SCHOOLVERSLAG. Schooljaar Stichting Heliomare Onderwijs. Schoolverslag Heliomare Onderwijs bereidt leerlingen voor op hun toekomst

Transcriptie

1 SCHOOLVERSLAG Schooljaar Stichting Heliomare Onderwijs 1

2 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Hoofdstuk 1 De collectieve ambitie Missie, visie en collectieve ambitie van Heliomare Onderwijs Gepland strategisch beleid Ontwikkelingen in schooljaar Heliomare Onderwijs... 7 Hoofdstuk 2 Klantperspectief Leerlingen Ouders Partners...10 Hoofdstuk 3 Intern perspectief Onderwijs en vorming Personeelsbeleid Inzet van middelen...22 Hoofdstuk 4 Maatschappelijk perspectief Kwaliteit van onderwijs Kwaliteit van zorg Ontwikkelingen passend onderwijs...27 Hoofdstuk 5 Continuïteitsperspectief Activiteitenplan Cluster SO Activiteitenplan Cluster VSO Bijlagen...35 Activiteitenplan 2016 Onderwijs...36 Uitstroomgegevens

3 Inleiding Dit schoolverslag informeert belanghebbenden van de Stichting Heliomare Onderwijs over de effecten van het beleid tijdens het schooljaar en geeft een voorbeschouwing van het voorgenomen beleid voor het schooljaar Wat zijn de goede dingen die we doen? Wat willen we (nog) beter doen? In hoofdstuk 1 staan de missie en collectieve ambitie van Heliomare Onderwijs. Tevens doen we hierin verslag van ons gepland strategisch beleid en van relevante bijzonderheden en ontwikkelingen in het afgelopen schooljaar In de hoofdstukken 2, 3 en 4 worden achtereenvolgens het klantperspectief, het intern perspectief en het maatschappelijk perspectief geanalyseerd: van welke activiteiten, die tot kritische succesfactoren van de organisatie behoren, was er in het afgelopen schooljaar sprake? Deden we wat we ons hadden voorgenomen en welke effecten had dat? In hoofdstuk 5 wordt het continuïteitsperspectief beschreven: hoe passen we het beleid in het schooljaar aan de ervaringen van het schooljaar aan? Wat gaan we dit jaar realiseren? Wijk aan Zee, december 2017 Managementteam Heliomare onderwijs Sido Silvius Karin Schulinck Frits Wichers algemeen directeur Heliomare Onderwijs clustermanager Speciaal Onderwijs clustermanager Voortgezet Speciaal Onderwijs Redactie schoolverslag: Yvonne van der Meij directiesecretaresse 3

4 Hoofdstuk 1 De collectieve ambitie 1.1 Missie, visie en collectieve ambitie van Heliomare Onderwijs De missie Heliomare ondersteunt mensen met een dreigende of aanwezige beperking met diensten op het gebied van revalidatie, speciaal onderwijs, arbeidsintegratie, wonen, woontraining, tijdelijke opvang, dagbesteding en sport/fitness. Afhankelijk van de vraag verleent Heliomare diensten apart of in samenhang. Bij Heliomare ligt de focus op wat mensen wél kunnen. Niet op wat ze niét kunnen. Alle dienstverlening die Heliomare aanbiedt, is ondersteunend aan één en het zelfde doel: de klant, binnen de mogelijkheden van de beperking, maximaal te laten participeren in de maatschappij. In maart 2015 is een nieuw strategisch beleidsplan voor Heliomare vastgesteld. In dit beleidsplan is een aantal thema s uit het beleidsplan samengevoegd en waar nodig verrijkt en herijkt aan de hand van de actuele ontwikkelingen. Het ultieme doel blijft: niemand aan de zijlijn. Voor de periode focust Heliomare op de volgende vijf thema s: 1. Kennis en vaardigheden verbeteren. 2. Samenwerking in netwerken. 3. Zichtbaar maken van expertise. 4. Twee dienstenportfolio s; één Heliomare. 5. Eigenaarschap. De Stichting Heliomare Onderwijs, is één van de bedrijfsonderdelen van Heliomare. Dit schoolverslag is een verslag van alle scholen en locaties binnen de stichting: De Alk, gevestigd in Alkmaar Heliomare College Alkmaar Heliomare onderwijs, gevestigd in Wijk aan Zee o Nevenvestiging Heliomare onderwijs in Koog aan de Zaan, locatie Dynamica Onderwijs Heliomare College Wijk aan Zee De Ruimte, gevestigd in Bergen Heliomare College Beverwijk, gevestigd in Beverwijk Onze vier scholen ontvangen op diverse locaties dagelijks bijna duizend leerlingen van vier tot twintig jaar, van ernstig meervoudig beperkt tot en met havo leerlingen. Op de verschillende locaties werken we met de volgende doelgroepen: 4

5 HCH-V = Heliomare College Heemskerk Vervolgonderwijs HCH-AD = Heliomare College Heemskerk Arbeid & Dagbesteding HCA = Heliomare College Alkmaar 5

6 Plaatsing op één van onze scholen is alleen mogelijk met een toelaatbaarheidsverklaring van een samenwerkingsverband primair onderwijs of voortgezet onderwijs. Voor een leerling die niet in de onderwijsprofielen van het reguliere onderwijs past, kan het samenwerkingsverband een toelaatbaarheidsverklaring (voortgezet) speciaal onderwijs afgeven. Deze toelaatbaarheidsverklaring is landelijk geldig. Landelijk zijn er 150 samenwerkingsverbanden opgericht: 76 in het primair onderwijs en 74 in het voortgezet onderwijs. Heliomare Onderwijs neemt bestuurlijk deel aan acht samenwerkingsverbanden in Noord-Holland. Visie van Heliomare Onderwijs In navolging op de visie van Heliomare: niemand aan de zijlijn is de visie van Heliomare Onderwijs: Heliomare Onderwijs zet expertise in om leerlingen met een specifieke ondersteuningsbehoefte voor te bereiden op een zo zelfstandig mogelijke participatie in de samenleving. Collectieve ambitie Heliomare Onderwijs Realiseert voor elke leerling op basis van het ontwikkelingsperspectief passend en duurzaam onderwijs voor optimale deelname aan de samenleving. Werkt vanuit gedeelde verantwoordelijkheid op basis van actieve betrokkenheid en heldere communicatie met ouders, kinderen en jongeren aan de realisatie van onderwijsen ondersteuningsaanbod. Is ambitieus en werkt vanuit een missie en visie planmatig aan innovatie en het verbeteren en borgen van kwaliteit. Wordt gekenmerkt door professioneel handelen binnen een veilig, uitdagend en respectvol leerklimaat. Heeft professionals met specifieke competenties die samenwerken in een multidisciplinaire omgeving. Zet aangepaste voorzieningen in op het gebied van de fysieke omgeving, vervoer, ICT, leer- en hulpmiddelen en materialen. Beschikt over expertise op het gebied van onderwijs, dagbesteding, revalidatie, vrije tijd, sport en arbeid. Is verantwoordelijk voor het ontwikkelen en uitwisselen van kennis en expertise binnen bovenstaande keten in afstemming met een eigen Research & Development-afdeling en Heliomare Academie Kind/Jeugd. Werkt toekomstgericht, oplossingsgericht, vraaggericht, resultaatgericht en handelingsgericht en interdisciplinair*. Heeft professionals die ondersteuning bieden vanuit de externe dienst aan de scholen van de samenwerkingsverbanden, vraag gestuurd en op maat. *) Het begrip interdisciplinair werken refereert vooral aan het handelen van professionals in samenwerking met elkaar. 6

7 1.2 Gepland strategisch beleid De activiteitenplannen 2016 en 2017 (tot en met september 2017) zijn als bijlage toegevoegd. Hierin is ook aangegeven of acties wel of niet behaald zijn. In dit schoolverslag worden de speerpunten en risico s uit het schooljaar toegelicht. 1.3 Ontwikkelingen in schooljaar Heliomare Onderwijs Huisvesting: kinder- en jeugdcentrum Heliomare (Zuid) in Heemskerk In het verslagjaar vordert de nieuwbouw in Heemskerk gestaag. Op 14 juli krijgen wij de sleutel overhandigd van onze nieuwe locatie voor kinderen en jongeren in Heemskerk. Door een brand liep de bouw vertraging op, maar met vereende krachten van vooral de aannemer kan het gebouw voor de zomervakantie worden opgeleverd. In de zomerperiode vindt de inhuizing plaats. In het gebouw zijn speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs, kinder- en jeugdrevalidatie en sport gevestigd. Met elkaar wordt in een integraal aanbod voorzien voor kinderen en jongeren. De locatie biedt de mogelijkheid ons dienstenaanbod uit te breiden, zoals bijvoorbeeld met naschoolse dagbesteding en sportactiviteiten. foto Blomvliet Huisvesting: Arbeid Trainingscentrum: WIM Vanwege de veranderende wet- en regelgeving dreigen leerlingen van het VSO van Heliomare Onderwijs tussen de wal en het schip te raken door gebrek aan perspectief op werk. De nieuwe Participatiewet regelt dat ook kwetsbare jongeren met een beperking op de arbeidsmarkt een plaats moeten verwerven. Zij komen niet meer in aanmerking voor een vorm van uitkering. De Trompet is een bedrijventerrein in Heemskerk, op steenworp afstand van onze nieuwbouwlocatie in Heemskerk. Op deze locatie gaan leerlingen in een bedrijfsmatige omgeving werken en leren aan en voor hun toekomst. Het uiteindelijke doel is leerlingen zoveel mogelijk vaardigheden en kennis 7

