Dokter ik wil hogerop Transmurale afspraken over patiënten met SOLK

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Dokter ik wil hogerop Transmurale afspraken over patiënten met SOLK"

Transcriptie

1 Dokter ik wil hogerop Transmurale afspraken over patiënten met SOLK Ilona Statius Muller en Willem Blok Huisartsensymposium januari 2016

2 Doel: Hoe werken huisarts en specialist samen aan behandeling solk? Achtergrond informatie: Definities en richtlijnen solk Communicatie solk vice versa Discussie Transmurale afspraak Toekomst: communicatietrainingen solk specialist-huisarts?

3 Definitie SOLK Lichamelijke klachten langer dan enkele weken, waarbij bij adequaat medisch onderzoek geen somatische verklaring wordt gevonden die de klacht voldoende verklaart Er kán wel ziekte zijn, met klachten die erger zijn dan je verwacht: - heviger - langduriger - meer verschillende klachten - meer ongerustheid - meer functiebelemmering 3

4 Richtlijnen bij SOLK 2010 Multidisciplinaire Richtlijn SOLK voor - huisarts, somatisch specialist, psychiater, bedrijfsarts, verzekeringsarts - psycholoog/psychotherapeut - fysio-/oefentherapeut NHG standaard SOLK voor huisartsen

5 Kernpunten richtlijnen Beide richtlijnen omschrijven stepped care: begin altijd met lichtste stap, bij onvoldoende effect zwaardere stap Beide richtlijnen geven de huisarts(praktijk) een centrale rol in de zorg voor SOLK patiënten

6 Stepped care Lichte SOLK: enkele weken, klachten op 1 gebied, weinig functiebelemmering; uitleg en activerend beleid in huisartspraktijk (huisarts, POH- ggz). Matige SOLK: enkele maanden, klachten op 2 gebieden, matige functiebelemmering; overige eerste lijn erbij betrekken (fysiotherapeut, psycholoog). Ernstige SOLK: > 3 maanden, klachten op 3-4 gebieden, ernstige functiebelemmering; verwijzing tweede lijn multidisciplinaire GGZ / revalidatie; huisartspraktijk houdt regie.

7 Vier klachtgebieden SOLK Buik (pijn, kramp, diarree, obstipatie, misselijk, opgeblazen) Hart- Ademhaling (pijn borst, hartkloppingen, benauwd) Bewegingsapparaat (spier/gewrichtspijn, stijf, kracht) Algemeen (moe, duizelig, flauwvallen, hoofdpijn, wazig zien, concentratie, overprikkeld, slaap, libido)

8 Taken gezondheidszorg voor SOLK patiënten Adequate diagnostiek naar ziekten die klacht kunnen verklaren Werkhypothese SOLK tijdig stellen SCEGS klachten exploratie => ernst en in stand houdende factoren Uitleg: geen ziekte, wel in stand houdende factoren Plan om in stand houdende factoren te doorbreken Ernstige SOLK verwijzing GGZ / Revalidatie Regie houden na verwijzing Alert blijven op tekenen van ziekte

9 2004 by BMJ Publishing Group Ltd ArtsenvindenSOLK-consultenlastig, Carson 2004

10 Exploratie klachten: SCEGS Scherp in Deurtje open naar Impact klachten op Somatiek Cognities Emotie Gedrag Sociale omgeving

11 Vermijd overbodig aanvullend onderzoek Hoe vaak blijkt er bij follow-up toch een medische oorzaak aantoonbaar? - Follow-up studie IBS : 3 % (Owens, Ann of Intern Med1995) - Meta-analyse SOLK : 4% (Stone, BMJ 2005) - COP (UMC Utrecht) : 1,6% (Snijders, Thesis 2012)

12 Communicatie Over Solk Patienten (1) Vragen: zelf aan de slag 1. Welke patiënten vind je moeilijk te verwijzen? Welke patiënten vind je moeilijk verwezen te krijgen? 2. Voel je je vice versa gesteund in behandeling patiënt? Wat zou verbeterd kunnen worden?

13 Communicatie Over Solk Patienten (2) 3. Suggesties verwijsbrief van huisarts naar specialist 4. Suggesties brief specialist naar huisarts

14 Transmurale afspraak/ conclusies huisarts Verwijsbrief: duidelijke taal! - Wat is de verwijsvraag van de huisarts? - Wat is de hulpvraag van de patiënt? - Moet evt vooraf telefonisch overleg zijn met de huisarts? Geef aan in zorgdomeinverwijzing! - Benoem de verwachtingen: wat is er uitgelegd aan de patient? - Bevindingen (lo en aanv ond) - Verwijzing kan ook nuttig zijn om collega arts te laten meekijken (mis ik niks) - Plan: na specialisten bezoek: huisarts houdt de regie -. -.

15 Transmurale afspraak/ conclusies specialist - Als de vraag huisarts onduidelijk is: bel de huisarts voor overleg - Vermijd overbodig aanvullend onderzoek: dokters overschatten effect van extra diagnostiek bij pt met Solk op geruststelling van pt - Terugrapportage specialist: duidelijke taal! - verwijsvraag noemen en beantwoorden - hulpvraag pt noemen en beantwoorden - bevindingen en aanvullend onderzoek - welke Uitleg aan pten in stand houdende factoren: aansluiten bij de patiënt - concreet advies - niet verwijzen naar volgende specialist of dit suggereren naar patiënt

16 Toekomst? Communicatietrainingen Specialist- huisarts: sceg, non verbale communicatie, wat leren we elkaar Transmurale afspraken maken voor behandeling functionele klachten met betrokken vakgroepen: - Pijnpoli - Mdl/interne - Gynaecologie - Neurologie

17 Dank voor je aandacht

huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde SOLK: hoe leg ik het de patiënt uit? Nettie Blankenstein, huisarts

huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde SOLK: hoe leg ik het de patiënt uit? Nettie Blankenstein, huisarts huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde SOLK: hoe leg ik het de patiënt uit? Nettie Blankenstein, huisarts Disclosure mogelijke belangenverstrengeling A.H. Blankenstein Ik heb geen financiële belangen

Nadere informatie

Dokter, ik wil hoger op!

