Blij kuiken of veilig kuiken?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Blij kuiken of veilig kuiken?"

Transcriptie

1 Blij kuiken of veilig kuiken? Een dilemma tussen welzijn en voedselveiligheid Mariska van Asselt, DVM

2 Inhoud Aanleiding Welzijn vleeskuikens Voedselveiligheid Morele waarden Afweging Conclusie

3 Aanleiding: dierenwelzijn Intensivering veehouderij - welzijnsproblemen Veranderde attitude tav dieren Toename aandacht voor dierenwelzijn - Vrije uitloop - Langzaam groeiende vleeskuikens

4 Aanleiding: volksgezondheid Zorgen om volksgezondheid: - Zoönosen - Voedselveiligheid Uitloop hogere volksgezondheidsrisico s

5 dierenwelzijn Afweging volksgezondheidsrisico s Andere factoren die keuze beïnvloedden

6 Welzijn pluimvee Wat is goed dierenwelzijn? Verschillende percepties welzijn: - Gezondheid en productie - Pijn, stress, welbehagen - Natuurlijk gedrag Meten van welzijn combi van parameters Wegen van parameters?

7 Perceptie van dierenwelzijn Beinvloed door: Morele waarden Socio-demografische kenmerken Kennis & ervaring Belangen Morele basiswaarden Morele waarden in context Sociodemografische kenmerken Kennis & ervaring Belangen Perceptie dierenwelzijn

8 Volksgezondheidsrisico s welzijnsvriendelijke houderij Campylobacter in vleeskuikens Verhoogd in welzijnsvriendelijke systemen Risicofactoren: - Biosecurity - Contact andere dieren Uitloop - Omgeving - Hogere slachtleeftijd

9 Campylobacter Kuikens: geen ziekte Mens: - gastro-enteritis - aantal gevallen stijgende - ziektelast* is hoog: belangrijkste voedsel gerelateerde ziekte - belangrijkste bron is kippenvlees is (+/-70%) *Ziektelast: verloren gezonde levensjaren door vroegtijdige sterfte en de jaren geleefd met ziekte (DALY)

10 Humane Campylobacteriose RIVM (2012) Staat van zoonosen 2011.

11 Perceptie volksgezondheidsrisico s Experts: - Kosten - baten afweging - Ziektelast: jaren verloren door vroegtijdige sterfte en de jaren geleefd met ziekte (DALY*) Burgers: - Kans - Gevaar - Gevolgen - Onzekerheid - Persoonlijke controle - Onbekendheid - Vertrouwen *DALY: Disability-Adjusted Life-Years

12 Perceptie volksgezondheidsrisico s Morele basiswaarden Morele waarden in context Sociodemografische kenmerken Kennis & ervaring Belangen Kans Gevaar Gevolgen Onzekerheid Persoonlijke controle Onbekendheid Vertrouwen Perceptie volksgezondheidsrisico s

13 Casus Pluimveehouder Huisman houdt zijn vleeskuikens op de gangbare manier: binnen, loslopend op strooisel en op 42 dagen geslacht. Hij past het houderijsysteem aan waardoor de kuikens meer ruimte hebben en op 56 dagen worden geslacht. De Campylobacter besmetting van vlees van gangbare gehouden kuikens was 13% en van vlees uit het nieuwe systeem is 32%. Maatregelen verlagen het besmettingspercentage nauwelijks. Een besmetting met Campylobacter kan bij mensen een voedselinfectie veroorzaken. Door tijdens de bereiding van het kippenvlees hygiënisch te werken en het vlees goed te verhitten kan een voedselinfectie met Campylobacter voorkomen worden.

14 Casus Pluimveehouder Huisman houdt zijn vleeskuikens op de gangbare manier: binnen, loslopend op strooisel en snelgroeiend. Hij past het houderijsysteem aan waardoor de kuikens meer ruimte hebben, langzamer groeien en op latere leeftijd worden geslacht. De Campylobacter besmetting van vlees van gangbare gehouden vleeskuikens was 13% en van vlees uit het nieuwe systeem is 32%. Maatregelen verlagen het besmettingspercentage nauwelijks. Een besmetting met Campylobacter kan bij mensen een voedselinfectie veroorzaken. Door tijdens de bereiding van het kippenvlees hygiënisch te werken en het vlees goed te verhitten kan een voedselinfectie met Campylobacter voorkomen worden.

15 Afweging: Ethisch reflectieproces Hoe kan er een afweging worden gemaakt? Moreel dilemma Handvaten in ethiek Ethisch reflectieproces

16 Weging mbv ethiek Deontologisch redeneren - Beoordeling handeling zelf Utilistisch redeneren - Beoordeling effect van handeling

17 Afweging dilemma: feiten 1. Morele waarden 2. Dierenwelzijn - Perceptie van dierenwelzijn 3. Volksgezondheidsrisico s - Perceptie volksgezondheidsrisico s

18 Afweging dilemma: Morele principes In samenleving gedeelde morele principes: Niet schaden Weldoen Autonomie Rechtvaardigheid Waarde dier / waarde dier tov mens

19 Morele basiswaarden tav mens en dier Afgeleide van morele principes In context verschil in morele waarde - Sterkte - Scope Morele principes Morele basiswaarden Morele waarden in context Sociodemografische kenmerken Kennis & ervaring Belangen

20 Morele status vleeskuikens Argumenten: Nuttig voor de mens Heeft intrinsieke waarde want: - Levend wezen - Sentience - Persoonlijkheid, mentale capaciteit - Relationele waarde

21 Morele basiswaarden tav mens & dier in dilemma Weldoen & niet schaden - Zorgplicht - Beschermplicht Autonomie - Respect voor keuzevrijheid Rechtvaardigheid - Gelijke behandeling - Integriteit - Eerlijke verdeling

22 Ethische matrix (Niet schaden/ Weldoen) Dierenwelzijn Voedselveiligheid Arbeidsomstandigheden Vrijheid uitvoeren gedrag Keuzevrijheid product Keuzevrijheid houderijsysteem Respect Integriteit Eerlijke verdeling Fair-trade

