Workshop Van kennis naar actie - het overbruggen van de kloof tussen weten en doen -

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Workshop Van kennis naar actie - het overbruggen van de kloof tussen weten en doen -"

Louisa van den Pol
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Improving Mental Health by Sharing Knowledge Workshop Van kennis naar actie - het overbruggen van de kloof tussen weten en doen - Marleen Hermens & Peter van Splunteren 17 november 2011 VGCT congres

2 Doel van deze sessie Inzicht in effectieve invoering van evidence based interventies (EBI) ('implementatiekunde') Inzicht in resultaten enkele implementatieprojecten en studies Tips genereren om zelf aan de slag te gaan voor betere toepassing van EBI 2

3 Korte interviews Presentatie onderzoeksbevindingen Marleen Hermens Korte discussie Wat werkt bij implementeren van EBI? Peter van Splunteren Speeddaten Agenda Conclusies en plenaire afsluiting 3

4 Het implementeren van richtlijnen lukt - deels Improving Mental Health by Sharing Knowledge

5 Wat is er bekend over de toepassing van richtlijnen? 1. mate van toepassing 2. belemmeringen 3. mogelijke oplossingen 5

6 Over 4 richtlijnen is iets bekend over de mate van implementatie Persoonlijkheidsstoornissen kloofstudie Angststoornissen doorbraakproject en onderzoek Depressie doorbraakprojecten Schizofrenie doorbraakprojecten Zie: van Splunteren & Hermens. Van kennis naar actie toepassing van richtlijnen in de ggz. Tijdschrift voor Gedragstherapie, november

7 De richtlijn Persoonlijkheidsstoornissen lijkt slechts deels geïmplementeerd Borderline Persoonlijkheidsstoornis: Kern aanbevelingen: Goede snelle diagnostiek Psychotherapie eerste keuze behandeling Kloofstudie: 10 ggz-instellingen (1/3 Nederlandse bevolking) DBC data en focusgesprekken Uitkomsten kloof: Van 6 ggz-instellingen (60%).???? % meteen goede (BPS) diagnose???? % meteen goede behandeling (psychotherapie) Belemmeringen: 8 ggz-instellingen (80%) Zie: Hermens e.a. Barriers to Implementing the Clinical Guideline on Borderline Personality Disorder in the Netherlands. Psychiatric Services 2011;62:

8 De richtlijn Persoonlijkheidsstoornissen lijkt slechts deels geïmplementeerd Borderline Persoonlijkheidsstoornis: Kern aanbevelingen: Goede snelle diagnostiek Psychotherapie eerste keuze behandeling Kloofstudie: 10 ggz-instellingen (1/3 Nederlandse bevolking) DBC data en focusgesprekken Uitkomsten kloof: Van 6 ggz-instellingen (60%). 85% meteen goede diagnose 23% meteen goede behandeling (PT) Fidelity psychotherapie: niet onderzocht PT vaak in lagere intensiteit Belemmeringen: 8 ggz-instellingen (80%): Capaciteit PT Organisatorisch: Systematisch implementeren is lastig Cl: no show Hv + Cl: lang doorgaan Zie: Hermens e.a. Barriers to Implementing the Clinical Guideline on Borderline Personality Disorder in the Netherlands. Psychiatric Services 2011;62:

9 De toepassing van de richtlijn depressie verbeterde tijdens doorbraakprojecten Richtlijn Depressie: Stepped care uitgangspunt Onderscheid ernstige en nieternstige depressie Lichte interventies begeleide zelfhulp, psycho-educatie en PST Meer intensieve interventies zijn CGT en IPT, eventueel met farmacotherapie 2 Doorbraakprojecten: 200 hv-ers en 850 cliënten (70% niet ernstige, 30% ernstige depressie) Uitkomsten: % cliënten dat < 1 maand een gepaste stepped care behandeling bij ernstige depressies: Pr. 1: steeg van 50% naar 66%. Pr. 2: daalde van 60% naar 58% naar 41%, en steeg naar 71%. D.w.z.: De zorg verbeterde. Maar: 30% - 60% van de cliënten moest > 1 maand wachten op een passende behandeling. Belemmeringen: Gebrek aan: Tijd Kennis Vaardigheden Monitoring schiet er bij in 9

10 De toepassing van de richtlijn Angststoornissen verbeterde iets tijdens doorbraakproject Richtlijn Angststoornissen: Stepped care uitgangspunt Screening en diagnostiek Onderscheid complexe en niet-complexe angststoornissen. Lichte interventies: begeleide zelfhulp, kortdurende behandeling (CGT 4-6 sessies), relaxatie therapie, psycho-educatie Meer intensieve interventies: CGT of antidepressiva. 1 doorbraakproject 120 hv-ers en 680 cliënten (1 e en 2 e lijn) naar o.a. screening en diagnostiek. Onderzoek Door Fennema (e.a. 2011), o.a. naar modelgetrouwheid (fidelity) van behandelingen. Eén ggz-instelling 3 jaar gevolgd. Uitkomsten: % cliënten met een verhoogde 4DKLscore waarbij < 2 wkn nadere diagnostiek plaatsvond (streef% was 80%): steeg van 63% naar 77% en daalde naar 68%. Modelgetrouwheid was redelijk tot goed. Echter: De intensiteit van PT was te laag. Belemmeringen: Gebrek aan: Tijd Kennis Vaardigheden 10

