Nieuwsbrief oktober 2017

Transcriptie

1 Nieuwsbrief oktober 2017 Project Brandveilig Woongebouw nadert afronding We zien er als gemeente op toe dat pandeigenaren de regels op het gebied van brandveiligheid naleven. Zij moeten alert zijn op risicovolle situaties en zo nodig maatregelen nemen om hun panden veiliger te maken. Tot voor kort stuurden we alle pandeigenaren met regelmaat een brief om nadere regels toe te lichten en brandveiligheid onder de aandacht te brengen. Daar kwam helaas weinig respons op. Zoals we eerder al vertelden in deze nieuwsbrief, hebben we in Oegstgeest daarom voor een innovatievere aanpak gekozen. Want hoe zorg je er nu voor dat je boodschap wel landt? En dat pandeigenaren meer met brandveiligheid bezig zijn? We zijn in februari 2017 gestart met een pilot. Daarbij hebben we technieken vanuit de wetenschap van gedragsbeïnvloeding (ook wel nudging genoemd) ingezet om pandeigenaren te benaderen. Nudging gaat er vanuit dat je mensen met slimme duwtjes een zetje in de goede richting geeft. In deze nieuwsbrief lees je meer over onze ervaringen en de resultaten van deze pilot. Wat hebben we gedaan? We hebben de totale groep van 123 gebouweigenaren opgedeeld in 2 groepen, een onderzoeksgroep en een controlegroep. Dat gaf ons de gelegenheid om het verschil in effect tussen beide groepen te meten. In maart is er gestart met een nulmeting om te toetsen hoe de onderzoeksgroep en de controlegroep op dat moment tegen de brandveiligheid aankijken. Daarna ontvingen de gebouweigenaren uit de controlegroep de traditionele brief van de gemeente met daarin een algemene waarschuwing dat hun pand mogelijk niet aan de gestelde eisen van het 'Bouwbesluit 2012' voldoet. Binnen de onderzoeksgroep is er gekozen voor een andere aanpak, die aansluit op nudging. Bij deze groep hebben we duwtjes uitgedeeld bij zowel de eigenaren als de bewoners. Onze gedachte was dat de eigenaren en bewoners een wisselwerking met elkaar hebben, die kan helpen om het onderwerp brandveiligheid op de agenda te krijgen. Bewoners kunnen immers ook het onderwerp aan de orde brengen bij de eigenaar van hun woning en zij weten hoe het pand dagelijks gebruikt wordt. Bewoners vonden plotsklaps een handgeschreven post-it op hun toegangsdeur of brievenbus met daarop Mag ik u iets vragen? en de naam van de projectleider. Aansluitend kregen zij een evaluatieformulier met een paar korte vragen over de brandveiligheid in hun woning en woonomgeving. De woongebouweigenaren kregen ook een brief. Niet de traditionele brief, maar een variant met daarin het aanbod om hun pand door de brandweer te laten bekijken. Positief, laagdrempelig en praktisch. Hierna heeft er voor de effectmeting een eindmeting plaats gevonden. Brede informatiebijeenkomst Begin september is er een informatieavond geweest over de brandveiligheid in woongebouwen. Deze avond was bedoeld voor alle bewoners van woongebouwen in Oegstgeest. De avond werd bezocht door 59 personen. Burgemeester Emile Jaensch kijkt met een positief gevoel terug op het project en op de avond. We hebben in Oegstgeest aardig wat gestapelde bouw, waar veel senioren wonen. Dit is een relatief kwetsbare groep. Brand discrimineert, senioren zijn vaker slachtoffer. Helaas hebben we ook in Oegstgeest fatale branden gehad. Het onderwerp houdt mensen bezig. Tijdens de informatiebijeenkomst werd duidelijk hoe we in kunnen spelen op brandveiligheid. Het

