Diagnostiek en behandeling van vrouwen met chronisch buikpijn

Transcriptie

1 Diagnostiek en behandeling van vrouwen met chronisch buikpijn NIETS AAN TE DOEN Aart Beekman, klinisch psycholoogpsychotherapeut Charlotte Tuijnman, GZ-psycholoog i.o. Philomeen Weijenborg, gynaecoloog VGCT Congres Vrijdag 18 november 2011 Polikliniek Psychosomatische Gynaecologie en Seksuologie LUMC

2 Inhoud Introductie Voorstellen Diagnostiek/Behandeling Casus: knelpunten en valkuilen Discussie/vragen

3 Chronisch buikpijn team Gynaecoloog, fysiotherapeut, diëtist en psycholoog Diagnostisch traject Eenmaal per maand: bespreking (huisarts uitgenodigd) Vervolgafspraak met gynaecoloog: advies Peters, 1999

4 Wat is jullie werksetting Herkenbaarheid problematiek

5 Casus: Aanmelding GGZ Aanmelding via huisarts op advies van bedrijfsarts Vrouw, 32 jaar, ongehuwd samenwonend Piekeren, slecht slapen, concentratie problemen, geïrriteerd, vermoeidheid, verminderde eetlust In ziektewet sinds 3 maanden vanwege aanhoudende en in ernst toenemende buikpijnklachten Seksueel misbruik van 12 e - 14 e jaar

6 Casus: intake GGZ Het gaat niet meer Door de buikpijn en onregelmatig bloedverlies in de ziektewet Slaapproblemen, piekeren Seksuele en relatie problemen Niet eens met verwijzing: vraagt zich af wat ze hier (bij een psycholoog) doet: Ik word niet serieus genomen door de (huis)arts. Had meer onderzoek verwacht en eventuele behandeling ( desnoods baarmoeder eruit )

7 Psychologische diagnostiek Casus: intake GGZ

8 Wat is/zijn de mogelijke diagnose(s)?

9 Somatisatie stoornis Conversie Post traumatische stress stoornis Persoonlijkheidsproblematiek Gynaecologisch probleem Depressieve stoornis Burnout IBS Relatieproblemen Chronisch (buik)pijn

10 Wat is de volgende stap/ zijn de stappen? Medisch traject? Psychologisch traject?

11 Ovarium cyste Chronisch buikpijn IBS Bekkenpijnsyndroom Myoom/vlees boom Adhesies/ verkleving Fibromyalgie Buitenbaarmoederlijke zwangerschap Baarmoederhals kanker

12 Pijn Acute pijn: een onplezierige sensorische ervaring die in verband staat met feitelijke weefselbeschadiging Chronische pijn: een onplezierige sensorische en emotionele ervaring die in verband staat met feitelijke of mogelijke weefselschade of die beschreven wordt in termen van deze schade. (IASP)

13 Chronisch buikpijn 6 (3) maanden klachten van pijn in de onderbuik, niet alleen aan cyclus (dysmenorroe) of seksuele activiteit (dyspareunie)gebonden, (nog) geen oorzaak gevonden Wessely, 1999; Williams, 2004

14 Laparoscopie bij CBP

15 Onderzoek (Laparoscopie) bij CBP 61 % afwijkingen versus 40% geen afwijkingen bij CBP 30% afwijkingen bij geen pijn Endometriose, adhesies, myomen, cysten Relatie (mate van) pijn vs bevindingen = onduidelijk Steege 1991, Howard 1993

16 Behandeling: effect op pijn (Cochrane, 2005) Hormonaal Medicamenteus (antidepressiva) Chirurgisch (adhesiolysis) Fysiotherapie Psychologische facetten (bv geruststelling) Conclusie: Geen uitspraak over welke behandeling effectief is

17 Niks aan te doen Geen somatische verklaring gevonden Het is een chronisch pijnprobleem

18 Welke valkuilen?

19 Valkuilen (patiënte) Patiënte ontevreden over arts, vraagt om/zoekt een ander (medische consumptie) Patiënte voelt zich niet serieus genomen: het zal wel weer tussen mijn oren zitten Patiënte is wantrouwend t.a.v. behandelaars: ze spelen onder een hoedje Kans op drop out bij GGZ Toename angst..

20 Valkuilen (behandelaar) Wordt uitgespeeld Raakt geïrriteerd (..bloed onder je nagels ) Eens met patiënte: ondersteunt verder medisch onderzoek (second opinion) Machteloosheid..

21 Psychologische factoren bij CBP Angst en depressie buik verklaard = buik onverklaard = chronische pijn > geen pijn Onverklaarde klachten & ziekte angst buik onverklaard > verklaard > geen pijn Geweld verklaard = onverklaard=chronische pijn > geen pijn McGowan, 1988

22 Psychologisch traject Nadere psychodiagnostiek casus: Geen aanwijzingen voor PTSS (ZIL=28) Geen aanwijzingen voor depressie (BDI=16) SCL-90 verhoogd: 190 Pijn coping en cognitie vragenlijst (PCCL): Zeer hoog op externe pijncoping en catastroferen Indicatiestelling cq beleid? Behandeling

23 Contact opnemen met specialist? Voor- en nadelen?

24 Voordelen contact met arts (voor behandelaar) Informeren over en weer (vertrouwen neemt toe) op een lijn Erkenning complexe problematiek Afspraken over Pijn medicatie Controle afspraken bij medicus Afspraken maken wat te doen bij verandering/toename van klachten (voorkomen opname/ehbo) Taakafbakening Korte lijnen tussen behandelaar en specialist

25 Voordelen contact met arts ( voor patiënte) Duidelijk eenduidig beleid Voelt zich serieus genomen Erkenning complexe problematiek Afspraken over Pijn medicatie Controle afspraken medisch Wat te doen bij verandering/toename van klachten Taakafbakening Korte lijnen tussen behandelaar en specialist

26 Nadeel (behandelaar) Kost tijd en energie (niet declareerbaar)

27 ER IS IETS TE DOEN

28 Chronisch buikpijn team Diagnostisch traject volgens het Gevolgenmodel

29 Gevolgen model Lichamelijke klacht Ideeën over de klacht Coping cognitieve - emotionele gevolgen gedragsmatige gevolgen lichamelijke gevolgen sociale gevolgen Speckens, 1995

30 CBP 16 jaar Idee Er is iets mis met de baarmoeder.. moet eruit cognitieve/ emotionele gevolgen piekeren angst voor kanker somber kort lontje schuldgevoel afzonderen gedragsmatige gevolgen Minder/niet kunnen bewegen Beperkt tav werk en huishouden hulp moeten vragen rust moeten nemen inslaap problemen lichamelijke gevolgen Buikpijn, trekkend litteken spierpijn hoofdpijn dyspareunie afname aandacht concentratie vermoeidheid gewichtstoename Pijn med. afhankelijk sociale gevolgen isolement Rolverlies als moeder, collega, echtgenoot niet serieus genomen worden uitjes moeten afzeggen

31 Leiden onderzoek