Nota "Evaluatie handhavingsbeleid", beantwoording vragen

Transcriptie

1 RAADSMEDEDELING Nummer Datum B&W d.d. Portefeuillehouder: juni juni 2007 J.T.H.M. Penninx Verzonden aan de raad 8 JUN 2007 de gfļfflo Onderwerp Nota "Evaluatie handhavingsbeleid", beantwoording vragen Inhoud mededeling In een raadsbijeenkomst van 14 mei jl. is de nota 'Evaluatie handhavingsbeleid' besproken. Aanleiding van deze evaluatie is de 'Kadernota integrale handhaving' vastgesteld door de raad op 28 februari De beleidsterreinen in deze kadernota zijn: Bouwen, Openbare Ruimte, Milieu, Ruimtelijke Ordening en Algemene Plaatselijke Verordening. De raadsbijeenkomst van 14 mei 2007 had in eerste instantie een beeld- en meningsvormend karakter. Omdat de fracties na ontvangst van de vergaderstukken geen fractievergadering hebben gehad, beperkte deze bijeenkomst zich tot beeldvorming. Toezegging Het college heeft toegezegd dat middels een raadsmededeling de voorkeursvarianten van het college van B&W, opgenomen in de nota 'Evaluatie handhavingsbeleid', in beeld gebracht zal worden. Eveneens is toegezegd dat de consequenties van de onderscheiden alternatieven in financiële en formatieve zin in beeld gebracht zal worden. Per onderdeel is de voorkeur van het college in beeld gebracht. De vraag hoeveel tijd de afhandeling van een gebruiksvergunning vergt wordt eveneens schriftelijk beantwoord. 1. Voorkeur varianten van het college van burgemeester en wethouders 1.1 Bouwen 8, Ruimtelijke Ordening A. Vaststellen handhavingsbeleid op het gebied van Bouwen S Ruimtelijke Ordening. In het Bouwbeleidsplan is op basis van een prioriteitstelling een prioriteitenoverzicht opgenomen. Met de huidige ambtelijke capaciteit kan geen uitvoering gegeven worden aan de wettelijke taak, daarom wordt momenteel aanvullende capaciteit ingehuurd. In de begrotingscyclus voor 2008, onderdeel "voortgangsnotitie 2007" gaan wij in op de financiële gevolgen van sober en doelmatig handhaven inclusief een dekkingsvoorstel. Dekking wordt voorzien door hogere inkomsten uit bouwleges.

2 Voorkeur Om te kunnen voldoen aan de minimale wettelijke eis wordt de volgende prioritering (op basis van de risicoanalyse) voorgesteld: 1. Bouwen zonder vergunning 2. Bouwen in afwijking van de vergunning 3. Gebruik in afwijking van I zonder gebruiksvergunning/ melding (zie 2.3) 4. Slopen of asbestverwijdering zonder vergunning 5. Gebruik bouwwerk in strijd met bestemmingsplan 6. Monumenten verbouwen zonder vergunning 7. Bestaande bouw niet-woningen: niet voldoen aan Bouwbesluit Binnen de hoofdthema's Bouwen en RO wordt voorgesteld om de onderstaande volgorde te hanteren: Categorie 1: publiek toegankelijke gebouwen en bouwwerken Categorie 2: bedrijfsgebouwen Categorie 3: projectmatige nieuwbouw Categorie 4: particuliere nieuwbouw Categorie 5: particuliere- en bedrijfsmatige aan- en uitbouwen Categorie 6: particuliere- en bedrijfsmatige bijgebouwen en overige bouwwerken Bij de overige thema's (zie pagina 14, nota 'Evaluatie handhavingsbeleid') wordt gewerkt met een piepsysteem. Op basis van een klacht e.d. wordt een onderzoek ingesteld naar een vermeende overtreding. Dit betekent dat overige thema's slechts opgepakt worden als er vragen, opmerkingen of klachten zijn, zie tevens onderdeel C. B. Legaliseren Å niet-legaliseren Voorkeur In het huidige beleid is een onderscheid gemaakt tussen 'niet-legaliseerbaar" en 'legaliseerbaar'.zie bijlage 1 nota 'Evaluatie handhavingsbeleid'. Dit betekent dat er na het legalisatie-onderzoek bekeken dient te worden of een zaak direct opgepakt en opgelost wordt. De dossiers waar sprake is van een niet te legaliseren situatie worden eerst opgepakt en vervolgens de te legaliseren dossiers. De zaak wordt van a tot z afgerond. Voorgesteld wordt deze werkwijze te continueren. C. Behandeling verzoeken tot handhaving/ klachten en meldingen op het gebied van RO Å Bouwen Het college heeft wettelijk de plicht om een verzoek tot handhaving/ klachten/meldingen/ verzoeken tot handhaving (bijvoorbeeld schuurtjes, bijgebouwen) op te pakken en af te handelen. Voorkeur Alles oppakken en behandelen In het huidige beleid (sober en doelmatig handhaven) is opgenomen dat verzoeken tot handhaving, meldingen en klachten opgepakt en afgehandeld worden, prioriteit A. Als uit onderzoek blijkt dat legalisatie niet van toepassing is wordt het handhavingstraject opgestart. Zaken waarvoor een verzoek binnenkort worden opgepakt, bijvoorbeeld bijgebouwen in een achtertuin, een illegaal gebouwde woning en een rijwielhandel die op een locatie conform het bestemmingsplan daar niet gevestigd mag zijn. Van tevoren is het niet mogelijk om aan te geven hoeveel meldingen/ klachten e.d. per jaar binnenkomen. Formatie Bij de berekening van de benodigde formatie van de handhavingstaken Bouwen (toezicht is hierin niet meegenomen) is rekening gehouden met ongeveer 36 handhavingszaken per jaar (gemiddeld 45 uur per zaak). Aan de hand van de bovengenoemde prioritering worden de dossiers opgepakt en in behandeling genomen. De werkzaamheden van Bouw- en woningtoezicht, onderdeel handhaving bestaan uit o.a. een bezoek op de locatie, legalisatieonderzoek, opstellen ambtelijke brief, advisering college en -2-

3 opstellen vooraankondiging. Het vervolg van het traject wordt door het juridisch werkveld opgepakt. Benodigde aanvullende capaciteit handhaving bouwen: 1,2 fte (36 * 45 uur / 1350, aantal uur volledige formatieplaats). 1.2 Gebruiksvergunning Duidelijke eisen aan brandveiligheid die overal in het land gelijk zijn. Dat is het uitgangspunt van het nieuwe concept-gebruiksbesluit. Bovendien vervalt de gebruiksvergunning voor gebruikers van gebouwen die bestemd zijn om meer dan vijftig mensen te herbergen. Hiervoor in de plaats komt een meldingsplicht. De verantwoordelijkheid voor het gebruik en daarmee de brandveiligheid van het gebouw blijft bij de gebruiker; de controle op het brandveilig gebruik blijft de verantwoordelijkheid van de gemeente. We verwachten een verschuiving van werkzaamheden van vergunningverlening naar toezicht en handhaving. Voorkeur De controles voor 2007 worden momenteel uitbesteed. Op dit moment is nog onduidelijk op welke wijze de toezichts- en handhavingstaak verder ingevuld gaat worden. Voorgesteld wordt om de wetswijziging te volgen en daarna indien noodzakelijk een besluit te nemen over het opstellen van handhavingsbeleid op dit terrein. Formatie Wij gaan er vooralsnog vanuit dat wij een taakverschuiving binnen de beschikbare middelen kunnen opvangen. 1.3 Milieu Het huidige beleid is vastgelegd in de kadernota integrale handhaving. In de Nota Milieuhandhaving vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders op 3 mei 2005 en aangevuld op 30 augustus 2005 is invulling gegeven aan het beleid overéénkomstig de kadernota. Jaarlijks wordt het milieuhandhavingsprogramma en het milieujaarverslag door de raad vastgesteld. Verzoeken tot handhaving en klachten worden opgepakt en afgehandeld. Voorkeur Het huidige beleid wordt inhoudelijk niet aangepast. De bereikbaarheids- en beschikbaarheidsregeling dient nog concreet ingevuld te worden. In de huidige aanpak is een themagerichte of gebiedsgerichte aanpak niet opgenomen. De voorkeur gaat ernaar uit om dit in het kader van de integrale handhaving in te voeren. Op uitvoeringsniveau dienen de huidige protocollen, werkinstructies, etc. geëvalueerd en eventueel aangepast te worden. Formatie De huidige taakstelling kan binnen de beschikbare middelen uitgevoerd worden. 1.4 Openbare Ruimte, Drank- en horecawet en APV Het gemeentelijk handhavingsbeleid m.b.t. de Drank- en Horecawet is in ontwikkeling. Voorkeur Voorgesteld wordt om het handhavingsbeleid Drank- en horecawet verder vorm te geven en voor de overige beleidsvelden geen handhavingsbeleid te formuleren. Er wordt gewerkt met een piepsysteem. Dit betekent dat thema's slechts opgepakt worden als er vragen, opmerkingen of klachten zijn, zie tevens onderdeel C. Formatie De huidige taakstelling kan binnen de beschikbare middelen uitgevoerd worden.

