BESLUIT. Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet.

Transcriptie

1 Nederlandse Mededingingsautoriteit BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Nummer 3799/ 9 Betreft zaak: 3799/NCD - Overwhere I. MELDING 1. Op 20 november 2003 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse Mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat NCD Nederlandse Cement Deelnemingsmaatschappij B.V. voornemens is zeggenschap te verkrijgen, in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet, over Beheermaatschappij BBN B.V., middels Bouwmaterialenhandel Overwhere B.V. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 229 van 26 november Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. II. PARTIJEN 2. NCD Nederlandse Cement Deelnemingsmaatschappij B.V. (hierna: NCD) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Zij is houdstermaatschappij van een aantal dochtermaatschappijen die actief zijn als toeleverancier in de bouwsector. De voornaamste activiteiten van deze dochters zijn de groothandel in bouwmaterialen, de productie en verkoop van betonmortel, de productie en verkoop van grondstoffen en de productie en handel van betonproducten. NCD houdt [een minderheid] * van de aandelen in Beheermaatschappij BBN B.V. (hierna: BBN). 3. Bouwmaterialenhandel Overwhere B.V. (hierna: Overwhere) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Overwhere is een 100%-dochtermaatschappij van Ooms Avenhorn Groep B.V. Overwhere is een houdstermaatschappij met als enige activiteit het houden van [een minderheid] van de aandelen in BBN. De resterende [minderheid] van de aandelen in BBN is in handen van een groep particuliere investeerders. BBN is actief in de sectoren * In deze openbare versie van het besluit zijn bepaalde gegevens of marktaandelen, om redenen van vertrouwelijkheid, weggelaten of weergegeven door middel van een bandbreedte waarbinnen het marktaandeel zich bevindt; e.e.a. is tussen vierkante haken geplaatst. 1 Openbare versie

2 betonmortel middels twee eigen betonmortelcentrales, in de bouwmaterialengroothandel en de bouwmaterialendetailhandel en verhuur van bouwgereedschappen. III. DE GEMELDE OPERATIE 4. De gemelde operatie betreft de overname door NCD van alle aandelen van Ooms Avenhorn Groep B.V. in Overwhere. NCD vergroot door de overname haar aandeel in BBN, middels Overwhere, naar [een meerderheidsbelang]. Aan deze aandelen is eveneens [een meerderheid] van de stemrechten in de algemene vergadering van aandeelhouders (hierna: AvA) van BBN verbonden. Besluiten, waaronder de benoeming van het bestuur en de Raad van Commisarissen, in de AvA van BBN worden genomen bij gewone meerderheid. Met [een meerderheid] van de stemrechten zal NCD derhalve uitsluitende zeggenschap over BBN verkrijgen. NCD zal volgens partijen geen aandeelhoudersovereenkomsten sluiten met een of meer van de resterende particuliere aandeelhouders. Partijen hebben hieromtrent een Overeenkomst tot koop en verkoop van aandelen in het kapitaal van bouwmaterialenhandel Overwhere B.V. d.d. 13 oktober 2003 overgelegd. IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT 5. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 4, omschreven transactie leidt er toe dat NCD uitsluitende zeggenschap verkrijgt over BBN, middels Overwhere. 6. Betrokken ondernemingen zijn NCD en BBN. 7. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt. V. BEOORDELING A. RELEVANTE MARKTEN Rel evant e pr oduct mar kt en 8. Volgens de opgave van partijen is er sprake van horizontale overlap tussen de activiteiten van NCD en BBN op het gebied van de groothandel in bouwmaterialen en de productie en verkoop van natte betonmortel. NCD is tevens actief op het gebied van de handel in de grondstoffen zand en grind, welke grondstoffen onder meer gebruikt kunnen worden voor de 2 Openbare versie

3 productie van betonmortel. 1 BBN is niet actief op het gebied van de handel in grondstoffen, maar is, evenals NCD zelf, een afnemer van grondstoffen voor de productie van natte betonmortel. Derhalve is er sprake van een verticale relatie tussen de handel in grondstoffen en de productie en verkoop van betonmortel. 9. Voorts heeft BBN zeer beperkte activiteiten op het gebied van de detailhandel in bouwmaterialen, middels een joint venture in twee Karwei -winkels met Doe-het-zelf -artikelen. Gelet op de zeer beperkte omvang van deze activiteiten van BBN zal hier verder niet op worden ingegaan. Horizontale overlap (i) Groothandel in bouwmaterialen 10. Evenals in eerdere besluiten 2 kan het in het onderhavige geval in het midden blijven of de relevante productmarkt de markt voor de groothandel in bouwmaterialen in het algemeen is, of dat afzonderlijke productmarkten dienen te worden onderscheiden naar verschillende producten of productgroepen en verschillende categorieën afnemers (bijvoorbeeld aannemers, de verwerkende industrie, doe-het-zelf-retail en overige retail) aangezien de materiële beoordeling van de gevolgen van de onderhavige concentratie hierdoor niet wordt beïnvloed (zie punt 16). (ii) Productie en verkoop van natte betonmortel 11. NCD en BBN zijn beide actief op het gebied van de productie en handel in natte betonmortel. In eerdere besluiten 3 is uitgegaan van een aparte productmarkt voor natte betonmortel. Voor de beoordeling van de gevolgen van de onderhavige concentratie wordt eveneens uitgegaan van een aparte markt voor natte betonmortel (zie punt 19). Verticale relatie (iii) Productie en handel in grondstoffen 1 Betonmortel is het onverharde mengsel van cement, water, zand en grind. 2 Zie bijvoorbeeld het besluit van 12 juli 2000 in zaak 1959/Raab Karcher Bouwstoffen De Waardt Groep, punt 9. 3 Zie bijvoorbeeld het besluit van 23 februari 2003 in zaak 3284/Van Nieuwpoort De Hoop Terneuzen Readymix, punt Openbare versie

