Amsterdams onderwijs in beeld

Transcriptie

1 Amsterdams onderwijs in beeld Studiewijzer Pabo Voltijd Blok

2 Inhoud BLOK 1.1 DIT IS AMSTERDAM! - AMSTERDAMS ONDERWIJS IN BEELD... 3 HOE ZIET DE OPLEIDING OP HOOFDLIJNEN ERUIT?... 4 HET ONDERWIJSPROGRAMMA VAN PABO HVA - EEN OVERZICHT VAN DEZE STUDIEWIJZER... 4 BEKNOPT OVERZICHT STUDIEPROGRAMMA EN TOETSING BLOK 1.1 VT... 5 HOOFDSTUK 1. THEMAONDERWIJS - PEDAGOGIEK... 7 HOOFDSTUK 2. BEROEPSOPDRACHT AMSTERDAMSE LEERKRACHTEN IN BEELD HOOFDSTUK 3. KENNIS EN VAARDIGHEDEN - DE VAKCOLLEGES NEDERLANDS 1.1: HET KINDERBOEK OP DE BASISSCHOOL NEDERLANDS: EIGEN VAARDIGHEID NEDERLANDS REKENEN EN WISKUNDE: HELE GETALLEN ONDERBOUW EIGEN VAARDIGHEID REKENEN MENS & WERELD: BASISDIDACTIEK BIOLOGIE MENS & WERELD: BASISDIDACTIEK GESCHIEDENIS MENS & WERELD: INTRODUCTIE EN BASIS(VAK)DIDACTIEK AARDRIJKSKUNDE MENS & WERELD: ONTWIKKELINGEN OP HET GEBIED VAN ICT KUNSTZINNIGE ORIËNTATIE: MUZIEK KUNSTZINNIGE ORIËNTATIE: BEELDENDE VORMING KUNSTZINNIGE ORIËNTATIE: VAKOPDRACHT 1.2 MUZIEK & BEELDENDE VORMING... FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD. CULTUURPROJECT 1: CULTUUR EN IK HOOFDSTUK 4. DE PRAKTIJK VAN HET BASISONDERWIJS HOOFDSTUK 5. PERSOONLIJKE PROFESSIONELE ONTWIKKELING HOOFDSTUK 6. PRAKTISCHE INFORMATIE BIJLAGE 1. BEOORDELINGSFORMULIER BEROEPSOPDRACHT AMSTERDAMS ONDERWIJS IN BEELD BIJLAGE 2. BEOORDELINGSFORMULIER VAKOPDRACHT NEDERLANDS BIJLAGE 3. BEOORDELINGSFORMULIER VAKOPDRACHT KO BIJLAGE 4. BEOORDELINGSFORMULIER PPO 1.2 FUNCTIONERINGSGESPREK BIJLAGE 5. DE TAALNORM VAN PABO HVA Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 2

3 BLOK 1.1 Dit is Amsterdam! - Amsterdams onderwijs in beeld INLEIDING - Welkom in Amsterdam. Dit is de stad waar je wordt opgeleid tot leerkracht basisonderwijs. Niet alleen in het Kohnstammhuis van de HvA, maar vooral ook in al die Amsterdamse basisscholen. In deze scholen wordt de basis gelegd voor de toekomst van een nieuwe generatie Amsterdammers. Meesters en juffen zijn daarin onmisbaar. Zij dragen bij aan de ontwikkeling van kinderen door hen kennis, vaardigheden en een goede houding te laten verwerven. Zij spreken kinderen aan op hun talenten en mogelijkheden en laten kinderen dingen leren die zij zelf niet voor mogelijk hadden gehouden. Zij hebben oog voor alle kinderen in de klas en steken hun nek uit voor kinderen die extra steun in de rug nodig hebben. Deze meesters en juffen creëren zo n sfeer in de klas dat kinderen met plezier naar school komen en zin hebben om te leren. Zo n meester of juf word jij ook. De komende vier jaar werk je samen met medestudenten, docenten en leerkrachten in de Amsterdamse basisscholen om dat te bereiken. De lat ligt hoog. De Amsterdamse kinderen verdienen de beste leerkrachten. Maar wat weet jij eigenlijk al van het Amsterdamse basisonderwijs en van die duizenden Amsterdamse kinderen? Meestal heb je nog een redelijk goed beeld van je eigen basisschool. Van de vakken die je leuk vond, of juist niet. Van de leerkrachten waarover je enthousiast was, of juist niet. Maar heb je ook een goed beeld van hoe het er op andere basisscholen aan toe ging? Op welke manier het onderwijs daar werd vormgegeven? In dit eerste blok maak je kennis met de diversiteit van het Amsterdamse basisonderwijs. Je maakt kennis met de diversiteit aan kinderen, hun sociaal-culturele achtergronden en het ontwikkelingsniveau van de kinderen. Ook ga je jezelf verdiepen in de verschillende rollen van de leerkracht. Als leerkracht geef je niet alleen les, maar je bent bijvoorbeeld ook medeopvoeder van de kinderen in jouw klas, je ontwerpt eigen onderwijs, je maakt onderdeel uit van een team van leerkrachten Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 3

4 Hoe ziet de opleiding op hoofdlijnen eruit? Je bent natuurlijk net begonnen aan deze opleiding. Alles is nog nieuw. Bekijk hier het grotere plaatje van jouw opleiding met alle thema s per blok op een rij, zodat je weet wat je de komende vier jaar ongeveer kunt verwachten. 1 Kennismaken met onderwijs en met de stad Amsterdam 1.1 Amsterdams onderwijs in beeld Kind in de grote stad / Leerkracht in de grote stad 1.2 Lesgeven over Amsterdam 1.3 Leren door te spelen 1.4 Basisonderwijs in Nederland, toen en nu Praktijk Bovenbouw Bovenbouw Onderbouw (accent groep 1 en 2) Onderbouw (accent groep 1 en 2) 2 Differentiatie in opvoeden en onderwijzen 2.1 Leren en ontwikkelen stimuleren 2.2 Diversiteit: contact en communicatie Kinderen leren op verschillende manieren 2.3 Leren in en met de groep 2.4 De wereld verkennen: kinderen leren verschillend Praktijk Onderbouw (accent groep 3 en 4) Onderbouw (accent groep 3 en 4) Bovenbouw Bovenbouw 3 Hanteren van verschillen tussen kinderen in onder-/ bovenbouw 3.1 Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep, in onder- c.q. bovenbouw 3.2 Omgaan met verschillen: Samenwerken met ouders en deskundigen in en buiten de school Praktijk Bouw profilering leeftijdsgroep Bouw profilering leeftijdsgroep Minor 4 Verantwoordelijkheid nemen voor het leerproces van kind en groep 4.1 Eigen (LiO)-groep: verantwoordelijkheid nemen voor het leerproces van kind en groep 4.2 (Eigen) onderwijs ontwikkelen en verantwoorden Voorbereiden overgang naar het werkveld 4.3 Afstuderen / voorbereiden overgang naar het werkveld 4.3 Afstuderen / voorbereiden overgang naar het werkveld Praktijk LIO-1 LIO-1 LIO-2 LIO-2 Het onderwijsprogramma van Pabo HvA - Een overzicht van deze studiewijzer Ieder blok wordt het onderwijs op de pabo verzorgd rondom een specifiek thema. Voor het komend blok is dat Amsterdams onderwijs in beeld. Met deze studiewijzer geven we je graag een overzicht van wat je dit blok allemaal kunt verwachten. Ieder blok is schematisch op te delen in vier onderdelen. Het themaonderwijs / pedagogiek, dat in het schema hieronder in het gele vak is aangegeven, bestaat uit hoorcolleges en werkcolleges, waarvan de kennis aan het einde van het blok wordt getoetst in de thematoets (zie hoofdstuk 1 van deze studiewijzer). Daarnaast werk je het gehele blok aan een beroepsopdracht. Deze opdracht vormt de schakel tussen de kennis en vaardigheden die je tijdens de colleges opdoet (links in het schema), en de praktische toepassing van die kennis voor de klas ('Praktijk', rechts in het schema) - vandaar ook dat de beroepsopdracht in het schema in het midden is geplaatst. Het beroepsproduct dat je aan het eind van het blok inlevert, heeft altijd een directe link met het werken in de klas en in de school (zie hoofdstuk 2). De vakinhoudelijke kennis en vaardigheden staan ook in het teken van het blokthema. Je volgt vakcolleges en je oefent je vaardigheden in de verschillende vakdomeinen. In hoofdstuk 3 zijn alle vakken die je dit blok gaat volgen uitgebreid beschreven, alsmede de literatuur die je ervoor nodig hebt, en alle andere relevante informatie. Let op: het is van belang dat je weet dat sommige, verschillende vakken vallen onder dezelfde SIS-code, die steeds als één eenheid worden getoetst. Aan het begin van hoofdstuk 3 van deze studiewijzer leggen we dat uit Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 4

5 We starten zo snel mogelijk met het stage lopen in de échte praktijk van het basisonderwijs. Al in de derde lesweek begin je daar mee en wel (onder voorbehoud dat het praktisch geregeld kan worden op jouw stageschool) in de bovenbouw. Alle informatie over de praktijk vind je in de praktijkgids (die is te downloaden via intranet), maar in deze studiewijzer worden de belangrijkste zaken met betrekking tot de praktijk voor komend blok in hoofdstuk 4 nog even voor je op een rij gezet. Tijdens de persoonlijke professionele ontwikkeling (PPO, hoofdstuk 5 van deze studiewijzer) word je begeleid door je kerndocent. Deze ondersteunt je bij het uitvoeren van de beroepsopdracht, ziet toe op je studievoortgang en koppelt je stage-ervaringen aan de opleiding. Beknopt overzicht studieprogramma en toetsing blok 1.1 VT Hieronder vind je een samenvatting van het studieaanbod en de wijze van toetsen van blok 1.1. Uitgebreide informatie (b.v. over de toetsstof en de omschrijving van de opdracht) vind je in deze studiewijzer bij het betreffende studieonderdeel. Let op: sommige studieonderdelen (zoals Persoonlijke professionele ontwikkeling) worden wel aangeboden, maar pas aan het eind van het volgende blok getoetst en in studiepunten verzilverd Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 5

6 BLOK 1.1 VT - STUDIEPROGRAMMA & TOETSING COLLEGES Door Pedagogiek Themalijn Werkcolleges Vakdocenten pedagogiek Vakcolleges Nederlands Vakdocenten Nederlands Werkcolleges Practica Beroepsopdracht Kerndocent TOETSING STP. TOETSVORM TOETSMOMENT HERKANSING Thematoets Vakopdracht Nederlands Beroepsopdracht Stage Schoolopleider Stagementor Praktijk Multiple choice 40 vragen Verslag (zie voor de specifieke eisen de opdracht in de studiewijzer) Beoordeling door vakdocent a.d.h.v. beoordelingsformulier Verslag (zie voor de specifieke eisen de opdracht in de studiewijzer). Beoordeling door andere kerndocent a.d.h.v. beoordelingsformulier Stagebeoordeling Beoordeling door schoolopleider a.d.h.v. beoordelingsformulier Toetsperiode blok 1 Toetsperiode blok 1 Toetsperiode blok 1 Toetsperiode blok 1 Toetsperiode blok 2 Toetsperiode blok 2 Toetsperiode blok 2 Toetsperiode blok 2 Eigen vaardigheid Rekenen/wiskunde 1.1 Vakdocenten rekenen Eigen vaardigheid Rekenen/wiskunde Wiscat-toets Toetsperiode blok 1 Zie toetsrooster Eigen vaardigheid Nederlands 1.1 Vakdocenten Nederlands Eigen vaardigheid Nederlands Pabo HvA-taaltoets Toetsperiode blok 1 Zie toetsrooster TOTAAL AANTAL STUDIEPUNTEN BLOK VT Tot slot: in hoofdstuk 6 van deze studiewijzer hebben we alle praktische informatie voor je op een rijtje gezet, zoals een kalenderoverzicht van dit blok, een overzicht van handige en belangrijke internetsites, de BSA-norm, een overzicht van het vereiste taalniveau, etc Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 6

7 HOOFDSTUK 1. Themaonderwijs - pedagogiek Sis-code: Pedagogiek Themalijn 1.1 TS INLEIDING In dit blok maak je kennis met de (super)diversiteit van het Amsterdamse basisonderwijs. Je ontdekt dat er grote verschillen zijn tussen kinderen, onder andere op het gebied van sociaal-culturele achtergronden en ontwikkelingsniveau. Je leert over de basisbehoeften van leerlingen en hoe je door middel van goed klassenmanagement voorwaarden voor succesvol onderwijs kunt scheppen. Je leert hoe een (methode) les opgebouwd is en wat de verschillende lesfasen inhouden. Leerdoelen - Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van de reeks? Je kunt definiëren wat adaptief onderwijs is en je weet wat de drie psychologische basisbehoeften relatie, competentie en autonomie inhouden. Je weet op welke manieren je door middel van klassenmanagement de voorwaarden voor succesvol onderwijs kunt scheppen. Je kent enkele manieren om het pedagogische klimaat te beïnvloeden. Je weet welke informatie nodig is om de beginsituatie van je klas te beschrijven voor een lesvoorbereiding. Bij het beschrijven van die beginsituatie kan je informatie over de leef- en belevingswereld van je leerlingen betrekken. Je kent de begrippen beginsituatie, lesdoel en lesinhoud in een lesvoorbereiding. Je kunt de inleiding, de kern en het slot van een (methode) les herkennen en je weet wat elke lesfase inhoudt. Je herkent de eerste vier competentiegebieden leerkracht basisonderwijs in de praktijk van de basisschool. Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten Les 1. Het pedagogisch klimaat in de klas In dit college leer je wat het pedagogisch klimaat van een klas is en hoe je als leerkracht het pedagogisch klimaat kunt beïnvloeden. We behandelen de theorie van adaptief onderwijs en gaan in op drie psychologische basisbehoeften: relatie, competentie en autonomie. We vertalen deze begrippen naar de praktijk van jouw klas. Jouw activiteiten vooraf Voorbereiding: Eijkeren, M. van (2013). Pedagogisch-didactisch begeleiden. Hoofdstuk 4 Les 2. Klassenmanagement Doelmatig klassenmanagement is een voorwaarde voor succesvol onderwijs. In dit college behandelen we wat er allemaal komt kijken bij klassenmanagement en we leggen het begrip preventieniveau 1 uit. We zoomen in op onderdelen van je klassenorganisatie zoals de inrichting van je klas en de regels. Voorbereiding: Van Eijkeren (2013). Pedagogisch-didactisch begeleiden. Hoofdstuk 11.1 en Les 3. Kinderen begeleiden Je bent nu (bijna) begonnen met je stage; op welke aspecten van klassenmanagement en pedagogisch klimaat kan je als eerste gaan letten? We gaan in op praktische zaken zoals bijvoorbeeld de lesstart (orde nemen) of het geven van beurten, het stellen en handhaven van regels en het werken aan een positieve relatie met je leerlingen. Voorbereiding: Eijkeren, M. van (2013). Pedagogisch-didactisch begeleiden. Hoofdstuk (4 herhalen eventueel) 5 en 6 en paragraaf Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 7