Dokter, ik wil hoger op! Dokter, ik wil hoger op! Effectieve communicatie bij patiënten met Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK). Dr. Anne Weiland Afdeling Inwendige Geneeskunde, Erasmus MC Rotterdam Opzet

Nadere informatie

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn

Nadere informatie

Inhoud. H.E. van der Horst. T.C. olde Hartman en P.L.B.J. Lucassen. A.H. Blankenstein. H. Woutersen-Koch

Inhoud. H.E. van der Horst. T.C. olde Hartman en P.L.B.J. Lucassen. A.H. Blankenstein. H. Woutersen-Koch VII 1 Inleiding SOLK in de huisartsenpraktijk: begrippen en epidemiologie... 1 H.E. van der Horst 1.1 Wat is SOLK?... 2 1.2 Andere (veel)gebruikte termen.... 3 1.3 Relatie tussen SOLK en somatisatie....

Nadere informatie

Let s talk. Trea Broersma psychiater

Let s talk. Trea Broersma psychiater Let s talk about SOLK Trea Broersma psychiater SOLK??? Let s talk about..solk SOLK in de huisartsenpraktijk Lichamelijke klachten zonder somatische oorzaak SOLK en somatisatie Problemen bij SOLK en somatisatie

Nadere informatie

Pluis / niet-pluis? Veilig hulpverlenen vanuit het perspectief van de huisarts. Rob van Valderen Antonissen, huisarts

Pluis / niet-pluis? Veilig hulpverlenen vanuit het perspectief van de huisarts. Rob van Valderen Antonissen, huisarts Pluis / niet-pluis? Veilig hulpverlenen vanuit het perspectief van de huisarts Rob van Valderen Antonissen, huisarts Wie ben ik? Echtgenoot en vader van 3 kinderen 10 jaar arts 6 jaar huisarts Sinds 2013

Nadere informatie

Naar een Landelijk Opleidingsplan Huisartsgeneeskunde

Naar een Landelijk Opleidingsplan Huisartsgeneeskunde Naar een Landelijk Opleidingsplan Huisartsgeneeskunde Zorg voor patiënten met Somatisch Onvoldoende Verklaarde Lichamelijke Klachten ( SOLK ) Colofon Expertgroep Zorg voor patiënten met Somatisch Onvoldoende

Nadere informatie

huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde

huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde Dokter, hoe moet ik nu toch verder met die pijn? Pijnrevalidatie in de eerste lijn Henriëtte van der Horst, huisarts Hoofd afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde

Nadere informatie

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Dokter, ik ben zo moe. Vermoeidheid Hoofdpijn Buikklachten

Nadere informatie

Onverklaard maakt onbemind

Onverklaard maakt onbemind Onverklaard maakt onbemind 6 december 2012 Henriëtte van der Horst Dit komt aan de orde Wat is SOLK Werkwijze huisartsen LO?K-spreekuur Effectieve interventies/ lopend onderzoek Vragen en discussie 2 Wat

Nadere informatie

Inleiding... 1. Ademhaling... 1. Hyperventilatie... 1. Oorzaak van hyperventilatie... 2. Klachten bij hyperventilatie... 3. Wat kunt u zelf doen...

Inleiding... 1. Ademhaling... 1. Hyperventilatie... 1. Oorzaak van hyperventilatie... 2. Klachten bij hyperventilatie... 3. Wat kunt u zelf doen... Hyperventilatie Inhoudsopgave Inleiding... 1 Ademhaling... 1 Hyperventilatie... 1 Oorzaak van hyperventilatie... 2 Klachten bij hyperventilatie... 3 Wat kunt u zelf doen... 4 Tot slot... 5 Inleiding Deze

Nadere informatie

SOLK. Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten. Nancy Stokkers, Kinderfysiotherapeut

SOLK. Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten. Nancy Stokkers, Kinderfysiotherapeut SOLK Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten Nancy Stokkers, Kinderfysiotherapeut SOLK klachten en behandeling bij kinderen. Definitie SOLK? Prevalentie Chronische pijn Gevolgenmodel Probleeminventarisatie

Nadere informatie

Position paper Organisatie van zorg voor SOLK

Position paper Organisatie van zorg voor SOLK Position paper Organisatie van zorg voor SOLK NOLK, September 2013 Samenvatting Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) zijn klachten die na adequaat medisch onderzoek niet of niet

Nadere informatie

Arbeidsongeschiktheid & Somatisch on(voldoende) verklaarde lichamelijke klachten (SOLK)

Arbeidsongeschiktheid & Somatisch on(voldoende) verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) Arbeidsongeschiktheid & Somatisch on(voldoende) verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) Kristel Weerdesteijn Kringbijeenkomst 1-10-2018 Disclosure Affiliaties Afdeling Sociaal Medische Zaken (SMZ), UWV

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Angst & Paniek

Online Psychologische Hulp Angst & Paniek Online Psychologische Hulp Angst & Paniek 2 Therapieland Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Angst & Paniek van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

Interculturele Communicatie Migranten en SOLK Migra. 29 september 2016, Utrecht Jan Wuister, huisarts Laila Bouakka, trainer

