Onverklaarde klachten (SOLK)
|
|
- Anna Hendrickx
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Onverklaarde klachten (SOLK) de rol van de huisarts de rol van de patiënt de rol van het consult Peter Lucassen Tim olde Hartman
2 De rol van de dokter
3 Wat zat er in ons hoofd? Onverklaarde klachten hebben vaak een psychosociale oorzaak Patiënten ontkennen psychosociale achtergronden van hun klachten Patiënten vragen vaak onnodig om medisch ingrijpen Onnodig onderzoek en verwijzen is schadelijk
4 Het wetenschappelijk onderzoek In het hoofd van de dokter: Psychologische stress Geen inzicht Niet het echte probleem Huisarts heeft scepsis Discongruentie tussen pijn en werkelijke last Patiënten oefenen druk uit SOLK is het terrein van de huisarts
5 Kortom De dokter wil wel maar kan niet, want de patiënt ziet het niet!
6 De rol van de patiënt
7 Het wetenschappelijk onderzoek In het hoofd van de patiënt: Negatief beoordeeld Klachten gezien als psychisch Patiënten voelen scepsis Dokters verwerpen echtheid (het is psychisch) Patiënt is ontevreden Patiënt heeft grotere expertise
8 Het wetenschappelijk onderzoek In het hoofd van de patiënt: Patiënten met onverklaarde klachten willen: 1. Uitleg 2. Betrokkenheid 3. Serieus genomen woren 4. Een naam voor de klachten 5. Meer tijd dan de huisarts geeft 6. Niet altijd problemen bespreken
9 Kortom De patiënt wil vaak wel maar kan niet, want de dokter ziet het niet!
10 De rol van het consult Wat gebeurt er nu werkelijk in de consulten?
11 Wat gebeurt er in de consulten over SOLK? Dokters Exploreren klachten, opvattingen, verwachtingen en gevoelens minder goed Stellen alle soorten somatische interventies vaker voor dan patiënten Geven vaak gelijktijdig somatische en psychosociale verklaringen Tonen zelden empathie
12 Wat gebeurt er in de consulten over SOLK? Patiënten Zoeken niet méér somatiek dan patiënten met verklaarde klachten Zoeken wel meer emotionele ondersteuning Geven vaak psychosociale hints (> 95%!!) Vragen niet vaker uitleg of geruststelling Zijn wel bezorgder of de dokter hen wel serieus neemt
13 Wat gebeurt er in de consulten over langdurige SOLK? Consulten Patiënten noemen vaak meerdere klachten, kris-kras door het consult Huisartsen geven patiënten veel ruimte Huisartsen structureren nauwelijks (agenda-setting, samenvatten, exploratie) Huisartsen houden zich weinig bezig met de hulpvraag (RFE)
14 De stelling dat vooral patiënten de oorzaak zijn van de hoge medische consumptie klopt niet! De stelling dat de meeste patiënten psychosociale oorzaken ontkennen klopt niet! en dus
15 Hebben dokters een belangrijk aandeel in het in beloop van onverklaarde lichamelijke klachten Moet de aandacht gericht worden op consultvoering (arts-patiënt communicatie) Moet de aandacht gericht worden op het opbouwen van een therapeutische arts-patiënt relatie
16 Het belang van communicatie
17 Effect van communicatie op outcome (SOLK) Negative consultation Positive consultation Treatment (placebo) 42% got better 64% got better No treatment (no prescrip.) 36% got better 64% got better Thomas et al. BMJ 1987;294:1200-2
18 Het belang van de arts-patiënt relatie
19 Effect van arts-patiënt relatie op outcome (depressie) CLINICAL COMPETENCE Follows guideline Good RELATIONSHIP OUTCOME Good Poor Poor Does not follow guideline Good Poor Poor Poor Van Os al. J.Affect.Disord 2005;84:43-51
20 Uitleg
21 Uitleg Wees je ervan bewust welke woorden je gebruikt Gebruik positieve formuleringen 63% versus 29% (p < 0,01) is genezen na 2 weken Thomas et al. BMJ 1987;294:1200-2
22 Uitleg Wees je ervan bewust welke woorden je gebruikt Gebruik positieve formuleringen Vertel wat de patiënt wel heeft en gebruik hiervoor een taal die dicht bij de klacht ligt, een verklaring die somatisch is
23 Voorbeelden van taalgebruik Gebruik metaforen die aansluiten op de via de SCEGS verzamelde informatie (rugzak, filter, lift) Gebruik bekende somatische mechanismen (somato-sensorische amplificatie, sensitisatie, HPA-as, autonoom zenuwstelsel) Gebruik vicieuze cirkels Er is geen evidentie over wat wanneer het best werkt
24 Voorbeelden van somatische mechanismen Somatosensory amplification Focussen op lichaam geeft meer klachten vb. gebroken been en verliefd, spierpijn na gewonnen wedstrijd Sensitisatie Door eerdere ervaringen van een stimulus wordt je gevoeliger voor deze stimulus (b.v. pijn) Benigne sensaties worden sterker gevoeld Hypofyse/bijnier-as Klachten activatie zenuwstelsel stresssysteem adrenaline lichamelijke symptomen Autonoom zenuwstelsel Activatie van het autonoom zenuwstelsel geeft symptomen vb. blozen Van Ravenzwaaij et al. MHFM 2010 in press.
