Visie recreatie en toerisme Bernheze

Transcriptie

1 Visie recreatie en toerisme Bernheze

2 Colofon Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd, juli 2018 Opdrachtgever Auteurs Gemeente Bernheze J.J. (Jan Jaap) Thijs, drs. E. (Ellen) Ruiter, MSc. Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd Jansbuitensingel AE Arnhem T thijs@ruimteenvrijetijd.nl 2

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding 1.2 Aanpak Leeswijzer 5 2 Droom 6 3 SWOT-analyse 7 4 Doelstelling en speerpunten Ambitie en doelstelling Speerpunten 10 5 Bernheze nader geografisch bekeken 11 6 Inzicht in de markt 6.1 Leisure Leefstijlen Vraag-aanbodanalyse 6.3 Kansrijke ontwikkelrichtingen Speerpunten uitgewerkt naar acties Speerpunt 1: Optimalisatie van de route-infrastructuur Speerpunt 2: Marketing, promotie en informatievoorziening Speerpunt 3: Kwaliteitsimpuls huidige aanbod Speerpunt 4: Versterking van de samenhang Overzicht uitvoeringsprogramma 35 Bijlage 1 Vraag- en aanbod analyse 40 Bijlage 2 Trends en ontwikkelingen 48 3

4 1 Inleiding In dit hoofdstuk staat de aanleiding en totstandkoming van het nieuwe beleid voor recreatie en toerisme weergegeven. Ten slotte volgt een leeswijzer voor de rest van het document. 1.1 Aanleiding De gemeente Bernheze beschikt over een aantal natuur- en cultuurparels die het bezoeken meer dan waard zijn. Nabij Heeswijk-Dinther ligt het prachtige kasteel Heeswijk, maar de omgeving biedt meerdere kleinere cultuurhistorische pareltjes in een mooie omgeving. Aan de oostzijde van de gemeente start het omvangrijke natuurgebied de Maashorst, dat jaarlijks vele bezoekers trekt. De gemeente Bernheze ziet het belang van een gezonde vrijetijdssector en zet voor de komende periode dan ook in op recreatie & toerisme als speerpunt van beleid. Om hier een goede invulling aan te geven heeft de gemeente een visie op het gebied van toerisme en recreatie opgesteld, dat dient als heldere en strategische leidraad. 1.2 Aanpak Deze visie is tot stand gekomen met ondersteuning van het Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd. De visie is opgesteld op basis van deskstudie, maar vooral op basis van interactie met het toeristisch werkveld. Om tot deze visie te komen, zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd en bijeenkomsten georganiseerd: Gesprekken met ambtelijke begeleidingsgroep; Gesprekken met een achttal externe stakeholders; individueel en via deelname in de klankbordgroep voor deze visie op twee momenten in het proces; Bespreking met College van Burgemeester en Wethouders; Externe stakeholderbijeenkomst met 54 geïnteresseerde ondernemers en andere betrokkenen; Bespreking met de gemeenteraad. 4

5 Daarnaast heeft het Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd een kwantitatieve vraag-aanbodanalyse uitgevoerd van het bestaande aanbod aan dag- en verblijfsrecreatie op basis van de leefstijlsegmentatie van de zogenaamde Leisure Leefstijlen (zie bijlagedocument voor een toelichting) Leeswijzer In hoofdstuk 2 staat een toekomstdroom weergegeven. Een droom zoals die is opgehaald uit de bijeenkomsten en gesprekken. Een droom die een ambitie weergeeft waar de gemeente zich hard voor wil maken, maar die de gemeente alleen samen met ondernemers kan realiseren. In hoofdstuk 3 vindt u een analyse van de huidige situatie. Hoofdstuk 4 gaat in op de beoogde doelen van de toeristisch-recreatieve visie. Hoofdstuk 5 geeft een aanzet voor een recreatieve zonering binnen de gemeente Bernheze. Hoofdstuk 6 geeft inzicht in de markt. En tenslotte beschrijft hoofdstuk 7 vier speerpunten van het beleid, uitgewerkt in een aantal acties per speerpunt. 5

6 2 Droom We nemen u even mee naar de zomer van Een droom als inspiratie van hoe de toerist in de toekomst Bernheze zou kunnen beleven. Zijn we er al bijna? vraagt de jongste dochter. Ja, schat, kijk maar s goed zegt papa en hij wist naar links. Daar doemen de imposante torens van Kasteel Heeswijk al op. Wauw, gaan we daar slapen?. Mama moet lachen. Nee, maar we gaan dat kasteel zeker bezoeken! Het gezin heeft echter wel gekozen voor een bijzonder verblijf in de directe omgeving van het kasteel. Want rondom de Heerlijkheid Heeswijk-Dinther, met niet alleen een kasteel, maar ook bijvoorbeeld een abdij en een oude molen, is de laatste jaren een aantal prachtige kleinschalige, bijzondere en kwalitatief hoogstaande accommodaties verrezen. Dat schijnt de uitkomst te zijn van een uitstekende samenwerking tussen ondernemers en de gemeente; ondernemers kwamen met vernieuwende initiatieven en de gemeente wist daarop snel een antwoord te formuleren. Het was echt even moeilijk kiezen bij het boeken. De plannen voor aankomend weekend heeft het gezin ook al gemaakt. Want dit blijkt echt een verborgen pareltje in Noord-Brabant! Wat dacht je van een fietstocht naar en door de Maashorst? De verbindingen zijn de afgelopen jaren geoptimaliseerd, zodat je echt optimaal van het landschap kan genieten. Die oernatuur met zijn grote wisenten; dat zullen de kinderen leuk vinden! Via herkenbare poorten krijg je ook voldoende informatie en inspiratie over wat er allemaal in het gebied te beleven is. Zo kan je vanaf Heesch bij het Bomenpark zo het gebied in en krijg je direct alle benodigde informatie. En ook bij Nistelrode is zo n poort gerealiseerd. En papa en mama worden ook al enthousiast want je kan ook echt van de streek genieten. Een lokaal geteeld sapje onderweg? Ze kunnen zich er nu al op verheugen; in Bernheze schijn je sowieso veel bijzondere streekproducten te kunnen vinden. Een lokaal gestookte whisky op de bijzondere wijstgronden bijvoorbeeld. En natuurlijk een dagje Den Bosch! Via de Aa kan je zo de stad in fietsen of kanoën, maar ook met de auto ben je er natuurlijk zo. 6