Interculturele Communicatie Migranten en SOLK Migra. 29 september 2016, Utrecht Jan Wuister, huisarts Laila Bouakka, trainer Interculturele Communicatie Migranten en SOLK Migra 29 september 2016, Utrecht Jan Wuister, huisarts Laila Bouakka, trainer Programma anamnese uitleg beleid Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen

Nadere informatie

Ontmedicalisering. Gezondheid voor iedereen

Ontmedicalisering. Gezondheid voor iedereen * Ontmedicalisering Gezondheid voor iedereen Keuze voor de huisartsgeneeskunde: voor continuïteit voor persoonlijke zorg voor integrale zorg Maar ook: voor het gezonde WHO definitie gezondheid (1948) Een

Nadere informatie

3-2-2014. DAG van de EersteLijn VOORSTELLEN. Disclosure belangen sprekers. Wie zijn jullie? Waarom SOLK? Leerdoelen SOLK, HOE MAAK JE HET WEER LEUK

3-2-2014. DAG van de EersteLijn VOORSTELLEN. Disclosure belangen sprekers. Wie zijn jullie? Waarom SOLK? Leerdoelen SOLK, HOE MAAK JE HET WEER LEUK DAG van de EersteLijn SOLK, HOE MAAK JE HET WEER LEUK VOORSTELLEN Disclosure belangen sprekers Wie zijn jullie? (potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Onverklaarde klachten (SOLK)

Onverklaarde klachten (SOLK) Onverklaarde klachten (SOLK) de rol van de huisarts de rol van de patiënt de rol van het consult Peter Lucassen Tim olde Hartman De rol van de dokter Wat zat er in ons hoofd? Onverklaarde klachten hebben

Nadere informatie

Kindermishandeling & Huiselijk Geweld. Ilona Statius Muller

Kindermishandeling & Huiselijk Geweld. Ilona Statius Muller Kindermishandeling & Huiselijk Geweld Ilona Statius Muller Inhoud Kernpunten nieuwe (concept) LESA Hoe werkt een huisarts? Hulpmiddelen & informatie KNMG stappenplan kindermishandeling Kindcheck OKT &

Nadere informatie

Hoe ontstaat hyperventilatie?

Hoe ontstaat hyperventilatie? Hyperventilatie Wat is hyperventilatie? Ademhalen is een handeling die ieder mens verricht zonder er bij na te denken. Het gaat vanzelf en volkomen onbewust. Ademhaling is de basis van onze gezondheid.

Nadere informatie

Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog,

Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog, Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog, Deventer Ziekenhuis Ingeborg Visser, GZ-psycholoog i.o. tot

Nadere informatie

Centrum Lichaam, Geest en Gezondheid

Centrum Lichaam, Geest en Gezondheid Centrum Lichaam, Geest en Gezondheid Onderzoek, diagnostiek en behandeling bij: Verklaarde- en onverklaarde lichamelijke klachten gecombineerd met psychische klachten Informatie voor verwijzers Doelgroep

Nadere informatie

Topklinisch Centrum Lichaam, Geest en Gezondheid (CLGG)

Topklinisch Centrum Lichaam, Geest en Gezondheid (CLGG) Topklinisch Centrum Lichaam, Geest en Gezondheid (CLGG) Onderzoek, diagnostiek en behandeling bij: Verklaarde- en onverklaarde lichamelijke klachten gecombineerd met psychische klachten Informatie voor

Nadere informatie

Handreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek bij diabetes

Handreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek bij diabetes Handreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek bij diabetes September 2017 Handreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek tgv diabetes 1 Vooraf Patiënten met diabetes kampen met veel

Nadere informatie

Het gevolgenmodel. SOLK Carolien Kruyff, GZ-psycholoog Praktijk Kruyff, Den Haag

Het gevolgenmodel. SOLK Carolien Kruyff, GZ-psycholoog Praktijk Kruyff, Den Haag Het gevolgenmodel Behandeling van kinderen en jongeren met Somatisch On-(voldoende) verklaarde Lichamelijke Klachten: SOLK Carolien Kruyff, GZ-psycholoog Praktijk Kruyff, Den Haag 6 november 2014 Lichamelijke

Nadere informatie

Revalidatie voor jongeren met SOLK

Revalidatie voor jongeren met SOLK Revalidatie voor jongeren met SOLK Klinische avond Antonius Zorggroep, 13 juni 2017 Ingrid de Bruijn, kinderrevalidatiearts Geen (potentiële) belangenverstrengeling SOLK S = Somatisch O = Onvoldoende L

Nadere informatie

SEH Spoedeisende hulp

SEH Spoedeisende hulp Afdeling: Onderwerp: SEH Spoedeisende hulp 1 Wat is hyperventilatie Wanneer u gespannen of angstig bent, kunnen daardoor verschillende lichamelijke klachten ontstaan. is één van die klachten. wil zeggen

Nadere informatie

Handleiding bouwstenen zorgpaden basis ggz

Handleiding bouwstenen zorgpaden basis ggz Handleiding bouwstenen zorgpaden basis ggz 3. Zorgpad Signaleren en Screenen Handleiding bouwstenen zorgpaden 2012-12 27 Signaleren en screenen van psychische klachten Inleiding 29 1. Signaleren en screenen

Nadere informatie

ONZICHTBARE PIJN BIJ MIGRANTEN. de hulpverlener en de patient: hun verhalen. programma (1 uur) 2/3/2014

ONZICHTBARE PIJN BIJ MIGRANTEN. de hulpverlener en de patient: hun verhalen. programma (1 uur) 2/3/2014 ONZICHTBARE PIJN BIJ MIGRANTEN Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Sponsoring Sanofi Takeda

