere informatie

Ethiek tussen beleid en zorg

Ethiek tussen beleid en zorg Ethiek tussen beleid en zorg Ethiek? Misverstanden voorkomen Ethiek? Misverstanden voorkomen Geen orakel Geen GPS Geen kookboek Geen keurmerk I. De Beaufort et al., 2011 Ethiek? Misverstanden voorkomen

Nadere informatie

Ruimte voor relaties Ethisch verantwoorde ouderenzorg

Ruimte voor relaties Ethisch verantwoorde ouderenzorg Ruimte voor relaties Ethisch verantwoorde ouderenzorg Chris GASTMANS KU Leuven Zorgnet Icuro chris.gastmans@kuleuven.be Mijn inspiratiebronnen Personalistische ethiek de mens centraal Verpleegkundige ethiek

Nadere informatie

Samen maken wij het verschil!

Samen maken wij het verschil! Samen maken wij het verschil! Biest 43 6001 AP Weert T 0495 456 491 F 0495 456 499 www.landvanhorne.nl WAAR STAAN WE VOOR EN WAAR GAAN WE VOOR? inhoud onze identiteit 4 onze zorgvisie 6 onze kernwaarden

Nadere informatie

Ethisch reflecteren. aan de slag met een stappenplan. Karen Versluys Zorgprogramma voor de Geriatrische Patiënt UZ Gent

Ethisch reflecteren. aan de slag met een stappenplan. Karen Versluys Zorgprogramma voor de Geriatrische Patiënt UZ Gent Ethisch reflecteren aan de slag met een stappenplan Karen Versluys Zorgprogramma voor de Geriatrische Patiënt UZ Gent Taboes Van Dale: Iets dat niet gedaan of gezegd mag worden Wikipedia Bij taboes in

Nadere informatie

Vroegtijdige zorgplanning in de geestelijke gezondheidszorg

Vroegtijdige zorgplanning in de geestelijke gezondheidszorg Begeleidingscommissie Ethiek Geestelijke Gezondheidszorg Broeders van Liefde Ethisch advies Vroegtijdige zorgplanning in de geestelijke gezondheidszorg Februari 2017 Vroegtijdige zorgplanning is een overlegproces

Nadere informatie

ETHISCHE REFLECTIE ETHISCHE REFLECTIE 20/05/2016

ETHISCHE REFLECTIE ETHISCHE REFLECTIE 20/05/2016 OP HET HANDELEN ALS ERGOTHERAPEUT Autonomie in verbondenheid Dit is voor mij persoonlijk het raakvlaak tussen ergotherapie en ethiek. De autonomie van de cliënt in relatie tot zijn omgeving Het handelen

Nadere informatie

Vrijheidsbeperking bij personen met een handicap

Vrijheidsbeperking bij personen met een handicap WERKGROEP ETHIEK IN DE ORTHO(PED)AGOGISCHE ZORG BROEDERS VAN LIEFDE Ethisch advies September 2005 Vrijheidsbeperking bij personen met een handicap INTEGRALE VERSIE 1. Inleiding Eén van de kernproblemen

Nadere informatie

TRIADISCHE ZORG: WAT BETEKENT DIT IN DE PRAKTIJK? SUSAN WOELDERS, ANNETTE HENDRIKX AFDELING METAMEDICA, VUMC

TRIADISCHE ZORG: WAT BETEKENT DIT IN DE PRAKTIJK? SUSAN WOELDERS, ANNETTE HENDRIKX AFDELING METAMEDICA, VUMC Morele dilemma s in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals TRIADISCHE ZORG: WAT BETEKENT DIT IN DE PRAKTIJK? SUSAN WOELDERS, ANNETTE HENDRIKX AFDELING METAMEDICA,

Nadere informatie

Axel Liégeois. Waarden in dialoog Ethiek in de zorg

Axel Liégeois. Waarden in dialoog Ethiek in de zorg Waarden in dialoog Axel Liégeois Waarden in dialoog Ethiek in de zorg Inhoud Voorwoord 7 Inleiding 9 hoofdstuk 1 Ethiek en zorgrelatie 15 hoofdstuk 2 Relationeel personalisme 33 hoofdstuk 3 Waarden, dialoog

Nadere informatie

Veranderende rollen in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals

Veranderende rollen in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals Veranderende rollen in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals Karen Schipper, Susan Woelders en Annette Hendrikx Aanleiding Context: veranderingen in het zorgstelsel