4 1.5 Integrale handhaving In de 'Kadernota integrale handhaving' is opgenomen dat vanaf 2005 een integraal handhavingsprogramma opgesteld zal worden. In de praktijk blijkt dat een dergelijk programma nog niet opgesteld is. Overéénkomstig het collegeprogramma 2007 zal eind 2007 een integraal uitvoeringsprogramma 2008 opgesteld zijn. A. Meerdere handhavingszaken op een adres Het is mogelijk dat er op een adres meerdere handhavingszaken worden geconstateerd. De vraag is op welke wijze deze zaken opgepakt en afgehandeld worden. Voorkeur De intentie is om alle geconstateerde zaken op één adres op te pakken en af te handelen. Echter vanwege de beschikbare capaciteit en prioriteitstelling is dit niet altijd mogelijk. Meerdere constateringen op één adres worden op basis van een prioriteitstelling opgepakt. Dit betekent dat niet alle zaken in een keer opgepakt en afgehandeld worden. Hierover dient beleid geformuleerd te worden. B. Uitvoeren controles Met uitzondering van de verzoeken van het Ministerie van VROM om extra te controleren op bijvoorbeeld platte daken, een jaarlijkse handhavingsestafette en van de provincie een controle op de "Ruimte voor ruimteregeling", vinden er bij de gemeente Voorst geen thema- of gebiedsgerichte acties plaats. Om meer zicht en grip te krijgen op wat er in de gemeente speelt is dit wel aan te bevelen. Voorkeur Voorgesteld wordt om themagerichte (bijvoorbeeld controles opslag gevaarlijke stoffen) en gebiedsgerichte controles op te pakken en uit te voeren. Bij dergelijke controles worden van te voren afspraken gemaakt over de taakvelden die gecontroleerd zullen worden en de interne capaciteit om zaken verder op te pakken en af te handelen. Formatie In een handhavingsprogramma wordt jaarlijks aangegeven of er themagerichte controles uitgevoerd zullen worden. Bij de programmering wordt rekening gehouden met de formatie. 2. Tijdsbesteding behandeling aanvraag gebruiksvergunning Wij verwijzen naar de toegevoegde bijlage, PREVAP handleiding van het Ministerie van Binnenlandse Zaken juli In deze handleiding zijn o.a. kengetallen voor vergunningverlening opgenomen. Afhankelijk van aard en complexiteit van een bedrijf wordt tussen de 8 en 60 uur aan vergunningverlening besteed. brr

5 ál Evaluatie handhavingsbeleid Afdeling OGV Ã VROM Senior integrale handhaving 1 mei

6 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 3 2. Discussienota Algemeen Bouwen S Ruimtelijke Ordening Huidig beleid Nieuwe ontwikkelingen Bouwbeleidsplan Conclusie/ voorstel Gebruiksvergunning Huidig beleid Nieuwe ontwikkelingen Conclusie/ voorstel Milieu Huidig beleid Conclusie/ voorstel Openbare Ruimte, Drank- en horecawet en APV Integrale handhaving Inleiding Conclusie/ Voorstel Omgevingsvergunning Meuw rijksbeleid 11 Toelichting per beleidsveld: 3. Toezicht en handhaving Bouwen (Afdeling VROM) Toezicht en handhaving Gebruiksvergunning (Afdeling OGV) Toezicht en handhaving Milieu (Afdeling VROM) Toezicht- en handhavingstaken Openbare Ruimte, Drank- en horecawet en APV (Afdeling OGV) Wet algemene bepalingen omgevingsrecht 23 2

7 1. Inleiding Op 28 februari 2005 heeft de gemeenteraad van de gemeente Voorst de 'Kadernota integrale handhaving' vastgesteld. De beleidsterreinen in deze kadernota zijn: Bouwen, Openbare Ruimte, Milieu, Ruimtelijke Ordening en Algemene Plaatselijke Verordening. De raadsbijeenkomst van 14 mei 2007 zal een beeld- en meningsvormend karakter hebben. Overeenkomstig het 'Voorster bestuurlijk model' betreft het de evaluatie- en de oriëntatiefase. De doelstellingen van de raadsbijeenkomst zijn:» Evalueren. Op welke wijze is het college omgegaan met de 'Kadernota Integrale handhaving'.» Verdiepen I oriënteren. Het college heeft behoefte aan een nadere invulling van het handhavingsbeleid. De raadsbijeenkomst kan, afhankelijk van het resultaat van de discussie leiden tot aanpassing van de kaders (besluitvorming raad) of het aanpassen van het uitvoeringsbeleid (besluitvorming college I raadsmededeling). Tijdens de raadsbijeenkomst staat hoofdstuk 2, discussienota ter discussie. Over hoofdstuk 3 tot en met 7 kunnen inhoudelijke vragen gesteld worden. Deze hoofdstukken staan niet ter discussie. Kadernota integrale handhaving Het vaststellen van de nota heeft gevolgen voor de handhaving in de gemeente Voorst. Met deze nota worden namelijk de uitgangspunten, prioriteiten en het ambitieniveau van handhaving vastgesteld. De raad heeft zich uitgesproken voor een sobere en doelmatige handhaving van een aantal wettelijke taken en een minimale aanpak voor de overige wettelijke taken. De handhavingstaken (zie bijlage 2 kadernota integrale handhaving) zijn onderverdeeld in: categorie A (actieve periodieke handhavingsinzet), categorie B (handhavingsinzet eens per vast te stellen periode), categorie C (handhavingsinzet eens per periode van meerdere jaren), categorie D (handhavingsinzet projectmatig) en categorie E( handhavingsinzet enkel n.a.v. meldingen). Handhaving van alle wetten en regels is feitelijk niet realiseerbaar, rekening houdende met het feit dat volledig dekkende handhaving grote praktische consequenties (capaciteit) zou hebben. Daarom biedt de wetgever de mogelijkheid voor een bevoegd gezag om handhavingsbeleid te voeren en hierin prioriteiten te stellen en met behulp hiervan een concrete afweging te maken. In de huidige tijd leven we in een samenleving waar de aandacht voor en de vraag naar handhaving toeneemt. Gezien het recht van de burger op handhaving door het bestuur wordt het voor het bevoegd gezag steeds moeilijker om te motiveren waarom (nog) niet handhavend wordt opgetreden. Niettemin blijft er ruimte voor een afweging die ertoe kan leiden dat niet wordt gehandhaafd. Om deze ruimte te behouden en te motiveren, is handhavingsbeleid noodzakelijk. Conform de kademota voert de gemeente Voorst een actief handhavingsbeleid. Het actieve handhavingsbeleid betekent niet dat alle taken o worden uitgevoerd, maar wel dat vooraf nadrukkelijk wordt overwogen welke inspanning per taak passend is. Niet - of niet direct handhaven-, kan alleen op basis van een zorgvuldige afweging. De gemeentebrede uitgangspunten of kembepalingen zijn in de nota opgenomen. Het betreft: 1. nieuwe regels, voorschriften en (vergunning)voorwaarden zijn handhaafbaar 2. Vergunningverlening en handhaving gescheiden 3. De handhavingstaak ontwikkelt zich van reactief naar pro-actief 4. Handhaving vindt plaats volgens een vastgesteld stappenplan 5. Handhaving vindt plaats volgens vastgestelde handhavingsprotocollen 3

8 6. De overtreder betaalt 7. Bij handhaven wordt gestreefd naar een meersporenbeleid 8. Gedogen vindt enkel plaats in tijdelijke overgang- of overmachtsituaties en wordt schriftelijk vastgelegd.

9 2. Discussienota In dit hoofdstuk treft u een discussienota in het kader van de evaluatie van het handhavingsbeleid aan. Voorgesteld wordt om deze nota in de raadsvergadering van 14 mei 2007 te bespreken. De onderdelen 'Bouwen, Ruimtelijke Ordening, Milieu en Gebruik worden geëvalueerd. De overige onderdelen uit de kadernota 'Integrale handhaving' zijn in hoofdstuk 6 kort benoemd. In hoofdstuk 3 tot en met 7 is de achtergrondinformatie voor deze onderdelen opgenomen. Tijdens de raadsbijeenkomst staat hoofdstuk 2, discussienota ter discussie. Over hoofdstuk 3 tot en met 7 kunnen inhoudelijke vragen gesteld worden. Echter deze hoofdstukken staan niet ter discussie. Het evenementenbeleid zal separaat naar de raad verzonden worden. 2.1 Algemeen Op 28 februari 2005 heeft de gemeenteraad van de gemeente Voorst de 'Kadernota integrale handhaving' vastgesteld. De beleidsterreinen in deze kademota zijn: Bouwen, Openbare Ruimte, Milieu, Ruimtelijke Ordening en Algemene Plaatselijke Verordening. Vervolgens is het aan het college van burgemeester en wethouders om dit kader verder uit te werken. Opbouw discussienota Onderstaand treft u per onderdeel een korte beschrijving van het huidige beleid en eventuele nieuwe ontwikkelingen. Onder het kopje "conclusie/voorstel" worden diverse voorstellen/ alternatieven aangedragen om het beleid aan te passen of op een andere wijze vorm te geven. 2.2 Bouwen S Ruimtelijke Ordening (achtergrondinformatie: zie hoofdstuk 3) Huidig beleid/ situatie De handhavingstaak 'inspectie (ver)bouw en illegale bouw' is in de door de raad vastgestelde kadernota integrale handhaving (28 februari 2005) opgenomen, prioriteit A. Dit betekent dat er sprake is van een actieve periodieke handhavingsinzet. De handhavingstaak 'bepalingen en strijdig gebruik bestemmingsplan' valt onder categorie B, handhavingsinzet eens per vast te stellen periode. Door het college is op 10 januari 2006 een prioritering in de handhavingszaken aangebracht, zie paragraaf 3.9 en bijlage 1. Op deze wijze is invulling gegeven aan de kademota integrale handhaving, sober en doelmatig. In de praktijk blijkt dat er onvoldoende capaciteit is om de handhavingszaken op te pakken en af te handelen. Het aantal zaken bedraagt momenteel 124. Dit aantal is bij de gemeente bekend, in de praktijk kunnen dit er veel meer zijn. Vanwege het capaciteitsprobleem kan niet op een gestructureerde wijze, bijvoorbeeld middels een gebiedsgerichte of themagerichte aanpak handhavend opgetreden worden. Er wordt momenteel extra capaciteit ingehuurd om toezicht op bouwactiviteiten uit te kunnen voeren, om ambtelijke brieven en vooraankondigingen op te stellen. In de voortgangsnotitie 2007 gaan we hier nader op in Nieuwe ontwikkelingen Via de Woningwet stelt de overheid kwaliteitseisen aan het uiterlijk, de veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid en energiezuinigheid van gebouwen en bouwwerken. Deze eisen gelden als minimumeisen; de Woningwet garandeert deze basiskwaliteit. De handhaving van de Woningwet en de regelgeving die hieruit voortvloeit, berust bij het college van burgemeester en wethouders. Het college dient te beschikken over toezicht- en sanctiebevoegdheden en maakt keuzes en stelt prioriteiten vast. 5