25 Vicieuze cirkel bij hartkloppingen hartkloppingen voelen meer angst angst: er is iets mis meer aandacht naar binnen
26 Vicieuze cirkel bij rugklachten rugpijn voelen spieren minder belastbaar angst: er is iets mis gedachte: bewegen is slecht
27 Patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten Uitdagende patiënten in de dagelijkse praktijk!
3-2-2014. DAG van de EersteLijn VOORSTELLEN. Disclosure belangen sprekers. Wie zijn jullie? Waarom SOLK? Leerdoelen SOLK, HOE MAAK JE HET WEER LEUK
DAG van de EersteLijn SOLK, HOE MAAK JE HET WEER LEUK VOORSTELLEN Disclosure belangen sprekers Wie zijn jullie? (potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieSOLK. Mindset Het SOLK consult Wat zit er nu in mijn hoofd. Dr. Tim olde Hartman
SOLK Mindset Het SOLK consult Wat zit er nu in mijn hoofd Dr. Tim olde Hartman MINDSET Bewegen Bewegen en mortaliteit 3 cross-sectional surveys patiënten overleden follow-up NHIS: 1990 40.760 11.088 (27.2%)
Nadere informatieSamenwerken bij SOLK: samen sterk! Erik te Biesebeke, POH GGZ Nikki Makkes, Kaderhuisarts GGZ S9ch9ng Volte 2017
Samenwerken bij SOLK: samen sterk! Erik te Biesebeke, POH GGZ Nikki Makkes, Kaderhuisarts GGZ S9ch9ng Volte 2017 Programma Introduc)e Defini)es, hoe zat het ook weer? Onze vooroordelen, wetenschappelijk
Nadere informatieSomatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn
Nadere informatieLet s talk. Trea Broersma psychiater
Let s talk about SOLK Trea Broersma psychiater SOLK??? Let s talk about..solk SOLK in de huisartsenpraktijk Lichamelijke klachten zonder somatische oorzaak SOLK en somatisatie Problemen bij SOLK en somatisatie
Nadere informatieDOK h Stichting Deskundigheidsbevordering
Hoe gebruik je centrale sensitisatie bij de uitleg van SOLK Hoe gebruik je centrale sensitisatie bij de uitleg van SOLK Carine den Boer, huisarts, onderzoeker, kaderarts GGZ Dag van de eerste lijn 17-1-2018
Nadere informatieInhoud. H.E. van der Horst. T.C. olde Hartman en P.L.B.J. Lucassen. A.H. Blankenstein. H. Woutersen-Koch
VII 1 Inleiding SOLK in de huisartsenpraktijk: begrippen en epidemiologie... 1 H.E. van der Horst 1.1 Wat is SOLK?... 2 1.2 Andere (veel)gebruikte termen.... 3 1.3 Relatie tussen SOLK en somatisatie....
Nadere informatieInterculturele Communicatie Migranten en SOLK Migra. 29 september 2016, Utrecht Jan Wuister, huisarts Laila Bouakka, trainer
Interculturele Communicatie Migranten en SOLK Migra 29 september 2016, Utrecht Jan Wuister, huisarts Laila Bouakka, trainer Programma anamnese uitleg beleid Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen
Nadere informatieOnverklaarde lichamelijke klachten
Tim olde Hartman, Hiske van Ravesteijn, Peter Lucassen Onverklaarde lichamelijke klachten Samenvatting Olde Hartman TC, Van Ravesteijn H, Lucassen P. Onverklaarde lichamelijke klachten. Huisarts Wet 2012;55(7):301-5.