Nadere informatie

ETHIEK EN ETHISCH BELEID AZ TURNHOUT

ETHIEK EN ETHISCH BELEID AZ TURNHOUT ETHIEK EN ETHISCH BELEID AZ TURNHOUT De ethische identiteit en het ethisch beleid van AZ Turnhout zijn ingebed in de opdrachtverklaring, de missie, visie, strategie en kernwaarden van ons ziekenhuis. Op

Nadere informatie

Morele Ontwikkeling van Jongeren. Hanze Jeugdlezing 2012

Morele Ontwikkeling van Jongeren. Hanze Jeugdlezing 2012 Morele Ontwikkeling van Jongeren Hanze Jeugdlezing 2012 Wiel Veugelers Universiteit voor Humanistiek Universiteit van Amsterdam Opbouw verhaal Wat is morele ontwikkeling? Wat leert onderzoek over morele

Nadere informatie

De paradox van verantwoordelijkheid en autonomie. Leentje De Wachter Coördinator stimul Lubbeek Lector, filosofie en ethiek, UC Leuven-Limburg

De paradox van verantwoordelijkheid en autonomie. Leentje De Wachter Coördinator stimul Lubbeek Lector, filosofie en ethiek, UC Leuven-Limburg De paradox van verantwoordelijkheid en autonomie Leentje De Wachter Coördinator stimul Lubbeek Lector, filosofie en ethiek, UC Leuven-Limburg OVERZICHT 1. Maatschappelijke context 2. Probleemstelling de

Nadere informatie

Inhoud 1 Gezinsopvoeding als politiek probleem 2 Zorgethiek: een politiek filosofisch vocabulaire

Inhoud 1 Gezinsopvoeding als politiek probleem 2 Zorgethiek: een politiek filosofisch vocabulaire Inhoud 1 Gezinsopvoeding als politiek probleem 13 De probleemstelling 13 1.1 Goede gezinsopvoeding: een persoonlijk, maatschappelijk en politiek belang 13 1.2 Opvoedingsondersteuning 16 1.2.1 Wetenschappelijke

Nadere informatie

Gedeelde taal verbindt de zorg

Gedeelde taal verbindt de zorg Gedeelde taal verbindt de zorg De kracht van eenvoud Bart Deltour Regels, protocollen en zorgpaden drukken de mens achter de cliënt naar de achtergrond. De focus ligt op het probleem, te weinig op wat

Nadere informatie

Systematisch reflecteren over zorg: evidence-based practice op basis van kennis, beleving en waarden

Systematisch reflecteren over zorg: evidence-based practice op basis van kennis, beleving en waarden Begeleidingscommissie Ethiek Geestelijke Gezondheidszorg Broeders van Liefde Ethisch advies Systematisch reflecteren over zorg: evidence-based practice op basis van kennis, beleving en waarden September

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 11 Inleiding 17. Deel I Ethische reflectie 19

Inhoud. Voorwoord 11 Inleiding 17. Deel I Ethische reflectie 19 Voorwoord 11 Inleiding 17 Deel I Ethische reflectie 19 1 Wat is ethische reflectie en waarom is het belangrijk? 21 1.1 Eigen welzijn 22 1.2 Algemeen welzijn 25 1.2.1 Afhankelijkheid van andere mensen 25

Nadere informatie

Samen doen. Zorgvisie. Zorg- en dienstverlening van A tot Z

Samen doen. Zorgvisie. Zorg- en dienstverlening van A tot Z Samen doen Zorgvisie Zorg- en dienstverlening van A tot Z Wat en hoe? 3 W Samen met de cliënt bepalen we wát we gaan doen en hóe we het gaan doen. Mensen met een verstandelijke beperking kunnen op diverse

Nadere informatie

Langdurige psychiatrische zorg

Langdurige psychiatrische zorg BEGELEIDINGSCOMMISSIE ETHIEK GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG BROEDERS VAN LIEFDE Ethisch advies Langdurige psychiatrische zorg Maart 2010 In dit advies wil de begeleidingscommissie ethiek kritisch nadenken

Nadere informatie

Informatie uitwisselen of geheimhouden?

Informatie uitwisselen of geheimhouden? Een pleidooi voor een voorwaardelijk gedeeld beroepsgeheim van de pastor Axel Liégeois Inleiding Pastores in de gezondheids- en welzijnszorg worden steeds meer geconfronteerd met een ethisch spanningsveld

Nadere informatie

Ethiek bij dementie. Wat is ethiek? Ethiek bij dementie. Wat is ethiek? Wat is ethiek? Bespreekbaar maken ethische vraagstukken.