4 12. In eerdere besluiten 4 is aangegeven dat er op het gebied van grondstoffen mogelijk aparte markten bestaan voor: (i) ophoogzand, (ii) beton- en metselzand, (iii) grind en (iv) overige grondstoffen. Voor de beoordeling van de gevolgen van de onderhavige concentratie kan het eveneens in het midden blijven of op het gebied van grondstoffen een nader onderscheid dient te worden gemaakt naar type grondstof, aangezien de materiële beoordeling hierdoor niet wordt beïnvloed (zie punt 23). Rel evant e geogr af ische mar kt en Horizontale overlap (i) Groothandel in bouwmaterialen 13. Hoewel het gezien transportkosten en bouwplanning aannemelijk is dat de afzet van bouwmaterialen plaatsvindt in een beperkte straal rondom een vestiging en dat daardoor sprake kan zijn van regionale of lokale markten, kan het evenals in eerdere besluiten 5 in het midden worden gelaten of de geografische dimensie van de markt voor de groothandel in bouwmaterialen nationaal is of dat sprake is van regionale of lokale markten. De materiële beoordeling van de gevolgen van de onderhavige concentratie wordt hierdoor niet beïnvloed (zie de punten 16 en 17). (ii) Productie en verkoop van natte betonmortel 14. Uit eerdere besluiten 6 volgt dat natte betonmortel in vrijwel alle gevallen wordt geleverd en verwerkt binnen een leveringsgebied dat kan worden voorgesteld als een cirkel met een straal van 30 à 40 kilometer, met als middelpunt de locatie van de desbetreffende betonmortelcentrale. Door overlap in het geografische bereik van betoncentrales zou echter sprake kunnen zijn van een homogenisering van de concurrentievoorwaarden in een groter gebied. Evenals in eerdere besluiten, kan het in het onderhavige geval in het midden blijven of de markt voor natte betonmortel lokaal, nationaal of ruimer dan nationaal is, aangezien de materiële beoordeling hierdoor niet wordt beïnvloed (zie de punten 19 tot en met 21). Verticale relatie (iii) Productie en handel in grondstoffen 4 Zie bijvoorbeeld het besluit van 28 mei 2002 in zaak 2957/ENCI Paes, punt 22 en het besluit in zaak 3284/Van Nieuwpoort De Hoop Terneuzen Readymix, reeds aangehaald, punt Zie bijvoorbeeld het besluit in zaak 1959/Raab Karcher Bouwstoffen De Waardt Groep, reeds aangehaald, punt Zie bijvoorbeeld het besluit van 20 juli 2001 in zaak 2427/NCD Fernhout, de punten 32 tot en met Openbare versie

5 15. Evenals in eerdere besluiten kan het in het midden blijven of voor de markt(en) voor de productie van en handel in grondstoffen dient te worden uitgegaan van regionale markten, een nationale markt of van een markt die ruimer is dan nationaal, aangezien de uiteindelijke beoordeling hierdoor niet wordt beïnvloed (zie de punten 23 en 24). B. GEVOLGEN VAN DE CONCENTRATIE Horizontale overlap (i) Groothandel in bouwmaterialen 16. Partijen schatten de omvang van de mogelijk nationale markt voor de groothandel in bouwmaterialen in 2002 naar waarde op circa EUR 2 miljard tot EUR 2,5 miljard. 7 Uitgaande van een omvang van EUR 2 miljard, is het gezamenlijke marktaandeel van NCD en BBN op deze markt in 2002 in Nederland minder dan 15%. Volgens de opgave van partijen blijven het gezamenlijke marktaandeel van NCD en BBN beneden de 20% indien mogelijke deelmarkten worden onderscheiden. Er is geen reden om aan de opgave van partijen te twijfelen. Naast partijen zijn er diverse andere spelers in Nederland op dit gebied actief, waaronder grotere spelers zoals Raab-Karcher, Jongeneel, PontMeyer en CRH-Cementbouw. 17. Op een mogelijk regionale of lokale markt op basis van de vestigingsplaats van de bouwmaterialenwinkels bestaat geen overlap tussen de activiteiten van partijen, aangezien daarvoor de vestigingsplaatsen te ver uit elkaar liggen. 18. Gezien het gezamenlijke marktaandeel van partijen is er geen reden om aan te nemen dat als gevolg van de concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de markt(en) voor de groothandel in bouwmaterialen op significante wijze wordt belemmerd. (ii) Productie en verkoop van natte betonmortel 19. NCD schat de omvang van de mogelijk nationale markt voor natte betonmortel in 2002 naar waarde op circa EUR 680 miljoen. 8 Op deze mogelijk nationale markt bedraagt het marktaandeel naar waarde van NCD circa [10-20]% en van BBN circa [0-10]%. Partijen schatten de 7 De schatting van partijen is gebaseerd op cijfers van brancheonderzoek door de Rabobank ( Cijfers & Trends in de Bouw, groothandel hout- en bouwmaterialen ). 8 De schatting van partijen is gebaseerd op het totale marktvolume van 8 miljoen m 3 en uitgaande van een gemiddelde prijs per m 3 betonmortel van EUR Openbare versie

