DAG van de EersteLijn VOORSTELLEN. Disclosure belangen sprekers. Wie zijn jullie? Waarom SOLK? Leerdoelen SOLK, HOE MAAK JE HET WEER LEUK

Transcriptie

1 DAG van de EersteLijn SOLK, HOE MAAK JE HET WEER LEUK VOORSTELLEN Disclosure belangen sprekers Wie zijn jullie? (potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Sponsoring Sanofi Takeda Nederland BV Teva Nederland Novartis Pharma B.V. VGZ Naam, functie en naam en plaats van de praktijk in 1 zin Waarom SOLK? Leerdoelen Heart-sink patients, kosten veel energie van professionals Voelen zich niet goed geholpen Veel medische kosten voor de zorgverzekeraar Veel maatschappelijke kosten door ziekteverzuim en uitval Uit onderzoek blijkt dat betere behandeling mogelijk is Bewustworden van eigen opvattingen en mogelijke vooroordelen over SOLK Kennis nemen van nieuwe inzichten over SOLK Kennis nemen van mogelijkheden voor uitleg en oefenen van uitleg aan SOLK patiënt Wat zijn jullie eigen leerdoelen? Formuleer er 1 en wissel die 1 minuut uit met je buurman/buurvrouw 1

2 Programma Wat zijn jou opvattingen over SOLK? Oefening ov er eigen opv attingen ov er SOLK Wat zijn SOLK De NHG standaard Welke v erklaringsmodellen zijn er en hoe kun je het uitleggen Oefening aan de hand v an casus Schrijf in 1 minuut zoveel mogelijk associaties op die je hebt met SOLK patienten Lichamelijke klachten Wat denken dokters over SOLK? Het hebben v an lichamelijke klachten is normaal! Lichamelijke klachten zijn meestal medisch onv erklaard! Ook dat is normaal Kroenke en Mangelsdorf n presentations Pijn op de borst Moeheid Duizeligheid Hoofdpijn Rugpijn Dyspnoe Buikpijn Gevoelloosheid Onverklaard Medische oorzaak Psychologische stress Geen inzicht Niet het echte probleem Discongruentie tussen pijn en werkelijke last Patiënten oefenen druk uit SOLK is het terrein v an de huisarts Wat denken SOLK patiënten? Wat gebeurt er in consult met SOLK patiënten bij de dokter? Negatief beoordeeld Klachten gezien als psychisch Patiënten v oelen scepsis Dokters v erwerpen echtheid (het is psychisch) Patiënt is ontev reden Patiënt heeft grotere expertise Onderzoek Tim C. olde Hartman, 2011: Exploreren klachten, opvattingen, verwachtingen en gevoelens minder goed Geven vaak gelijktijdig somatische en psychosociale verklaringen Tonen zelden empathie Stellen alle soorten somatische interventies vaker voor dan patiënten 2

3 Wat gebeurt er in een consult met SOLK patiënten bij de patiënt? Winst te behalen!! Zoeken niet méér somatiek dan patiënten met verklaarde klachten Zoeken wel meer emotionele ondersteuning Geven vaak psychosociale hints (> 95%!!) Vragen niet vaker uitleg of geruststelling Zijn wel bezorgder of de dokter hen wel serieus neemt Dokters hebben een belangrijk aandeel in het beloop van SOLK Dokters hebben teveel vooroordelen Er is winst te behalen in de artspatiënt communicatie Er moet veel geïnvesteerd worden in een goede arts-patiënt relatie Die buikpijn bleek uiteindelijk een chronische verliefdheid te zijn Loesje Number needed to offend NHG standaard SOLK Psychisch 2 Psychosomatische zwakte 3 Medisch onverklaarde zwakte 3 Stress gerelateerde zwakte 6 Functionele zwakte 9 Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten Verschenen in mei 2013 DSM diagnoses: ongedifferentieerde somatoforme stoornis, somatisatiestoornis, hypochondrie, pijnstoornis, Onderscheid in verschillende klachtenclusters niet zinvol Klachtexploratie dmv SCEGS: somatisch, cognitief, emotioneel, gedragsmatig en sociaal Indeling in milde, matig-ernstige en ernstige SOLK Behandeling Aandachtspunten Stapsgewijs Voorlichting en adv ies Uitleg Tijdcontingent plan Controles Bij onvoldoende resultaat of ernstige klachten: v erwijzing naar POH-GGZ, SPV, ELP, psychosomatisch ft Ontbreken v an lichamelijke v erklaring impliceert niet dat de v erklaring dus psychosociaal is Patiënten zoeken v ooral een meelev ende dokter, niet per se symptoom bestrijding Exploratie en lichamelijk en gericht aanv ullend onderzoek Er is geen bewijs v oor de geruststellende werking v an aanvullend onderzoek Nagaan psychiatrische stoornissen en somatische comorbiditeit Nagaan prognostisch (on)gunstige factoren 3