Ethiek bij dementie. Wat is ethiek? Ethiek bij dementie. Wat is ethiek? Wat is ethiek? Bespreekbaar maken ethische vraagstukken. Bespreekbaar maken ethische vraagstukken Ethiek bij dementie Doel - Bewustworden van ethische dilemma s - Handvat om met dilemma s om te gaan Opzet - - : 4 stappen 1 2 Ethiek bij dementie Associëren: Waar

Nadere informatie

Seksualiteit bij personen met een handicap

Seksualiteit bij personen met een handicap WERKGROEP ETHIEK IN DE ORTHO(PED)AGOGISCHE ZORG BROEDERS VAN LIEFDE Ethisch advies Seksualiteit bij personen met een handicap Revisie juni 2006 1. INLEIDING De werkgroep ethiek in de ortho(ped)agogische

Nadere informatie

Ethisch verantwoorde zorg voor ouderen Tussen kwetsbaarheid en waardigheid. Prof. Dr. Chris GASTMANS KU Leuven

Ethisch verantwoorde zorg voor ouderen Tussen kwetsbaarheid en waardigheid. Prof. Dr. Chris GASTMANS KU Leuven Ethisch verantwoorde zorg voor ouderen Tussen kwetsbaarheid en waardigheid Prof. Dr. Chris GASTMANS KU Leuven INLEIDING Verbreding van ethische reflectie in gezondheidszorg Perspectiefverandering: zorg

Nadere informatie

Omgaan met de verscheidenheid van waarden en normen, regels en afspraken

Omgaan met de verscheidenheid van waarden en normen, regels en afspraken VISIEGROEP ETHIEK IN WELZIJN EN BUITENGEWOON ONDERWIJS BROEDERS VAN LIEFDE Ethisch advies Omgaan met de verscheidenheid van waarden en normen, regels en afspraken September 2009 Inleiding Verscheidenheid

Nadere informatie

Banaba sociale gezondheidszorg OO Psychosociale Rehabilitatie

Banaba sociale gezondheidszorg OO Psychosociale Rehabilitatie BANABA IN DE SOCIALE GEZONDHEIDSZORG Opleidingsonderdeel Psychosociale Rehabilitatie Algemeen. Het opleidingsonderdeel Psychosociale Rehabilitatie maakt deel uit van de opleiding BanaBa in de Sociale gezondheidszorg

Nadere informatie

Waarom welzijn? Over de ethiek van diergebruik en de waarde van welzijn

Waarom welzijn? Over de ethiek van diergebruik en de waarde van welzijn Waarom welzijn? Over de ethiek van diergebruik en de waarde van welzijn Dr. Franck L.B. Meijboom Ethiek Instituut & Faculteit Diergeneeskunde Universiteit Utrecht Welzijn We zijn niet de eerste! Welzijn

Nadere informatie

De missie van de vzw Provincialaat der Broeders van Liefde

De missie van de vzw Provincialaat der Broeders van Liefde Doel Conform het kwaliteitsdecreet beschrijft dit document het kwaliteitsbeleid van het MFC Sint- Jozef. Het omschrijft de missie, visie en waarden ten aanzien van de hulp- en dienstverlening en het beschrijft

Nadere informatie

Informatie. Hieronder een overzicht van de resultaten op alle vragen voor vijf van onze zes afdelingen. RESULTATEN INDICATOREN 2017

Informatie. Hieronder een overzicht van de resultaten op alle vragen voor vijf van onze zes afdelingen. RESULTATEN INDICATOREN 2017 RESULTATEN INDICATOREN 2017 VLAAMSE PATIËNTENPEILING De patiëntenpeiling is een vragenlijst die werd meegegeven aan patiënten die in behandeling waren in maart april 2017. Resultaten reflecteren hoe tevreden

Nadere informatie

Eigen regie bij LVB cliënten. Brigitte Althoff

Eigen regie bij LVB cliënten. Brigitte Althoff Eigen regie bij LVB cliënten Brigitte Althoff Voorstellen Onderzoek gedaan naar de ethische dilemma's in de ambulante zorg voor volwassen cliënten met een licht verstandelijke beperking (LVB) die alcohol

Nadere informatie

Kwetsbaarheid delen in de zorg

Kwetsbaarheid delen in de zorg Kwetsbaarheid delen in de zorg workshop ethische dilemma s 2 oktober 2017 Marita de Kleijne, Commissie Ethiek dr. Hans van Dartel, ethicus Opzet Introductie: ethiek en beroepsvereniging Kwetsbaarheid in