10 Op 1 april jl. is de wijziging van de Woningwet (verbetering handhaafbaarheid en handhaving bouwregelgeving) in werking getreden. Het college krijgt op grond van de Woningwet de plicht om de gemeenteraad jaarlijks te informeren (geen besluitvorming) over haar beleidsvoornemens om de bouwregelgeving te handhaven. Na de inwerkingtreding hebben gemeenten nog één jaar de tijd om deze verplichting in lokaal beleid uit te werken, dit betekent uiterlijk 1 april De wetswijziging is bedoeld om het handhavingsbeleid een democratisch, transparant en cyclisch karakter te geven. «Democratisch, doordat het college het beleid politiek bestuurlijk vastlegt, kenbaar maakt aan de raad en achteraf verantwoording aflegt over de uitvoering. «Transparant, doordat het college vastlegt hoe de toetsing-, toezicht- en sanctiebevoegdheden worden ingezet. Dit wil niet zeggen dat op bepaalde terreinen geen toezicht meer wordt gehouden, bijvoorbeeld door te werken met steekproeven en projecten (gebiedsgerichte en themagerichte aanpak).» Cyclisch, doordat het gekozen beleid het uitgangspunt is voor de uitvoering. De politieke evaluatie daarvan vormt in de raad weer de input voor nieuw beleid. Deze beleidscyclus kan synchroon lopen met de begrotingscyclus. In de gewijzigde Woningwet staan naleving en handhaving centraal. De naleving van regels wordt een nieuwe impuls gegeven door het aanscherpen van de eigen verantwoordelijkheid van burgers en bedrijven. De handhaving wordt verbeterd door verduidelijking en vereenvoudiging van het gemeentelijk aanschrijfinstrumentarium met bestuursrechtelijke handhaving. Ook worden de handhavingsmogelijkheden na eigendomsoverdracht verbeterd. De meer expliciete rol van het college van burgemeester en wethouders bij handhaving komt tot uiting in de verplichte vaststelling van een handhavingsbeleidsplan. De Wet op de Economische Delicten geldt voor overtredingen van de bouwregelgeving. Handhaving van de bouwregelgeving staat niet op zichzelf: er is een directe relatie met de Wet op de Ruimtelijke Ordening. Het is aan te bevelen het handhavingsbeleid voor de bouwregelgeving niet geïsoleerd op te stellen, maar integraal met het handhavingsbeleid voor de wetgeving op het terrein van de ruimtelijke ordening. Een identiek handhavingsbeleid- en verslagleggingsverplichting is in dit verband opgenomen in de nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening die naar verwachting op 1 januari 2008 in werking zal treden. Zie voorstel 'Vaststellen handhavingsbeleid op het gebied van Bouwen Sc Ruimtelijke Ordening' Bouwbeleidsplan Op dit moment wordt door ons een 'Bouwbeleidsplan' opgesteld. Aangezien hier sprake is van het uitvoeren van beleid zal dit plan door het college vastgesteld worden. De eerste aanzet tot het formuleren van handhavingsbeleid is hiermee gezet. Een prioriteitstelling binnen de diverse handhavingsthema's is een onderdeel van dit plan. In deze evaluatie willen wij met uw raad discussiëren over de voorgenomen richting Conclusie/ voorstel In de kadernota integrale handhaving heeft bouwen en verbouwen een hoge prioriteit gekregen. Echter in deze nota is niet voorzien van een capaciteitsberekening. Om een prioritering vast te kunnen stellen is een lijst van handhavingsthema's gebruikt, de zogenaamde 'Groningse' lijst. Dit is een lijst die de gemeente Groningen heeft ontwikkeld voor het bepalen van de handhavingsthema's in haar gemeente. Aangezien veel gemeenten de lijst als een compleet overzicht van mogelijke handhavingsthema's beschouwen, wordt deze lijst in veel gemeenten als vertrekpunt voor de prioritering gebruikt. Deze lijst bestaat uit hoofdthema's waarop op beleidsniveau keuzes kunnen worden gemaakt. 6

11 In een overleg is deze lijst door de deelnemers (bestuurlijke en ambtelijke vertegenwoordigers) aangepast tot een lijst van alle handhavingsthema's die betrekking hebben op de gemeente Voorst. In een bijeenkomst op 11 januari 2007 zijn vervolgens belangen afgewogen en definitieve prioriteiten gesteld. De vraag was hoe een dergelijke keuze gemaakt kan worden. Hiervoor is gebruik gemaakt van het door het projectbureau 'Handhaven op niveau' ontwikkelde risicomodel dat verder toegespitst is op onze eigen situatie, zie hoofdstuk 3 paragraaf Het onderstaande voorstel onder a gaat hier verder op in. Om uitvoering te geven aan de minimale wettelijke taken met betrekking tot bouwen en ruimtelijke ordening wordt het volgende voorgesteld. A. Vaststellen handhavingsbeleid op het gebied van Bouwen 8c Ruimtelijke Ordening. In het Bouwbeleidsplan is op basis van een prioriteitstelling een prioriteitenoverzicht opgenomen. Met de huidige ambtelijke capaciteit kan geen uitvoering gegeven worden aan de wettelijke taak. In de begrotingscyclus voor 2008, onderdeel "voortgangsnotitie 2007" gaan wij in op de financiële gevolgen van sober en doelmatig handhaven inclusief een dekkingsvoorstel. Alternatief 1 Om te kunnen voldoen aan de minimale wettelijke eis wordt de volgende prioritering (op basis van de risicoanalyse) voorgesteld: 1. Bouwen zonder vergunning 2. Bouwen in afwijking van de vergunning 3. Gebruik in afwijking van I zonder gebruiksvergunning/ melding (zie 2.3) 4. Slopen of asbestverwijdering zonder vergunning 5. Gebruik bouwwerk in strijd met bestemmingsplan 6. Monumenten verbouwen zonder vergunning 7. Bestaande bouw niet-woningen: niet voldoen aan Bouwbesluit Binnen de hoofdthema's Bouwen en RO wordt voorgesteld om de onderstaande volgorde te hanteren: Categorie 1: publiek toegankelijke gebouwen en bouwwerken Categorie 2: bedrijfsgebouwen Categorie 3: projectmatige nieuwbouw Categorie 4: particuliere nieuwbouw Categorie 5: particuliere- en bedrijfsmatige aan- en uitbouwen Categorie 6: particuliere- en bedrijfsmatige bijgebouwen en overige bouwwerken Bij de overige thema's (zie pagina 14) wordt gewerkt met een piepsysteem. Alternatief 2 Wellicht vindt u keuze/ alternatief 1 niet voldoende en dienen er zaken toegevoegd te worden, bijvoorbeeld: tijdelijke bouw, reclame in afwijking of zonder vergunning, woningtoezicht. Vraag aan de raad: waar gaat de voorkeur naar uit? Alternatief 1 of 2? B. Legaliseren Å niet-legaliseren In het huidige beleid wordt onderscheid gemaakt tussen 'niet te legaliseren' (prioriteit A) en 'te legaliseren' (prioriteit B). Wat betekent dit? Een handhavingszaak is niet legaliseerbaar als er bijvoorbeeld illegaal gebouwd is en uit onderzoek blijkt dat de bouwvergunning niet verleend kan worden. Als een bouwvergunning wel vergunbaar is, is een sprake van een te legaliseren situatie. 7

