De wereld verkennen: kinderen leren verschillend

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De wereld verkennen: kinderen leren verschillend"

Transcriptie

1 De wereld verkennen: kinderen leren verschillend Studiewijzer Pabo Voltijd Blok Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 1

2 INHOUD BLOK 2.4 DE WERELD VERKENNEN: KINDEREN LEREN VERSCHILLEND...3 HOE VER BEN JE MET DE OPLEIDING?... 4 HET ONDERWIJSPROGRAMMA VAN DE PABO EEN OVERZICHT VAN DEZE STUDIEWIJZER... 4 BEKNOPT OVERZICHT STUDIEPROGRAMMA EN TOETSING BLOK 2.4 VT... 6 HOOFDSTUK 1. THEMAONDERWIJS DE HOOR- EN WERKCOLLEGES...7 HOOFDSTUK 2. DE BEROEPSOPDRACHT PIMP DE LEERLIJN HOOFDSTUK 3. KENNIS EN VAARDIGHEDEN DE VAKCOLLEGES NEDERLANDS - TAALBESCHOUWING ENGELS OP DE BASISSCHOOL PABO KENNISBASIS ENGELS REDZAAM EN GEZOND GEDRAG MW 2.4: M&W IN SAMENHANG OVERZICHT ONDERDELEN VAKTOETS MENS EN WERELD CULTUURPROJECT 2: CULTUUR EN HET KIND - BURGERSCHAP HOOFDSTUK 4. DE PRAKTIJK VAN HET BASISONDERWIJS HOOFDSTUK 5. PROFESSIONELE EN PERSOONLIJKE ONTWIKKELING HOOFDSTUK 6. PRAKTISCHE INFORMATIE BIJLAGE 1. BEOORDELINGSFORMULIER BEROEPSOPDRACHT VT BIJLAGE 2. BEOORDELINGSFORMULIER CULTUURPROJECT JAAR BIJLAGE 3. BEOORDELINGSFORMULIER PPO 2.4 FUNCTIONERINGSGESPREK BIJLAGE 4. DE TAALNORM SCHRIJVEN VAN PABO HVA Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 2

3 BLOK 2.4 De wereld verkennen: kinderen leren verschillend INLEIDING - Voor het ouder wordende kind wordt de wereld telkens groter. Bovendien gebeurt er van alles binnen de morele en creatieve ontwikkeling van ouder wordende kinderen. Zij ervaren en beschouwen de wereld anders dan in de jaren ervoor. Dit fenomeen vraagt om andere onderwijsarrangementen dan voor jonge kinderen. In dit blok krijg je het gereedschap in handen om voor de begeleiding van dit proces passend onderwijs te ontwikkelen. Het is de bedoeling dat je lessen leert ontwikkelen die de plaats kunnen innemen van de methodelessen. Het is daarbij jouw taak als leerkracht om de directe omgeving van het kind op constructieve wijze in je lessen in te zetten. We gaan dus op zoek naar onderwijsarrangementen waarmee kinderen uitgedaagd worden om de wereld verder te onderzoeken en te ontdekken. Want terwijl methodemakers inspelen op een gemiddelde situatie, zul jij als leerkracht die lessen moeten kunnen veranderen, ontwerpen of aanpassen opdat er een echt uitdagende leeromgeving ontstaat. Bovendien mag niet vergeten worden dat de leerkracht een belangrijke rol speelt als cultuur(over)drager. Als leerkracht ben je de tussenpersoon tussen de leefwereld van het kind en de grote wereld, niet in de laatste plaats die van het voortgezet onderwijs waar oudere kinderen op de basisschool zich op beginnen voor te bereiden. Kortom, als leerkracht voor het ouder wordende kind heb je te maken met een grote uitdaging en een grote verantwoordelijkheid. In dit blok gaan we je bijbrengen wat je nodig hebt om die verantwoordelijkheid te kunnen dragen Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 3

4 Hoe ver ben je met de opleiding? Dat de kinderen in Amsterdam van elkaar verschillen en op verschillende manieren leren, is in de loop van dit jaar wel duidelijk geworden. Toch is het belangrijk om niet alleen in te zoomen op al die verschillen, maar ook eens de groep als uitgangspunt te nemen. Dat gaan we dit blok doen. Want juist door al die verschillen kunnen de kinderen elkaar natuurlijk op een positieve manier aanvullen. Als jij dat als leerkracht kunt bevorderen is dat niet alleen goed voor de sfeer in je klas, maar op den duur ook voor de Amsterdamse samenleving als geheel. In het schema hieronder is weergegeven waar je je momenteel in de opleiding bevindt. 1 Kennismaken met onderwijs en met de stad Amsterdam Kind in de grote stad / Leerkracht in de grote stad 1.1 Amsterdams onderwijs in beeld 1.2 Lesgeven over Amsterdam 1.3 Neef Paul is top! 1.4 Heden en verleden van het Nederlandse basisonderwijs Praktijk Bovenbouw Bovenbouw Onderbouw (accent groep 1 en 2) Onderbouw (accent groep 1 en 2) 2 Differentiatie in opvoeden en onderwijzen 2.1 Leren en ontwikkelen stimuleren 2.2 Diversiteit: contact en communicatie Kinderen leren op verschillende manieren 2.3 De wereld verkennen: kinderen leren verschillend 2.4 Leren in en met de groep Praktijk Onderbouw (accent groep 3 en 4) Onderbouw (accent groep 3 en 4) Bovenbouw Bovenbouw 3 Hanteren van verschillen tussen kinderen in onder-/ bovenbouw 3.1 Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep, in onder- c.q. bovenbouw 3.2 Omgaan met verschillen: Samenwerken met ouders en deskundigen in en buiten de school Praktijk Onderbouw/bovenbouw Onderbouw/bovenbouw Minor 4 Verantwoordelijkheid nemen voor het leerproces van kind en groep 4.1 Eigen (LiO)-groep: verantwoordelijkheid nemen voor het leerproces van kind en groep 4.2 (Eigen) onderwijs ontwikkelen en verantwoorden Voorbereiden overgang naar het werkveld 4.3 Voorbereiden overgang naar het werkveld 4.4 Voorbereiden overgang naar het werkveld _ Praktijk Lint LIO, bouw specialisatie Lint LIO, bouw specialisatie Lint LIO, bouw specialisatie Lint LIO, bouw specialisatie Het onderwijsprogramma van de Pabo Een overzicht van deze studiewijzer Ieder blok is schematisch op te delen in vier onderdelen. Het themaonderwijs, dat in het schema hieronder in het gele vak is aangegeven, bestaat uit hoorcolleges, werkcolleges en practica, waarvan de kennis halverwege het blok wordt getoetst in de thematoets (zie hoofdstuk 1 van deze studiewijzer voor een beschrijving van de themalijn). Daarnaast werk je het gehele blok aan een beroepsopdracht. Deze opdracht vormt de schakel tussen de kennis en vaardigheden die je tijdens de colleges opdoet (links in het schema, in het blauw), en de praktische toepassing van die kennis voor de klas ('Praktijk', rechts in het schema, in het groen) - vandaar ook dat de beroepsopdracht in het schema in het midden is geplaatst. Het beroepsproduct dat je aan het eind van het blok oplevert, heeft altijd een directe relatie met het werken in de klas en in de school (zie hoofdstuk 2). De vakinhoudelijke kennis en vaardigheden staan ook in het teken van het blokthema. Je volgt vakcolleges en je oefent je vaardigheden in de verschillende vakdomeinen. In hoofdstuk 3 zijn alle vakken die je dit blok gaat volgen uitgebreid beschreven, alsmede de literatuur die je ervoor nodig hebt, de vakopdracht en alle andere relevante informatie Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 4

5 Let op: het is van belang dat je weet dat sommige, verschillende vakken vallen onder dezelfde studiegidscode, die steeds als één eenheid worden getoetst. Aan het begin van hoofdstuk 3 van deze studiewijzer leggen we dat nog eens helder uit. Natuurlijk loop je dit blok ook weer echt mee in de praktijk van het basisonderwijs, te weten in de bovenbouw. Hoewel alle informatie daarover in de praktijkgids vermeld staat (te downloaden via MijnHvA) worden de belangrijkste zaken met betrekking tot de praktijk voor het komende blok in hoofdstuk 4 van deze studiewijzer nog even voor je op een rijtje gezet. Tijdens de professionele persoonlijke ontwikkeling (roze in het gekleurde schema en hoofdstuk 5 van deze studiewijzer) word je begeleid door jouw kerndocent. Deze ondersteunt je bij het uitvoeren van de beroepsopdracht, ziet toe op je studievoortgang en koppelt je stage-ervaringen aan de opleiding. Het onderwijsprogramma voor dit blok ziet er daarmee als volgt in schema uit: Pedagogiek/Thematoets 2.4 Thema: De wereld verkennen: kinderen leren verschillend Kennis en Vaardigheden Vaktoets Nederlands/Engels 2.4 Vaktoets Mens & Wereld 2.4 Cultuuronderwijs 2.4 Beroepsopdracht Beroepsopdracht 2.4 Praktijk Praktijktoets 2.4 PPO 2.4 Professionele en persoonlijke ontwikkeling Tot slot: in hoofdstuk 6 van deze studiewijzer is alle praktische informatie voor je op een rijtje gezet, zoals een kalenderoverzicht van dit blok, een literatuurlijst, een overzicht van handige en belangrijke internetsites, de BSAnorm, een overzicht van het vereiste taalniveau, etc Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 5

6 Beknopt overzicht studieprogramma en toetsing blok 2.4 VT Hieronder vind je een samenvatting van het studieaanbod en de wijze van toetsen van blok 2.4. Uitgebreide informatie (bv. over de toetsstof en de omschrijving van de opdracht) staat in deze studiewijzer bij het betreffende studieonderdeel. BLOK 2.4 VT - STUDIEPROGRAMMA & TOETSING COLLEGES door Hoorcolleges Pedagogiek/themalijn Vakdocent PE /gastdocent Vakdocenten KO Vakcolleges Mens & Wereld Vakdocenten MW TOETSING STP. TOETSVORM TOETSMOMENT HERKANSING Pedagogiek / Themalijn 2.4 (thematoets) Mens & Wereld 2.4 (vaktoets) 2 2 Meerkeuze 40 vragen Meerkeuze 40 vragen Toetsweek 2 van blok 2.4 Datum 1 : Toetsweek 2 van blok 2.4 Datum: Zie herkansingsrooster Zie herkansingsrooster Vakcolleges Nederlands en Engels Vakdocenten NE / EN Cultuuronderwijs Begeleidingscolleges Werkcolleges Practica Beroepsopdracht Kerndocent Stage Opleider in de school of stagedocent Stagementor Begeleiding PPO Kerndocent Nederlands/Engels 2.4 (vaktoets) 2 Cultuurdossier 2 Beroepsopdracht Praktijk PPO TOTAAL AANTAL STUDIEPUNTEN BLOK VT Nederlands: Meerkeuze, 20 vragen Engels: Meerkeuze, 20 vragen Toetsweek 2 van blok 2.4 Datum: Verslag in dossiervorm Toetsweek 1 van blok 2.4 Verslag (zie voor de specifieke eisen de opdracht in de studiewijzer). Beoordeling door andere kerndocent a.d.h.v. beoordelingsformulier Stagebeoordeling Beoordeling door opleider in de school of stagedocent a.d.h.v. beoordelingsformulier Functioneringsgesprek PPO Beoordeling door eigen kerndocent a.d.h.v. beoordelingsformulier Toetsweek 1 van blok 2.4 Datum: Toetsweek 1 van blok 2.4 Datum: Toetsweek 1 van blok 2.4 Datum: Zie herkansingsrooster Zie herkansingsrooster Zie herkansingsrooster Zie herkansingsrooster Zie herkansingsrooster 1 Zie voor de toetsdata het actuele toetsrooster en vul hier de datum zelf in Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 6

7 HOOFDSTUK 1. Themaonderwijs De hoor- en werkcolleges SIS-code Pedagogiek/Themalijn 2.4 INLEIDING - In dit blok leer je onderwijs te ontwerpen op basis van observatie- en toetsgegevens. Je kunt rijke lessen ontwerpen die aanvullend zijn op methodelessen of in plaats daarvan komen. Je maakt gebruik van de directe omgeving van het kind en de school zodat een uitdagende omgeving ontstaat. In dit blok is er ook aandacht voor de overgang naar het voortgezet onderwijs en voor mediawijsheid. Leerdoelen Je kent de kenmerken bij de verschillende fasen van opbrengstgericht onderwijs ontwerpen en je kunt concrete toepassingen voor je onderwijspraktijk benoemen. Je kunt doelen vaststellen bij het ontwerpen van opbrengstgericht onderwijs. Je weet hoe je opbrengstgerichte leeractiviteiten kunt ontwerpen. Je weet hoe je op basis van kwalitatieve gegevens, zoals observaties en gesprekken met kinderen, onderwijs kunt evalueren, verantwoorden en waar nodig bijstellen. Je kunt inhoud geven aan het begrip afrekencultuur door te benoemen wat de drie risico s in het huidige onderwijs zijn én wat de drie uitdagingen voor het onderwijsbeleid van de komende jaren zijn. Je weet hoe het verwijzingsproces van groep 8 naar het voortgezet onderwijs is vormgegeven in Amsterdam, van de interpretatie van bijbehorende toetsgegevens tot adviesgesprekken met ouders en je weet wat dit betekent voor de onderwijspraktijk. Je kent het begrip mediawijsheid en kent verschillende manieren om mediaeducatie in het basisonderwijs vorm te geven. Het programma Bijeenkomsten Les 1 ( ): Digitale geletterdheid In het nieuwe curriculum zullen de leerlijnen voor digitale geletterdheid (basisvaardigheden, informatievaardigheden, computational thinking en mediawijsheid) een basis vormen voor de ontwikkeling van 21e eeuwse vaardigheden. We gaan in op de eisen die dit stelt aan de leerkracht die in 2020 afstudeert. Les 2 (7/ ): Mediadidactiek Lesgeven over het gebruik van materialen en middelen, en kinderen met behulp daarvan laten leren, is al zo oud als het onderwijs zelf. Er zullen altijd nieuwe middelen beschikbaar komen, waarbij de vraag zal blijven of het een nuttige toepassing is voor het leren, of een leuk tijdverdrijf. We gaan in op de meerwaarde van (digitale) leermiddelen en de keuzes die je daarbij maakt. Je leert de juiste vragen te stellen over de werking en het gebruik van educatieve software zodat je helder krijgt op basis waarvan je je keuzes kunt maken. Jouw activiteiten vooraf Je bestudeert: Hoofdstuk 2.3 en 2.4 uit het onderzoek naar digitale geletterdheid: Bekijk de voorbeeldleerlijnen digitale geletterdheid van SLO: Je bestudeert: Het artikel over digitale leermiddelen. Tip 1: Gebruik de leesmodus van je browser. Tip 2: De beschreven illustraties zijn facultatief Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 7

