Jaap Chrisstoffels Symposium 2017

Transcriptie

1 Jaap Chrisstoffels Symposium 2017

2 Vergroten van regulatievaardigheden bij meervoudig interpersoonlijk getraumatiseerde adolescenten: Vóór, dóór of EN na na PTSS-behandeling? Rik Knipschild, GZ-psycholoog, PhD-candidate, Fellowship ZonMw Contact:

3 Thijs (13) 1 e klas VSO Fysiek mishandeld door vader (3 e 5 e ) Herbelevingen Onbegrepen lichamelijke klachten Grensoverschrijdend gedrag Negatief zelfbeeld Schoolverzuim Seksueel misbruikt door stiefvader (8 e ) Middelen misbruik Stemmingsklachten 3

4 Suus (16) 3 e klas VMBO TL Lft. van 8 tot 10 jaar seksueel misbruikt door een vriend van het gezin Langdurig getuige van huiselijk geweld in meerdere partnerrelaties Slachtoffer van sexting Aangemeld op de psychiatrische crisisafdeling i.v.m. suïcidaliteit en psychotische ontregeling 4

5 De Posttraumatische Stress-Stoornis Thijs en Suus hebben (naast andere psychische problemen) een Posttraumatische Stress-Stoornis (PTSS) ontwikkeld door langdurige mishandeling en seksueel misbruik 5

6 Omvang van kindermishandeling Jaarlijks zijn (34/1000) minderjarigen slachtoffer van een vorm van kindermishandeling Uit een recente screening blijkt dat ongeveer 20% van de adolescenten, verwezen naar Karakter, rapporteert dat zij slachtoffer zijn geweest van vormen van mishandeling en/of misbruik in een interpersoonlijke relatie 6

7 Adverse Childhood Experiences (ACE s) Medische klachten Schooluitval en Maatschappelijke uitval Psychische klachten Verslavingsproblematiek 7

8 Posttraumatische Stress : Psychiatrische problematiek Kindermishandeling Medische problemen en andere Noodzaak: behandelen van de onverwerkte Maatschappelijke trauma s Trauma s problemen Verslavingsproblemen Revictimisatie 8

9 Richtlijn behandeling PTSS Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) Traumagerichte Cognitieve Gedragstherapie / Prolonged Exposure Horizon methodiek Narratieve Exposure Therapie (NET / KIDNET) Schrijftherapie (Write Junior) 9 Beknopte Eclectische Psychotherapie voor PTSS (BEPP) STEPS

10 Richtlijn (complexe) PTSS Richtlijn behandeling PTSS is gebaseerd op onderzoeken bij PTSS door eenmalig trauma Er is in de hulpverlening twijfel of richtlijn behandeling PTSS aansluit bij jongeren, zoals Thijs en Suus, met (complexe) PTSS door kindermishandeling 10

11 Niet door een eenmalige traumatische gebeurtenis, maar door herhaaldelijke traumatisering in een afhankelijkheidsrelatie Posttraumatische stress + Complexe PTSS? Zelfbeeldproblematiek Emotieregulatie problemen Interpersoonlijke problemen 11

12 PTSS behandeling? (2015) Thijs moet eerst leren om binnen zijn raampje te blijven voordat we met het trauma aan de slag gaan Hij moet eerst maar eens leren zijn gedrag te reguleren Ik weet het niet zeker hoor. Er is een grote kans dat de suïcidaliteit toeneemt of misschien nemen de psychotische klachten toe. Ik zou focussen op het vergroten van emotieregulatie vaardigheden' 12 Het is onverantwoord om direct met EMDR of Exposure te starten, zonder een voorbereidende fase Als behandelaar van Suus zou ik geneigd zijn direct te beginnen met traumagerichte behandeling. Regulatievaardigheden zullen dan ook verbeteren Kan hij al over zijn trauma s vertellen in een notendop, zonder te dissociëren? Zo ja, dan kun je gerust starten met EMDR. Zo niet, dan zou ik focussen op het verminderen van de dissociatie Gewoon doen, de nare beelden zijn er al en die moeten eerst verwerkt worden Eerst moet de verslaving behandeld worden, voordat Thijs kan profiteren van psychiatrische behandeling

13 Richtlijn behandeling PTSS zonder voorbereidende fase leidt tot: En dus is een voorbereidende fase verergering van klachten gericht op het vergroten van door Voor deze aannames bestaat geen evidentie regulatievaardigheden onvoldoende regulerende noodzakelijk vaardigheden om richtlijn behandeling PTSS aan te kunnen 13

14 Richtlijnen zijn mogelijk te weinig specifiek voor patiënten met (complexe) PTSS door kindermishandeling, of spreken elkaar tegen. 14

15 Wat is er nodig? Onderzoek naar de noodzaak en meerwaarde van een training in affectieve en interpersoonlijke vaardigheden voorafgaand aan traumagerichte behandeling Stemmingsklachten? + Wie profiteert van welk type behandeling? Negatief zelfbeeld? Angstig vermijdende gehechtheidsrepresentatie? 15 Motivatie?