12 Alternatief 1 In het huidige beleid is een onderscheid gemaakt tussen 'niet-legaliseerbaar en 'legaliseerbaar',zie bijlage 1. Dit betekent dat er na het legalisatie-onderzoek bekeken dient te worden of een zaak direct opgepakt en opgelost wordt. De dossiers waar er sprake is van een niet te legaliseren situatie worden eerst opgepakt en vervolgens de te legaliseren dossiers. De zaak wordt van a tot z afgerond. Alternatief 2 In het nieuwe beleid opnemen dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen 'legaliseerbaar' en 'niet-legaliseerbaar'. Dit betekent dat een dossier opgepakt en afgehandeld wordt, bijvoorbeeld vergunning verlenen of handhavend optreden. Voor de burger ontstaat op deze wijze duidelijkheid over de afhandeling van de handhavingszaak. De zaak wordt van a tot z afgerond. Vraag aan de raad: waar gaat de voorkeur naar uit? Alternatief 1 of 2? C. Behandeling verzoeken tot handhaving/ klachten en meldingen op het gebied van RO Å Bouwen Het college heeft wettelijk de plicht om een verzoek tot handhaving/ klachten/meldingen/ verzoeken tot handhaving (bijvoorbeeld schuurtjes, bijgebouwen) op te pakken en af te handelen. Alternatief 1 Alles oppakken en behandelen In het huidige beleid is opgenomen dat verzoeken tot handhaving, meldingen en klachten opgepakt en afgehandeld worden, prioriteit A. Als uit onderzoek blijkt dat legalisatie niet van toepassing is wordt het handhavingstraject opgestart. Alle zaken worden opgepakt, bijvoorbeeld bijgebouwen in een achtertuin, een illegaal gebouwde woning en een rijwielhandel die op een locatie conform het bestemmingsplan daar niet gevestigd mag zijn. Alternatief 2 Gefaseerd op basis van prioriteiten behandelen Een mogelijkheid is om een verzoek tot handhaving, klacht en of melding in behandeling te nemen en te onderzoeken. Als uit het legalisatie-onderzoek blijkt dat een zaak niet te legaliseren is, wordt de zaak overeenkomstig de vastgestelde prioritering en categorisering (zie A) opgepakt en afgehandeld. Dit betekent een grote vertraging en diegene die een verzoek tot handhaving ingediend heeft wordt hierover ingelicht. Waarschijnlijk is dit juridisch niet haalbaar. Het bevoegd gezag heeft immers de plicht om een verzoek tot handhaving in behandeling te nemen. Vraag aan de raad: waar gaat de voorkeur naar uit? Alternatief 1 of 2? 2.3 Gebruiksvergunning (achtergrondinformatie: zie hoofdstuk 4) Huidig beleid De handhavingstaak 'brandveiligheid gebouwen S gebruiksvergunning' is in de door de raad vastgestelde kadernota integrale handhaving (28 februari 2005) opgenomen, prioriteit A. Dit betekent dat er sprake is van een actieve periodieke handhavingsinzet. In de gemeente Voorst is naast de gebruiksbepalingen uit de Bouwverordening geen aanvullend handhavingsbeleid door de gemeenteraad vastgesteld. Op basis van PREventie-Activiteiten Plan (PREVAP) is een prioritering aangebracht, waarbij sommige soorten inrichtingen meer aandacht moeten hebben dan andere. Deze prioritering is nog niet formeel door het college vastgesteld, maar wordt in de praktijk wel gehanteerd 8

13 voor het plannen van controles. De raad heeft in januari 2007 budget beschikbaar gesteld om de controles 2007 uit te besteden Nieuwe ontwikkelingen Duidelijke eisen aan brandveiligheid die overal in het land gelijk zijn. Dat is het uitgangspunt van het nieuwe concept-gebruiksbesluit. Bovendien vervalt de gebruiksvergunning voor gebruikers van gebouwen die bestemd zijn om meer dan vijftig mensen te herbergen. Hiervoor in de plaats komt een meldingsplicht. De verantwoordelijkheid voor het gebruik en daarmee de brandveiligheid van het gebouw blijft bij de gebruiker; de controle op het brandveilig gebruik blijft de verantwoordelijkheid van de gemeente. Samengevat leidt het nieuwe Gebruiksbesluit tot het volgende:» eenheid in gemeentelijke voorschriften die landelijk gaan gelden» door deze eenheid zijn minder aanvullende eisen nodig; «indien in gebouwen kwetsbare groepen mensen worden gehuisvest, blijft het noodzakelijk een gebruiksvergunning aan te vragen. Het gaat hier om bijvoorbeeld ziekenhuizen, verpleeg- en verzorghuizen en gevangenissen;» voor gebouwen waarin meer dan vijftig mensen verblijven, geldt een meldingsplicht bij de gemeente over het gebruik en de brandveiligheidsmaatregelen; het aanvragen van een gebruiksvergunning is niet meer nodig;» gemeenten toetsen een melding en bepalen zelf wanneer controle ter plekke plaatsvindt; een gebouw dat onder de meldingsplicht valt, kan na melding in gebruik worden genomen;» wanneer de gemeente constateert dat het gemelde gebouw onvoldoende brandveilig is, kan zij aanvullende brandveiligheidseisen voor het gebruik van dat gebouw opleggen Conclusie/ voorstel De controles voor 2007 worden momenteel uitbesteed. Op dit moment is nog onduidelijk op welke wijze de toezichts- en handhavingstaak verder ingevuld gaat worden. Voorgesteld wordt om de wetswijziging te volgen en daarna een besluit te nemen over het opstellen van handhavingsbeleid op dit terrein. 2.4 Milieu (achtergrondinformatie: zie hoofdstuk 5) Huidig beleid Het huidige beleid is vastgelegd in de kadernota integrale handhaving. In de Nota Milieuhandhaving vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders op 3 mei 2005 en aangevuld op 30 augustus 2005 is invulling gegeven aan het beleid overeenkomstig de kadernota. Jaarlijks wordt het milieuhandhavingsprogramma en het milieujaarverslag door de raad vastgesteld. Verzoeken tot handhaving en klachten worden opgepakt en afgehandeld. Het college is tevreden over de uitvoering van het milieuhandhavingsbeleid. De provincie Gelderland ziet toe op naleving en uitvoering van het professionaliseringstraject milieuhandhaving. Hoogstwaarschijnlijk zal in 2007 een controle door deze instantie uitgevoerd worden. 9

14 2.4.2 Conclusie/ voorstel Voorgesteld wordt om het huidige beleid inhoudelijk niet aan te passen. In de huidige aanpak is een themagerichte of gebiedsgerichte aanpak niet opgenomen. De voorkeur gaat ernaar uit om dit in het kader van de integrale handhaving in te voeren. Op uitvoeringsniveau dienen de huidige protocollen, werkinstructies, etc. geëvalueerd en eventueel aangepast te worden. 2.5 Openbare Ruimte, Drank- en horecawet en APV (achtergrondinformatie: zie hoofdstuk 6) Het gemeentelijk handhavingsbeleid m.b.t. de Drank- en Horecawet is in ontwikkeling. Voorgesteld wordt om dit beleid verder vorm te geven en voor de overige beleidsvelden geen handhavingsbeleid te formuleren. 2.6 Integrale handhaving Inleiding Op 1 mei 2006 is de senior integrale handhaving in dienst van de gemeente Voorst getreden. De opdracht is om de integrale handhaving op de ruimtelijke componenten (Bouwen, RO, Milieu en Gebruik) verder vorm te geven. Inmiddels is hiermee een start gemaakt. In de kadernota integrale handhaving is opgenomen dat vanaf 2005 een integraal handhavingsprogramma opgesteld zal worden. In de praktijk blijkt dat een dergelijk programma nog niet opgesteld is. Overeenkomstig het collegeprogramma 2007 zal eind 2007 een integraal uitvoeringsprogramma 2008 opgesteld zijn. In de praktijk blijkt dat het beleid per taakveld en de prioritering van een handhavingszaak niet op elkaar is afgestemd. Op een adres worden meerdere zaken geconstateerd, bijvoorbeeld een paardenbak in het buitengebied en een bijgebouw gebouwd zonder bouwvergunning. Het eerste geval heeft een prioriteit C en de laatste constatering prioriteit A (zie bijlage 1). De vraag is of de zaken tegelijkertijd opgepakt worden, of dat op basis van de prioritering gehandeld dient te worden Conclusie/ voorstel Meerdere handhavingszaken op een adres Dit onderdeel kan op een aantal manieren opgepakt worden. Hieronder treft u twee alternatieven aan. Alternatief 1 Op één adres alle zaken oppakken en in behandeling nemen. Op deze wijze ontstaat er voor de burger duidelijkheid. Op deze wijze wordt integraal gehandhaafd. Alternatief 2 Een handhavingszaak op één adres op basis van een prioriteitstelling op te pakken. Dit betekent dat niet alle zaken in een keer opgepakt en afgehandeld worden. Hierover dient beleid geformuleerd te worden. Vraag aan de raad: waar gaat de voorkeur naar uit? Alternatief 1 of 2? 10