11 De toepassing van de richtlijn Schizofrenie verbeterde tijdens doorbraakprojecten Richtlijn Schizofrenie: Bewezen effectieve interventies: (Functie) Assertive Community Treatment (F)ACT CGT Psycho-educatie Gezinsinterventie Individual Placement and Support Farmacotherapie 2 Doorbraakprojecten : 260 hv-ers en cliënten Uitkomsten: CGT aan het begin en aan het eind van het project: Interventie beschikbaar (wie/pt): 70%-83% Protocol beschikbaar (hoe): 33%-60% Ontvangen door cliënten: 3%-10%. Belemmeringen: Organisatorisch Complexiteit van vernieuwing Capaciteit Tijd Productiedruk 11

12 Implementatieprojecten zorgen voor verbetering, maar deze zijn door allerlei belemmeringen bescheiden Implementatieprojecten laten positieve resultaten zien. Zorgprocessen laten verbeteringen zien. Echter, veel cliënten krijgen niet de behandeling die aanbevolen wordt. Na diagnose wordt grofweg 40-60%, de helft, conform de richtlijn behandeld. Fidelity/intensiteit van psychotherapie: dan lager % optimaal behandeld. Door allerlei belemmeringen lukt de implementatie maar deels. Structureel: capaciteit hulpverleners, financiering van gezondheidszorg. Organisatorisch: te weinig tijd en gebrekkige samenwerking. Therapeut: onvoldoende kennis en vaardigheden. Financiële belemmeringen kunnen vaak moeilijk aangepakt worden. Effectieve implementatie bestaat uit een combinatie van meerder interventies. 12

13 Oplossingen voor belemmeringen kunnen gezocht worden in de ontwikkeling van zorgpaden systematisch onderzoek zorgpaden monitoring 13

14 Wat werkt bij implementeren van EBI? Improving Mental Health by Sharing Knowledge

15 Wat is implementeren? Planmatige invoering van veranderingen van bewezen waarde in de zorg. Literatuurlijst op aanvraag verkrijgbaar 15

16 Wat werkt? Bekende determinanten Kenmerken Innovatie (Rogers) Voordeel, complexiteit,aanpasbaar, probeerbaar Kenmerken toepasser Kennis, attitude en vaardigheden Snelheid van implementatie Kenmerken team / organisatie Organisatiebelemmeringen Kenmerken zorgsysteem Systeembelemmeringen Trimbos-instituut Van Weten naar doen (RVZ 2005)

17 Wat werkt? De PDCA-cyclus (Deming) De uitkomsten van (zorg)processen /werk van te voren definiëren Vervolgens de uitkomsten meten en evalueren Daarna de uitkomsten verbeteren Leren centraal stellen act plan study do BSC R. Huijsman, vrij naar Deming

18 Wat werkt? Effectieve strategiën (Grol, 2003; Grol & Wensing, 2001; Oxman, 1995; Davis, 1997) Meestal effectief Interactieve educatie kleine groep Reminders ICT ondersteuning in zorg Taakherschikking Soms effectief Inzet opinieleiders Combinatie van educatieve strategieën Feedback op handelen Patiëntgerichte interventies Multidisciplinaire samenwerking Financiële prikkels Gecombineerde interventies Beperkt effectief Conferenties Verspreiden educatief materiaal

19 Wat werkt? Interventies faseren Oriëntatie Inzicht Acceptatie Verandering Behoud Kennis Verspreiden materialen, voorlichting, discussies Verspreiden materialen, opinieleiders inzetten, congressen Financiële prikkels, Feedback Attitude Massamedia gebruik Opinieleiders inzetten Training/ Scholing interactief Reminders, feedback Audits, accreditatie Vaardig heden Training/ scholing interactief Intervisie, scholing interactief Training/ scholing 19

20 Wat werkt? Motiveren van mensen Zichtbare voordelen (what's in it for me?); Vertrouwen dat men het gewenste gedrag kan uitvoeren (selfefficacy); Beloning; Feedback over resultaten; Mening van belangrijke collega s; Betrokkenheid bij veranderproces. (Motivatieleer: Bandura; Maslov, Weiner, Kuhl)

21 Thema Checklist Toepassen EBI Specificatie Er is sprake van gedeelde visie op EBI Visie op zorg, wat belangrijk is voor cliënten, hoe de markt in elkaar zit. Professionals hebben voldoende kennis, vaardigheden en attitude Er zijn voldoende prikkels Er zijn voldoende middelen Hulpverleners zijn getraind en competent Prikkels motiveren tot verandering geld, status, gadgets, prestige, etc Er zijn middelen ter beschikking om veranderingen door te voeren (tijd, geld, menskracht, etc) Er is een realistisch plan van aanpak Monitoring: de voortgang wordt bewaakt Gewenste situatie; belemmeringen voor verandering; smart doelen; doelgroepen ; beïnvloedende factoren; interventies. Er zijn indicatoren om het veranderproces te bewaken en geven van feedback. 21

22 Speeddaten Welke EBI worden in uw organisatie niet goed toegepast? Hoe zou dat beter kunnen? En wat kan uw bijdrage daaraan zijn? Bespreek met buurman/vrouw en met tenminste iemand anders. Schrijf op geeltjes TIPS voor collega's voor succesvolle implementatie van EBI (gebruik checklist) 22

23 Contact Dank voor uw aandacht! 23

Vergelijkbare documenten

SAMENVATTING. Achtergrond en doelstellingen van dit proefschrift

SAMENVATTING. Achtergrond en doelstellingen van dit proefschrift 153 SAMENVATTING Achtergrond en doelstellingen van dit proefschrift Angst en depressie zijn de meest voorkomende psychische stoornissen, de ziektelast is hoog en deze aandoeningen brengen hoge kosten met