8 Les 3 (14/ ): Mediapedagogiek In de leefwereld en belevingswereld van kinderen nemen (sociale) media een belangrijke plaats in. Dit is voor kinderen net zo gewoon als knutselen maar in beide gevallen worden zij er beter in door goed onderwijs. We gaan in op de positieve manieren waarop je kinderen met media laat omgaan. Daarmee bereid je ze ook voor op de negatieve ervaringen die kunnen plaatsvinden. Les 4: Opbrengstgericht onderwijs ontwerpen I Op veel basisscholen is men momenteel sterk gericht op opbrengstgericht werken. Opbrengstgericht werken houdt in dat er systematisch en doelgericht wordt gewerkt aan het maximaliseren van prestaties. In dit college wordt stilgestaan bij de vraag: Hoe en waarom opbrengstgericht ontwerpen? Les 5: Opbrengstgericht onderwijs ontwerpen II In deze les staat het ontwerpen, geven en evalueren van opbrengstgerichte activiteiten centraal. Je gaat dan ook aan de slag met het ontwerpen van opbrengstgerichte leeractiviteiten voor de bovenbouw leerling. Les 6: Opbrengstgericht onderwijs evalueren; de zin en onzin van testen en toetsen. In deze les staat het evalueren van een leerproces over een langere periode centraal. De manier waarop in het onderwijs geëvalueerd wordt, hangt samen met het doel van de evaluatie. We bespreken verschillende soorten evaluaties en toetsen. Je bestudeert: De hoofdstukken 2, 6 en 7 uit het handboek mediawijsheid. Het boek is al ouder waardoor de voorbeelden zoals hyves niet meer actueel zijn. De kennis van mediawijze kinderen is dat nog steeds. ediawijsheid%20versie%20website.pdf Je bestudeert: Bakx, A., Ros, A. & Bolhuis, E. (2017) Cyclisch onderwijs ontwerpen. Hoofdstuk 2 & 3 Je bestudeert: Bakx, A., Ros, A. & Bolhuis, E. (2017) Cyclisch Onderwijs Ontwerpen. Hoofdstuk 4 & 6 Je bestudeert: Bakx, A., Ros, A. & Bolhuis, E. (2017) Cyclisch Onderwijs Ontwerpen. Hoofdstuk 7 & 8 Maar wat doen we met al deze informatie? Zijn er ook risico s en nadelen van het evalueren, testen, vergelijken.afrekenen? Les 7: Naar het voortgezet onderwijs Verdiep je in de kernprocedure van Amsterdam. De kernprocedure van Amsterdam is het uitgangspunt en aan de hand daarvan wordt het verwijzingsproces in Amsterdam besproken. We besteden aandacht aan (de macht van) de cito-scores, de verschillende typen voortgezet onderwijs in Amsterdam. Je krijgt deze les praktijkvoorbeelden uit groep 8; je bekijkt toetsen en toetsuitslagen en oefent met het analyseren en interpreteren van de gegevens. Toetsing De leerdoelen die bij het themaonderwijs horen, worden getoetst in de thematoets. Het betreft een schriftelijk tentamen, dat zal bestaan uit 40 meerkeuzevragen. De toets wordt als voldoende beoordeeld (cijfer: 5,5) indien minimaal 67% van de meerkeuzevragen goed beantwoord is Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 8

9 Literatuur / toetsstof Bakx, A., Ros, A. & Bolhuis, E. (2017), Cyclisch Onderwijs Ontwerpen. Hoofdstuk 2: Zelf onderwijs ontwerpen Hoofdstuk 3: Doelen stellen Hoofdstuk 4: Leeractiviteiten ontwerpen Hoofdstuk 6: Leeractiviteiten begeleiden Hoofdstuk 7: Evalueren Hoofdstuk 8: Werken met (toets) gegevens Thijs, A., Fisser, P., & Hoeven, M. van der. (2014). 21 e eeuwse vaardigheden in het curriculum van het funderend onderwijs. Enschede: SLO. Te raadplegen op Hoofdstuk 2.3: Digitale geletterdheid Hoofdstuk 2.4: Conclusies Zwanenburg, F., & Pardoen, J. (2010). Handboek mediawijsheid op school. Leidschendam: Stichting Mijn Kind Online. Te raadplegen op Hoofdstuk 2: Kinderen en hun mediagebruik Hoofdstuk 6: Integratie in het onderwijs Hoofdstuk 7: Tips voor scholen Cöp, J. (2015). Differentiëren met digitale leermiddelen. Te raadplegen op Alle collegestof, dat wil zeggen PowerPoints alsmede uitgereikte materialen Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 9

10 HOOFDSTUK 2. De beroepsopdracht Pimp de leerlijn SiS-code: Beroepsopdracht 2.4 In groep 5 is een kist neergezet: Spelen met spiegels. Een kind heeft de kist gevonden en is ermee gaan experimenteren. Het doet allerlei ontdekkingen met bolle en holle spiegels, kijkt in een caleidoscoop en periscoop. Daardoor vormt het kind een concept over een spiegel. Het kind vertelt de leerkracht dat als je naar de spiegel kijkt je eigenlijk in de spiegel gevangen wordt en er alleen maar uit kan door niet meer te kijken. De leerkracht luistert naar dit denkschema en stelt nog enkele vragen, maar gaat niet in op de onjuistheid van deze verklaring. De volgende les zal namelijk aan de hand van een opdrachtenkaart aan bod komen dat je ook andere dingen en mensen in de spiegel kan zien, terwijl deze niet in de spiegel kijken. Daarna zal er een les komen waarin de leerkracht de principes van licht en straling gaat uitleggen (Naar Slangen, 2005, p. 93). In jaar 1 heb je al een aantal lessen gegeven aan kinderen in de bovenbouwleeftijd. Waarschijnlijk heb je toen gebruik gemaakt van de lesmethodes die aanwezig waren in jouw stageklas. In deze methodes worden lessen in een bepaalde volgorde aangeboden en wordt er gewerkt naar een tussendoel behorende bij de leeftijdsgroep, waarbij meestal wordt uitgegaan van een gemiddeld kind in Nederland. Uitgeverijen willen dat zo veel mogelijk scholen gebruik kunnen maken van hun boeken en dus houden ze de lesstof het liefst zo algemeen mogelijk. Als leerkracht heb je soms echter de behoefte om deze methodes te verrijken met eigen materiaal of zelfs een eigen lessenreeks, zodat het geheel beter aansluit bij jouw specifieke situatie en je daardoor beter in staat bent om de doelen te bereiken. In deze beroepsopdracht ga je jouw eigen onderwijs ontwerpen; je kiest een lessenserie, stelt deze bij en geeft een lessenserie van drie lessen waarbij je zorgt voor een uitdagende leeromgeving die past bij de kinderen uit jouw stageklas. De didactiek ontwerpend óf onderzoekend leren komt duidelijk terug in jouw lessenserie. Je dient na te gaan of de voorgenomen doelen zijn behaald, dus je maakt een evaluatie-instrument. Leerdoelen Je kunt zelfontworpen lessen op het gebied van Mens en Wereld plaatsen op en verantwoorden aan de hand van leerlijnen, tussendoelen en kerndoelen. Je kunt onderwijs ontwerpen op het gebied van Mens en Wereld volgens een onderbouwde didactische route. Je bent in staat in de zelfontworpen lessenserie de verschillende stappen van het onderzoekend of ontwerpend leren toe te passen. Je kunt een evaluatie-instrument, passend bij de eigen lessenserie, ontwerpen en kan deze uitleggen aan derden. Je kunt conclusies trekken ten aanzien van eigen handelen, de gegeven lessenserie en de leeropbrengst hiervan. Het programma Bijeenkomsten Week: 1: Inleiding op de beroepsopdracht. In deze bijeenkomst formuleren we gezamenlijk mogelijke hoofdvragen bij de beroepsopdracht. We brengen de drie componenten: leerstof, leerling, leefwereld van je stageklas in beeld. We gaan een eigen lesvoorbereiding of een les uit de methode verrijken met eigen materiaal. We kijken naar een inspirerende vorm van onderwijs. Jouw activiteiten vooraf Bestudeer de beschrijving van de beroepsopdracht in deze studiewijzer Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 10

11 Week: 2: Gegeven les koppelen aan theorie over ontwerpen en didactische werkvormen. Je neemt een zelf gegeven les mee met als doel deze te verbeteren op het gebied van: leerdoelen, gebruiksvriendelijkheid voor leerkrachten, leerlijnen en referentiekaders, didactiek en organisatie. Je leert deze les plaatsen binnen een ontwerproute en kan hiervan een lessenserie maken. Neem een les mee, die je zelf hebt gegeven. Week: 3: Doelen en evalueren; wat doe je ermee? In deze bijeenkomst gaan we aan de slag met de vooraf opgestelde doelen voor de leerlingen. We bekijken hoe je deze doelen kunt evalueren door middel van constructive alignement. Ook bespreken we verschillende evaluatie-instrumenten en benoemen we de vooren nadelen. Neem de doelen mee van je eigen onderwijsontwerp mee. Bestudeer blz uit het boek Opbrengstgericht onderwijs ontwerpen van Bakx, Ros en Teune (2012). Week: 4: Evaluatie-instrument en feedback. In deze les ga je je eigen evaluatie-instrument ontwerpen met elkaar. Je krijgt feedback aan de hand van een criterialijst. Daarnaast is er begeleide werktijd. Neem je werk mee. Neem het boek Opbrengstgericht onderwijs ontwerpen van Bakx, Ros en Teune (2012) mee. Week: 5: Product schrijven. Werktijd met terugkoppeling van de bijstellingen. Je neemt alle materialen van jouw onderwijsontwerp mee. Behalve de begeleiding die je ontvangt van je kerndocent volg je tevens drie practica in het kader van deze beroepsopdracht. Dit zijn specifieke trainingen waar je vaardigheden leert, die jou direct ondersteunen bij het uitvoeren van de beroepsopdracht. Daarnaast heb je deze vaardigheden nodig in de praktijk van het basisonderwijs, dus voor je ontwikkeling tot leerkracht basisonderwijs. Practica Bijeenkomsten 1. Gespreksvaardigheden: In het laatste practicum gespreksvaardigheden bereid je met medestudenten een rollenspel voor. Dit rollenspel voer je met meerdere studenten en een gast. 2. Pedagogisch klimaat: In dit practicum kijk je naar de verschillen tussen jongens en meisjes in de groep. Hoe is jouw leerkrachtgedrag t.o.v. jongens en meisjes? 3. Didactiek: Analyseren van bestaande groepsplannen en deze omzetten naar een organisatiemodel. Hoe organiseer je de convergente differentiatie in drie niveaus Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 11

12 De beroepsopdracht Eindproduct: Het eindproduct betreft een product over de gegeven lessenreeks van drie lessen op het gebied van Mens en Wereld met als didactiek onderzoekend of ontwerpend leren. Alle lessen uit de lessenserie sluiten logisch op elkaar aan (volgens de didactiek van ontwerpend of onderzoekend leren). Je beschrijft in het product de inhoud van je lessenserie en de verantwoording van je ontwerproute en de gekozen werkvormen, je analyseert de opbrengsten en trekt conclusies voor het handelen van de leerkracht met betrekking tot het ontwerpen van onderwijs. Je levert het evaluatie-instrument, dat bij deze lessenreeks ontworpen en gebruikt is, in als bijlage bij je product. Stap 1 Je kiest een ontwerproute. Op grond hiervan maak je een keuze uit de gegeven voorbeeldlessenseries voor het ontwerpen van jouw lessenreeks op het gebied van Mens en Wereld. Je beschrijft aanpassingen op deze gegeven lessenserie toegespitst op jouw situatie. In jouw ontwerp komt naar voren welke ontwerproute je toepast en welke doelen je nastreeft, onderbouwd vanuit literatuur. Je maakt hierbij gebruik van de vastgestelde beginsituatie van je klas. Stap 2 Je presenteert een eerste uitwerking van de lessen die je hebt ontworpen, met verantwoording van je gemaakte keuzes. Je hebt tevens een opzet voor een evaluatie-instrument gereed. Je toetst jouw ontwerp aan de deskundige visie van jouw medestudenten. Beoordelingscriteria De beoordelingscriteria zijn: Je verantwoordt de eigen ontworpen lessenserie met betrekking tot de volgende aspecten: de gekozen ontwerproute, kenmerken van een rijke en uitdagende leeromgeving en de relatie tot leerlijnen, tussendoelen en kerndoelen. Je hebt in het ontwerp de didactiek van het onderzoekend of ontwerpend leren verwerkt. Je verantwoordt de gekozen didactische werkvormen. Je beschrijft conclusies ten aanzien van eigen handelen, de gegeven lessen en de leeropbrengsten. Deze criteria worden getoetst aan de hand van het beoordelingsformulier in bijlage 1 van deze studiewijzer. Let op: als voldoende beoordeelde producten worden altijd opgenomen in het portfolio. Een geactualiseerd portfolio geldt als voorwaarde voor het functioneringsgesprek met de kerndocent aan het eind van het semester. Houd je portfolio dus zorgvuldig bij! Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 12

13 HOOFDSTUK 3. Kennis en vaardigheden de vakcolleges INLEIDING - Dit onderdeel van de studiewijzer beschrijft de vakcolleges die je dit blok gaat volgen. Daarbij is het van belang dat je het onderscheid kent tussen de titel van de collegereeks, het vakdomein waar deze onder valt en de code van de eenheid die met de studiegids correspondeert. Iedere collegereeks heeft afzonderlijk een titel, maar verschillende collegereeksen kunnen onder dezelfde studiegidscode vallen. Per blok wordt steeds het cluster dat onder één eenheid valt (zoals Kunstzinnige oriëntatie 2B), in één keer getoetst. Het kan dus voorkomen dat verschillende collegereeksen in één afsluitende vaktoets samenkomen. Iedere beschrijving hieronder is op dezelfde wijze gestructureerd. We beginnen met een korte inleiding. Dan volgen steeds een beschrijving van de leerdoelen, een schematische weergave van het programma (opgedeeld in de behandelde stof tijdens de bijeenkomst, en de voorbereiding die we voor die bijeenkomst van je verlangen), informatie over de toetsing en een overzicht van de literatuur/toetsstof Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 13