8 Les 4. De verschillende leef- en belevingswerelden van kinderen en de invloed daarvan op het onderwijs In deze les worden de begrippen leefwereld en belevingswereld behandeld en gaan we in op de invloed hiervan op het onderwijs. Als je de leefwereld en de belevingswereld van je leerlingen kent, kan je hierop je onderwijs afstemmen. In deze les gaan we bij gegeven lesdoelen een beginsituatie vaststellen. Om deze informatie te verzamelen zal je de komende periode met de kinderen gaan praten en ze gaan observeren, ook daarover gaat deze les. Voorbereiding: Van Eijkeren (2013). Pedagogisch-didactisch begeleiden. Hoofdstuk 1. Hooijmaaijers, T., Stokhof, T., & Verhulst, F. (2016). Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs. Paragraaf leefwereld en belevingswereld Les 5 ; Voorbereiden van een les De manier waarop de leerkracht de kinderen in zijn klas iets leert, hun ontwikkeling stimuleert, wordt didactiek genoemd. Een goede lesvoorbereiding verhoogt de kwaliteit van je les. Daarom gaan we deze les aandacht besteden aan het voorbereiden van een les. Je leert de inleiding, de kern en het slot van een (methode) les herkennen en je weet elke lesfase inhoudt. Les 6. De competenties van de leerkracht Een leerkracht basisonderwijs heeft veel verschillende rollen en taken. Je hebt in de lessen hiervoor al kennis gemaakt met de didactische rol (goed les kunnen geven) en de pedagogische rol (de leerkracht is ook opvoeder). Deze en de overige rollen worden in deze les toegelicht met behulp van de competentiematrix. Voorbereiding: Van Eijkeren (2013). Pedagogisch-didactisch begeleiden. Hoofdstuk 8.1 en 8.2, 9.1 Voorbereiding: Bekijk de competentiematrix leerkracht basisonderwijs in de praktijkgids. aktijkgids.aspx Bekijk een toelichting op de 7 competenties op: Toetsing Tentamen (meerkeuzevragen). Op basis van 40 vragen en vier antwoordmogelijkheden, wordt de toets als voldoende beoordeeld (cijfer: 5,5) indien minimaal 67% van de meerkeuzevragen goed beantwoord is. Portfolioproducten Het eindproduct wordt niet opgenomen in het portfolio Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 8

9 Literatuur Collegestof en artikelen aangeboden tijdens colleges. Eijkeren, M. Van (2013). Pedagogisch-didactisch begeleiden. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff. Hoofdstuk 1: Observeren Hoofdstuk 4: Pedagogisch klimaat: in de groep Hoofdstuk 5: Kinderen begeleiden: relatie Hoofdstuk 6: Kinderen begeleiden: autonomie en competentie Hoofdstuk 8.1 drie niveaus van didactische vormgeving Hoofdstuk 8.2 didactisch analysemodel van Van Gelder Hoofdstuk 9.1: Onderwijssituatie: voorbereiding van een onderwijsleersituatie. Hoofdstuk 9.2: Onderwijs geven Hoofdstuk 11.1: Klassenmanagement Hoofdstuk 11.2: Inrichting klaslokaal Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 9

10 HOOFDSTUK 2. Beroepsopdracht Amsterdamse leerkrachten in beeld Sis-code: Beroepsopdracht 1.1 INLEIDING Je oriënteert je op het Amsterdamse basisonderwijs en je verdiept je de leef- en belevingswereld van kinderen. Je houdt een interview met de stagementor en observeert zijn handelen in de klas. Hierdoor vorm je je een beeld van de eerste vier competenties van de leerkracht basisonderwijs. Door middel van twee deelproducten werk je toe naar een eindproduct waarin de kinderen en de stagementor van deze Amsterdamse basisschool centraal staan. Leerdoelen - Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van deze reeks? Je kent de eerste vier competentiegebieden van een leerkracht basisonderwijs. Je kunt de visie van de stagementor op de eerste vier competentiegebieden beschrijven en onderbouwt deze met voorbeelden uit de onderwijspraktijk. Je kent het verschil tussen de leefwereld en de belevingswereld van kinderen. Je kunt een interview voorbereiden en volgens plan uitvoeren en verslaglegging doen van de resultaten en conclusies. Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten Bijeenkomst 1 Jouw activiteiten vooraf Wat wordt er van een leerkracht verwacht? Waar moet een leerkracht aan voldoen? In deze les verdiepen we ons in de competenties voor de leerkracht basisonderwijs. Wat houden de competenties in en hoe herken je ze in de praktijk? Neem je laptop mee naar de bijeenkomst. Lees de beschrijving van de beroepsopdracht in de studiewijzer voor blok 1.1. Noteer de vragen die je hebt zodat je deze kunt bespreken met je kerndocent. Bijeenkomst 2 Als onderdeel van deze beroepsopdracht interview je jouw stagementor over de eerste vier competentiegebieden van de leerkracht basisonderwijs. Tijdens deze bijeenkomsten bespreken we wat er allemaal komt kijken bij het uitvoeren van een interview. Op basis hiervan ga je aan de slag met de voorbereiding van het interview met jouw stagementor. Je kiest een aantal aspecten uit de competenties die je in je interview wilt verwerken. Daarnaast krijg je informatie over het maken van een infographic. Maak voor elk van de eerste vier competentiegebieden een aantal concept interviewvragen en breng deze mee naar de bijeenkomst Zoek op internet naar drie voorbeelden van een infographic over het basisonderwijs en breng het beste voorbeeld mee naar de bijeenkomst. Bijeenkomst 3 In deze bijeenkomst ga je met medestudenten in gesprek over verschillen en overeenkomsten tussen de kinderen in de Amsterdamse basisscholen, jezelf en medestudenten met betrekking tot leef- en belevingswereld. Je bereidt in de les vervolgens een interview voor met twee kinderen uit jouw stageklas. Het doel van het gesprek is de leef- en belevingswereld van twee kinderen te onderzoeken. In de stageweek ga je deze gesprekken voeren Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 10

11 Bijeenkomst 4 We oefenen met het voeren van een interview met kinderen en leggen de laatste hand aan de interviewleidraad. Bijeenkomst 5 Tijdens deze bijeenkomst bespreken we deelproduct 1. Bijeenkomst 6 Tijdens deze bijeenkomst bespreken we deelproduct 2 en het concept eindproduct. Iedereen presenteert de infographics. Tijdens de bijeenkomst krijg je feedback van medestudenten. Ook blikken we terug op deze periode en bespreken we wat je hebt geleerd. Neem alles wat je voor deelproduct 1 hebt gemaakt mee naar deze bijeenkomst, zodat medestudenten feedback kunnen geven. Zorg dat je je deadline van deelproduct in je planning verwerkt. Dan heb je ook wat aan de bespreking van dit deelproduct. Deelproduct 2 is afgerond: je brengt het werk mee naar de bijeenkomst zodat medestudenten feedback kunnen geven. Het concept eindproduct is afgerond: je brengt het werk mee naar de bijeenkomst zodat medestudenten feedback kunnen geven. Behalve de begeleiding die je ontvangt van je kerndocent in het kader van deze beroepsopdracht, volg je tevens drie practica bij de kerndocent. Dit zijn specifieke trainingen waar je leerkrachtvaardigheden leert, die je nodig hebt in de praktijk van het basisonderwijs. Wat is per practicum de inzet en de verwachting? De practica kennen in elk blok dezelfde verdeling. Er worden drie practica gegeven, waarvan er één gaat over pedagogisch klimaat, één over didactiek en één over gespreksvaardigheden. Bijeenkomsten 1. Pedagogisch klimaat: Leiding geven aan een groep: overzicht en overwicht (week 1) Al snel zal je gaan stage lopen en dan zul je merken dat spelvormen ideaal zijn om kennis te maken met je leerlingen. Maar je kunt spelletjes ook inzetten als werkvorm, als energizer of om bij te dragen aan een goede groepssfeer. In deze bijeenkomst leer je verschillende spelletjes en activiteiten kennen die je direct kunt inzetten in je stageschool. We zullen met dit onderwerp een inleiding geven in het leiding geven aan een groep. 2. Gespreksvaardigheden: basiscommunicatie (week 2) De leerlijn gespreksvaardigheden start met een practicum over basiscommunicatie. In dit practicum gaan we in op voorwaarden en belangrijke aspecten in de communicatie met kinderen en ouders. Dit practicum is een goede voorbereiding op het interview dat je voor je beroepsopdracht met leerlingen moet houden. 3. Didactiek: observeren (week 5) Om de beginsituatie van kinderen in kaart te brengen moet je goed kijken wat kinderen wel en niet kunnen. Dat begint met observeren. In dit practicum krijg je daarom een introductie op het observeren van leerlingen Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 11

12 Toetsing Het product wordt als voldoende beoordeeld (cijfer: 5,5) als alle vastgestelde criteria als voldoende zijn beoordeeld. Differentiatie naar hogere cijfers vindt plaats op basis van de mate waarin de prestaties op de verschillende criteria als goed worden beoordeeld. Studiemateriaal Donk, C. van der en Lanen, B. van (2016). Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Coutinho. PowerPoints en artikelen, gebruikt in de lessen. Aanwezigheidsplicht Voor de colleges van de beroepsopdracht en de practica geldt een aanwezigheidsplicht. Beschrijving van de beroepsopdracht De beroepsopdracht is een onderzoeksmatige opdracht waarin de koppeling tussen theorie en praktijk centraal staat en de verbinding wordt gemaakt tussen de lessen op de opleiding en de eigen stagesituatie. Deelproduct 1 Je beschrijft de visie van jouw stagementor op de eerste vier competentiegebieden van de leerkracht basisonderwijs en de wijze waarop hij/zij dit in de praktijk laat zien. Hiervoor houd je een interview met je stagementor en observeer je hoe je mentor deze competenties in de praktijk toepast. Om het interview met je mentor goed te kunnen uitwerken is het raadzaam het gesprek op audio op te nemen. Deelproduct 2 Je houdt een interview met twee kinderen om erachter te komen wat hun leefwereld en belevingswereld is. Ook voor deze interviews geldt dat het handig is om het op audio op te nemen. In de uitwerking van het interview laat je zien dat je weet wat leefwereld en belevingswereld inhouden en wat het verschil tussen beide is. Ook koppel je de uitspraken van de kinderen die je geïnterviewd hebt aan deze begrippen. Met het voorbereiden en uitvoeren van gesprekken met je mentor en de twee leerlingen oefen je in het systematisch verzamelen van gegevens gericht op een specifiek onderwerp. Hiermee word je voorbereid op het verwerven van gespreks- en onderzoeksvaardigheden zoals het houden van een interview het voeren van professionele gesprekken. Dit draagt bij aan de voorbereiding op het doen van onderzoek. Eindproduct De afronding van beroepsopdracht 1.1 bestaat uit verschillende delen die gezamenlijk worden beoordeeld: 1. Deelproduct Deelproduct Een digitale infographic op basis van deelproduct 1. In deze infographic geef je een samenvatting van de kern van de visie van jouw stagementor op de eerste vier competentiegebieden en hoe deze zichtbaar zijn in het dagelijks handelen van je mentor Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 12

13 4. Een digitale infographic op basis van deelproduct 2. In deze infographic geef je een samenvatting van de kern van de leef- en belevingswereld van twee kinderen uit jouw stageklas en de overeenkomsten en verschillen tussen beide kinderen m.b.t. de leef- en belevingswereld. 5. Nawoord: hier beschrijf je wat je hebt geleerd van beroepsopdracht 1.1. Een infographic is een vorm van presenteren van informatie waarbij alleen essentiële tekst wordt gebruikt en gegevens grafisch worden weergegeven. Het is een andere vorm dan een verslag en vraagt daarom dat je goed nadenkt over dat wat je hebt verzameld en de manier waarop je het aan anderen toont. Door het maken van een infographic oefen je vaardigheden die bijvoorbeeld nodig zijn bij het communiceren met collega s en ouders. Voor de uitwerking van beroepsopdracht 1.1 kun je het hieronder gegeven verslagformat gebruiken. Controleer of de geschreven tekst voldoet aan de eisen die worden gesteld in de pabo taalnorm en het B2 taalniveau. Verslagformat beroepsopdracht 1.1 Voorblad met bovenaan de naam van de opdracht, een toepasselijke illustratie en onderaan de naam van de student, het studentnummer, het vak, het studiejaar en de groep waar je in zit. Inhoudsopgave Inleiding Hier beschrijf je wat de aanleiding is tot dit verslag, wat er in het verslag staat en waarom heb je dit verslag gemaakt. Deelproduct 1 1. Visie van de stagementor op de eerste vier competentiegebieden Beschrijf de visie van de stagementor op het a. interpersoonlijk competentiegebied, benoem tenminste drie elementen. b. pedagogisch competentiegebied, benoem tenminste drie elementen. c. vakinhoudelijk/didactisch competentiegebied, benoem tenminste drie elementen. d. organisatorisch competentiegebied, benoem tenminste drie elementen. 2. Praktijkvoorbeelden Beschrijf tenminste één voorbeeld van hoe de stagementor zijn visie op het a. interpersoonlijk competentiegebied in praktijk brengt. b. pedagogisch competentiegebied in praktijk brengt. c. vakinhoudelijk/didactisch competentiegebied in praktijk brengt. d. organisatorisch competentiegebied in praktijk brengt. 3. Werkwijze a. Benoem welke drie onderwerpen je per competentie hebt besproken in het interview met de stagementor. b. Beschrijf wat voor een soort interview je hebt gehouden, welke keuzes je hebt gemaakt en de reden daarvoor. Infographic Deelproduct 1 Deze infographic is een samenvatting van de kern van deelproduct Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 13

