Implementatie van klinische richtlijnen

Transcriptie

1 Implementatie van klinische richtlijnen Leen De Coninck en Sarah Vanderstraeten Inleiding Theoretisch kader Toepassing in de klinische praktijk Referenties Implementatie van klinische richtlijnen Inleiding Theoretisch kader Toepassing in de klinische praktijk Referenties Implementatie van klinische richtlijnen 1

2 Doel richtlijnen Struikelblokken bij implementatie Succesfactoren Implementatietools inleiding Doel richtlijnen Struikelblokken bij implementatie Succesfactoren Implementatietools inleiding Doel klinische richtlijnen: Effectieve zorg/hulp verlenen gebaseerd op recent en kwaliteitsvol bewijsmateriaal Een probleem in de klinsiche setting aanpakken (vb zwak beleid aangaande pijncontrole) Uitmuntendheid in zorgverlening bereiken door te voldoen aan kwaliteitsnormen Een innovatie introduceren (vb een nieuwe methodiek) Werkomgeving creeër die uitmuntendheid mogelijk maakt 2

3 Ondanks bekendheid: inadequaat (Bero et al., 1998; Thomas et al., 1999; Wensing, Van der Weijden, & Grol, 1998, Davies,Edwards, Ploeg, & Virani, 2008; Higuchi, Davies, Edwards, Ploeg, & Virani, 2011) Doel richtlijnen Struikelblokken bij implementatie Succesfactoren Implementatietools inleiding Barrières intern aan richtlijn Onduidelijke aanbevelingen Aanbeveling te algemeen Complexe statistische analyses Niet toegepast op de respectievelijke context (Sign 50; Wallis, 2012; Panagiari, 2008) 3

4 Barrières extern aan richtlijn: Structurele en organisatorische factoren (vb financiële beperkingen; te weinig tijd; tekort aan uitrusting; gebrekkige coördinatie; afwezigheid adminsitratieve ondersteuning) Peers (vb lokale interventies verschillen van voorgestelde evidentie) Individuële factoren (vb kennis-vaardigheden-attitudes, Skepticisme aangaande resultaten EBP tegenover traditionele interventies; gevoel geen autoriteit te hebben om veranderingen aan te brengen) Hulpverlener-patiënt interactie (vb probleem met informatiedoorgave) (Sign 50; Wallis, 2012; Panagiari, 2008) Doel richtlijnen Struikelblokken bij implementatie Succesfactoren Implementatietools inleiding 4

5 Management (alle niveau s) streeft facilitering van de implementatie van richtlijnen na Richtlijnen worden geselecteerd d.m.v. systematisch, participatief proces: belanghebbenden worden geïdentificeerd en betrokken bij het implementatieproces bereidheid van omgeving tot implementatie wordt beoordeeld Succesfactoren Management (alle niveau s) streeft facilitering van de implementatie van richtlijnen na Richtlijnen worden geselecteerd d.m.v. systematisch, participatief proces: belanghebbenden worden geïdentificeerd en betrokken bij het implementatieproces bereidheid van omgeving tot implementatie wordt beoordeeld Succesfactoren Richtlijn wordt aangepast aan de lokale context Belemmerende en bevorderende factoren voor gebruik richtlijn worden beoordeeld en aangepakt interventies worden gekozen op basis van kans op succes gedetecteerde barrières worden weggewerkt Succesfactoren 5

6 Gebruik van de richtlijn wordt systematisch gemonitord en in stand gehouden Evaluatie van de effecten van de richtlijn is een integraal onderdeel van het gehele proces Succesfactoren Er zijn voldoende middelen om de activiteiten met betrekking tot alle aspecten van de implementatie van richtlijnen uit te voeren Succesfactoren Doel richtlijnen Struikelblokken bij implementatie Succesfactoren Implementatietools inleiding 6