23 Morele basiswaarden Morele waarden in context Sociodemografische kenmerken Kennis & ervaring Belangen Perceptie dierenwelzijn Perceptie volksgezondheidsrisico s Afweging Andere factoren die keuze beïnvloedden Keuze houderijsysteem

24 Input voor ethische reflectie: Stakeholders Hoe wegen stakeholders het dilemma? - burgers, veehouders, dierenartsen Wat zijn hun argumenten? Wat zijn hun percepties? Stakeholderparticipatie belangrijk: Ontwikkeling tot nu toe door sector en wetenschap bepaald Draagvlak creëren voor sociaal geaccepteerde houderij

25 Conclusie Perceptie dierenwelzijn en volksgezondheidsrisico verschillen per persoon (en stakeholdergroep). Afweging dilemma verschilt per persoon (en stakeholdergroep). Echter wel gedeelde morele waarden Draagvlak creëren voor sociaal geaccepteerde houderij Mogelijk want we hebben gedeelde morele waarden.

26 Dank voor uw aandacht

Staat van het Dier. Drs. Henny van Rij

Staat van het Dier. Drs. Henny van Rij Staat van het Dier Drs. Henny van Rij Inhoud presentatie 1.Morele status van het dier 2.Nota Dierenwelzijn 3.Staat van het dier 4.Toekomst 3 Morele status van het dier: t/m 17e eeuw Dieren moreel niet

Nadere informatie

Ethiek en welzijn. Helicon Opleidingen MBO Nijmegen

Ethiek en welzijn. Helicon Opleidingen MBO Nijmegen Ethiek en welzijn Helicon Opleidingen MBO Nijmegen Jos Hendriks, docent dierenhouderij Prof.Dr. Hub Zwart, ethicus Radboud Universiteit Prof.Dr. Johan de Tavernier, ethicus K.U. Leuven Mens dier relatie

Nadere informatie

Dierenbescherming Lectoraat Welzijn van Dieren Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie. 13 oktober 2011

Dierenbescherming Lectoraat Welzijn van Dieren Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie. 13 oktober 2011 Dierenbescherming Lectoraat Welzijn van Dieren Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie 13 oktober 2011 Gemeente Heemskerk, Martin Jansen 1 Dierenwelzijnsbeleid gemeente Heemskerk Geen papieren

Nadere informatie

Biomonitoring en sensoring op de werkplek ethische aspecten

Biomonitoring en sensoring op de werkplek ethische aspecten Biomonitoring en sensoring op de werkplek ethische aspecten Bijeenkomst Contactgroep Gezondheid en Chemie, i.s.m. de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde Den Bosch, 13 juni 2019

Nadere informatie

Het GLB en dierenwelzijn: hoge normen in de EU

Het GLB en dierenwelzijn: hoge normen in de EU Het GLB en dierenwelzijn: hoge normen in de EU De Europese Unie mikt hoog Europese Commissie Landbouw en plattelandsontwikkeling Bijdrage van het landbouwbeleid Het GLB biedt landbouwers een aantal stimuli

Nadere informatie

Waarom welzijn? Over de ethiek van diergebruik en de waarde van welzijn

Waarom welzijn? Over de ethiek van diergebruik en de waarde van welzijn Waarom welzijn? Over de ethiek van diergebruik en de waarde van welzijn Dr. Franck L.B. Meijboom Ethiek Instituut & Faculteit Diergeneeskunde Universiteit Utrecht Welzijn We zijn niet de eerste! Welzijn

Nadere informatie

Ethisch toetsingskader voor proefdiergebruik

Ethisch toetsingskader voor proefdiergebruik Ethisch toetsingskader voor proefdiergebruik Praktische handreiking voor Dierexperimentencommissies Inleiding Het uitgangspunt van de Wet op de dierproeven (Wod) is dat dieren een intrinsieke waarde hebben

Nadere informatie

Maatschappelijke issues in de veehouderij. 20 november 2013 Anne-Corine Vlaardingerbroek

Maatschappelijke issues in de veehouderij. 20 november 2013 Anne-Corine Vlaardingerbroek Maatschappelijke issues in de veehouderij 20 november 2013 Anne-Corine Vlaardingerbroek Inhoudsopgave Jumbo Maatschappelijke thema s veehouderij Jumbo en duurzaamheid Waarom GlobalGAP? 2 30 november 2013

Nadere informatie

Houdingen rondom dierenwelzijn 'Hoe (kunnen) mensen over (de omgang met) dieren denken'

Houdingen rondom dierenwelzijn 'Hoe (kunnen) mensen over (de omgang met) dieren denken' Houdingen rondom dierenwelzijn 'Hoe (kunnen) mensen over (de omgang met) dieren denken' Vincent Pompe Bijscholingsactiviteit Expertise Dierenwelzijn 3 oktober 2013, Apeldoorn 'Hoe (kunnen) mensen over

Nadere informatie

Het doden van dieren:

Het doden van dieren: Het doden van dieren: ja, mits..., of nee, tenzij...? Elsbeth Stassen Hoogleraar Dier en Samenleving Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren Art 43: het is verboden dieren te doden in andere dan bij algemene

Nadere informatie

Ad 1: voor de VTV is gekozen omdat dit de meest toonaangevende en recente voorspelling op dit moment is. Daar waar demografische ontwikkelingen in de

Ad 1: voor de VTV is gekozen omdat dit de meest toonaangevende en recente voorspelling op dit moment is. Daar waar demografische ontwikkelingen in de 1 2 Ad 1: voor de VTV is gekozen omdat dit de meest toonaangevende en recente voorspelling op dit moment is. Daar waar demografische ontwikkelingen in de KAM regio afwijken zal dit kwalitatief worden benoemd.

