Communicatie met de SOLKpatiënt

Transcriptie

1 Communicatie met de SOLKpatiënt Congres SOLK, niet te verklaren? wel te behandelen! Zwolle, 0 1

2 Doelstellingen: In gesprek met patiënt met SOLK Aandachtspunten Valkuilen Handvatten Metaforen Workshop! In gesprek met de patiënt met SOLK Filmpje YouTube - Draadstaal -Terminaal of niet_ flv 2

3 Communicatie over SOLK Vraag eerst de klacht uit Bevestig dat de klacht reëel is Doorvragen zonder interpretatie Beschrijf onderzoeksbevindingen in positieve termen Ik hoor een normaal ademgeruis De laboratoriumuitslagen zijn goed Noem klachten niet psychisch Maak wisselwerking soma en psyche aannemelijk Verklaringsmodellen Metaforen 3

4 Kapstok bij anamnese en inschatting ernst S = Somatisch: klacht C = Cognitief: wat denk je? E = Emotioneel: wat voel je? G = Gedrag: wat doe je? S = Sociaal: reactie/ gevolgen omgeving? Metaforen Zenuwstelsel intact, maar te scherp afgesteld als auto-alarm dat op kat reageert Lichaam als computer: hardware intact maar software doet het niet goed Lichaam als oververhitte motor: tegelijkertijd rem en gaspedaal, daardoor controleverlies Langdurig teveel uitgegeven (geld, energie), daardoor schuld. Oplossing: langdurig heel weinig uitgeven en blijvend aanpassen uitgavenniveau 4

5 Valkuilen bij SOLK: Behandelaar dringt te snel eigen verklaringsmodel op aan patiënt Behandelaar gaat te snel op 2e spoor Onzekerheid behandelaar> teveel aanvullend onderzoek> iatrogene schade Gevaar voor arts-patiënt relatie (gebrek aan vertrouwen) Iatrogeen bekrachtigen van de somatische fixatie Effectief geruststellen Timing: eerst erkenning bezorgdheid patiënt Dan onderzoek Duidelijke conclusies Benoem ervaring met deze problematiek Benoem in grote bewoordingen de ongerustheid van patiënt Indien herhaalde geruststelling niet helpt, stoppen en uitleggen waarom! 5

6 Benodigde vaardigheden: Aktief luisteren (doorvragen, serieus nemen, erkenning) Gevoelsreflecties Samenvatten Timing (niet sneller lopen dan de patiënt) Voorwaarde: vertrouwen! Duidelijke boodschap durven geven Klanten, shoppers en klagers Is het ooit wel eens minder erg? Klanten Benoemen behandelmogelijkheden Concrete afspraken c.q. verwijzing Shoppers Psycho-educatie Benoemen behandelmogelijkheden Afwachten of ze terugkomen voor concrete afspraken 6

7 Chronische klagers Begrenzen consultfrequentie Begrenzen invasieve diagnostiek en behandeling Begrenzen middelengebruik Begrenzen iatrogene schade Begrenzen kosten 7

8 Oefening 1 Anamnese uitdiepen, doorvragen klachten Opdracht Vraag enkele minuten actief door over de klachten Valkuilen Bij veel klachten neiging tot inperken of bagatelliseren Snel komen met eigen interpretatie Tips Laat de klacht concretiseren, vraag naar details Vat zowel de klachten als de cognities en emoties van de patiënt samen Vat samen zonder af te zwakken Opdracht Oefening 2 Samenvatten bevindingen Vat bevindingen anamnese/lichamelijk onderzoek samen Valkuilen Zeggen dat je niets gevonden hebt Niets somatisch betekent dus psychisch Bagatelliseren van de ernst van de klacht Tips Benadruk dat klacht reëel is Benoem normale bevindingen in positieve termen Vermijd termen die als ziektelabel gezien kunnen worden Leg nog geen link loop niet voor de patiënt uit 8

9 Oefening 3 Effectief geruststellen Opdracht Patiënt geruststellen over betekenis klachten Als herhaald geruststellen niet helpt, expliciet stoppen Valkuilen Te snel geruststellen voordat patiënt verhaal heeft afgemaakt Geruststellen door te bagatelliseren Blijven doorgaan met geruststellen Tips Timing: eerst luisteren, dan onderzoek, dan geruststellen Geef ongerustheid patiënt versterkt weer Richt geruststelling specifiek op punt van ongerustheid patiënt Gebruik evt. metaforen Behandeling SOLK - basisprincipes Erkenning klachten Gezamenlijke probleemdefinitie Bespreken soma, psyche, psychosomatiek Cave eigen dichotoom denken! Richten op hanteerbaarheid, niet op genezing Multidisciplinair Integratie lichaamsgerichte en verbale technieken 9

10 Bronnen NHG-standaard 2013 Multidisciplinaire richtlijn Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) en somatoforme stoornissen 2010 Handboek somatisatie 2008 Somatoform Disorders in General Practice, De Waal et al, British Journal of Psychiatry 2004 Hasenbring 2001 Vragen? 10

11 Da tu m Welke klachten en hoe erg? Activiteiten Gedachten over de klachten Di W o Rugpijn hele dag Behoorlijk veel pijn in rug en billen Met hinder toch gereden, niet in- en uitgeladen Me ziek gemeld, thuis rondgehangen Ben het zat om steeds pijn te hebben Niks gedaan en toch veel pijn, er moet dus echt wat in die rug mis zitten Do Erg moe, rug zeurt Uitgeslapen, helpt niets, rotdag Ik wordt moe en ellendig van mijn klachten Vr Erge pijn in rug en bovenbenen Met John gevist, filmafspraak afgezegd John gaf adres van goede neurochirurg, iets voor mij? Za Ging wel Met de kinderen gezwommen, eigenlijk best lekker Zo Stijve Weinig gedaan, veel TV pijnlijke rug Ma Weinig last Weer gaan werken, met veel geloop, met Mickey gevoetbald 11