15 Uitvoeren controles Met uitzondering van de verzoeken van het Ministerie van VROM om extra te controleren op bijvoorbeeld platte daken, een jaarlijkse handhavingsestafette en van de provincie een controle op de "Ruimte voor ruimteregeling", vinden er bij de gemeente Voorst geen themaof gebiedsgerichte acties plaats. Om meer zicht en grip te krijgen op wat er in de gemeente speelt is dit aan te bevelen. Alternatief 1 Het uitvoeren van themagerichte (bijvoorbeeld controles opslag gevaarlijke stoffen) en gebiedsgerichte controles. Bij dergelijke controles worden van te voren afspraken gemaakt over de taakvelden die gecontroleerd zullen worden. Alternatief 2 Het uitvoeren van integrale controles op basis van prioritering en controlefrequentie. Vraag aan de raad: waar gaat de voorkeur naar uit? Alternatief 1 of 2? 2.7 Omgevingsvergunning Nieuw rijksbeleid De invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht heeft o.a. consequenties voor toezicht en de handhaving van de omgevingsvergunning. De handhaving dient zo integraal mogelijk opgepakt te worden. Ter bevordering van de kwaliteit van de uitvoering van de handhavingstaken worden kwaliteitseisen gesteld aan de handhaving. Dit betekent o.a. een scheiding van vergunningverlening en handhaving. Samenwerking en coördinatie zullen noodzakelijk zijn om goed toezicht te kunnen uitoefenen. Daarom stelt de VROM- Inspectie een handreiking op voor de handhaving van de omgevingsvergunning. Het wetsvoorstel wordt momenteel in de Tweede Kamer besproken en behandeld. Zoals het er nu uitziet wordt de omgevingsvergunning ingevoerd, maar over de vorm en de definitieve inhoud bestaat nog geen zekerheid. Het college zal de wijzigingen in ogenschouw nemen en zijn voornemens om het uitvoeringsbeleid hierop aan te passen. 11

16 Toelichting per beleidsveld 3. Toezicht en handhaving Bouwen In het kader van het opstellen van een bouwbeleidsplan is het toezicht en handhaving op het gebied van Bouwen reeds ambtelijk geëvalueerd en besproken. Het onderzoek heeft betrekking op het jaar Deze gegevens bieden input voor de evaluatie van het handhavingsbeleid. De tekst is op een aantal onderdelen aangepast. Op het moment van opstelling van deze evaluatie is het bouwbeleidsplan nog niet vastgesteld. Voor het beoordelen van de huidige stand van zaken met betrekking tot het niveau van toezicht en handhaving "bouwen", is een nulmeting uitgevoerd. Net als bij de nulmeting naar vergunningverlening heeft voor toezicht en handhaving ook een dossieronderzoek plaatsgevonden en is de organisatie van het handhaven geanalyseerd. Ook hier geldt dat de resultaten kunnen dienen als een handvat voor het opstellen van verbeterpunten ten behoeve van de dienstverlening. De resultaten zullen in dit hoofdstuk worden beschreven. Zoals in hoofdstuk 5 zal blijken, zijn in het kader van de professionalisering van de milieuhandhaving kwaliteitscriteria vastgelegd, bijvoorbeeld werkprocessen, programmering, prioriteitstelling en de functiescheiding vergunningverlening en handhaving. Momenteel is er in verband met de invoering van de omgevingsvergunning en integrale handhaving een landelijke discussie gaande over de kwaliteitscriteria van bouw- en ruimtelijke handhaving. De verwachting is dat de milieuhandhavingscriteria ook van toepassing worden voor Bouwen en RO. De functiescheiding wordt is op het werkveld Bouwen formeel nog niet doorgevoerd. 3.1 Aanpak nulmeting In deze nulmeting zijn een aantal stappen ondernomen. Ten eerste is bij de gemeente Voorst dossieronderzoek uitgevoerd. Op basis van afgedane handhavingszaken over het jaar 2005 is bezien hoe zaken worden aangepakt en waar verbeteringen kunnen worden aangebracht. Daarnaast zijn de beleidsnota's en rapporten met betrekking tot toezicht en handhaving geïnventariseerd. Op 10 januari 2005 heeft het college een kadernota integrale handhaving vastgesteld en door de gemeenteraad vastgesteld op 28 februari Op 10 januari 2006 heeft het college middels een besluit een prioriteitenoverzicht handhaving Bouwen en RO vastgesteld. In paragraaf 3.9 wordt hier nader op ingegaan. Hierna zou een handhavingsprogramma 2005 op collegeniveau worden vastgesteld en de integrale handhaving in de organisatie worden ingebed. Voor het milieugedeelte zijn de handhavingstaken opgepakt die met de huidige capaciteit uitgevoerd konden worden, zie hoofdstuk 5, toezicht en handhaving milieu. 3.2 Uitvoering nulmeting - toezicht Op dit moment zijn er in de praktijk twee medewerkers voor toezicht en handhaving. Bij de toezichthouding wordt geen onderscheid gemaakt naar verschillende vergunningen of rayons. Er wordt met het onderscheid van grote en kleine bouwwerken gewerkt. Er is geen speciaal toezicht op illegale bouw. Tussen toezicht en vergunningverlening zijn geen concrete werkafspraken gemaakt over wat wordt getoetst en waarop wordt gecontroleerd. Soms worden bij het verlenen van de vergunning aparte opmerkingen en /of voorwaarden gemaakt ten behoeve van het toezicht, waar bij de betreffende vergunning specifiek op moet worden gelet. Om een goede kwaliteit in het toezicht te waarborgen, is het van belang dat er onderscheid naar de verschillende vergunningen en bezoekfrequenties komt en er goede werkafspraken worden gemaakt tussen toezicht en vergunningverlening. Door de administratie wordt éénmaal per maand een lijst met verleende bouwvergunningen per straat aan de buitendienstmedewerkers verstrekt. Hierop worden de diverse controles en 12

17 planningen geënt. Hierop worden ook de gereedmeldingen van de diverse bouwwerken genoteerd. 3.3 Uitvoering nulmeting - handhaving Een belangrijk onderdeel van de nulmeting met betrekking tot de handhaving wordt gevormd door het dossieronderzoek, onderzoeksjaar De handhavingszaken die er zijn, kennen nog geen identieke structuur. Voor het opzetten van een handhavingsdossier is nog geen opzet gemaakt. Ook het tijdstip wanneer toezicht overgaat in handhaving dient duidelijk te worden vastgelegd. De procedures die voor de handhavingzaken worden gebruikt, zijn opgenomen in een Excel-bestand. Tot en met de vooraankondiging wordt een handhavingszaak door de buitendienstmedewerker behandeld en daarna wordt het dossier aan de juristen overgedragen. 3.4 Standaardcorrespondentie In de handhavingsprocedures wordt gebruik gemaakt van enkele standaardbrieven. Het betreft hier de "vooraankondiging bestuursdwang" en "bestuursdwangaanschrijving". De ambtelijke brief en vooraanschrijving wordt door de betreffende handhaver zelf gemaakt Buitencontroles De buitencontroles vinden in de regel plaats aan de hand van de verleende bouwvergunningen. Uitgangspunt is dat per bouwvergunning tenminste één controle plaatsvindt, maar er zijn geen afspraken gemaakt over de frequentie van de controles op de bouw voor de verschillende bouwwerken. Van deze opnamen worden aantekeningen bijgehouden in de dossiermap van de bouwvergunning. Van handhavingszaken worden in de regel vooropnamen gemaakt die schriftelijk vastgelegd worden in een algemene handhavingsmap. Naar mate er meerdere stukken geproduceerd worden, wordt er een zelfstandig dossier gevormd wat later toegevoegd wordt aan het perceeldossier. 3.6 Thema- of gebiedsgerichte acties Met uitzondering van de verzoeken van het Ministerie van VROM om extra te controleren op bijvoorbeeld platte daken, een jaarlijkse handhavingsestafette en van de provincie een controle op de "Ruimte voor ruimteregeling", vinden er bij de gemeente Voorst geen themaof gebiedsgerichte acties plaats. Om meer zicht en grip te krijgen dit wel aan te bevelen. Wel heeft één van de toezichthouders zitting in het lokale handhavingsoverleg met de andere handhavende overheden (politie en waterschap). Daarnaast is het verstandig om ter voorkoming van overgangsrechtelijke situaties op basis van een voorontwerpbestemmingsplan het gebied vooraf intensief te inventariseren en wrakingsbrieven uit te laten gaan. Dit is echter meer een aspect richting cluster RO die op deze plaats minder relevant is. 3.7 Werkprocessen Er is vrij intensief contact tussen de toezichthouders I handhavers Bouwen, Milieu en RO. Er is regelmatig handhavingsoverleg waar clusteroverstijgende zaken aan de orde komen die betrekking hebben op milieu, bouwen en ruimtelijke aspecten. Met de brandpreventiemedewerker zijn afspraken gemaakt om éénmaal per week een halve dag uit te trekken voor gezamenlijke controle. De controle op en de aanvragen voor een gebruiksvergunning liggen geheel bij de brandweer. De buitendienstmedewerkers behandelen allebei zaken uit de gehele gemeente, er is geen specifieke rayonindeling. Wel zijn er afspraken gemaakt wie waar controle op uitvoert. 13