Nadere informatie

Morele dilemma s in de tandheelkundige zorg voor ouderen

Morele dilemma s in de tandheelkundige zorg voor ouderen 1 Morele dilemma s in de tandheelkundige zorg voor ouderen Guy Widdershoven Amsterdam Center on Aging Take-home messages 1. Belang van mensvisie in de ouderenzorg: autonomie in afhankelijkheid 2. Kwaliteit

Nadere informatie

Welzijn van vissen tijdens de productie: de case Afrikaanse meerval

Welzijn van vissen tijdens de productie: de case Afrikaanse meerval Welzijn van vissen tijdens de productie: de case Afrikaanse meerval Johan Schrama & Pascal van de Nieuwegiessen Aquaculture and Fisheries Group Wageningen University The Netherlands Inhoud presentatie

Nadere informatie

Ethiek bij dementie. Wat is ethiek? Ethiek bij dementie. Wat is ethiek? Wat is ethiek? Bespreekbaar maken ethische vraagstukken.

Ethiek bij dementie. Wat is ethiek? Ethiek bij dementie. Wat is ethiek? Wat is ethiek? Bespreekbaar maken ethische vraagstukken. Bespreekbaar maken ethische vraagstukken Ethiek bij dementie Doel - Bewustworden van ethische dilemma s - Handvat om met dilemma s om te gaan Opzet - - : 4 stappen 1 2 Ethiek bij dementie Associëren: Waar

Nadere informatie

One Health for Food 1H4F. Veilig voedsel produceren

One Health for Food 1H4F. Veilig voedsel produceren One Health for Food 1H4F Veilig voedsel produceren Kennis om veilig voedsel te produceren Publiek-privaat onderzoeksprogramma op dier- en volksgezondheidsgebied. Levert kennis op waarmee de veehouder rendabel

Nadere informatie

Animal Rights: The Abolitionist* Approach

Animal Rights: The Abolitionist* Approach Animal Rights: The Abolitionist* Approach Presenteert *Abolitionisme is het streven naar afschaffing van slavernij Dieren als Eigendommen door Professor Gary L. Francione Er zijn maar weinig morele principes

Nadere informatie

Mijn achtergrond. Dierenbescherming. Inhoud presentatie. Uitgangspunten dierhouderij. Doelgroepen Dierenbescherming

Mijn achtergrond. Dierenbescherming. Inhoud presentatie. Uitgangspunten dierhouderij. Doelgroepen Dierenbescherming Mijn achtergrond Perspectief vanuit de Dierenbescherming Het vleeskuiken van de toekomst: diergericht ontwerpen en robuuste rassen Studies: biologie en psychologie (Leiden) Gepromoveerd in de gedragsbiogie

Nadere informatie

Voorkómen van leed of vrijheid van keuze? Ethische aspecten van de NIPT en screening. Prof. dr Marian Verkerk 18 november 2016

Voorkómen van leed of vrijheid van keuze? Ethische aspecten van de NIPT en screening. Prof. dr Marian Verkerk 18 november 2016 Voorkómen van leed of vrijheid van keuze? Ethische aspecten van de NIPT en screening Prof. dr Marian Verkerk 18 november 2016 1 'Het screeningsaanbod heeft tot doel zwangere vrouwen en hun partners die

Nadere informatie

Inhoud. Deel 1: Enkele filosofische kaders m.b.t. handicaps en rechtvaardigheid 15

Inhoud. Deel 1: Enkele filosofische kaders m.b.t. handicaps en rechtvaardigheid 15 5 Inhoud Woord vooraf 11 Deel 1: Enkele filosofische kaders m.b.t. handicaps en rechtvaardigheid 15 Hoofdstuk 1: John Rawls en personen met een handicap: een moeizame relatie 19 Rechtvaardigheid als billijkheid

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2004 2005 26 991 Voedselveiligheid Nr. 121 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT EN VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSEL- KWALITEIT Aan

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 26 991 Voedselveiligheid Nr. 388 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT EN STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter

Nadere informatie

Pluimvee met Smaak De rol van fokkerij in duurzamere vleeskuikenhouderij

Pluimvee met Smaak De rol van fokkerij in duurzamere vleeskuikenhouderij Fokkerij en Genetica Connection Dagen Pluimvee met Smaak De rol van fokkerij in duurzamere vleeskuikenhouderij 29 November 2012, Arni Janssen Inhoud Aanpak: Reflexief Interactief Ontwerp Resultaten Follow-up

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340 78 34 www.rijksoverheid.nl a Datum

Nadere informatie

Campylobacter vanuit een beleidsmatig VWS perspectief

Campylobacter vanuit een beleidsmatig VWS perspectief Campylobacter vanuit een beleidsmatig VWS perspectief Gijs Theunissen Coördinator voedselveiligheid Directie Voeding, Gezondheidsbescherming en Preventie Inhoud Verantwoordelijkheidsverdeling VWS EZ voedselveiligheid

Nadere informatie

a. Welke van die vier principes wordt door de huidige politiek van de medische sector een beetje verwaarloosd?

a. Welke van die vier principes wordt door de huidige politiek van de medische sector een beetje verwaarloosd? Vraag 1 Wat is een ethische commissie? Waarom is het verpleeghuis Reggeland begonnen met een ethische commissie? Vraag 2 Welke drie zaken bij het personeel worden beïnvloed door het functioneren van de

Nadere informatie

Ethisch toetsingskader voor proefdiergebruik Praktische handreiking voor Dierexperimentencommissies

Ethisch toetsingskader voor proefdiergebruik Praktische handreiking voor Dierexperimentencommissies Ethisch toetsingskader voor proefdiergebruik Praktische handreiking voor Dierexperimentencommissies Inleiding Het uitgangspunt van de Wet op de dierproeven (Wod) is dat dieren een intrinsieke waarde hebben

Nadere informatie

Gaat inzet op dierenwelzijn hand in hand met efficiënt fokken?