14 3.1 Titel: Nederlands - Taalbeschouwing SiS-code: Vaktoets Nederlands/Engels 2.4 INLEIDING - Bij een les Taalbeschouwing in de klas reflecteren kinderen op taal en taalverschijnselen: de vorm, betekenis en functie van taal. Kinderen worden zich bewust van bedoelingen en effecten van taalgebruik. Ook het nadenken over de dubbele betekenis van woorden, over het onderscheid tussen letterlijk en figuurlijk taalgebruik en het gebruik van dialecten rekenen we tot de taalbeschouwing. Kinderen vinden dit vaak interessant. Voor meertalige of taalzwakke leerlingen kan taalbeschouwing een zeer uitdagend onderdeel zijn. Talig begaafde kinderen kunnen op dit gebied juist wel wat extra uitdaging gebruiken. Met Taalbeschouwing op de basisschool beogen we de taalbeheersing van een leerling te verbeteren. Niet alleen op het gebied van Taalbeschouwing zelf, maar op alle gebieden van taalvaardigheid: spreken, luisteren, lezen en stellen. Leerdoelen - Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van deze reeks? Je kent uit de Kennisbasis Nederlandse Taal voor de pabo alle onderwerpen uit het domein Taalbeschouwing. Je kent de theorie omtrent taalbeschouwing. Je kent de leerlijnen en kerndoelen die horen bij Taalbeschouwing op de basisschool. Je kent de argumenten voor en tegen het nut van traditionele schoolgrammatica. Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten 1. Wat is taalbeschouwing? Aan de orde komen de plaats en vorm van taalbeschouwing in het onderwijs, alsmede de zes taalbeschouwingsstrategieen. 2. Taalbeschouwingsonderwijs. We bespreken de zes niveaus van taalbeschouwing gerelateerd aan de Lus van Dekkers en mogelijke onderwerpen die in aanmerking komen in de taalles. 3. Traditionele grammatica. Wat is de zin (of onzin) van traditionele grammatica? Tijdens deze les wordt besproken wat de waarde van dit onderwijs is en verdiepen we ons in argumenten voor en tegen. Afsluitend bekijken we de werkwijze van grammaticaonderwijs volgens de principes van Maria Montessori. 4. Taalverschijnselen In deze les wordt taal op zichzelf bestudeerd: taaltypologie en taalverwantschap, variaties in taal en taalgebruik. Tot slot bespreken we overeenkomsten en verschillen tussen spreekwoorden, gezegdes en uitdrukkingen. Jouw activiteiten vooraf Je bestudeert: Paus et al. (2014), Portaal, hoofdstuk 1 en 7. Je bestudeert: Zie boven. Je bestudeert: Zie boven. Je bestudeert: Zie boven Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 14

15 Toetsing Deze collegereeks correspondeert met de onderwijseenheid Engels / Nederlands 2.4. De stof die binnen deze onderwijseenheid wordt aangeboden, wordt getoetst in de vaktoets Engels / Nederlands. Dit betreft voor het deel Nederlands een schriftelijk tentamen van 20 meerkeuzevragen. De grens voldoende / onvoldoende hangt af van het aantal vragen en het aantal antwoordmogelijkheden. De toets wordt als voldoende beoordeeld (cijfer: 5,5) indien minimaal 67% van de meerkeuzevragen goed beantwoord is. Literatuur - Paus, H. (Red.) (2014). Portaal, praktische taaldidactiek voor het basisonderwijs. Bussum: Coutinho. Hoofdstuk 1 Taal en taalonderwijs. Hoofdstuk 7 Taalbeschouwing. - De kerndoelen 10 en 11 op: - De PowerPoints en alle collegestof. - De begrippenlijst Taalbeschouwing op MijnHvA Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 15

16 3.2 Titel: Engels op de basisschool SiS-code: Vaktoets Nederlands/Engels 2.4 INLEIDING - The Netherlands is a small trading nation which relies heavily on contacts with other countries. To that end English has become part of Dutch society: we see it on television and internet and in shops, hear it in music and on the street, we even use English words when speaking Dutch. Dutch primary school teachers must all have at least level B2 in English and be able to teach English in a manner appropriate to primary aged children and in accordance with SLA theories. This module aims at preparing you for teaching English in primary education. You will learn the basics of EFL methodology, the basic aims for primary children and build up a small repertoire of ideas for use in the lower and upper primary class in order to aid development of the English language. We will look at the European and Dutch regulations regarding foreign language education and zoom in on Eibo, vvto and tpo. Pabo Kennisbasis Engels Zwart = jaar 2 Groen = jaar 3 Domein 1: Belang van het vak 1. De leraar beheerst het Engels op tenminste Europees Referentiekaderniveau B2 voor mondelinge taalvaardigheid, luistervaardigheid en woordenschat in relatie tot de specifieke context van het onderwijs (Classroom English). De leraar is in staat om dit niveau bij te houden. 2. De leraar bezit gevorderde gespecialiseerde kennis van het domein Engels in het basisonderwijs en kan deze illustreren aan de hand van voorbeelden uit zijn praktijk. 3. De leraar bezit kennis en heeft begrip van enkele belangrijke actuele onderwerpen omtrent Engels in het basisonderwijs, zoals Engels als lingua franca en de rol van ict en media. 4. De leraar kan aangeven welke bijdrage het vak Engels levert aan het realiseren van de kerndoelen van het basisonderwijs en hoe dit aansluit bij de kerndoelen voor Engels in de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Domein 2: Structuur van het vak 1. De leraar kan zelf leerzame en betekenisvolle activiteiten ontwikkelen en de door hem gemaakte keuzes verantwoorden vanuit de didactische principes die ten grondslag liggen aan de vakdidactiek Engels. 2. De leraar is in staat Classroom English flexibel in te zetten op i+1, afhankelijk van het niveau van de leerlingen. 3. De leraar is in staat om zijn eigen Engels af te stemmen op de verschillende (taalleer)behoeftes van de leerlingen. 4. De leraar heeft gespecialiseerde kennis van CLIL in het basisonderwijs en kan deze in praktijk brengen. 5. De leraar kan het zelfstandig leren stimuleren mede door leerlingen te leren omgaan met online Engelstalige bronnen Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 16

17 Domein 3: Leerlingen en het vak 1. De leraar kan belangrijke kenmerken benoemen van tweede- en vreemdetaalontwikkeling bij zowel jonge als oudere leerlingen. 2. De leraar is in staat om signalen die kunnen wijzen op spreekangst te herkennen en weet hier adequaat mee om te gaan om zodoende spreekangst te minimaliseren. 3. De leraar kan een variatie aan werkvormen beschrijven voor het onderwijs in het Engels aan verschillende leeftijdsgroepen. 4. De leraar kan de leefwereld van het kind integreren in zijn les op adequate wijze door middel van icttoepassingen. 1 hour 40 minutes are timetabled per week for this module. You will also be expected to come to class thoroughly prepared i.e. you will have to read the set documents and carry out additional assignments. Failure to come prepared will result in forfeiture of rights to formative feedback. Every session will have some required preparation for the following session. Coming unprepared means you will not be able to get the maximum out of the class. Learning aims The student: Can describe the most important language acquisition theories for EFL in young children; Can explain the parallels and differences of mother tongue acquisition and NT2; Can describe the special position of multilinguals; Can make suggestions to resolve the problems with transfer primary secondary; Is aware of recent developments in the field of EFL teaching and ICT and can give examples of the practical use in the primary class. The student can: Help pupils be more aware of the English in their daily lives; Help pupils use their limited vocab to understand the English around them; Make critical use of existing materials; Create relevant lessons based on specific language teaching methodology. Which lesson Content homework Lesson 1 Reasons English was introduced to primary education & law Basic aims (kerndoelen) Multilingual children Read : 8.3 (aansluiting po-vo) 7.2 (kerndoelen) ch4 (vreemdetalen didactiek) find out the English vocab known by the pupils in your class. find out how English is taught at your school (team vision, materials, link to secondary school) Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 17

18 Lesson 2 Lesson 3 Lesson 4 Lesson 5 Lesson 6 coursebook comparison o advantages of choir work o advantages of pair work communicative games & drills lesson example introduction to English 4 phase model & input hypothesis Penta pie Functions & notions Input phase & language games Input phase listening o Processing content o TPR o Advantage/disadvantages of own voice or recording Practice phase & transfer phase o Closed versus open o Information gap o Differentiation intro to CLIL & VVTO o pedagogical/didactic conditions o current vvto/tpo situation BICS & CALP Doeltaal/voertaal Read: ch 10.1, 10.2, 10.3, 10.5 ch3.1, 3.2, 3.3 read ch7 read ch 3.5, 3.6 read ch 5, 6 Testing The test in the second year comprises multiple choice questions and will be taken at the end of block 4. Reading Materials Compulsory: Bodde-Alderlieste & Joke Schokkenbroek (2011). Engels in het basisonderwijs. Kennisbasis vakdidactiek. Netherlands, Noordhoff Uitgevers. Recommended Bakker A. & Mantel, A. (2014).Basisvaardigheden Engels voor de Pabo, Netherlands, Noordhoff Uitgevers Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 18

19 3.3 Titel: Redzaam en gezond gedrag SiS-code: Vaktoets Mens en Wereld 2.4 INLEIDING - Wat is de pedagogische functie van de basisschool? Wat is mijn taak als leerkracht daarin? Hoe maak ik de moeilijke onderwerpen bespreekbaar in mijn klas? Dat zijn de vragen die we ons tijdens deze collegereeks gaan stellen. In de onderwijspraktijk en het maatschappelijke debat wordt regelmatig de vraag gesteld wat de taak van het onderwijs is. Bij maatschappelijke problemen zoals bijv. obesitas en seksuele diversiteit wordt er gekeken naar het onderwijs. Dit resulteert o.a. in het toevoegen van nieuwe kerndoelen voor het basisonderwijs rondom seksuele ontwikkeling en diversiteit. Het onderwijs draagt bij aan de persoonlijke ontwikkeling en socialisatie van kinderen. Veel gevoelige onderwerpen zoals seksualiteit, pesten, gezondheid en normen en waarden passeren in de dagelijkse praktijk op school en vragen van jou als leraar om direct te handelen. Vanuit het kader van Biesta (kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming) kijken we hoe en waarom deze onderwerpen een plek krijgen op de basisschool. Verder zoomen we in op hoe jij als leerkracht deze onderwerpen bespreekbaar maakt met kinderen. Wat wil je de kinderen (in de kaders van Biesta) leren? Welke rol heb je als leraar in het bespreken van deze onderwerpen en waar ligt de grens tussen de opvoeding thuis en op school? Vanuit welke visie handel jij in deze dagelijkse praktijk? Leerdoelen Je herkent de pedagogische taak van de school in de praktijk en kan jouw handelen in de praktijk onderbouwen met theorie, aangeboden tijdens de module. Je kunt de geleerde theorie over pesten in de themalijn 2.3 toepassen op het onderwerp cyberpesten en je kunt leerlingen medeverantwoordelijk maken voor een veilige cyberomgeving. Je kent de seksuele ontwikkeling van leerlingen van 4-12 jaar, kan daarin verschillen tussen jongens en meisjes benoemen en weet hoe je als leraar kunt handelen bij zorgen rondom seksueel gedrag. Je kan in de klas het gesprek aangaan met de leerlingen over gevoelige onderwerpen en is in staat te luisteren naar verschillende opvattingen/normen en waarden die leerlingen over de onderwerpen hebben. Het programma Bijeenkomsten Jouw activiteiten vooraf 1. Redzaam en gezond gedrag We starten de module met de actualiteit. Wat wordt er geschreven in de media over onderwerpen die tot gezond en redzaam gedrag horen. We bespreken aan de hand van Biesta welke functies een basisschool heeft en de taak van de leerkracht hier binnen. We gaan in gesprek over waar wat jou betreft de grens ligt in de doelen en verantwoordelijkheden met betrekking tot de pedagogische taak als leerkracht. 2.Cyberpesten We komen in deze bijeenkomst terug op de theorie van pesten aangeboden in de themalijn 2.3. We bespreken met elkaar de verschillende vormen van cyberpesten en hoe je dit bespreekbaar kunt maken in de klas. Borgdorff, M., Calis, M., Voorwinden, R., Warners, M. & Jacobsen, S.. (2015). School en veiligheid op school en internet. Stichting school en veiligheid Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 19

20 3. Voeding en consumentenzaken In het advies van onderwijs 2032 wordt gesproken dat het belangrijk is dat leerlingen een gezonde leefstijl ontwikkelen. We bespreken met elkaar hoe je kinderen kunt kwalificeren, socialiseren en vormen op het gebied van voedingen consumentenzaken. Denk hierbij aan onderwerpen zoals overgewicht, healthy & fit lifestyle, schulden, consumptiemaatschappij. Belangrijk hierbij is om vakoverstijgend te werken en aan te sluiten bij de belevingswereld van leerlingen. 4. Gender Stereotypering gender en diversiteit in seksualiteit Je bestudeert: Artikel over stereotypering in reclame-uitingen. 5. Relationele en seksuele vorming In dit werkcollege maak je kennis met de kerndoelen seksualiteit en seksuele diversiteit in het basisonderwijs. Je leert meer over de seksuele ontwikkeling van kinderen. Je leert het verschil tussen jongens en meisjes en tussen de gezonde ontwikkeling en grensoverschrijdend seksueel gedrag. 6. Relationele en seksuele vorming We komen terug op de gezonde sekesuele ontwikkeling en kijken hoe je deze als leerkracht kunt begeleiden. Vanuit concrete voorbeelden gaan we in op hoe je als leerkracht seksuele ontwikkeling en diversiteit begeleidt. Lees: Zwiep, C. (2002). Van doktertje spelen naar tongzoenen. Kiddo, 6, 4-7. Lees Zwiep, C. (2014). Seksuele opvoeding. Maak er geen punt van. JSW, 6, We starten het college met de vraag: welke normen en waarden wil jij kinderen meegeven met betrekking tot relationele en seksuele vorming. Toetsing De stof die binnen deze eenheid wordt aangeboden, wordt getoetst als onderdeel van de Vaktoets Mens en Wereld 2.4, deze vaktoets bestaat uit vier collegereeksen: (1) Burgerschapsvorming en verkeer (2) Gezond en redzaam gedrag (3) Natuur & Techniek: OOL in de praktijk (Evaluatie) en (4) Mens en Wereld in Samenhang. De vaktoets is een schriftelijk tentamen met open vragen. De criteria voor de toets zijn overeenkomstig met de leerdoelen van de collegereeksen, op basis van een evenredige verdeling. Literatuur / toetsstof 1. Artikelen beschikbaar aan het begin van het blok. Borgdorff, M., Calis, M., Voorwinden, R., Warners, M. & Jacobsen, S.. (2015). School en veiligheid op school en internet. Stichting school en veiligheid. Zwiep, C. (2014). Seksuele opvoeding. Maak er geen punt van. JSW, 6, Zwiep, C. (2002). Van doktertje spelen naar tongzoenen. Kiddo, 6, De PowerPointpresentaties van de colleges Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 20