7 Knowledge to action model (RNAO, 2012) Clinical pathway (E-P-A, 2014) Practical steps towards guideline implementation (Sign50) Knowledge to action model (RNAO, 2012) Clinical pathway (E-P-A, 2014) Practical steps towards guideline implementation (Sign50) Inleiding Theoretisch kader Toepassing in de klinische praktijk Referenties Implementatie van klinische richtlijnen 7

8 Stap 1: identificeer het probleem en selecteer en beoordeel de klinische richtlijn Stap 2: evalueer de context en de bereidwilligheid van de omgeving Stap 3: bekijk de facilitatoren en barrières Stap 4: selecteer en implementeer de op maat gekozen interventies en strategieën Stap 5: evalueer Theoretisch kader Stap 1: identificeer het probleem en selecteer en beoordeel de klinische richtlijn Stap 2: evalueer de context en de bereidwilligheid van de omgeving Stap 3: bekijk de facilitatoren en barrières Stap 4: selecteer en implementeer de op maat gekozen interventies en strategieën Stap 5: evalueer Theoretisch kader Probleem? Omvang? - kloofanalyse Stap 1: identificeer het probleem en selecteer en beoordeel de klinische richtlijn 8

9 PIPOH Richtlijn: Toepasbaarheid Mate van actuele implementatie Wenselijkheid doorverwijzing Vlotheid implementatie bepaalde aanbevelingen Stroefheid implementatie bepaalde aanbevelingen Graad van evidentie aanbevelingen Stap 1: identificeer het probleem en selecteer en beoordeel de klinische richtlijn Stap 1: identificeer het probleem en selecteer en beoordeel de klinische richtlijn Stap 2: evalueer de context en de bereidwilligheid van de omgeving Stap 3: bekijk de facilitatoren en barrières Stap 4: selecteer en implementeer de op maat gekozen interventies en strategieën Stap 5: evalueer Theoretisch kader - Aanpassen aan de context - Belanghebbenden analyeren - Middelen? Stap 2: evalueer de context en de bereidwilligheid van de omgeving 9

10 Stap 1: identificeer het probleem en selecteer en beoordeel de klinische richtlijn Stap 2: evalueer de context en de bereidwilligheid van de omgeving Stap 3: bekijk de facilitatoren en barrières Stap 4: selecteer en implementeer de op maat gekozen interventies en strategieën Stap 5: evalueer Theoretisch kader Mogelijke facilitatoren: Groepsinteractie Positieve attitude en geloof van het personeel Steun van de leiders Interorganisationele samenwerking Mogelijke barrières: Negatieve attitude en geloof van het personeel Gelimiteerde integratie van de richtlijn in de structuren en de processen van de organisatie Stap 3: bekijk de facilitatoren en barrières Facilitatoren Jongeman nog fitter/energieker Oud vrouwtje wordt ontlast Barrières Onbekend? Welke gevolgen? Stap 3: bekijk de facilitatoren en barrières 10

11 Stap 1: identificeer het probleem en selecteer en beoordeel de klinische richtlijn Stap 2: evalueer de context en de bereidwilligheid van de omgeving Stap 3: bekijk de facilitatoren en barrières Stap 4: selecteer en implementeer de op maat gekozen interventies en strategieën Stap 5: evalueer Theoretisch kader Implementatie + actie Stap 4: selecteer en implementeer de op maat gekozen interventies en strategieën Stap 1: identificeer het probleem en selecteer en beoordeel de klinische richtlijn Stap 2: evalueer de context en de bereidwilligheid van de omgeving Stap 3: bekijk de facilitatoren en barrières Stap 4: selecteer en implementeer de op maat gekozen interventies en strategieën Stap 5: evalueer Theoretisch kader 11

12 Evaluatie Duurzaamheid? Stap 5 Evalueer Evalueer Outcome indicatoren Procesindicatoren Structuurindicatoren Stap 5 Evalueer Inleiding Theoretisch kader Toepassing in de klinsche praktijk Referenties Implementatie van klinische richtlijnen 12