Nadere informatieOnverklaarde klachten: een houdbaar concept? Guus Eeckhout Polikliniek Onverklaarde Klachten Afdeling Ziekenhuispsychiatrie VUmc
Onverklaarde klachten: een houdbaar concept? Guus Eeckhout Polikliniek Onverklaarde Klachten Afdeling Ziekenhuispsychiatrie VUmc Netwerk OLK (NOLK) Conceptrichtlijn 2009: Somatisch Onvoldoende verklaarde
Nadere informatiePatiënten met SOLK hebben baat bij een begripvolle huisarts
12 Het schort nog wel eens aan heldere uitleg... Patiënten met SOLK hebben baat bij een begripvolle huisarts Tekst: Renso van Nuland Beeld: Fred Dokter Tijdens zijn huisartsopleiding kwam Tim olde Hartman
Nadere informatiehuisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde
huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde Dokter, hoe moet ik nu toch verder met die pijn? Pijnrevalidatie in de eerste lijn Henriëtte van der Horst, huisarts Hoofd afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde
Nadere informatieNaar een Landelijk Opleidingsplan Huisartsgeneeskunde
Naar een Landelijk Opleidingsplan Huisartsgeneeskunde Zorg voor patiënten met Somatisch Onvoldoende Verklaarde Lichamelijke Klachten ( SOLK ) Colofon Expertgroep Zorg voor patiënten met Somatisch Onvoldoende
Nadere informatieOnverklaard maakt onbemind
Onverklaard maakt onbemind 6 december 2012 Henriëtte van der Horst Dit komt aan de orde Wat is SOLK Werkwijze huisartsen LO?K-spreekuur Effectieve interventies/ lopend onderzoek Vragen en discussie 2 Wat
Nadere informatieOmgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten. Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest
Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest Van DSM IV naar DSM 5 DSM IV - somatisatie stoornis, - somatoforme
Nadere informatiehuisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde SOLK: hoe leg ik het de patiënt uit? Nettie Blankenstein, huisarts
huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde SOLK: hoe leg ik het de patiënt uit? Nettie Blankenstein, huisarts Disclosure mogelijke belangenverstrengeling A.H. Blankenstein Ik heb geen financiële belangen
Nadere informatiePluis / niet-pluis? Veilig hulpverlenen vanuit het perspectief van de huisarts. Rob van Valderen Antonissen, huisarts
Pluis / niet-pluis? Veilig hulpverlenen vanuit het perspectief van de huisarts Rob van Valderen Antonissen, huisarts Wie ben ik? Echtgenoot en vader van 3 kinderen 10 jaar arts 6 jaar huisarts Sinds 2013
Nadere informatieHandleiding bouwstenen zorgpaden basis ggz
Handleiding bouwstenen zorgpaden basis ggz 3. Zorgpad Signaleren en Screenen Handleiding bouwstenen zorgpaden 2012-12 27 Signaleren en screenen van psychische klachten Inleiding 29 1. Signaleren en screenen
Nadere informatieMoe en ni goe Kijk eens alles na in mijn bloed! Lenie Jacobs Zo 13/4/2014
Moe en ni goe Kijk eens alles na in mijn bloed! Lenie Jacobs Zo 13/4/2014 Casuïstiek adm: Marie, 35 jaar Beroep: Hoofdverantwoordelijke verkoop Gezin: Echtgenoot huisarts 3 kinderen, (1 ADHD) Hobby: 1x
Nadere informatieSomatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Dokter, ik ben zo moe. Vermoeidheid Hoofdpijn Buikklachten
Nadere informatieDokter ik wil hogerop Transmurale afspraken over patiënten met SOLK
Dokter ik wil hogerop Transmurale afspraken over patiënten met SOLK Ilona Statius Muller en Willem Blok Huisartsensymposium januari 2016 Doel: Hoe werken huisarts en specialist samen aan behandeling solk?
Nadere informatie3 De G van Gebeurtenis 45 1 Verschillende soorten Gebeurtenissen 45 2 Keuze van te analyseren Gebeurtenissen: ernst en chronologie van de klacht 47
Voorwoord 9 Inleiding 11 1 Het G-schema 13 1 Het 4G-schema 13 2 Het 5G-schema: de functieanalyse 18 3 Het 5G-schema, SCEGS-model en Gevolgenmodel: overeenkomsten en verschillen 21 4 Het G-schema in het
Nadere informatiehoofdstuk 1 doelstellingen hoofdstuk 2 diagnosen
Dit proefschrift gaat over moeheid bij mensen die dit als belangrijkste klacht presenteren tijdens een bezoek aan de huisarts. In hoofdstuk 1 wordt het onderwerp moeheid in de huisartspraktijk kort geïntroduceerd,
Nadere informatieAnalyse van de inzet van de POH-GGZ in de huisartsenpraktijk over de periode
Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Beurs, D. de, Magnée, T., Bakker, D. de, Verhaak, P. Analyse van de inzet van de POH-GGZ in de huisartsenpraktijk over