21 3.4 Titel: MW 2.4: M&W in samenhang SiS-code: Vaktoets Mens en Wereld 2.4 INLEIDING - De internationaal leidende didactische onderwijsvorm binnen Natuur en Techniekonderwijs is: onderzoekend en ontwerpend leren (OOL). In de vorige blokken zijn we ingegaan op de theorie achter OOL, de integratie met andere vakken en manieren om OOL te evalueren. In dit blok ontwerp je voor de beroepsopdracht pimp de leerlijn een eigen onderzoekende lessenserie. Om hierbij aan te sluiten, geven we je in deze module handvatten om OOL in de praktijk toe te passen en zelf te ontwerpen. Hierbij komen leerlijnen en thematisch onderwijs aan de orde en bespreken we de generatieve learning model en hands-on en minds-on denken. Er is ook tijd in de lessen om naar je eigen lessenserie te kijken en feedback te krijgen. De tweede helft van deze lessenreeks zijn wij bezig met het beoordelen van verschillende hulpmiddelen voor je W&T lessen, namelijk leerzaam speelgoed en de verschillende methodes. Het laatste deel van het vak gaat over je eigen visie op Wetenschap en Techniek. Leerdoelen - Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van deze reeks? Je kunt thematisch onderwijs binnen het domein Mens en Wereld vormgeven. Je hebt op schoolniveau inzicht in de ordening van de leerstof voor het domein Mens en Wereld in de leerlijnen voor groep 1 t/m groep 8. Je kunt een onderzoekende lessenserie met bijbehorende werkbladen vormgeven. Je kunt onderzoeksvaardigheden, attitudeaspecten en denk- en werkwijzen van kinderen benoemen en ordenen. Je kunt verschillende vormen van evaluatie van natuur- & technologieonderwijs benoemen en beredeneren wanneer deze passend in te zetten zijn. Je kunt passende toetsen maken voor natuur- & technologieonderwijs. Je bent bekend met een aantal lesmethoden voor natuur & technologie; je kunt deze analyseren en je kunt je keuze voor een bepaalde methode onderbouwen. Je kunt een visie op Mens- en wereldonderwijs formuleren en onderbouwen. Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten 1. Leerlijnen, thematisch onderwijs en OOL De leerlijnen van mens- en wereldvakken zijn breed opgesteld en bieden veel houvast aan thematisch onderwijs. Hoe zou je thematisch onderwijs kunnen aanpakken? Hoe selecteer je een goed onderwerp? In de lessen wordt een koppeling gemaakt met de beroepsopdracht. 2. Hoe ontwerp je een onderzoekende lessenserie In de beroepsopdracht word je gevraagd om een lessenserie te maken waarin je onderzoekend en ontwerpend leren gebruikt. In deze les krijg je een aantal voorbeelden. We werken het onderwerp dat je hebt gekozen uit. Jouw activiteiten vooraf Je bestudeert: Vaan, E. de & Marell, J. (2012) Praktische didactiek voor natuuronderwijs. Uitgeverij Couthinho. Hoofdstuk 19: Natuuronderwijs in thema s. Je bereidt voor: Het onderwerp van je beroepsopdracht meenemen Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 21

22 3. Verslagvormen, evaluatie, toetsing (vervolg) en uitproberen lesmateriaal Bij het ontwerpen van een onderzoekende lessenserie is het van belang dat je van te voren nadenkt over hoe je de leeropbrengsten meet. In lessen 3 en 4 leer je meer over verschillende verslagvormen, evaluatie en toetsing. Tijdens deze lessen is er ook gelegenheid voor feedback op je lessenserie. 4. Analyse van verschillende lesmethoden voor natuur en technologie (N&T) Wat is nu eigenlijk een goede N&T methode? Je analyseert en vergelijkt de verschillen. Hierbij wordt de context waarin de methode wordt gebruikt (de school) meegenomen. 5. Leerzaam speelgoed & Visie & Implementatie van OMW Er is in het vak natuur en techniek veel wetenschappelijk speelgoed te verkrijgen. Wat leren de kinderen daar precies van? Hoe valt het binnen vaardigheden, attitude en kennis? Er zijn weinig scholen waar in alle klassen een leerlijn voor alle leergebieden voor OMW bestaat, terwijl deze wel in de kerndoelen benoemd staan. Met name natuurkunde en techniek worden weinig gegeven. Waarom is dit zo en hoe zou dit verbeterd kunnen worden? Wat is jouw standpunt daarin? 6. Toetshulp Op donderdag 14 juni is het mogelijk om je laatste vragen te stellen tijdens de les om (in het rooster te zien van groep C). Je bestudeert: Vaan, E. de & Marell, J. (2012) Praktische didactiek voor natuuronderwijs. Uitgeverij Couthinho. Hoofdstuk 11: Verslagvormen; Hoofdstuk 20: Vaardigheden en attitudes bij natuuronderwijs; Hoofdstuk 21: Toetsing en evaluatie. Neem je lessenserie in ontwikkeling mee. Je bereidt voor: Ga op onderzoek uit in je stageschool, welke N&T methode wordt er gebruikt en wordt deze ook echt gebruikt? Je bestudeert: Vaan, E. de & Marell, J. (2012) Praktische didactiek voor natuuronderwijs. Uitgeverij Coutinho. Hoofdstuk 23: Methoden voor natuuronderwijs. Je bestudeert: De Vaan, E. & Marell, J. (2012): Hoofdstuk 20: Vaardigheden en attitudes bij natuuronderwijs; Hoofdstuk 22: De planning van natuuronderwijs. Vooraf inschrijven is verplicht. Dit kan in les 4 of les 5. Je noteert gelijk je vraag. I.v.m. de beperkte tijd krijgen studenten die aanwezig zijn geweest bij minimaal 4 van de eerste 5 colleges voorrang. Toetsing De stof die binnen deze eenheid wordt aangeboden, wordt getoetst als onderdeel van de Vaktoets Mens en Wereld 2.4 middels een schriftelijk tentamen met open vragen. Literatuur / toetsstof Vaan, E. de & Marell, J. (2012). Praktische didactiek voor natuuronderwijs. Uitgeverij Couthinho. Hoofdstuk 11: Verslagvormen Hoofdstuk 19: Natuuronderwijs in thema s Hoofdstuk 20: Vaardigheden en attitudes bij natuuronderwijs. Hoofdstuk 21: Toetsing en evaluatie. Hoofdstuk 22: De planning van natuuronderwijs. Hoofdstuk 23: Methoden voor natuuronderwijs. Alle PowerPoints en tijdens de les uitgereikt lesmateriaal Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 22

23 3.5 Titel: Overzicht onderdelen vaktoets Mens en Wereld 2.4 SiS-code: Vaktoets Mens en Wereld 2.4 Voor alle duidelijkheid hieronder nog een keer de onderdelen die deel uitmaken van vaktoets 2.4. In de studiewijzers kun je nakijken welke literatuur bevraagd wordt. Uit blok 2.3: Burgerschapsvorming en verkeer Natuur & Techniek: Integratie en evaluatie Uit blok 2.4: Redzaam en gezond gedrag Mens en Wereld in Samenhang Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 23

24 3.6 Titel: Cultuurproject 2: Cultuur en het kind - burgerschap Sis-code: Cultuuronderwijs 2.4 INLEIDING Iedereen is een drager van de cultuur waarin hij geboren is en waarin hij samen met anderen leeft. Als (aankomend) leerkracht ben je een cultuuroverdrager pur sang. De bewustwording van jouw eigen cultuurdragerschap vormt een belangrijke basis tot het professionele culturele zelfbewustzijn van de leerkracht. Je neemt jouw eigen culturele bagage en identiteit daar in mee. Met het oog op jouw ontwikkeling tot cultuurdrager en cultuuroverdrager in je rol als leerkracht neem je in jaar 1, 2 en 3 deel aan twee cultuurprojectweken. In het eerste jaar van de opleiding staat het thema Cultuur en ik centraal en word je je bewust(er) van de invloed van jouw achtergrond op jouw persoonlijke, professionele ontwikkeling tot leerkracht. In de grootstedelijke context van Amsterdam krijg je als leerkracht te maken met verschillende culturele achtergronden van kinderen en ook de scholen en wijken kennen diversiteit aan culturele levensstijlen. Daarnaast biedt de stad door het rijke aanbod van culturele instellingen als musea, theaters, muziekinstellingen etc. - verschillende mogelijkheden om in het kader van cultuuronderwijs samen te werken. Tijdens de cultuurprojecten is er een aanbod van cultuureducatieve activiteiten, zowel op de opleiding als in Amsterdam. Daarnaast werk je zelfstandig (of met anderen) aan (zelfstudie)opdrachten. Leerdoelen Cultuuronderwijs 2.4 Cultuurproject Je hebt je verdiept in de mogelijkheden die er zijn in een grootstedelijke context als Amsterdam om cultuureducatieve activiteiten te verbinden aan het lesgeven aan bassischoolleerlingen. Je kunt de inzichten en ervaringen die je hebt opgedaan in de cultuurprojectweken verbinden met theoretische inzichten op het gebied van cultuuronderwijs Je kunt de ervaringen die je zelf hebt opgedaan in de cultuurprojectweken van jaar 2 vertalen naar onderwijsactiviteiten voor leerlingen basisonderwijs. Je kunt aangeven waar jij aan het eind van het tweede studiejaar staat in je persoonlijk-professionele ontwikkeling ten aanzien van cultuur en cultuuronderwijs; erfgoed, media en burgerschap. Activiteiten in projectweek 2 Opening projectweek Stagedag Bezoek aan verhalenvertellers en workshop verhalen vertellen. Voorbereiden eigen verhaal. Zelfstandig werken aan product Cultuurproject 2 Het precieze programma is te vinden op het studiedeel Cultuurproject op MijnHvA.nl Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 24

25 Toetsing In cultuurprojectweek in het eerste semester werk je aan een deelproduct. Dit deelproduct is onderdeel van de beoordeling van de opdracht cultuuronderwijs 2.4. De opdracht wordt beoordeeld aan de hand van beoordelingscriteria. Aanwezigheid en actieve deelname aan de activiteiten tijdens de cultuurprojectweken is onderdeel van de beoordeling. Let op: Voor cultuuronderwijs geldt een verplichte deelname. Dat wil zeggen dat je aanwezig moet zijn en actief moet deelnemen om de gestelde doelen te kunnen behalen. In de cultuurweken maak je samen met medestudenten kennis met het culturele veld in Amsterdam en de betekenis daarvan voor het basisonderwijs. Vanwege interactie en discussie met medestudenten, docenten en betrokkenen uit het culturele veld is aanwezigheid en actieve deelname noodzakelijk om de doelen te kunnen behalen. Mocht je afwezig zijn, dan moet je voor de dagen dat je er niet bent vervangende opdrachten maken. Literatuur Heusden, B.P. van, Tans, J.P.M., Rass, M.G. (2016) Cultuur², Basis voor cultuuronderwijs. Bussum: Coutinho. Hoeven, M. van der. e.a (2014) Cultuur in de Spiegel, een leerplankader voor cultuuronderwijs, SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling) Enschede. Te downloaden via: Opdracht Zie cultuurproject 2.2. Zie beoordelingsformulier. Portfolioproducten Daarnaast neem je het product Cultuurproject 2 op in je portfolio in de map Cultuurdossier Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 25

26 HOOFDSTUK 4. De praktijk van het basisonderwijs SiS-code: Praktijk 2.4 INLEIDING - In de praktijk voer je activiteiten uit die bijdragen aan de ontwikkeling van jouw competenties. Deze ontwikkeling wordt gedurende de gehele stageperiode gevolgd aan de hand van de competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam) van de Pabo HvA. Tijdens deze stageperiode verdiep je in het gegeven dat kinderen op verschillende manieren leren en je past in je stageklas toe wat we binnen de themalijn behandelen. Je kijkt naar de wijze waarop je als leerkracht goed zicht op kunt krijgen op de ontwikkeling van individuele kinderen in je groep en op de groep als geheel. Hieronder beschrijven we achtereenvolgens de doelen van de stage en de activiteiten waar jij je tijdens je stage mee bezig zult houden. 4.1 Stagedoelen Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van deze stage? Je bent in staat tot het voorbereiden, uitvoeren en evalueren van een lesdag met soepele overgangen tussen de verschillende (les)activiteiten. Je bent in staat tot het voorbereiden, uitvoeren en evalueren van lessen en lessenreeksen die bijdragen aan een doorgaande leerlijn. Je kunt lessen verzorgen voor alle vakgebieden van de basisschool. Je bent in staat op verschillende manieren de beginsituatie van de groep en de leerlingen vast te stellen. Je kunt op basis daarvan effectieve vervolgactiviteiten bepalen. Je hebt zicht op het systematisch volgen van de groep en van individuele leerlingen. Je kunt vanuit overzicht en overwicht flexibel inspelen op onverwachte gebeurtenissen in pedagogische en in didactische zin. Je weet de aandacht van de leerlingen gedurende de dag vast te houden. Je bespreekt je leeropbrengsten uit de stage met je begeleiders en gaat op een positieve wijze om met de feedback die je ontvangt van je begeleiders. 4.2 Stageactiviteiten Wat ga je tijdens deze stage doen? Stageactiviteiten zijn onder voorbehoud van kleine wijzigingen in de Beroeps- of Vakopdracht. Je verzorgt minimaal twee dagen en een aantal dagdelen onderwijs. Je voert vier complexe lessen uit, met een focus op de volgende aspecten: je lessen zijn vakoverstijgend, je werkt met verschillende leeractiviteiten, en je brengt differentiatie aan op basis van verschillende didactische werkwijzen en leersituaties. De lesvoorbereidingen worden voorgelegd aan de mentor ter goedkeuring. Je verzorgt ten minste twee lessenreeksen van drie opeenvolgende lessen, waaronder: - de lessenserie met het oog op Beroepsopdracht 2.4. Bij deze drie aaneensluitende lessen zorg je voor een uitdagende leeromgeving en maak je gebruik van de didactiek ontwerpend óf onderzoekend leren (Mens & Wereld 2.4). Je verzorgt een activiteit in je stageklas in het Engels (denk bijvoorbeeld aan: het aanleren van een Engelstalig liedje). Je verzorgt vijf voorbereide lesactiviteiten aan individuele leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Je vertelt in je stageklas een verhaal in het kader van burgerschap Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 26