8 meegeven, zodat zij in de maatschappij kunnen participeren. Zoveel als mogelijk wordt ingezet op deelname aan de reguliere arbeidsmarkt. In het verslagjaar is in samenwerking met de Hartekampgroep de verbouwing van het pand gerealiseerd. Op 31 augustus is W.I.M. van start gegaan: Werken Is Meedoen. Dit leerwerkbedrijf voor cliënten van De Hartekampgroep en leerlingen van Heliomare Onderwijs biedt onze jongeren meer perspectief op de arbeidsmarkt door hen onder begeleiding te leren werken. Huisvesting: kinder- en jeugdcentrum Heliomare (Noord) in Heerhugowaard Heliomare, Aloysius, Viertaal en de gemeente Heerhugowaard onderzoeken of gezamenlijke huisvesting in de gemeente Heerhugowaard realiseerbaar is. Voor Heliomare Onderwijs gaat het dan om de SO leerlingen, die nu in de locaties in Alkmaar en Bergen les krijgen. Fusie In het verslagjaar is besloten om de twee scholen De Zevensprong (Heliomare College Beverwijk) en Heliomare onderwijs te laten fuseren. Hier is voor gekozen, omdat beide scholen in Heemskerk in één gebouw gaan. Vanaf september 2017 is derhalve sprake van één school voor SO en VSO, onder brinnummer 01MI. De procedure is officiëel gelopen met een fusietoets door de Dienst Uitvoering Onderwijs, van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschappen (OC&W). De Stichting Heliomare Onderwijs heeft dan nog drie scholen in haar bestuur. Samenwerking tussen Heliomare Revalidatie en Heliomare Onderwijs In het verslagjaar is door diverse werkgroepen en medewerkers gewerkt aan de voorbereidingen voor de samenwerking tussen Revalidatie en Onderwijs in de nieuwbouw in Heemskerk. Denk daarbij aan de inrichting van ruimtes, materialen, services en zo meer. Ook is sprake van een grote reorganisatie bij Heliomare, waar ook Heliomare Onderwijs in wordt meegenomen. In het verslagjaar zijn wekelijkse vergaderingen van het Veranderteam, waar ook de clustermanagers van Heliomare Onderwijs in participeren. De effecten van de reorganisatie zullen in het schooljaar zichtbaar zijn. Aanschaf en implementatie nieuw leerlingvolgsysteem Heliomare Onderwijs participeert in de landelijke stuurgroep LVS teneinde tot één systeem te komen voor het speciaal onderwijs. Hiermee wordt schaalgrootte behaald, waardoor specifieke inhoud en vraagstellingen richting een software leverancier mogelijk is. In 2016 is door de stuurgroep gewerkt aan een programma van eisen. In het eerste kwartaal van 2017 heeft dit uiteindelijk geleid tot de aanschaf van een nieuw leerlingvolgsysteem voor alle scholen van onze stichting. Met de implementatie is direct begonnen, zodat de leerlingtelling op 1 oktober 2017 met het nieuwe systeem kan. De inhoudelijke implementatie wordt in de loop van het schooljaar gerealiseerd. 8

9 Hoofdstuk 2 Klantperspectief In dit hoofdstuk staan onze klanten centraal, te weten: onze leerlingen, hun ouders of wettelijke vertegenwoordigers, onze partners binnen Heliomare (andere bedrijfsonderdelen) en onze partners extern (regulier onderwijs, samenwerkingsverbanden en REC-scholen). Bij het perspectief van de klant stellen we ons vragen over de waardering van onze klanten met betrekking tot de kwaliteit van bepaalde aspecten van onze dienstverlening. 2.1 Leerlingen Leerlingenraad Op de scholen van Heliomare Onderwijs is een aantal leerlingenraden actief. De Ruimte heeft een SO leerlingenraad, bestaande uit zes leerlingen uit de bovenbouw. De leerlingenraad vergadert één keer per zes weken tijdens een lunchbijeenkomst. In Heliomare onderwijs heeft een leerlingenraad in het Vervolgonderwijs (Heliomare College Wijk aan Zee). Ook op de andere Heliomare Colleges in Beverwijk en Alkmaar zijn leerlingenraden actief. De leerlingen zijn met name bezig met zaken die hen raken en worden betrokken bij ontwikkelingen die ook hen raken. Op het Heliomare College in Beverwijk is de leerlingenraad betrokken bij de pilot PBS, over gedrag en houding, waarden en normen. Oud-leerlingen Bij het Heliomare College Wijk aan Zee wordt jaarlijks een speeddate georganiseerd met oud-leerlingen. In het verslagjaar was de opkomst helaas gering. De opzet van een speeddate is dat oud-leerlingen de bovenbouw leerlingen informeren over hun ervaringen bij hun vervolgtraject. Er wordt ook een enquête afgenomen in verband met de bestendigingsgegevens. Leerlingen die niet komen worden hiervoor na gebeld. 2.2 Ouders De oudervereniging of ouderraad Op de scholen van Heliomare Onderwijs zijn geen ouderverenigingen actief, maar ouderklankbordgroepen. Enige uitzondering is De Ruimte, waar wel nog een oudervereniging actief is. De ouderklankbordgroepen zijn groepen ouders die vijf á zes maal per jaar met de betreffende teammanager(s) klankborden. Ontwikkelingen op een locatie of in het algemeen kunnen met elkaar besproken worden en van advies gegeven worden. Daarnaast kunnen de ouders onderwerpen aan de orde stellen die voor alle ouders van belang kunnen zijn. Op deze manier wordt de betrokkenheid en zeggenschap van ouders bij de locaties en bij Heliomare Onderwijs vergroot. Ouderavonden Naast de algemene ouderavonden, die door de afdelingen worden georganiseerd, zijn er dit schooljaar ook ouderavonden georganiseerd door het managementteam van Onderwijs op de verschillende locaties. Onderwerpen die op deze avonden zijn besproken: Wetgeving rondom de EMB leerlingen. 9

10 Nieuwbouw in Heemskerk Met ouders VMBO-Havo bovenbouw in verband met het achterblijven van een de afdeling bovenbouw in Wijk aan Zee. Informatieavonden voor nieuwe ouders brugklasleerlingen Heliomare College Wijk aan Zee inzake de digitale werkwijze Zo leer ik. Extra informatieavonden voor ouders over Zo leer ik. themabijeenkomsten voor ouders en medewerkers over autisme, onder andere over contactgericht spelen en leren. 2.3 Partners Landelijke contacten: Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs Heliomare Onderwijs is aangesloten bij de vereniging Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs. Een aantal managers en teammanagers vertegenwoordigt onze organisatie in diverse overleggen en werkgroepen van de vereniging. o Lid van de stuurgroep voor nieuw landelijk programma van eisen ten behoeve van leerlingvolgsysteem / leerling administratiesysteem. (LVS/LAS). o Lid van de landelijke werkgroep Kwaliteit. o Deelname Taakgroep Zorg in onderwijs. o Deelname Taakgroep Arbeidstoeleiding. o Deelname werkgroep bekostiging speciaal onderwijs onder Wet passend onderwijs. o Deelname werkgroep bureaucratie binnen passend onderwijs. Seminarium voor Orthopedagogiek van Hogeschool van Utrecht PO Raad TA Academie De afdeling Uitstroom Arbeid neemt deel aan het ESF traject arbeidstoeleiding De Ruimte is steunpuntschool voor epilepsie en heeft hiervoor contacten met het LWOE. Lid van de landelijke werkgroep Cognitieve revalidatie. Lid van de landelijke stuurgroep NAH kinderen en jongeren. Deelname aan de landelijke netwerkgroep Laag zeer moeilijk lerende kinderen. Vanuit de afdeling Uitstroom Arbeid in de landelijke ontwikkelingsgroepen van de brancheopleidingen: Werken met dieren en Werken achter de balie. Vanuit de afdeling Vervolgonderwijs deelname aan het LOB- project (loopbaanoriëntatieen begeleiding) van de VO raad. Regionale contacten: Een opsomming van een aantal van onze externe contacten: Aloysius Stichting Stichting Viertaal Altra College, Amsterdam Spinaker, (V)SO scholen in Alkmaar, Heerhugowaard en Hoorn Mediacollege, Amsterdam Hout & Meubileringscollege, Amsterdam Nova College, Beverwijk en Haarlem ROC van Amsterdam Stichting Voortgezet Onderwijs Kennemerland, Beverwijk Kennemer College, Beverwijk Jac. P. Thijsse College te Castricum Stichting Zaan Primair, Zaandam Stichting Samenwerkingsschool in Den Helder Triversum 10