4 4DKL Uitleg Vragenlijst met v ragen ov er distress, depressie, angst en somatisatie Gev alideerd v oor de eerste lijn Patient moet de afgelopen week de klachten gehad hebben Vragen ov er somatisatie: duizelig of licht in het hoofd, spierpijn, flauw v allen, pijn in de nek, pijn in de rug, ov ermatige transpiratie, hartkloppingen, hoofdpijn, opgeblazen gev oel in de buik, wazig zien of v lekken v oor de ogen zien, benauwdheid, maag v an streek, buikpijn of pijn maagstreek, tintelingen v ingers, drukkend of beklemmend gev oel borst, pijn in de borst Vertel wat de patiënt wel heeft en gebruik hierv oor een taal die dicht bij de klacht ligt, een verklaring die somatisch is Gebruik metaforen die aansluiten op de v ia de SCEGS v erzamelde informatie (rugzak, filter, lift) Gebruik bekende somatische mechanismen (somato-sensorische amplificatie, sensitisatie, HPA-as, autonoom zenuwstelsel) Gebruik v icieuze cirkels Er is geen ev identie ov er wat wanneer het best werkt Voorbeelden van uitleg Gebruik positieve formuleringen Somatosensory amplification Focussen op lichaam geeft meer klachten vb. gebroken been en verliefd, spierpijn na gewonnen wedstrijd Sensitisatie Door eerdere ervaringen van een stimulus wordt je gevoeliger voor deze stimulus (b.v. pijn) Benigne sensaties worden sterker gevoeld Hypofyse/bijnier-as Klachten activatie zenuwstelsel stresssysteem adrenaline lichamelijke symptomen Autonoom zenuwstelsel Activatie van het autonoom zenuwstelsel geeft symptomen vb. blozen Wees je ervan bewust welke woorden je gebruikt Gebruik positieve formuleringen 63% versus 29% (p < 0,01) is genezen na 2 weken Effectief geruststellen Oefening uitleg Ga uit van de SCEGS-elementen die ter sprake zijn gekomen Wees dus specifiek en expliciet Het is niet zinvol te zeggen dat het geen kanker is, als dit niet aan de orde is geweest (ooh nee toch, de dokter heeft aan kanker gedacht!?) Gebruik positieve bewoordingen Benoem uw deskundigheid De arts-patiënt communicatie is één van de belangrijkste tools die de huisarts in handen heeft bij de behandeling/begeleiding van patiënten met SOLK De klachten zijn uitgebreid uitgev raagd in het v oorgaande consult De patiënt accepteert dat er v oldoende onderzoek gedaan is en is gerust dat er geen ernstige aandoening is Maar: de patiënt wil begrijpen waar de klachten dan v andaan komen Concentreer het rollenspel rondom de uitleg v an de klachten aan de patiënt 4

5 Sensitisatie mechanismen oorzaak: stress??? gewone dagelijkse stress meer stress sensitisatie effect ziektegedrag lichamelijke klachten ongerustheid gedachten Cognitieve gedragstherapie 4G schema: situatie, gevoel, gedachten, gedrag, uitdagen, rationele gedachte, nieuw gedrag Combinatie met mindfullness is zinvol: mindfull based CGT Effect na 9 maanden, vooral beter opgewassen tegen stress van dagelijks leven ( Hiske van Ravensteijn, 2013) Groepsbehandeling (Lyonne Zonneveld, 2013) Combinatie met ontspanningsoefeningen, bv door psychosomatisch fysiotherapeut (wordt onderzocht) 5