Nadere informatie

CVS, CHRONISCHE PIJN EN ANDERE FUNCTIONELE KLACHTEN

CVS, CHRONISCHE PIJN EN ANDERE FUNCTIONELE KLACHTEN CVS, CHRONISCHE PIJN EN ANDERE FUNCTIONELE KLACHTEN DR. E.J. SULKERS, KINDERARTS ADRZ Symposium Nehalennia, 11 april 2013 MOEHEID KAN EEN SYMPTOOM ZIJN VAN EEN: - infectieziekte; - orgaanziekte (hart,

Nadere informatie

Chronische vermoeidheid en SOLK bij jongeren

Chronische vermoeidheid en SOLK bij jongeren Chronische vermoeidheid en SOLK bij jongeren mogelijkheden van behandeling door de revalidatiearts. Jongeren Er zijn veel jongeren met langdurige klachten, vaak ook met schoolverzuim! Onderscheid tussen

Nadere informatie

Diagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ

Diagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ Diagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ Dr. Martina Bühring psychiater / medisch manager Altrecht Psychosomatiek Inhoud lezing Luisteren naar de patiënt,

Nadere informatie

Somatisch onvoldoende verklaarbare lichamelijke klachten (SOLK) Informatie voor jongeren (10-18 jaar)

Somatisch onvoldoende verklaarbare lichamelijke klachten (SOLK) Informatie voor jongeren (10-18 jaar) Somatisch onvoldoende verklaarbare lichamelijke klachten (SOLK) Informatie voor jongeren (10-18 jaar) Inleiding Jongeren kunnen last hebben van lichamelijke klachten zonder dat er voor deze klachten een

Nadere informatie

Ondersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter)

Ondersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter) ndersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter) De diagnose kanker kan grote impact op u en uw naaste(n) hebben. De ziekte en de behandeling kunnen niet alleen lichamelijke klachten met zich meebrengen,

Nadere informatie

Ik ben gezond, maar mankeer van alles! Presentatie 22 januari 2015 Scheldemondcollege. M.H Greijn- Fokker, Kinderarts ADRZ

Ik ben gezond, maar mankeer van alles! Presentatie 22 januari 2015 Scheldemondcollege. M.H Greijn- Fokker, Kinderarts ADRZ Ik ben gezond, maar mankeer van alles! Presentatie 22 januari 2015 Scheldemondcollege M.H Greijn- Fokker, Kinderarts ADRZ Presentatie is bedoeld voor Jongeren met lichamelijke klachten die (nog) niet verklaard

Nadere informatie

Congres ziekenhuispsychiatrie

Congres ziekenhuispsychiatrie Congres ziekenhuispsychiatrie Het belang van integrale zorg psychiatrie & somatiek belicht vanuit de visie van de zorgverzekeraar 7 november 2013 Anouk Mateijsen Regio manager, Achmea Divisie Zorg & Gezondheid

Nadere informatie

Diagnostiek en behandeling van vrouwen met chronisch buikpijn

Diagnostiek en behandeling van vrouwen met chronisch buikpijn Diagnostiek en behandeling van vrouwen met chronisch buikpijn NIETS AAN TE DOEN Aart Beekman, klinisch psycholoogpsychotherapeut Charlotte Tuijnman, GZ-psycholoog i.o. Philomeen Weijenborg, gynaecoloog

Nadere informatie

De Oren van Babel Workshop SOLK en Migranten. 8 maart 2012 Faouzia Raou, oprichtster El Kouaa Maria van den Muijsenbergh, huisarts,

De Oren van Babel Workshop SOLK en Migranten. 8 maart 2012 Faouzia Raou, oprichtster El Kouaa Maria van den Muijsenbergh, huisarts, De Oren van Babel Workshop SOLK en Migranten 8 maart 2012 Faouzia Raou, oprichtster El Kouaa Maria van den Muijsenbergh, huisarts, U ziet hier voor u Dokter Maria Huisarts In drukke stadspraktijk Zij ziet

Nadere informatie

Centrum Lichaam, Geest en Gezondheid

Centrum Lichaam, Geest en Gezondheid Centrum Lichaam, Geest en Gezondheid Onderzoek, diagnostiek en behandeling bij: Verklaarde- en onverklaarde lichamelijke klachten gecombineerd met psychische klachten Informatie voor patiënten Lichamelijke

Nadere informatie

De vermoei(en)de puber. Brita de Jong en Tjalling de Vries Kinderarts sociale pediatrie, algemeen kinderarts Medisch Centrum Leeuwarden

De vermoei(en)de puber. Brita de Jong en Tjalling de Vries Kinderarts sociale pediatrie, algemeen kinderarts Medisch Centrum Leeuwarden De vermoei(en)de puber Brita de Jong en Tjalling de Vries Kinderarts sociale pediatrie, algemeen kinderarts Medisch Centrum Leeuwarden Wij hebben geen financiële belangen geen andere financiële ondersteuning

Nadere informatie

Improving Mental Health by Sharing Knowledge. Collaborative stepped. angststoornissen

Improving Mental Health by Sharing Knowledge. Collaborative stepped. angststoornissen Improving Mental Health by Sharing Knowledge Collaborative stepped care bij angststoornissen Anna Muntingh Onderzoeksgroep: Prof. dr. C.M. van der Feltz-Cornelis, Tilburg University PI Dr. H.W.J. van Marwijk,

Nadere informatie

Shared Decision Making bij gecombineerde lichamelijke en psychische klachten

Shared Decision Making bij gecombineerde lichamelijke en psychische klachten Shared Decision Making bij gecombineerde lichamelijke en psychische klachten Christina van der Feltz-Cornelis Symposium Ziekenhuispsychiatrie Maakt de ziekenhuispsychiatrie verbinding? 7 november 2013