7 3 SWOT-analyse In onderstaande SWOT-analyse is een onderscheid gemaakt in een interne en externe analyse. De interne analyse betreft de sterktes en zwaktes. Dit zijn aspecten waar de gemeente invloed op uit kan oefenen. De externe analyse betreft de kansen en bedreigingen. Kansen en bedreigingen komen van buiten, de gemeente kan in haar beleid kiezen hoe hiermee om te gaan. Interne analyse Sterke punten S1 Kasteel Heeswijk is één van de vijf Brabantse topmonumenten (incl. provinciale ondersteuning) en een trekker voor vele duizenden bezoekers per jaar. S2 Het gebied rondom Heeswijk-Dinther is een cultuurhistorisch zeer interessant gebied, waar de belangrijkste spelers zich ook hebben verenigd binnen de Heerlijkheid Heeswijk- Dinther. Dit is een samenwerking tussen Kasteel Heeswijk, de Kilsdonkse Molen, de Meierijsche museumboerderij en de Abdij van Berne. S3 De Heerlijkheid Heeswijk-Dinther maakt onderdeel uit van het Aadal, dat de afgelopen jaren een recreatieve ontwikkeling heeft doorgemaakt. Dit Aadal vormt tevens de verbinding met Den Bosch, zowel via fysieke verbindingen als qua historie. S4 Cultuurhistorische parels kunnen rekenen op een groot scala aan vrijwilligers. Daarmee is de recreatieve sector een maatschappelijke factor voor de lokale organisaties. S5 Aan de oostgrens van de gemeente start het natuurgebied de Maashorst, het grootste natuurgebied van Noord-Brabant, wat voor veel toeristen en recreanten een aantrekkelijk gebied is om te bezoeken. S6 Bernheze heeft een groot achterland in de stedelijke concentraties rondom (Den Bosch, Oss, Uden, Veghel, Eindhoven) meer dan inwoners en is via meerdere rijkswegen goed bereikbaar. Externe analyse Kansen K1 Groei van de buitenlandse markt, vooral de Belgische en Duitse markt, en inkomend toerisme. Vooral de relatie met Den Bosch (Kasteel Heeswijk als Den Bosch Castle) biedt hiervoor aanknopingspunten. K2 Toenemende interesse van consumenten in streekeigen aspecten en verhalen, authenticiteit en beleving. Hierdoor is er een groeiende belangstelling vanuit de markt voor kleinschalige en onderscheidende verblijfsaccommodaties. K3 Landelijke groei zakelijke markt door de aantrekkende economie, interesse vergader-, trainings- en verblijfsaccommodatie in het landelijk gebied. K4 Er is bestuurlijke aandacht van veel stakeholders voor het Aa-dal en de Maashorst; voor beide gebieden zijn visies ontwikkeld waarin de recreatieve ontwikkeling en de branding van de gebiedsidentiteit centraal staan. K5 De komende jaren zullen veel agrarische gebouwen vrij komen, die mogelijk een toeristische invulling zouden kunnen krijgen of door restauratie kunnen bijdragen aan de toeristische aantrekkelijkheid van het gebied. K6 Binnen de gemeente zijn recreatieve ontwikkelingen gaande: de ontwikkeling van de golfbaan The Duke, de Abdij van Berne onderzoekt nieuwe ontwikkelmogelijkheden waaronder recreatieve functies. Recreatiepark de Wildhorst is gestart met nieuwe ontwikkelingen in samenhang met de omgeving. S7 De gemeente is met ca. 225 kilometer aangesloten op het regionale wandelknooppuntennetwerk. K7 Nistelrode en het Bomenpark zouden zich meer als poort tot natuurgebied de Maashorst kunnen profileren. S8 Bernheze heeft bijzondere andere K8 De unieke wijstgronden (een bijzondere vorm 7

8 recreatieve trekkers zoals modewinkel Van Tilburg, Sterrenwacht Halley en natuurtheater Kersouwe. van kwel) rondom de Peulrandbreuk kunnen worden voorgedragen als UNESCO Geopark. Indien dit ook beleefbaar gemaakt wordt, kan dat op termijn kansen bieden om geïnteresseerde toeristen aan te trekken indien ze beleefbaar gemaakt worden. K9 Toegenomen provinciale inzet op vrijetijdseconomie (via Visit Brabant) biedt kansen voor de hele provincie. Zwakke punten Z1 De toeristisch-recreatieve informatievoorziening (online en offline) is versnipperd en niet eenduidig. Bedreigingen B1 De binnenlandse vakantiemarkt is een verdringingsmarkt; de concurrentiekracht van andere regio s is groot. Z2 Niet alle recreatieve verbindingen (paden en routes) tussen de dorpen en gebieden zijn optimaal. Z3 Het toeristisch-recreatief aanbod is beperkt. Het aanbod wat er is, is vooral kleinschalig. Daarmee is de economische waarde van de sector, de slagkracht en het ondernemerschap relatief beperkt. B2 Vernieuwende maar ook markt-vreemde concepten als Airbnb komen snel op en kunnen leiden tot oneerlijke concurrentie, als ze buiten de bestaande kaders van beleidsterreinen vallen. B3 Trends in de vrijetijdssector volgen elkaar heel snel op; dit vraagt van ondernemers een hoge mate van flexibiliteit en van beleidsmakers een open houding om snel te kunnen schakelen. Z4 Het grootste recreatiepark van de gemeente, de Wildhorst, waar oneigenlijk gebruik plaatsvindt, heeft een slecht kwalitatief imago. Z5 Er is een beperkte samenwerking tussen de verschillende dorpen en ondernemers onderling. Er is geen structureel overleg tussen het recreatieve veld en de gemeente. Er is weinig coördinatie en samenhang met betrekking tot evenementen. B4 De consument is digitaler dan veel (kleinschalige) toeristisch-recreatieve bedrijven. B5 Drenthe zet met de nieuwe marketingstrategie in op oerprovincie. Dit kan een bedreiging zijn voor de Maashorst, die zich promoot als oergebied van Brabant. Z6 Toeristische kerncijfers zijn maar beperkt beschikbaar Hoofdstuk 4 beschrijft vier speerpunten die op basis van bovenstaande sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen zijn geformuleerd. 8

9 4 Doelstelling en speerpunten Dit hoofdstuk geeft de ambitie en doelstelling van deze visie weer. Vervolgens worden speerpunten van het toeristischrecreatief beleid op hoofdlijnen beschreven. 4.1 Ambitie en doelstelling De gemeenteraad van Bernheze heeft eerder de ambitie uitgesproken dat zij recreatie en toerisme als één van de speerpunten van het gemeentelijk beleid ziet. Via deze visie geeft de gemeente invulling aan deze ambitie. De gemeente ziet de toeristisch-recreatieve sector niet zozeer als één van de belangrijkste economische pijlers, maar zet vooral in op de groei van de huidige kwaliteit, de uitstraling en de samenhang tussen het aanbod. De gemeente stelt de ambitie om zich te onderscheiden op kwalitatief hoogwaardig aanbod, waarbij de gemeente vooral een aantrekkelijk uitvalsgebied is voor de omliggende stedelijke omgeving, met mooie routenetwerken, aantrekkelijke horeca, prachtige cultuurhistorische plekken, mooie natuur en veel betrokkenheid van vrijwilligers die zich verbonden voelen met de streek. Zo wil de gemeente van de nu (in de SWOT) beschreven zwakte kleinschaligheid een sterkte maken: de gemeente biedt kleinschalige kwaliteit, authenticiteit, eerlijke en natuurlijke producten en daarmee recreanten de kans om op eigentijdse wijze de verhalen van de streek te beleven. Samenwerking over de gemeentegrenzen heen is daarvoor cruciaal. Ook is het van belang om blijvend aandacht te houden voor de kwaliteit van natuur en landschap, omdat deze een belangrijk decor vormen voor de toerist en recreant. Tegelijkertijd wil de gemeente de ogen en oren open houden voor kansen die wellicht grootschaliger van aard zijn (en daarmee meer werkgelegenheid en bestedingen met zich mee brengen). De gemeente gaat deze BUREAU VOOR RUIMTE EN VRIJE TIJD 9 VISIE RECREATIE EN TOERISME BERNHEZE JULII 2018