14 Deelproduct 2 1. Interview met leerlingen Je laat zien dat je weet wat de begrippen leefwereld en belevingswereld inhouden en wat het verschil is tussen beide begrippen. Op basis van het interview geef je voor beide leerlingen aan welke aspecten (die ze in het interview genoemd hebben) onder leefwereld en onder belevingswereld vallen. 2. Werkwijze Beschrijf wat voor een soort interview je hebt gehouden, welke keuzes je hebt gemaakt en de reden daarvoor. Infographic Deelproduct 2 Deze infographic is een samenvatting van de kern van deelproduct 2. Nawoord Je verwoordt hier wat je hebt geleerd van beroepsopdracht 1.1. Bijlagen a. Voeg de leidraad voor het interview met de stagementor als bijlage toe. b. Voeg de leidraad voor het interview met de leerlingen als bijlage toe. Inleveren van het eindproduct Het eindproduct moet worden ingeleverd via de Dropbox van Beroepsopdracht 1.1 op mijnhva.nl. De deadline voor het inleveren wordt opgenomen in het (toets)rooster en staat vermeld op de inleverpagina van de betreffende Dropbox. Het is niet mogelijk om een opdracht ná de deadline in te leveren, de mogelijkheid tot inleveren sluit automatisch op de genoemde dag en tijd. Het is niet mogelijk om een opdracht op een andere wijze in te leveren dan via de Dropbox, bijvoorbeeld via bij een docent. Ingeleverde documenten worden gecontroleerd op plagiaat. Daarna worden de documenten beschikbaar gesteld aan een docent voor de beoordeling. Geef je document een duidelijke naam volgens een vast format: Blok-StudiedeelStudiejaar-VoornaamAchternaam-Klas-InhoudDocument.docx. Voor deze beroepsopdracht wordt dat bijvoorbeeld: 11-Beroepsopdracht1819-VoornaamAchternaam-Klas-Eindproduct.docx Portfolioproducten Je neemt het eindproduct, mits voldoende beoordeeld, op in je portfolio Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 14

15 HOOFDSTUK 3. Kennis en vaardigheden - de vakcolleges INLEIDING - Dit onderdeel van de studiewijzer beschrijft de vakcolleges die je dit blok gaat volgen. Iedere beschrijving hieronder is op dezelfde wijze gestructureerd. We beginnen met een korte inleiding. Dan volgt steeds een beschrijving van de leerdoelen en een schema met het programma. Dit schema is opgedeeld in een kolom met daarin het onderwerp van het college en een korte beschrijving van de inhoud. Daarnaast een kolom waarin de voorbereiding staat vermeld die dat van je vraagt. Verder vind je informatie over de toetsing en een overzicht van de literatuur/toetsstof Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 15

16 3.1 Titel: Nederlands 1.1: Het kinderboek op de basisschool SIS-code: Vakopdracht Nederlands 1.1 OP INLEIDING Nederlands begint met de module Het kinderboek op de basisschool. Tijdens deze lessen richt de aandacht zich op kinderboeken voor kinderen van vier tot twaalf jaar. Je leest recente jeugdliteratuur uit diverse genres. Je beoordeelt de boeken en wisselt meningen uit. In de praktijk lees je regelmatig voor en in de colleges wordt dit geoefend. De geschiedenis van het kinderboek wordt bestudeerd, evenals de kerndoelen en het gebruik van het kinderboek op de stageschool (in dit blok valt ook de Kinderboekenweek). Daarnaast worden diverse genres jeugdliteratuur besproken en wordt gekeken naar mogelijke schriftelijke en mondelinge verwerkingsvormen. Leerdoelen Wat moet je kennen en kunnen? Je kent de kerndoelen primair onderwijs die met jeugdliteratuur te maken hebben. Je kent de theorie omtrent het jeugdboek. Je kent de uitgangspunten van de didactiek en de methodiek die horen bij jeugdliteratuur. Je kent de geschiedenis van het kinderboek, kan de verschillende genres van jeugdliteratuur noemen en kan het belang van het kinderboek in de basisschool benoemen. Je kunt jeugdliteratuur vanuit verschillende perspectieven beschouwen. Je kunt de belangrijkste voorleestechnieken toepassen in de stage en hierop reflecteren. Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten 1. Introductie op de module Tijdens deze les krijg je uitleg over het vak Nederlands op de Pabo HvA, over de module Jeugdliteratuur in het bijzonder en over de wijze waarop deze module wordt afgerond. We sluiten de bijeenkomst af met een bezoek aan de mediatheek. 2. Genres in de jeugdliteratuur Tijdens deze les maak je kennis met verschillende bekroonde kinderboeken van het afgelopen jaar, bespreken we de verschillende indelingen in literaire genres en wordt de vakopdracht nader toegelicht. Jouw activiteiten vooraf Paus et al. (2018). Portaal. Praktische taaldidactiek voor het basisonderwijs. Hoofdstuk 10.1: Jeugdliteratuur Achtergronden Hoofdstuk 10.2: Visies Paus et al. (2018). Portaal. Praktische taaldidactiek voor het basisonderwijs. Hoofdstuk 10.3: Doelen en inhouden. 3. Lezen en voorlezen Tijdens deze les bespreken we jouw ervaringen als jonge lezer. Welke rol speelden boeken, zelf lezen en voorlezen in jouw jeugd? Voorlezen is ongelooflijk belangrijk om kinderen tot lezen aan te zetten. Hoe word je een goede voorlezer? Paus et al. (2018). Portaal. Praktische taaldidactiek voor het basisonderwijs. Hoofdstuk 10.4: Praktijk: algemeen. Hoofdstuk 10.5: Praktijk: het jonge kind. 4. Boekpromotie en leesbevordering Tijdens deze les maak je kennis met verschillende activiteiten op de basisschool in het teken van boekpromotie en leesbevordering, waaronder de Kinderboekenweek. Paus et al. (2018). Portaal. Praktische taaldidactiek voor het basisonderwijs. Hoofdstuk 10.6: Praktijk: het oudere kind. Let op: neem jouw lievelingsboek van vroeger mee! Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 16

17 5. Het belang van lezen Een goede leesvaardigheid is van grote invloed op schoolsucces, sociale contacten en het latere maatschappelijke functioneren. Welke rol speelt de leerkracht in het bevorderen van de leesvaardigheid? En nu je dit weet: welke doelen stel jij jezelf als leerkracht? Paus et al. (2018). Portaal. Praktische taaldidactiek voor het basisonderwijs. Hoofdstuk 10.7: Evalueren en omgaan met verschillen. Hoofdstuk 10.8: Tot slot van dit hoofdstuk. 6. Spreekuur vakopdracht Deze bijeenkomst krijg je de mogelijkheid om jouw vakopdracht tussentijds aan de docent voor te leggen en feedback te ontvangen. Toetsing Schriftelijk verslag. Het product wordt als voldoende beoordeeld (cijfer: 5,5) als alle vastgestelde criteria als voldoende zijn beoordeeld. Differentiatie naar hogere cijfers vindt plaats op basis van de mate waarin de prestaties op de verschillende criteria als goed worden beoordeeld. Studiemateriaal Paus, H. (red.) (2018), Portaal, praktische taaldidactiek voor het basisonderwijs. Bussum: Uitgeverij Coutinho. Alle collegestof, dat wil zeggen powerpoints alsmede uitgereikte materialen. Beschrijving van de vakopdracht De vakopdracht Nederlands Het kinderboek in de basisschool - wordt afgerond met een verslag dat uit zes verschillende, korte opdrachten bestaat. Voor het verslag moeten vijf kinderboeken gelezen worden. Bij ieder boek hoort een opdracht, soms kan er uit meerdere mogelijkheden gekozen worden. De eisen die aan het verslag gesteld worden staan op MijnHvA, in het document Eisen afrondende verslag Nederlands 1.1, Het kinderboek in de basisschool. Portfolioproducten Het portfolio fungeert als reflectie-instrument. Hierin verzamel je alle als voldoende beoordeelde studieonderdelen plus de bijbehorende feedback en beoordelingen. Je neemt het eindproduct van dit studieonderdeel, mits voldoende beoordeeld, op in je portfolio Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 17

18 3.2 Titel: Nederlands: Eigen vaardigheid Nederlands SiS-code: EV Nederlands toets digitaal INLEIDING - Elke leerkracht moet correct kunnen spellen en formuleren alsmede vaardigheid bezitten in het redekundig en taalkundig ontleden van zinnen. Hij moet boven de stof staan om het aan kinderen te kunnen uitleggen. Daarnaast worden van elke student verslagen en lesvoorbereidingen in correct Nederlands verwacht. Ook s mogen geen taal- of spelfouten bevatten. In het eerste jaar wordt daarom een (digitale) toets over spelling, schriftelijk formuleren, interpunctie en grammatica afgenomen. Leerdoelen Wat moet je kennen en kunnen? Je hebt kennis van de spellingregels van het Nederlands, de interpunctie, de correcte wijze van formuleren alsmede de regels voor redekundig ontleden (zinsdelen) en taalkundig ontleden (woordsoorten). Je kunt die kennis in voldoende mate in de praktijk toepassen en bij de digitale taaltoets behaal je minimaal een score die gelijk staat aan het cijfer 5,5. Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten 1. Spelling niet-werkwoorden (onveranderlijke vormen) Jouw activiteiten vooraf Deze bijeenkomst wordt uitgelegd wat de eisen van de pabo zijn ten aanzien van je taalniveau. Het tweede deel van deze bijeenkomst behandelen we de belangrijkste spellingsregels van onveranderlijke vormen. 2. Werkwoordspelling De Weerdt (2008). De Taaltoets- pabo haal je zo. P.31 t/m 36. Je maakt de oefeningen op pagina We bespreken de regels van de tegenwoordige en de verleden tijd, we behandelen het voltooid deelwoord en het werkwoord als bijvoeglijk naamwoord. De Weerdt (2008). De Taaltoets- pabo haal je zo. P.29 t/m 30. Je maakt de oefeningen op pagina 75 t/m 81. Je maakt tevens oefeningen via: (Dit geldt ter voorbereiding voor ieder college) 3. Interpunctie en formuleren Om een zin begrijpelijk te maken, is interpunctie nodig. We behandelen de plaatsing van verschillende leestekens in een zin. Het tweede deel van deze les staat in het teken van formuleren. We bespreken de onderdelen contaminaties en foutieve woordkeuze. De Weerdt (2008). De Taaltoets- pabo haal je zo. P.52 t/m 54 & P.44. Je maakt de oefeningen op pagina 94 t/m 97 en pagina 88 t/m Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 18

19 4. Formuleren Tijdens deze bijeenkomst besteden we aandacht aan foutieve woordkeuze, foutieve samentrekking en verschil in getal (incongruentie). 5. Taalkundig ontleden (woordbenoemen) We behandelen de basisbegrippen die je bij taalkundig ontleden moet kunnen herkennen en benoemen. 6. Redekundig ontleden (zinsontleden) We behandelen de belangrijkste zinsdelen die je moet kunnen herkennen en benoemen in een hoofdzin. De Weerdt (2008). De Taaltoets- pabo haal je zo. P.44 & 45. Je maakt de oefeningen op pagina 88 t/m 93. De Weerdt (2008). De Taaltoets- pabo haal je zo. P.58 t/m 61. Je maakt de oefeningen op pagina 98 t/m 103. De Weerdt (2008). De Taaltoets- pabo haal je zo. P.65 t/m 68. Je maakt de oefeningen op pagina 104 t/m 109. Studiemateriaal Let op: er wordt in blok 1.2 in drie niveaugroepen gewerkt op basis van je score op de taaltoets: 1= score < 100 2= score = score Kijk in het rooster op welk moment de lessen voor bovenstaande groepen worden aangeboden. Aanbevolen: Weerdt, H. de (2008) De Taaltoets-pabo haal je zo. Bussum: Coutinho Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 19

20 3.3 Titel: Rekenen en wiskunde: Hele getallen onderbouw SIS-code: Vaktoets Rekenen HG 1.2 TS INLEIDING In deze module wordt het vak rekenen op de basisschool geïntroduceerd. Rekenen op de basisschool is in te delen in verschillende domeinen die kort behandeld zullen worden. Vervolgens zoomen we in op een van die domeinen, namelijk hele getallen. Dit domein wordt in twee collegereeksen aangeboden: in dit blok wordt het onderdeel hele getallen onderbouw behandeld, in het tweede blok (1.2) staat het domein hele getallen bovenbouw centraal. Vanaf groep 1 zijn de leerlingen bezig met het ontwikkelen van hun gecijferdheid. In groep 1-2 noemen we dat ontluikende en beginnende gecijferdheid. In deze vakcolleges reken- en wiskundedidactiek staat de didactische begeleiding van de ontwikkeling van leerlingen van groep 1 tot en met groep 4 centraal. Aan de orde komen de volgende onderwerpen: (ontluikende) gecijferdheid, tellen en telontwikkeling, het optellen en aftrekken tot 10, 20 en 100 en de tafeldidactiek. In de lessen wordt aandacht besteed aan de benodigde kennis en inzichten in de rekendidactiek en je leert hoe je een goede rekenles kan geven op de basisschool. Leerdoelen Wat moet je kennen en kunnen? Je kent de uitganspunten van realistisch rekenen, waaronder de didactische opbouw context, model, formeel en kunt deze in praktijksituaties herkennen en toepassen. Je kunt leerlingen rekenstrategieën aanreiken om rekenproblemen aan te pakken binnen het rekendomein hele getallen en weet hoe niveauverhogingen te bewerkstelligen. Je kent de leerlijn tellen en getalbegrip en kan deze herkennen en beschrijven in praktijksituaties. Je kent de leerlijn basisbewerkingen hele getallen tot 10, 20 en 100 en kan deze herkennen en beschrijven in praktijksituaties. Je hebt een aantoonbaar voldoende niveau van gecijferdheid met betrekking tot hele getallen. Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten 1. Een rekenles op de basisschool In deze les maak je kennis met het vak rekenen op de basisschool. Welke onderdelen komen aan bod en hoe geef ik een rekenles? We behandelen de verschillende domeinen, de didactische opbouw van een rekenles en jouw rol als leerkracht. 2. Ontluikende gecijferdheid en getalbegrip Getallen hebben verschillende betekenissen. Hoe ervaren jonge kinderen getallen en hoeveelheden? En hoe krijgen peuters en kleuters geleidelijk besef van deze verschillende betekenissen? Deze vragen staan centraal in dit college. Vervolgens behandelen we de verschillende vormen van tellen. Als je kunt tellen, betekent dit namelijk nog niet dat je ook weet hoeveel iets is. Het leerproces om dit te bereiken wordt ook behandeld. 3. Peilen van getalbegrip Om inzicht te krijgen in de rekenontwikkeling van jonge kinderen wordt er gebruik gemaakt van peilingsspelletjes. In dit college ga je zelf aan de slag met deze spelletjes en leer je hoe je getalbegrip bij kleuters kunt peilen. Jouw activiteiten vooraf Bestudeer uit Van den Brom-Snijders, Van den Bergh, Hutten, en Van Zanten (2014) hoofdstuk 2. Bestudeer uit Van den Brom-Snijders et al. (2014) hoofdstuk Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 20