27 Je actualiseert je stagemap met daarin tenminste je lesvoorbereidingen, activiteiten, de ontvangen feedback en stagebeoordelingen. Je sluit je stage af en je bespreekt je stage-ervaringen met de mentor. 4.3 Beoordelingsprocedure Voorwaarde voor beoordeling is altijd dat je de stageactiviteiten hebt uitgevoerd en dat je je stagemap hebt geactualiseerd. De beoordeling van de stage (de toekenning van het eindcijfer) wordt gegeven door de schoolopleider. De procedure is als volgt: Aan het eind van blok 2.4 geeft de mentor een schriftelijke adviesbeoordeling door het beoordelingsformulier in te vullen met onvoldoende, voldoende, goed of uitstekend. De mentor licht het advies mondeling toe in een gesprek met jou en stuurt de adviesbeoordeling naar de schoolopleider. De schoolopleider is de examinator en komt op basis van de adviesbeoordeling van de mentor (die in een gesprek met de student door de mentor is toegelicht), het eigen lesbezoek en het daarop aansluitende gesprek met jou tot een eindbeoordeling, vult het beoordelingsformulier in en geeft het cijfer. Je neemt de eindbeoordeling van de schoolopleider op in het portfolio. Meer informatie over de praktijk en de beoordelingsprocedure is te vinden in de Praktijkgids Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 27

28 HOOFDSTUK 5. Professionele en Persoonlijke Ontwikkeling Sis-code: PPO 2.4 INLEIDING - De Pabo van de Hogeschool van Amsterdam leidt studenten op tot professionals in de grootstedelijke onderwijspraktijk. Het lesgeven in deze grootstedelijke context, met de superdiversiteit van de stad en die van haar inwoners, vraag veel van de kennis, vaardigheden en attitude van de leerkracht. Hij moet ervoor zorgen dat kinderen goed onderwijs krijgen in de verschillende vakgebieden, ervoor zorgen dat zij zich sociaal ontwikkelen in een groep en dat zij zich als individu leren ontplooien en hun talenten kunnen ontwikkelen. Dat is geen eenvoudige opgave. In de dagelijkse onderwijspraktijk ervaren veel leerkrachten een spanningsveld tussen deze drie doelen. De leerkracht krijgt hierdoor te maken met dilemma s, waarin hij eigen wijze keuzes moet leren maken. Deze dilemma s vinden niet alleen plaats in de interactie tussen leerkracht en leerlingen, maar ook in de interactie tussen leerkracht en ouders, de collega s, de directeur en andere onderwijsprofessionals. Het omgaan met dilemma s vraagt van de leerkracht dat hij weet waar hij voor staat en dat hij eigen wijze keuzes kan maken, die gebaseerd zijn op kennis, vaardigheden en een eigen visie op onderwijs en onderwijzen. Tijdens de bijeenkomsten voor persoonlijke- en professionele ontwikkeling, waarin reflectie op de voortgang in studie en stage centraal staat, wordt de student begeleid en ondersteund bij het maken en onderbouwen van keuzes en het creëren van professionele ruimte. Hiermee wordt een eigen professionele identiteit ontwikkeld, waarmee de startende leerkracht ook na de opleiding zelfstandig lerend kan blijven. Pijler De student is een professionele leerkracht. 1. Identiteit De student kan zijn persoonlijke professionele ontwikkeling duiden, weet waar hij voor staat (visie) en kan deze verwoorden aan anderen. 2. Eigen wijze keuzes De student kan op basis van verworven kennis, inzichten en ervaringen eigen wijze keuzes maken in zijn beroepspraktijk, deze onderbouwen en verantwoorden aan anderen. 3. Professionele ruimte creëren De student heeft een onderzoekende houding, stuurt zijn eigen ontwikkeling, voelt de noodzaak om zichzelf te blijven professionaliseren en zoekt verbinding en samenwerking met collega s en externen. Met behulp van de competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad, leert de student zijn eigen professionele ontwikkeling en visie te duiden. Het portfolio wordt hierbij als reflectie-instrument gebruikt. Hierin verzamelt de student alle als voldoende beoordeelde studieonderdelen plus de bijbehorende feedback en beoordelingen Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 28

29 Wekelijks wordt er 50 minuten persoonlijke, professionele ontwikkeling gegeven door je kerndocent. Daarin is jouw voorbereiding en inbreng een belangrijk onderdeel van de bijeenkomst. Eigen inbreng bestaat onder andere uit het presenteren van een good practice (zie hieronder). Daarnaast laat je je in je stage filmen door je mentor en/of begeleider. Deze filmopnames worden gebruikt als input voor een bijeenkomst in het vierde blok. Good practice. Per les is er een duo aan de beurt die iets laat zien of vertelt waardoor zij geïnspireerd zijn geraakt of wat zij graag willen delen met de anderen. Dit kan een website, goed voorbeeld van een mentor, boek, artikel, werk van kinderen, werkwijze op een school, film, o.i.d. zijn. De studenten brengen hun good practice in (maximaal 10 minuten) waarna de klas hierover in gesprek gaat. In blok 2.4 voer je een gesprek met een andere kerndocent over geheel jaar 2. Zorg dus steeds dat je je portfolio bijwerkt. Leerdoelen Je kunt de relatie beschrijven tussen zijn ontwikkeling tot leerkracht basisonderwijs en de competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam)'. Je ontwikkelt een eigen visie op onderwijs op basis van attitude, theorie en ervaringen. Je kunt overwogen keuzes maken op basis van theorie en ervaringen. Je kunt je visie verwoorden naar aanleiding van actualiteiten, kennis en maatschappelijke vraagstukken. Je kunt op basis van je reflectie (eigen wijze keuzes, ontwikkeling duiden competentiematrix) en visie drie concrete leerdoelen opstellen voor stage en studie. Het gesprek wordt door jou professioneel geopend, geleid en afgesloten. Programma Bijeenkomsten 1. Profilering jonge en oude kind We gaan in gesprek over volgend jaar en de keuze voor jonge of oude kind. Je kunt na deze bijeenkomst je keuze beargumenteren. Daarnaast gaan we in op de afronding van dit blok. Jouw activiteiten vooraf Lees de afronding in de studiewijzer door. 2. Muurtje bouwen. Aan de hand van de werkvorm muurtje bouwen werken we aan de eigen visie. Tevens zet je weer een stap in het verder ontwikkelen van je eigen visie aan de hand van filmfragmenten. 3. Leervoorkeuren van Ruijters. Aan de hand van het model van de leervoorkeuren kijken we naar onszelf en naar kinderen. 4. Intervisie model van de logische niveaus. We gaan op een andere intervisiemanier in op een dilemma. Neem een situatie mee waarin je een dilemma hebt ervaren (onderwijsgerelateerd). Je vult het formulier in Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 29

30 5. Zelfevaluatie. In deze les wordt er onder begeleiding gewerkt aan de visie en zelfevaluatie. Neem materiaal mee. 6. Schrijven van een visie. Neem een concept van je visie op papier mee. In deze les geven we feedback op jullie geschreven visies. Toetsing Aan het eind van dit semester heb je een functioneringsgesprek van 20 minuten met een kerndocent. Ter voorbereiding op dit gesprek maak je een schriftelijk verslag met een zelfevaluatie en visiestuk. Dit verslag (in één Worddocument) wordt op de dag zoals wordt aangegeven in het toetsrooster geplaatst op MijnHvA. Daarnaast actualiseer je voorafgaande aan het gesprek jouw portfolio. Bij het gesprek en bij de beoordeling staan de volgende aandachtspunten centraal: Studievaardigheden, studiehouding, en studievoortgang. Actieve deelname aan de studie, waaronder aanwezigheid in de colleges, kan nadrukkelijk aan de orde komen tijdens het gesprek. Reflectie op de eigen professionele ontwikkeling (in studie en stage) en koppeling hiervan aan de competenties zoals beschreven in de competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam). Reëel zicht op het vak van leerkracht basisonderwijs, de eigen sterke en te ontwikkelen punten en het formuleren van nieuwe leerdoelen voor jaar 3. Je bereidt je voor op het functioneringsgesprek door je portfolio verder in te richten en te actualiseren. Je neemt de volgende documenten op in je portfolio. Daarnaast lever je je visiestuk, doelen en zelfevaluatie in 1 document in via de dropbox van MijnHvA. Je visiestuk (volgens aanwijzingen MijnHvA). Een zelfevaluatie van de eigen professionele ontwikkeling op de competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam) (volgens aanwijzingen MijnHvA). Minimaal drie doelen op basis van competentiematrix en visie voor jaar 3, waarvan 1 studiedoel en 2 stagedoelen. Een recent overzicht van de studieresultaten in SIS. De competentiematrix (gearceerd). De stagebeoordelingen. De voldoende beroeps- en vakopdrachten (inclusief beoordelingsformulieren) Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 30

31 Om tijdens het functioneringsgesprek tot een helder beeld van jouw ontwikkeling te komen kan het je helpen om je schriftelijk voor te bereiden: - Beschrijf in een apart document hoe deze items uit de competentiematrix zichtbaar voor anderen zijn geworden in jouw studie en in de praktijk, en geef hier concrete voorbeelden van. - Hoe kun je deze (of dit deel van de) competentie ook in andere praktijksituaties inzetten of toepassen (een transfer maken)? Let op: deze schriftelijke voorbereiding mag je meenemen naar het functioneringsgesprek, maar neem je niet op in je portfolio Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 31

32 HOOFDSTUK 6. Praktische informatie INLEIDING - Dit hoofdstuk biedt een overzicht van alle belangrijke praktische informatie over dit blok zoals de blokkalender, de gebruikte literatuur en internetsites, de overgangsnorm, het minimum taalniveau dat we hanteren, etcetera. Schema blokindeling Hier bieden we je een schematisch kalenderoverzicht van het komende blok, die ook weer tien weken gaat duren. Zo weet je alvast precies wanneer de lesweken, de vakantie, de stageweek en de toetsperiode eraan komen. BLOK & & 27 16/04 23/04 30/04 07/05 14/05 21/05 28/05 04/06 11/06 18/06 25/06 02/07 PROJECTWEEK VAKANTIE STAGEWEEK VT: ma t/m vr. DT: 1 dag extra Laatste stagedag in deze week TOETSWEEK.1 Stagebeoord. Beroepsopdr. Vakopdracht TOETSWK. 2 & 3 Thematoets Vaktoets Vaktoets Funct.gesprek Jr 1 & 2: Herkans blok 3 Jr 3 & 4: Herkans blok 3 Jr 1 & 2: Herkans blok 4 Belangrijke internetsites Hier vind je het meest actuele rooster van jouw klas. Hier staat alle actuele informatie van de opleiding en de verschillende vakken. Informatie van het stagebureau voor externen. Bekijk hier jouw studievoortgang. Je kunt STIP gebruiken bij alle vragen rond het zoeken, vinden en gebruiken van (wetenschappelijke en vak-) informatie. Een online oefenmodule om je taalvaardigheid te verbeteren. Belangrijke documenten (downloaden via MijnHvA): Competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam). Praktijkgids Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 32

33 Boekenlijst Een overzicht van de verplicht aan te schaffen boeken voor het tweede studiejaar vind je op deze website: Taalniveau Voor een student aan de leerkrachtenopleiding basisonderwijs is het van belang een goede beheersing van het Nederlands te hebben voor alle taalvaardigheden (spreken, gesprekken voeren, luisteren, lezen en schrijven). Van alle studenten wordt verwacht dat zij het Nederlands beheersen op B2-niveau vanaf het einde van de propedeuse en op C1-niveau aan het einde van de hoofdfase. Een beschrijving van deze taalniveaus vind je op Alle schrijfproducten van studenten worden nagekeken met behulp van de Taalnorm Pabo HvA (is een onderdeel van het taalaspect schrijven ). Deze Taalnorm vind je in een van de bijlagen bij deze Studiewijzer. Bij teveel fouten wordt het schrijfproduct met een onvoldoende beoordeling teruggegeven aan de student. Dit is dan ook gelijk de eerste beoordeling en je moet in dat geval het verslag in zijn geheel herkansen. De beoordeling met behulp van de Taalnorm staat los van de inhoud van de opdracht. Deze wordt apart beoordeeld Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 33

34 BIJLAGE 1. Beoordelingsformulier Beroepsopdracht VT 2.4 Pabo HvA Student: Studentnummer: Cursusjaar: Klas: Cijfer: Datum beoordeling A. Algemene onderdelen Ja Nee 1. Het product voldoet aan de taalnorm van de Pabo HvA. O O 2. De student verwijst naar ten minste drie verschillende bronnen en doet dit volgens de APA standaarden. O O 3. De student heeft de didactiek van onderzoekend of ontwerpend leren toegepast. O O 4. In de bijlage van het product is een evaluatie-instrument opgenomen. De data verkregen uit het evaluatieinstrument zijn beschikbaar in de bijlage. O O B. Inhoudelijke criteria Helemaal niet Niet helemaal Voldoende Goed (0 punten) (1 punt) (2 punten) (3 punten) 5. In het product verantwoordt de student de gekozen ontwerproute van zijn eigen lessenserie. De student beschrijft en onderbouwt de gekozen ontwerproute. Hij maakt hierbij gebruik van de drie componenten en de beginsituatie van zichzelf en de kinderen. 6. De student verantwoordt de gekozen lessenserie op basis van de beginsituatie van de kinderen en gestelde doelen. De student geeft het verband tussen de drie lessen weer. De student beschrijft in de verantwoording van de lessenserie de rol van de beginsituatie en doelen gekoppeld aan de leerlijnen (wetenschapentechnologie.slo.nl). Hij geeft tevens het verband weer tussen de gegeven lessen. 7. De student verantwoordt de gekozen didactische werkvormen in de verschillende stappen van onderzoekend of ontwerpend leren. De student beschrijft op grond waarvan hij de didactische werkvormen in de verschillende stappen van onderzoekend of ontwerpend leren gekozen heeft. 8. De student beschrijft conclusies ten aanzien van eigen handelen, de gegeven lessen en de leeropbrengsten a.d.h.v. eigen evaluatie-instrument. De student beschrijft conclusies ten aanzien van eigen handelen met betrekking tot het ontwerpen van onderwijs en de gegeven lessen. Daarnaast worden op basis van het evaluatie-instrument conclusies getrokken ten aanzien van de leeropbrengsten Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 34