Nadere informatie

Als je snel wilt gaan, ga dan alleen. Als je ver wilt komen, ga dan samen. Afrikaans gezegde

Als je snel wilt gaan, ga dan alleen. Als je ver wilt komen, ga dan samen. Afrikaans gezegde Inleiding Als je snel wilt gaan, ga dan alleen. Als je ver wilt komen, ga dan samen. Afrikaans gezegde Zorg-Esperanto biedt: inzicht in zorgsituaties, in de gewenste resultaten of doelen van de zorg en

Nadere informatie

Train the trainer. Zorg-Esperanto. De kracht van eenvoud

Train the trainer. Zorg-Esperanto. De kracht van eenvoud Train the trainer Zorg-Esperanto De kracht van eenvoud 1. Over Zorg-Esperanto Zorg-Esperanto biedt inzicht in zorgsituaties, in de gewenste resultaten of doelen van de zorg en de middelen om deze doelen

Nadere informatie

Blij kuiken of veilig kuiken?

Blij kuiken of veilig kuiken? Blij kuiken of veilig kuiken? Een dilemma tussen welzijn en voedselveiligheid Mariska van Asselt, DVM Inhoud Aanleiding Welzijn vleeskuikens Voedselveiligheid Morele waarden Afweging Conclusie Aanleiding:

Nadere informatie

Ethiek in de psychiatrische kliniek

Ethiek in de psychiatrische kliniek Ethiek in de psychiatrische kliniek Walter Krikilion (red.) Brochure met teksten en verslag Vierde Studiedag Klinische psychotherapie dinsdag 2 december 2008 Ethiek in de psychiatrische kliniek Onder redactie

Nadere informatie

Inhoud. Deel 1: Enkele filosofische kaders m.b.t. handicaps en rechtvaardigheid 15

Inhoud. Deel 1: Enkele filosofische kaders m.b.t. handicaps en rechtvaardigheid 15 5 Inhoud Woord vooraf 11 Deel 1: Enkele filosofische kaders m.b.t. handicaps en rechtvaardigheid 15 Hoofdstuk 1: John Rawls en personen met een handicap: een moeizame relatie 19 Rechtvaardigheid als billijkheid

Nadere informatie

ZORGVULDIG OMGAAN MET PRIVACY EN BESCHERMING VAN DE INTEGRITEIT VAN EEN PERSOON MET EEN VERSTANDELIJKE HANDICAP BINNEN EEN VOORZIENING VISIETEKST

ZORGVULDIG OMGAAN MET PRIVACY EN BESCHERMING VAN DE INTEGRITEIT VAN EEN PERSOON MET EEN VERSTANDELIJKE HANDICAP BINNEN EEN VOORZIENING VISIETEKST We hanteren de volgende omschrijving van privacy bescherming van de eigen leefruimte bescherming van het eigen lichaam bescherming van de sociale netwerken bescherming van de persoonsgegevens recht op

Nadere informatie

Identiteitsdocument Sprank

Identiteitsdocument Sprank Identiteitsdocument Sprank Christenen in hart en zorg Vanuit Gods liefde, zorgen wij voor elkaar. GOD Dit doen we samen met je familie en vrienden. Jij mag rekenen op een veilig thuis. Vragen over jouw

Nadere informatie

ZORGVULDIG OMGAAN MET PRIVACY EN BESCHERMING VAN DE INTEGRITEIT VAN EEN PERSOON MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING BINNEN EEN VOORZIENING VISIETEKST

ZORGVULDIG OMGAAN MET PRIVACY EN BESCHERMING VAN DE INTEGRITEIT VAN EEN PERSOON MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING BINNEN EEN VOORZIENING VISIETEKST ZORGVULDIG OMGAAN MET PRIVACY EN BESCHERMING VAN DE INTEGRITEIT VAN EEN PERSOON MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING BINNEN EEN VOORZIENING VISIETEKST We hanteren de volgende omschrijving van privacy bescherming

Nadere informatie

Visie pastoraal in Monsheide

Visie pastoraal in Monsheide Visietekst pastoraal in Monsheide I. Inleiding Onze christelijke levensbeschouwing, ontleend aan de stichtende Congregatie Sint-Vincentius à Paulo, trachten wij een eigentijdse invulling te geven. Vanuit