Gaat inzet op dierenwelzijn hand in hand met efficiënt fokken? Gaat inzet op dierenwelzijn hand in hand met efficiënt fokken? Kader en maatschappelijke context Dr.ir. Stef Aerts Odisee University College Ethics@Arenberg Overzicht Antwoord op de vraag Vragen en discussie

Nadere informatie

Ethiek in de praktijk Over waarden in dialoog

Ethiek in de praktijk Over waarden in dialoog Visies Visies Algemene op op zorgrelatie zorgrelatie casus Overlegplatform Dementie Noord-West-Vlaanderen Brugge, 18 oktober 2018 Ethiek in de praktijk Over waarden in dialoog Axel Liégeois KU Leuven Broeders

Nadere informatie

Het voorwaardelijk gedeeld beroepsgeheim

Het voorwaardelijk gedeeld beroepsgeheim 11 de Ethiek-Symposium Commissie Ethiek Zorgnet Icuro Hasselt, 19 oktober 2018 Het voorwaardelijk gedeeld beroepsgeheim Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Recht en ethiek Recht Potentieel conflict

Nadere informatie

Veehouderij & Gezondheid stand van zaken onderzoek oktober 2015. Renske Nijdam Adviseur milieu & gezondheid

Veehouderij & Gezondheid stand van zaken onderzoek oktober 2015. Renske Nijdam Adviseur milieu & gezondheid Veehouderij & Gezondheid stand van zaken onderzoek oktober 2015 Renske Nijdam Adviseur milieu & gezondheid 20 oktober 2015 Danielle van Oudheusden Arts M&G, Infectieziektebestrijding GGD Brabant-Zuidoost

Nadere informatie

Dilemmamethode. Formuleer het dilemma:

Dilemmamethode. Formuleer het dilemma: Dilemmamethode (zie: Jacques Graste, Omgaan met dilemma s. Een methode voor ethische reflectie hoofdstuk 2 in Henk Manschot en Hans van Dartel In gesprek over goede zorg. Overlegmethoden voor ethiek in

Nadere informatie

Ethiek in de ouderenzorg Over waarden, dialoog en grondhoudingen

Ethiek in de ouderenzorg Over waarden, dialoog en grondhoudingen Visies Visies Artevelde Algemene op op Hogeschool zorgrelatie zorgrelatie casus Gent Gent, 24 mei 2016 Ethiek in de ouderenzorg Over waarden, dialoog en grondhoudingen Axel Liégeois KU Leuven Broeders

Nadere informatie

Workshop Integriteit & Financiën Jaarcongres Controlling Alex van Groningen

Workshop Integriteit & Financiën Jaarcongres Controlling Alex van Groningen Workshop Integriteit & Financiën Jaarcongres Controlling Alex van Groningen Theo Quaijtaal (HighQ) 18-04-2013 1 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (Pleonasme) De maatschappelijke en daarmee ethische

Nadere informatie

Ethisch verantwoorde zorg voor ouderen Tussen kwetsbaarheid en waardigheid. Prof. Dr. Chris GASTMANS KU Leuven

Ethisch verantwoorde zorg voor ouderen Tussen kwetsbaarheid en waardigheid. Prof. Dr. Chris GASTMANS KU Leuven Ethisch verantwoorde zorg voor ouderen Tussen kwetsbaarheid en waardigheid Prof. Dr. Chris GASTMANS KU Leuven INLEIDING Verbreding van ethische reflectie in gezondheidszorg Perspectiefverandering: zorg

Nadere informatie

PLUIMVEE HARTSLAG #25

PLUIMVEE HARTSLAG #25 Een publicatie van MSD Animal Health Maart 2018 - Jaargang 7 PLUIMVEE HARTSLAG #25 door Peter gemeten Een goed kuiken maken begint bij het moederdier DYNAMIC IMMUNITY MATERNALE ANTISTOFFEN BELANGRIJK VOOR

Nadere informatie

Beheersmaatregelen zijn nodig, levert het in verhouding tot de kosten voldoende op?

Beheersmaatregelen zijn nodig, levert het in verhouding tot de kosten voldoende op? Beheersmaatregelen zijn nodig, levert het in verhouding tot de kosten voldoende op? Marjolein de Weerd Conclusies Interventies vergelijken Wie profiteert en wie betaalt? Probabilistische kosten-baten analyse

Nadere informatie

Interventies in de primaire sector - mogelijkheden en te verwachten effecten

Interventies in de primaire sector - mogelijkheden en te verwachten effecten Interventies in de primaire sector - mogelijkheden en te verwachten effecten Jaap Wagenaar Department of Infectious Diseases and Immunology, Faculty of Veterinary Medicine, Utrecht University, Utrecht

Nadere informatie

Memo. Vragen gemeenteraadsfractie Partij voor de Dieren. aan

Memo. Vragen gemeenteraadsfractie Partij voor de Dieren. aan Memo aan onderwerp van directie afdeling telefoon datum Raadsfractie Partij voor de Dieren Vragen Partij voor de Dieren n.a.v. Regionaal risicoprofiel De burgemeester mo Veiligheid en wijken 0182-588725

Nadere informatie

Ontwikkelingen in milieugezondheidsrisico. milieugezondheidsmaten. Brigit Staatsen Danny Houthuijs

Ontwikkelingen in milieugezondheidsrisico. milieugezondheidsmaten. Brigit Staatsen Danny Houthuijs Ontwikkelingen in milieugezondheidsrisico s en milieugezondheidsmaten Brigit Staatsen Danny Houthuijs 1 Trends in milieugezondheidsrisico s Concentraties dalen, luchtverontreiniging en geluid blijven probleem

Nadere informatie

Eindverslag Project rechtvaardiging voor het houden van dieren

Eindverslag Project rechtvaardiging voor het houden van dieren Eindverslag Project rechtvaardiging voor het houden van dieren Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie i.s.m. het Ethiek Instituut van de Universiteit Utrecht Juni 2012 Colofon Projectnaam

Nadere informatie

Symposium Meten is weten 14 oktober 2011

Symposium Meten is weten 14 oktober 2011 \ Symposium Meten is weten 14 oktober 2011 Inzicht verbreden en kennis verdiepen Hannie Aartsen Afd Medische Ethiek en Filosofie van de geneeskunde Jurist en kinderverpleegkundige Verpleegkunde is een

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 11 Inleiding 17. Deel I Ethische reflectie 19

Inhoud. Voorwoord 11 Inleiding 17. Deel I Ethische reflectie 19 Voorwoord 11 Inleiding 17 Deel I Ethische reflectie 19 1 Wat is ethische reflectie en waarom is het belangrijk? 21 1.1 Eigen welzijn 22 1.2 Algemeen welzijn 25 1.2.1 Afhankelijkheid van andere mensen 25

Nadere informatie

Respect voor wat wij eten

Respect voor wat wij eten Respect voor wat wij eten Omgaan met de spanning tussen natuurlijke aard en menselijk nut van landbouwhuisdieren en cultuurgewassen Paul C. Struik, Arie Bos, Jan Diek van Mansvelt, Diederick Sprangers

Nadere informatie

Hierbij stuur ik u de antwoorden op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over pluimvee.