21 4. Rekenen tot 10 en 20 In groep 3 leren de leerlingen optellen en aftrekken tot 20. Hiervoor zijn een leerlijn en veel materialen beschikbaar, die in dit college worden behandeld. Bestudeer uit Van den Brom-Snijders et al. (2014) hoofdstuk Rekenen tot 100 In groep 4 en 5 worden de getallen waarmee gerekend wordt steeds groter. Gebruik maken van contexten, modellen en materialen blijft hierbij belangrijk. In dit college wordt de didactische opbouw van het optellen en aftrekken tot 100 behandeld. 6. Tafeldidactiek Kennis van de tafels is de basis voor onder andere cijferen en het werken met breuken. Daarom wordt er op de basisschool veel tijd aan besteed. De didactiek van realistisch rekenen probeert dat zo efficiënt mogelijk te doen. In dit college wordt deze didactiek toegepast op tafels. Bestudeer uit Van den Brom-Snijders et al. (2014) paragrafen 4.1 en 4.2. Bestudeer uit Van den Brom-Snijders et al. (2014) paragraaf 4.3. Toetsing Deze collegereeks rondom hele getallen onderbouw en bovenbouw wordt aan het eind van blok 2 getoetst. De toets betreft een schriftelijk tentamen (meerkeuzevragen). De grens voldoende/onvoldoende hangt af van het aantal vragen en het aantal antwoordmogelijkheden. De toets wordt als voldoende beoordeeld (cijfer: 5,5) indien minimaal 67% van de meerkeuzevragen goed beantwoord is. Studiemateriaal Brom-Snijders, van den P, Bergh, van den, J. Hutten, O. & Zanten, van M (2014). Hele Getallen. Rekenwiskundedidactiek. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff. Hoofdstuk 2: Ontluikende gecijferdheid. Hoofdstuk 3: Aanvankelijk rekenen. Hoofdstuk 4: Basisbewerkingen. De behandelde onderwerpen tijdens de bijeenkomsten inclusief de bijbehorende powerpoints maken deel uit van de toetsstof. Portfolioproducten n.v.t Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 21

22 3.4 Titel: Eigen vaardigheid rekenen SIS-code: EV Rekenen/Wiskunde toets digitaal INLEIDING - In jaar 1 maak je de WISCAT-pabo toets. Deze toets heeft als doel vast te stellen of je kunt rekenen op het niveau van groep 8+. Het gaat hierbij om alle domeinen van het rekenen. De toets start met een gedeelte hoofdrekenen, waarbij geen aantekeningen gemaakt mogen worden, en de sommen binnen korte tijd gemaakt moeten worden. Tijdens de bijeenkomsten werk je zowel aan het automatiseren (vlot opgaven kunnen oplossen), als aan begripsvorming en rekenstrategieën. Leerdoelen Wat moet je kennen en kunnen? Je kunt hoofdrekenen op het niveau van groep 8+. Je kunt omgaan met grote en kleine getallen, positief, negatief en ook kommagetallen/breuken. Je kunt globaal benaderend rekenen en schattend gebruikmaken van een set referentiematen. Je kunt op reflectieve wijze zijn eigen oplossingen en die van anderen analyseren, dat wil zeggen aangeven hoe gerekend is en de procedure controleren op juistheid en dit categoriseren op oplossingsniveau en strategie. Je kunt de context, het model en de formele oplossing in uitwerkingen herkennen en hanteren. Het programma Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Het programma bestaat uit zes bijeenkomsten. In die bijeenkomsten sluiten we zoveel mogelijk aan bij de beginsituatie en de behoefte van de studenten. In ieder geval komen de volgende onderwerpen aan de orde: hoofdrekenen, rekenen met hele getallen (waaronder cijferen), rekenen met kommagetallen, breuken, procenten en verhoudingen, meten (waaronder het metriek stelsel), meetkunde en verbanden. Om te oefenen worden tijdens de lessen sommen uit het boek gemaakt en een deel als huiswerk opgegeven. Dit zal per week bekend gemaakt worden. Studiemateriaal Bergh, J. van den; Brom-Snijders, P. van den; Hutten, O.; Zanten, Marc van. Reken Wijzer. ThiemeMeulenhoff, Amersfoort Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 22

23 3.5 Titel: Mens & Wereld: Basisdidactiek Biologie SIS-code: Vaktoets M&W 1.2 toets schr. INLEIDING - Bij dit vak maken we een start met het aanleren van de basisvaardigheden die nodig zijn voor het kunnen voorbereiden en uitvoeren van praktische werkvormen in de klas. Deze basisvaardigheden zijn essentieel voor het geven van lessen biologie, maar ze zijn ook relevant voor natuurkunde en techniek. Let op: deze collegereeks wordt alternerend aangeboden. Dat wil zeggen dat je, afhankelijk van je rooster, het onderwijsaanbod in het eerste of tweede blok van dit semester volgt. Leerdoelen Wat moet je kennen en kunnen? Je kunt de levende natuur in de schoolomgeving inzetten bij biologielessen. Je oefent met praktische werkvormen voor biologie, kan uitleggen welke werkvormen geschikt zijn voor het behalen van de gewenste leerdoelen en kan deze werkvormen toepassen in de praktijk. Je begrijpt de didactiek van onderzoekend leren en kan de achterliggende theorie uitleggen. Je begrijpt de didactiek van natuurbeleving en kan de achterliggende theorie uitleggen. Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten 1. Veldwerk In deze les staat het doen van buitenwerk en de beleving hiervan centraal. We doen een veldonderzoek en zullen vervolgens de bijbehorende didactiek doornemen. Jouw activiteiten vooraf De Vaan & Marell (2012). Praktische Didactiek voor Natuuronderwijs. Inleiding, hoofdstuk 1 t/m 3, hoofdstuk 8 en paragraaf Praktische werkvormen - deel 1 Tijdens deze les gaan we in op de samenhang tussen doen en denken en gesloten/open werkvormen. Hierna passen we deze theorie toe bij het oefenen van enkele basale werkvormen bij biologie. De Vaan & Marell (2012). Praktische Didactiek voor Natuuronderwijs. Hoofdstuk 4 en 5 en paragraaf 10.1 & Praktische werkvormen - deel 2 Deze les passen we de natuurwetenschappelijke onderzoeksmethode toe in de praktijk middels het opzetten van enkele experimenten. 4. Onderzoekend leren - deel 1 Tijdens deze les zal de uitkomst van de experimenten gekoppeld worden aan de didactiek van onderzoekend leren. 5. Onderzoekend leren - deel 2 Tijdens deze les gebruiken we een circuitpracticum voor het oefenen in het operationaliseren van onderzoeksvragen en besteden we daarbij aandacht aan de leerlijnen biologie. De Vaan & Marell (2012). Praktische Didactiek voor Natuuronderwijs. Hoofdstuk 6 en eerste helft hoofdstuk 9. Je maakt: Oefenopgaven 1 t/m 12 uit de cursushandleiding. De Vaan & Marell (2012). Praktische Didactiek voor Natuuronderwijs. Tweede helft hoofdstuk 9 en par & Je maakt: Oefenopgaven 13 t/m 24 uit de cursushandleiding. (Leerlijnen Oriëntatie op jezelf en de Wereld behorende bij kerndoelen 40 en 41). 6. Repetitie basisdidactiek biologie Tijdens deze les repeteren we de tentamenstof basisdidactiek biologie aan de hand van de open vragen en enkele voorbeeldtentamenvragen uit de cursushandleiding. De Vaan & Marell (2012). Praktische Didactiek voor Natuuronderwijs. Hoofdstuk 1, 2, 3, 5, 6, 8, 9 en Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 23

24 Toetsing Vaktoets Tentamen (meerkeuzevragen). Op basis van 40 vragen en vier antwoordmogelijkheden, wordt de toets als voldoende beoordeeld (cijfer: 5,5) indien minimaal 67% van de meerkeuzevragen goed beantwoord is. Het betreft een gecombineerde toets met vragen vanuit de vakken Geschiedenis, Aardrijkskunde en Natuur & Techniek. Studiemateriaal vaktoets Vaan E. de, & Marell, J. (2012). Praktische Didactiek voor Natuuronderwijs. Bussum: Coutinho. Hoofdstuk 1: Waarover gaat natuuronderwijs? Hoofdstuk 2: Doen en denken. Hoofdstuk 3: Waarnemen. Hoofdstuk 5: Onderwijsleerstijlen bij natuuronderwijs. Hoofdstuk 6: Onderzoekend en ontdekkend leren. Hoofdstuk 8: Natuurbeleving. Hoofdstuk 9: Stap voor stap: structuur in de les. Hoofdstuk 10: Werkvormen met echt materiaal. Portfolioproducten Je neemt het practicumverslag op in je portfolio Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 24

25 3.6 Titel: Mens & Wereld: Basisdidactiek Geschiedenis SIS-code: Vaktoets M&W 1.2 toets schr. INLEIDING In deze collegereeks wordt het leergebied geschiedenis geïntroduceerd. Naast de kernconcepten bij geschiedenis wordt vooral aandacht besteed aan de vakdidactische kennis en vaardigheden die nodig zijn om een goede geschiedenisles in het basisonderwijs voor te bereiden en te geven. Let op: deze collegereeks wordt alternerend aangeboden. Dat wil zeggen dat je, afhankelijk van je rooster, het onderwijsaanbod in het eerste of de tweede blok van dit semester volgt. Leerdoelen Wat moet je kennen en kunnen? Je kent de didactiek van het vak geschiedenis en kan de achterliggende theorie uitleggen. Je kent de drie kernconcepten van het vak geschiedenis (tijdsbesef, historische werkelijkheid en historisch redeneren) en kan hun onderlinge relatie aan de hand van voorbeelden illustreren. Je kunt lessen ontwikkelen waarin verschillende beeldvormers en werkvormen worden ingezet die historisch denken en redeneren bij kinderen stimuleren. Je kent de didactiek met betrekking tot het geven van een instap tijdens de geschiedenisles en bent in staat een passende instap voor een geschiedenisles te bedenken en te ontwikkelen. Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten 1. Wat is geschiedenis? In dit college staat de functie en ontwikkeling van geschiedenisonderwijs op de basisschool centraal. Jouw activiteiten vooraf Kooij, K. van der & Groot-Reuvenkamp, M. (2016). Geschiedenis en samenleving. Hoofdstuk 11 ( Er was eens ) Boxtel, C. van en Drie, J. van (2008) Vermogen tot historisch redeneren: onderliggende kennis, vaardigheden en inzichten, in Kleio, nr 43, p Te downloaden via: 2. Kinderen en (historisch) tijdsbesef. In dit werkcollege zal worden stilgestaan bij de ontwikkeling van (historisch) tijdsbesef bij kinderen en de bijbehorende didactische mogelijkheden. Kooij, K. van der & Groot-Reuvenkamp, M. (2016) Geschiedenis en samenleving. Par ( Kind en tijd ), par ( Een programma voor onder- en middenbouw ) en par ( Oriëntatie in de tijd in de groepen 6 t/m 8 ) Wilschut, A. (2012) Historisch denken over tijd. Onderzoek naar tijdsbewustzijn', in: Kleio, nr 3, pag Te downloaden via: Damhuis, et al (2013) Taal, denken en geschiedenis. Historisch redeneren met kinderen op de basisschool, in Kleio, nr 6. Te downloaden via: 3. Didactische mogelijkheden van de instap. In deze bijeenkomst zal worden stilgestaan bij de verschillenden didactische mogelijkheden van de instap tijdens de geschiedenisles. Wilschut, Van Straaten & Van Riessen (2004) Geschiedenisdidactiek. p (Wordt beschikbaar gesteld tijdens bijeenkomst.) Kooij, K. van der & Groot-Reuvenkamp, M. (2016) Geschiedenis en samenleving. Par Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 25

26 4. Werken met beeldvormers: stilstaand beeld Het stilstaande beeld, waaronder afbeeldingen, prenten, en de bijbehorende didactiek staat in deze les centraal. Kooij, K. van der & Groot-Reuvenkamp, M. (2016) Geschiedenis en samenleving. Par ( Beeldvorming door middel van afbeeldingen ) 5. Werken met beeldvormers: bewegend beeld Het bewegende beeld, waaronder films en documentaires, en de bijbehorende didactiek staat in deze les centraal. Kooij, K. van der & Groot-Reuvenkamp, M. (2016) Geschiedenis en samenleving. Par ( Beeldvorming door middel van afbeeldingen ) 6. Werken met de beeldvormer: (sleutel)begrippen Geschiedenis en taal zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden In dit college staat omgaan met historische (sleutelbegrippen) centraal. Kooij, K. van der & Groot-Reuvenkamp, M. (2016). Geschiedenis en samenleving. Par 13.5 ( Beeldvorming d.m.v. het gesproken woord ) Wilschut, Van Straaten & Van Riessen (2004). Geschiedenisdidactiek. p ; p (Wordt beschikbaar gesteld tijdens bijeenkomst.) Toetsing Tentamen (meerkeuzevragen). Op basis van 40 vragen en vier antwoordmogelijkheden, wordt de toets als voldoende beoordeeld (cijfer: 5,5) indien minimaal 67% van de meerkeuzevragen goed beantwoord is. Het betreft een gecombineerde toets met vragen vanuit de vakken Geschiedenis, Aardrijkskunde en Natuur & Techniek. Studiemateriaal Boxtel, C. van, & Drie, J. van (2008). Vermogen tot historisch redeneren: onderliggende kennis, vaardigheden en inzichten, Kleio, 43 (Te downloaden via: p Damhuis, et al (2013) Taal, denken en geschiedenis. Historisch redeneren met kinderen op de basisschool, in Kleio, nr 6. Te downloaden via: p Kooij, C. van der, & Groot-Reuvenkamp, M. (2016) Geschiedenis en samenleving. Kennisbasis inhoud en didactiek. Groningen: Noordhoff. Hoofdstuk 11 Paragraaf 12.3 Paragraaf 13.4 Paragraaf 13.5 Paragraaf 14.2 Paragraaf 16.4 Paragraaf Wildschut, A., Straaten, D. van, & Riessen, M. van (2004). Geschiedenisdidactiek. Handboek voor de vakdocent. Bussum: Coutinho. p Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 26

27 p p Wilschut, A. (2012). Historisch denken over tijd. Onderzoek naar tijdsbewustzijn. Kleio, 52 (3). Te downloaden via: p De PowerPoints van de werkcolleges (zie DLWO VT Mens & Wereld 1.2). Aanbevolen literatuur om de (vereiste) vakinhoudelijke kennis op peil te houden: Kooij, C. van der, & Groot-Reuvenkamp, M. (2016) Geschiedenis en samenleving. Kennisbasis inhoud en didactiek. Groningen: Noordhoff. Beschrijving van de vakopdracht Niet van toepassing. Portfolioproducten Niet van toepassing Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 27