Nadere informatieAngst en depressie in de huisartspraktijk: signaleren van risicogroepen. Peter F M Verhaak NIVEL
Angst en depressie in de huisartspraktijk: signaleren van risicogroepen Peter F M Verhaak NIVEL 12-maands prevalentie stemmings-, angst- en middelenstoornis 250 200 N/1000 patiënten 150 100 50 Depressie
Nadere informatieHoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4
Samenvatting SAMENVATTING 189 Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis die een hoge ziektelast veroorzaakt voor zowel de samenleving als het individu. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
Nadere informatieSAMENVATTING. Samenvatting
SAMENVATTING Het onderwerp van dit proefschrift betreft somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) in de huisartsenpraktijk. We spreken van SOLK als de lichamelijke klachten langer dan
Nadere informatieHet gevolgenmodel. SOLK Carolien Kruyff, GZ-psycholoog Praktijk Kruyff, Den Haag
Het gevolgenmodel Behandeling van kinderen en jongeren met Somatisch On-(voldoende) verklaarde Lichamelijke Klachten: SOLK Carolien Kruyff, GZ-psycholoog Praktijk Kruyff, Den Haag 6 november 2014 Lichamelijke
Nadere informatie1 Inleiding Een eenvoudig voorbeeld Een complex voorbeeld 19. Deel I Klachtenbeelden Pijn 24
Inhoud 1 Inleiding 17 1.1 Een eenvoudig voorbeeld 18 1.2 Een complex voorbeeld 19 Deel I Klachtenbeelden 23 2 Pijn 24 2.1 Chronische lage rugpijn 24 2.1.1 Kliniek 24 2.1.2 Psychosociale factoren 25 2.1.3
Nadere informatieSamen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog,
Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog, Deventer Ziekenhuis Ingeborg Visser, GZ-psycholoog i.o. tot
Nadere informatieHet lichaam in beeld
Het lichaam in beeld migranten/vluchtelingen met lichamelijke klachten in de psychiatrie Koos Bartels Zulfiye Cam 15 maart 2016 Programma Kennismaking Theoretische achtergronden Casus Zwarte Zee Gespreksoefening
Nadere informatieEducatie bij chronische pijn, een systematische aanpak met een model van gevolgen en beïnvloedende factoren.
Educatie bij chronische pijn, een systematische aanpak met een model van gevolgen en beïnvloedende factoren. Carla Palmen, psychosomatisch fysiotherapeut Adelante Zorgroep, Volwassenen, Afd. pijn, Hoensbroek
Nadere informatieOntmedicalisering. Gezondheid voor iedereen
* Ontmedicalisering Gezondheid voor iedereen Keuze voor de huisartsgeneeskunde: voor continuïteit voor persoonlijke zorg voor integrale zorg Maar ook: voor het gezonde WHO definitie gezondheid (1948) Een
Nadere informatieWorkshop ziekte-specifiek programma: chronische pijn. Ronde 1 en 2 Linda de Vries-Rijkuiter Ronde 3 en 4 Linda de Vries-Rijkuiter en John Voorham
Ronde 1 en 2 Linda de Vries-Rijkuiter Ronde 3 en 4 Linda de Vries-Rijkuiter en John Voorham Programma Introductie Kennisoverdracht Casus Oefening met casus Smaakmaker Discussie/vragen Workshop ziekte-specifiek
Nadere informatieThemabijeenkomst CCUVN 14 september 2017 Vermoeidheid en pijn bij IBD
Themabijeenkomst CCUVN 14 september 2017 Vermoeidheid en pijn bij IBD Vermoeidheid en pijn bij IBD Behandelmogelijkheden Medische Psychologie Hanneke Robben Klinisch Psycholoog-Psychotherapeut IBD en vermoeidheid/pijn
Nadere informatieInformatie over de lastmeter
Longgeneeskunde Informatie over de lastmeter www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud De lastmeter... 3 Waar kunt u terecht?... 4 Overzicht diverse hulpverleners binnen het ziekenhuis... 5 Vragen... 7 Contactgegevens...
Nadere informatieSomatoforme stoornissen - diagnostiek en behandelprincipes -
sen - diagnostiek en behandelprincipes - 1988 1994 Interne Geneeskunde Polikliniek Bert van Hemert psychiater epidemioloog 1998 2006 Huisartspraktijk 25 september 2007 Nascholing Opleidingscluster Psychiatrie
Nadere informatieThe etiology of functional somatic symptoms in adolescents Janssens, Karin
The etiology of functional somatic symptoms in adolescents Janssens, Karin IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieCommunicatie met de SOLKpatiënt
Communicatie met de SOLKpatiënt Congres SOLK, niet te verklaren? wel te behandelen! Zwolle, 0 1 Doelstellingen: In gesprek met patiënt met SOLK Aandachtspunten Valkuilen Handvatten Metaforen Workshop!