Hierbij stuur ik u de antwoorden op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over pluimvee. > Retouradres Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Prins Clauslaan 8 2595 AJ DEN HAAG Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG www.minlnv.nl

Nadere informatie

Omgang met ratten en muizen in dierplagen

Omgang met ratten en muizen in dierplagen Centre for Sustainable Animal Stewardship Omgang met ratten en muizen in dierplagen Duurzaam en Verantwoord? -Samenvatting- Centre for Sustainable Animal Stewardship (CenSAS), 2018. Samenvatting van het

Nadere informatie

Van kip tot vork: veilig, duurzaam en diervriendelijk

Van kip tot vork: veilig, duurzaam en diervriendelijk Van kip tot vork: veilig, duurzaam en diervriendelijk Highlights uit het project innovatieve pluimveeproductieketen Ingrid de Jong (Wageningen Livestock Research) & Richard de Vegt (Heijs Food Products)

Nadere informatie

De toekomst zal het leren Visie Dierenbescherming op de toekomst van de pluimveehouderij

De toekomst zal het leren Visie Dierenbescherming op de toekomst van de pluimveehouderij De toekomst zal het leren Visie Dierenbescherming op de toekomst van de pluimveehouderij 27 mei 2015 Frank Dales Algemeen directeur / bestuurder Dierenbescherming Opgericht in 1864 160.000 leden en donateurs

Nadere informatie

PPS 1Health4Food. Resultatendag 2015 WELKOM

PPS 1Health4Food. Resultatendag 2015 WELKOM PPS 1Health4Food Resultatendag 2015 WELKOM PPS 1Health4Food Resultatendag 2015 Introductie Toon van Hoof, Voorzitter 1H4F Welkom, Doel van de dag Het bij elkaar brengen van stakeholders op het gebied van

Nadere informatie

Wat als varianten in de VTV-2018

Wat als varianten in de VTV-2018 Wat als varianten in de VTV-2018 Colofon Dit is een achtergronddocument bij de Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2018. RIVM 2018 Delen uit deze publicatie mogen worden overgenomen op voorwaarde van bronvermelding:

Nadere informatie

Robert Meijburg, VSggz & opleider Parnassia Groep

Robert Meijburg, VSggz & opleider Parnassia Groep Robert Meijburg, VSggz & opleider Parnassia Groep (potentiele) belangenverstrengeling Geen Voor deze bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Nee Sponsoring/ onderzoeksgeld Honorarium Aandeelhouder

Nadere informatie

BEOORDELING: EEN ZOEKTOCHT NAAR EEN ANDER LEVEN DRS. ENNO TROMPERT DRS. CORA VAN DER SEL (LID CENTRALE CLIËNTENRAAD UWV ) EN LEDEN ADVIESRAAD KCVG

BEOORDELING: EEN ZOEKTOCHT NAAR EEN ANDER LEVEN DRS. ENNO TROMPERT DRS. CORA VAN DER SEL (LID CENTRALE CLIËNTENRAAD UWV ) EN LEDEN ADVIESRAAD KCVG BEOORDELING: EEN ZOEKTOCHT NAAR EEN DRS. ENNO TROMPERT DRS. CORA VAN DER SEL (LID CENTRALE CLIËNTENRAAD UWV ) EN LEDEN ADVIESRAAD KCVG DISCLOSURE BELANGEN SPREKERS Geen (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Dilemma s: op gevoel of met verstand

Dilemma s: op gevoel of met verstand Dilemma s: op gevoel of met verstand een analyse in stappen voor het nemen van moeilijke beslissingen in de medische praktijk Ede, 11 juni 2009 door Victor van Lieshout Kenmerken van een dilemma Keuze

Nadere informatie

Voor groepen binnen de bevolking die een verhoogd risico lopen op gezondheidsschade gebruikt de commissie de term hoogrisicogroep.

Voor groepen binnen de bevolking die een verhoogd risico lopen op gezondheidsschade gebruikt de commissie de term hoogrisicogroep. Samenvatting Menselijke verscheidenheid als uitdaging De overheid heeft de grondwettelijke verantwoordelijkheid om de volksgezondheid te beschermen en te bevorderen. Ze vertrouwt daarbij niet uitsluitend

Nadere informatie

de Achterhoek Uw pluimvee, onze zorg!

de Achterhoek Uw pluimvee, onze zorg! Uw pluimvee, onze zorg! Pluimveepraktijk de Achterhoek Spoorstraat 88 7261 AG Ruurlo Telefoon 0573 45 11 68 Fax 0573 45 38 31 info@ppda.nl www.ppda.nl P l u i m v e e p r a k t i j k de Achterhoek Uw pluimvee,

Nadere informatie

Q&A Q&A geitenhouderij en gezondheid

Q&A Q&A geitenhouderij en gezondheid Q&A Q&A geitenhouderij en gezondheid Kennisbericht ter ondersteuning van GGD Bureau GMV in Noord-Brabant in verband met de mogelijke vestiging van een geitenhouderij in de gemeente Gemert/Bakel Versie

Nadere informatie

Pijn. achtergrond en actualiteit. Marion Kluivers

Pijn. achtergrond en actualiteit. Marion Kluivers Pijn achtergrond en actualiteit Marion Kluivers Waarom aandacht voor pijn en welzijn bij dieren? Consumer awareness : groeiend besef rond dierenwelzijn Ethiek van dierlijke productie: Ingrepen Houderijomstandigheden