Nadere informatie

Academiejaar Programmagids. Vroedkunde (PBA) 1eBa Vroedkunde

Academiejaar Programmagids. Vroedkunde (PBA) 1eBa Vroedkunde Academiejaar 2008-2009 Programmagids Vroedkunde (PBA) 1eBa Vroedkunde Opleidingsonderdeel Groep Stp Semester Deeltijds (OO)Filosofie - ethiek - recht 7.0 2 (OA) Filosofie 2.0 2 1282008 2 6 Opleidingsonderdeel

Nadere informatie

NAAR EEN KWALITEITSZORGSYSTEEM VOOR INTERNATEN

NAAR EEN KWALITEITSZORGSYSTEEM VOOR INTERNATEN NAAR EEN KWALITEITSZORGSYSTEEM VOOR INTERNATEN 1 WAT IS KWALITEIT IN INTERNATEN? Alle internaatsmedewerkers zijn op één of andere manier bezorgd dat het internaat goed draait en dat de internen zich goed

Nadere informatie

Het veerkrachtig handelen van de hulpverlener bij feedback

Het veerkrachtig handelen van de hulpverlener bij feedback Het veerkrachtig handelen van de hulpverlener bij feedback Ayse Dogan OPZ Geel- 6 Dec. 2012 Verloop Korte inleiding Reflectie- oefening Handvatten in veerkrachtig handelen bij feedback Tot slot Reflectie-

Nadere informatie

Welk soort rechtvaardigheid in de zorg?

Welk soort rechtvaardigheid in de zorg? Welk soort rechtvaardigheid in de zorg? Prof. Dr. Yvonne Denier KU Leuven & Zorgnet Vlaanderen Perspectief 2020 Studiedag Paard bijt man Over het breder perspectief van een plan 5 juni 2015 ALM Antwerpen

Nadere informatie

Zorgvuldig omgaan met informatie

Zorgvuldig omgaan met informatie VISIEGROEP ETHIEK IN WELZIJN EN BUITENGEWOON ONDERWIJS BROEDERS VAN LIEFDE Ethisch advies Zorgvuldig omgaan met informatie Revisie februari 2010 1. Inleiding In welzijn en onderwijs wordt veel gesproken

Nadere informatie

Morele dilemma s in de tandheelkundige zorg voor ouderen

Morele dilemma s in de tandheelkundige zorg voor ouderen 1 Morele dilemma s in de tandheelkundige zorg voor ouderen Guy Widdershoven Amsterdam Center on Aging Take-home messages 1. Belang van mensvisie in de ouderenzorg: autonomie in afhankelijkheid 2. Kwaliteit

Nadere informatie

Bemoeizorg in de geestelijke gezondheidszorg

Bemoeizorg in de geestelijke gezondheidszorg Begeleidingscommissie Ethiek Geestelijke Gezondheidszorg Broeders van Liefde Ethisch advies Bemoeizorg in de geestelijke gezondheidszorg November 2014 Bemoeizorg is een relatief nieuwe naam voor een vorm

Nadere informatie

perspectief voor professionele ontwikkeling

perspectief voor professionele ontwikkeling Actie-onderzoek als perspectief voor professionele ontwikkeling Workshop ALTHUS-Seminar 6 maart 2012 Geert Kelchtermans (KU Leuven) 1. What s in a name? 1. Term: veelgebruikt; uitgehold? In literatuur:

Nadere informatie

De meerwaarde van het contextueel denkkader binnen de ouderenzorg

De meerwaarde van het contextueel denkkader binnen de ouderenzorg De meerwaarde van het contextueel denkkader binnen de ouderenzorg Claire Meire 2014 Een sterveling draagt zijn ouders op zijn schouders. Of niet op zijn schouders. In zijn binnenste. Zijn leven lang moet

Nadere informatie

Informatie uitwisselen bij het samenwerken in de geestelijke gezondheidszorg

Informatie uitwisselen bij het samenwerken in de geestelijke gezondheidszorg BEGELEIDINGSCOMMISSIE ETHIEK GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG BROEDERS VAN LIEFDE Ethisch advies Informatie uitwisselen bij het samenwerken in de geestelijke gezondheidszorg September 2009 Meer dan vijftien

Nadere informatie

De Victoria Schaal. Foto-illustraties

De Victoria Schaal. Foto-illustraties De Victoria Schaal Foto-illustraties KU Leuven, 2015 De Victoria Schaal Pedagogische grondopties voor katholieke schoolidentiteit - Diagram MONOLOOGSCHOOL. Een katholieke school van, voor en door katholieken.