10 ontwikkelingen vooralsnog niet actief acquireren, maar geeft in deze visie wel inzicht in kansrijke doelgroepen vanuit de markt (zie hoofdstuk 6), waar initiatiefnemers op in kunnen springen. Daarmee is het voornaamste doel van het recreatie-en toerismebeleid om te zorgen voor een kwalitatief sterk en samenhangend toeristisch-recreatief product. Daarbij ligt de primaire focus op de dagrecreant en de verblijfsrecreant die in de (ruime) omgeving van Bernheze verblijft, om hen te verleiden Bernheze te bezoeken en daar meer te besteden. Op dit moment is er in de provincie Noord-Brabant geen toeristisch-recreatieve monitor die toeristischrecreatieve bestedingen en werkgelegenheid registreert. Dat maakt het lastig om een kwantitatief doel te formuleren, omdat het al dan niet halen van de doelen niet gemeten kan worden. Mogelijk biedt een eventuele economische effectmeting voor de Maashorst (die de gemeente met de andere gemeenten in de regio momenteel voorbereidt) kansen om op termijn de economische doelen te monitoren. Ook wordt in deze visie een toeristische monitor voorzien voor het gebied rond het Aadal, zodat ook daar de economische effecten van zichtbaar worden. Mocht het mogelijk blijken op basis van deze gegevens economische doelen te monitoren, dan zet de gemeente in op een groei van de bestedingen en werkgelegenheid die minimaal net zo positief is als in de rest van de regio. 4.2 Speerpunten Op basis van deze ambitie heeft de gemeente de volgende vier speerpunten van beleid geformuleerd: 1. Optimalisatie van de route infrastructuur Het gaat hierbij om acties die zorgen voor een optimale recreatieve verbinding binnen en tussen de verschillende recreatieve zones in de gemeente én daarbuiten. 2. Marketing, promotie en informatievoorziening Het gaat hierbij om acties die ervoor zorgen dat de toerist en/of recreant de verschillende parels en gebieden binnen de gemeente weet te vinden en op de juiste wijze geïnformeerd en geïnspireerd wordt over het aanbod. 3. Kwaliteitsimpuls huidige aanbod Het gaat hierbij om acties die huidige ondernemers en voorzieningen helpen om zich verder kwalitatief door te ontwikkelen, zodat het aanbod nog beter aansluit op de vraag en de gemeente zich echt kan onderscheiden op het gebied van kleinschalige, authentieke en kwalitatief hoogwaardige producten. 4. Versterking van de samenhang Het gaat hierbij om acties die ervoor zorgen dat zowel binnen de gemeente als buiten de gemeentegrenzen de optimale samenwerking wordt gestimuleerd, zodat een voor de toerist zo veel mogelijk samenhangend en elkaar versterkend product wordt geboden. In hoofdstuk 7 worden deze speerpunten uitgewerkt naar concrete acties. BUREAU VOOR RUIMTE EN VRIJE TIJD 10 VISIE RECREATIE EN TOERISME BERNHEZE JULII 2018

11 5 Bernheze nader geografisch bekeken De gemeente beseft dat de gemeente Bernheze geen toeristisch merk is en ook niet als dusdanig in de markt dient te worden gezet. Daarbij verschilt de toeristisch-recreatieve intensiteit binnen de gemeente. De belangrijkste toeristischrecreatieve aantrekkelijkheid ligt rondom Heeswijk-Dinther met het Aadal en de cultuurhistorische parels binnen de Heerlijkheid Heeswijk-Dinther. Daarnaast ziet de gemeente kansen om de oostzijde van de gemeente (bijvoorbeeld Nistelrode en de zone rondom het Bomenpark in Heesch) beter te ontwikkelen als poort tot natuurgebied de Maashorst. BUREAU VOOR RUIMTE EN VRIJE TIJD 11 VISIE RECREATIE EN TOERISME BERNHEZE JULII 2018

12 Zone 2 Zone 1 Figuur 5.1: Toeristisch-recreatieve zones in de gemeente Bernheze Zone 1: Focus op cultuur: Heeswijk Dinther en het Aadal Zone 2: Focus op (poort tot de) natuur: Bomenpark Heesch en Nistelrode als poort tot de Maashorst Deze zonering betreft geen officieel ruimtelijk beleid en de grenzen dienen als indicatief te worden gezien. De gemeente kiest ervoor de zones in deze visie wel te benoemen, omdat het focus kan bieden voor verdere ontwikkelingen. In zone 1, rondom Heeswijk-Dinther, ligt de belangrijkste toeristisch-recreatieve aantrekkelijkheid van de gemeente op dit moment, met als belangrijkste kernwaarde de cultuur(historie). De gemeente ziet hier belangrijke kansen voor verdere versterking en doorontwikkeling van deze kernwaarden en tevens om de relatie met Den Bosch sterker te leggen. Een interessant voorbeeld voor de zone Heeswijk- Dinther is de gevorderde ontwikkeling van Vesting Heusden als toeristische zone in de gemeente Heusden- Vlijmen-Drunen. Hier heeft men eveneens de band met Den Bosch verstevigd, met positieve gevolgen voor de internationale positionering, het inkomend toerisme, de overnachtingen en recreatieve activiteiten. In zone 2 speelt de ligging ten opzichte van de Maashorst een belangrijke rol; deze zone beschikt zelf al over belangrijke natuurwaarden, maar kan zich verder doorontwikkelen als poort tot de Maashorst. Zo kunnen ondernemers binnen de gemeente Bernheze nog meer profiteren van dit bijzondere natuurgebied. In de rest van de gemeente is de toeristisch-recreatieve aantrekkelijkheid wat minder prominent, waar de BUREAU VOOR RUIMTE EN VRIJE TIJD 12 VISIE RECREATIE EN TOERISME BERNHEZE JULII 2018

13 gemeente wel kansen ziet om bijzondere toevoegingen aan het recreatieve aanbod te realiseren in vrijkomende agrarische gebouwen. Ruimtelijke aspecten In het bestemmingsplan Buitengebied van de gemeente Bernheze zijn Recreatie Ontwikkelings Gebieden (ROG s) opgenomen (zie figuur 5.2). De ROG s bieden kansen voor nieuwe recreatieve ontwikkelingen en versterking en uitbreiding van bestaande recreatiefuncties. Deze gebieden sluiten aan op het Aadal en de Maashorst en vertonen grote overeenkomsten met de zonering zoals hierboven geschetst (zone 1 en zone 2). Figuur 5.2: Kaart van Bernheze met in geel weergegeven de ROG s De grenzen van de ROG s zijn op dit moment nog redelijk scherp. In de praktijk werkt deze scherpe afbakening in sommige gevallen te strikt; in de geest van de nieuwe omgevingswet moet meer maatwerk op lokaal niveau mogelijk worden. Deze visie dient als bouwsteen voor het nieuwe omgevingsplan, waarin dit een plek moet krijgen. BUREAU VOOR RUIMTE EN VRIJE TIJD 13 VISIE RECREATIE EN TOERISME BERNHEZE JULII 2018