28 3.7 Titel: Mens & Wereld: Introductie en Basis(vak)didactiek Aardrijkskunde SIS-code: Vaktoets M&W 1.2 toets schr. INLEIDING - In deze collegereeks wordt het leergebied aardrijkskunde geïntroduceerd. Naast het denken met aardrijkskunde, wordt vooral aandacht besteed aan de vakdidactische kennis en vaardigheden die nodig zijn om een goede aardrijkskundeles in het basisonderwijs voor te bereiden en te geven. Let op: deze collegereeks wordt alternerend aangeboden. Dat wil zeggen dat je, afhankelijk van je rooster, het onderwijsaanbod in het eerste of in het tweede blok van dit semester volgt. Leerdoelen Wat moet je kennen en kunnen? Je kent de didactiek van het vak aardrijkskunde en kan de achterliggende theorie uitleggen. Je kunt lessen ontwikkelen met kaarten waarbij kinderen verschillende kaartvaardigheden gebruiken. Je kunt de stappen voor het voorbereiden van een aardrijkskundeles doorlopen om zo te komen tot een goede les voor kinderen in het basisonderwijs. Je kent de verschillende vormen van veldwerk en kan de omgeving van de school inzetten bij aardrijkskundelessen. Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten 1. Wat is aardrijkskundedidactiek? Aardrijkskunde, wat is dat voor vak? In deze bijeenkomst wordt duidelijk gemaakt wat het vak aardrijkskunde precies inhoudt en worden de vakinhoudelijke doelstellingen toegelicht en verklaard. 2. Kaartvaardigheid In deze les leer je lesgeven met het aardrijkskundige basismateriaal : kaart & atlas. 3. Aspecten van een goede Aardrijkskundeles I De aspecten van een goede aardrijkskundeles worden behandeld. Daarbij staan leerstofanalyse en voorbereiding op de lesstof centraal. 4. Aspecten van een goede Aardrijkskundeles II Deze les is een vervolg op de vorige bijeenkomst. Ditmaal gaat het vooral om het specifiek uitwerken van de aardrijkskundeles. 5. Werkvormen bij de aardrijkskundeles In deze les worden verschillende typen werkvormen geïntroduceerd en één specifieke werkvorm, namelijk een simulatiespel volledig tot uitvoering gebracht en geëvalueerd op bruikbaarheid voor het primair onderwijs. 6. Aardrijkskundig veldwerk en -onderzoek In deze les leer je veldwerk en -onderzoek uit te voeren. De directe omgeving van de school is daarbij het uitgangspunt. Jouw activiteiten vooraf De Hamer et al. (2007). Aardrijkskunde geven. Hoofdstuk 1.1 & 4.1. Centrum voor educatieve geografie (2009). Handboek vakdidactiek aardrijkskunde. Hoofdstuk 2.1 en 2.3. De Hamer et al. (2007). Aardrijkskunde geven. Hoofdstuk 3.1. Centrum voor educatieve geografie (2009). Handboek vakdidactiek aardrijkskunde. Hoofdstuk en De Hamer et al. (2007). Aardrijkskunde geven. Hoofdstuk 2.1. Centrum voor educatieve geografie (2009). Handboek vakdidactiek aardrijkskunde. Hoofdstuk 5.1; 5.3 t/m De Hamer et al. (2007). Aardrijkskunde geven. Hoofdstuk 5.1. Centrum voor educatieve geografie (2009). Handboek vakdidactiek aardrijkskunde. Hoofdstuk & Tijdens het college wordt gewerkt met het aanbevolen maar niet verplichte boek: Hoogeveen, P & J. Winkels (2011). Het didactische werkvormenboek: Variatie en differentiatie in de praktijk. Assen: Van Gorcum B.V. De Hamer et al. (2007). Aardrijkskunde geven. Hoofdstuk 7.1 & 7.2. Centrum voor educatieve geografie (2009). Handboek vakdidactiek aardrijkskunde. Hoofdstuk 8.1; 8.3 & Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 28

29 Toetsing Tentamen (meerkeuzevragen). Op basis van 40 vragen en vier antwoordmogelijkheden, wordt de toets als voldoende beoordeeld (cijfer: 5,5) indien minimaal 67% van de meerkeuzevragen goed beantwoord is. Het betreft een gecombineerde toets met vragen vanuit de vakken Geschiedenis, Aardrijkskunde en Natuur & Techniek. Studiemateriaal voor de vaktoets Hamer A. de, Bakker, A., Heck, M. van, & Broere, H. (2007). Aardrijkskunde geven: Praktische didactiek voor het basisonderwijs. Assen: Van Gorcum B.V. Hoofdstuk 1.1: Wat is aardrijkskunde? Hoofdstuk 2.1: Aardrijkskundedoelen. Hoofdstuk 3.1: Lesgeven met de kaart. Hoofdstuk 4.1: Leren waarderen. Hoofdstuk 5.1: Lessen maken. Hoofdstuk 7.1: Op onderzoek uit. Hoofdstuk 7.2: Aardrijkskunde in je omgeving. Centrum voor educatieve geografie (2009). Handboek vakdidactiek aardrijkskunde. Amsterdam: Landelijk Expertisecentrum Mens- en Maatschappijvakken. (Gratis te downloaden: Hoofdstuk 2.1: Aardrijkskunde, wat is dat voor vak? Inleiding. Hoofdstuk 2.3. Schoolaardrijkskunde, wat is dat eigenlijk? Hoofdstuk 5.1: Een aardrijkskundeles ontwikkelen Inleiding. Hoofdstuk 5.3: Aspecten van een goede les. Hoofdstuk 5.4: Het ontwikkelen van een goede les. Hoofdstuk en 7.4.3: Kaart en atlas in de klas. Hoofdstuk 8.1: De eigen omgeving en veldwerk Inleiding. Hoofdstuk 8.3: De omgeving in het aardrijkskundeonderwijs. Hoofdstuk 8.4: Veldwerk. Aanvullende artikelen en PowerPoints, te vinden op de Mens en Wereld jaar 1 pagina van MijnHvA.nl. Aanbevolen literatuur om de (vereiste) vakinhoudelijke kennis op peil te houden: Baltus, R. (2015). Basiskennis aardrijkskunde. Slaag voor de toelatingstoets. Groningen: Noordhoff Uitgevers. Beschrijving van de vakopdracht Niet van toepassing. Portfolioproducten Niet van toepassing Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 29

30 3.8 Titel: Mens & Wereld: Ontwikkelingen op het gebied van ICT SIS-code: ICT (I) INLEIDING - Op de hoogte blijven van wat je vrienden doen, je rooster bekijken, geld overmaken voor de vakantie of je medestudenten een groepsbericht sturen dat het lokaal is gewijzigd. ICT is een alledaags middel geworden. Voor kinderen op de basisschool is dat niet anders. Zij zoeken informatie voor een werkstuk op internet, maken foto s van hun knutselwerk en rekenen oppervlakte uit op een touchscreen. Het lijkt vaak alsof kinderen deze vaardigheden vanzelf ontwikkelen. Toch moeten zij ook hierbij worden geholpen door de leerkracht. Dat betekent dat de leerkracht zich daar bewust van moet zijn en ICT inzet als middel in het onderwijs. Om dat goed te kunnen doen ontwikkel je eigen vaardigheid op het technische vlak en kennis van de didactische toepassingen. Let op: deze collegereeks wordt alternerend aangeboden. Dat wil zeggen dat je, afhankelijk van je rooster, het onderwijsaanbod in het eerste of het tweede blok van dit semester volgt. Leerdoelen - Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van deze reeks? Je bent op de hoogte van ontwikkelingen op het gebied van ICT en onderwijs; Je hebt een onderzoekende houding naar ontwikkelingen op het gebied van ICT in het onderwijs. Je maakt gebruik van diverse vindplaatsen van digitaal leermateriaal en arrangeert hieruit je eigen les. Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten 1: ICT, een globaal overzicht We beginnen bij de mogelijkheden van ICT voor de student zelf. Welke middelen heb je tot je beschikking en op welke wijze gebruik je die voor je studie? Daarnaast gaan we in op de middelen die je in de stage tegenkomt en op welke manieren je die voor de les gebruikt. 2: ICT in de vingers We behandelen de visie op onderwijs volgens TPACK, waarbij de technische, inhoudelijke en didactische principes in samenhang zijn om de les te ontwerpen. Deze principes vertalen we naar de eigen vaardigheden en mogelijkheden van zowel het kind als de leerkracht. 3: ICT in de praktijk Jouw activiteiten vooraf Je bestudeert de websites: kennisnet.nl/artikel/wat-is-ict-bekwaamheid foo.mijnhva.nl Je bestudeert de website: Geen specifieke voorbereiding nodig. Met de theorie uit voorgaande lessen worden praktische toepassingen bekeken en daarbij schat je voor jezelf in hoe je dit kunt integreren in je onderwijs. Toetsing In deze collegereeks komen essentiële, praktische vaardigheden aan bod. Daarom geldt een aanwezigheidsplicht en actieve deelname voor alle colleges. Voldoende en actieve deelname aan colleges is een van de onderwerpen van het functioneringsgesprek dat je voert met je kerndocent aan het eind van het semester. Portfolioproducten Het eindproduct wordt niet opgenomen in het portfolio Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 30

31 3.9 Titel: Kunstzinnige Oriëntatie: Muziek SIS-code: Vakopdracht Kunstz. Or. 1.2 PD Het moet niet van een gelukje afhangen of je wel of niet in aanraking komt met muziekonderwijs op de basisschool, aldus Ilse de Lange, die als ambassadeur van Meer Muziek in de Klas hiermee de aftrap gaf voor de aankomende leerkrachten. INLEIDING - Met de landelijke subsidie Meer Muziek in het basisonderwijs die aan de pabo- HvA is toegekend, start de pabo dit jaar met het project Muziek Verbindt. Muziek verbindt mensen, muziek verbindt culturen. In een grote, diverse stad als Amsterdam is die verbinding een voorwaarde voor het verankeren van het vak muziek in het primair onderwijs. Gedurende je opleiding word je getraind om muzikale activiteiten in te zetten waarmee je kinderen met elkaar kunt verbinden. Hierbij is het belangrijk dat jijzelf een goede basis hebt gelegd voor eigen vaardigheid zingen en muziek maken. In deze module wordt door middel van samenzang eigenvaardigheid zingen en muziek maken getraind. Tijdens de bijeenkomsten worden de volgende muzikale activiteiten aangeboden: Zingen: 1. Stemvorming. 2. Koorrepertoire: POP/ wereldmuziek. 3. Opbouwen liedrepertoire basisschool. Muziek maken: 1. Liedbegeleiding met body-percussie/ instrumenten. 2. Klankspelen met body-percussie / instrumenten. 3. Het lezen en uitvoeren van genoteerde ritmes. Kennisoverdracht met betrekking tot het klank-vorm-en betekenismodel. Liedleiding: 1. Aanleer- en repetitietechnieken. 2. Methodisch-didactisch handelen. Leerdoelen Wat moet je kennen en kunnen? Je kunt je vocaal presenteren; Je kent het voorgeschreven liedrepertoire. Je kunt een maatbegeleiding en/of een ritmische begeleiding uitvoeren; Je kunt een klankspel ontwerpen en uitvoeren. Aanbevolen leesstof : Hoofdstuk 1: Muziek op de bassischool. Hoofdstuk 2: Zingen. Hoofdstuk 4: Muziek Maken. Hoofdstuk 5: Muziek lezen en noteren. Hoofdstuk 6: Vorm Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 31

32 Toetsing Deze onderwijseenheid wordt getoetst in het onderdeel Vakopdracht 1.2- Beeldende Vorming en Muziek. Voor het onderdeel muziek zal er een eigen vaardigheidstoets van 60 minuten per 15 studenten worden afgenomen. Daarin wordt het volgende getoetst: Het liedrepertoire. De liedbegeleidingsvormen. Het ontwerp van een klankspel. NB: Je kunt excelleren door de uitdaging aan te gaan muzikale activiteiten in de stageklas uit te voeren. Alle leesstof die in de lessen wordt behandeld zal worden getoetst in jaar 2, blok 2.2. Literatuur Lei, R. van der, Haverkort, F. & Noordam, L. (2014). Muziek Meester (Vierde ed.). Amersfoort, Nederland: Thieme Meulenhoff Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 32

33 3.10 Titel: Kunstzinnige Oriëntatie: Beeldende Vorming SIS-code: Vakopdracht Kunstz. Or. 1.2 PD INLEIDING Je volgt de lessen beeldende vorming om je eigen vaardigheid en je kennis van het vak te ontwikkelen. Tijdens de lessen maak je eigen beeldend werk en maak je kennis met de beeldaspecten. Deze beeldaspecten leer je toe te passen in je eigen beeldende werk. Let op: deze collegereeks wordt alternerend aangeboden. Dat wil zeggen dat je, afhankelijk van je rooster, het onderwijsaanbod in de eerste of de tweede blok van dit semester volgt. Leerdoelen - Wat moet je kennen en kunnen? Je hebt basiskennis over de aangeboden materialen/ technieken en kan deze toepassen in je beeldende werk. Je bent in staat de beeldende opdrachten volgens de gegeven criteria uit te voeren. Je hebt kennis genomen van de beeldaspecten en kan deze toepassen in je beeldende werk. Je bent in staat een procesverslag te schrijven volgens het format op MijnHvA. Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten 1. Beelden en vormgeven, kerndoelen In deze eerste bijeenkomst beeldende vorming word je je ervan bewust hoe kinderen opgroeien in een wereld van beelden en wat de functie en betekenis van die beelden kunnen zijn. Je gaat in op vormgeving, materiaal en werkproces. Verder maak je kennis met de kerndoelen voor dit vakgebied. In de les ga je werken aan een beeldende opdracht zelfportret. Jouw activiteiten vooraf Van Onna & Jacobse (2017). Laat maar zien, hfdst. 1 Mens en beeld, p. 13 t/m 21. Van Basis Beeldende Begrippen (2017), hfdst. 1 Algemeen p. 5 t/m 11. Bestudeer de website: KDKunstzinnigeOrientatie.html (beeldende vorming). 2. Sporen van ontwikkeling, verschillen tussen kinderen. Bijdragen van beeldende vorming aan de ontwikkeling Je maakt kennis met de beeldende ontwikkelingsfasen van kinderen en de verschillen tussen kinderen, zodat je straks weet wat voor opdrachten je kunt geven. Je begrijpt en leert uit te leggen waarom beeldend werken belangrijk voor de ontwikkeling van een kind is. In de les werk je aan een beeldende opdracht zelfportret. Van Onna & Jacobse (2017). Laat maar zien, hfdst. 11 Sporen van ontwikkeling, p. 247 t/m 285. Van Basis Beeldende Begrippen (2017), hfdst. 2 Verschijningsvorm, vlak, 2D p. 12 t/m 26. Verzameld beeldmateriaal voor de beeldende opdracht meenemen. Grote zwartwit foto (zelfportret) op A4 in meenemen, zo groot mogelijk! 3. Beeldaspecten Je leert wat beeldaspecten zijn en dat deze een deel van de leerstof voor kinderen vormen. Ruimte, kleur, vorm, textuur en compositie bestaan ieder uit een reeks aan te leren begrippen. In de les werken we aan een beeldende opdracht. Zelfportret. Van Onna & Jacobse (2017). Laat maar zien, hfdst. 8 Beeldaspecten, p. 155 t/m 183. Van Basis Beeldende Begrippen (2017) hfdst. 6 Beeldende aspecten p. 42 t/m 71 (alleen globaal doornemen) Bestudeer de website Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 33