Nadere informatiePsychische klachten als co-morbiditeit bij diabetes
Psychische klachten als co-morbiditeit bij diabetes Pearson Plein is een initiatief van Pearson. Pearson heeft jarenlange ervaring als educatieve uitgever van wetenschappelijk onderbouwde psychologische
Nadere informatieOnverklaard maakt onbemind. 8 februari 2011 Utrecht
Psychiatrisch Consultatieve Dienst SLAZ/VUmc Onverklaard maakt onbemind Prof.dr.Adriaan Honig 8 februari 2011 Utrecht Onverklaard maakt onbemind AGENDA Wat verstaan we onder somatisch onvoldoende verklaarde
Nadere informatieHoe ontstaat SOLK; verklarende mechanismen
9 Hoe ontstaat SOLK; verklarende mechanismen T.C. olde Hartman en P.L.B.J. Lucassen Samenvatting Een hoofdstuk over de verklarende mechanismen voor onverklaarde klachten (SOLK) lijkt een contradictio in
Nadere informatieHandreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek bij diabetes
Handreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek bij diabetes September 2017 Handreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek tgv diabetes 1 Vooraf Patiënten met diabetes kampen met veel
Nadere informatieMindfulness voor onverklaarde lichamelijke klachten. Anne Speckens Hoogleraar Psychiatrie
Mindfulness voor onverklaarde lichamelijke klachten Anne Speckens Hoogleraar Psychiatrie From: Meditation Programs for Psychological Stress and Well-being: A Systematic Review and Meta-analysis JAMA Intern
Nadere informatieHandreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek bij diabetes
Handreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek bij diabetes December 2017 Handreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek tgv diabetes 1 Vooraf Patiënten met diabetes kampen met veel meer
Nadere informatieNVAB-richtlijn blijkt effectief
NVAB-richtlijn blijkt effectief Nieuwenhuijsen onderzocht de kwaliteit van de sociaal-medische begeleiding door bedrijfsartsen van werknemers die verzuimen vanwege overspannenheid, burn-out, depressies
Nadere informatieSummary & Samenvatting. Samenvatting
Samenvatting De meeste studies na rampen richten zich op de psychische problemen van getroffenen zoals post-traumatische stress stoornis (PTSS), depressie en angst. Naast deze gezondheidsgevolgen van psychische
Nadere informatieSamenvatting. (summary in Dutch)
(summary in Dutch) 193 Introductie Het medisch consult - waarin een huisarts en een patiënt met elkaar in gesprek gaan over ervaren gezondheidsproblemen, mogelijke diagnoses, en behandelingen - heeft een
Nadere informatieAngst, Depressie en Acculturatie. Koen Beirens Johnny R. J. Fontaine
Angst, Depressie en Acculturatie Koen Beirens Johnny R. J. Fontaine 1 2 Uitgangspunt Wederkerende observatie: immigranten rapporteren meer angst en depressie en scoren algemeen hoger op psychopathologie-instrumenten
Nadere informatiePositieve Psychologie Interventies
Positieve Psychologie Interventies PPI bij patiënten met bipolaire stoornis in de euthyme fase Melissa Chrispijn AIOS psychiatrie KenBiS Klinisch Wetenschappelijke Vergadering 16 december 2016 Inhoud Achtergrond
Nadere informatieOmgaan met somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK)
Patiënteninformatie Omgaan met somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) rkz.nl Voor wie Deze groep is bedoeld voor mensen die kampen met somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke
Nadere informatieDiagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ
Diagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ Dr. Martina Bühring psychiater / medisch manager Altrecht Psychosomatiek Inhoud lezing Luisteren naar de patiënt,
Nadere informatieWhitepaper Psychosomatiek. Sanien de Groot-Likkel. Algemeen fysiotherapeut & Psychosomatisch fysiotherapeut
Whitepaper Psychosomatiek Sanien de Groot-Likkel Algemeen fysiotherapeut & Psychosomatisch fysiotherapeut Inhoud Wat zijn psychosomatische klachten? Hoe ontstaan psychosomatische klachten? Wat doet een
Nadere informatieGGz in de huisartsenpraktijk. Christina Van der Feltz-Cornelis Symposium: Huisarts en POH GGz: samen sterker! Nieuwegein 22 januari 2015
GGz in de huisartsenpraktijk Christina Van der Feltz-Cornelis Symposium: Huisarts en POH GGz: samen sterker! Nieuwegein 22 januari 2015 MODEL BASISGGZ Model BasisGGz-Generalistische GGz-Specialistische
Nadere informatieJos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Hartstichting j.v.erp@hartstichting.nl. Stress en hart- en vaatziekten
Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Hartstichting j.v.erp@hartstichting.nl Stress en hart- en vaatziekten Indeling Het stressmechanisme Psychologische stress Stress en het ontstaan
Nadere informatiePsychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct
Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Kate Sitnikova 8 november 2018 Amsterdam UMC Locatie VUmc Afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde Sheet
Nadere informatieUniversity of Groningen. Living with Rheumatoid Arthritis Benka, Jozef
University of Groningen Living with Rheumatoid Arthritis Benka, Jozef IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the
Nadere informatiePatiënten ervaren minder pijn met pijneducatieprogramma
26 Verklaring voor chronische pijnaandoeningen Patiënten ervaren minder pijn met pijneducatieprogramma Tekst: Sanne van der Poel Voor mensen met chronische pijnklachten is het vaak lastig en frustrerend
Nadere informatieANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger
ANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger In elk mens schuilt een potentiële moordenaar! Wat als zij straks het schelmes neemt? ANGSTEN OVERWINNEN
Nadere informatieDe pijn de baas! PhilomeenT M Weijenborg MD PhD, Gynaecoloog LUMC. 20 januari 2018
De pijn de baas! PhilomeenT M Weijenborg MD PhD, Gynaecoloog LUMC Disclosurebelangen spreker Ervaringsdeskundigen Onderwerpen Langdurige ofwel chronische (buik)pijn(cbp) centraal Feiten Definitie van CBP,
Nadere informatieChronische bekkenpijn oorzaken en aanpak. Sanne Nooteboom, huisarts Doreth Teunissen, kaderhuisarts uro-gynaecologie
Chronische bekkenpijn oorzaken en aanpak Sanne Nooteboom, huisarts Doreth Teunissen, kaderhuisarts uro-gynaecologie Doel Deelnemers zijn in staat om: te exploreren o.a. door de belangrijkste alarmsymptomen
Nadere informatiePatiënten ervaren minder pijn met pijneducatieprogramma
26 Verklaring voor chronische pijnaandoeningen Patiënten ervaren minder pijn met pijneducatieprogramma Tekst: Sanne van der Poel Voor mensen met chronische pijnklachten is het vaak lastig en frustrerend
Nadere informatieStress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening
Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening 1. Wat is stress? 2. Een aandoening als oorzaak voor stress en psychosociale problematiek 3. Problematiek
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.
Nadere informatieCommunicating about Concerns in Oncology K. Brandes
Communicating about Concerns in Oncology K. Brandes Nederlandse samenvatting Uit een recente rapportage van KWF Kankerbestrijding blijkt dat 64% van de (ex-) patiënten met kanker zorgen ervaart over psychosociale
Nadere informatieKomt stress van de patiënt aan bod bij de huisarts? Factsheet Databank Communicatie, oktober 2007.
Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL De gegevens mogen met bronvermelding (Komt stress van de patiënt aan bod bij de huisarts? J Noordman, J van Weert, A van den Brink-Muinen, S van Dulmen, J Bensing
Nadere informatieHandleiding voor aios: Consultvoeringstoets (CVT) in fase 2
Handleiding voor aios: Consultvoeringstoets (CVT) in fase 2 Handleiding 1. Videoconsulten 2. Reflectieverslag 3. Beoordeling Bijlagen 1. Uitleg 'Complex consult' 2. Context-factoren die een consult complex
Nadere informatiePsychofysiologische begeleiding zinvol bij SOLK. (Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijk Klachten)
Psychofysiologische begeleiding zinvol bij SOLK. (Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijk Klachten) Eveline Kempenaar Algemene Leden Vergadering VDV november 2012 In het nieuws! 1 Definitie SOLK Lichamelijke
Nadere informatie12 e Post O.N.S. Meeting. Carolien Burghout Verpleegkundig specialist Jeroen Bosch Ziekenhuis
12 e Post O.N.S. Meeting Carolien Burghout Verpleegkundig specialist Jeroen Bosch Ziekenhuis Screening for distress The Sixth Vital Sign Doelen De toehoorder: 1. heeft achtergrondkennis over distress en
Nadere informatie3 de bach Geneeskunde. Communicatie: basic skills
3 de bach Geneeskunde Communicatie: basic skills Communicatie doorheen curriculum 1 ste bach: communicatie basisvaardigheden: luisteren, gesprekbevorderende technieken, empathie 3 de bach: basic skills:
Nadere informatieCodeboek 48 Symptomen Vragenlijst (48 Symptom Questionnaire, SQ-48)
Codeboek 48 Symptomen Vragenlijst (48 Symptom Questionnaire, SQ-48) Leiden Juli 2014 48-SQ: 48 Symptom Questionnaire Meetpretentie De 48 SQ bestaat uit 48 items en is in 2011 ontworpen door de afdeling
Nadere informatieDe rol van de psycholoog. Prof. dr. Geert Crombez Geert.Crombez@UGent.be
De rol van de psycholoog Prof. dr. Geert Crombez Geert.Crombez@UGent.be Chronisch VermoeidheidsSyndroom Fukuda et al., 1994 Natuurlijk verloop 80% Costs 26% 17% 13% 8% 7 days 4 weeks 7 weeks 12 weeks 6
Nadere informatieKennisdag NGS september Van harte welkom. Thema: Heup / lies
Kennisdag NGS 2016 17 september Van harte welkom Thema: Heup / lies Bennie Theunissen: theunissenbennie@gmail.com 1 2 3 Een weekje rust (ziekte) Jongeren werden een week aan bed gekluisterd: Ze verloren
Nadere informatieHoe ga je om met stress?