14 Omgevingsplan Een omgevingsplan komt voort uit de Omgevingswet die in voorbereiding is. Officieel is het omgevingsplan een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte. Als de Omgevingswet inwerking treedt heet dit een omgevingsplan. Een omgevingsplan is anders dan een bestemmingsplan. Een omgevingsplan bevat uiteindelijk alle informatie over de fysieke leefomgeving. Denkt u aan regels voor evenementen, kappen van bomen of het aanleg van uitwegen. Een belangrijke wijziging is dat de informatie in een omgevingsplan object/perceel gericht wordt ontsloten. Bron: Er komen verschillende agrarische gebouwen vrij in de gemeente in de nabije toekomst. De gemeente maakt, een concreet plan voor het ontwikkelen van VAB s in het gebied voor toeristisch recreatieve ontwikkeling en faciliteert dit. Zo zal bij een initiatief in het Aa-dal, waar andere kwaliteiten (Natuur en Landschap i.r.t. Recreatie Toerisme) zijn, een andere afweging gemaakt kunnen worden dan een initiatief midden in het landbouwgebied. De gemeente staat vooral open voor toeristisch-recreatieve initiatieven die inspringen op de doelgroepen zoals in het volgende hoofdstuk beschreven. Dit zal een verdere uitwerking krijgen in de omgevingsvisie. BUREAU VOOR RUIMTE EN VRIJE TIJD 14 VISIE RECREATIE EN TOERISME BERNHEZE JULII 2018

15 6 Inzicht in de markt Voor initiatiefnemers in de toeristische sector is het van belang dat zij helderheid hebben over aan wat voor soort initiatieven de gemeente graag bereid is om mee te werken. Daarbij wil de gemeente een evenwichtige afweging kunnen maken tussen verschillende belangen. De gemeente wil met name ruimte bieden aan initiatiefnemers in de sector (huidige ondernemers, maar ook nieuwe) die met plannen komen voor nieuwe toeristisch-recreatieve ontwikkelingen die aansluiten op kansrijke ontwikkelingen in de markt. Daarom beschrijven we in dit hoofdstuk we kansrijke ontwikkelingen op basis van het leefstijlonderzoek. 6.1 Leisure Leefstijlen Om meer inzicht te krijgen in de gast wordt gebruik gemaakt van de Leisure Leefstijlen, ontwikkeld vanuit de RECRON Innovatie Campagne. RECRON en de Smart Agent Company hebben samen de Recreantenatlas ontwikkeld. De leefstijlen geven inzicht in het gedrag en de beleving van recreanten en toeristen op basis van psychologische en sociologische kenmerken. Zowel voor de verblijfsrecreatie (toeristen) als voor de dagrecreatie (recreanten) zijn belevingswerelden onderscheiden. De leefstijlsegmentatie onderscheidt zeven doelgroepen, ook wel leefstijlen genoemd, met allemaal een eigen kleur. Elke kleur staat voor een specifiek vrijetijdsprofiel. Deze Leisure Leefstijlen zijn het uitgangspunt voor de analyse van vraag en aanbod, die hieronder wordt beschreven. BUREAU VOOR RUIMTE EN VRIJE TIJD 15 VISIE RECREATIE EN TOERISME BERNHEZE JULII 2018

16 De zeven Leisure Leefstijlen zijn weergegeven in onderstaande figuur. Dit is het model voor dagrecreatie. Figuur 6.1 : Leisure leefstijlen model voor dagrecreatie De leefstijlsegmentatie onderscheidt zeven belevingswerelden, ook wel leefstijlen genoemd, met allemaal een eigen kleur. Elke kleur staat voor een specifiek vrijetijdsprofiel. Deze Leisure Leefstijlen zijn het uitgangspunt voor de analyse van vraag en aanbod in dit onderzoek. De zeven segmenten zijn hieronder weergegeven. Uitbundig Geel Echte levensgenieters. Houden van samen met anderen actief en sportief recreëren. Vaak jonge gezinnen. Zoeken graag de gezellige drukte op, recreëren is lekker eten, genieten en leuke dingen doen. Beschikken over iets meer budget dan gemiddeld. Gezellig Lime Recreëren is lekker vrij zijn, rust en ontspanning. Zijn gericht op het eigen gezin, de directe leefomgeving. Het gemiddeld inkomen ligt wat lager, zij zijn prijsgevoelig. Een braderie of rommelmarkt is gezellig, je komt er altijd wel iemand tegen. Veel gezinnen met wat oudere kinderen en oudere tweepersoonshuishoudens. Rustig Groen Rustige recreanten. Geen grote wensen, houden van privacy en rust. Vaak één en tweepersoonshuishoudens in de oudere leeftijdscategorie. Willen de drukte vermijden en gaan daarom dus niet graag naar evenementen en grote attracties. In de eigen omgeving is genoeg moois te zien en te ontdekken, je hoeft er niet ver voor te reizen. Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg. Ingetogen Aqua Rustige, geïnteresseerde recreanten. Zoeken inspirerende activiteiten. Gaan vaak samen met hun partner op stap. Waarderen sportieve en culturele mogelijkheden. Willen meedoen met de maatschappij en alle veranderingen die zij daarin zien. BUREAU VOOR RUIMTE EN VRIJE TIJD 16 VISIE RECREATIE EN TOERISME BERNHEZE JULII 2018

17 Ondernemend Paars Laten zich graag verrassen en inspireren, met name door cultuur. Nieuwe dingen zien, ontdekken en beleven. Het gewone is vaak niet goed genoeg, op zoek naar een bijzondere ervaring. Cultuur, activiteit en sportiviteit. Ontspannen door sauna of een wellness arrangement. Vaker mensen van middelbare leeftijd, jaar. Mat name één- en tweepersoonshuishoudens. Voorkeur voor individuele activiteiten. Stijlvol en luxe Blauw Zelfverzekerd. Vinden dat ze in hun vrijetijd wel wat luxe en stijlvolle ontspanning verdienen. Zakelijk en intelligent. Houden van stijl en klasse, meer gericht op exclusievere vormen van recreatie. Recreëren is ontspanning en afstand nemen van de dynamiek van alledag. Actief sporten en aandacht besteden aan het sociale netwerk (ons soort mensen). Jonge één en tweepersoonshuishoudens en huishoudens met oudere kinderen. Creatief en inspirerend Rood Creatief, op zoek naar uitdagingen en inspirerende ervaringen. Bewegen zich graag buiten de gebaande paden. Vaak hoog opgeleid, maar door het grote aandeel jongeren nog niet altijd een hoog inkomen. Recreatie betekent naast sportiviteit en ontspanning ook het zoeken naar vernieuwende stromingen, moderne kunst en andere culturen. 6.2 Vraag-aanbodanalyse Hoe verhouden vraag en aanbod zich tot elkaar in de gemeente Bernheze? Om hier achter te komen is er een vraag-aanbodanalyse uitgevoerd. In deze alinea wordt gekeken naar de leefstijlkleuring van de inwoners én de verblijfsrecreant in Bernheze, de omliggende (Maashorst)gemeenten en de regio Noordoost Brabant. Daarna volgt er een leefstijlkleuring van het aanbod: verblijf, dagrecreatie en horeca. Zo wordt er bepaald of vraag en aanbod met elkaar in evenwicht zijn en waar de matches en mismatches zijn. Vraag inwoners Voor het kleuren van de inwoners van Bernheze op leefstijl kijken we naar drie schaalniveaus: Gemeente Bernheze; Maashorstgemeenten; Noordoost Brabant. In onderstaande figuur laten we zien hoe de leefstijlen zijn verdeeld over de inwoners van de verschillende regio s. Nederland Noordoost Brabant Maashorstgemeenten Bernheze Rood Geel Lime Groen Aqua Blauw Paars Figuur 6.2: Leefstijlprofielen van inwoners van de gemeente Bernheze en omgeving Elke leefstijl wordt in procenten weergegeven op het totaal aantal inwoners per gemeente. Bijvoorbeeld, in Bernheze is de doelgroep creatief en inspirerend rood 3%. Dit betekent dat 3% van de inwoners van de gemeente Bernheze rood is. BUREAU VOOR RUIMTE EN VRIJE TIJD 17 VISIE RECREATIE EN TOERISME BERNHEZE JULII 2018