34 4. Beeldend onderwijs, visie en didactiek, doelen In deze bijeenkomst maak je kennis met de essentie van het vak en de benodigde didactiek (proces en product). Wat beeldend vormgeven is kun je uitleggen vanuit het cirkelmodel (MVB-model). Van Onna & Jacobse (2017). Laat maar zien, hfdst. 2 Zien en maken, p. 25 t/m 47. In de les werken we aan een beeldende opdracht Architectuur in Amsterdam. 5. Didactische vaardigheden en klassenmanagement; beeldend onderwijs in de groep: voorbereiding en oriëntatie Je leert over waar het om gaat bij beeldende vorming en de kerndoelen. Je leert over het verkorte lesformulier. Je kunt de brede ontwikkeling die beeldende vorming bewerkstelligt benoemen. In de les werken we aan een beeldende opdracht Architectuur in Amsterdam. Van Onna & Jacobse (2017) Laat maar zien, hfdst. 3 Beeldend onderwijs, p Afronding beeldende opdracht en presentatie. Je neemt kennis over de voorbereiding van de les en wat daarbij komt kijken (Beginsituatie, soort lesactiviteit, basisplan, doelen en evaluatiecriteria). De leerkracht houdt rekening met de condities, zoals de beschikbaarheid van het materiaal, de ruimte, de tijd, de inrichting van het lokaal, de kennis en vaardigheden, en de interesses van de kinderen. Van Onna & Jacobse (2017) Laat maar zien, hfdst. 4 Voorbereiding, p. 69 t/m 83 Al het beeldende werk afmaken. Het verzamelde beeldmateriaal meenemen naar huis en bewaren voor de portfoliopresentatie. Toetsing Deze onderwijseenheid wordt getoetst in het onderdeel Vakopdracht 1.2- Beeldende Vorming (en Muziek). Inleveren voor beeldende vorming : Via dropbox lever je in: Het beeldend portfolio ( schetsen en foto s van voorstudies (schetsjes en proefjes), inspiratiemateriaal en procesbeschrijving achteraf van de grachtenpandopdracht). Op een ingeroosterd moment in de toetsweek bied je bij de docenten aan: De twee beeldende werkstukken zelfportret en Wonen in Amsterdam, het beeldend portfolio als papieren versie. (Alles dien je na de beoordeling weer op te halen). Literatuur 1. Onna, J. van & Jacobse, A. (2017). Laat maar zien. Groningen: Noordhoff. 2. Boermans, B. (2017). Basis Beeldende Begrippen. Amsterdam: Lambo Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 34

35 3.11 Titel: Kunstzinnige orientatie: Vakopdracht 1.2 Beeldende Vorming & Muziek SIS-code: Vakopdracht Kunstz. Or. 1.2 PD INLEIDING - Deze vakopdracht bestaat uit een deelproduct voor beeldende vorming en een deelproduct voor muziek. Leerdoelen Beeldende vorming: Je hebt basiskennis over de aangeboden materialen/ technieken en kan deze toepassen in je beeldende werk. Je bent in staat de beeldende opdrachten volgens de gegeven criteria uit te voeren. Je hebt kennis genomen van de beeldaspecten en kan deze toepassen in je beeldende werk. Je bent in staat een procesverslag te schrijven volgens het format op MijnHvA. Muziek: Je kunt je vocaal presenteren; Je kent het voorgeschreven liedrepertoire. Je kunt een maatbegeleiding en/of een ritmische begeleiding uitvoeren; Je kunt een klankspel ontwerpen en uitvoeren. Beschrijving Voor deze vakopdracht voer je diverse opdrachten uit voor het vak beeldende vorming en rond je een eigenvaardigheidstoets af voor het vak muziek. Opdracht 1 Beeldende Vorming Twee beeldende werkstukken rondom het thema Ik en Amsterdam. Een procesbeschrijving met vooronderzoek van het grachtenpand als beeldend werkstuk, is een onderdeel van de vakopdracht. Je maakt tijdens de lessen twee beeldende werkstukken. Tijdens het maken van de werkstukken fotografeer je geregeld de beeldende werkstukken, vooronderzoek en inspiratiemateriaal. Deze foto s neem je op in een beeldend portfolio. Bij het werkstuk Grachtenpand maak je een procesbeschrijving achteraf die je eveneens opneemt in het beeldend portfolio. Opdracht 1: Zelfportret volgens opdracht; Opdracht 2: Wonen in Amsterdam volgens opdracht; Procesbeschrijving achteraf van de Wonen in Amsterdamopdracht volgens het procesmodel op DLWO met voorstudies, inspiratiemateriaal en proefjes Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 35

36 Opdracht 2: Muziek Voor het onderdeel muziek zal er een eigen vaardigheidstoets van 60 minuten per 15 studenten worden afgenomen. Daarin wordt het volgende getoetst: Het liedrepertoire. De liedbegeleidingsvormen. Het ontwerp van een klankspel. Je kunt je op deze toets voorbereiden door de liederen en de liedbegeleidingsvormen met elkaar te oefenen tijdens de zelfstudie-uren. Toelichting toetsvormen De vakopdracht wordt beoordeeld op basis van criteria die zijn opgenomen in een beoordelingsformulier, dat is opgenomen in deze studiewijzer. Tijdens het beoordelingsproces wordt er één cijfer voor beeldende vorming vastgesteld en één cijfer voor muziek. Het gemiddelde van beide cijfers is het eindcijfer van de gehele vakopdracht. Beide vakonderdelen dienen met een voldoende te zijn beoordeeld. Studiemateriaal 1. Lei, R. van de, & Haverkort, F& Noordam L.(2015). Muziek Meester! 4e druk Amersfoort: ThiemeMeulenhoff. 2. Onna, J. van & Jacobse, A. (2008). Laat maar zien, een didactische handleiding voor beeldend onderwijs. Groningen: Noordhoff Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 36

37 3.12 Titel: Cultuurproject 1: Cultuur en ik SIS-code: Cultuuronderwijs 1.4 INLEIDING Iedereen is een drager van de cultuur waarin hij geboren is en waarin hij samen met anderen leeft. Als (aankomend) leerkracht ben je een cultuuroverdrager pur sang. De bewustwording van jouw eigen cultuurdragerschap vormt een belangrijke basis tot het professionele culturele zelfbewustzijn van de leerkracht. Je neemt jouw eigen culturele bagage en identiteit daar in mee. Met het oog op jouw ontwikkeling tot cultuurdrager en cultuuroverdrager in je rol als leerkracht neem je in jaar 1, 2 en 3 deel aan twee cultuurprojectweken. In het eerste jaar van de opleiding staat het thema Cultuur en ik centraal en word je je bewust(er) van de invloed van jouw achtergrond op jouw persoonlijke, professionele ontwikkeling tot leerkracht. In de grootstedelijke context van Amsterdam krijg je als leerkracht te maken met verschillende culturele achtergronden van kinderen en ook de scholen en wijken kennen diversiteit aan culturele levensstijlen. Daarnaast biedt de stad door het rijke aanbod van culturele instellingen als musea, theaters, muziekinstellingen etc. - verschillende mogelijkheden om in het kader van cultuuronderwijs samen te werken. Tijdens de cultuurprojecten is er een aanbod van cultuureducatieve activiteiten, zowel op de opleiding als in Amsterdam. Daarnaast werk je zelfstandig (of met anderen) aan (zelfstudie)opdrachten. Leerdoelen Wat moet je kennen en kunnen? Cultuurproject 1 Je hebt je eigen culturele identiteit in beeld gebracht. Je koppelt je eigen culturele identiteit aan de ervaringen van cultuurproject 1. Cultuurproject 2 Je hebt de eigen beleving van kunst in beeld gebracht. Je hebt je eigen ontwikkeling in kaart gebracht aan de hand van de drie basisberoepstaken cultuureducatie. Toetsing In cultuurweek 1 en 2 werk je aan individuele producten. Deze producten zijn onderdeel van de beoordeling van Cultuuronderwijs 1.4, waarvoor je in blok 1.4 één studiepunt krijgt. De opdracht wordt beoordeeld door je kerndocent, aan de hand van de beoordelingscriteria in het beoordelingsformulier. Let op: Voor cultuuronderwijs geldt een verplichte deelname. Dat wil zeggen dat je aanwezig moet zijn en actief moet deelnemen om de gestelde doelen te kunnen behalen. In de cultuurweken maak je samen met medestudenten kennis met het culturele veld in Amsterdam en de betekenis daarvan voor het basisonderwijs. Vanwege interactie en discussie met medestudenten, docenten en betrokkenen uit het culturele veld is aanwezigheid en actieve deelname noodzakelijk om de doelen te kunnen behalen. Mocht je afwezig zijn, dan moet je voor de dagen dat je er niet bent vervangende opdrachten maken Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 37

38 Aanbevolen literatuur: Heusden, B.P. van, Tans, J.P.M., Rass, M.G. (2016) Cultuur², Basis voor cultuuronderwijs. Bussum: Coutinho. Activiteiten in projectweek 1 Introductie thema en individuele opdracht Groepsopdracht: culturele diversiteit A dam in beeld brengen Stagedag Bezoek gebedshuizen I Aan de slag met de groepsopdracht Bezoek gebedshuizen II Aan de slag met de groepsopdracht Afsluiting: presentaties Zelfstandig werken aan product Cultuurproject 1 Activiteiten in projectweek 2 Introductie thema en individuele opdracht Bezoek ateliers van kunstenaars Stagedag Collegetour met kunstenaars, workshops en theatervoorstelling Voorbereiden presentaties en eindpresentaties Zelfstandig werken aan product Cultuurproject 2 Het precieze programma is een week voor de start van de cultuurprojecten te vinden op het studiedeel Cultuurproject op mijnhva.nl. Beschrijving van de opdracht Cultuurproject 1 In cultuurproject 1 werk je aan een opdracht die wordt meegenomen in de beoordeling van cultuuronderwijs in blok 1.4. De opdracht voor cultuurproject 1 bestaat uit twee onderdelen: 1. Je maakt een persoonlijke identiteitscirkel, waarin is opgenomen welke aspecten en mensen belangrijk zijn voor je eigen identiteit. 2. Je maakt een verwerkingsopdracht van cultuurproject 1 waarin duidelijk is gemaakt op welke wijze de ervaringen van cultuurproject 1 van betekenis zijn geweest op je eigen culturele identiteit Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 38

39 Cultuurproject 2 In cultuurproject 2 werk je aan een opdracht die wordt meegenomen in de beoordeling van cultuuronderwijs in blok 1.4. De opdracht voor cultuurproject 2 is de volgende: 1. Je maakt een kunstpagina, waarin: de eigen beleving van kunst in het algemeen zichtbaar wordt gemaakt. verschillende kunstdisciplines in beeld zijn gebracht. 2. In de toelichting op de kunstpagina heb je een koppeling gemaakt tussen kennis over cultuurdragerschap in relatie tot de eigen beleving van kunst en de ervaringen van cultuurproject 2. Deadline: In de cultuurweken zelf zal bekend worden gemaakt wat de deadline is voor de individuele opdrachten van de cultuurprojecten. Je moet de opdracht inleveren in de dropbox van het studiedeel Cultuuronderwijs 1.4. Portfolioproducten Daarnaast neem je de individuele opdrachten op in je portfolio in de map Cultuurdossier Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 39

40 HOOFDSTUK 4. De praktijk van het basisonderwijs SIS-code: Praktijk 1.1 beoordeling INLEIDING In de praktijk voer je activiteiten uit die bijdragen aan de ontwikkeling van je competenties. Deze ontwikkeling wordt gedurende de hele stageperiode gevolgd aan de hand van de competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam) van de Pabo HvA. Je maakt in het eerste blok kennis met het basisonderwijs, het reilen en zeilen op een basisschool en met de kinderen in de groep. Je richt je op het contact maken met kinderen, individueel en in de groep en maakt een start met het lesgeven. Werken aan de hand van planningen en omgaan met feedback zijn aandachtspunten. Stagedoelen Je weet jezelf duidelijk te presenteren aan jouw stageklas. Je maakt op een natuurlijke, informele wijze contact met de groep. Je kunt leerlingen individueel benaderen en leren kennen. Je kunt in overleg met jouw mentor een realistische planning maken voor jouw praktijkactiviteiten per blok en per dag. Je hebt je verdiept in de leef- en belevingswereld van de kinderen in de groep. Je hebt je verdiept in de visie van de mentor op onderwijs en op de eerste vier competenties voor een leerkracht basisonderwijs. Je lessen zijn opgebouwd op basis van inleiding, kern en slot. Je kunt de kinderen helpen en stimuleren bij hun leertaken. Je laat zien dat je open staat voor feedback van je begeleiders. Toetsing Stagebeoordeling (toets praktijk). De stage wordt beoordeeld aan de hand van criteria die zijn opgenomen in het beoordelingsformulier. De stage wordt als voldoende (cijfer: 6) beoordeeld als aan alle voorwaardelijke onderdelen is voldaan en het vereiste aantal criteria (volgens de normering op het beoordelingsformulier) met een voldoende is beoordeeld. De beoordeling van de stage (de toekenning van het eindcijfer) wordt gegeven door de opleider in de school. De beoordelingsprocedure is als volgt: Aan het eind van blok 1.1 geeft de mentor een schriftelijke adviesbeoordeling door het beoordelingsformulier in te vullen met onvoldoende, voldoende, goed of uitstekend. De mentor licht het advies mondeling toe in een gesprek met jou en stuurt de adviesbeoordeling naar de schoolopleider. De schoolopleider is de examinator en komt op basis van de adviesbeoordeling van de mentor (die in een gesprek met de student door de mentor is toegelicht), het eigen lesbezoek en het daarop aansluitende gesprek met jou tot een eindbeoordeling, vult het beoordelingsformulier in en geeft het cijfer. Meer informatie over de praktijk en de beoordelingsprocedure is te vinden in de Praktijkgids Studiemateriaal Praktijkgids Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 40