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord ondernemen; Ethisch beleid in de praktijk

Maatschappelijk verantwoord ondernemen; Ethisch beleid in de praktijk Maatschappelijk verantwoord ondernemen; Ethisch beleid in de praktijk 2e Vlaamse Fokkerijdag 27-10-10 Sybrand Merton, manager Operations Ethisch beleid in de praktijk Waarom ethisch beleid? Waarden en

Nadere informatie

Moreel Beraad. Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH

Moreel Beraad. Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH Moreel Beraad Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH Wat is goed handelen? Wat en wie bepaalt dat? Ethiek Het systematisch nadenken over normen en waarden die in handelings- en beslissituaties

Nadere informatie

TOETSMATRIJS: Ethiek voor Makelaars en Taxateurs

TOETSMATRIJS: Ethiek voor Makelaars en Taxateurs TOETSMATRIJS: Ethiek voor Makelaars en Taxateurs Doel van het diploma Met dit diploma laten makelaars en taxateurs zien dat ze kritische professionals zijn met kennis van de ethiek. Deze kennis en houding

Nadere informatie

ONDERZOEK DIERENARTSEN

ONDERZOEK DIERENARTSEN Markt- en Opinieonderzoek. Zeker Meten. WAKKER DIER ONDERZOEK DIERENARTSEN 1 Project I1601 Rapportagedatum : 28 juni 2013 Opdrachtgever Contactpersonen bij opdrachtgever Contactpersonen bij Team Vier Methode

Nadere informatie

Consumenten en Beter Leven Kenmerk

Consumenten en Beter Leven Kenmerk Consumenten en Beter Leven Kenmerk Barneveld; 17 oktober 2013 Hans van Trijp & Janneke de Jonge Consumenten en diervriendelijkheid Toenemende zorg over dierenwelzijn niveaus Manifesteert zich niet per

Nadere informatie

Opdracht 1: het kippenlijf. Opdracht 2: hanen en hennen

Opdracht 1: het kippenlijf. Opdracht 2: hanen en hennen Naam: Juf Ei-stein, de WIZZkip Dier: kip Behoort tot vogelsoort: hoenderachtigen Lievelingseten: zaden, besjes, kleine insecten, granen en maïs in het bijzonder. Opvallend aan Juf Ei-stein: * ze weet ontzettend

Nadere informatie

Ethische gedragscode. (5e versie) Opgesteld door:werkgroep menswaardige techniek

Ethische gedragscode. (5e versie) Opgesteld door:werkgroep menswaardige techniek 2015 Ethische gedragscode (5e versie) Opgesteld door:werkgroep menswaardige techniek Ethische gedragscode voor ontwerpers en producenten van menswaardig technische producten 1. Inleiding De techniek oefende

Nadere informatie

Aanvullend op versie 5.1, dd en versie en 2.1, dd

Aanvullend op versie 5.1, dd en versie en 2.1, dd Na de laatste formele vaststelling van deze criteria zijn de volgende, aanvullende concept besluiten en interpretaties afgestemd met de Dierenbescherming. Deze besluiten/interpretaties zijn nog niet formeel

Nadere informatie

Symposium Campylobacter bij pluimvee 14 Juni 2013

Symposium Campylobacter bij pluimvee 14 Juni 2013 1 BRITISH MEDICAL JOURNAL 2 JULY 1977 Campylobacter enteritis: a "new" disease MB SKIRROW British Medical Journal, 1977, 2, 9-11 Summary By selective culture campylobacters (C jejuni and C coli) were isolated

Nadere informatie

ETHIEK TAKE HOME TOETS

ETHIEK TAKE HOME TOETS ETHIEK TAKE HOME TOETS Naam: Danissa Loocks Studentennummer: 500621916 Groep: LV12-2F1 Datum: 18 Januari 2013 Blok naam: 2.2 Naam opleiding : HBO- V Hoge School van Amsterdam Naam docent: Paul Vleugels

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 28 oktober 2009 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 28 oktober 2009 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Professionaliteit in wetenschap en zorg

Professionaliteit in wetenschap en zorg Professionaliteit in wetenschap en zorg Symposium: in balans Utrecht 27 november 2015 Dr. Hans van Dartel, ethicus, verpleegkundige (np) Voorzitter Commissie Ethiek V&VN Opzet Verkenning waarden van praktijken

Nadere informatie

Een ethische visie op het delen en geheimhouden van informatie

Een ethische visie op het delen en geheimhouden van informatie GGZ Vlaamse Ardennen Zottegem, 21 april 2016 Een ethische visie op het delen en geheimhouden van informatie Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Morele intuïtie Probleemstelling en ethische reflectie

Nadere informatie

Voorwoord 11 Inleiding 13

Voorwoord 11 Inleiding 13 Voorwoord 11 Inleiding 13 1 Een gemeenschappelijk perspectief 13 2 Herkenning, reflectie en argumentatie 14 2.1 Herkenning 14 2.2 Reflectie 14 2.2.1 Ethisch kader 14 2.2.2 Términologisch kader 15 2.3 Argumentatie

Nadere informatie

Protocol pluimveetransport bij hoge / lage omgevingstemperaturen Vastgesteld door het bestuur van Stichting AVINED op 16 mei 2017.