Nadere informatie

Wie doet wat? 8 maart 2016 Danielle Cath, Psychiater Altrecht Christine Weenink, Kaderhuisarts GGZ

Wie doet wat? 8 maart 2016 Danielle Cath, Psychiater Altrecht Christine Weenink, Kaderhuisarts GGZ Angst Wie doet wat? 8 maart 2016 Danielle Cath, Psychiater Altrecht Christine Weenink, Kaderhuisarts GGZ Angst is Nuttig Normaal Beschermend Besmettelijk Lijfelijke sensatie Lastig te herkennen Angstig

Nadere informatie

Kwetsbare ouderen, samenwerking noodzakelijk! dinsdag 25 mei uur tot uur (personeels)restaurant Ziekenhuis Zevenaar

Kwetsbare ouderen, samenwerking noodzakelijk! dinsdag 25 mei uur tot uur (personeels)restaurant Ziekenhuis Zevenaar Kwetsbare ouderen, samenwerking noodzakelijk! dinsdag 25 mei 19.00 uur tot 21.30 uur (personeels)restaurant Ziekenhuis Zevenaar Samenwerking huisarts en specialist ouderengeneeskunde bij de kwetsbare oudere

Nadere informatie

Stappenplan: Pijn in de eerste lijn

Stappenplan: Pijn in de eerste lijn Stappenplan: Pijn in de eerste lijn Doel Optimale behandeling van pijn in de eerste lijn Stap 1: Screenen op pijn Bepalen of patiënt numerieke beoordelingsschaal begrijpt: Geef een voorbeeld: - Kunt u

Nadere informatie

Voorspellende en in standhoudende factoren bij verzuim met SOLK: handvatten bij de beoordeling in functioneren?

Voorspellende en in standhoudende factoren bij verzuim met SOLK: handvatten bij de beoordeling in functioneren? Voorspellende en in standhoudende factoren bij verzuim met SOLK: handvatten bij de beoordeling in functioneren? Achtergrond & Onderzoeksvoorstel Kristel Weerdesteijn, Frederieke Schaafsma, Han Anema Inhoud

Nadere informatie

Factsheet voor de Bedrijfsarts

Factsheet voor de Bedrijfsarts Factsheet voor de Bedrijfsarts van de multidisciplinaire richtlijn Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten en somatoforme stoornissen De multidisciplinaire richtlijn Somatisch onvoldoende

Nadere informatie

RESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG

RESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG Verslag bijeenkomst 21 januari 2011 Erasmus MC RESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG Partners Mijnpijn.nl vinden dat chronische pijn prioriteit

Nadere informatie

Hyperventilatie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Hyperventilatie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Hyperventilatie Wanneer u gespannen bent of angstig, kunnen verschillende lichamelijke klachten ontstaan. Eén van die klachten is hyperventileren. Hyperventileren wil zeggen dat u te snel of te diep ademt.

Nadere informatie

Hij draagt in deze hoedanigheid zorg voor:

Hij draagt in deze hoedanigheid zorg voor: Inleiding Patiënten worden in het ziekenhuis regelmatig door meerdere medisch specialisten tegelijk behandeld. In het verleden is verschillende malen geconstateerd dat de onderlinge verantwoordelijkheden

Nadere informatie

3 De G van Gebeurtenis 45 1 Verschillende soorten Gebeurtenissen 45 2 Keuze van te analyseren Gebeurtenissen: ernst en chronologie van de klacht 47

3 De G van Gebeurtenis 45 1 Verschillende soorten Gebeurtenissen 45 2 Keuze van te analyseren Gebeurtenissen: ernst en chronologie van de klacht 47 Voorwoord 9 Inleiding 11 1 Het G-schema 13 1 Het 4G-schema 13 2 Het 5G-schema: de functieanalyse 18 3 Het 5G-schema, SCEGS-model en Gevolgenmodel: overeenkomsten en verschillen 21 4 Het G-schema in het

Nadere informatie

Whitepaper Psychosomatiek. Sanien de Groot-Likkel. Algemeen fysiotherapeut & Psychosomatisch fysiotherapeut

Whitepaper Psychosomatiek. Sanien de Groot-Likkel. Algemeen fysiotherapeut & Psychosomatisch fysiotherapeut Whitepaper Psychosomatiek Sanien de Groot-Likkel Algemeen fysiotherapeut & Psychosomatisch fysiotherapeut Inhoud Wat zijn psychosomatische klachten? Hoe ontstaan psychosomatische klachten? Wat doet een

Nadere informatie

Vragenlijst CVS. datum: voornaam en naam: geboortedatum: Multidisciplinair diagnostisch centrum voor chronisch vermoeidheidssyndroom

Vragenlijst CVS. datum: voornaam en naam: geboortedatum: Multidisciplinair diagnostisch centrum voor chronisch vermoeidheidssyndroom Vragenlijst CVS datum: voornaam en naam: geboortedatum: Multidisciplinair diagnostisch centrum voor chronisch vermoeidheidssyndroom prof. dr. Philippe Persoons, coördinator Liesbet Vanhoof, psycholoog-gedragstherapeut

Nadere informatie

Welkom op de polikliniek Psychiatrie

Welkom op de polikliniek Psychiatrie Welkom op de polikliniek Psychiatrie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding In overleg met uw huisarts of specialist bent u doorgestuurd naar de polikliniek Psychiatrie

Nadere informatie

Vroegsignalering van angst bij kanker

Vroegsignalering van angst bij kanker Vroegsignalering van angst bij kanker Symposium juni 2016, Amsterdam Hoe harder we angst bevechten, hoe meer ze ons verleidt en verstikt. Hoe meer we de angst in de ogen zien, hoe sneller ze vrijheid biedt.