11 MEE Hartekampgroep Stichting De Waerden Esdégé Reigersdaal GGD Hollands Noorden te Alkmaar GGD Kennemerland, sector Jeugdgezondheidszorg te Haarlem Bedrijven terrein Trompet, Heemskerk i.v.m. opstarten Arbeids-Trainings Centrum WIM Werkgeversvereniging IJmond Contacten met dagbesteding / zorgaanbieders Alkmaar Kunskapsskolan Nederland B.V. (project gepersonaliseerd leren Zo Leer Ik ) Bestuurlijke overleggen en werkgroepen van de volgende samenwerkingsverbanden: o Kop van Noord-Holland, in het samenwerkingsverband primair onderwijs; o Noord Kennemerland, in samenwerkingsverbanden primair onderwijs en voortgezet onderwijs; o West Friesland, in het samenwerkingsverband primair onderwijs; o Midden Kennemerland, in samenwerkingsverbanden primair onderwijs en voortgezet onderwijs; o Lid van de klankbordgroep SWV PO IJmond. o Zaanstad, in samenwerkingsverband voortgezet onderwijs; o Zuid Kennemerland, in het samenwerkingsverband voortgezet onderwijs. PO/VO overleg in de regio over aansluiting speciaal onderwijs en regulier onderwijs. Leerplichtambtenaar gemeente Bergen inzake jaarlijkse afstemming Stuurgroep Convenant Autisme Noord Holland. Netwerkgroep Convenant Autisme in Midden- en Noord Kennemerland. Deelname aan netwerkbijeenkomsten van het CJG 1 van Beverwijk, Uitgeest en Heemskerk en in de netwerkbijeenkomsten van de regio Kennemerland (Haarlem) voor aandacht functionarissen Kindermishandeling en Huiselijk Geweld. Deelname aan CJG coachteam gemeente Alkmaar e.o. Deelname aan het Arbeids Advies Team Alkmaar Deelname aan het Stageoverleg PrO-scholen Noord-Holland COA Alkmaar (K)Individu BSO opvang 1 Centrum voor Jeugd en Gezin 11

12 Hoofdstuk 3 Intern perspectief In dit hoofdstuk staat het intern perspectief centraal. Er zijn drie domeinen binnen het intern perspectief te onderscheiden, te weten onderwijs en vorming, integraal personeelsbeleid en inzet van middelen Onderwijs en vorming Ontwikkelingen in het cluster Speciaal Onderwijs Het thema Schoolveiligheid is een belangrijk item geweest tijdens dit verslagjaar. De volgende sub-thema s kwamen aan de orde: Veiligheid: Op iedere afdeling van het SO 2 is een coördinator veiligheid aangesteld die in afstemming met de afdeling een aanzet heeft gemaakt voor het veiligheidsbeleid waarin afspraken en regels staan hoe de veiligheid op de betreffende afdeling wordt gewaarborgd. Er is een 0-meting gedaan bij ouders en leerlingen waarin gekeken is wat de veiligheidsbeleving is. Voor de leerlingen is gebruik gemaakt van een vragenlijst in ontwikkeling die op verschillende niveaus kan worden aangeboden. Hierdoor kunnen ook leerlingen met een laag ontwikkelingsniveau bevraagd worden. De uitslagen zijn op de afdelingen besproken en geanalyseerd en worden beschikbaar gesteld op de website Pedagogisch klimaat Op de verschillende afdelingen zijn bijeenkomsten geweest om de gemeenschappelijke waarden vast te stellen die uitgangspunt worden voor hoe we op de afdelingen met elkaar om willen gaan. Met name voor de nieuwbouw locatie Heemskerk was dit belangrijk om samen met het VSO 3 in het gebouw dezelfde uitgangspunten en regels te hebben. Groei / bouwen Samen Veiligheid (overkoepelend Plezier) zijn de waarden die op alle afdelingen zijn gekozen en verder worden uitgewerkt in logo s en regels. Sociale en maatschappelijke competenties Elke afdeling heeft de huidige methode / methodes geëvalueerd en afspraken gemaakt over het oriënteren op een nieuwe methode. Daarnaast is bij de introductie van het nieuwe leerlingvolgsysteem het onderdeel Zien onder de aandacht gebracht waarin de sociaal emotionele ontwikkeling van de leerlingen gevolgd gaat worden. SO De Ruimte en SO Heemskerk gaan zich verder oriënteren op een nieuwe methode. Ouderbetrokkenheid Op alle afdelingen van het SO is het onderwerp ouderbetrokkenheid aan de orde gesteld. Dit heeft geleid tot een eenduidige visie met betrekking tot ouderbetrokkenheid: Onze kernwaarden zijn samen, veilig, bouwen. Dit willen wij uitdragen door de school een gezamenlijke veilige omgeving te laten zijn, waarin wij met heldere, warme en vakkundige begeleiding de kinderen laten ontwikkelen. Voor een succesvolle schoolloopbaan is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van ouders, leerling en Heliomare onderwijs nodig. Om die gezamenlijke verantwoordelijkheid te kunnen 2 SO = speciaal onderwijs 3 VSO = voortgezet speciaal onderwijs 12

13 nemen is het van belang dat ouders betrokken worden bij hoe het met hun kind gaat op school. Dit geven wij vorm door middel van oudergesprekken, ouderavonden met een thema, nieuwjaarsreceptie bij de start van het schooljaar, oudertevredenheid te onderzoeken, klasbord, digiduif berichten, communicatieschriften schrijven, luisteren naar hoe ouders willen participeren, klankbordgroepen bijeenkomsten organiseren en het samen vieren van feesten op school. We verwachten van ouders onderwijsondersteunend gedrag door bijvoorbeeld de berichten op klasbord te lezen, digiduif berichten te beantwoorden, zich in te schrijven voor informatie en thema avonden, deel te nemen aan oudergesprekken, thuis met kinderen te lezen in een prentenboek of te ondersteunen bij het maken van surprise. Vanuit de kant van de school hebben alle medewerkers een open attitude naar ouders om de wederzijdse betrokkenheid en verantwoordelijkheid gestalte te geven. Dit doen wij door met ouders, leerkracht en leerling met elkaar op gelijkwaardig niveau te communiceren en zorg te dragen voor een optimale ontwikkeling van het kind. Eigenaarschap en zelfregie In het verslagjaar zijn de afdelingen van het SO nauw betrokken geweest bij het project Heliomare op zijn kop. De afdelingen hebben dit jaar uitgebreid met elkaar, het bestuur en de managers dit thema besproken en kansen en risico s in kaart gebracht. Verhuizing: Voor de SO afdeling in Zuid heeft een groot deel van dit jaar in het teken gestaan van de verhuizing naar het nieuwe gebouw in Heemskerk en daarbij het afstemmen van de verschillende organisatorische en onderwijskundige processen. Onder andere is op de afdeling met de medewerkers de verhuizing voorbereid en is nagedacht over het nieuwe WIJS werken. Dit heeft veel aandacht en inspanning gevraagd van alle betrokkenen. Scholingstrajecten en onderzoek in het cluster speciaal onderwijs: Start opleiding leraarondersteuner. Start PLG s 4 : Jonge kind, EMB. Onderzoekskring: onderzoek autisme. COCP 5 onderzoek door Kohnstaminstituut. Visieontwikkeling op het gebied van zorg binnen onderwijs. DLO s 6 ontwikkeld: voorbehouden en risicovolle handelingen en Meldcode kindermishandeling. Project aansluiting onderwijs <> dagbesteding Thema s studiedagen: ouderbetrokkenheid en sociale veiligheid Projecten in het cluster speciaal onderwijs: Kunstweek op de Ruimte. Muziekproject SO Zuid. To be together (sportproject). Heliolympics. 4 PLG = Professionele LeerGemeenschap 5 COCP = communicatie programma voor niet of nauwelijks sprekende kinderen en volwassenen 6 DLO = digitale leeromgeving (zie voor uitleg pagina 22) 13