2 ging daarbij over fysieke maatregelen, zoals de beschikbaarheid van vluchtwegen, maar ook over gedrag. Want als je je zorgen maakt of je bij brand in staat zult zijn om zelf het pand te verlaten, vraag dan een ander om hulp! Het was erg goed om dit onderwerp samen met de brandweer op te pakken. Ik heb tijdens de bijeenkomst inwoners en vertegenwoordigers van VVE s gesproken. Zij stelden de inzet van de gemeente op dit onderwerp en de aangeboden informatie op prijs. Ze zijn zich beter bewust van de risico s, maar ook van wat ze kunnen doen om die risico s kleiner te maken. Met preventie is veel te winnen. Ook de brandweer kijkt terug op een geslaagde informatieavond. Vincent de Winter (brandweer Veiligheidsregio Hollands-Midden) vindt de bewustwordingen erg belangrijk: Als de bewustwording er is, zijn mensen ook bereid om in actie te komen en het risico op brand en de gevolgen hiervan te voorkomen of te verminderen. Op de informatieavond werd duidelijk dat mensen niet voldoende nadenken over het voorkomen van brand en het inperken van de gevolgen hiervan. We hebben gesproken over de maatregelen die men zelf kan nemen om de kans op brand te verkleinen. Zo is er gesproken over het nut van een brandmelder in huis en het voorkomen van een brand door het onderhoud van de elektrische installatie en witgoed apparatuur. Maar ook is er nagedacht over het vluchtconcept: wie kan wie helpen en gebruik altijd de trap als er brand uitbreekt. De lift gebruiken is op zo n moment niet veilig. Effectmeting In de effectmeting hebben we gekeken naar 3 aspecten: 1. Het aantal contactmomenten tussen gemeente en gebouweigenaar binnen beide groepen 2. De daadwerkelijke gedragsbeïnvloeding 3. De ervaringen van de beide groepen in de verschillen in aanpak voor communicatie met de burgers Uitkomsten: 1. Contactmomenten Reacties op brieven en duwtjes/nudges Binnen de onderzoeksgroep hebben er 97% meer contactmomenten plaatsgevonden naar aanleiding van de duwtjes, dan met de controlegroep als gevolg van de door hen ontvangen traditionele brief. Informatieavond Voor de informatie avond hebben zich 59 bezoekers zich aangemeld. Hiervan was 59% afkomstig uit de onderzoeksgroep. Brandweerbezoek Van de mogelijkheid om woongebouwen te laten onderzoeken door de brandweer, hebben 22 gebouweigenaren gebruik gemaakt. 64% van de aanmeldingen betroffen gebouwen uit de onderzoeksgroep. 2. De daadwerkelijke gedragsbeïnvloeding De masterstudente Tessa Kwakernaak heeft voor haar afstuderen de daadwerkelijke, aantoonbare en significante gedragsbeïnvloeding gemeten.

3 Uit het onderzoek is gebleken dat het toepassen van gedragsbeïnvloeding evenveel bijdraagt aan de bewustwording en de bereidheid tot het nemen van maatregelen. Er is een klein positief verschil gemeten, maar onvoldoende om significant te zijn. Mogelijke beperkingen die een rol hebben kunnen spelen in dit onderzoek, zijn dat het aantal gebouwen binnen de meting relatief klein was voor een betrouwbare meting en dat het onderzoek in een korte tijd heeft plaatsgevonden. 3. De ervaringen van de beide groepen in de verschillen in aanpak voor communicatie met de burgers Het derde punt is een lastig meetbaar punt. De ingezette duwtjes trokken veel aandacht. De eerste reacties hierop waren sterker dan verwacht. Enkele mensen zochten contact met de gemeente omdat ze een gevoel van onveiligheid kregen naar aanleiding van de post-its en zich zorgen maakten over medebewoners. Daarnaast was er lof voor het feit dat we zoeken naar een andere en wellicht prettigere manier van samenwerken om te communiceren en om de brandveiligheid te verbeteren. Tijdens de informatie avond bleek dat veel mensen het persoonlijk contact en aandacht zeer waarderen. Daarbij heeft het projectteam met zeer veel plezier samengewerkt met de bewoners en eigenaren om panden brandveiliger te maken. Conclusie: We zien dat er met de onderzoeksgroep veel meer contactmomenten geweest zijn dan met de controlegroep. Uit het onderzoek is gebleken dat het toepassen van gedragsbeïnvloeding evenveel bijdraagt aan de bewustwording en de bereidheid tot het nemen van maatregelen. Ook hier is een klein positief verschil gemeten, maar onvoldoende om significant te zijn. Als laatste lijkt het erop dat de vernieuwende aanpak in de communicatie met de burgers als positief ervaren is. Zowel door de burgers als door de medewerkers van de gemeente en brandweer. Wat gaan we nog doen? Inmiddels hebben we 3 van de 22 gebouwen laten bezoeken door de brandweer. Uit dit bezoek kwamen in alle gevallen interessante aandachtspunten. We gaan de andere gebouwen eind 2017 en begin 2018 laten bezoeken. Verder zullen we het project evalueren en bekijken in hoe verre we de gekozen aanpak ook voor andere gemeentelijke projecten willen en kunnen toepassen.