6 omvang van de mogelijk nationale markt voor natte betonmortel in 2002 naar volume op circa 8 miljoen m 3. 9 Naar volume bedraagt het marktaandeel van NCD circa [10-20]% en van BBN circa [0-10]%. 20. Op een mogelijk ruimer dan nationale markt voor natte betonmortel zal het gezamenlijke marktaandeel van NCD en BBN kleiner zijn dan op een nationale markt, aangezien NCD en BBN vrijwel uitsluitend in Nederland actief zijn. 21. De betonmortelcentrales van BBN bevinden zich in Noord-Holland; die van NCD voornamelijk in Noord-, Oost-, Midden- en West-Nederland. Op een mogelijk lokale markt voor natte betonmortel, die beperkt is tot de maximale verwerkingscirkel met een doorsnee tot 40 km rond iedere betoncentrale, is er geen overlap tussen de betonmortelcentrales van NCD en BBN. 22. Gezien het gezamenlijke marktaandeel van partijen, de geringe toevoeging door BBN aan het marktaandeel van NCD en de aanwezigheid van sterke concurrenten, zoals Cementbouw, Mebin en Van Nieuwpoort, is er geen reden om aan te nemen dat als gevolg van de concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de markt voor natte betonmortel op significante wijze wordt belemmerd. Verticale relatie (iii) Productie en handel in grondstoffen 23. Partijen schatten de omvang van de mogelijke nationale markt voor de productie van en handel in grondstoffen in 2002 tussen circa EUR 300 miljoen en EUR 350 miljoen. 10 Uitgaande van een omvang van EUR 300 miljoen, is het marktaandeel van NCD minder dan 10% op een nationale markt voor de productie en handel in grondstoffen. Partijen geven aan dat dit niet anders is indien afzonderlijke productmarkten worden onderscheiden voor (1) ophoogzand, (2) 9 De schatting van partijen is gebaseerd op het besluit 2427/NCD Fernhout, reeds aangehaald, op de Industriemonitor van het CBS (editie 2000, p. 6) en op cijfers van de website van Mebin. De Vereniging van ondernemingen van betonmortelfabrikanten in Nederland (VOBN) gaat eveneens uit van een marktomvang van circa 8 miljoen m Partijen schatten dat in Nederland circa 30 miljoen ton zand en grond wordt verhandeld voor gemiddeld EUR 11 per ton, waarmee de totale omvang circa EUR 330 miljoen bedraagt. Er is geen reden om aan de opgave van partijen te twijfelen. Vergelijk het besluit van 3 november 2000 in zaak 2134/ Houdstermaatschappij Dekker B.V. - Janssen de Jong Productie B.V. waar de omvang van de grondstoffenmarkt voor wat betreft Nederland door partijen wordt ingeschat tussen circa EUR 295 miljoen en EUR 363 miljoen. 6 Openbare versie

7 beton- en metselzand, (3) grind en (4) overige grondstoffen. Er is geen reden om aan de opgave van partijen te twijfelen. 24. Op een mogelijk ruimer dan nationale markt voor productie van en handel in grondstoffen zal het marktaandeel van NCD kleiner zijn dan op een nationale markt, aangezien NCD vrijwel uitsluitend in Nederland actief is. Bij een marktafbakening op regionaal niveau is geen sprake van een verticale relatie tussen de activiteiten van partijen, omdat NCD en BBN in verschillende regio s zijn gevestigd. 25. Aangezien BBN niet actief is op het gebied van de handel in grondstoffen en gelet op de beperkte marktpositie van zowel NCD als BBN op het gebied van de productie en handel in natte betonmortel is er geen reden om aan te nemen dat de onderhavige concentratie marktafsluitende effecten zal hebben. VI. CONCLUSIE 26. Na onderzoek van deze melding is de directeur-generaal van de Nederlandse Mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. 27. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de Nederlandse Mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist. Datum: 30 december 2003 De directeur-generaal van de Nederlandse Mededingingsautoriteit, voor deze: W.g. Drs. E.J. Kloosterhuis Plv. directeur Concentratiecontrole 7 Openbare versie

8 Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na de dag van bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepsschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM Rotterdam 8 Openbare versie