Hoe ga je om met stress? Bij stress ontstaat er in ons lichaam een natuurlijke reactie die ons in staat stelt om snel en alert te reageren op gevaar: onze polsslag en ademhaling versnellen, de spieren
Nadere informatieKindergeneeskunde. De Poeppoli. www.catharinaziekenhuis.nl
Kindergeneeskunde De Poeppoli www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat zijn poepproblemen?... 3 Mogelijke factoren die poepproblemen veroorzaken... 4 Gevolgen van poepproblemen... 4 De Poeppoli... 5 Doel
Nadere informatieHij heeft 7(angst, depressie, sociale fobie, agorafobie, somatische klachten, vijandigheid, cognitieve klachten)+2 (vitaliteit en werk) subschalen
SQ-48: 48 Symptom Questionnaire Meetpretentie De SQ-48 bestaat uit 48 items en is in 2011 ontworpen door de afdeling psychiatrie van het LUMC om algemene psychopathologie (angst, depressie, somatische
Nadere informatieParamedisch OnderzoeksCentrum
BIOPSYCHOSOCIALE MANUELE THERAPIE: hoe is de implementatie op de werkvloer? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Prof.dr. William Duquet Welke verrassing? Aanleiding Vraagstelling SCEGS-systematiek Biopsychosociale
Nadere informatieONZICHTBARE PIJN BIJ MIGRANTEN. de hulpverlener en de patient: hun verhalen. programma (1 uur) 2/3/2014
ONZICHTBARE PIJN BIJ MIGRANTEN Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Sponsoring Sanofi Takeda
Nadere informatiePsychologische behandeling van bipolaire patiënten. Dinsdag 17 januari 2017 Dr. Manja Koenders PsyQ Rotterdam/Universiteit Leiden
Psychologische behandeling van bipolaire patiënten Dinsdag 17 januari 2017 Dr. Manja Koenders PsyQ Rotterdam/Universiteit Leiden Omgaan met stessoren (1) Stressgevoeligheid Stress Generation theory The
Nadere informatieSensitisatie. Anesthesiologie
Sensitisatie Anesthesiologie Anesthesiologie Inleiding Wanneer pijn lang bestaat en er geen lichamelijke afwijkingen (meer) voor die pijn te vinden is, wordt pijn chronisch genoemd. Mensen met chronische
Nadere informatiePositionering dienstverlening. uitdaging. Preventief: focus op groei. probleem. klachten. huisarts. psycholoog. Curatief: focus op genezen
Positionering dienstverlening uitdaging Preventief: focus op groei probleem klachten huisarts psycholoog Curatief: focus op genezen Ik wil iets in mijn leven veranderen en ik zoek daar ondersteuning in,
Nadere informatiePROs in de praktijk 1: Wat doen we ermee?
PROs in de praktijk 1: Wat doen we ermee? Prof. dr Jolanda de Vries Hoogleraar Kwaliteit van leven in de medische setting GZ-psycholoog en Medisch manager afdeling medische psychologie St Elisabeth ziekenhuis
Nadere informatieWelkom bij ehealth bij het Prikkelbare Darmsyndroom
Welkom bij ehealth bij het Prikkelbare Darmsyndroom Hier gaat het om u. R. Verdonk & M. Berkhof, 11 & 12 april 2019 Disclosure Vereniging Medische Staf (Disclosure slide voor sprekers op nascholingsbijeenkomsten
Nadere informatieMultidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Zuyderland Revalidatie
Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Inleiding U bent doorverwezen naar het Multidisciplinair aspecifiek lage rugpijn screeningsteam (MARS) bij. Binnen dit team wordt samen met u bekeken
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Chronische pijn. Spijkenisse Medisch Centrum VAN WEEL-BETHESDA
PATIËNTEN INFORMATIE Chronische pijn Spijkenisse Medisch Centrum VAN WEEL-BETHESDA 2 PATIËNTENINFORMATIE In deze folder geven het Maasstad Ziekenhuis, het Spijkenisse Medisch Centrum en Het Van Weel-Bethesda
Nadere informatieGelukkig ondanks pijn
Gelukkig ondanks pijn Een online positieve psychologie interventie voor patiënten met chronische musculoskeletale pijn Elke Smeets, Madelon Peters, Marion Feijge, Steven Linton, & Gerhard Andersson Positieve
Nadere informatieSomatoforme stoornissen. Bert van Hemert, psychiater
Somatoforme stoornissen Bert van Hemert, psychiater Somatoforme stoornissen Algemene typering Classificatie DSM-IV + DSM-5 1. Lichamelijke klachten stoornis 2. Ziekte-angst stoornis 3. Conversie stoornis
Nadere informatieHoe ons brein ons bij de neus neemt!