Nadere informatie

Moreel Beraad. Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH

Moreel Beraad. Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH Moreel Beraad Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH Wat is goed handelen? Wat en wie bepaalt dat? Ethiek Het systematisch nadenken over normen en waarden die in handelings- en beslissituaties

Nadere informatie

PROFESSIONEEL INTEGER DIENSTBAAR. Nederlands Compliance Instituut

PROFESSIONEEL INTEGER DIENSTBAAR. Nederlands Compliance Instituut PROFESSIONEEL INTEGER DIENSTBAAR Nederlands Compliance Instituut MISSIE VAN HET NEDERLANDS COMPLIANCE INSTITUUT We helpen organisaties met kennis, opleidingen, advies en detachering, om compliance en integriteit

Nadere informatie

GRENZEN IN HET BIEDEN VAN ZORG : DE PRAKTIJK..

GRENZEN IN HET BIEDEN VAN ZORG : DE PRAKTIJK.. GRENZEN IN HET BIEDEN VAN ZORG : DE PRAKTIJK.. Katrien Naudts Diensthoofd Zorgkwaliteit Domeinverantwoordelijke Ethisch zorg verlenen 1 Overzicht 1.Inleiding 2.Onderzoek Artevelde Hogeschool 3.Stappenplan

Nadere informatie

Basiscursus Outreach voor leidinggevenden. Marie Van der Cam Sandra Beelen Cis Dewaele 21/04/2016

Basiscursus Outreach voor leidinggevenden. Marie Van der Cam Sandra Beelen Cis Dewaele 21/04/2016 Basiscursus Outreach voor leidinggevenden Marie Van der Cam Sandra Beelen Cis Dewaele 21/04/2016 Inhoud 1. Kennismaking 2. Waarom outreach 3. Quickscan 4. Definitie 5. Visie en doel 6. Doelgroep 7. Houding

Nadere informatie

Dialoog, de weg naar goede zorg

Dialoog, de weg naar goede zorg Dialoog, de weg naar goede zorg Inhoud 1. Macro / meso / micro 2. Zorg met aandacht 3. Ethiek ook iets voor ons? 4. Conclusies 2 Macro, meso, micro Macro meso micro Macrosysteem: Wereld Europa Mesosysteem

Nadere informatie

Goede zorg en dwang. Ethische vragen rond BOPZ kwesties in de ouderenzorg. Dr. Dorothea Touwen Ethiek en Recht van de Gezondheidszorg

Goede zorg en dwang. Ethische vragen rond BOPZ kwesties in de ouderenzorg. Dr. Dorothea Touwen Ethiek en Recht van de Gezondheidszorg Goede zorg en dwang Ethische vragen rond BOPZ kwesties in de ouderenzorg Dr. Dorothea Touwen Ethiek en Recht van de Gezondheidszorg DINSDAG 27 JUNI 2017 Thema s Waarden en wensen Betrokkenheid van naasten

Nadere informatie

Mensen en naasten. Over de vervlochtenheid van individuen. Dr. Dorothea Touwen Ethiek en Recht LUMC 20 MEI 2016

Mensen en naasten. Over de vervlochtenheid van individuen. Dr. Dorothea Touwen Ethiek en Recht LUMC 20 MEI 2016 Mensen en naasten Over de vervlochtenheid van individuen Dr. Dorothea Touwen Ethiek en Recht LUMC 20 MEI 2016 Kwesties ter bespreking Belangen Wilsbekwaamheid en vertegenwoordiging Identiteit Sociaal leven

Nadere informatie

Kwaliteitsvol praktijkvoeren OLA Het klinisch consult. Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht KU Leuven

Kwaliteitsvol praktijkvoeren OLA Het klinisch consult. Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht KU Leuven Kwaliteitsvol praktijkvoeren OLA Het klinisch consult Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht KU Leuven Medische ethiek van theorie naar praktijk Eerste semester Modellen en methoden in medische ethiek

Nadere informatie

Omgaan met vrijheid en dwang in de geestelijke gezondheidszorg

Omgaan met vrijheid en dwang in de geestelijke gezondheidszorg WERKGROEP ETHIEK IN DE GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG BROEDERS VAN LIEFDE Ethisch advies Omgaan met vrijheid en dwang in de geestelijke gezondheidszorg Maart 2003 Voorwoord Eén van de kernproblemen in de

Nadere informatie

Welzijn van mens en dier: Ethische beschouwingen

Welzijn van mens en dier: Ethische beschouwingen Welzijn van mens en dier: Ethische beschouwingen Dr. Ir. Stef Aerts Odisee Hogeschool Ethics@Arenberg, KU Leuven Thema s Mens-dierrelatie Dierethiek en welzijn Bekommernissen in AAI 2 Historisch perspectief

