DOK h Stichting Deskundigheidsbevordering

Transcriptie

1 Hoe gebruik je centrale sensitisatie bij de uitleg van SOLK Hoe gebruik je centrale sensitisatie bij de uitleg van SOLK Carine den Boer, huisarts, onderzoeker, kaderarts GGZ Dag van de eerste lijn DOK h Stichting Deskundigheidsbevordering en Ondersteuning Kwaliteitsbeleid Huisartsenpraktijken Noordwest-Nederland ISO 9001 gecertificeerd Kwakelkade 21f 1823 CL Alkmaar telefoon fax secretariaat@dokh.nl hhhh

2 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen Geen

3 Programma workshop Inleiding: SOLK en centrale sensitisatie, wat is het en hoe leg je het uit Oefenen in kleine groepjes aan de hand van alarm/griep metafoor Vervolg uitleg, vragen naar aanleiding van oefenen Oefenen in kleine groepjes met vicieuze cirkel Nabespreking en discussie 3

4 Eerste associatie met uitleg SOLK Bespreek in tweetallen je eerste associatie met uitleg geven aan SOLK patiënten 1 minuut per persoon

5 SOLK Verschillende verklaringsmodellen Grens tussen SOLK en chronische pijn? Richtlijnen voor SOLK en chronische pijn afgelopen jaren verschenen, dit jaar voor beide onderwerpen zorgstandaard Steeds meer nascholing voor zorgverleners en educatie voor patiënten 5

6 Top 10 Do s and don ts 1. Communicatie 2. SCEGS 3. 4DKL 4. Gezamenlijke probleemdefinitie 5. Verklaringsmodel centrale sensitisatie 6. Vicieuze cirkel 7. Behandelplan 8. Begeleiding 9. Alert blijven 10. Voorkom schade

7 1. COMMUNICATIE Vooroordelen huisartsen Patiënten voelen scepsis Veel winst te behalen in verbetering communicatie: Investeren in goede arts-patiënt relatie Empathie tonen, ondersteunen Patiënt serieus nemen

8 2. SCEGS Somatisch Cognities Emoties Gedrag Sociaal

9 3. 4DKL Distress Depressie Angst Somatisatie

10 4. GEZAMENLIJKE PROBLEEM DEFINITIE Essentieel om SOLK traject in te gaan Staat patiënt open om klachten verder te exploreren?

11 5. VERKLARINGSMODEL Verschillende verklaringsmodellen Aantal verklaringsmodellen komen samen in centrale sensitisatie Toenemend bewijs, acceptabel voor dokters en patiënten

12 6. VICIEUZE CIRKELS Verschillende soorten vicieuze cirkels mogelijk Sluit aan bij wat de patiënt heeft verteld (cognities, emoties, gedrag)

13 7. BEHANDELPLAN Uitleg en verklaringsmodellen, staat de patiënt open voor behandeling POH-GGZ of psycholoog: CGT, ACT, behandeling slaapproblemen, stress management (Psychosomatische) fysio- of oefentherapie: desensitiserend effect oefenprogramma Medicatie (eventueel na consultatie van psychiater of pijnbehandelaar): SNRI s (duloxetine, venlafaxine), pregabaline, gabapentine

14 8. BEGELEIDING

15 9. ALERT BLIJVEN Mensen met veel klachten kunnen hun lichaam niet vertrouwen Ze moeten vaker op het spreekuur komen en dat moet je ze ook zeggen Vertrouw op je eigen deskundigheid

16 10. VOORKOM SCHADE

17 Oefenen Uitleg van SOLK aan de hand van: Alarm metafoor:: Griep metafoor:

18 Centrale sensitisatie: verstoring van prikkelverwerking in het ruggenmerg Versterkte prikkelgeleiding in de achterhoorn van het ruggenmerg door oa: Toename van NMDA receptoren Toename glutamaat en substance P Toename van tal van andere neurotransmitters Effect: Allodynie: onschuldige prikkel voelt als pijn Hyperalgesie: pijnprikkel doet extra veel pijn Wind-up: herhaalde prikkels gaan steeds meer pijn doen 18

19 Centrale sensitisatie is een verstoring van prikkelverwerking in het ruggenmerg en de hersenen Hersenstam: periaqueductaal grijs Limbisch systeem: amygdala, hippocampus, thalamus, anterieure cingulaire cortex, insula Neocortex: somatosensorische en motorische cortex 19

20 Centrale sensitisatie uitgebreid Naast een verstoring van prikkelverwerking in ruggenmerg en hersenen speelt ook ontregeling van het immuunsysteem, het stress hormoon systeem en het autonome zenuwstelsel een belangrijke rol.

21 Verstoring immuunsysteem Sickness behaviour ( griepgevoel ) Veel verschillende neurotransmitters Veel onderzoek Wat is precies kip en ei? Meer onderzoek nodig. 21

22 Verstoring stress hormoon systeem 22

23 Verstoring autonome zenuwstelsel 23

24 Vicieuze cirkel 24

25 Oefenen Uitleg SOLK aan de hand van vicieuze cirkel en centrale sensitisatie:

26 BOEKEN VOOR ZORGVERLENERS EN PATIËNTEN Annemarieke Fleming & Joke Vollebregt - Pijn & het Brein, de rol van de hersenen bij onverklaarde chronische klachten (2016) Jo Nijs Centrale sensitisatiepijn in de klinische praktijk (2016) alleen voor zorgverleners Doeke Keizer, Paul van Wilgen en Marten van Wijhe Pijnproblemen in de praktijk (2016) alleen voor zorgverleners Doeke Keizer en Paul van Wilgen Chronische pijn verklaard (2014) Jan Paul van Wingerden Rugpijn en andere onbegrepen klachten (2014) Christina van der Feltz-Cornelis- Het stressbeeld (2014) Bert Kallen en Monique Pennings: Grip op SOLK (2013) Jan Houtman- De dokter kan niets vinden (2009)

27 Tools zorgprogramma SOLK Video voor motivatie patiënten zorgprogramma: Video met samenvatting nascholing zorgprogramma: _WeANmLj0c Klinische les over uitleg aan patiënt: handout adres Carine den Boer voor meer begeleiding:

28 Bedankt voor jullie aandacht

29 DOKh, hét nascholingsinstituut voor de Eerstelijn