18 Op basis van bovenstaande figuur vallen deze punten op: Het leefstijlenprofiel van de gemeente Bernheze wijkt af van het landelijke gemiddelde. De leefstijlen geel en lime zijn sterker vertegenwoordigd. De leefstijlen rood, aqua en paars zijn minder sterk vertegenwoordigd; Het leefstijlenprofiel van de Maashorstgemeenten lijkt al meer op het Nederlandse gemiddelde, waarbij vooral rood en paars sterk afwijken en lager zijn; Het profiel van Noordoost Brabant lijkt op die van Nederland, alleen de relatief kleine groep paars valt op; In Bernheze en de Maasthorstgemeenten zijn lime en geel veruit de grootste groepen en vertegenwoordigen samen ruim 50% van de inwoners; In Bernheze en de Maasthostgemeenten zijn rood, paars en blauw het minst vertegenwoordigd, samen goed voor 15% van de inwoners; Over het algemeen zien we een divers beeld, waarbij de kleine groep rood en paars vooral opvallend is. De vraag van de bezoekers wordt weergegeven in bijlage 1. Aanbod Om te bepalen op welke leefstijlen het toeristisch-recreatieve aanbod in de gemeente Bernheze de meeste aantrekkingskracht heeft, hebben we het aanbod gekleurd. Met kleuren bedoelen we: aangeven op welke leefstijlconsumenten de voorziening de meeste aantrekkingskracht uitoefent. Het onderzochte toeristisch-recreatieve aanbod in de gemeente Bernheze bestaat uit 87 voorzieningen, verdeeld over verblijf, dagrecreatie, en horeca. Dit komt neer op een steekproef van ongeveer 50%, zie onderstaande tabel. Tabel 6.1: Steekproefgrootte en aantal voorziening per sector Verblijf Dagrecreatie Horeca Bernheze 16 bedrijven 53% 12 bedrijven 50% 16 bedrijven 48% In bijlage 1 wordt de complete kleuring van het aanbod weergegeven. Vraag en aanbod aan elkaar gerelateerd In deze alinea zetten we vraag en aanbod tegen elkaar af. Dit doen we voor verblijf, horeca en dagrecreatie Rood Geel Lime Groen Aqua Blauw Paars Index vakantieganger Noord-Brabant Figuur 6.3: Vraag en aanbod voor verblijf aan elkaar gerelateerd BUREAU VOOR RUIMTE EN VRIJE TIJD 18 VISIE RECREATIE EN TOERISME BERNHEZE JULII 2018

19 Verblijfsrecreatie voor de groen en lime doelgroep is ruim voldoende aanwezig. Verblijfsrecreatie voor de aqua doelgroep is in evenwicht. Verblijfsrecreatie voor rode, gele, blauwe en paarse groepen zijn juist minder goed voorzien in relatie tot de vraag Rood Geel Lime Groen Aqua Blauw Paars 20 0 Index inwoners Bernheze Index inwoners Maashorstgemeenten Figuur 6.4: Vraag en aanbod voor horeca aan elkaar gerelateerd Index vakantieganger Noord- Brabant Horeca laat een ander profiel zien voor de inwoner en de vakantieganger aan Bernheze. Voor de inwoner is er voor de lime, groen en paarse doelgroep (ruim) voldoende horeca aanwezig. Horeca voor rode, gele en blauwe groepen zijn juist minder goed voorzien in relatie tot de vraag. Voor de vakantieganger naar Noord-Brabant zijn er ruim voldoende lime, groene en aqua horecavoorzieningen. Voor de overige doelgroepen is er weinig horeca aanbod te vinden in Bernheze Rood Geel Lime Groen Aqua Blauw Paars 20 0 Index inwoners Bernheze Index inwoners Maashorstgemeenten Figuur 6.5: Vraag en aanbod voor dagrecreatie aan elkaar gerelateerd Dagrecreatie voor de groene, aqua en blauwe doelgroep zijn is voldoende aanwezig. Dagrecreatie voor de lime, gele, rode en paarse groepen is juist minder goed voorzien in relatie tot de vraag. 19 Index vakantieganger Noord- Brabant

20 Conclusies vraag- en aanbodanalyse Uit bovenstaande vraag- en aanbodgegevens kunnen we een aantal conclusies trekken. De conclusies zijn samengevat in tabel 6.2. Tabel 6.2 Samenvatting relatieve mate waarin leefstijlconsumenten (recreant en verblijfstoeristen) aantrekkelijk aanbod vinden in de gemeente Bernheze Leefstijl Verblijf Horeca Dagrecreatie Creatief en inspirerend rood Zeer laag Zeer laag In evenwicht Uitbundig geel Laag Laag Laag Gezellig lime Hoog In evenwicht Laag Rustig groen Zeer hoog Zeer hoog Hoog Ingetogen aqua In evenwicht In evenwicht Hoog Stijlvol en luxe blauw Laag Laag Hoog Ondernemend paars Laag Hoog Laag De voornaamste conclusies zijn: Voor alle categorieën (verblijf, horeca en dagrecreatie) liggen er ontwikkelmogelijkheden in de leefstijl Uitbundig geel. Voor dagrecreatie zijn er ontwikkelmogelijkheden in de leefstijl Gezellig Lime. Voor de niche groepen rood, blauw en paars zijn veel ontwikkelmogelijkheden. Voor verblijf voor alle drie de leefstijlen, voor horeca Rood en Blauw en voor dagrecreatie bij Paars. Hierna wordt een aantal concrete illustraties gegeven van kansrijke leefstijlen per sector. 20

21 6.3 Kansrijke ontwikkelrichtingen Ontwikkelrichtingen voor verblijf Verblijf voor geel Een manier om het aanbod in Bernheze te verbreden en ontwikkelen is het verblijf meer te richten op de gele doelgroep. De gele doelgroep houdt van actieve, sportieve, gezellige en verassende belevingen. Eropuit gaan met het gezin of met vrienden, tijd voor vrienden, sociaal contact, voor iedereen wat te doen en luxe en gemak. Denk hierbij aan accommodaties met een sfeervolle en eigentijdse inrichting, met iets eigens en bijzonders. Meer luxe kan aangebonden worden zoals een uitgebreide keuken, privé slaapkamers met eigen sanitair en veel faciliteiten zoals een speeltuin, veel sportieve mogelijkheden en sauna faciliteiten. Verblijf voor rood De rode consument zoekt een creatieve omgeving die inspiratie biedt. Een plek die anders dan anders is. Ze hebben geen moeite met een eenvoudige, back to basic accommodatie, als het maar bijzonder is. De rode consument houdt van verassende voorzieningen. Daarnaast vindt men biologische catering en aandacht voor duurzaamheid belangrijk. Deze groep is erg gericht op het individu, met aandacht voor sportieve en culturele mogelijkheden. 21