18 In 2005 bestond nog geen handhavingsuitvoeringsprogramma waarmee bij het toezicht en de handhaving wordt gewerkt. Inmiddels wordt dit structureel opgepakt. Er is sprake van een prioritering op hoofdlijnen (vastgesteld in 2006, het onderzoeksjaar betreft 2005), waarin bijvoorbeeld politieke keuzes worden uitgewerkt. 3.8 Bestuurlijke en ambtelijke cohesie Eén van de belangrijkste succesfactoren voor een goede handhaving is het feit dat zowel ambtelijk als bestuurlijk de visie over de handhaving gelijk moet zijn. Er wordt zowel ambtelijk als bestuurlijk aangegeven dat een integraal plan met vastgestelde visie met prioriteitenstelling en risicoanalyse wordt gemist. Wanneer een dergelijk plan aanwezig is, kunnen zaken worden afgedaan met inzicht in de gevolgen voor andere lopende en toekomstige zaken. Dit is zeker in een gemeente zoals Voorst van groot belang. 3.9 Prioriteitenoverzicht handhaving Bouwen 8, RO Op 10 januari 2006 heeft het college een prioriteitenoverzicht handhaving Bouw- en woningtoezicht en RO vastgesteld. Alle 'overtredingen' worden gesignaleerd en genoteerd. De 'A' prioriteiten worden het eerst opgepakt. Bij het vaststellen van de prioritering is geen rekening gehouden met meerdere constateringen op één adres. Gelet op de ambtelijke capaciteit is een start gemaakt met de 'A' prioriteiten. Prioriteit A 1. woning, bouw in afwijking niet te legaliseren 2. bijgebouw, bouw in afwijking niet te legaliseren 3. woning, bouw zonder vergunning niet te legaliseren 4. bijgebouw, bouw zonder vergunning niet te legaliseren 5. woning, bouw zonder vergunning niet te legaliseren 6. bijgebouw, bouw zonder vergunning niet te legaliseren 7. wel aangevraagd (stopleggen bouw I sloop) 8. niet aangevraagd (stopleggen bouw/sloop) 9. klachten/meldingen/ verzoeken tot handhaving illegale bouw 10. verbouw monumenten zonder vergunning 11. bouwen in afwijking brandveiligheid 12. plaatsen stacaravans 13. feestschuren (functiewijziging) 14. recreatiewoningen (bewoning) 15. opslag in en buiten gebouwen (strijdig gebruik als opslag) Prioriteit B 16. woning, bouw in afwijking te legaliseren 17. bijgebouw, bouw in afwijking te legaliseren 18. overig, bouw in afwijking te legaliseren 19. overig, bouw zonder vergunning te legaliseren 20. reclame 21. gas- en elektra-installatie inventariseren risicowoningen 22. bestaande woningen bestaand monitoren (woningtoezicht) 23. loonwerkersbedrijf I constructiebedrijf (functiewijziging) 24. detailhandel (functiewijziging) 25. paintball (functiewijziging) 26. hoveniersbedrijf (functiewijziging) 27. bijgebouwen (bewoning) 28. splitsing I dubbele bewoning 14

19 Prioriteit C 29. erf of terreinafscheidingen 30. overig, bouw in afwijking te legaliseren 31. overig, bouw zonder bouwvergunning te legaliseren 32. paardenbakken 33. containers op industrieterrein 34. zendmasten/ GSM installaties 35. zwembaden 36. caravanstalling (functiewijziging) 37. ijsboerderij ì theetuin/kookstudio e.d. (functiewijziging 3.10 Aanpak en uitvoering risicoanalyse In het kader van het bouwbeleidsplan is een voorzet gemaakt om de handhavingsthema's te prioriteren. Als basis voor de bijeenkomst van 11 januari 2007 is een lijst van handhavingsthema's gebruikt conform de zogenaamde 'Groningse' lijst. Dit is een lijst die de gemeente Groningen heeft ontwikkeld voor het bepalen van de handhavingsthema's in haar gemeente. Aangezien veel gemeenten de lijst als een compleet overzicht van mogelijke handhavingsthema's beschouwen, wordt deze lijst in veel gemeenten als vertrekpunt voor de prioritering gebruikt. Deze lijst bestaat uit hoofdthema's waarop op beleidsniveau keuzes kunnen worden gemaakt en is op willekeurige volgorde geformuleerd. In overleg is deze lijst door de deelnemers aangepast tot een lijst van alle handhavingsthema's die betrekking hebben op de gemeente Voorst. Er zijn thema's verwijderd die niet van toepassing zijn en thema's toegevoegd die deze lijst miste. De resultaten van alle individuele opgaven zijn samengevoegd tot één Voorster lijst van handhavingsthema's, zie onderstaande tabel. Deze lijst is het uitgangspunt geweest voor het prioriteren van de belangrijkste handhavingsthema's op beleidsniveau. Het resultaat is terug te vinden op pagina 6. Voorster Handhavingsthema's 1 Kamerverhuur 2 Tijdelijke bouw (instandhoudingstermijn) 3 Gebruik bouwwerken/gronden in strijd met bestemmingsplan 4 Realisatie reclame zonder vergunning (bouwbord/reclame) 5 Realisatie reclame in afwijking reclamevergunning 6 Bouwen zonder bouwvergunning 7 Bouwen in afwijking vergunning/inspectie bouwvergunning 8 Monumenten verbouwen zonder monumentenvergunning 9 Slopen of asbestverwijdering zonder vergunning 10 Slopen of asbestverwijdering in afwijking vergunning 11 Bestaande bouw: niet voldoen aan welstand 12 Bestaande bouw woningen: niet voldoen aan Bouwbesluit 13 Bestaande bouw niet-woningen: niet voldoen aan Bouwbesluit 14 Aanleggen/grondwerk zonder aanlegvergunning 15 Handelen in strijd met Bouwverordening 16 Gebruik in afwijking van I zonder gebruiksvergunning I melding 17 Recreatiewoningen I zomerhuizen I tijdelijke bewoning 18 Woningtoezicht (o.a. gasinstallatie) 15

20 In de bijeenkomst zijn belangen afgewogen en definitieve prioriteiten gesteld. De vraag was hoe een dergelijke keuze gemaakt kan worden. Hiervoor is gebruik gemaakt van het door het projectbureau "Handhaven op niveau" ontwikkelde risicomodel dat voor de gemeente Voorst verder is toegespitst op haar eigen situatie. Met behulp van dit instrument is een risico- en probleemanalyse gemaakt van de gekozen handhavingsthema's. Hiervoor is een handleiding samengesteld waar door middel van een vijfpuntenschaal de negatieve effecten kunnen worden ingevuld. Door de deelnemers is de risicomatrix ingevuld waarin men heeft aangegeven hoe hoog men het risico inschat per thema. Vervolgens zijn de resultaten samengevoegd en plenair bediscussieerd, waarna het resultaat de definitieve prioriteiten vormen. Handleiding invullen risicoanalyse Er is besloten, vanwege de onderlinge samenhang met bouwen om een aantal ruimtelijke aspecten in de lijst mee te nemen. In deze lijst is het toezicht op de verleende vergunningen niet meegenomen. De prioriteitstelling bij het onderdeel vergunningverlening is ook van toepassing op het aspect toezicht. Met andere woorden, wat vergund is, wordt gecontroleerd. In de bijgevoegde risicoanalyse zijn de handhavingsthema's en de wegingscriteria I negatief effect opgenomen. Deze risicoanalyse gaat uit van: risico is negatief effect maal de kans dat het effect zich zal voordoen: NE * K Wegingscriteria I negatief effect Wij onderscheiden in de risicomatrix zes soorten negatief effect dat de overheid met voorschriften tracht te voorkomen:» Brand: brandveiligheid» Constr: constructieveiligheid «Veilig: overige veiligheid (vloerafscheidingen, trappen, nutsvoorzieningen)» Grez: schade aan de (volks)gezondheid» Pree: precedentwerking» Omg: kwetsbaarheid leefomgeving (bv. Industrieterrein, buitengebied of woonwijk) Kans (k) Ten aanzien van de kans gaat het om de kans op niet-spontane naleving: de kans dat de overtreding wordt gemaakt. De volgende elementen kunnen bepalend zijn of burgers al dan niet spontaan de wet naleven.» Kennis van regels: is de wet- en regelgeving bij de doelgroep voldoende bekend en duidelijk?» Kosten-baten: hoe verhouden zich de (im)materiële voor- en nadelen die uit overtredingen of naleven van de regels volgen, uitgedrukt in tijd, geld en moeite?» Mate van acceptatie bij de doelgroep: in welke mate wordt het beleid en de regelgeving redelijk gevonden door de doelgroep? «Gezagsgetrouwheid doelgroep: in welke is de doelgroep bereid om zich te conformeren aan het gezag van de overheid? Schalen Gebruikt wordt een vijfpuntenschaal voor het invullen van het negatief effect. 1 = het negatieve aspect doet zich niet of nauwelijks voor 2 = het negatieve aspect kan zich in beperkte mate voordoen 16