Nadere informatie

Ethische overwegingen en vraagstukken

Ethische overwegingen en vraagstukken Ethische overwegingen en vraagstukken Congres Domotica & E-Health 24 juni 2010 Claire Huijnen, Smart Homes Stichting Smart Homes, Nationaal Kenniscentrum Domotica & Slim Wonen Inhoud Domotica + Zorg +

Nadere informatie

Het Pedagogische Raamwerk en implicaties voor de opleiding van kinderbegeleiders

Het Pedagogische Raamwerk en implicaties voor de opleiding van kinderbegeleiders Vakgroep Sociale Agogiek UGent ECEGO KU Leuven Het Pedagogische Raamwerk en implicaties voor de opleiding van kinderbegeleiders Prof. dr. Ferre Laevers K.U. Leuven Meten en Monitoren van Kwaliteit in de

Nadere informatie

Van Exclusie naar Inclusie (springen of stappen)

Van Exclusie naar Inclusie (springen of stappen) Van Exclusie naar Inclusie (springen of stappen) Vragen samenlevingsverbanden (en handicap) naadloos samenwerken hulpcoördinatie Exclusie(f) Inclusie(f) De insluiting in de samenleving van achtergestelde

Nadere informatie

II FUNCTIEOMSCHRIJVING CONTEXTBEGELEIDER

II FUNCTIEOMSCHRIJVING CONTEXTBEGELEIDER II.2.11.3. FUNCTIEOMSCHRIJVING CONTEXTBEGELEIDER 1. Doel van de functie De contextbegeleider is de centrale ankerfiguur inzake overleg en hulpverleningscontacten met extern betrokken partijen. Hij staat

Nadere informatie

Biomonitoring en sensoring op de werkplek ethische aspecten

Biomonitoring en sensoring op de werkplek ethische aspecten Biomonitoring en sensoring op de werkplek ethische aspecten Bijeenkomst Contactgroep Gezondheid en Chemie, i.s.m. de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde Den Bosch, 13 juni 2019

Nadere informatie

Onderzoeksproject 1: Evy Meys, onderzoeker AWP-IO. De ondersteuning van sociale netwerkontwikkeling bij mensen met een beperking

Onderzoeksproject 1: Evy Meys, onderzoeker AWP-IO. De ondersteuning van sociale netwerkontwikkeling bij mensen met een beperking Onderzoeksproject 1: De ondersteuning van sociale netwerkontwikkeling bij mensen met een beperking Evy Meys, onderzoeker AWP-IO Samenwerken om te komen tot Professionele Ondersteuning van personen met

Nadere informatie

Opdrachtsverklaring Missie - Visie

Opdrachtsverklaring Missie - Visie Opdrachtsverklaring Missie - Visie 1. Missie Sint-Lodewijk biedt aangepast onderwijs en/of begeleiding op maat aan kinderen, jongeren en volwassenen met een motorische beperking. Ook het gezin en breder

Nadere informatie

Begeleiding van psychiatrische patiënten met een verzoek tot euthanasie in een niet-terminale situatie

Begeleiding van psychiatrische patiënten met een verzoek tot euthanasie in een niet-terminale situatie WERKGROEP ETHIEK IN DE GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG BROEDERS VAN LIEFDE Ethisch advies Begeleiding van psychiatrische patiënten met een verzoek tot euthanasie in een niet-terminale situatie Januari 2006

Nadere informatie

HANDELINGSPROTOCOL VOOR EEN CLUB - API

HANDELINGSPROTOCOL VOOR EEN CLUB - API HANDELINGSPROTOCOL VOOR EEN CLUB - API Een handelingsprotocol beschrijft de stappen die de aanspreekpersoon integriteit (API) kan zetten wanneer er een melding, onthulling of vaststelling is van seksueel

Nadere informatie

Systemisch werken in het verpleeghuis

Systemisch werken in het verpleeghuis Systemisch werken in het verpleeghuis OPZET WORKSHOP Systemische principes in het kort Oefenen met een casus waarin het vermoeden van ouderenmishandeling speelt Jannet van Klaveren, GZ-psycholoog en systeemtherapeut,

Nadere informatie

Communiceren over wetenschap. Geert Vanpaemel KU Leuven

Communiceren over wetenschap. Geert Vanpaemel KU Leuven Communiceren over wetenschap Geert Vanpaemel KU Leuven 1. Inleiding 2. Algemene aanpak 3. Tips & Tricks Negatieve berichtgeving Naamgeving pesticiden, herbiciden, insecticiden, biociden Onvoorziene ecologische