14 Ontwikkelingen in het cluster Voortgezet Speciaal Onderwijs Heliomare College Alkmaar In het verslagjaar is op het Heliomare College Alkmaar gestart met de certificering van MBOwerkprocessen in samenwerking met het bedrijfsleven. In dit schooljaar zijn onderstaande werkprocessen geëxamineerd: sociale vaardigheden op het werk : 11 leerlingen geslaagd veilig werken : 5 leerlingen geslaagd brancheopleiding werken in de horeca : 4 leerlingen geslaagd brancheopleiding werken in de schoonmaak : 6 leerlingen geslaagd een IVIO7 certificaat: 18 leerlingen geslaagd Werknemersvaardigheden worden vanaf dag 1 op het HCA 8 aangeleerd door middel van interne stage. Twee leraar-ondersteuners begeleiden de leerlingen hierbij. De sociale contacten in de wijk zijn voor het HCA en onze leerlingen van groot belang. In samenwerking met wijkcentrum de Oever wordt twee maal per week een warme lunch verzorgd door onze leerlingen. De muziekdocent begeleidt een schoolband en een schoolkoor. Deze geven in de buurt concerten. Met kerst bijvoorbeeld, zijn concerten bij de plaatselijke Albert Heijn en een nabij gelegen verzorgingshuis gegeven. Op het HCA wordt jaarlijks de beleving van de veiligheid en het welbevinden van de leerling bij de leerlingen gemonitord. Het HCA heeft een coördinator veiligheid. Het pedagogisch klimaat is beschreven en geëvalueerd. De gebruikte methodieken en aanpak rondom sociaal-emotioneel functioneren zijn in kaart gebracht. Het HCA heeft met alle afdelingen gezamenlijke waarden geformuleerd die leiden tot stimuleren van gewenst gedrag. Met behulp van datamuur 9 bepalen de medewerkers gezamenlijk het ontwikkelingsperspectief van de leerling. Datamuur visualiseert de opbrengsten van de school. Met de datamuur wordt heel doel- en resultaatgericht gewerkt. De gegevens worden letterlijk aan de muur geplakt. En het hele kernteam staat daar omheen. Met het hele kernteam worden de gegevens van de leerlingen (per groep) besproken. En worden de doelen voor de komende periode gemaakt. Ook ontwikkelingsperspectieven van de leerlingen worden met het hele kernteam besproken en eventueel bijgesteld. Na de pilot fase met betrekking tot het anders vormgeven van functioneringsgesprekken is dit schooljaar op het HCA gestart met de 360 graden feedback gesprekken tussen collega s. Heliomare College Beverwijk Binnen het Heliomare College Beverwijk is hard gewerkt aan het pedagogisch klimaat op de school. Vanuit de waarden verantwoordelijk, plezier en vertrouwen hebben we heldere gedragsverwachtingen opgesteld. In april is bij de leerlingen van de bovenbouw een enquête afgenomen over de veiligheidsbeleving van de leerlingen. 64% van de leerlingen heeft deze enquête ingevuld. Op alle bevraagde gebieden ( ongewenst en risicovol gedrag, pesten, 7 Instituut Voor Individuele Ontwikkeling 8 HCA = Heliomare College Alkmaar 9 De datamuur (data wall) is ontwikkeld door Michael Fullan (University of Toronto, Canada). In Nederland is het gebruik van de datamuur verder ontwikkeld in het Leesverbeterplan Enschede in samenwerking met CPS. 14

15 geweld, veiligheid gevoelens en gedragsregels) scoort het HCB 10 gelijk of positiever dan het landelijke resultaat. Op deze uitslag zijn we trots! Het jaarlijks afnemen van een enquête over veiligheidsbeleving bij leerlingen is sinds dit schooljaar een nieuwe wettelijke eis voor scholen. De school heeft ook coördinator veiligheid benoemd. Medewerkers van het HCB zijn in het verslagjaar bezig geweest met de voorbereidingen en het gestalte geven van WIM ( Werken Is Meedoen). WIM is een leerwerkbedrijf voor cliënten van De Hartekampgroep en leerlingen van Heliomare Onderwijs. Het biedt onze jongeren meer perspectief op de arbeidsmarkt door hen onder begeleiding te leren werken. Vanaf het schooljaar worden leerlingen door docenten en leraar ondersteuners van Heliomare dagelijks begeleid om de arbeidsvaardigheden in een bedrijfsmatige setting te trainen. Meer informatie over WIM is te vinden op pagina 7 van dit verslag. In het verslagjaar zijn onder andere door inzet van jobcoaches van Heliomare 11 negen leerlingen begeleid naar arbeid. Aan het eind van het schooljaar hebben medewerkers en leerlingen met pijn in het hart afscheid genomen van het oude gebouw aan de Grote Houtweg in Beverwijk. Maar er wordt ook uitgekeken naar het mooie nieuwe gebouw in Heemskerk. Heliomare College Wijk aan Zee Heliomare is de eerste school voor voortgezet speciaal onderwijs die meedoet aan Zo leer ik, het netwerk voor gepersonaliseerd leren. Zo leer ik is een digitale leeromgeving, waarin leerlingen leren op maat, in eigen tempo. Geen klassikaal onderwijs, maar docenten die fungeren als coach en hen stimuleren en ondersteunen waar nodig. In het schooljaar is het werken met gepersonaliseerd leren voortgezet. De punten uit de evaluatie van het eerste jaar worden meegenomen. Er is sprake van meer coaching voor de leerlingen en de ontwikkeling met betrekking tot gepersonaliseerd leren wordt via de brugklassen uitgerold. Hierdoor is er een opbouw van zelfsturing vanuit de onderbouw leerlingen. De scholing van docenten Van taakgericht naar doelgericht door SENS is afgerond. In het verslagjaar is een speak up bijeenkomst gehouden met als thema politiek. Tijdens deze bijeenkomst gingen leerlingen in debat met gemeenteraadsleden. Een speak up-bijeenkomst wordt door de leerlingenraad georganiseerd en stimuleert leerlingen te praten over ontwerpen, thema s in hun eigen woorden en uit eigen ervaring. Ervaringen delen en leren van elkaars oplossingen is het doel. Na de eerste prijs in september 2015 op het Nationaal Film Festival voor Scholieren met de inzending Geintje, was ook in 2016 reden voor een feestje. Onze leerlingen wonnen dit keer een 2 e prijs met hun inzending. Medewerkers van het Heliomare College Wijk aan Zee hebben deelgenomen aan werkgroepen rondom de nieuwbouw in Heemskerk. Daarnaast hebben leerlingen gezorgd voor een continue stroom van prachtige time laps foto s door apparatuur te plaatsen aan een gebouw aan de overkant van de bouwplaats. 10 Heliomare College Beverwijk 11 jobcoaches: 15

16 Bovenbouw leerlingen zijn dit schooljaar naar de Experience beurs geweest. Dit is een jaarlijkse beurs voor alle bovenbouw leerlingen met als thema beroepskeuze en vervolgopleidingen. Aan het einde van het schooljaar is een groots afscheidsfeest gegeven. Leerlingen en oudleerlingen hebben zo afscheid genomen van de locatie in Wijk aan Zee. Het was erg leuk om te zien dat oud-leerlingen goed vertegenwoordigd waren. Daardoor kreeg het feest ook een beetje een reünie gevoel. Examenresultaten Heliomare College Wijk aan Zee, 2017 Havo: 12 examenkandidaten die opgegaan zijn voor een heel diploma, daarvan zijn er 8 geslaagd (slagingspercentage 66,6%). Eén leerling is cum laude geslaagd. 13 leerlingen zijn opgegaan voor certificaten, daarvan hebben 4 leerlingen alle certificaten gehaald (30%). VMBO-TL 16 examenkandidaten die opgegaan zijn voor een heel diploma, daarvan zijn er 10 geslaagd (62%). Ook bij het VMBO is één leerling cum laude geslaagd. 27 leerlingen zijn opgegaan voor certificaten, daarvan hebben 17 leerlingen alle certificaten gehaald (62%). Scholingstrajecten in het cluster voortgezet speciaal onderwijs Scholingstrajecten voor medewerkers in het verslagjaar bij het Heliomare College Alkmaar: TA scholing: Samenwerken en communiceren in de stuurgroep. Topaas training Veilig omgaan met spanningsvol gedrag en agressie van leerlingen. Scholing Beter functioneren in (ouder) gesprekken. Scholing ten behoeve van deskundigheidsbevordering met betrekking tot ASS. 12 Scholing rouw en verlies. Scholing Slim met media, mediawijs, visiespel. Klassenassistenten van het Heliomare College Alkmaar zijn in het verslagjaar geschoold in: Sondevoeding Epilepsie Ziekte van Pompe Katheteriseren Scholingstrajecten voor medewerkers van het Heliomare College Beverwijk: Positive Behavior support of kort: PBS. Op het Heliomare College Beverwijk is vorig jaar gestart met een pilot PBS, onder leiding van de Hogeschool van Utrecht. PBS is een manier van benaderen, gericht op gedrag, leren en klassenmanagement. Data stuurt besluitvorming en selectie van effectieve interventies en het geeft meetbare uitkomsten. Het doel is om een veilige omgeving te scheppen die leerling en leerkracht vriendelijk is, bevordert dat leerlingen zich sociaal gedragen en zo goed mogelijk presteren in samenwerking met ouders en zorg. PBS gaat uit van waarden. Voor het VSO zijn die waarden: plezier, verantwoordelijkheid en vertrouwen. PBS is een methode die de komende jaren uitgerold wordt in alle locaties en afdelingen van Heliomare Onderwijs. Het HCB team is als eerste met de scholing en implementatie gestart. In het tweede jaar is verder gewerkt aan de drie waarden van waaruit we werken door middel van coaching, afspraken over gedrag en houding. Ook de leerlingenraad is actief betrokken in deze manier van met elkaar omgaan. Eén medewerker van het HCB is geslaagd voor de opleiding tot PBS-coach. 12 ASS = aan autisme verwante stoornissen 16