Protocol pluimveetransport bij hoge / lage omgevingstemperaturen Vastgesteld door het bestuur van Stichting AVINED op 16 mei 2017. Protocol pluimveetransport bij hoge / lage omgevingstemperaturen Vastgesteld door het bestuur van Stichting AVINED op 16 mei 2017. Inleiding Transport van dieren dient altijd plaats te vinden met aandacht

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Agro en Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den

Nadere informatie

HOUDEN VAN DIEREN. Over morele rechtvaardiging, doelen en waarden bij het houden van dieren

HOUDEN VAN DIEREN. Over morele rechtvaardiging, doelen en waarden bij het houden van dieren HOUDEN VAN DIEREN Over morele rechtvaardiging, doelen en waarden bij het houden van dieren Dr. Franck L.B. Meijboom Ethiek Instituut & Faculteit Diergeneeskunde Maart 2012 Ethiek Instituut Janskerkhof

Nadere informatie

Startdocument Welzijn van Vissen

Startdocument Welzijn van Vissen Startdocument Welzijn van Vissen Aanleiding In Nederland worden vissen gebruikt als consumptievis, siervis en als proefdier. Ze komen voor in het wild, kweekbassins en aquaria. De aandacht voor het welzijn

Nadere informatie

Diagnostiek voor bronopsporing bij voedselinfecties of - vergiftigingen

Diagnostiek voor bronopsporing bij voedselinfecties of - vergiftigingen Diagnostiek voor bronopsporing bij voedselinfecties of - vergiftigingen Aarieke de Jong Expertisecentrum Voedselvergiftiging Alimentair consulent 1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

1.Interactie op-niveau x. 2.Dosis respons proef. MMM-4 Verminderen fosforverliezen bij vleeskuikens. Twee fosforexperimenten vleeskuikens 27/11/2013

1.Interactie op-niveau x. 2.Dosis respons proef. MMM-4 Verminderen fosforverliezen bij vleeskuikens. Twee fosforexperimenten vleeskuikens 27/11/2013 MMM-4 Verminderen fosforverliezen bij vleeskuikens 26 november, 2013 Marinus van Krimpen, Paul Bikker, Age Jongbloed Twee fosforexperimenten vleeskuikens 1.Interactie op-niveau x Ca/oP-verhouding x groeisnelheid

Nadere informatie

PPS 1Health4Food. Match Making Event Voor Programma 2016 WELKOM

PPS 1Health4Food. Match Making Event Voor Programma 2016 WELKOM PPS 1Health4Food Match Making Event Voor Programma 2016 WELKOM PPS 1Health4Food Match Making Event Voor Programma 2016 Toon van Hoof, voorzitter 1H4F Welkom, Doel van de dag Onder de aandacht brengen van

Nadere informatie

Een nieuw perspectief Waardestromen

Een nieuw perspectief Waardestromen Een nieuw perspectief Waardestromen Arie Voorburg 06 2706 0749 arie.voorburg@arcadis.nl Jordy Daneel 06 2706 2414 jordy.daneel@arcadis.nl 1 Verandering ontstaat door inspiratie of wanhoop 2 Deel 1 Vertrekpunt

Nadere informatie

Protocol pluimveetransport bij hoge / lage omgevingstemperaturen Vastgesteld door het bestuur van Stichting AVINED op 15 mei 2018.

Protocol pluimveetransport bij hoge / lage omgevingstemperaturen Vastgesteld door het bestuur van Stichting AVINED op 15 mei 2018. Protocol pluimveetransport bij hoge / lage omgevingstemperaturen Vastgesteld door het bestuur van Stichting AVINED op 15 mei 2018. Inleiding Transport van dieren dient altijd plaats te vinden met aandacht

Nadere informatie

Notitie Landelijke en regionale OneHealth netwerken in de praktijk

Notitie Landelijke en regionale OneHealth netwerken in de praktijk SaMeDi (Samenwerking Medici Dierenartsen) Notitie Landelijke en regionale OneHealth netwerken in de praktijk Aanleiding Ministeries, provincies en de agrarische sector streven ernaar om risico s van besmetting

Nadere informatie

Inadequaat herstelgedrag: Wat nu? Marja Kelder Bedrijfsarts

Inadequaat herstelgedrag: Wat nu? Marja Kelder Bedrijfsarts 1 Inadequaat herstelgedrag: Wat nu? Marja Kelder Bedrijfsarts 2 Casus 1 Een werknemer is wegens vetzucht arbeidsongeschikt geworden. Door niet af te vallen belemmert hij zijn herstel. 3 Casus 2 Een werkneemster

Nadere informatie

Juist in deze tijden moeten we samen beter zijn!

Juist in deze tijden moeten we samen beter zijn! Juist in deze tijden moeten we samen beter zijn! 1 Gezondheidsmanagement Een gezonde werksituatie geeft energie! Evert Ivens, bedrijfsarts Gezondheidsmanagement; zou je dat nou wel doen? 2 GZM? Wat is

Nadere informatie

Consequentialisme (Gevolgenethiek)

Consequentialisme (Gevolgenethiek) 22 oktober 2016 Ethiek Ethische theorieën Deontologie (Plichtethiek) Consequentialisme (Gevolgenethiek) Deugdethiek Casus bespreking Conclusies Filosofie van het juiste handelen. Systematische bezinning

Nadere informatie

Maatschappelijke dilemma s in o.a. de biologieles

Maatschappelijke dilemma s in o.a. de biologieles Faculty of Science Freudenthal Institute for Science and Mathematics Education Maatschappelijke dilemma s in o.a. de biologieles Marie-Christine Knippels & Roald Verhoeff Biologiedidactici Freudenthal

Nadere informatie

B8-0484/2018 } B8-0485/2018 } B8-0487/2018 } B8-0489/2018 } RC1/Am. 5

B8-0484/2018 } B8-0485/2018 } B8-0487/2018 } B8-0489/2018 } RC1/Am. 5 B8-0489/2018 } RC1/Am. 5 5 Visum 11 bis (nieuw) gezien Verordening (EG) nr. 1/2005 van de Raad van 22 december 2004 inzake de bescherming van dieren tijdens het vervoer en daarmee samenhangende activiteiten

Nadere informatie

ETHISCHE REFLECTIE ETHISCHE REFLECTIE 20/05/2016

ETHISCHE REFLECTIE ETHISCHE REFLECTIE 20/05/2016 OP HET HANDELEN ALS ERGOTHERAPEUT Autonomie in verbondenheid Dit is voor mij persoonlijk het raakvlaak tussen ergotherapie en ethiek. De autonomie van de cliënt in relatie tot zijn omgeving Het handelen

Nadere informatie

Basisscholing Palliatieve Zorg voor artsen 2 november 2006 Nationaal Congres Palliatieve Zorg Sasja Mulder Onderwijs in palliatieve zorg in de medische specialisten opleiding 2001 2003 COPZ project ontwikkeling

Nadere informatie

Welzijn vleeskuikens. Maatschappelijke issues, ontwikkelingen, feiten en onze uitdagingen. Ingrid de Jong, Wageningen Livestock Research

Welzijn vleeskuikens. Maatschappelijke issues, ontwikkelingen, feiten en onze uitdagingen. Ingrid de Jong, Wageningen Livestock Research Welzijn vleeskuikens Maatschappelijke issues, ontwikkelingen, feiten en onze uitdagingen Ingrid de Jong, Wageningen Livestock Research Deze presentatie: Maatschappelijke acceptatie en dierenwelzijn Invloed

Nadere informatie

Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van de Kamerleden Van Dekken (PvdA) en Leenders (Pvda) over de Q-koortsepidemie (2016Z18051).

Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van de Kamerleden Van Dekken (PvdA) en Leenders (Pvda) over de Q-koortsepidemie (2016Z18051). > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Module Duurzame fokkerij

Module Duurzame fokkerij Module Duurzame fokkerij Colofon Auteur Marko Ruis Redactie Sigrid Kroon, Bureau Contenti Beeld ARKA media BV Shutterstock Dierenwelzijnsweb Wikimedia Kleindier Liefhebbers Nederland Het Ontwikkelcentrum

Nadere informatie

Omschrijving. Vergaderdatum en tijd Vergaderplaats Aanwezig. Afwezig Kopie aan 2013-210-E0013 1

Omschrijving. Vergaderdatum en tijd Vergaderplaats Aanwezig. Afwezig Kopie aan 2013-210-E0013 1 Omschrijving Vergaderdatum en tijd Vergaderplaats Aanwezig Afwezig Kopie aan Ethische reflectie over export van mestkalveren naar Turkije 28 januari 2013, 13.00-17.00 uur Den Haag K. de Vries Dierenarts,

Nadere informatie

Duurzame kip krijgt vleugels

Duurzame kip krijgt vleugels Duurzame kip krijgt vleugels Duurzaamheid is de toekomst voor de veehouderij. Die overtuiging hebben niet alleen hoge commissies als die van Van Doorn en Alders, maar ook de vertegenwoordigers uit de hele

Nadere informatie

Duurzame melk in supermarkten

Duurzame melk in supermarkten Onderzoekssamenvatting Stelt u zich voor dat er voortaan alleen nog maar duurzaam geproduceerde melk te verkrijgen is in de supermarkt. Alle niet duurzame soorten worden niet langer verkocht. Hoe zou de

Nadere informatie

Hoofdstuk 3. Geloof, waarden, ervaringen

Hoofdstuk 3. Geloof, waarden, ervaringen Hoofdstuk 3 Geloof, waarden, ervaringen Kennis en geloof Kennis is descriptief Heeft betrekking op feiten Is te rechtvaardigen Geloof is normatief Heeft betrekking op voorschriften Is subjectief Geldt

Nadere informatie

Welzijn van mens en dier: Ethische beschouwingen

Welzijn van mens en dier: Ethische beschouwingen Welzijn van mens en dier: Ethische beschouwingen Dr. Ir. Stef Aerts Odisee Hogeschool Ethics@Arenberg, KU Leuven Thema s Mens-dierrelatie Dierethiek en welzijn Bekommernissen in AAI 2 Historisch perspectief

Nadere informatie

Op weg naar een zorgvuldige veehouderij in 2020 Ruimte voor initiatieven? Die moet je verdienen!

Op weg naar een zorgvuldige veehouderij in 2020 Ruimte voor initiatieven? Die moet je verdienen! Op weg naar een zorgvuldige veehouderij in 2020 Ruimte voor initiatieven? Die moet je verdienen! De samenleving stelt steeds hogere eisen aan de productie van vlees. Smaak en prijs zijn niet meer maatgevend.

Nadere informatie

Beschaving. Lang, gezond en gelukkig leven? Horizon 2050, 25 september 2015. Edwin De Boeck Hoofdeconoom KBC Groep

Beschaving. Lang, gezond en gelukkig leven? Horizon 2050, 25 september 2015. Edwin De Boeck Hoofdeconoom KBC Groep Beschaving Lang, gezond en gelukkig leven? Horizon 25, 25 september 215 Edwin De Boeck Hoofdeconoom KBC Groep Meer welvaart = langer leven Bbp per capita en levensverwachting 6 55 5 45 4 Wereld 8 7 6 17

Nadere informatie

Arbeidsveiligheid of gezondheid: wat weegt zwaarder. Paul Uijt de Haag Centrum Veiligheid RIVM

Arbeidsveiligheid of gezondheid: wat weegt zwaarder. Paul Uijt de Haag Centrum Veiligheid RIVM Arbeidsveiligheid of gezondheid: wat weegt zwaarder Paul Uijt de Haag Centrum Veiligheid RIVM 1 20 maart 2013 Arbeidsveiligheid Voor arbeidsongevallen is het risicomodel ORCA ontwikkeld Risico s voor werknemers

Nadere informatie

Monique Meijerink 30 maart 2009. Relatie luchtkwaliteit - gezondheidsaspecten

Monique Meijerink 30 maart 2009. Relatie luchtkwaliteit - gezondheidsaspecten Monique Meijerink Relatie luchtkwaliteit - gezondheidsaspecten Krantenkoppen liegen er niet om Bewoners eisen recht op schone lucht Niks aan de hand, gewoon deuren en ramen dicht Megastal bedreiging voor

Nadere informatie

Zorg om de zorg. Menselijke maat in de gezondheidszorg

Zorg om de zorg. Menselijke maat in de gezondheidszorg Zorg om de zorg Menselijke maat in de gezondheidszorg Prof.dr. Chris Gastmans Prof.dr. Gerrit Glas Prof.dr. Annelies van Heijst Prof.dr. Eduard Kimman sj Dr. Carlo Leget Prof.dr. Ruud ter Meulen (red.)

Nadere informatie