Nadere informatie

Lastmeter Radboud universitair medisch centrum

Lastmeter Radboud universitair medisch centrum Lastmeter Kanker is een ziekte die uw leven ingrijpend kan verstoren. De ziekte en de behandeling kunnen niet alleen lichamelijke klachten met zich meebrengen, maar ook psychische, praktische of sociale.

Nadere informatie

De verschillen tussen Eerstelijns én Tweedelijns

De verschillen tussen Eerstelijns én Tweedelijns De verschillen tussen Eerstelijns én Tweedelijns & In de Bres biedt 'Eerstelijns Kortdurende Hulp' en 'Tweedelijns Specialistische Zorg', maar wat is het verschil? In Nederland ziet de zorgstructuur er

Nadere informatie

Vier Dimensionale Klachtenlijst (4DKL)

Vier Dimensionale Klachtenlijst (4DKL) Instructie De vragenlijst betreft verschillende klachten en verschijnselen die u mogelijk heeft Het gaat steeds om klachten en verschijnselen die u de afgelopen week (de afgelopen 7 dagen met vandaag erbij)

Nadere informatie

Hartfalen dagboek. U moet telefonisch contact opnemen met de hartfalenverpleegkundige: - toename van uw gewicht met... kilo in... dagen

Hartfalen dagboek. U moet telefonisch contact opnemen met de hartfalenverpleegkundige: - toename van uw gewicht met... kilo in... dagen Hartfalen dagboek In dit dagboek kunt u bijhouden wat uw gewicht is. Ook kunt u noteren wanneer u uw medicijnen heeft ingenomen. Neem dit dagboek altijd mee naar uw afspraak met de hartfalenverpleegkundige.

Nadere informatie

Durf te kiezen. Fydee Eindejaarscongres Geert van t Hullenaar Rughuis Kennis Academy

Durf te kiezen. Fydee Eindejaarscongres Geert van t Hullenaar Rughuis Kennis Academy Durf te kiezen Fydee Eindejaarscongres Geert van t Hullenaar Rughuis Kennis Academy Het Rughuis Ernstige chronische bekken-, rug-, en nekpijn Specialistische tweedelijns GGZ instelling 5 locaties State

Nadere informatie

Gezond thema: DE HUISARTS

Gezond thema: DE HUISARTS Gezond thema: DE HUISARTS 1. Wat gaan we doen? Praten over de huisarts en wat de huisarts doet. Nieuwe woorden leren over de huisarts. Het gesprek met de huisarts oefenen. 2. Wat vind ik van? Als je een-op-een

Nadere informatie

De Lastmeter. Hoeveel last heeft u van problemen, klachten en zorgen? Oncologie

De Lastmeter. Hoeveel last heeft u van problemen, klachten en zorgen? Oncologie 00 De Lastmeter Hoeveel last heeft u van problemen, klachten en zorgen? Oncologie 1 Kanker is een ziekte die uw leven ingrijpend kan verstoren. De ziekte en behandeling kunnen niet alleen lichamelijke

Nadere informatie

DOK h Stichting Deskundigheidsbevordering

DOK h Stichting Deskundigheidsbevordering Hoe gebruik je centrale sensitisatie bij de uitleg van SOLK Hoe gebruik je centrale sensitisatie bij de uitleg van SOLK Carine den Boer, huisarts, onderzoeker, kaderarts GGZ Dag van de eerste lijn 17-1-2018

Nadere informatie

Communicatie met de SOLKpatiënt

Communicatie met de SOLKpatiënt Communicatie met de SOLKpatiënt Congres SOLK, niet te verklaren? wel te behandelen! Zwolle, 0 1 Doelstellingen: In gesprek met patiënt met SOLK Aandachtspunten Valkuilen Handvatten Metaforen Workshop!

Nadere informatie

ADHD bij kinderen en jeugdigen Regionale Transmurale Afspraak

ADHD bij kinderen en jeugdigen Regionale Transmurale Afspraak ADHD bij kinderen en jeugdigen Regionale Transmurale Afspraak Doelstelling Een betere samenwerking en adequaat verwijzen bij ADHD bij kinderen en jeugdigen. Diagnostiek signalering gedragsprobleem Signalering

Nadere informatie

Samenwerking tussen huisarts en GGZ lessen voor de praktijk

Samenwerking tussen huisarts en GGZ lessen voor de praktijk Samenwerking tussen huisarts en GGZ lessen voor de praktijk Fenneke van Hasselt Samenvatting EPA patiënten zijn om diverse redenen kwetsbaar voor lichamelijke ziekten Met relatief eenvoudige oplossingen

Nadere informatie

STAPPENPLAN PIJN IN DE EERSTE LIJN

STAPPENPLAN PIJN IN DE EERSTE LIJN STAPPENPLAN PIJN IN DE EERSTE LIJN Doel Optimale behandeling van pijn in de eerste lijn. STAP 1: Screenen op pijn. Bepalen of patiënt numerieke beoordelingsschaal begrijpt: Geef een voorbeeld: - Kunt u

Nadere informatie

Wat is de oorzaak van hyperventilatie?