17 Scholingstrajecten voor medewerkers van het Heliomare College Wijk aan Zee: scholing SENS afronding 2 jarige scholing ZoLeerIk voor docenten van de onderbouw naar tevredenheid afgerond Projecten in het cluster voortgezet speciaal onderwijs Project SOMtoday Er is voor de scholen van Heliomare Onderwijs gekozen voor een nieuw leerlingvolgsysteem, namelijk ParnasSys. Voor de afdeling Vervolgonderwijs is gekozen voor een ander leerlingvolgsysteem, namelijk SOMtoday. Het LAS (leerlingenadministratie) deel van beide systemen zijn gekoppeld worden. Er hoeft daardoor niet in twee systemen te worden gewerkt. SOMtoday is voor de afdeling Vervolgonderwijs beter geschikt, omdat het een volgsysteem is voor het reguliere Voortgezet Onderwijs. Op termijn kunnen we met dit volgsysteem ouders sneller en transparanter van informatie voorzien. Leerlingen hebben inmiddels een account, waardoor ze vorderingen kunnen volgen. Na de opstartfase krijgen ook ouders een eigen account. Project: stap voor stap. Het Heliomare College Alkmaar wil de leerlingen tijdens praktijkvakken in staat stellen om in de oefenfase zelfstandig(er) te opereren met gebruikmaking van multimediaal instructiemateriaal. Hierdoor is minder instructie van vakdocent nodig tijdens praktijkvakken, waardoor voor de docenten meer ruimte is voor observatie en reflectie. Een ander pluspunt van het gebruik van multimediaal instructiemateriaal is dat het meer mogelijkheden tot samenwerking ( peer learning ) geeft en dat het de werkcompetenties van de leerling vergroot. Hierdoor vergroot de leerling zijn kansen op arbeidsmatige inzet in de werkomgeving. Voor het gebruik van dit multimediaal instructiemateriaal neemt Heliomare deel aan een gesubsidieerde Leerlab project, met verschillende VSO/PrO 13 scholen. Hierin willen we voor een aantal praktijkvakken de uitwerking concreet maken door per school een of twee praktijkvakken uit te werken via een verdeling van de praktijkvakken over de verschillende scholen. Tijdens en na de ontwikkeling blijven we resultaten en programma s uitwisselen. ICT ontwikkelingen in de clusters speciaal- en voortgezet speciaal onderwijs Ook in schooljaar is de Expertisegroep Educatie & ICT actief. In deze expertisegroep hebben leraren zitting die een grote affiniteit hebben met ICT & Leren en werkzaam zijn binnen het primair onderwijsproces van onze scholen. De expertisegroep wordt op inhoud aangestuurd door een coördinator. Ervaringen worden binnen deze expertgroep gedeeld. Op alle onderwijslocaties wordt ICT als hulpmiddel binnen het leerproces intensief ingezet. Er wordt steeds meer gebruik gemaakt van adaptieve educatieve software, waardoor de leerling op maat oefenstof gepresenteerd krijgt. Begin 2017 zijn de voorbereidingen gestart voor de educatieve ICT inrichting van de nieuwbouw te Heemskerk. In onze nieuwe school gebruiken we alleen mobiele devices, zoals chromebooks, laptops of ipads en wordt alle educatieve software webbased aangeboden. De gekozen infrastructuur, met een hoogwaardige wifi-dekking, ondersteunt het mobiel leren en werken beter. Op alle onderwijslocaties is de bereidheid om ICT binnen het primair proces in te zetten hoog en wordt als vanzelfsprekend ervaren. Leerlingen worden tijdens het leerproces gestimuleerd ICT in te zetten. 13 VSO = voortgezet speciaal onderwijs ; PrO = praktijkonderwijs 17

18 In samenwerking met andere VSO scholen is dit schooljaar een Leerlab opgezet met als doel het ontwikkelen van multimediaal instructiemateriaal voor de praktijkvakken. Het Leerlab heeft subsidie ontvangen vanuit de VO-raad. Binnen dit Leerlab wordt een app ontwikkeld die het vervaardigen van dit instructiemateriaal beter ondersteunt. In het voorjaar van 2018 worden de eerste resultaten verwacht. Zie voor aanvullende informatie: Onderwijs en onderzoek In het schooljaar is de focus binnen Heliomare Onderwijs, wat betreft kennisontwikkeling, vernieuwing en verbetering van het onderwijs en professionalisering van medewerkers, gericht geweest op: Heliomare Academie, kennisontwikkeling en praktijkgericht onderzoek Vanuit de Heliomare Academie zijn medewerkers in de gelegenheid gesteld één of meer mastermodules te volgen. Zij konden kiezen uit Sociale Veiligheid; School en Sociaalemotioneel Leren; Probleemgedrag: Preventie en Interventie; en Professional in de Spiegel. Uiteindelijk hebben 9 collega s de module Probleemgedrag: Preventie en Interventie gevolgd en 8 collega s hebben de module Autisme gevolgd. De keuze voor de modules en de realisatie van de uitvoering kwamen tot stand door de samenwerking met o.a. Aloysius. Met onderwijsassistenten en leraarondersteuners is een traject gestart om met hen te onderzoeken waar hun professionalseringsvragen liggen en welke professionaliseringsactiviteiten hierop een antwoord kunnen geven. Met hen is een programma ontwikkeld dat de komende twee jaren uitgevoerd gaat worden. In het schooljaar hebben 22 leraarondersteuners de module Professional in de Spiegel gevolgd. In het schooljaar zullen zij verder gaan met de modules Pedagogisch Denken en Handelen en Didactisch Werken. Het leren met en van elkaar in Professionele Leergemeenschappen (PLG s) is dynamisch en complex. We leren steeds beter wat nodig is om een zekere duurzaamheid te waarborgen en ervoor te zorgen dat een PLG ook iets oplevert voor de deelnemers en hun collega s. Opstartbegeleiding en monitoring vanuit de Heliomare Academie blijven nodig. Er zijn nieuwe PLG s gevormd: Leren voor Werk; Onderwijs-Dagbesteding; De Veilige School; en Rouw en Verlies. 18

19 Dit jaar heeft de Heliomare Academie weer twee Nieuwsbrieven uitgebracht met daarin aandacht voor actuele ontwikkelingen binnen en buiten Heliomare en met voor medewerkers belangrijke en/of betekenisvolle artikelen en nieuws vanuit de onderzoekskring. De Digitale Leeromgeving (DLO) vraagt veel aandacht, maar krijgt ook steeds meer vorm. De DLO wordt het platform waarin alles ondergebracht wordt wat te maken heeft met leren, kennisontwikkeling en kennisdeling binnen Heliomare onderwijs en waar collega s een persoonlijk portfolio kunnen vorm geven. De VO Raad heeft een ICT subsidie- en projectaanvraag van Heliomare en een aantal scholen voor VSO en Praktijkonderwijs gehonoreerd. Het project betreft het ontwikkelen van multimediaal instructiemateriaal ten behoeve van leerlingen met een verstandelijke beperking en wordt uitgevoerd in de periode van september 2016 tot en met december Projectleider is Hans Smeele van Heliomare onderwijs. Hans Smeele heeft in deze periode zijn Master Leren en Innoveren succesvol afgerond. Zijn praktijkgerichte onderzoek vormde de basis voor deze subsidieaanvraag. Christa Geluk is op het Heliomare College Alkmaar gestart met de ontwikkeling van een portfolio voor leerlingen die veel meer dan voorheen bestaat uit visuele informatie. Henriëtte Pilkes, intern begeleider op de Ruimte, heeft haar universitaire master gezondheidspsychologie met succes afgerond. Onderzoekskring Annelies Akker heeft haar onderzoek naar Autisme en Prettig Wonen afgerond en een aantal presentaties hierover verzorgd. Een artikel voor het tijdschrift Balans is in voorbereiding. Tevens heeft een aantal externe deskundigen presentaties verzorgd voor medewerkers en voor ouders over het omgaan met leerlingen met de diagnose autisme. Over het onderzoek naar Dynamisch Arrangeren binnen Passend Onderwijs hebben Peter de Vries en Hans Schuman een presentatie verzorgd op het Congres over Handelingsgricht Werken in Antwerpen op 15 september Peter de Vries heeft hierover een artikel gepubliceerd in het Tijdschrift voor het Jonge Kind van maart Tevens is in het Tijdschrift voor Interne Begeleiders (nr. 2, 2017) een interview verschenen over de begeleiding van één van de leerlingen die door deze onderzoeksgroep wordt gevolgd. Voor dit nummer heeft Hans Schuman het artikel De IB er in de inclusieve school geschreven. Een nieuw artikel Peter de Vries, Meta Streefland en Josien Nelis van de onderzoeksgroep over dynamisch arrangeren is in voorbereiding. De onderzoeksgroep Ik ben in beeld heeft haar pilot afgerond naar het beter in beeld brengen van kinderen en jongeren met een ernstige meervoudige beperking (EMB). Zij heeft hiertoe een vragenlijst ontwikkeld waaruit een Persoonlijk Paspoort en een High Five worden afgeleid. Er is veel belangstelling voor dit instrument. We onderzoeken in het nieuwe schooljaar hoe we dit instrument kunnen implementeren en of we ingaan op verzoeken van partners buiten Heliomare om kinderen met een complexe meervoudige beperking in beeld te brengen, en zo ja hoe we dat praktisch vorm gaan geven. Vanuit deze onderzoeksgroep zoeken we ook samenwerking met externe partijen, zoals de Rijksuniversiteit Groningen en het EMG Platform uit Utrecht. Hoofddocenten van de RUG hebben de verschillende locaties met leerlingen met EMB van Heliomare bezocht. Drie medewerkers van Heliomare, Meta Streefland, Willem-Jan Hoekstra en Hans Schuman, hebben een hoofdstuk geschreven voor het boek Bildung Speciaal. De verwachting is dat dit boek in het voorjaar van 2018 verschijnt. 19