22 Verblijf voor blauw De blauwe consument zoek een luxe en stijlvolle accommodatie met goede faciliteiten en service. Men is gevoelig voor een kwaliteitskeurmerk en VIP-arrangementen. Deze groep wil vaak zakelijke mogelijkheden combineren. Men hecht waarde aan goede culinaire voorzieningen en een gevoel van exclusiviteit. Daarnaast is een goede beveiliging belangrijk. Verblijf voor paars De paarse consument is op zoek naar vernieuwing, verrassing en inspiratie. Men is op zoek naar hip en trendy, anders dan anders accommodaties. De paarse leefstijlconsument is gericht op het individu, met aandacht voor sportieve mogelijkheden. Daarnaast zoek men luxe voorzieningen met al het moderne gemak. 22

23 Ontwikkelrichtingen voor horeca Restaurantbeleving van geel De gele consument is op zoek naar sfeervol en eigentijds ingerichte restaurants. De gasten komen voor gezelligheid en vermaak en (spontaan) contact met anderen. Uit eten gaan is echt een uitje. Wat betreft de kaart en de gerechten zijn gele consumenten op zoek naar zintuigelijke prikkeling en verrassing. Hierop kan ingespeeld worden bijvoorbeeld met live cooking, groepsgerechten (fondue, bbq, etc.) of thema s (zoals smokkelen en de enclavesituatie) en een af en toe wisselende kaart. Toegankelijkheid van het personeel is erg belangrijk (bijvoorbeeld op de knieën bij de kinderen de bestelling opnemen). Uitbundig geel houdt ervan een praatje te maken en stelt aandacht voor de kinderen erg op prijs. Restaurantbeleving van rood De rode consument houdt van anders dan anders, creatief, en het mag eventueel ook wat eenvoudiger (backto-basic) zijn. Een kunstzinnige inrichting wordt bijvoorbeeld gewaardeerd. Vrijheid en inspiratie zijn belangrijke waarden voor de rode doelgroep. De rode gast wil graag nieuwe dingen zien en meemaken en graag iets leren. Zij bezoeken graag nog niet ontdekte horecaplekjes. Qua assortiment stelt de rode toerist prijs op eigentijdse, bijzondere dranken en gerechten, maar ook voedsel uit de streek en gezonde en verantwoord gemaakte producten (zoals biologische en fairtrade producten). Ook een eigen moestuin wordt gewaardeerd. De bediening mag vlot, informeel en casual gekleed zijn. 23

24 Restaurantbeleving van blauw De stijlvol en luxe blauwe consument gaat graag culinair tafelen. Dit uitje mag luxe zijn en de blauwe consument wil lekker verwend worden. Dus goede faciliteiten en een uitgebreide service zijn van groot belang. Denk bijvoorbeeld aan speciale vip-arrangementen, private dining, een aparte rooksalon voor sigaren, valet parking of andere parkeerservice. Ook een modern-klassieke inrichting past bij hen. Blauw hecht aan succes in het leven en houdt van activiteiten die hun status verhogen. Zien en gezien worden speelt ook een rol en het betrekken van het vrienden of zakelijke netwerk doet blauw graag. Gerechten die exclusief zijn of van Michelinkwaliteit worden erg gewaardeerd, net als bediening die de etiquette volgt of suggesties van het huis. Blauwe gasten zijn vaak fijnproevers. Exclusieve proeverijen onder leiding van een expert, speciale wijn- en spijsavonden of kookworkshops worden gewaardeerd. De blauwe gast is een kritische gast. Doe het goed of doe het niet. Ontwikkelrichtingen voor dagrecreatie Dagrecreatie voor uitbundig geel Uit het leefstijl onderzoek blijkt dat er slechts enkele gele dagrecreatieve voorzieningen zijn in Bernheze. In onderstaande moodboard geven we enkele inspirerende voorbeelden voor deze groep aantrekkelijke voorzieningen. 24

25 Dagrecreatie voor lime Hieronder staan een aantal voorbeelden voor dagrecreatie voor de lime doelgroep weergegeven. Dagrecreatie voor paars Hieronder geven we een aantal voorbeelden voor dagrecreatie voor de paarse doelgroep. 25

26 7 Speerpunten uitgewerkt naar acties In dit hoofdstuk worden de vier speerpunten (zie paragraaf 4.2) uitgewerkt naar een aantal concrete acties. Daarbij geldt dat de volgorde van de acties niet als prioritering dient te worden gelezen, maar een overzicht vormen van welke acties de komende jaren uitgezet worden. Deze acties worden concreet uitgewerkt in een kort en bondig uitvoeringsprogramma. De gemeente wil vooral een faciliterende rol aannemen. Allereerst door zaken ruimtelijk mogelijk te maken. Ten tweede door sommige initiatieven financieel aan te jagen of te ondersteunen, ten derde door het faciliteren van ontmoeting en samenwerking (binnen de gemeente en binnen de regio), ten vierde door kennisontwikkeling en -deling mogelijk te maken. Daarnaast ziet de gemeente een belangrijke rol op het gebied van toeristisch-recreatieve infrastructuur, bijvoorbeeld op het gebied van routes en toeristische informatievoorziening. 26