Hoe ons brein ons bij de neus neemt! Wie is hier de baas, jij of je verstand? Over een half uur: 1. Verstand is heel slim met taal 2. Kan zijn eigenaar tot uitputting drijven 3. Hoe help je medewerkers
Nadere informatie3 onderwerpen. Irritable bowel syndrome (PDS) vanuit het Patientenperspectief
3 onderwerpen Irritable bowel syndrome (PDS) vanuit het Patientenperspectief 1 IBS in het kort 2 Kennis van IBS patienten over hun aandoening 3 Het patientenperspectief/vooroordelen Carla Flik Klinisch
Nadere informatieIk ben gezond, maar mankeer van alles! Presentatie 22 januari 2015 Scheldemondcollege. M.H Greijn- Fokker, Kinderarts ADRZ
Ik ben gezond, maar mankeer van alles! Presentatie 22 januari 2015 Scheldemondcollege M.H Greijn- Fokker, Kinderarts ADRZ Presentatie is bedoeld voor Jongeren met lichamelijke klachten die (nog) niet verklaard
Nadere informatieDe huisarts. De psycholoog. Published on 113Online zelfmoordpreventie (https://www.113online.nl)
Published on 113Online zelfmoordpreventie (https://www.113online.nl) Home > Over hulpverleners Verschillende soorten hulpverleners hebben verschillende opleidingen. Door dit verschil zijn ze goed in verschillende
Nadere informatieRoutine Outcome Monitoring & Motiverende Gespreksvoering. Maarten Merkx
Routine Outcome Monitoring & Motiverende Gespreksvoering Maarten Merkx Programma Routine Outcome Monitoring. Motiverende Gespreksvoering Terugkoppelen resultaten. ROM Routine Outcome Monitoring Terugkoppeling
Nadere informatiePsychosomatisch fysiotherapie
Psychosomatisch fysiotherapie De psychosomatisch fysiotherapeut Tamara den Elzen Wat is psychosomatische fysiotherapie? Psychosomatische fysiotherapie is een erkende specialisatie binnen de fysiotherapie,
Nadere informatieThe good physician treats the disease; the great physician treats the patient who has the disease. [William Osler 1849-1919]
The good physician treats the disease; the great physician treats the patient who has the disease [William Osler 1849-1919] S.O.L.K. Klachten met een onduidelijke oorzaak Symposium Niet Aangeboren Hersenaandoeningen
Nadere informatieKennislacunes NHG-Standaard Depressie
Kennislacunes Kennislacunes 1. Het nut van screening naar depressie bij mensen met een chronische somatische aandoening in de (noot 15-16). 2. De 4DKL als instrument om het verloop van de (ernst van de)
Nadere informatieANGST in de PALLIATIEVE FASE, dilemma s rond de richtlijn. 11 april 2016 Tineke Vos psychiater HMC+ consulent palliatieve zorg
ANGST in de PALLIATIEVE FASE, dilemma s rond de richtlijn 11 april 2016 Tineke Vos psychiater HMC+ consulent palliatieve zorg Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst
Nadere informatieAltijd moe... Jochem Verdonk
Altijd moe... Jochem Verdonk Onderwerpen Wat is ME/CVS? Soorten vermoeidheid Gevolgen vermoeidheid Omgaan met vermoeidheid Leven met vermoeidheid Tips Wat is ME/CVS? ME: Myalgische Encefalomyelitis myalgisch:
Nadere informatieDe rol van spanning bij onverklaarde klachten
De rol van spanning bij onverklaarde klachten Jan van Dixhoorn, Symposium AOS: AOT weet wat je doet bij onverklaarde klachten, Amersfoort, 25 juni 211 Casus AM-V24. Een 24-jarige vrouw, verpleegkundige
Nadere informatieJaarcongres KP & KNP. Parallelsessie 12 april 2019 SEKS. Noortje Roussel klinisch psycholoog psychotherapeut seksuoloog NVVS
Jaarcongres KP & KNP Parallelsessie 12 april 2019 SEKS praten over seks, kennis over complexe comorbiditeit en timing van interventies Noortje Roussel klinisch psycholoog psychotherapeut seksuoloog NVVS
Nadere informatie