20 Jody van Beek en Ernee Everaars zijn gecertificeerd voor het trainen van collega s bij het toepassen van Contextuele Leerlingbegeleiding en het gebruik van de Belevingsvragenlijst Scholieren. Internationalisering Het nieuwe inspectiekader vraagt van scholen dat zij zich meer expliciet bezig houden met de thema s Veilige School en Pedagogisch Klimaat. Een aantal medewerkers van Heliomare heeft deelgenomen aan een studiereis naar de Verenigde Staten om daar in de praktijk te onderzoeken hoe daar schoolbreed gewerkt wordt aan de ontwikkeling van een veilige school waar elke leerling zich gewaardeerd, gezien en beschermd weet vanuit de principes van School Wide Positive Behavior Support. De studiereis was georganiseerd door Hogeschool Windesheim. Met Turkse, Duitse en Spaanse partners participeert Heliomare in een Erasmus+ project over de ontwikkeling van inclusieve voor- en vroegschoolse voorzieningen. Vanuit dit project heeft in juni 2017 een studiebezoek aan Spanje (Santander) plaatsgevonden. Heliomare organiseert in het nieuwe schooljaar een bezoek aan Nederland. Tevens heeft Heliomare de opdracht twee reviewstudies te doen naar inclusieve voorschoolse voorzieningen binnen de Europese Unie. Hans Schuman heeft voor het driedelige handboek The Praeger International Handbook of Special Education het hoofdstuk over het Nederlandse speciaal onderwijs geschreven. In het kader van de Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling heeft de H-academie de Aandachtsfunctionarissen Meldcode (vakgroep maatschappelijk werk) ondersteund bij het ontwerpen van een leertraject rondom signaleren, bespreken en melden van kindermishandeling. In het nieuwe ontwerp staat leren in de praktijk centraal, wordt de rol van aandachtsfunctionaris versterkt en geborgd en vindt scholing van alle medewerkers plaats doormiddel van e-learning. Observatiegroep Heliomare heeft een observatiegroep, bedoeld voor leerlingen van 6 tot 20 jaar, bij wie een acute breuk is ontstaan in hun schoolloopbaan als gevolg van een chronische aandoening. Bij deze leerlingen is onduidelijk welke vorm van onderwijs het beste aansluit bij hun scholingsbehoefte. Tijdens de observatieperiode wordt gekeken welk onderwijs het beste past bij de leerling. Leerlingen stromen daar naartoe uit. 3.2 Personeelsbeleid Scholing Opleiding Master Educational Needs Heliomare Onderwijs stelt voor haar leraren een opleidingseis. Zij moeten in het bezit zijn van de HBO mastergraad Master Educational Needs. In het schooljaar is gestart met een nieuwe incompany ronde master modules in samenwerking met de Hogeschool Utrecht. Heliomare Onderwijs heeft hiertoe een samenwerkingsovereenkomst met de Hogeschool Utrecht. Meer informatie over de master modules is te vinden in paragraaf H Academie De scholing van medewerkers binnen Heliomare wordt geregeld in de H Academie. Een afgeleide hiervan is de H Academie Kind-Jeugd. Binnen de H Academie Kind-Jeugd wordt alle in- en externe scholing voor de teams georganiseerd. Meer informatie over scholing is vermeld in paragraaf

21 Scholing GZ-psycholoog Aan Heliomare Onderwijs is een aantal GZ psychologen verbonden. In het verslagjaar neemt één collega deel aan de opleiding tot GZ psycholoog. Ziekteverzuim Het ziekteverzuim bij Heliomare Onderwijs is hieronder weergegeven: ,1 6,53% 6,85 6,69 7,25 6,30 Heliomare Onderwijs is vanaf januari 2017 eigenrisicodrager voor de WGA en voor de flex ziektewet. Dit betekent dat we beter in staat zullen zijn om het verzuim dat langer duurt dan twee jaar te volgen. Tot nu toe zat Heliomare in het publieke bestel en werd weinig gedaan in het volgen van deze groep (ex-)werknemers. De ervaring leert dat door eigenrisicodrager te zijn er sneller geacteerd wordt op een verzuimdossier. Het ERD (eigen risicodrager)-risico is ondergebracht bij Loyalis (de verzekeringspoot van APG). Als tussenpersoon treedt Robidus op (dit is al de samenwerkingspartner voor Heliomare). Ook de verzekeraar heeft belang bij een lage instroom van langdurig zieken. De verzekeraar zal dan ook in een aantal gevallen verzuimtrajecten mede financieren als dit tot (her)plaatsing van medewerkers leidt. Er is de afgelopen jaren ingezet op verzuimtrainingen voor het middenkader. Dit werpt zijn vruchten af met een voor onderwijs laag verzuimcijfer van 6,3% over In 2017 is het verzuimcijfer t/m augustus ,81%. Het cijfer wordt opgedreven door een hoog langdurig ziekteverzuim, met name tussen 6 weken en 1 jaar van 5,45%. Met het middenkader en de medezeggenschap zijn we in gesprek over nieuw verzuimbeleid. Belangrijke uitgangspunten die geformuleerd zijn met betrekking tot het verzuimbeleid zijn dat de medewerker zelf verantwoordelijk is voor zijn/haar gezondheid (eigen regiemodel); dat er snel gehandeld moet worden, waarbij de focus ligt op wat de medewerker wél kan; de leidinggevende is verantwoordelijk voor gedragssturing (het herkennen en bespreken van signalen). Een open cultuur waarin moeilijke gesprekken niet uit de weg worden gegaan is belangrijk. Er ontstaat een situatie waarbij de medewerker om ziekteverlof vraagt en de leidinggevende in gesprek met de medewerker afwegingen maakt om dit ziekteverlof toe te kennen of alternatieven voor te leggen. Targets zijn daarbij belangrijk voor optimalisering van de doelgerichtheid. Voor het komende schooljaar is ook de tussenkomst van een verzuimverpleegkundige aan de procedure toegevoegd. Digitale leeromgeving (DLO) Binnen Heliomare is een zeer positieve leercultuur. Uit het MTO 14 blijkt dat medewerkers zich willen blijven ontwikkelen. De digitale leeromgeving (DLO) moet dit leren en ontwikkelen faciliteren. Heliomare investeert in een passende digitale leerarchitectuur en heeft daarbij de ondersteuning gezocht bij Defacto. De digitale leeromgeving zal ons helpen een aantal doelstellingen te realiseren: De regie en eigen verantwoordelijkheid voor ontwikkeling en kwaliteit bij de medewerker en/of het team neer te leggen. Meer gebruik te kunnen maken van de digitale leerondersteuning. De vraag naar tijd- en plaats onafhankelijk leren mogelijk te maken. Kennis op een efficiënte manier bij grote groepen medewerkers te brengen. Gebruik te maken van aanwezige kennis en deskundigheid vanuit de organisatie. 14 Medewerker tevredenheidsonderzoek 21

22 Actueel inzicht te hebben in kwalificaties en de geldigheid daarvan. Talentmanagement verder vorm te geven. Heliomare brede leeraanbod toegankelijk en inzichtelijk te maken. Kennis en expertise extern in de markt te zetten. Kwaliteit te borgen. Te voldoen aan de huidige en toekomstige gewenste stuurinformatie ten behoeve van de (zelforganiserende) teams zelf, de directie en derde partijen. Meer gebruik te maken van E-Learningmateriaal. De logistieke en administratieve werkzaamheden rondom de H-Academie via het DLO op een efficiënte en betrouwbare manier in te richten. Ook in het verslagjaar is veel tijd besteed aan de inrichting van het systeem. Kaders ten aanzien van CAO-beleid rondom arbeidsduur, jaartaak en taakbeleid Heliomare Onderwijs werkt aan de hand van een jaarlijks vastgestelde normjaartaak, afgestemd op de werktijdfactor van elke medewerker. De toedeling per lesweek van leerlinggebonden activiteiten of behandeltaken volgt rechtstreeks uit de werktijdfactor en het aantal lesweken. In samenwerking met de personeelsgeleding van de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad zijn afspraken gemaakt over een aanpassing op het taak(toedelings)beleid. Belangrijk uitgangspunt hierbij is dat medewerkers in de kernteams, die verantwoordelijk zijn voor het onderwijs en begeleidingsaanbod aan een bepaalde (doel)groep leerlingen, meer regelruimte en keuzevrijheid krijgen; ook bij de invulling van hun jaartaak. Heliomare werkt daartoe sinds augustus 2016 met het 40/40 model. (40,2 weken van 40 uur). Eigenaarschap Conform de Wet BIO is de medewerker verantwoordelijk voor zijn eigen professionele ontwikkeling. Medewerkers van Heliomare Onderwijs stellen jaarlijks een persoonlijk ontwikkelplan op op basis van 360 graden feedback van leidinggevenden, collega s en leerlingen. 3.3 Inzet van middelen Vervangingen Vanaf augustus 2014 is in de formatie van de scholen kort durend verzuim meegenomen. De formatie is met een vast percentage opgehoogd, zodat kortdurende ziekte door de locaties zelf kan worden vervangen. Alleen langdurige afwezigheid wordt nog op centraal niveau vervangen. Hierdoor ligt de sturing op ziekteverzuim en vervangingen bij de teammanager. Subsidies Heliomare Onderwijs probeert, waar mogelijk, subsidiegelden binnen te halen voor projecten, schoolkampen en dergelijke voor haar scholen. Een goed voorbeeld hiervan is de ESF subsidie, die door de afdeling Arbeid en Arbeidsmatige Participatie van Heliomare College in Beverwijk en Alkmaar is binnengehaald met betrekking tot arbeidstoeleiding. Ook wordt Heliomare Onderwijs al jaren ondersteund door de Stichting Kinderpostzegels voor wat betreft de schoolkampen. In zijn de volgende subsidies toegewezen: ESF subsidie arbeidstoeleiding voor VSO Heliomare onderwijs en Zevensprong. Stichting Witte Bedjes Het Parool. Stichting Kinderpostzegels ten behoeve van schoolkampen Heliomare Onderwijs. 22