4 Nieuwsbrief mei 2017 Project Brandveilig Woongebouw in volle gang In februari is de projectgroep Brandveilig Woongebouw gestart met de pilot waarin gemeente Oegstgeest een nieuwe manier van het brandveiliger maken van woongebouwen toepast. Door middel van gedragsbeïnvloeding het bewustzijn van woongebouweigenaren op het gebied van brandveiligheid vergroten, dat is het doel. In deze tweede nieuwsbrief leest u over de voortgang van ons project. Stap 1: Nulmeting De maand maart stond in het teken van het daadwerkelijk opstarten van het project en het uitzetten van een nulmeting. Door te meten hoe de totale doelgroep, bestaande uit de onderzoeksgroep en de referentiegroep, nu aankijkt tegen brandveiligheid kunnen we aan het einde van de pilot het effect van de nieuwe aanpak toetsen. In totaal hebben 123 woongebouweigenaren de nulmeting ontvangen. De respons was 44% (54 respondenten). Een heel mooi eerste resultaat. Krachtenveldanalyse De woongebouweigenaren vormen de doelgroep van dit project. Naast deze doelgroep zijn er ook andere actoren die mogelijk betrokken kunnen worden. Onder begeleiding van Sabine Natrop, senior communicatie-adviseur van gemeente Oegstgeest en Factor-C facilitator, hebben we een krachtenveldanalyse gedaan. Hieruit blijkt dat de daadwerkelijke bewoners van de woongebouwen één van de belangrijkste afnemers zijn in het krachtenveld. Naast een goed beeld van de verschillende actoren zijn hier ook een aantal andere aandachtspunten uit naar voren gekomen. Bijvoorbeeld het inzicht dat we bewust om moeten gaan wie er allemaal in detail over dit project en het doel ervan worden geïnformeerd. Wanneer duidelijk wordt bij de onderzoeksgroep dat we hun gedrag proberen te beïnvloeden zou het ten koste kunnen gaan van het effect. Eerste duwtje - post-it Duwtjes uitdelen Waar het binnen dit project natuurlijk om gaat is het inzetten van gedragsbeïnvloedingsmiddelen. De totale groep woongebouweigenaren binnen deze pilot zijn in twee vergelijkbare groepen verdeeld waarbij de onderzoeksgroep vervolgens op de nieuwe manier is benaderd. Deze nieuwe manier zijn de zogenaamde duwtjes, ofwel de nudges of gedragsbeïnvloedingsmiddelen. Alle duwtjes zijn zorgvuldig uitgekozen en ingezet. Waar de duwtjes uit bestonden? Als eerste hebben we ons gericht op de daadwerkelijke bewoners van de woongebouwen. We zijn gestart met post-its bij de ingangen van de gebouwen waarop Esmeralda de vraag stelde of zij volgende week iets mocht vragen. De week erna volgde nog een post-it bij de ingangen met daarop opnieuw de vraag en een verwijzing naar een brief die nu bij de bewoners in de brievenbus zat. De betreffende brief bevatte een zelfevaluatieformulier waarmee bewoners zelf konden toetsen hoe de brandveiligheid van hun woning en woonomgeving is. Op dit moment is daar de respons al 8% van. Ook de woongebouweigenaren zelf binnen de onderzoeksgroep hebben een brief ontvangen. In deze brief werd men gewezen op de brief met zelfevaluatie aan de bewoners van hun panden en werd men de mogelijkheid geboden een expert in te schakelen voor een check op brandveiligheid. De snelle aanmelders krijgen zelfs een gratis bezoek van de brandweer aangeboden.