Wat is de oorzaak van hyperventilatie? Hyperventilatie 2 Wat is hyperventilatie? Hyperventilatie betekent overmatige ademhaling. Iemand die hyperventileert haalt te snel en te diep adem. Het lichaam reageert hierop. Dit geeft verschillende

Nadere informatie

FAQs tijdens intakes op de polikliniek kinderpsychiatrie Spreekuur: het jonge kind

FAQs tijdens intakes op de polikliniek kinderpsychiatrie Spreekuur: het jonge kind FAQs tijdens intakes op de polikliniek kinderpsychiatrie Spreekuur: het jonge kind Elemi Breetvelt, kinderpsychiater UMC Utrecht, The Netherlands University Health Network, Toronto, Canada Overzicht presentatie

Nadere informatie

Psychotherapeut en huisarts partners in gezondheidszorg 24 november 2014

Psychotherapeut en huisarts partners in gezondheidszorg 24 november 2014 Psychotherapeut en huisarts partners in gezondheidszorg 24 november 2014 De situatie in Nederland, 2000-2015 Paul Rijnders Emergis, Goes Zeeland Iets specifiek, bijvoorbeeld mosselen / mossel boot Overzicht:

Nadere informatie

Chronische bekkenpijn oorzaken en aanpak. Sanne Nooteboom, huisarts Doreth Teunissen, kaderhuisarts uro-gynaecologie

Chronische bekkenpijn oorzaken en aanpak. Sanne Nooteboom, huisarts Doreth Teunissen, kaderhuisarts uro-gynaecologie Chronische bekkenpijn oorzaken en aanpak Sanne Nooteboom, huisarts Doreth Teunissen, kaderhuisarts uro-gynaecologie Doel Deelnemers zijn in staat om: te exploreren o.a. door de belangrijkste alarmsymptomen

Nadere informatie

Praktijkondersteuner GGZ

Praktijkondersteuner GGZ Praktijkondersteuner GGZ Werken aan geestelijke gezondheid en welzijn vanuit de huisartsenpraktijk Inleiding Steeds meer huisartspraktijken in de regio hebben een praktijkondersteuner voor geestelijke

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel. Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval?

Patiënteninformatie. Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel. Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval? Patiënteninformatie Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval? Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Wat is hyperventilatie,

Nadere informatie

Angststoornissen. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over angst

Angststoornissen. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over angst ggz voor doven & slechthorenden Angststoornissen Als angst en paniek invloed hebben op het dagelijks leven Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over angst Herkent u dit? Iedereen

Nadere informatie

Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel

Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Patiënteninformatie Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval? 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Wat zijn

Nadere informatie

Palliatieve zorg in het ZGT

Palliatieve zorg in het ZGT 30 oktober 2014 Mw. Dr. I.M. Oving Internist-Oncoloog Palliatieve zorg in het ZGT Op het juiste moment en de juiste plaats Namens het palliatief consult team Palliatieve zorg, op het juiste moment en de

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.

Nadere informatie

Het project Brielle. Dr. Paul van der Velden, oncoloog Karin Bokelaar, oncologieverpleegkundige

Het project Brielle. Dr. Paul van der Velden, oncoloog Karin Bokelaar, oncologieverpleegkundige Het project Brielle Dr. Paul van der Velden, oncoloog Karin Bokelaar, oncologieverpleegkundige Aanleiding 1: Prioriteit zal worden gegeven aan de ontwikkeling van anderhalvelijnszorg waaronder verstaan

Nadere informatie

SPORTMEDISCHE VRAGENLIJST VeVa

SPORTMEDISCHE VRAGENLIJST VeVa SPORTMEDISCHE VRAGENLIJST VeVa Naam Geboortedatum Telefoonnummer E-mail Datum onderzoek Reden van onderzoek O Verplichte keuring voor O Advieskeuring omdat Bij vragen die onduidelijk zijn kunt u een vraagteken

Nadere informatie

PsyHAG is de expertgroep van kaderhuisartsen GGZ en het platform voor

PsyHAG is de expertgroep van kaderhuisartsen GGZ en het platform voor 2019-2022 PsyHAG PsyHAG is de expertgroep van kaderhuisartsen GGZ en het platform voor huisartsgeneeskundige geestelijke gezondheidszorg. Haar missie is het bevorderen van de kwaliteit van de huisartsgeneeskundige

Nadere informatie

Scholing Dementie: wees er vroeg bij!

Scholing Dementie: wees er vroeg bij! Scholing Dementie: wees er vroeg bij! Anke Pril, huisarts Mariëlle van der Putten, spec. Ouderengeneeskunde Andrew Tan, geriater Hubertine van Bree, casemanager Dementie Casus mevrouw de R. 79 jaar Gehuwd,

Nadere informatie

Psychosociale oncologische zorg. Afstemming en communicatie tussen eerste- en tweedelijn

Psychosociale oncologische zorg. Afstemming en communicatie tussen eerste- en tweedelijn Psychosociale oncologische zorg Afstemming en communicatie tussen eerste- en tweedelijn Psychosociale oncologische zorg binnen het st. Anna Ziekenhuis en de eerste lijn Input huidig procesverloop: Doorlopen

Nadere informatie

De zorg van de toekomst: gaan avatars de zorg overnemen? Prof. dr. H.P. Brunner-La Rocca, Maastricht UMC+

De zorg van de toekomst: gaan avatars de zorg overnemen? Prof. dr. H.P. Brunner-La Rocca, Maastricht UMC+ De zorg van de toekomst: gaan avatars de zorg overnemen? Prof. dr. H.P. Brunner-La Rocca, Maastricht UMC+ Disclosures Unrestricted research grants Roche Diagnostics Novartis Vifor Cardiola Advisory Boards

Nadere informatie

Welkom bij ehealth bij het Prikkelbare Darmsyndroom

Welkom bij ehealth bij het Prikkelbare Darmsyndroom Welkom bij ehealth bij het Prikkelbare Darmsyndroom Hier gaat het om u. R. Verdonk & M. Berkhof, 11 & 12 april 2019 Disclosure Vereniging Medische Staf (Disclosure slide voor sprekers op nascholingsbijeenkomsten

Nadere informatie

Monitoren van de effecten van de publiekscampagne depressie op de instroom van patiënten met psychische problemen in de huisartspraktijk

Monitoren van de effecten van de publiekscampagne depressie op de instroom van patiënten met psychische problemen in de huisartspraktijk Monitoren van de effecten van de publiekscampagne depressie op de instroom van patiënten met psychische problemen in de huisartspraktijk Derek de Beurs Mariëtte Hooiveld Het NIVEL onderzoekt de gezondheidszorg.