35 9. Eigen criterium (haalbaar en in relatie tot het thema): Hier beschrijf je wat jij voldoende zou vinden ten aanzien van je eigen criterium. Bonus Het product is door de docent beoordeeld als origineel, excellent en kenmerkt zich door eigenheid. + Het eindcijfer gaat 1 punt omhoog wanneer van toepassing, mits het eindcijfer minimaal een 6 is. C. Eindbeoordeling / cijfer ( 0 punten kan niet worden gecompenseerd, de rest wel). Aantal punten O Uitmuntend = O Zeer goed = 9 14 O Goed = O Ruim voldoende = O Voldoende = 6 9 O Onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Geen punten = 1 0 D. Aanvullende feedback en opmerkingen kerndocent Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 35

36 BIJLAGE 2. BEOORDELINGSFORMULIER CULTUURPROJECT jaar 2 Pabo HvA Student: Studentnummer: Cursusjaar: Cijfer: Datum: Beoordelend kerndocent: Klas: A. Voorwaardelijke onderdelen Ja Nee 1. De student heeft deelgenomen aan cultuurproject 1. O O 2. De student heeft deelgenomen aan cultuurproject 2. O O 3. Het verslag voldoet aan de taalnorm van Pabo HvA. O O 4. De student verwijst naar bronnen volgens de APA richtlijnen. O O B. Inhoudelijke criteria Helemaal niet of net niet helemaal voldoende (0-1) Je hebt je verdiept in de mogelijkheden die er zijn in een grootstedelijke context als Amsterdam om cultuuronderwijsactiviteiten te verbinden aan het lesgeven aan bassischoolleerlingen. Je kunt de inzichten en ervaringen die je hebt opgedaan verbinden met theoretische inzichten op het gebied van cultuuronderwijs. De student heeft de onderwerpen van cultuurproject 1 en 2 gekoppeld aan theorie over cultuuronderwijs. De student doet een aantal concrete suggesties hoe de opgedane kennis en vaardigheden in de cultuurprojecten kunnen worden toegepast in cultuuronderwijs op de basisschool. Voldoende (2) In lesactiviteit 1 heb je het belang van mediawijsheid concreet gemaakt. De student vertelt een eigen verhaal over burgerschap aan een groepje medestudenten en een docent. In lesactiviteit 1 komt een verwijzing naar theorie over cultuuronderwijs. In lesactiviteit 2 komt een verwijzing naar theorie over cultuuronderwijs. De student toont aan in zijn persoonlijke verhaal de theorie van de lezing heeft toegepast. De student beschrijft een lesactiviteit cultuuronderwijs rondom het thema uit cultuurproject 1. De student beschrijft een lesactiviteit cultuuronderwijs rondom het thema uit cultuurproject 2. De lesactiviteiten zijn realistisch en uitvoerbaar. Goed (3) Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 36

37 De student geeft in een reflectie aan waar hij/zij aan het eind van jaar 2 - staat in de persoonlijke en professionele ontwikkeling als cultuur(over)drager. De student brengt de eigen ontwikkeling in kaart aan de hand van de drie basisberoepstaken cultuureducatie 2. C. Eindbeoordeling / cijfer ( 0 punten kan niet worden gecompenseerd, de rest wel). Aantal punten O Uitmuntend = O Zeer goed = 9 14 O Goed = 8 13 O Ruim voldoende = O Voldoende = O Onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Geen punten = 1 0 D. Toelichting bij de beoordeling door de kerndocent: 2 Drie basisberoepstaken cultuureducatie: [1] Inspireren als cultuurdrager en cultuuroverdrager, [2] Ontwikkelen van een visie op cultuuronderwijs en [3] Ontwerpen van cultuureducatieve activiteiten (voor het basisonderwijs) Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 37

38 BIJLAGE 3. Beoordelingsformulier PPO 2.4 functioneringsgesprek Pabo HvA Student: Studentnummer: Klas: Docent: Cijfer: Datum beoordeling: A. Voorwaardelijke onderdelen 1. De student heeft uiterlijk maandag 8.30 uur in de toetsweek het portfolio geactualiseerd met de (ten minste voldoende beoordeelde) beroeps- en vakopdrachten en praktijkbeoordelingen. Het verslag is ingeleverd via de DLWO in één document. 2. Het verslag voldoet aan de taalnorm van Pabo HvA. 3. Het verslag voldoet aan de APA richtlijnen B. Inhoudelijke criteria Helemaal niet Niet helemaal Voldoende Ja O O O Goed Nee O O O 4. De student duidt zijn eigen ontwikkeling aan de hand van de competentiematrix. 5. De student ontwikkelt een eigen visie op onderwijs op basis van attitude, theorie en ervaringen. 6. De student kan zijn visie verwoorden naar aanleiding van actualiteiten, kennis en maatschappelijke vraagstukken. 7. De student kan op basis van zijn reflectie (eigen wijze keuzes, ontwikkeling duiden competentiematrix) en visie drie concrete leerdoelen opstellen voor stage en studie. (0 punten) Bonus Het product is door de docent beoordeeld als origineel, excellent en kenmerkt zich door eigenheid. (1 punten) (2 punten) De student kleurt de actuele stand van zaken in op de competentiematrix. De student beschrijft de ontwikkeling van 7 deelcompetenties (1 deelcompetentie uit elk van de zeven hoofdcompetenties). De student beschrijft een visie op pedagogisch en didactisch gebied (max woorden). De student onderbouwt de visie met theorie en praktijkervaringen. De student koppelt de visie aan minimaal één actueel maatschappelijk vraagstuk. De student heeft naar aanleiding van zelfevaluatie en visie twee stage- en één studiedoel opgesteld. (3 punten) + Het eindcijfer gaat 1 punt omhoog wanneer van toepassing, mits het eindcijfer minimaal een 6 is Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 38

39 Aantal punten O Uitmuntend = O Zeer goed = 9 11 O Goed = 8 10 O Ruim voldoende = O Voldoende = 6 7 O Onvoldoende = 5 6 O Ruim onvoldoende = 4 5 O Ruim onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Geen punten = 1 0 D. Aanvullende feedback en opmerkingen kerndocent Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 39

40 BIJLAGE 4. De taalnorm Schrijven van Pabo HvA TAALNORM SCHRIJVEN PABO HVA Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE pagina 40

De wereld verkennen: kinderen leren verschillend

De wereld verkennen: kinderen leren verschillend De wereld verkennen: kinderen leren verschillend Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 2.4 2018 2019 2018-2019 Studiewijzer VT 2.4 DEFINITIEVE VERSIE 23-01-2019 - pagina 1 INHOUD BLOK 2.4 DE WERELD VERKENNEN:

Nadere informatie

Beroepsproduct Project Wetenschap en technologie op de basisschool

Beroepsproduct Project Wetenschap en technologie op de basisschool Beroepsproduct Project Wetenschap en technologie op de basisschool In dit beroepsproduct ontwerp je onderwijs op het gebied van Wetenschap en technologie voor de basisschool. Uitgangspunt bij je onderwijsontwerp

Nadere informatie

De wereld verkennen: leren in en met de groep

De wereld verkennen: leren in en met de groep De wereld verkennen: leren in en met de groep Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 2.3 2017-2018 2017-2018 - Studiewijzer VT 2.3 DEFINITIEVE VERSIE 01-02-2018 - pagina 1 INHOUD BLOK 2.3 DE WERELD VERKENNEN:

Nadere informatie

Amsterdams onderwijs in beeld

Amsterdams onderwijs in beeld Amsterdams onderwijs in beeld Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 1.1 2015-2016 1 Inhoud BLOK 1.1 DIT IS AMSTERDAM! - AMSTERDAMS ONDERWIJS IN BEELD... 3 HOE ZIET DE OPLEIDING OP HOOFDLIJNEN ERUIT?... 4 HET

Nadere informatie

1 De kennisbasis Nederlandse taal

1 De kennisbasis Nederlandse taal Noordhoff Uitgevers bv De kennisbasis Nederlandse taal. De opzet van de kennisbasis. De inhoud van de kennisbasis. Toetsing van de kennisbasis. Hoe gebruik je Basiskennis taalonderwijs? In dit hoofdstuk

Nadere informatie

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Uit: Besluit van 16 maart 2017 tot wijziging van het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel en het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel BES in verband

Nadere informatie

Basisonderwijs in Nederland, toen en nu

Basisonderwijs in Nederland, toen en nu Basisonderwijs in Nederland, toen en nu Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 1.4 2017-2018 2017-2018 - Studiewijzer VT 1.4 - DEFINITIEVE VERSIE 25-04-2018 - pagina 1 INHOUD BLOK 1.4 BASISONDERWIJS IN NEDERLAND,

Nadere informatie

Leerdoelen, leerlijnen en leeractiviteiten

Leerdoelen, leerlijnen en leeractiviteiten Leerdoelen, leerlijnen en leeractiviteiten Wanneer je werkt vanuit leerlijnen, is de methode slechts een van de bronnen waarmee leerlingen zich de leerstof eigen maken. Ilse Gmelig 8 februari 2018 Leerdoelen

Nadere informatie

Lesvoorbereidingsmodel

Lesvoorbereidingsmodel Gegevens student Gegevens basisschool Naam Naam Groep Voltijd Deeltijd Dagavond Plaats Studiejaar/periode Sem 1 Sem 2 Soort onderwijs Regulier Montessori Dalton OGO Studentnummer Stagementor(en) Email

Nadere informatie

Basisonderwijs in Nederland, toen en nu

Basisonderwijs in Nederland, toen en nu Basisonderwijs in Nederland, toen en nu Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 1.4 2018-2019 2018-2019 - Studiewijzer VT 1.4 DEFINITIEVE VERSIE 23-01-2019 - pagina 1 INHOUD BLOK 1.4 BASISONDERWIJS IN NEDERLAND,

Nadere informatie

Lesgeven over Amsterdam

Lesgeven over Amsterdam Lesgeven over Amsterdam Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 1.2 2018-2019 2018-2019 Studiewijzer VT 1.2 - DEFINITIEVE VERSIE 24-09-2018 - pagina 1 Inhoudsopgave BLOK 1.2 KEN DE OMGEVING! - LESGEVEN OVER AMSTERDAM...

Nadere informatie

Digitale geletterdheid en de lerarenopleidingen, een ontwikkelplan

Digitale geletterdheid en de lerarenopleidingen, een ontwikkelplan Digitale geletterdheid en de lerarenopleidingen, een ontwikkelplan SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling VELON conferentie Brussel, 4 februari 2016 Petra Fisser, Monique van der Hoeven, Sigrid

Nadere informatie

Terugblik masterclasses HAN Pabo

Terugblik masterclasses HAN Pabo Terugblik masterclasses HAN Pabo Het afgelopen jaar 2017 hebben studenten van de HAN Pabo de mogelijkheid gehad zich via masterclasses te verdiepen in W&T. Alle hieronder beschreven masterclasses zijn

Nadere informatie

Stap 1 Doelen vaststellen

Stap 1 Doelen vaststellen Stap 1 Doelen vaststellen! Lesdoelen staan altijd in relatie tot langere termijn doelen. Zorg dat je de leerlijn of opbouw van doelen op schoolniveau helder hebt! Groepsdoelen staan altijd in relatie tot

Nadere informatie

Toelichting Startbekwaamheidsgesprek voor opleidings- en werkveldexaminatoren

Toelichting Startbekwaamheidsgesprek voor opleidings- en werkveldexaminatoren Toelichting Startbekwaamheidsgesprek voor opleidings- en werkveldexaminatoren Dit document is bedoeld om de opleidings- en werkveldexaminatoren te informeren over de achtergronden van het Startbekwaamheidsgesprek.

Nadere informatie

Beoordelingsformulier Verslag Vakprofilering Geschiedenis Code: OTR3-PRWT1-15 EC: 5

Beoordelingsformulier Verslag Vakprofilering Geschiedenis Code: OTR3-PRWT1-15 EC: 5 Beoordelingsformulier 3.1.2 Verslag Vakprofilering Geschiedenis 2015-2016 Code: OTR3-PRWT1-15 EC: 5 Studentnaam: Klas: Beoordelaar Studentnummer: Datum: KERN- EN DEELTAKEN DIE HOREN BIJ DEZE TOETS: 2.1,

Nadere informatie

Leren door te spelen. Blok 1.3. Studiewijzer Pabo Voltijd Studiewijzer VT 1.3 DEFINITIEVE VERSIE pagina 1

Leren door te spelen. Blok 1.3. Studiewijzer Pabo Voltijd Studiewijzer VT 1.3 DEFINITIEVE VERSIE pagina 1 Leren door te spelen Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 1.3 2017-2018 2017-2018 - Studiewijzer VT 1.3 DEFINITIEVE VERSIE 26-01-2018 - pagina 1 INHOUD BLOK 1.3 HET JONGE KIND - LEREN DOOR TE SPELEN...3 HOE

Nadere informatie

Toelichting Startbekwaamheidsgesprek voor opleidings- en werkveldexaminatoren

Toelichting Startbekwaamheidsgesprek voor opleidings- en werkveldexaminatoren Toelichting Startbekwaamheidsgesprek voor opleidings- en werkveldexaminatoren Dit document is bedoeld om de opleidings- en werkveldexaminatoren te informeren over de achtergronden van het Startbekwaamheidsgesprek.

Nadere informatie

Susanne Smulders Saskia Heunks Silke Swart. FLOT & TRION Verdiepingsmodule:

Susanne Smulders Saskia Heunks Silke Swart. FLOT & TRION Verdiepingsmodule: Susanne Smulders Saskia Heunks Silke Swart FLOT & TRION Verdiepingsmodule: Internationalisation@Home Doelen van deze Good Practice Verbinding van behoeften van instituut en praktijk Delen wat wij hebben

Nadere informatie

Vakdidactiek 2 Didactiek van de hoofdvaardigheden

Vakdidactiek 2 Didactiek van de hoofdvaardigheden Onderwijs en Opvoeding MODULEHANDLEIDING Vakdidactiek 2 Didactiek van de hoofdvaardigheden Fase Hoofdfase, jaar 2 Leerroute Voltijd en deeltijd Schrijver(s)/docenten Ilona de Milliano, Catherine van Beuningen,

Nadere informatie

D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen

D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen DIDACTISCHE BEKWAAMHEID D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leraar motiveert leerlingen om actief aan de slag te gaan. De leraar maakt doel en verwachting van de les duidelijk zorgt

Nadere informatie

Leren door spelen. Leer- en ontwikkelingslijnen van het jonge kind. Blok 2.2. Studiewijzer Pabo Deeltijd

Leren door spelen. Leer- en ontwikkelingslijnen van het jonge kind. Blok 2.2. Studiewijzer Pabo Deeltijd Leren door spelen Leer- en ontwikkelingslijnen van het jonge kind Studiewijzer Pabo Deeltijd Blok 2.2 2017-2018 2017-2018 - Studiewijzer DT 2.2 DEFINITIEF 09-11-2017 - pagina 1 INHOUD BLOK 2.2 LEREN DOOR

Nadere informatie

Studiehandleiding Taal en diversiteit

Studiehandleiding Taal en diversiteit Universitaire Pabo van Amsterdam Nieuwe Prinsengracht 130 1018 VZ Amsterdam E-mail: upva@uva.nl www.student.uva.nl/upva Studiehandleiding Taal en diversiteit (studiegidsnummer 70720219DY) Jaar 2 Semester

Nadere informatie

Leren door spelen. Onderwijs aan jonge kinderen. Blok 2.1. Studiewijzer Pabo Deeltijd

Leren door spelen. Onderwijs aan jonge kinderen. Blok 2.1. Studiewijzer Pabo Deeltijd Leren door spelen Onderwijs aan jonge kinderen Studiewijzer Pabo Deeltijd Blok 2.1 2017-2018 Inhoud BLOK 2.1 LEREN DOOR SPELEN. WAT IS GOED ONDERWIJS AAN JONGE KINDEREN?...3 HOE VER BEN JE MET DE OPLEIDING?...