21 3 = het negatieve aspect doet zich voor 4 = het negatieve aspect doet zich vaak voor 5 = het negatieve aspect doet zich in zeer ernstige mate voor Voor de kans wordt een overall-inschatting gemaakt op een schaal van 1 tot 5 en dus geen inschatting per element hieruit. Een score 5 staat voor grote kans op overtreding en 1 staat voor een kleine kans op overtreding. De invoer van de scores gebeurt op gelijke wijze als bij het negatief effect Conclusies en aanbevelingen Zowel wat betreft handhaving als voor toezicht wordt geadviseerd goede werkafspraken te maken zodat duidelijk is wat van een ieder wordt verwacht. Hierdoor wordt het mogelijk om de medewerkers aan te spreken op de verantwoordelijke taken en uitvoering daarvan. Ten aanzien van de dossiervorming kunnen kleine aanpassingen voor veel overzicht zorgen. Het advies is daarom om ieder dossier te voorzien van een geleideformulíer voor wat betreft de stand van zaken en een standaard opbouw van het dossier te hanteren. In het dossier kunnen ook de in de toekomst op te stellen opnamerapporten en toezichtprotocollen (per bouwwerk/vergunning) worden toegevoegd. Het is belangrijk om na een goede vergunningverlening ook een goede controle op de naleving van de vergunning te kunnen bieden. Hiervoor kunnen regelmatige thema- of gebiedsgerichte acties handvatten bieden. In deze acties kan worden samengewerkt met andere partijen, bijvoorbeeld politie en VROM inspectie. Met deze externe handhavingspartijen zullen de contacten moeten worden verbeterd om gebruik te kunnen maken van eikaars expertise. Kernpunten " Duidelijke werkafspraken met verwachtingen en verantwoordelijkheden «Handhavingsbeleid bouwen formuleren. Aandachtspunt is hierbij de wijziging van de Woningwet per 1 april De wijziging heeft vooral tot doel de naleving, handhaving en handhaafbaarheid van de bouwregelgeving te verbeteren. " Eenduidige structuur in dossier met geleideformulier stand van zaken» Opstellen opnamerapporten en toezichtprotocollen " Regelmatig thema- of gebiedsgerichte acties» Verbeteren en intensiveren contact met externe handhavingspartijen " Planning maken en prioriteiten stellen 4. Toezicht en handhaving Gebruiksvergunning 4.1 Huidig beleid In de gemeente Voorst is naast de gebruiksbepalingen uit de Bouwverordening, geen aanvullend handhavingsbeleid voor gebruiksvergunning van kracht. Op basis van PREventie-Activiteiten Plan (PREVAP, uitgave van het Nederlands instituut fysieke veiligheid) is een prioritering aangebracht, waarbij sommige soorten inrichtingen meer aandacht moeten hebben dan andere. Volgens PREVAP staan voor de diverse gebouwen en gebruiksfunctie de controlefrequentie en uren vast. Deze variëren van 1-4 uren per object en controle van 1x per halfjaar tot 1x controle per 3 jaar. De raad heeft inmiddels ingestemd met de uitbesteding van de controles gebruiksvergunning (nummer: ) 4.2 Toekomstige ontwikkeling Duidelijke eisen aan brandveiligheid die overal in het land gelijk zijn. Dat is het uitgangspunt van het nieuwe concept-gebruiksbesluit. Bovendien vervalt de gebruiksvergunning voor 17

22 gebruikers van gebouwen die bestemd zijn om meer dan vijftig mensen te herbergen. Hiervoor in de plaats komt een meldingsplicht. De verantwoordelijkheid voor het gebruik en daarmee de brandveiligheid van het gebouw blijft bij de gebruiker; de controle op het brandveilig gebruik blijft de verantwoordelijkheid van de gemeente. 5. Toezicht en handhaving milieu 5.11nleiding De gemeenteraad heeft in de raadvergadering van 28 februari 2005 de 'Kadernota integrale handhaving' vastgesteld. Voor het opstellen van de probleemanalyse is gebruik gemaakt van de handhavingstaken en de risicoanalyse zoals opgenomen in de kademota integrale handhaving. De uitvoering van milieuhandhaving is als volgt geprioriteerd. Tabel 1: Prioriteiten milieuhandhaving Handhavingstaak Inzet handhaving Ambitieniveau raad Naleving voorschriften Actieve periodieke Sober en doelmatig milieuvergunning of AMvB handhavingsinzet Vergunning voor het Handhavingsinzet eens per Sober en doelmatig organiseren van een groot evenement (geluid) vast te stellen periode Regels ter bescherming van Handhavingsinzet eens per minimaal de bodem vast te stellen periode Vuurwerk (afleveren en Handhavingsinzet eens per minimaal afsteken) vast te stellen periode Naleving regels afval Handhavingsinzet eens per minimaal periode van meerdere jaren Lozen van afvalwater Handhavingsinzet eens per minimaal periode van meerdere jaren Naleving regels gebruik Handhavingsinzet projectmatig minimaal bouwstoffen Controle op ontheffing om Handhavingsinzet projectmatig minimaal vuur te stoken Geluidshinder 1 geluidshinder Handhavingsinzet projectmatig minimaal Als uitwerking van deze kadernota stelt het college van burgemeester en wethouders jaarlijks een integraal handhavingsprogramma vast. Het handhavingsprogramma heeft alleen betrekking op milieuhandhaving. Op 15 januari 2007 heeft de gemeenteraad het milieuhandhavingsprogramma 2007 vastgesteld. In het kader van de professionalisering van de milieuhandhaving hebben burgemeester en wethouders op 3 mei 2005 de Nota Milieuhandhaving en op 30 augustus de aanvulling Nota Milieuhandhaving gemeente Voorst vastgesteld. Deze nota's hebben betrekking op: doelen en condities, strategie en werkwijze, uitvoering en evaluatie. In dit hoofdstuk gaan we hier nader op in. Milieuhandhaving is onder te verdelen in inrichtinggebonden en niet-inrichtinggebonden handhaving. Het cluster Milieuhandhaving voert beide vormen van handhaving uit, al dan niet in de vorm van handhavingprojecten met andere handhavingpartners. 18

23 Het cluster Milieuhandhaving is belast met de uitvoering van de volgende noodzakelijke milieutechnische handhavingstaken: «Preventieve en repressieve bestuurlijke handhaving in het kader van de Wet milieubeheer;» Afhandeling van milieuklachten;» Advisering geluidsmaatregelen bij evenementen. Bij grootschalige muziekevenementen wordt in overleg met de afdeling OGV door het cluster Milieuhandhaving de naleving van de geluidsvoorschriften gecontroleerd. Toezicht op naleving van regels voor bodembescherming, afval(water), geluidsoverlast, etc. vindt plaats op basis van het zogeheten "piepsysteem". Dit betekent dat hierop geen actieve handhavingsinzet wordt gepleegd. De bovengenoemde taken zijn noodzakelijk omdat zij merendeels wettelijk verplicht zijn. De technische taken krijgen ondersteuning en worden deels uitgevoerd door het juridisch werkveld. De taakverdeling is in het werkproces handhaving opgenomen. In het kader van de professionalisering van de milieuhandhaving is in 2005 het inrichtingenbestand geactualiseerd door deze te spiegelen aan het bedrijvenbestand gemeente Voorst en de gegevens van de Kamer van Koophandel. Deze spiegeling heeft geresulteerd in een nieuw inrichtingenbestand. Voor 2006 resulteert dit in een inrichtingenbestand van 1820 (tegen in 2005). Nadat wij een extern bureau hebben gevraagd zogeheten aanvullende gevelcontroles bij inrichtingen uit te voeren is aan de hand van het resultaat van deze controles vastgesteld dat op 31 december 2006 in totaal inrichtingen in de gemeente Voorst aanwezig zijn die onder het regime van de Wet milieubeheer vallen. Dit aantal is exclusief de mestbassins die onder het Besluit mestbassins milieubeheer vallen. Deze mestbassins maken deel uit van een veehouderijbedrijf en beschouwen wij daarom niet als afzonderlijke inrichtingen. Inrichtingen waar tevens het Besluit voorzieningen en installaties milieubeheer (bv. propaantank) van toepassing is, wordt tevens niet apart meegenomen. 5.2 Priorítering Naast het actualiseren van het inrichtingenbestand hebben wij met behulp van een bestaande prioriteringsmethodiek de inrichtingen ingedeeld in vijf categorieën: A tot en met E. Inrichtingen met een hoog risico op negatieve effecten voor het milieu zijn in categorie A ingedeeld en inrichtingen met een laag risico in categorie E. Controle op de naleving van regels die voor inrichtingen gelden wordt volgens een door burgemeester en wethouders vastgestelde frequentie uitgevoerd. De inrichtingen zijn op basis hiervan als volgt ingedeeld: -18 inrichtingen categorie A; - 60 inrichtingen categorie B; inrichtingen categorie C; inrichtingen categorie D; -192 inrichtingen categorie E. 5.3 Borging personele en financiële middelen Het borgen van de personeelskosten voor milieutaken vindt plaats door vastlegging in de begroting. Er is een scheiding aangebracht tussen vergunningverlenende en handhavende activiteiten. Het resultaat van deze scheiding is dat vergunningverlener en handhaver twee verschillende personen zijn. 19