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting op het onderwijsmateriaal 1 Dit onderwijsmateriaal is gebaseerd op de NHG-Standaard M71 van mei 2012 Buikpijn is een veelvoorkomende klacht in de huisartsenpraktijk. Het is ook een moeilijke

Nadere informatie

Naar betere samenwerking huisartspraktijk-buurtteams: de Utrechtse Proeftuin Basiszorg Jeugd GGZ

Naar betere samenwerking huisartspraktijk-buurtteams: de Utrechtse Proeftuin Basiszorg Jeugd GGZ Naar betere samenwerking huisartspraktijk-buurtteams: de Utrechtse Proeftuin Basiszorg Jeugd GGZ Workshop Jeugd-in-Onderzoek, 13 maart 2017 Marja van Bon-Martens, Trimbos-instituut Rob Gilsing, Verwey-Jonker

Nadere informatie

dr. M.F. Cox, huisarts C.M. van der Feltz-Cornelis, psychiater-epidemioloog dr. B. Terluin, huisarts Somatisatie

dr. M.F. Cox, huisarts C.M. van der Feltz-Cornelis, psychiater-epidemioloog dr. B. Terluin, huisarts Somatisatie dr. M.F. Cox, huisarts C.M. van der Feltz-Cornelis, psychiater-epidemioloog dr. B. Terluin, huisarts Somatisatie Practicum huisartsgeneeskunde een serie voor opleiding en nascholing redactie dr. B.J.A.M.

Nadere informatie

Beperkte proactieve aanpak leidt tot ongeplande bezoeken aan de SEH bij patiënten in de palliatieve fase;

Beperkte proactieve aanpak leidt tot ongeplande bezoeken aan de SEH bij patiënten in de palliatieve fase; Beperkte proactieve aanpak leidt tot ongeplande bezoeken aan de SEH bij patiënten in de palliatieve fase; verschillen tussen de ziektegerichte en symptoomgerichte fase Ellen de Nijs, Leanne Smit, Jaap

Nadere informatie

Evaluatie module zorg voor kwetsbare ouderen

Evaluatie module zorg voor kwetsbare ouderen Evaluatie module zorg voor kwetsbare ouderen Inleiding Deze digitale vragenlijst is gezamenlijk door CZ en VGZ opgesteld en bedoeld voor huisartspraktijken die de module ouderenzorg bij CZ en/of bij VGZ

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Depressie

Online Psychologische Hulp Depressie Online Psychologische Hulp Depressie 2 Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Depressie van. Je krijgt uitleg over wat een depressie is en hoe jou kan helpen

Nadere informatie

SOLK Inleiding. Dr. E.M. van de Putte, kinderarts-sociale pediatrie. SOLK Aristo 15 maart 2016

SOLK Inleiding. Dr. E.M. van de Putte, kinderarts-sociale pediatrie. SOLK Aristo 15 maart 2016 SOLK Inleiding Dr. E.M. van de Putte, kinderarts-sociale pediatrie SOLK Aristo 15 maart 2016 Wie zitten in de zaal? jeugdarts kinderarts kinderverpleegkundige huisarts GZ-psycholoog pedagogisch medewerker

Nadere informatie

Arbeidsrevalidatie bij NAH

Arbeidsrevalidatie bij NAH Arbeidsrevalidatie bij NAH Diagnostisch traject voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel gericht op arbeid Informatie voor patiënten Quickscan NAH Werknemers met niet-aangeboren hersenletsel, die (dreigen)

Nadere informatie

Subarachnoidale bloedingen onderzoek in UMCU. G.J.E. Rinkel Hoogleraar en hoofd Neurologie afdeling Neurologie & Neurochirurgie

Subarachnoidale bloedingen onderzoek in UMCU. G.J.E. Rinkel Hoogleraar en hoofd Neurologie afdeling Neurologie & Neurochirurgie Subarachnoidale bloedingen onderzoek in UMCU G.J.E. Rinkel Hoogleraar en hoofd Neurologie afdeling Neurologie & Neurochirurgie Belangenverstrengeling Geen subsidies of betalingen van bedrijven Gezondheidsonderzoek

Nadere informatie

Kernpunten Voorhangbrief POH-GGZ en Generalistische Basis GGZ 17 mei 2013

Kernpunten Voorhangbrief POH-GGZ en Generalistische Basis GGZ 17 mei 2013 Kernpunten Voorhangbrief POH-GGZ en Generalistische Basis GGZ 17 mei 2013 Brief van Minister Edith Schippers (VWS) aan de Tweede Kamer met voorstel voor een fundamentele verandering van de organisatie

Nadere informatie

Patiënten met SOLK hebben baat bij een begripvolle huisarts

Patiënten met SOLK hebben baat bij een begripvolle huisarts 12 Het schort nog wel eens aan heldere uitleg... Patiënten met SOLK hebben baat bij een begripvolle huisarts Tekst: Renso van Nuland Beeld: Fred Dokter Tijdens zijn huisartsopleiding kwam Tim olde Hartman

Nadere informatie