27 7.1 Speerpunt 1: Optimalisatie van de route-infrastructuur Een aantrekkelijke route-infrastructuur is letterlijk de basis onder veel recreatieve ontwikkelingen. Recreanten gebruiken de routes om de gemeente te verkennen, attracties, horecagelegenheden of de mooie natuurgebieden te bezoeken. Het optimaliseren van de routes is van belang om te zorgen dat recreanten worden verleid de gemeente te bezoeken. Een aantrekkelijke verbinding met de omgeving is daarbij belangrijk. Route infrastructuur - acties Actie 1: Ontwikkelen routeplan Om de totale opgave op het gebied van routes (aantrekkelijkheid verbindingen, bebording, thematisering en beleving) in kaart te brengen, ontwikkelt de gemeente een routeplan. In het plan staan de belangrijkste verbeterpunten inclusief een prioritering. Het plan kent in ieder geval de volgende aandachtspunten: Het ontwikkelen van belevingsroutes, waarbij ook de bijzondere cultuurhistorische verhalen en objecten recreatief ontsloten worden. De optimalisering van de verbinding tussen de dorpen, het Aadal en de Maashorst. De verschillende dorpen in de gemeente (Heesch, Heeswijk-Dinther, Loosbroek, Nistelrode en Vorstenbosch) hebben een aantrekkingskracht op recreanten en toeristen. Als deze verbindingen in orde zijn kan er een optimaler toeristisch product geboden worden. Het is van belang dat er aantrekkelijke dorpscentra zijn in de gemeente. Actieve samenwerking met regionale organisaties en ondernemers (lokaal en regionaal) en de provincie zoeken, om zo te zoeken naar optimale samenhang om aan te sluiten bij toeristisch recreatieve routestructuren en mogelijke gezamenlijke financiële middelen. Waar mogelijk worden combinaties gemaakt met ruimtelijke ontwikkelingen. In het Aa-dal is in 2017 een inventarisatie gemaakt van hoe de recreatieve routing hier geoptimaliseerd kan worden; deze inventarisatie biedt een belangrijke basis voor het routeplan. De gemeente wil hier concreet vervolg aan geven met het realiseren van nieuwe routes. De verbinding naar omliggende gemeentes. De gemeente gaat samen met de omliggende gemeentes (Den Bosch, Oss, Landerd, Uden, Meierijstad, Sint Michielsgestel) aan de slag om de verbindingen, routes en bewegwijzering gemeente overschrijdend te optimaliseren. Het verder ontwikkelen van transferia zoals Natuurpoort Kasteel Heeswijk of het Bomenpark bij Heesch om zo een goede organisatie van verkeersstromen te bewerkstelligen. Resultaat: Een routeplan waarin de belangrijkste verbeterpunten staan inclusief een prioritering. Planning: Uitvoering in de rest van de periode. Betrokken partijen: Gemeente Bernheze, regionale organisaties, ondernemers (lokaal en regionaal), provincie en omliggende gemeenten. Budget 1 : ,- eenmalig, PM voor uitvoering Uren 2 : 60 uur eenmalig, PM voor uitvoering Het gaat hierbij om realisatiebudget m.n. voor specialistische inhuur. 2 Het gaat hierbij om ambtelijke ureninzet 27

28 7.2 Speerpunt 2: Marketing, promotie en informatievoorziening Succes in het toeristisch bedrijfsleven staat of valt met effectieve marketing en een accurate toeristische informatievoorziening. Toeristen en recreanten moeten immers de mooie plekken in de gemeente wel weten te vinden. Natuurlijk ligt hier een belangrijke verantwoordelijkheid bij de ondernemer zelf, maar op een hoger schaalniveau (regiomarketing) is het van belang de toerist te inspireren, te informeren en te verleiden om de gemeente te bezoeken. Marketing - acties Actie 1: Concreet plan voor merkenarchitectuur. Iedereen is het er over eens dat Bernheze geen toeristisch merk is en ook niemand heeft de ambitie hier wel een toeristisch merk van te maken. Ondernemers kunnen zich met vele merken associëren en elke ondernemer maakt daar weer andere keuzes in. Zo worden verschillende merken gebruikt om (delen uit) de gemeente te branden: bijvoorbeeld Brabant, de Maashorst, Aaland, Heerlijkheid Heeswijk-Dinther. Om te zorgen voor een effectieve gebiedsmarketing is het van belang om een helder overzicht te hebben van alle merken en een plan te maken voor de merkenarchitectuur : hoe zetten we met elkaar ons gebied in de markt en hoe verhouden de verschillende merken zich tot elkaar? Dit plan wordt nadrukkelijk opgesteld met het toeristisch-werkveld en de regio. Resultaat: Een plan voor de merkenarchitectuur met een helder overzicht Planning: 2018 Betrokken partijen: Gemeente Bernheze, ondernemers en organisaties, TRV Bernheze, VVV Noordoost Brabant, Visit Brabant. Budget: 7.500,- eenmalig Uren: 40 uur eenmalig Actie 2: Concreet plan voor bijbehorende organisatiestructuur Op basis van bovenstaande merkenarchitectuur wil de gemeente samen met de sector (en de regio!) een plan maken voor een organisatiestructuur die daarbij past. Op dit moment is het voor veel mensen niet helder wie welke verantwoordelijkheden heeft, en mede als gevolg van deze onduidelijke verwachtingen zijn veel stakeholders ontevreden over het functioneren van de huidige organisaties. In nauwe samenwerking met Visit Brabant, de VVV Noordoost Brabant, de TRV-Bernheze, de stichting Maashorst in Uitvoering, de regio en ondernemers wordt een concreet plan ontwikkeld hoe de marketing in organisatiestructuur vorm te geven. Dit actiepunt heeft nauwe samenhang met actie 1 van speerpunt 4 (aanjagen en faciliteren heldere structuur toeristisch werkveld). Resultaat: Plan voor organisatiestructuur marketing. Planning: Betrokken partijen: Gemeente Bernheze, Visit Brabant, de VVV Noordoost Brabant, de TRV-Bernheze, de stichting Maashorst in Uitvoering, de regio en ondernemers. Budget: ,- eenmalig Uren: 60 uur eenmalig

29 Actie 3: Partner van Visit Brabant De gemeente wil een partnerschap tussen Visit Brabant, Gemeente Bernheze, Kasteel Heeswijk en de Heerlijkheid-Heeswijk Dinther onderzoeken om zo op nationaal/ internationaal niveau zichtbaarder te worden, te beginnen met de Duitse en Belgische markt. Dit past in de strategie van Visit Brabant om vier thema s te promoten. Kasteel Heeswijk en de Heerlijkheid Heeswijk Dinther past binnen het thema Heritage (Van Gogh, Den Bosch, Heusden). Resultaat: Landelijke en internationale zichtbaarheid en waardering. Planning: Doorlopend Betrokken partijen: Gemeente Bernheze, Visit Brabant, TRV-Bernheze, Kasteel Heeswijk en de Heerlijkheid Heeswijk Dinther. Budget: 5.000,- per jaar. Uren: 20 uur per jaar Actie 4: Toeristische informatievoorziening 2.0 Veel ondernemers hebben vraagtekens bij de wijze waarop de huidige toeristische informatie binnen de gemeente georganiseerd is. De gemeente wil inzetten op een toekomstbestendige en eigentijdse informatievoorziening voor de toerist. De toeristische regiomarketing en informatievoorziening zal meer samenhang moeten vertonen en in moeten inspringen op de veranderende marktomstandigheden: er gebeurt steeds meer online en consumenten verwachten steeds vaker ook dat hun gastheer/vrouw de informatievoorziening kunnen verzorgen. Daartoe ontwikkelt de gemeente samen met de regionale marketingorganisaties en TRV-Bernheze een plan voor informatievoorziening 2.0, met als sleutelbegrippen: online vindbaar, samenhang met regiomarketing, van informatie naar inspiratie, daar waar de gast al is. Vanuit deze al eerder geuite wens wordt momenteel al door de VVV Noordoost-Brabant en de TRV- Bernheze een gezamenlijke website ontwikkeld. Daarop wordt het Bernhezer R&T aanbod gebundeld. Ook de ontsluiting van informatie over routes (online en offline) behoort tot deze actie. Resultaat: Een plan voor informatievoorziening 2.0. Planning: Plan 2019; daarna uitrol. Betrokken partijen: Gemeente Bernheze, TRV Bernheze, VVV Noordoost-Brabant, Visit Brabant. Budget: ,- eenmalig. Uren: 60 uur eenmalig (2019), daarna 40 uur per jaar Actie 5: Instellen ontwikkelingsfonds De gemeente wil een ontwikkelingsfonds instellen, van waaruit initiatieven kunnen worden ondersteund. Het kan bijvoorbeeld gaan om het opzetten van arrangementen of promotie-acties, bijvoorbeeld in de directe omgeving waar al veel toeristen komen en veel mensen wonen. Hiervoor worden richtlijnen opgesteld (bijvoorbeeld m.b.t. cofinanciering initiatiefnemers/ondernemers). Op deze manier kan het recreatieve veld zichtbaar rechtstreeks meeprofiteren van de gemeentelijke investeringen. Resultaat: Ontwikkelingsfonds. Planning: Doorlopend Betrokken partijen: Gemeente Bernheze, ondernemers. Budget: ,- per jaar. Uren: 60 uur per jaar