Nadere informatie

beheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden

beheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden Checklist vakdidactisch Kennisbasis Biologie Voor het begin van de 3 e jaars stage vullen de studenten deze checklist in. De studenten formuleren leerdoelen die aansluiten op de uitkomst van deze list.

Nadere informatie

kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer

kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer Domein B1.1 Biologie leren Begripsontwikkeling en jargon Leren van biologische vaardigheden Verschillen

Nadere informatie

Lesgeven over Amsterdam

Lesgeven over Amsterdam Lesgeven over Amsterdam Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 1.2 2019-2020 Inhoudsopgave BLOK 1.2 KEN DE OMGEVING! - LESGEVEN OVER AMSTERDAM... 3 HOE VER BEN JE MET DE OPLEIDING?... 4 HET ONDERWIJSPROGRAMMA

Nadere informatie

De wereld verkennen: leren in en met de groep

De wereld verkennen: leren in en met de groep De wereld verkennen: leren in en met de groep Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 2.3 2016-2017 2016-2017 - Studiewijzer VT 2.3 DEFINITIEVE VERSIE 19-01-2017 - pagina 1 INHOUD BLOK 2.3 DE WERELD VERKENNEN:

Nadere informatie

Amsterdams onderwijs in beeld

Amsterdams onderwijs in beeld Amsterdams onderwijs in beeld Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 1.1 2017-2018 1 Inhoud BLOK 1.1 DIT IS AMSTERDAM! - AMSTERDAMS ONDERWIJS IN BEELD... 3 HOE ZIET DE OPLEIDING OP HOOFDLIJNEN ERUIT?... 4 HET

Nadere informatie

Studiehandleiding eigen vaardigheid basistoets Nederlands (studiegidsnr: 70710P06MY)

Studiehandleiding eigen vaardigheid basistoets Nederlands (studiegidsnr: 70710P06MY) Universitaire Pabo van Amsterdam Nieuwe Prinsengracht 130 1018 VZ Amsterdam E-mail: upva@uva.nl www.student.uva.nl/upva Studiehandleiding eigen vaardigheid basistoets Nederlands (studiegidsnr: 70710P06MY)

Nadere informatie

BIJLAGE B NADERE UITWERKING VAN DE ONDERWIJSEENHEDEN VAN HET CURRICULUM VAN DE OPLEIDING VOOR DE PROPEDEUTISCHE FASE*

BIJLAGE B NADERE UITWERKING VAN DE ONDERWIJSEENHEDEN VAN HET CURRICULUM VAN DE OPLEIDING VOOR DE PROPEDEUTISCHE FASE* BIJLAGE B NADERE UITWERKING VAN DE ONDERWIJSEENHEDEN VAN HET CURRICULUM VAN DE OPLEIDING VOOR DE PROPEDEUTISCHE FASE* *Voor de speciale trajecten Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs (AOLB) en International

Nadere informatie

Leren door te spelen. Blok 1.3. Studiewijzer Pabo Voltijd Studiewijzer VT 1.3 DEFINITIEVE VERSIE pagina 1

Leren door te spelen. Blok 1.3. Studiewijzer Pabo Voltijd Studiewijzer VT 1.3 DEFINITIEVE VERSIE pagina 1 Leren door te spelen Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 1.3 2018-2019 2018-2019 - Studiewijzer VT 1.3 DEFINITIEVE VERSIE 23-01-2019 pagina 1 INHOUD BLOK 1.3 HET JONGE KIND - LEREN DOOR TE SPELEN...3 HOE VER

Nadere informatie

Amsterdams onderwijs in beeld

Amsterdams onderwijs in beeld Amsterdams onderwijs in beeld Studiewijzer Pabo Voltijd Periode 1.1 2012-2013 1 Inhoud DIT IS AMSTERDAM! - AMSTERDAMS ONDERWIJS IN BEELD... 3 HOE VER BEN JE MET DE OPLEIDING?... 3 HET ONDERWIJSPROGRAMMA

Nadere informatie

Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren.

Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren. Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren. Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 2.1 2019-2020 Inhoud BLOK 2.1 JIJ MAAKT HET VERSCHIL! LEREN EN ONTWIKKELEN STIMULEREN... 3 HOE VER BEN JE MET DE

Nadere informatie

CKV Festival 2012. CKV festival 2012

CKV Festival 2012. CKV festival 2012 C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van

Nadere informatie

Technisch gesproken reken ik daarop. Taal, techniek en rekenen-wiskunde bij jonge kinderen.

Technisch gesproken reken ik daarop. Taal, techniek en rekenen-wiskunde bij jonge kinderen. Technisch gesproken reken ik daarop. Taal, techniek en rekenen-wiskunde bij jonge kinderen. In dit document lees je wat het beroepsproduct Technisch gesproken reken ik daarop inhoudt. De vakken rekenen-wiskunde,

Nadere informatie

Amsterdams onderwijs in beeld

Amsterdams onderwijs in beeld Amsterdams onderwijs in beeld Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 1.1 2018-2019 1 Inhoud BLOK 1.1 DIT IS AMSTERDAM! - AMSTERDAMS ONDERWIJS IN BEELD... 3 HOE ZIET DE OPLEIDING OP HOOFDLIJNEN ERUIT?... 4 HET

Nadere informatie

Achtergrond onderzoeksvraag 1

Achtergrond onderzoeksvraag 1 Achtergrond onderzoeksvraag 1 1. Kerncurriculum en keuzedelen voor school en leerling Wij pleiten voor een vaste basis van kennis en vaardigheden die zich beperkt tot datgene wat alle leerlingen ten minste

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89 Inhoud Inleiding 9 1 Zelfsturend leren 13 1.1 Zelfsturing 13 1.2 Leren 16 1.3 Leeractiviteiten 19 1.4 Sturingsactiviteiten 22 1.5 Aspecten van zelfsturing 25 1.6 Leerproces vastleggen 30 2 Oriëntatie op

Nadere informatie

Amsterdams onderwijs in beeld

Amsterdams onderwijs in beeld Amsterdams onderwijs in beeld Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 1.1 2019-2020 1 Inhoud BLOK 1.1 DIT IS AMSTERDAM! - AMSTERDAMS ONDERWIJS IN BEELD... 3 HOE ZIET DE OPLEIDING OP HOOFDLIJNEN ERUIT?... 4 HET

Nadere informatie

WORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen

WORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen WORKSHOP LEERLIJNEN Welkom en inleiding Wat is een leerlijn? Voorbeelden en achtergronden van leerlijnen cultuuronderwijs Leerlijnen in Flevoland: KIDD en De Culturele Haven Hoe bouw je een leerlijn? WORKSHOP

Nadere informatie

Werkplan vakverdieping kunstvakken

Werkplan vakverdieping kunstvakken Werkplan vakverdieping kunstvakken 2012-2013 algemene gegevens Naam: Klas: Nanda ten Have VR3C Gekozen vakverdieping: Beeldend onderwijs Persoonlijke leerdoel gekoppeld aan de vakcompetenties of gericht

Nadere informatie

21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs. Maaike Rodenboog, SLO

21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs. Maaike Rodenboog, SLO 21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs Maaike Rodenboog, SLO m.rodenboog@slo.nl SLO, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Onafhankelijke, niet-commerciële positie als

Nadere informatie

De wereld verkennen: leren in en met de groep

De wereld verkennen: leren in en met de groep De wereld verkennen: leren in en met de groep Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 2.3 2018-2019 2018-2018 Studiewijzer VT 2.3 DEFINITIEVE VERSIE 23-01-2019 - pagina 1 INHOUD BLOK 2.3 DE WERELD VERKENNEN: KINDEREN

Nadere informatie

Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren

Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 2.1 2015-2016 Studiewijzer VT 2.1 DEFINITIEVE VERSIE 08-07-2015 Pagina 1 Inhoud BLOK 2.1 JIJ MAAKT HET VERSCHIL! LEREN

Nadere informatie

Op weg naar betekenisvol onderwijs en onderzoekend en actief leren.

Op weg naar betekenisvol onderwijs en onderzoekend en actief leren. Basisschool De Buitenburcht Op weg naar betekenisvol onderwijs en onderzoekend en actief leren. Dit is de beknopte versie van het schoolplan 2015-2019 van PCB de Buitenburcht in Almere. In het schoolplan

Nadere informatie

Stappenplan Ontdekken van de Wereld

Stappenplan Ontdekken van de Wereld Stappenplan 2.1.2 Ontdekken van de Wereld In dit document lees je wat het beroepsproduct bij de onderwijseenheid Ontdekken van de Wereld inhoudt en volgens welke stappen je er aan kunt werken. Inleiding

Nadere informatie

Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren.

Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren. Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren. Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 2.1 2018-2019 2018-2019 Studiewijzer VT 2.1 DEFINITIEVE VERSIE 11-09-2018 pagina 1 Inhoud BLOK 2.1 JIJ MAAKT HET

Nadere informatie

CLIL in het basisonderwijs

CLIL in het basisonderwijs Marion Ooijevaar, 3 januari 2019 Introductie Deze whitepaper verschijnt in een serie whitepapers over Engels in het basisonderwijs. De serie bespreekt verschillende onderwerpen die relevant zijn voor leerkrachten

Nadere informatie

Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen

Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren Ada van Dalen Wat is W&T? W&T is je eigen leven W&T: geen vak maar een benadering De commissie wil onderstrepen dat wetenschap en technologie in haar ogen géén

Nadere informatie

Engels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1

Engels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Woordkennis 1 Bestuderen Hoe leer je 2000 woorden? Als je een nieuwe taal wilt spreken en schrijven, heb je vooral veel nieuwe woorden nodig. Je

Nadere informatie

Leerwerktaak Spreken is goud!

Leerwerktaak Spreken is goud! Leerwerktaak Spreken is goud! Titel Spreken is goud! Onderwijstype Niveau Competenties(s) Beroepstaak VO MBO 1 propedeusefase 2 hoofdfase 3 eindfase (lio) 1 interpersoonlijk 2 pedagogisch 3 vakinhoudelijk/vakdidactisch

Nadere informatie

Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren

Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren Jij maakt het verschil! Leren en ontwikkelen stimuleren Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 2.1 2017-2018 2017-2018 Studiewijzer VT 2.1 DEFINITIEVE VERSIE 25-08-2017 pagina 1 Inhoud BLOK 2.1 JIJ MAAKT HET VERSCHIL!

Nadere informatie

Scenario: theoretisch blok (voorbeeldscenario / blauwdruk van een leerpraktijk)

Scenario: theoretisch blok (voorbeeldscenario / blauwdruk van een leerpraktijk) Christine Prast, onderwijskundige Scenario: theoretisch blok (voorbeeldscenario / blauwdruk van een leerpraktijk) Vooraf Onderwijskundig kader waarbinnen herontwerp plaatsvond Uitgangspunt bij het hier

Nadere informatie

Afstudeerfase. Jaar 4 (Blok 4.1 t/m 4.4) Verantwoordelijkheid nemen. voor het leerproces van kind en groep. Studiewijzer Pabo Voltijd

Afstudeerfase. Jaar 4 (Blok 4.1 t/m 4.4) Verantwoordelijkheid nemen. voor het leerproces van kind en groep. Studiewijzer Pabo Voltijd Afstudeerfase Verantwoordelijkheid nemen voor het leerproces van kind en groep Studiewijzer Pabo Voltijd Jaar 4 (Blok 4.1 t/m 4.4) 2019-2020 Inhoud JAAR 4 OP WEG NAAR EEN STARTBEKWAME LEERKRACHT!... 3

Nadere informatie

Hoe leer ik kinderen rekenen in groep 3 en 4? Weekschema PABWJ314X1 2015-2016

Hoe leer ik kinderen rekenen in groep 3 en 4? Weekschema PABWJ314X1 2015-2016 Hoe leer ik kinderen rekenen in groep 3 en 4? Weekschema PABWJ314X1 2015-2016 Cursusdoelen 1. De student heeft kennis van getalfuncties, inzicht in de telrij, (structuur van) getallen en getalrelaties

Nadere informatie

praktijk Kieswijzer vvto Engels

praktijk Kieswijzer vvto Engels praktijk Kieswijzer vvto Engels Veel scholen overwegen te starten met Engels vanaf groep 1, een aantal start in groep 5. Voor een goed rendement en een doorlopende leerlijn is meer nodig dan een start

Nadere informatie

Studiemiddag Formatief evalueren in de lerarenopleiding

Studiemiddag Formatief evalueren in de lerarenopleiding Studiemiddag Formatief evalueren in de lerarenopleiding Welkom Formatief toetsen Toetsen om van te leren Formatieve assessment Formatieve evaluatie Formatief lesgeven 1 Werken aan groei Formatief toetsen

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding. 1 Taal en taalonderwijs. 2 Taalverwerving

Inhoudsopgave. Inleiding. 1 Taal en taalonderwijs. 2 Taalverwerving Inhoudsopgave Inleiding 1 Taal en taalonderwijs 1.1 Achtergrondkennis: wat is taal? 1.1.1 Functies van taal 1.1.2 Betekenis van taal 1.1.3 Systeem van taal 1.1.4 Componenten van de kennis over taal 1.2

Nadere informatie

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie:

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie: BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED DIGITALE GELETTERDHEID Digitale geletterdheid is van belang voor leerlingen om toegang te krijgen tot informatie en om actief te kunnen deelnemen aan de hedendaagse

Nadere informatie

Cluster rekenen/wiskunde & didactiek. Verantwoording module Breuken, procenten, kommagetallen en verhoudingen Pagina 1

Cluster rekenen/wiskunde & didactiek. Verantwoording module Breuken, procenten, kommagetallen en verhoudingen Pagina 1 Verantwoording module Breuken, procenten, kommagetallen en verhoudingen 2014-2015 Pagina 1 Inhoudsopgave: Inleiding: blz. 3 Module omschrijving: blz. 4 Toetsmatrijs: blz. 5 Cesuur: blz. 6 College 1: blz.