16 Uitdagingen (2015 juni 17) Geen evidence-based vaardigheidstraining STAIR-A vertaald 16

17 TRAP - Sessie 1 t/m 4 Sessie 4: Cognitieve oplossingsvaardigheden: gedachten stoppen en aandacht verleggen en positieve zelfspraak Sessie 3: Introductie zelfzorg en ontspanning, Inzicht tussen emoties en oplossingsvaardigheden Sessie 2: Veiligheidsplan, PE trauma op emoties, Leren herkennen en benoemen van emoties, Oefenen met aandachtig ademhalen Sessie 1: Psycho-educatie PTSS, Uitleg behandeling, Persoonlijk doel 17

18 TRAP - Sessie 5 t/m 8 Sessie 8: Uitbreiden van oplossingsvaardigheden door het leren herkennen en beïnvloeden van negatieve zelfspraak Sessie 7: Uitbreiden van oplossingsvaardigheden door te leren focussen op positieve beelden, Positieve beelden gebruiken ter bevordering van positieve gevoelens Sessie 6: Uitbreiden van oplossingsvaardigheden in het omgaan met emoties door het leren toepassen van plezierige activiteiten Sessie 5: Vergroten van motivatie in het leren omgaan met moeilijke situaties, Uitbreiden van oplossingsvaardigheden in het omgaan met emoties in moeilijke situaties: voors en tegens 18

19 TRAP - Sessie 9 t/m 12 Sessie 12: Evalueren en afronding van de behandeling (Eventueel) voorbereiden op de traumagerichte behandelfase Sessie 11: Psycho-educatie over assertiviteit, Uitbreiden van interpersoonlijke vaardigheden door te leren assertief te reageren Sessie 10: Uitbreiden van interpersoonlijke vaardigheden en integratie van de reeds geleerde vaardigheden, door het doen van rollenspellen. Sessie 9: Uitbreiden van interpersoonlijke vaardigheden door het leren toepassen van effectieve communicatiestrategieën: Ik-boodschap, Nee-zeggen, Iets verzoeken 19

20 Uitdagingen (2015 juni 17) Geen evidence-based vaardigheidstraining STAIR-A vertaald Geen instrumenten om complexe PTSS bij adolescenten te meten Includeren van adolescenten met PTSS door vormen van kindermishandeling We meten symptomen van complexe PTSS 20

21 21

22 Uitdagingen (2015 juni 17) Geen evidence-based vaardigheidstraining STAIR-A vertaald Geen instrumenten op complexe PTSS bij adolescenten te meten Includeren van adolescenten met PTSS door vormen van kindermishandeling We meten symptomen van complexe PTSS Infrastructuur RCT + gebrek aan kennis en kunde Implementatie van een psychotraumateam over 10 locaties + Met Kennisbeurs hebben we het team kunnen trainen 22

23 23

24 Uitdagingen (2015 juni 17) Geen evidence-based vaardigheidstraining STAIR-A vertaald Geen instrumenten op complexe PTSS bij adolescenten te meten Includeren van adolescenten met PTSS door vormen van kindermishandeling We meten symptomen van complexe PTSS 24 Infrastructuur RCT + gebrek aan kennis en kunde Implementatie van een psychotraumateam over 10 locaties + Met Kennisbeurs hebben we het team kunnen trainen Tijd en geld om een RCT uit te voeren Recent hebben we een Fellowship toegekend gekregen

25 Again; wat is er nodig? Onderzoek naar de noodzaak en meerwaarde van een training in affectieve en interpersoonlijke vaardigheden voorafgaand aan traumagerichte behandeling Stemmingsklachten? + Wie profiteert van welk type behandeling? Negatief zelfbeeld? Angstig vermijdende gehechtheidsrepresentatie? 25 Motivatie?

26 136 participanten Adolescenten (12 18) PTSS door vormen van kindermishandeling Conditie 1 Vaardigheidstraining STAIR-A + EMDR Single-blind randomized clinical trial (RCT) Conditie 2 EMDR Primaire uitkomstmaat PTSS gemeten met de CAPS-CA Secundaire uitkomstmaten Symptomen van complexe PTSS, comorbiditeit en kwaliteit van leven 26

27 Fase 1 Implementeren + trainen psychotraumateam Onderzoeksplanning Fase 2 Uitvoeren RCT binnen Karakter (10 locaties) Adolescenten uit > 200 gemeenten September 2015 September 2017 Mei 2020 Fase 1 Fase 2 t/m Fase 2t/m Standaard screenen traumatisering Jongerenparticipatie Januari 2017 April 2020 Fase 3 t/m Maart 2022 Fase 1 Vertalen STAIR-A Interviews met jongeren en ouders/verzorgers 27 Fase 3 Data-analyse, publicaties, proefschrift, presentaties

28 Is dat echt nodig? 28

29 Geweld in afhankelijkheidsrelaties 29

30 Digitaal geweld 30

31 Is dat echt nodig? Vorm van de PTSS-behandeling is nu afhankelijk van individuele visie behandelaar, team of instelling. Kinderen hebben recht op de best beschikbare behandeling, met enkel goede bedoelingen zijn we er nog niet. We weten niet goed welk type behandeling voor wie werkt. 31

32 Childhood trauma: Psychiatry s greatest public mental health challenge? Childhood trauma disrupts crucial physiological, psychological, and social developmental processes. 32

33 Vóór, dóór en na PTSS behandeling! 33

34 Met dank aan! 34

35 Hartelijk Dank voor uw aandacht