13 Probleem Omvang Kloofanalyse stap 1: Identifideer het probleem, selecteer en beoordeel de klinische richtlijn Probleem ET bij Ziekte van Parkinson? Omvang Kloofanalyse stap 1: Identifideer het probleem, selecteer en beoordeel de klinische richtlijn 13

14 Probleem Omvang snel/traag implenteerbare aanbevelingen Nood? Kloofanalyse stap 1: Identifideer het probleem, selecteer en beoordeel de klinische richtlijn Probleem Omvang Kloofanalyse Reeds voldaan aan aanbevelingen Gedeeltelijk voldaan onbeantwoord stap 1: Identifideer het probleem, selecteer en beoordeel de klinische richtlijn Aanpassen ad context Belanghebbenden middelen stap 2: Evalueer de context en bereidwilligheid van de omgeving 14

15 Aanpassen ad context AMPS CPT Belanghebbenden middelen stap 2: Evalueer de context en bereidwilligheid van de omgeving Aanpassen ad context Belanghebbenden ET/ MZ/ PT /Geriatrisch VPK/ arts / kiné / MW middelen stap 2: Evalueer de context en bereidwilligheid van de omgeving Aanpassen ad context Belanghebbenden Middelen Financiële middelen Collega s stap 2: Evalueer de context en bereidwilligheid van de omgeving 15

16 Facilatotoren Aanbevelingenwerden reeds toegepast Positieve attitude + grote leergierigheid bij personeel Voldoende ruimte Multidisciplinair team Barrières Weinig tijd (10 weken) Korte opnameduur patiënten Weinig personen met de ziekte van Parkinson (+ geen zuivere vorm) Implementatieproces loopt niet door stap 3: Bekijk facilitatoren en barrrières Implementatie Lange opnameduur Toepassing werkkaarten Korte opnameduur Slechts enkele aanbevelingen Stap 4: implementeer Toepassing van de aanbevelingen : dagactiviteitenlijst Vermoeidheid Tijd Activiteit(en) Medicatie 1 = niet vermoeid 5= heel erg vermoeid 10-11u Ergo + kine u Rust x u Eten u Rust u Bezoek u Toiletbezoek u Tv kijken Stap 4: implementeer 16

17 Implementatiestrategieën Educatieve bijeenkomst Lokale opinieleider Onbewust Patiëntgemedieerde interventies Lokale consensusprocessen Stap 4: implementeer Structuur transfers Stap 4: implementeer Is een richtlijnimplementatie haalbaar op een afdeling geriatrie van een AZ? 2 van de 4 ET gebruiken richtlijn nog in de praktijk 4 aanbevelingen worden frequent toegepast Kleinschalige veranderingen (behandeling) stap 5: evalueer 17

18 Kan de richtlijnimplementatie leiden tot blijvende veranderingen qua diagnostiek en behandeling? Zorg is verbeterd Stilstaan bij eigen handelen Grotere theoretische basis stap 5: evalueer Inleiding Theoretisch kader Toepassing in de klinische praktijk Referenties Implementatie van klinische richtlijnen Toepassingen in de klinische praktijk 18

19 Stap 1: identificeer het probleem en selecteer en beoordeel de klinische richtlijn Stap 2: evalueer de context en de bereidwilligheid van de omgeving Stap 3: bekijk de facilitatoren en barrières Stap 4: selecteer en implementeer de op maat gekozen interventies en strategieën Stap 5: evalueer Toepassingen in de klinische praktijk Inleiding Theoretisch kader Toepassing in de klinsche praktijk Referenties Implementatie van klinische richtlijnen Ergotherapie Nederland (2009) Ergotherpaie bij de ziekte van Parkinson. Lemma, Den Haag. RNAO (2012) Toolkit implementation clinical practice guidelines. RNAO, Ontario. Referenties 19