Nadere informatie

Heikamperweg AZ Asten-Heusden

Heikamperweg AZ Asten-Heusden Heikamperweg 1 5725 AZ Asten-Heusden bbs.antonius@prodas.nl www.antonius-heusden.nl Beste geïnteresseerde in de kwaliteiten van BBS. Antonius, Kwalitatief en passend onderwijs verzorgen is een opdracht

Nadere informatie

Universitaire Pabo van Amsterdam Studiehandleiding CE RF Cultuureducatie en Erfgoed

Universitaire Pabo van Amsterdam Studiehandleiding CE RF Cultuureducatie en Erfgoed Universitaire Pabo van Amsterdam Studiehandleiding CE RF Cultuureducatie en Erfgoed Bachelorjaar: 3 Cursusjaar: 01-013 Semester 1, blok 1 nr? Docenten: Mila Ernst en Roosien Verlaan In studiejaar 01-013

Nadere informatie

Een geslaagde activiteit

Een geslaagde activiteit Een geslaagde activiteit Toelichting: Een geslaagde activiteit Voor Quest 4 heb ik een handleiding gemaakt met daarbij de bijpassend schema. Om het voor de leerkrachten overzichtelijk te maken heb ik gebruik

Nadere informatie

Isaac Asimov. marnix academie

Isaac Asimov. marnix academie Project Wetenschap & Technologie op de Marnix The most exci-ng phrase to hear in science, the one that heralds the most discoveries, is not "Eureka!" (I found it!) but...'that's funny... Isaac Asimov marnix

Nadere informatie

Professionaliseringsaanbod W&T TOEGELICHT

Professionaliseringsaanbod W&T TOEGELICHT Introductie De vijf verdiepingsmodules bestaan uit minimaal 3 en maximaal 6 bijeenkomsten en hieronder vind u een toelichting bij elke module omtrent de inhoud en bijeenkomsten. Verdiepingsmodule 1: Rekenen

Nadere informatie

Domein: Oriëntatie op jezelf en de wereld, Wetenschap en techniek: Natuurkunde. Verantwoording

Domein: Oriëntatie op jezelf en de wereld, Wetenschap en techniek: Natuurkunde. Verantwoording Domein: Oriëntatie op jezelf en de wereld, Wetenschap en techniek: Natuurkunde Verantwoording Wetenschap en techniek draagt bij aan de ontwikkeling van nieuwsgierigheid, creativiteit en kritisch analytisch

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor het nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor het nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO Taalblokken Nederlands Brochure MBO Na het doorlopen van de weet ik precies wat ik kan verwachten op het examen Nederlands. Door deze goede voorbereiding zie ik het examen met vertrouwen tegemoet! Toetsing

Nadere informatie

Erkenning: Stichting Post HBO. Omvang: 252 SBU, 9 EC

Erkenning: Stichting Post HBO. Omvang: 252 SBU, 9 EC Taalexpert De post-hbo opleiding Taalexpert heeft tot doel leraren en intern begeleiders toe te rusten met kennis, inzichten en vaardigheden op het gebied van lees-/taalonderwijs op expertniveau. Alle

Nadere informatie

Opbrengstgericht taalonderwijs

Opbrengstgericht taalonderwijs Opbrengstgericht taalonderwijs De leergang Opbrengstgericht taalonderwijs heeft tot doel leraren en intern begeleiders toe te rusten met kennis, inzichten en vaardigheden op het gebied van lees-/taalonderwijs

Nadere informatie

1 Waarover gaat natuuronderwijs? 1.1 Natuuronderwijs op school 1.2 Waarom natuur en techniek? 1.3 De centrale doelstelling van natuuronderwijs

1 Waarover gaat natuuronderwijs? 1.1 Natuuronderwijs op school 1.2 Waarom natuur en techniek? 1.3 De centrale doelstelling van natuuronderwijs 1 Inhoud Inleiding Deel A Achtergronden 1 Waarover gaat natuuronderwijs? 1.1 Natuuronderwijs op school 1.2 Waarom natuur en techniek? 1.3 De centrale doelstelling van natuuronderwijs 2 Doen en denken 2.1

Nadere informatie

Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij

Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij De publicatie van Fianne Konings, Culturele instellingen en een doorlopende

Nadere informatie

- vaardigheden en praktijk ontwikkelen om op basis van een professionele dialoog met scholen samen te werken.

- vaardigheden en praktijk ontwikkelen om op basis van een professionele dialoog met scholen samen te werken. Opbouw Basistraining Cultuureducatie boven C-niveau/Zeeland Versie aanbieders/culturele instellingen 1 Bedoeling Doel van de basistraining is, om binnen de keuzes die Zeeland heeft gemaakt voor de invulling

Nadere informatie

ICC Netwerkbijeenkomst MOCCA: Evalueren kun je leren. Marjo Berendsen

ICC Netwerkbijeenkomst MOCCA: Evalueren kun je leren. Marjo Berendsen ICC Netwerkbijeenkomst MOCCA: Evalueren kun je leren Marjo Berendsen 14 februari 2017 Programma en doelen Voorkennis en verwachtingen WAT evalueren? Verkenning diverse vormen met tips Formatief evalueren:

Nadere informatie

Onderwijs en Opvoeding. HANDLEIDING Educatieve minor

Onderwijs en Opvoeding. HANDLEIDING Educatieve minor , Onderwijs en Opvoeding HANDLEIDING Educatieve minor Fase Semester 1 Leerroute Educatieve Minor 2018-2019 Schrijvers Susan Kruis, Danielle van der Maten en Inge Oudkerk-Pool e-mail Docenten: m.s.kruis@hva.nl

Nadere informatie

class book I am reading a book. close your books homework My teacher gave me a lot of homework. to read We are going to read that book.

class book I am reading a book. close your books homework My teacher gave me a lot of homework. to read We are going to read that book. classroom The students are waiting for their teacher in the classroom. class pupil / student classmate You can ask your classmate for help with your homework. please sit down please stand up look at this

Nadere informatie

Vakdidactiek: inleiding

Vakdidactiek: inleiding Vakdidactiek: inleiding Els Tanghe 1 1. Inleiding Een specialist in de wiskunde is niet noodzakelijk een goede leraar wiskunde. Een briljant violist is niet noodzakelijk een goede muziekleraar. Een meester-bakker

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Compleet vernieuwd! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO

Verleg je grenzen! Compleet vernieuwd! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO Taalblokken Nederlands Brochure MBO Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? U kunt gemakkelijk differentiëren studenten leren wat nodig is Motiverend en uitdagend lesmateriaal voor

Nadere informatie

2. Waar staat de school voor?

2. Waar staat de school voor? 2. Waar staat de school voor? Missie en Visie Het Rondeel gaat uit van de Wet op het Basisonderwijs. Het onderwijs omvat de kerndoelen en vakgebieden die daarin zijn voorgeschreven. Daarnaast zijn ook

Nadere informatie

Kennisbasis Duits 8 juli 2009. 2. Taalkundige kennis

Kennisbasis Duits 8 juli 2009. 2. Taalkundige kennis Kennisbasis Duits 8 juli 2009 Thema Categorie/kernconcept Omschrijving van de categorie / het kernconcept De student 1. Taalvaardigheden 1.1 De vaardigheden 1.1.1 beheerst de kijkvaardigheid en de luistervaardigheid

Nadere informatie

Toelichting LIO-bekwaamheidsgesprek voor (opleidings)examinatoren

Toelichting LIO-bekwaamheidsgesprek voor (opleidings)examinatoren Toelichting LIO-bekwaamheidsgesprek voor (opleidings)examinatoren Dit document is bedoeld om de opleidingsexaminatoren te informeren over de achtergronden van het LIObekwaamheidsgesprek. Ingegaan wordt

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

21 e -eeuwse vaardigheden

21 e -eeuwse vaardigheden Scholen maken werk van 21 e -eeuwse vaardigheden NOT 2019, 22 januari Kirsten Krebbekx, Yvonne van Ravenstein, Nick Leeuwenburg, Maaike Rodenboog, Sigrid Loenen, Stéfanie van Tuinen Opzet bijeenkomst 21

Nadere informatie

Leerwerktaak Bouwen aan grammatica

Leerwerktaak Bouwen aan grammatica Leerwerktaak Bouwen aan grammatica Titel Bouwen aan grammatica! Onderwijstype Niveau Competenties(s) Beroepstaak VO MBO 1 propedeusefase 2 hoofdfase 3 eindfase (lio) 1 interpersoonlijk 2 pedagogisch 3

Nadere informatie

Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder. Student(e) Klas Stageschool Plaats

Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder. Student(e) Klas Stageschool Plaats Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Mentor Datum Groep Aantal lln Vak- vormingsgebied: beeldende

Nadere informatie

Ik kom er soms tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet bij mij heb of niet compleet

Ik kom er soms tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet bij mij heb of niet compleet 1 2 3 4 MATERIAL PREPARING LESSON ATTITUDE TOWARD WORK Ik kom er vaak tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet bij mij heb Ik kom er soms tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet

Nadere informatie

Understanding and being understood begins with speaking Dutch

Understanding and being understood begins with speaking Dutch Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.

Nadere informatie

Onderwijsvernieuwing. We doen er allemaal aan mee.

Onderwijsvernieuwing. We doen er allemaal aan mee. Onderwijsvernieuwing We doen er allemaal aan mee. Maar. Welke kant willen we op? Wat speelt er in mijn team? Wil iedereen mee? Waar liggen de interesses? Waar zit de expertise? WAARIN GA IK INVESTEREN?

Nadere informatie

Les Rekenen en BVO De pakjes van Sinterklaas

Les Rekenen en BVO De pakjes van Sinterklaas Les Rekenen en BVO De pakjes van Sinterklaas In deze twee lessen gaan de leerlingen rekenen. Het thema rondom deze lessen zijn de pakjes van Sinterklaas. Dit is meteen de belevingswereld van de leerlingen

Nadere informatie

Teamtrainingen & ouderavond

Teamtrainingen & ouderavond Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende

Nadere informatie

Begin je (les)activiteit met een korte observatie aan de hand van onderstaande vragen:

Begin je (les)activiteit met een korte observatie aan de hand van onderstaande vragen: Verplichte stage opdrachten P-fase semester 1 C-GES 1 Begin je (les)activiteit met een korte observatie aan de hand van onderstaande vragen: Gebruikt de mentor materiaal en/ of een methode? Welke beeldvormers

Nadere informatie

Alles over. Wijzer! Geschiedenis. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Wijzer! Geschiedenis. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Wijzer! Geschiedenis Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In

Nadere informatie

Afstudeerfase. Jaar 4 (Blok 4.1 t/m 4.4) Verantwoordelijkheid nemen. voor het leerproces van kind en groep. Studiewijzer Pabo Voltijd

Afstudeerfase. Jaar 4 (Blok 4.1 t/m 4.4) Verantwoordelijkheid nemen. voor het leerproces van kind en groep. Studiewijzer Pabo Voltijd Afstudeerfase Verantwoordelijkheid nemen voor het leerproces van kind en groep Studiewijzer Pabo Voltijd Jaar 4 (Blok 4.1 t/m 4.4) 2018-2019 Inhoud JAAR 4 OP WEG NAAR EEN STARTBEKWAME LEERKRACHT!... 3

Nadere informatie

Schriftelijke (en mondelinge) (deel)tentamens. Werkdossier

Schriftelijke (en mondelinge) (deel)tentamens. Werkdossier Faculteit der Letteren - Formulier voor de beschrijving van modules vakcode (in te vullen door BSZ) naam opleiding RTC Spaans vaknaam Taalvaardigheid Spaans 1 Major Engelse vaknaam Spanish Proficiency

Nadere informatie

Communicatie voor juristen. mevrouw drs. D. van der Wagen. Communicatie voor juristen. Beschrijving en doel van dit beroepsproduct

Communicatie voor juristen. mevrouw drs. D. van der Wagen. Communicatie voor juristen. Beschrijving en doel van dit beroepsproduct Titel Onderwijseenheid (OWE) Code OWE Eigenaar OWE Communicatie voor juristen COJE 1 Opleiding HBO-Rechten 2 Doelgroep: variant(en) VT / DT / DU / EL mevrouw drs. D. van der Wagen E-learning Cluster A-cluster

Nadere informatie

Ontwikkelingen in het onderwijs

Ontwikkelingen in het onderwijs SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Ontwikkelingen in het onderwijs Marja van Graft Inspiratiedag NME 10 april 2017 Leerplan(kader) Wetenschap & technologie Doelen bijeenkomst informeren

Nadere informatie

Presentatie VTOI 8 april 2016. Paul Schnabel

Presentatie VTOI 8 april 2016. Paul Schnabel Presentatie VTOI 8 april 2016 Paul Schnabel Visie Ingrediënten voor het eindadvies Resultaten dialoog Wetenschappelijke inzichten Internationale vergelijkingen Huidige wet- en regelgeving en onderwijspraktijk

Nadere informatie

Stap 3 Leeractiviteiten begeleiden

Stap 3 Leeractiviteiten begeleiden Stap 3 Leeractiviteiten begeleiden Bij het begeleiden van leeractiviteiten kun je twee aspecten aan het gedrag van leerkrachten onderscheiden, namelijk het pedagogisch handelen en het didactisch handelen.

Nadere informatie

Alles over. Wijzer! Natuur en techniek. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Wijzer! Natuur en techniek. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Wijzer! Natuur en techniek Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken.

Nadere informatie

Diversiteit: Contact en communicatie. Studiewijzer Pabo Voltijd. Blok Studiewijzer VT 2.2 DEFINITIEVE VERSIE pagina 1

Diversiteit: Contact en communicatie. Studiewijzer Pabo Voltijd. Blok Studiewijzer VT 2.2 DEFINITIEVE VERSIE pagina 1 Diversiteit: Contact en communicatie Studiewijzer Pabo Voltijd Blok 2.2 2018 2019 2018-2019 Studiewijzer VT 2.2 DEFINITIEVE VERSIE 19-10-2018 - pagina 1 Inhoudsopgave BLOK 2.2 DIVERSITEIT: CONTACT EN COMMUNICATIE...

Nadere informatie