24 5.4 Bereikbaarheidsregeling buiten kantooruren De gemeente beschikt over een algemeen telefoonnummer waar meldingen doorgegeven kunnen worden. In het kader van deze regeling (onderdeel van het project professionalisering van de milieuhandhaving) dient bekeken te worden of deze dienst voldoet aan de criteria '24 uur per dag bereikbaar en beschikbaar'. 5.5 Strategie en werkwijze Nalevingsstrategie De gemeente Voorst heeft op basis van de kadernota Integrale handhaving de volgende nalevingsstrategie. Deze bestaat uit vier soorten milieuhandhaving:» Handhaving inrichtingen. In Voorst zijn circa 1124 inrichtingen als bedoeld in de Wet milieubeheer. Deze inrichtingen zijn ingedeeld in vier categorieën (zie kopje prioritering). Op basis van de bij deze behorende bezoekfrequentie controleert de gemeente Voorst sober en doelmatig op naleving van regels «Handhaving Wet bodembescherming en bijbehorende besluiten. Er wordt gecontroleerd op basis van klachten en meldingen. Incidenteel wordt gecontroleerd op de regels voor het opslaan in ondergrondse tanks en het gebruik van bouwstoffen bij grond-, weg-, water- en bouwweken. Daarnaast controleert zij incidenteel bij de verwijdering van ondergrondse tanks en bij bodem- en grondwatersaneringen.» Handhaving milieu-aspecten APV. Zonder een vooraf gestelde frequentie controleert de gemeente op met name het illegaal storten van afval, het verbranden van afval en geluidsoverlast bij evenementen. «Handhaving op basis van signalen van derden. De gemeente Voorst controleert naar aanleiding van klachten en meldingen. Toezichtstrategie Deze strategie bestaat uit de volgende onderdelen: «de voorbereiding van een controlebezoek;» de controlefrequentie van de toezichtsactiviteiten;» de wijze van afhandeling klachten, meldingen, ongevallen en incidenten; «de wijze van controle van nieuwe vergunningen; «de wijze van controle van administratieve bescheiden;» de wijze waarop voorlichting aan inrichtinghouders wordt gegeven;» de wijze waarop het toezicht en controle wordt gerapporteerd. Deze strategie dient op een aantal punten aangepast te worden (tekstuele aanpassingen), namelijk:» Controles worden in beginsel niet aangekondigd.» Opleveringscontroles worden uitgevoerd door de milieuvergunningverleners» Er wordt drie maanden na ontvangst van een AMvB-melding geen controle uitgevoerd, maar op het moment dat een periodieke milieucontrole gepland staat. Sanctiestrategie De gemeente Voorst, politie en Openbaar Ministerie hebben afspraken gemaakt over passende reacties bij geconstateerde overtredingen. Deze afspraken sluiten aan bij de zogeheten landelijke sanctiestrategie van het Landelijk Overleg Milieuhandhaving, die gericht is op het beëindigen van de overtredingen en/of het bestraffen van de overtreders. 20

25 Komend jaar zullen de kernbepalingen (onder een kernbepaling wordt verstaan: bepalingen (voorschriften) in een vergunning of regeling die de kern vormen van de te beschermen milieubelangen) tegen het licht aangehouden worden. Gedoogstrategie In de kadernota integrale handhaving is opgenomen dat gedogen alleen plaatsvindt indien er sprake is van tijdelijke overgangs- of overmachtsituaties. Het afgelopen jaar zijn er geen milieugedoogbeschikkingen afgegeven. Actiepunt: Werkinstructies, strategieën en protocollen dienen opnieuw tegen het licht gehouden te worden. Vervolgens worden de documenten in een handboek gebundeld. 5.6 Uitvoering Het doel van een handhavingsprogramma is het voor een bepaalde periode vastleggen hoe uitvoering wordt gegeven aan de handhavingsactiviteiten. Op 15 januari 2007 heeft de gemeenteraad het milieuhandhavingsprogramma 2007 vastgesteld. Bij het opstellen van dit programma is rekening gehouden met de prioriteitstelling overeenkomstig de kadernota integrale handhaving en de nota milieuhandhaving. 5.7 Evaluatie Milieuhandhaving is een cyclisch proces. Dit houdt in dat ervaringen in en de resultaten van de uitvoering worden meegenomen in aangepast beleid en benodigde capaciteit. Hiertoe vindt evaluatie, monitoring en verantwoording van inzet, prestaties en resultaten plaats door middel van het milieujaarverslag. Hierin is beschreven in hoeverre de gestelde doelstellingen in het jaar zijn behaald en welke aanpassingen eventueel gedaan moeten worden. Jaarlijks wordt een milieujaarverslag opgesteld en wordt verantwoording aan de raad en externe partijen (bv. VROM-inspectie en provincie) afgelegd. De provincie Gelderland ziet toe op naleving en uitvoering van het professionaliseringstraject milieuhandhaving. Hoogstwaarschijnlijk zal in 2007 een controle door deze instantie uitgevoerd worden. 6. Openbare Ruimte, Drank- en horecawet en APV (Afdeling OGV) Afdeling OGV heeft geen specifiek handhavingsbeleid ten aanzien van de Openbare Ruimte (bijvoorbeeld kap- en inritvergunning) en APV geformuleerd. Een uitzondering is het beleid met betrekking tot paracommercialisme. Er wordt gewerkt op basis van een piepsysteem. Voor een aantal vergunningen geldt dat de verlening en de handhaving door dezelfde persoon plaatsvindt. 6.1 Algemene Plaatselijke verordening Het toezicht wordt onder andere door de politie uitgevoerd. Bij evenementen (incl. feesttenten) wordt de controle steekproefsgewijs uitgevoerd door de betreffende gemeentelijk toezichthouder OGV. Bij grote en risicovolle evenementen (veiligheid) is controle altijd aan de orde. De notitie evenementenbeleid is nog in behandeling en zal na aanpassing opnieuw aan de raad worden aangeboden. De opzichters van OGV hebben ook een toezichthoudende taak wat betreft de APVbepalingen. 21

26 De handhaving vindt plaats via de politie (strafrechtelijk) en gemeente (bestuursrechtelijk). De bepalingen van de Awb (dwangsom, bestuursdwang) dienen te worden gevolgd. 6.2 Winkeltijdenwet Overtreding van openingstijden (bijvoorbeeld op zondag) is een economisch delict. Politie kan optreden als handhaver; gemeente kan bestuursrechtelijk optreden. Afhankelijk van de situatie wordt een keuze gemaakt uit de volgende bestuursrechtelijke instrumenten: last onder dwangsom of bestuursdwang. Voordat daadwerkelijk wordt over gegaan tot handhaving, ontvangt de overtreder een ambtelijke brief (opgesteld door één van de juristen) waarin het voornemen tot handhavend optreden wordt medegedeeld (uitgezonderd eventuele spoedbestuursdwang). In geval van overtreding van de openingstijden ligt de keuze van een last onder dwangsom het meest voor de hand. Het betreffende werkproces wordt grotendeels gevolgd. Uiteraard worden de bepalingen van de Awb (handhaving) gevolgd. 6.3 Drank- en Horeca wet De inspecteurs van de VWA (Voedsel en Waren Autoriteit) zijn als (enige) aangewezen als toezichthouders op de naleving van de Drank- en Horecawet. Als de horeca exploitant vrijwillig meewerkt, kan er toch toezicht uitgeoefend worden door de gemeente. Daarnaast blijkt uit de jurisprudentie, dat de gemeente wel onderzoek moet verrichten naar activiteiten in strijd met de vergunningvoorwaarden (naar aanleiding van een handhavingsverzoek). Een wetsvoorstel tot wijziging van de Drank- en Horecawet is voor advies naar de Raad van State gezonden. De wijziging heeft waarschijnlijk betrekking op de mogelijkheid om gemeentelijke toezichthouders voor handhaving van de DHV aan te wijzen. Indien er een handhavingsverzoek komt dat betrekking heeft op het bestemmingsplan en de DHW, dan vindt er een controle plaats door een toezichthouder van VROM. Voordat een Drank- en Horecavergunning kan worden verleend, dient de horeca inrichting te worden gecontroleerd of deze voldoet aan de eisen uit het Besluit eisen inrichtingen DHW. Door de controleur van de gebruiksvergunningen wordt, indien er een nieuwe drank- en horecavergunning nodig is, ook gecontroleerd op deze eisen. Voor de toekomst is dit zeker een aandachtspunt. De vraag is wie de inrichtingseisen DHW gaat controleren, circa 20 inrichtingen per jaar. De handhaving vindt plaats via politie, gemeente en VWA. De gemeente heeft diverse mogelijkheden, namelijk: inrichting (tijdelijk) sluiten, vergunning intrekken, personen toegang tot ruimte ontzeggen, dwangsom en bestuursdwang. Het gemeentelijk handhavingsbeleid is in ontwikkeling en zal in mei-juni 2007 gereed zijn. Het beleid paracommercialisme is reeds vastgesteld. Voor paracommerciële instellingen (zoals sportkantines) geldt, dat bij bijvoorbeeld overtreding van de aan de vergunning verbonden beperkende voorschriften eerst een schriftelijke waarschuwing wordt gegeven; bij herhaalde overtreding zal een aanschrijving last onder dwangsom volgen. Bij een derde overtreding zal de vergunning worden ingetrokken. Tot nu toe is door goed overleg steeds voorkomen dat handhavend moest worden opgetreden bij paracommerciële instellingen. Voor de commerciële horeca geldt ook een dergelijk regiem. Indien een leidinggevende niet aanwezig is, wordt een apart handhavingstraject ingesteld. Er wordt handhavend opgetreden als uit een administratieve controle blijkt dat de overtredingen niet zijn opgeheven. Tevens wordt handhavend opgetreden als blijkt dat er een nieuw bedrijf (bv. advertentie in het Voorster Nieuws) zonder vergunning zich in de gemeente heeft gevestigd. Met name op het gebied van de Drank- en horecawet komen er verzoeken tot handhaving binnen. 22