23 Impuls muziekonderwijs In is subsidie voor Impuls muziekonderwijs verkregen van het Fonds voor Cultuurparticipatie voor de afdeling SO van Heliomare onderwijs. Hiervoor is een samenwerking met de muziekschool Beverwijk aangegaan. Bij de subsidie hoort een bedrag van ,- voor de periode van augustus 2016 tot augustus In navolging op de aanvraag van Heliomare onderwijs SO heeft ook De Ruimte in Bergen de subsidie Impuls voor muziekonderwijs aangevraagd en gekregen. De Ruimte werkt samen met Artiance, centrum voor de Kunsten. De subsidie van is toegekend voor de periode augustus 2017 tot augustus Erasmus plus project In 2016 is een subsidie toegekend voor een internationaal project via het Erasmus plus programma voor: de voorschoolse begeleiding van en het onderwijs aan jonge kinderen met een beperking vanuit een inclusief perspectief. Het betreft een project in samenwerking met Turkse Partners. De H Academie Kind/Jeugd is betrokken bij dit project. Meer informatie is vermeld in paragraaf ESF-Project arbeidstoeleiding Vanaf 2015 is de Participatiewet van kracht. Daarmee worden de arbeidsmarktkansen aanzienlijk kleiner voor leerlingen van het praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs. Voor deze groep jongeren, die vanwege een handicap te kampen hebben met functiebeperkingen, is het vaak niet mogelijk om zonder ondersteuning op de arbeidsmarkt actief te zijn. Wanneer geen aanvullende activiteiten worden ondernomen, komen deze jongeren bij de gemeenten als participatie- of als werkklant terecht. Het praktijkonderwijs en het voortgezet speciaal onderwijs zijn veelal eindonderwijs en het einddoel is een zo zelfstandig mogelijke plaats in de maatschappij. Door de landelijke ontwikkelingen én de recessie komt het uitstroomperspectief van deze leerlingen richting het mbo, beschermde en reguliere arbeid onder druk te staan. Voor deze jongeren is een integrale benadering en een soepele overgang van school naar werk van groot belang. Met de ESF subsidie zijn activiteiten, zoals (groeps)stage, brancheopleiding, arbeidstrainingscentrum ingezet om leerlingen met een grotere afstand op de arbeidsmarkt een betere kans op werk of een vervolgopleiding te geven Financiën intern Teammanagers en financiën Binnen Heliomare Onderwijs hebben de teammanagers een belangrijke rol met betrekking tot personele- en begrotingszaken voor hun eigen afdeling. In de afgelopen schooljaren is geïnvesteerd in het verkrijgen van meer kennis omtrent deze zaken. Hiertoe zijn deelbegrotingen ontwikkeld en nieuwe formatie-overzichten gemaakt met formats op basis van leerlingenaantallen en indicaties, waardoor goed inzicht per afdeling is. De planning & control cyclus van Heliomare is hiermee ook qua financiële input doorgevoerd tot en met de teams. Binnen Heliomare wordt naast de planning & control cyclus gewerkt met een Heliomare managementrapportage systeem, waarin informatie over ziekteverzuim, formatie en dergelijke per cluster, locatie en afdeling inzichtelijk zijn. Voor wat betreft de activiteitenplannen, gekoppeld aan de planning & control cyclus, maken de afdelingen een afdelingsplan en de teams hun eigen teamplannen. Het activiteitenplan van Heliomare Onderwijs en de kaderbrief van Heliomare zijn hierbij leidend. 23

24 Resultaat en eigen vermogen De Stichting Heliomare Onderwijs eindigt het boekjaar 2016 met een negatief jaarresultaat van ,-. Het eigen vermogen van de stichting (exclusief bestemmingsreserves en voorzieningen) per 31 december 2016 is met dit bedrag afgenomen tot ,-. In januari 2016 was het personeelsbestand van Heliomare Onderwijs 322,35 fte, terwijl deze op 31 december ,2 fte bedroeg. De ingezette formatie over 2016 is inclusief de formatie van vervangers van ziekte en zwangerschap Informatie/procesmanagement Processen De Administratieve Organisatie en Interne Controle (AO/IC) is in het verslagjaar verder uitgewerkt en aangepast aan veranderde wet- en regelgeving. Samen met andere schoolbesturen is een gezamenlijk programma van eisen voor ons leerlingvolgsysteem (LVS) en leerlingadministratiesysteem (LAS) gerealiseerd. Op grond hiervan is besloten om de applicatie ParnasSys en SOMtoday aan te schaffen en te implementeren. Dienst Uitvoering Onderwijs en Bron De leerling telling van 1 oktober 2016 is op alle scholen goed verlopen. Het leerlingenaantal op alle scholen is licht gedaald. Het totaal aantal leerlingen op alle vier de scholen op 1 oktober 2016 is 982. Leerlingenaantallen per school op 1 oktober 2016 School SO VSO Totaal 2016 Totaal 2015 Totaal 2014 Totaal 2013 Totaal 2012 de Alk / HCA Heliomare onderwijs - locatie Dynamica, Koog a/d Zaan de Ruimte Heliomare College Beverwijk (Zevensprong) totaal De weergegeven fte s wijken af van de in de jaarrekening 2016 van Stichting Heliomare Onderwijs verantwoorde fte s. Dit heeft te maken met de externe verantwoordingseisen waaraan de jaarrekening dient te voldoen. 24

25 Hoofdstuk 4 Maatschappelijk perspectief In dit hoofdstuk staat het maatschappelijk perspectief centraal. Er zijn drie domeinen binnen het maatschappelijk perspectief te onderscheiden die extern van aard zijn, te weten maatschappelijke relaties, kwaliteit van onderwijs en de ontwikkelingen passend onderwijs. 4.1 Kwaliteit van onderwijs In het afgelopen verslagjaar hebben de beleidsmedewerker Heliomare onderwijs en de teammanager met Kwaliteit in de portefeuille verder gewerkt aan de totstandkoming van een goed Kwaliteitsbeleid voor Heliomare onderwijs dat voldoet aan de norm Kwaliteit Speciaal onderwijs: Kwaliteitshandboek In het afgelopen verslagjaar is het kwaliteitshandboek geschreven waarin het kwaliteitsmanagementsysteem (KMS) van Heliomare Onderwijs wordt beschreven. In dit kwaliteitshandboek geeft Heliomare onderwijs aan, de kwaliteit en de bereidheid in huis te hebben om de processen die van invloed zijn op de kwaliteit van de door haar te leveren zorg en onderwijs op professionele wijze te sturen en te beheersen. Het management en de teammanagers zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van het met het systeem samenhangende beleid en onderschrijven dit volledig. Zij zien er op toe dat medewerkers bekend zijn met het systeem, de documenten en de in dit kader gestelde doelen. Zij zorgen er voor dat de organisatie over voldoende mensen, middelen en informatie beschikt om het kwaliteitsbeleid te kunnen realiseren. Kwaliteitsgebieden onderzoekskader 2017 inspectie van het onderwijs Op de SO en VSO afdelingen van Heliomare onderwijs is het onderzoekskader 2017 van de inspectie onderwijs in de teams besproken. Samen met de teams heeft er een interne evaluatie plaats gevonden met als doel de aanwezige basiskwaliteit in kaart te brengen van de volgende kwaliteitsgebieden: - Onderwijsproces - Schoolklimaat - Onderwijsresultaten Tevens is in kaart gebracht waar we als onderwijs het verschil maken en wat onze ambities zijn. Deze analyse heeft voor de verschillende afdelingen verschillende ontwikkeldoelen opgeleverd. Deze worden vertaald in het nieuwe Schoolplan. Processen en documentbeheersysteem Als onderdeel van het kwaliteitsbeleid is een start gemaakt met de beschrijving van minimaal de kritische processen. Heliomare Onderwijs wil bereiken dat de meest belangrijke activiteiten op een zo uniform mogelijke wijze, met zo veel mogelijk uitsluiting van risico s, worden uitgevoerd en zo de gewenste kwaliteit wordt behouden. Processen kunnen waar nodig worden voorzien van aanvullende procedures of werkinstructies, die meer gedetailleerd beschrijven HOE (delen van) activiteiten worden uitgevoerd. De processen beschrijven op hoofdlijnen WAT er gebeurt. Voor zover noodzakelijk zijn formulieren en formats ontwikkeld. De procesbeschrijvingen zijn getoetst aan de Kwaliteitsnorm Speciaal Onderwijs. Alle kwaliteitsdocumenten worden volgens de procedure Documentbeheer op beheerste wijze opgesteld, vastgesteld, periodiek geëvalueerd en bijgesteld. 25