5 Referentiegroep De referentiegroep heeft uiteraard de duwtjes niet ontvangen. Wel kregen zij de traditionele brief van de gemeente met daarin een meer algemene waarschuwing dat hun pand mogelijk niet aan de gestelde eisen van het 'Bouwbesluit 2012' voldoet. In het verleden kregen risicogroepen ook een dergelijke brief. Het vervolg Nu is de fase aangebroken waarin we de reacties en de effecten van alle uitgedeelde duwtjes in beeld brengen. Daarover in de volgende nieuwsbrief meer. Op korte termijn sturen we de effectmeting uit naar de gehele doelgroep. Daaruit zal blijken wat het effect van de uitgedeelde duwtjes is geweest. We kijken daar naar uit. Op de hoogte blijven van dit project? De aanpak die gemeente Oegstgeest in dit project toe gaat passen is nieuw binnen de gemeentelijke handhavingswereld en ook voor de gemeente zelf. Wil je de voortgang en ontwikkelingen volgen? Stuur een mail naar De projectgroep bestaat uit vijf personen, allen verbonden aan gemeente Oegstgeest: Esmeralda Korver (projectleider), Wendy van Es (communicatie), Tessa Kwakernaak (stagiaire, effectmeting), Marit van Zon (stagiaire, gedragsbeïnvloeding) en Bob Overdevest (stagiaire, projectondersteuning). Daarnaast zijn Julia Kooiman, Vincent de Winter, Hans van Wouw en Leo Lindhout van de Brandweer Hollands Midden betrokken bij dit project.

6 Nieuwbrief 1 januari 2016 Beste geïnteresseerden en betrokkenen, Met deze nieuwsbrief willen we je informeren over de voortgang van het handhavingsproject brandveilig woongebouw. Bijzonder Dit handhavingsproject is bijzonder omdat we gaan gebruik maken van nalevingscommunicatie en gedragsbeïnvloeding in plaats van een regelgerichte aanpak. Project Met dit pilot project geven we innovatieve wijze invulling aan de aanbevelingen die de inspectie V&J deed naar aanleiding van de fatale brand in Leeuwarden in De doelstelling van het project is het verhogen van de brandveiligheid van bestaande woongebouwen. Waarbij we gaan meten of een andere aanpak dan de traditionele leidt tot een groter bewustzijn. Samenstelling projectteam Het project werd geïnitieerd en wordt geleid vanuit het team Ruimte van de gemeente Oegstgeest. Voor ondersteuning hebben we echter samenwerkingspartners nodig. Hiervoor hebben we nu een collega gespecialiseerd in communicatie van het team Bestuurs Ondersteuning van de gemeente en de vakspecialisten van de brandweer VRHM. Daarbij zijn we actief aan het werven geweest om studenten te vinden die ons kunnen helpen bij de dagelijkse projectondersteuning en bij de effectmeting. Hiervoor zijn we nog druk met het voeren van sollicitatiegesprekken, en we hebben al erg leuke mensen ontmoet. Commitment We hebben een groot commitment binnen de gemeente Oegstgeest, onder andere van de burgemeester. Er zijn uren gereserveerd in de jaarplannen van de betrokken teams. Ook de brandweer heeft tot nu toe een grote betrokkenheid getoond. terwijl we pas aan het begin van het project staan. Komende periode We hopen de komende maand duidelijkheid te krijgen over de exacte invulling van het team en daadwerkelijk te kunnen gaan starten. dat gaan we allereerst doen met een startbijeenkomst. Bij deze bijeenkomst zullen we onder meer kijken naar de taakverdeling in combinatie met de talenten van de verschillende teamleden. En hopen we te komen tot een afstemming in detail van het project en de verdeling van de werkzaamheden. Ook zal er zo spoedig mogelijk bepaald moeten worden of en hoe er een nulmeting gedaan wordt ten behoeve van de effectmeting. Maar dit gaat uiteraard niet voordat we alle sleutelfiguren aan tafel hebben voor het project. Even voorstellen De komende periode zullen we in elke nieuwsbrief een projectmedewerker vragen zich voor te stellen. Deze keer stelt Esmeralda Korver, de initiator en projectleider zich voor: Ik ben Esmeralda Korver, werkzaam bij de gemeente Oegstgeest als handhaver op het gebied van de WABO. Ik ben opgeleid tot bouwkundig ingenieur en architect. Vanuit mijn functie als handhaver heb ik veel ervaring met brandveiligheidsvraagstukken en handhavingszaken. Ik heb in 2015 een masterclass gevolgd in de nalevingscommunicatie en gedragsbeïnvloeding omdat ik wilde onderzoeken hoe de gemeente als meewerkkracht en participatiepartner van de maatschappij invulling zou kunnen geven aan bijvoorbeeld haar rol als regelgerichte handhaver. Uit deze masterclass is dit pilot project voortgekomen. Ik heb ontzettend veel zin in dit project, omdat ik verwacht dat we in een positieve sfeer de samenwerking zullen vinden met verschillende burgers en partijen.