Vroegdetectie Persoonlijkheidsstoornissen

Transcriptie

1 Vroegdetectie Persoonlijkheidsstoornissen Kirsten Hauber Karin Slotema Symposium Vroegdetectie in de GGZ

2 Is vroegdetectie mogelijk bij persoonlijkheidsstoornissen binnen de SGGZ voor volwassenen?

3 Wat zou je veranderen aan de behandeling bij patiënten met een ernstige persoonlijkheidsstoornis?

4 Vroegdetectie Ernstige persoonlijkheidsstoornissen SGGZ volwassenen

5 Huidige situatie Intake Psychotherapie Na 1 jr Effect Geen effect Contact beh Motivatie Systeem Comorbiditeit PO

6 Probleemstelling 50% van onze patiënten profiteert niet van psychotherapie voor persoonlijkheidsstoornissen

7 Literatuur Voorspellende factoren BPS Biografische factoren Therapeut. alliantie Ernst as 2 comorb Trauma kinderlft Afweer mechanisme Laag IQ Belaste FA React stemmingsw TS Dissociatie Ernst as I st Etc.

8 Voorspellende factoren PsyQ PS Den Haag, Rotterdam en Utrecht Baseline Na 3 mnd

9 Prevalentie hallucinaties bij de borderline ps 43%

10 4 Karakteristieken AVH bij de borderline ps 3,5 3 2,5 2 1,5 1 * * non-patients BPD schizophrenia 0,5 * * 0 frequency duration amount negative disruption of life content

11 Comorbide diagnoses in BPS Totaal PTSS 41% Stemmingsst 54% Middelenmisbruik 32% Angststoornissen 70% Psychotische st 38% Eetstoornissen 17% Somatoforme st 36%

12 Associatie met slecht beloop Disorder, % (number) Good outcome Bad outcome p-value OR 95% CI Mood disorder 48% (19) 59% (26) Anxiety disorder 65% (26) 75% (33) Posttraumatic stress 35% (14) 46% (20) disorder Substance abuse 28% (11) 36% (16) Eating disorder 13% (5) 21% (9) Somatoform disorder 30% (12) 41% (18) Psychotic disorders 25% (10) 50% (21) Mood disorder with 3% (1) 9% (4) psychotic features Schizophrenia 0 5% (2) Schizoaffective 0 7% (3) disorder Brief psychotic 3% (1) disorder Substance-induced 3% (1) 2% (1) psychotic disorder Psychotic disorder 18% (7) 23% (10) not otherwise specified Bipolar I disorder with psychotic features 0 2% (1)

13 Associatie AVH in BPS met suïcidaliteit en opnames Phenomenological Emotional Cognitive interpretation MWUT, p-value MWUT, p-value MWUT, p-value Suicidal ideation last month Suicide plan last month 0.001* <0.001* 0.003* Suicide attempt last month 0.008* 0.002* Spearman s rho, p-value Spearman s rho, p-value Spearman s rho, p-value Crisis-service contacts within 2 years post-baseline Hospital admissions within 2 years post-baseline 0.143, , , , , 0.005* 0.227, 0.038

14 Misbruik kinderleeftijd borderline ps % Percentage EMO MISBR FYS MISBR SEKS MISBR EMO VERW FYS VERW Risico op hallucinaties

15

16 Visie Vroegkinderlijke traumatisering Stagnatie neurobiologische ontwikkeling Minder profijt van psychotherapie persoonlijkheidsstoornissen

17 Focus op therapieën die minder verbaal complex zijn Persoonlijkheidsstoornissen met forse vroegkinderlijke traumatisering en comorbiditeit Bij aanvang behandeling Als geen verbetering na 3mnd

18 Weinig onderzoek Systeemtherapie

19 Traumabehandeling EMDR PTSS persoonlijkheidsstoornis, n = Baseline Eind EMDR N=6 Weinig onderzoek

20 Behandeling psychotische verschijnselen Weinig onderzoek

21 Nonverbale therapie 19 maart 2018 proefschrift Suzanne Haeyen Met een RCT toont zij aan dat beeldende therapie werkt bij cliënten met emotioneelimpulsieve, angstig-vreesachtige problematiek. Effect onbekend