41 Overzicht van de stageactiviteiten Stageactiviteiten zijn onder voorbehoud van kleine wijzigingen in de Beroeps- of Vakopdracht. Let op: stageactiviteiten zijn vaak handig met elkaar te combineren. Je maakt kennis met en stelt je voor aan de groep (op een originele en doordachte wijze). Je voegt in in de groep, ondersteunt de leerkracht bij het voorbereiden van de dag en bij het afsluiten / opruimen nadat de kinderen naar huis zijn. Je interviewt je mentor ten aanzien van de eerste vier competentiegebieden (deelproduct 1 voor Beroepsopdracht 1.1). Je voert gesprekken met twee leerlingen over hun leef- en belevingswereld (deelproduct 2 voor Beroepsopdracht 1.1). Je verzorgt met ingang van de stageweek iedere stagedag een voorbereide les, zodat je dus in totaal minstens zeven groepslessen uit voert, keuze/voorbereiding van de lessen onder intensieve begeleiding van de mentor, waarvan - Eén groepsles t.b.v. de vakopdracht Nederlands, waarvoor je een tekst voorleest en het daarbij horende beoordelingsformulier door de mentor laat invullen. Je verzorgt met ingang van de stageweek iedere stagedag een individuele instructie, zodat je dus in totaal minstens zeven individuele instructies uit voert; keuze/voorbereiding van de lessen onder begeleiding. Je actualiseert je stagemap met daarin tenminste je lesvoorbereidingen, activiteiten, de ontvangen feedback en stagebeoordelingen. Portfolio Je neemt de voldoende praktijkbeoordeling op in je portfolio Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 41

42 HOOFDSTUK 5. Persoonlijke professionele ontwikkeling SIS-code: P.P.O. 1.2 toets mondeling INLEIDING - Het lesgeven in een grootstedelijke context, met de superdiversiteit van de stad en die van haar inwoners, vraagt veel van de kennis, vaardigheden en attitude van jou als leerkracht. Je moet ervoor zorgen dat kinderen goed onderwijs krijgen in de verschillende vakgebieden, ervoor zorgen dat zij zich sociaal ontwikkelen in een groep en dat zij zich als individu leren ontplooien en hun talenten kunnen ontwikkelen. Je krijgt als leerkracht hierdoor te maken met dilemma's: in de interactie tussen jou en leerlingen, met ouders, collega's, de directeur en andere onderwijsprofessionals. Omgaan met dilemma's vraagt van jou als leerkracht dat je weet waar je voor staat en dat je eigen wijze keuzes kunt maken, die zijn gebaseerd op kennis, vaardigheden en een eigen visie op onderwijs en onderwijzen. Tijdens de bijeenkomsten voor persoonlijke en professionele ontwikkeling (PPO) leer je je eigen professionele handelen te verantwoorden, het maken van transfer, het ontwikkelen van eigenheid (waaronder een eigen visie op onderwijs en het beroep leerkracht) en het zelf sturing geven aan je eigen leerproces. Het portfolio fungeert hierbij als reflectie-instrument. Leerdoelen Identiteit Je koppelt de competentiematrix aan je eigen ontwikkeling. Je leert je medestudenten en opleiding kennen (binden). Je herkent je eigen (culturele) achtergrond Eigen wijze keuzes maken Je beschrijft je eigen handelen in een dilemma in de studie of praktijk aan de hand van de reflectiecyclus. Je herkent in onderwijssituaties de theorie uit de opleiding. Professionele ruimte creëren Je kunt aan de hand van je eigen leerstijl ontwikkelpunten beschrijven. PPO bestaat uit drie pijlers: Pijler 1. Identiteit Je kunt je persoonlijke professionele ontwikkeling duiden, weet waar je voor staat (visie) en kunt deze verwoorden aan anderen. 2. Eigen wijze keuzes Je kunt op basis van verworven kennis, inzichten en ervaringen eigen wijze keuzes maken in je beroepspraktijk, deze onderbouwen en verantwoorden aan anderen. 3. Professionele ruimte creëren Je hebt een onderzoekende houding, stuurt je eigen ontwikkeling, voelt de noodzaak om jezelf te blijven professionaliseren en zoekt verbinding en samenwerking met collega s en externen. Het programma Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? In de PPO-bijeenkomsten begeleiden wij studenten in hun persoonlijke professionele ontwikkeling, waarin reflecteren en de onderzoekende houding van de student een grote rol speelt. Hierbij gaan we ook in op identiteit en groepsprocessen Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 42

43 In de PPO-bijeenkomsten word je uitgedaagd een bijdrage te leveren aan onderstaande onderwerpen: Wie ben ik: je presenteert wat je bezighoudt, waar je vandaan komt, wat je achtergrond is. Muurkrant: wekelijks wordt actueel nieuws uit onderwijsland gepresenteerd en een discussie met de klas (be)geleid. Lesvoorbereiding en uitvoering: we bespreken de relatie tussen de lesvoorbereiding en uitvoering. Competentieontwikkeling: hoe ontwikkel jij je in studie en stage? Koppeling theorie en praktijk: geregeld wordt er een koppeling gemaakt van de praktijk naar de theorie en vice versa. Casusinbreng: in de vorm van een casus wordt er door iemand een succes- of leermoment ingebracht. Tip van de week. Energizer: wekelijks leert een student de klas een energizer. Spreekuur: studenten kunnen een afspraak maken en de kerndocent kan een afspraak maken met studenten om te praten over zaken m.b.t. studie en stage. De kerndocent voert in collegeweken 3 en 4 onder PPO-tijd kennismakingsgesprekken met de studenten. Dan is er geen PPO-college. Aanwezigheidsplicht Voor de colleges van PPO geldt een aanwezigheidsplicht. Toetsing Aan het eind van dit semester heb je een functioneringsgesprek van 20 minuten met je kerndocent. Voorafgaande aan het gesprek actualiseer je jouw portfolio. Bij het gesprek en bij de beoordeling staan de volgende aandachtspunten centraal: Studievaardigheden, studiehouding, en studievoortgang. Actieve deelname aan de studie, waaronder aanwezigheid in de colleges, kan nadrukkelijk aan de orde komen tijdens het gesprek. Reflectie op de eigen professionele ontwikkeling en koppeling hiervan aan de competenties zoals beschreven in de competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam). Reëel zicht op het vak van leerkracht basisonderwijs, de eigen sterke en te ontwikkelen punten en het formuleren van nieuwe leerdoelen voor semester 2. Je bereidt je voor op het functioneringsgesprek door je portfolio verder in te richten en te actualiseren. Je neemt de volgende documenten op in je portfolio: De stagebeoordeling(en). De voldoende beroeps- en vakopdrachten (inclusief beoordelingsformulieren). De competentiematrix met daarin gearceerd/gemarkeerd in het groen de competentiebeschrijvingen die je beheerst en gearceerd in het geel de competenties waarin je je wilt ontwikkelen in het komende semester. Om tijdens het functioneringsgesprek tot een helder beeld van jouw ontwikkeling te komen kan het je helpen om je schriftelijk voor te bereiden: - Beschrijf in een apart document hoe je je in de groen gearceerde competenties ontwikkeld hebt. Je kunt hier concrete voorbeelden aan koppelen Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 43

44 - Welke kwaliteiten en welke aandachtspunten zijn bij deze items zichtbaar geworden? - Hoe kun je deze kwaliteiten en of aandachtspunten in andere praktijksituaties inzetten of toepassen? Let op: deze schriftelijke voorbereiding mag je meenemen naar het functioneringsgesprek, maar neem je niet op in je portfolio. Naast de beoordeling krijg je van je kerndocent zo nodig feedback op het onderdeel gesprekken voeren. Aan het eind van het eerste jaar moet je het B2-niveau aantonen van dit taalaspect. In blok 1.2 krijg je ontwikkelingsgerichte feedback van je kerndocent, dat wil zeggen dat je zo nodig aanwijzingen krijgt indien je taalgebruik niet op het gewenste niveau is. In het functioneringsgesprek van blok 1.4 wordt het aspect gesprekken voeren beoordeeld als onvoldoende/voldoende. Portfolioproducten Je neemt het eindproduct, mits voldoende beoordeeld, op in je portfolio Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 44

45 HOOFDSTUK 6. Praktische informatie INLEIDING - Dit hoofdstuk biedt een overzicht van alle belangrijke praktische informatie omtrent dit blok zoals de blokkalender, de gebruikte literatuur en internetsites, het minimum taalniveau dat we hanteren, etcetera. Opzet blok 1 Hieronder zie je in schema hoe dit blok verloopt: in de bovenste rij de weken van het blok, de rij eronder de kalenderweek, de rij daaronder de begindatum van die week, dan de invulling, en tenslotte de toets- en/of stageactiviteiten. Belangrijke internetsites Hier vind je het meest actuele rooster van jouw klas. Hier staat alle actuele informatie van de opleiding en de verschillende vakken. Informatie van het stagebureau voor externen. Bekijk hier jouw studievoortgang. Je kunt STIP gebruiken bij alle vragen rond het zoeken, vinden en gebruiken van (wetenschappelijke en vak-) informatie. BLOK /09 10/09 17/09 24/09 01/10 08/10 15/10 22/10 29/10 05/11 25/09: 1e stagedag Een online oefenmodule om je taalvaardigheid te verbeteren. STAGEWEEK VT: ma t/m vr. DT: 1 dag extra HERFST TOETSWEEK.1 Stagebeoord. Beroepsopdr. Vakopdracht TOETSWEEK 2 Thematoets Vaktoets Vaktoets Belangrijke documenten (downloaden via MijnHvA): Competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam). Praktijkgids Praktijkgids LIO (via Boekenlijst Een overzicht van de verplicht aan te schaffen boeken voor het derde studiejaar vind je op deze website: Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 45

46 BSA-norm Bij onvoldoende studievoortgang na jaar 1 kan de opleiding een negatief bindend studieadvies (BSA) afgeven. In dat geval zul je de opleiding helaas vroegtijdig moeten afbreken. Om zo n negatief studieadvies te voorkomen moet je na het eerste studiejaar in het bezit zijn van minimaal 50 studiepunten. Taalniveau Voor een student aan de leerkrachtenopleiding basisonderwijs is het van belang een goede beheersing van het Nederlands te hebben voor alle taalvaardigheden (spreken, gesprekken voeren, luisteren, lezen en schrijven). Van alle studenten wordt verwacht dat zij het Nederlands beheersen op B2-niveau vanaf het einde van de propedeuse en op C1-niveau aan het einde van de hoofdfase. Een beschrijving van deze taalniveaus vind je op Vereist niveau einde propedeuse (taalniveau B2) Aan het eind van de propedeuse moet je het B2-niveau aantonen op de volgende taalaspecten: 1. Spreken (presenteren). 2. Gesprekken voeren. 3. Schrijven. 4. Lezen. 5. Luisteren. Je toont aan het eind van het eerste jaar, in blok 1.4, je B2-niveau aan in spreken, gesprekken voeren en schrijven tijdens de volgende daartoe aangewezen opdrachten: Schrijven: vaktoets Nederland 1.4 (schriftelijk), beoordeling door de docent Nederlands. Spreken (presenteren) en gesprekken voeren: vaktoets Nederlands 1.4 (mondeling), beoordeling door de docent Nederlands. Deze opdrachten staan inhoudelijk beschreven in de studiewijzers per blok. De opdrachten worden beoordeeld met beoordelingsformulieren voor schrijven, spreken en gesprekken voeren op B2-niveau. De beoordeling op taalniveau B2 staat los van de inhoud van de opdracht. Deze wordt apart beoordeeld. B2-niveau in luisteren en lezen wordt indirect aangetoond, namelijk via het volgen van (hoor)colleges en het lezen van studiestof. Je toont het B2-niveau luisteren en lezen aan door het behalen van de eerstejaarstoetsen. Bij deze taalonderdelen worden geen aparte beoordelingsformulieren voor taalgebruik gehanteerd. Je krijgt de mogelijkheid gedurende het eerste jaar je taalniveau (zonodig) te ontwikkelen tot het vereiste B2- niveau. In blok 1 en 2, semester 1, van de propedeuse worden als onderdeel van het vereiste B2-niveau - alle schrijfproducten van studenten taalontwikkelinggericht nagekeken met behulp van de Taalnorm Pabo-HvA (deze vind je in een van de bijlagen bij deze studiewijzer). Gedurende dit blok kunnen de schrijfproducten nog niet op taal worden afgekeurd. De student moet wel zijn groei kunnen aantonen op dit gebied. Vanaf semester 2 van de propedeuse (en de hierop volgende studiejaren) worden alle schrijfproducten met de taalnorm nagekeken en bij te veel fouten wordt het schrijfproduct met een onvoldoende beoordeling teruggegeven aan de student. Dit is dan ook gelijk de eerste beoordeling en je moet in dat geval het verslag in zijn geheel herkansen Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 46

47 BIJLAGE 1. Beoordelingsformulier Beroepsopdracht Amsterdams onderwijs in beeld Pabo HvA Student: Klas: Kerndocent: Cijfer: Datum beoordeling: Beoordelende docent: A1. Voorwaardelijke onderdelen Ja Nee 1. Het eindproduct bestaat uit deelproduct 1, deelproduct 2 en twee digitale infographics. O O 2. De student laat zien dat de stagementor en de leerlingen zijn geïnterviewd. O O A2. Formatieve beoordeling taalaspect (in semester 1 nog geen voorwaarde voor voldoende) 3. Het schriftelijk werk voldoet aan de taalnorm van de Pabo HvA (zie bijlage in de studiewijzer). O O B. Inhoudelijke criteria 1. Je kent de eerste vier competentiegebieden van een leerkracht basisonderwijs. Onvoldoende (0 punten) Niet helemaal voldoende Voldoende (2 punten) Kennis ten aanzien van de eerste vier competentiegebieden wordt in het verslag verwerkt. Goed (3 punten) Dit wordt door de beoordelaar 2. Je kunt de visie van de stagementor op de eerste vier competentiegebieden beschrijven en onderbouwt deze met voorbeelden uit de onderwijspraktijk. 3. Je kent het verschil tussen de leefwereld en de belevingswereld van kinderen. De visie van de stagementor op de eerste vier competentiegebieden wordt beschreven en bestaat uit tenminste drie aspecten per competentiegebied. Met voorbeelden wordt toegelicht hoe de visie van de stagementor op een competentiegebied in de praktijk zichtbaar is. De leefwereld en de belevingswereld van twee kinderen worden beschreven. De overeenkomsten en verschillen in leefen belevingswereld van de twee kinderen worden beschreven. 4. Je kunt een interview voorbereiden en volgens plan uitvoeren en verslaglegging doen van de resultaten en conclusies. De interviews zijn op een systematische wijze voorbereid en uitgevoerd. De infographics zijn een samenvatting van de kern van de deelproducten, zien er professioneel, verzorgd en overzichtelijk uit. C. Eindbeoordeling / cijfer Uitmuntend = 10 Zeer goed = 9 Goed = 8 Ruim voldoende = 7 Voldoende = 6 Net niet voldoende = 5 Onvoldoende = 4 Ruim onvoldoende = 3 Slecht = 2 Zeer slecht = 1 Aan alle voorwaardelijke onderdelen is voldaan, voor alle inhoudelijke criteria is tenminste 1 punt gescoord en de student heeft 12 punten. Aan alle voorwaardelijke onderdelen is voldaan, voor alle inhoudelijke criteria is tenminste 1 punt gescoord en de student heeft 11 punten. Aan alle voorwaardelijke onderdelen is voldaan, voor alle inhoudelijke criteria is tenminste 1 punt gescoord en de student heeft 10 punten. Aan alle voorwaardelijke onderdelen is voldaan, voor alle inhoudelijke criteria is tenminste 1 punt gescoord en de student heeft 9 punten. Aan alle voorwaardelijke onderdelen is voldaan, voor alle inhoudelijke criteria is tenminste 1 punt gescoord en de student heeft 8 punten. Aan één voorwaardelijk onderdeel is niet voldaan en/of minstens één inhoudelijk criterium is onvoldoende en de student heeft 7-9 punten. Aan één voorwaardelijk onderdeel is niet voldaan en/of minstens één inhoudelijk criterium is onvoldoende en de student heeft 5-6 punten. Aan één voorwaardelijk onderdeel is niet voldaan en/of minstens één inhoudelijk criterium is onvoldoende en de student heeft 3-4 punten. Aan één voorwaardelijk onderdeel is niet voldaan en/of minstens één inhoudelijk criterium is onvoldoende en de student heeft 1-2 punten. Aan twee voorwaardelijke onderdelen is niet voldaan en/of minstens één inhoudelijk criterium is onvoldoende en de student heeft 0 punten. D. Aanvullende feedback en opmerkingen kerndocent Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 47