Nadere informatie

6. Religie in de voorziening. a. Bezinnen en bidden. 1. Bidden en bezinnen met mensen met een mentale handicap

6. Religie in de voorziening. a. Bezinnen en bidden. 1. Bidden en bezinnen met mensen met een mentale handicap 6. Religie in de voorziening 1 1. Bidden en bezinnen met mensen met een mentale handicap 2. Vieren aangepast aan de geloofsgroeifasen 3. Enkele praktische voorbeelden 4. Een volledige viering 1. Bidden

Nadere informatie

DE VOOR(OOR)DELEN VAN GESTANDAARDISEERD TOETSEN. VLOR Zenitdialoog 13 december Jan Vanhoof

DE VOOR(OOR)DELEN VAN GESTANDAARDISEERD TOETSEN. VLOR Zenitdialoog 13 december Jan Vanhoof DE VOOR(OOR)DELEN VAN GESTANDAARDISEERD TOETSEN VLOR Zenitdialoog 13 december 2017 Jan Vanhoof 0 Als het Vlaamse onderwijssysteem niet oplet, dan loopt ze het gevaar het goede en bruikbare te verwerpen

Nadere informatie

Levensbeschouwelijke verscheidenheid in de ortho(ped)agogische centra van de Broeders van Liefde

Levensbeschouwelijke verscheidenheid in de ortho(ped)agogische centra van de Broeders van Liefde WERKGROEP ETHIEK IN DE ORTHO(PED)AGOGISCHE ZORG BROEDERS VAN LIEFDE Ethisch advies Levensbeschouwelijke verscheidenheid in de ortho(ped)agogische centra van de Broeders van Liefde Revisie juni 2007 Inleiding

Nadere informatie

Integriteit en Integritisme. Integriteit en Integritisme

Integriteit en Integritisme. Integriteit en Integritisme Integriteit en Integritisme 28 november 2017 Leo Huberts Quality of Governance VU University Amsterdam Integriteit en Integritisme - Wat betekent integriteit? - Integriteit en goed besturen? - Integriteit

Nadere informatie

Project Wanda. 3 februari 2012

Project Wanda. 3 februari 2012 Project Wanda 3 februari 2012 Wanda-project Arteveldehogeschool = promotor VBJK = partner-ontwikkelaar Waarderen analyseren daden Importeren Franse reflectiemethodiek Analyse de pratiques vertaling naar

Nadere informatie

Mag ik u iets toevertrouwen?

Mag ik u iets toevertrouwen? Mag ik u iets toevertrouwen? Over privacy en beroepsgeheim in het licht van nieuwe ontwikkelingen bij multidisciplinaire samenwerking Verslag van het VELO mini-symposium, Leuven, 22 november 2008 Deel

Nadere informatie

Burgerschap 2.0. From global citizen to global teacher #3

Burgerschap 2.0. From global citizen to global teacher #3 Burgerschap 2.0 From global citizen to global teacher #3 Woordendiarree Waarom zoveel aandacht? Ontwikkelingen in beleid Nadruk op individuele verantwoordelijkheid van de burger (+ en-) Vermaatschappelijking

Nadere informatie

6 Geestelijke gezondheidszorg in het licht van zingeving en spiritualiteit

6 Geestelijke gezondheidszorg in het licht van zingeving en spiritualiteit Inhoud Inleiding 11 Zingeving versus maakbaarheid 13 Zingeving: een vast item in diverse contexten 15 Zingeving in de GGZ 16 Zingeving versus objectiviteitseisen in de GGZ 17 Zingeving als item in personeelsmanagement

Nadere informatie

Beroepsopdracht 3: Zorg voor de veiligheid en voorlichting geven

Beroepsopdracht 3: Zorg voor de veiligheid en voorlichting geven l Beroepsopdracht 3: Zorg voor de veiligheid en voorlichting geven Pagina 1 van16 Werkprocessen en competenties gericht op het verpleegplan 1.1 Stelt verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan

Nadere informatie

Pedagogisch fundament. handboek ikc leeuwarden

Pedagogisch fundament. handboek ikc leeuwarden Pedagogisch fundament handboek ikc leeuwarden pedagogisch fundament Inhoud Moreel kader IKC Leeuwarden Dit handboek is een hulpmiddel te komen tot een pedagogisch fundament voor een IKC s. Uitgangspunt

Nadere informatie