30 7.3 Speerpunt 3: Kwaliteitsimpuls huidige aanbod De gemeente wil zich gaan onderscheiden op kwalitatief hoogwaardig aanbod, waarbij de gemeente vooral een aantrekkelijk uitvalsgebied wil zijn voor de stedelijke omgeving. Daarvoor wil de gemeente streven naar een aanbod dat nog beter aansluit op de vraag en waarbij een kwaliteitsimpuls wordt gegeven aan het huidige aanbod. Kwaliteitsimpuls acties Actie 1: Toekomst van de Wildhorst De Wildhorst is prachtig gelegen, in de bossen in het hart van de gemeente. Op dit moment wordt het gedeeltelijk oneigenlijk gebruikt, bijvoorbeeld voor huisvesting van arbeidsmigranten en is de uitstraling en het imago, mede als gevolg daarvan, niet optimaal. De gemeente gaat samen met de beheerscoöperatie en eigenaren een concreet parkplan voor de toekomst opstellen, met als doel revitalisering van het park, zodat het park weer een aantrekkelijke recreatieve functie krijgt en als zodanig toekomstbestendig is. Resultaat: Parkplan voor de toekomst van de Wildhorst. Planning: Uitvoering parkplan vanaf Betrokken partijen: Gemeente Bernheze, beheerscoöperatie de Wildhorst, eigenaren en externe expertise. Budget: PM voor uitvoering Uren: 120 uur eenmalig, PM voor uitvoering Actie 2: Aanbieden kennisprogramma Ken uw gast Een sleutel in het succes van toeristische bedrijven is een vraaggerichte ontwikkeling: het bewust kiezen voor een doelgroep en de verdere optimalisering van de bedrijfsvoering (product, marketing en samenwerking) op deze doelgroepen. De gemeente faciliteert daarom graag een Ken uw gast traject, waarin ondernemers de segmentatie van de Leisure Leefstijlen (zie bijlagedocument) concreet in hun bedrijf gaan toepassen en dus daarmee direct resultaten gaan boeken door de toepassing. Eerder heeft onder meer de gemeente Landerd al positieve ervaringen opgedaan met een dergelijk traject. De gemeente is zich er van bewust dat niet iedere aanbieder in het toeristisch-recreatieve werkveld van commerciële aard is. Veel organisaties zijn maatschappelijk van aard en hebben een grote schare aan vrijwilligers. Toch hebben ze een belangrijke recreatieve waarde en kunnen zij leren van de professionele elementen in het toerisme en recreatie, zodat zij weloverwogen keuzes kunnen maken. Daarom richt het kennisprogramma zich zeker niet uitsluitend op commercieel aanbod, maar op de totale sector. Resultaat: Meer inzicht in de doelgroep op bedrijfsniveau en kansrijke doelgroepen voor Bernheze. Tools om vraaggericht te ontwikkelen. Planning: Start najaar Uitvoering Betrokken partijen: Gemeente Bernheze, ondernemers en organisaties, TRV Bernheze, VVV Noordoost- Brabant en externe expertise. Budget: Afhankelijk van de hoeveelheid deelnemende ondernemers. +/ ,- voor de begeleiding van 10 ondernemers. Uren: 40 uur eenmalig

31 Actie 3: Stimuleren ambassadeurschap Bij het versterken van het toeristisch- recreatieve aanbod is het ook belangrijk dat ondernemers en organisaties worden versterkt en verrijkt zodat ze de regio beter kunnen promoten. Daarvoor bestaat in en rondom de Maashorst al een ambassadeursprogramma. De gemeente wil ondernemers stimuleren hieraan deel te nemen. Tegelijkertijd wil de gemeente verkennen in hoeverre een breder ambassadeursprogramma, bijvoorbeeld in samenwerking met het IVN of rondom het Aadal, ontwikkeld zou kunnen worden. Gasten komen namelijk voor het totale gebied en totale beleving en hiervoor is het van belang dat ondernemers elkaar goed kennen, maar ook dat zij ambassadeur van het gebied zijn. Resultaat: Ambassadeurs creëren voor de Maashorst en het Aadal. Planning: Doorlopend Betrokken partijen: Gemeente Bernheze, ondernemers en organisaties. IVN, betrokken stakeholders Aadal. Budget: eenmalig stimuleringsbudget (o.b.v. cofinanciering). Uren: 40 uur per jaar Actie 4: Stimuleren samenwerking en kennisuitwisseling Samenwerking is een tweede sleutel in het succes van toeristische ontwikkeling, waarbij kennisuitwisseling een belangrijk aspect is. De gemeente stimuleert en faciliteert daarom ondernemers actief om elkaar op te zoeken, kennis uit te wisselen en samenwerkingsafspraken te maken (zie speerpunt 4). Ook hierbij geldt dat niet-commerciële aanbieders nadrukkelijk betrokken worden. De ontwikkeling van Vesting Heusden kan specifiek als referentiekader fungeren voor de zone Heeswijk-Dinther. Een specifiek onderwerp dat aandacht kan krijgen in de samenwerking is de zoektocht naar fondsen die mogelijk makkelijker kunnen worden aangeboord als de samenwerking tussen ondernemers binnen en buiten de gemeentegrenzen wordt opgezocht. Resultaat: Meer samenwerking en kennisuitwisseling binnen de gemeente. Planning: Doorlopend Betrokken partijen: Gemeente Bernheze, ondernemers en organisaties. Budget: per jaar Uren: 60 uur per jaar Actie 5: Handen en voeten geven aan kwaliteit; verkenning Cittaslow Authentiek, kleinschalig, streekeigen, platteland, genieten. Zo maar wat woorden die door stakeholders zijn genoemd om de (gewenste) kwaliteit van het aanbod in Bernheze te omschrijven. De gemeente wil graag samen met het toeristisch werkveld verder handen en voeten geven aan deze kwaliteitsdefinitie. Onderdeel van deze verkenning is kijken of aansluiten bij het keurmerk/netwerk van Cittaslow gemeenten van meerwaarde zou kunnen zijn, door ervaringen van andere gemeenten in Nederland bij dit netwerk op te vragen. Cittaslow is het internationale keurmerk voor gemeenten die op het gebied van leefomgeving, landschap, streekproducten, gastvrijheid, milieu, infrastructuur, cultuurhistorie en behoud van identiteit tot de top behoren. Resultaat: Onderzoeken of aansluiten bij Cittaslow keurmerk meerwaarde heeft voor de gemeente Bernheze. Planning: Najaar Eventuele uitrol vanaf Betrokken partijen: Gemeente Bernheze, Cittaslow gemeenten. Budget: PM voor eventuele uitvoering Uren: 60 uur eenmalig