22 Vroeg detectie in adolescentie 22

23 23

24 Persoonlijkheidsstoornissen in adolescentie Prevalentie in volwassen bevolking 4-15% en onder adolescenten nog hoger Levensverwachting vanaf geboorte is 19 jaar voor vrouwen en 18 jaar voor mannen < dan gewone bevolking Diagnose wordt vaak niet gesteld uit angst voor stigma Ontwikkelingsfase met sprongen vooruit en achteruit Weinig onderzoek naar effecten behandeling Vroegdetectie en interventie in kinderschoenen

25 Relatie onveilige gehechtheid en persoonlijkheidsstoornissen in adolescentie Onveilige gehechtheid is een risico factor voor het ontwikkelen van een persoonlijkheidsstoornis samen met stressoren in heden en verleden, temperament en genen Maar er is geen relatie gevonden tussen specifieke persoonlijkheidsstoornissen en onveilige gehechtheidsrepresentaties Wel vonden wij dat een adolescent die denigrerend over de vader spreekt, een bijna twee keer zo grote kans heeft op BPS

26 Gehechtheid en mentaliseren Psyche ontwikkelt zich vooral van buiten naar binnen: mentaliseren vloeit voort uit het gementaliseerd worden door een verzorger=de spiegelende moeder van een gementaliseerd zelfgevoel (Winnicott) in een veilige gehechtheidsrelatie komt het vermogen tot mentaliseren optimaal tot ontwikkeling, dus ook in therapie (Bowbly)

27 Ontwikkeling van mentaliseren mentaliseren emotieregulatie aandachtregulatie Verheugt Pleiter e.a Mentaliseren in de kindertherapie

28 Pre post SCIDII personality disorders and pre SCL- 90 symptoms of distress after intensive MBT (N=62) SCID-II 1 SCID-II 2 SCID-II >2 SCID-II SCL 90 (t1) SCL 90 (t2) Hauber, K., Boon, A., & Vermeiren, R. R. (2017). Examining changes in personality disorder and symptomology in an adolescent sample receiving intensive mentalization based treatment - a pilot study. Child & Adolescent Psychiatry and Mental Health, 11(58).

29 Dus stel diagnose dmv grondig onderzoek en behandel!

30 Risicofactoren PS bij jeugd Kindfactoren Ouder/gezinsfact Kind-kindfact. moeilijk temperament psychiatrie bij ouder(s) lage intelligentie emotionele verwaarlozing Verstoorde realiteitstoetsing vroege lft. depressief en/of automutilate vroege lft. gedragsstoornis seksueel of fysiek misbruik criminele ouder (s) lage SES lage status in de groep geringe mate van groepsacceptatie zeer klein sociaal netwerk weinig sociale vaardigheden

31 Jeugd suïcide aantal per inwoners per land Land Litouwen Nw-Zeeland Finland Japan Oezbekistan Zweden Mauritius België Nederland Luxemburg Spanje jaar jaar Cha, et al. J Child Psychol Psychiatr 2018; 59(4):

32 Jeugd zelfbeschadiging zonder suïcidale intentie Start gedrag tussen 12 en 16 jaar Komt bij alle persoonlijkheidsstoornissen voor, niet alleen BPS Percentage dat ooit zichzelf beschadigt in het leven 17.2% onder adolescenten, 13.4% onder jong volwassenen 5.5% onder volwassen Swannell, et al. 2014, Suicide and Life-T hreatening Behavior 44 (3)

33 Kenmerken suïcide en zelfbeschadiging Suïcide heeft als doel rust te krijgen, te ontsnappen en dood te gaan Zelfbeschadiging kent 6 doelen in volgorde van voorkomen: 1. Emotieregulatie 2. Zelfbestraffing 3. Anderen beïnvloeden 4. Anti dissociatie 5. Anti suïcide 6. Spanning zoeken

34 Maatschappelijke kosten In Nederland in 2011 werden de directe medische kosten van aan zichzelf toegebracht letsel inclusief zelfbeschadiging geschat op 60 miljoen euro

35 Veerkracht programma op scholen Veerkracht betekent in staat zijn om de uitdagingen van het leven aan te kunnen, zowel kleine als grote en vooral als het eigenlijk al niet echt mee zit.

36 Veerkracht / Resilience Programma Een simpel geestelijk gezondheids scholingsprogramma Met onderbouwde kennis Gebaseerd op Mentaliseren: Hoe kan je leren denken over je eigen gedachten - En die van anderen

37 Veerkracht

38 Thank you Discussie