48 BIJLAGE 2. Beoordelingsformulier Vakopdracht Nederlands 1.1 Pabo HvA Student: Studentnummer: Cursusjaar: Klas: Cijfer: Datum beoordeling: Docent: A. Algemeen criterium Ja Nee Het verslag voldoet aan de taalnorm van de Pabo HvA (in semester 1 nog geen voorwaarde voor een voldoende). B. Specifieke criteria Onv. Voldoende Goed 1. Het verslag voldoet aan de eisen die tijdens het college zijn uitgereikt. 2. Naar de gelezen literatuur wordt correct verwezen. 3. De student heeft een analyse geschreven van vijf boeken vanuit de gegeven genres en bestemd voor kinderen in de basisschoolleeftijd. Aan alle eisen is voldaan. De literatuur wordt systematisch vermeld. Met de analyses toont de student aan dat hij in voldoende mate literair competent is. n.v.t. + de literatuur wordt volgens de APArichtlijnen verwerkt. + Met twee of meer deelopdrachten toont de student aan dat hij op genuanceerde, originele en eigenzinnige wijze op literatuur kan reflecteren. + De student laat zien dat hij de spelling van de Nederlandse taal goed beheerst en stilistisch vaardig is. 4. De student heeft een tekst voorgelezen in de stageklas, deze is beoordeeld door de mentor met behulp van het formulier beoordelingsformulier mentor en de student heeft hierop gereflecteerd met behulp van het formulier Verantwoording en reflectie voorlezen in de stageklas. De beoordeling is voldoende. De student verantwoordt in voldoende mate zijn tekstkeuze. De student reflecteert in voldoende mate op het verloop van het voorlezen. + De beoordeling is goed. + De student is in staat om het belang van het voorlezen voor het toekomstig beroep te duiden. C. Eindbeoordeling / cijfer O Uitmuntend = 10 Criterium 2 is als voldoende beoordeeld, criterium 3 is als goed beoordeeld en de criteria 4 of 5 (of beide) is/zijn als excellent beoordeeld (zie onderstaande aanvullende feedback van de docent). O Zeer goed = 9 Een van de onder B. genoemde algemene criteria is als voldoende beoordeeld en de overige drie zijn als goed beoordeeld. O Goed = 8 Twee van de onder B. genoemde algemene criteria zijn als voldoende beoordeeld en twee zijn als goed beoordeeld. O Ruim voldoende = 7 Drie van de onder B. genoemde algemene criteria zijn als voldoende beoordeeld en een criterium is als goed beoordeeld. O Voldoende = 6 Alle onder B. genoemde algemene criteria zijn als voldoende beoordeeld. O Matig =5 Een van de onder B. genoemde criteria is onvoldoende. O Onvoldoende = 4 Twee van de onder B. genoemde criteria zijn onvoldoende. O Ruim onvoldoende =3 Drie van de onder B. genoemde criteria zijn onvoldoende. O Slecht =2 Vier van de onder B. genoemde criteria zijn onvoldoende. O Zeer slecht =1 Vier van de onder B. genoemde criteria zijn onvoldoende en het taalniveau is zeer onvoldoende Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 48

49 D. Aanvullende feedback en opmerkingen vakdocent Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 49

50 BIJLAGE 3. Beoordelingsformulier Vakopdracht KO 1.2 Pabo HvA Profileringsopdracht VT KO 1.2 Vakonderdeel 1: Beeldende vorming Student: Studentnummer: Cursusjaar: Klas: Beoordelende docent: Cijfer 1 vakonderdeel beeldende vorming: Komt in aanmerking voor bonuspunt: Datum beoordeling: ja/nee A. Voorwaardelijke onderdelen Ja Nee De student heeft de twee beeldende opdrachten gemaakt en aangeleverd. O O De student heeft het beeldend portfolio met vooronderzoek en procesbeschrijving achteraf aangeleverd. O O Het verslag voldoet aan de taalnorm van Pabo HvA. O O B. Inhoudelijke criteria Je hebt basiskennis over de aangeboden materialen/ technieken en kan deze toepassen in het beeldend werk. Helemaal niet (0 punten) Niet helemaal (1 punt) Voldoende (2 punten) In opdracht 1 zijn verschillende Oost-Indische inkt- en collagetechnieken te zien. In opdracht 2 is de plakkaatverf dekkend gebruikt en is er met verschillende gereedschappen gewerkt. Er is ook materieschilderwerk (structuurverf) te zien. Er is gemeten, geknipt, geplakt, gesneden, geritst en gevouwen, en alles is verzorgd afgewerkt. Goed (3 punten) Je hebt kennis genomen van de beeldaspecten en kan deze toepassen in je beeldende werk. Je bent in staat een procesverslag te schrijven volgens het gegeven format op de DLWO. Je bent in staat om de gegeven opdracht volgens de criteria uit te voeren Deze student komt in aanmerking voor een bonuspunt 2 voor de vakopdracht KO 1.2 Doorhalen wat niet van toepassing is. In opdracht 1 is gebruik gemaakt van structuren, texturen en lijnen, voor- en achtergrond, en overlappingen en afsnijdingen. Er is alleen in zwart, wit en grijswaarden gewerkt. Ook is er een trompe l oeil effect toegepast doordat er iets uit de lijst komt. In opdracht 2 zijn de steenstructuur en de metselverbanden met structuurverf aangebracht. In opdracht 2 zijn de ramen ruimtelijk aangebracht, met optisch effect (kleiner wordend naar boven). In opdracht 2 is vormdoorbrekend gewerkt (bijv. bij de speksteenlagen) en zijn aardekleuren gebruikt. Het verslag m.b.t. opdracht 2 voldoet aan de beantwoording van de vragen uit het verslagmodel werkproces achteraf Inspiratiemateriaal en onderzoek (plaatwerk, schetsen, materiaalproeven) als proces zijn bij opdracht 2 zijn aanwezig. Bij opdracht 1 dient er een herkenbaar actueel zelfportret met persoonlijke attributen te zien, de lijst is een onderdeel van het te maken werk. Bij opdracht 2 is er een specifiek type Amsterdams grachtenpand te zien. Ook is er een tafelgroepthema te zien. ja nee 1 Het eindcijfer voor de vakopdracht KO 1.2 is het gemiddelde cijfer van het onderdeel beeldende vorming en het onderdeel muziek. 2 Een bonuspunt is je eindcijfer voor de gehele vakopdracht + 1. Een bonuspunt kan alleen worden toegekend als het eindcijfer minimaal een 6 is, én als je bij beide vakonderdelen een bijzondere kwaliteit hebt laten zien en/of een bijzondere prestatie hebt geleverd. De toekenning van een bonuspunt wordt altijd inhoudelijk toegelicht Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 50

51 C. Eindbeoordeling / cijfer ( 0 punten kan niet worden gecompenseerd, de rest wel). Aantal punten O Uitmuntend = O Zeer goed = 9 11 O Goed = O Ruim voldoende = O Voldoende = 6 6 O Onvoldoende = O Ruim onvoldoende = 4 3 O Ruim onvoldoende = 3 2 O Ruim onvoldoende = 2 1 O Geen punten = 1 0 D. Aanvullende feedback en opmerkingen vakdocent Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 51

52 Profileringsopdracht VT KO 1.2 Vakonderdeel 2: Muziek Student: Studentnummer: Cursusjaar: Klas: Beoordelende docent: Cijfer 3 vakonderdeel muziek: Komt in aanmerking voor bonuspunt: Datum beoordeling: ja/nee Niet helemaal Inhoudelijke criteria Onvoldoende Voldoende voldoende (0 punten) (2 punten) ( 1 punt) 1. Je kunt je vocaal presenteren. Je kunt een eenstemmig lied op de juiste toonhoogte zingen Je kunt in groep een canon/meerstemmig lied zingen 2. Je kent het voorgeschreven liedrepertoire. 3. Je kunt een maat en/of ritmebegeleiding uitvoeren. 4. Je kunt een klankspel ontwerpen en uitvoeren. Deze student komt in aanmerking voor een bonuspunt 4 voor de vakopdracht KO 1.2 Doorhalen wat niet van toepassing is. Je kunt de liederen van begin tot het eind zelfstandig zingen. Je kunt bij een liedbegeleiding onderscheid maken tussen maat en ritme. Je kunt een genoteerd ritme lezen en uitvoeren. Je kunt een klankspel bedenken met aandacht voor de klankeigenschappen. Je kunt in een klankspel een vormtechniek verwerken. ja Goed (3 punten) nee C. Eindbeoordeling / cijfer ( 0 punten kan niet worden gecompenseerd, de rest wel). Aantal punten O Uitmuntend = O Zeer goed = 9 11 O Goed = O Ruim voldoende = O Voldoende = 6 6 O Onvoldoende = O Ruim onvoldoende = 4 3 O Ruim onvoldoende = 3 2 O Ruim onvoldoende = 2 1 O Geen punten = 1 0 D. Aanvullende feedback en opmerkingen vakdocent 3 Het eindcijfer voor de vakopdracht KO 1.2 is het gemiddelde cijfer van het onderdeel beeldende vorming en het onderdeel muziek. 4 Een bonuspunt is je eindcijfer voor de gehele vakopdracht + 1. Een bonuspunt kan alleen worden toegekend als het eindcijfer minimaal een 6 is, én als je bij beide vakonderdelen een bijzondere kwaliteit hebt laten zien en/of een bijzondere prestatie hebt geleverd. De toekenning van een bonuspunt wordt altijd inhoudelijk toegelicht Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 52

53 BIJLAGE 4. Beoordelingsformulier PPO 1.2 Functioneringsgesprek Pabo HvA Student: Klas: Docent: Cijfer: Datum beoordeling: A. Voorwaardelijke onderdelen Ja Nee 1. De student heeft het portfolio voor het tijdstip van het gesprek geactualiseerd en gedeeld met de kerndocent. O O 2. De student beheerst taalniveau B2 op het domein van spreken (formatief). O O B. Inhoudelijke criteria Onvoldoende (0 punten) Niet helemaal voldoende Voldoende (2 punten) Goed (3 punten) 1. De student koppelt de competentiematrix aan zijn eigen ontwikkeling. De student kan aan de hand van de gearceerde onderdelen uit de competentiematrix zijn ervaringen in studie en praktijk omschrijven. 2. De student beschrijft eigen handelen in een dilemma in de studie of praktijk aan de hand van de reflectiecyclus. De student kan aan de hand van een casus uit studie en/of praktijk dilemma s omschrijven en reflecteren op zijn denken en voelen en handelen. 3. De student herkent in onderwijssituaties de theorie uit de opleiding. De student kan theorie koppelen aan ervaringen in studie en stage. 4. De student kan aan de hand van zijn eigen leerstijl ontwikkelpunten beschrijven. De student herkent zijn eigen leerstijl en kan sterke punten en aandachtspunten benoemen met betrekking tot de ontwikkeling in studie en stage. Bonus Het product is door de docent beoordeeld als origineel, excellent en kenmerkt zich door eigenheid. + Het eindcijfer gaat 1 punt omhoog wanneer van toepassing, mits het eindcijfer minimaal een 6 is. C. Eindbeoordeling / cijfer Uitmuntend = 10 Aan alle voorwaardelijke onderdelen is voldaan en de student heeft 12 punten. Zeer goed = 9 Aan alle voorwaardelijke onderdelen is voldaan en de student heeft 11 punten. Goed = 8 Aan alle voorwaardelijke onderdelen is voldaan en de student heeft 10 punten. Ruim voldoende = 7 Aan alle voorwaardelijke onderdelen is voldaan, voor alle inhoudelijke criteria is tenminste 1 punt gescoord en de student heeft 9 punten. Voldoende = 6 Aan alle voorwaardelijke onderdelen is voldaan, voor alle inhoudelijke criteria is tenminste 1 punt gescoord en de student heeft 8 punten. Net niet voldoende = 5 Aan één voorwaardelijk onderdeel is niet voldaan en/of minstens één inhoudelijk criterium is onvoldoende en de student heeft 7-9 punten. Onvoldoende = 4 Aan één voorwaardelijk onderdeel is niet voldaan en/of minstens één inhoudelijk criterium is onvoldoende en de student heeft 5-6 punten. Ruim onvoldoende = 3 Aan één voorwaardelijk onderdeel is niet voldaan en/of minstens één inhoudelijk criterium is onvoldoende en de student heeft 3-4 punten. Slecht = 2 Aan één voorwaardelijk onderdeel is niet voldaan en/of minstens één inhoudelijk criterium is onvoldoende en de student heeft 1-2 punten. Zeer slecht = 1 Aan twee voorwaardelijke onderdelen is niet voldaan en/of minstens één inhoudelijk criterium is onvoldoende en de student heeft 0 punten. D. Aanvullende feedback en opmerkingen kerndocent Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 53

54 BIJLAGE 5. De taalnorm van Pabo HvA TAALNORM SCHRIJVEN PABO HVA Studiewijzer VT 1.1 DEFINITIEVE VERSIE pagina 54