26 Documenten kunnen worden gewijzigd onder meer als gevolg van signalen uit interne audits, observaties, directiebeoordeling, inspectiebezoeken of externe ontwikkelingen. De proceseigenaar van elk proces bepaalt of dit moet worden aangepast. Deze zijn terug te vinden in het documentbeheersysteem van Heliomare Onderwijs met de indeling volgens het KSO model. Koers Organisatie Kernprocessen Mensen Partners Reflectie Schoolklimaat (Veiligheid en pedagogisch klimaat) De afname heeft plaatsgevonden aan de hand van verschillende instrumenten. Deze instrumenten zijn afgestemd op de specifieke doelgroep. De afname had tot doel om zicht te krijgen op veiligheidsbeleving van leerlingen, máár ook als pilot waarin verkend werd of het gehanteerde instrument gebruiksvriendelijk was voor de specifieke doelgroep Op iedere afdeling is een start gemaakt met het schrijven van een Plan sociale veiligheid onder regie van de coördinatoren en teammanagers aan de hand van de 0-meting aangereikt door School en veiligheid. Ook de ouders zijn gevraagd middels een enquête van Vensters naar de schoolbeleving van hun kind en/of hun eigen tevredenheid met betrekking tot de afdeling van hun zoon of dochter. In de voorbereiding op de verhuizing naar de nieuwbouw in Heemskerk hebben de afdelingen voor de waarden Groei- Veiligheid- Samen gekozen als uitgangspunt voor het pedagogisch klimaat. Deze waarden worden op de afdelingen verder uitgewerkt en moeten uiteindelijk door middel van een logo zichtbaar gaan worden op de nieuwe locatie in Heemskerk. Vensters Heliomare maakt data zichtbaarder maken door PO/VO-Vensters en Managementvenster beter te benutten, zoals het openbaar maken van relevante onderwijsdata en het maken van vergelijkingen en trend-analyses. Naast dit instrument wordt er al intern data gegenereerd vanuit LVS en verwerkt in Heliomare Insight,vertaalt in overzichtelijke grafieken en tabellen. Door de VO-Raad is met de Inspectie afgesproken dat scholen de informatie uit Vensters niet meer apart hoeven aan te leveren bij de Inspectie en dat scholen die hun indicatoren gevuld hebben, minder bevraagd worden*. Voorkomen van dubbel werk eist betrokkenheid van alle data-beheerders binnen de school. Inspectie van het Onderwijs Jaarlijks vindt een gesprek plaats tussen de Inspectie van het Onderwijs en het bestuur van Heliomare Onderwijs. Voor dit gesprek maakt de inspectie een risicoanalyse van de informatie die de scholen aan de inspectie verstrekken. Er wordt een analyse gemaakt van de uitstroom- en bestendigingsgegevens die de scholen jaarlijks uploaden in het inspectiedossier van de school. Daarnaast wordt gekeken of alle verplichte beleidsdocumenten aanwezig zijn en of deze aan de eisen van de inspectie voldoen. Naast de vaste onderwerpen is met de inspectie gesproken over de ontwikkelingen met betrekking tot de nieuwbouwplannen in Heemskerk en Heerhugowaard, het arbeidstrainingscentrum op het bedrijventerrein De Trompet in Heemskerk, de landelijke EMB problematiek. Alle scholen van Heliomare Onderwijs vallen onder het basisarrangement. De rapportages van onze scholen zijn beschikbaar op de website van de onderwijsinspectie: 26

27 4.2 Kwaliteit van zorg Een steeds groter aantal van onze leerlingen heeft bij hun persoonlijke verzorging gedeeltelijk of volledige hulp nodig. De ondersteuning is gebaseerd op de individuele ondersteuningsbehoefte van de leerling. Het doel is om zo zelfstandig mogelijk te leren functioneren. Je doet het zelf of je regelt het zelf, zo nodig met hulp. Voor de dagelijkse en complexe zorg wordt een beroep gedaan op de klassenassistent. Deze dagelijkse zorg en het uitvoeren van voorbehouden en/of risicovolle handelingen nemen een belangrijke plaats in op onze scholen. We zien dat er steeds meer leerlingen komen met een complexe (medische) zorgvraag en deze willen we zo goed mogelijk bieden. Dit vraagt bepaalde expertise van de medewerkers. De schoolverpleegkundige en de senior klassenassistent coördineren en monitoren de assistenten en zorgen voor deskundigheid. Jaarlijks wordt er een scholings- en bekwaamheidsplan opgesteld. Te denken valt aan scholing gericht op sondevoeding, epilepsie, canulezorg, katheteriseren en medicatie toedienen. De vakgroep coördinator van de senior klassenassistenten en schoolverpleegkundigen stellen dit plan jaarlijks op. We werken met kwaliteitskaarten en E-learning modules. Er wordt nauw samengewerkt met het ROC Horizoncollege rondom scholingsvragen, het CTB, centrum voor thuisbeademing en het LWOE, landelijk werkverband onderwijs en epilepsie. Iedere afdeling heeft een senior klassenassistent. Zij zijn verantwoordelijk dat de zorg op hun afdeling geleverd kan worden samen met de klassenassistenten. Zij zitten dicht op het proces op de werkvloer, waardoor ze in staat zijn om op tijd te signaleren wat er nodig is. De klassenassistenten werken volgens persoonlijke protocollen. Deze worden geschreven in overleg met ouders/behandelend arts. Deze worden minimaal één keer per jaar geëvalueerd. Als klassenassistenten bekwaam gemaakt worden op een voorbehouden of risicovolle handeling wordt dit gedaan door een gedelegeerde toetser. Dit gebeurt aan de hand van het beleid Heliomare m.b.t. voorbehouden en risicovolle handelingen. Daarnaast is het contact tussen (senior) klassenassistenten onderling belangrijk. Hierdoor ontstaat een open en veilige sfeer waarin de zorg bespreekbaar is. Dit bevordert de kwaliteit. Ook de vakgroep coördinator en schoolverpleegkundige biedt ondersteuning en advies en zorgt voor uniformiteit en verbinding. We zorgen dat we op de hoogte blijven van veranderingen in de zorg. Het is belangrijk dat we blijven investeren in wat er nodig is op de werkvloer en voor onze leerlingen. Op die manier blijven we ernaar streven om de kwaliteit van de zorg op een hoog niveau te houden. 4.3 Ontwikkelingen passend onderwijs Vanaf 1 augustus 2014 is de wet Passend onderwijs van kracht. Vanaf die datum verstrekken samenwerkingsverbanden toelaatbaarheidsverklaringen voor het speciaal onderwijs voor nieuwe leerlingen. Samenwerkingsverbanden hebben hiervoor zelf criteria en processen vastgelegd. Vanuit onze expertise met indicatiestellingen denkt Heliomare Onderwijs mee met een aantal samenwerkingsverbanden hoe dit op een goede manier te regelen. De Stichting Heliomare Onderwijs participeert tot op heden op bestuursniveau in acht samenwerkingsverbanden. Het al dan niet deelnemen aan een samenwerkingsverband is 27

28 gebaseerd op de postcodegebieden van onze leerlingen en het aantal leerlingen binnen een samenwerkingsverband. Externe dienstverlening De klanten voor onze dienstverlening bevinden zich in het PO, VO en MBO. Daarnaast neemt de vraag vanuit de interne Heliomare organisatie toe. Detacheringen en diensten die vanaf dit schooljaar worden ingekocht door onze klanten zijn niet langer het gevolg van de tripartiete overeenkomst personele gevolgen passend onderwijs, maar vloeien voort uit en sluiten aan op de behoefte van de klant, het leveren van kwaliteit en het onderhouden van een goede relatie. Eén detacheringscontract met een samenwerkingsverband voor PO berust nog op afspraken die voortkomen uit tripartiete overeenkomst. De administratie en werkwijze zijn dit schooljaar goed neergezet. Zo zijn er nieuwe detacheringovereenkomsten opgesteld en is er eenduidige werkwijze t.b.v. het hele proces rondom offreren, detacheren en factureren. De diensten aan de klanten zijn onder te brengen in drie categorieën: 1. Langdurige inzet van specialisme middels detachering. 2. Het bieden van Kennis en Ontwikkeling middels trainingen en/of workshops, op offerte basis (hieronder valt ook de interne dienstverlening, echter hier worden uren voor geregistreerd). 3. Coaching en begeleiding, op offerte basis. Met vier samenwerkingsverbanden voor PO zijn afspraken gemaakt op basis van de door hen gewenste expertise middels detachering. De inzet van onze collega s is veelal curatief van aard. Dit komt omdat scholen toegang tot onze deskundigheid krijgen via een consulent. Deze consulent houdt zich bezig met de extra ondersteuning. Collega s leveren hoogwaardige kennis en mede door hun jarenlange ervaring en aanpak vanuit HGW levert dit tevreden klanten op. Richting de toekomst is onderzoek en verkenning naar nieuwe klantgroepen van groot belang. Een enkele keer is een school rechtstreeks de klant, bijvoorbeeld omdat een training of workshop gewenst is. In het ontwikkelen van de dienstverlening in PO liggen kansen voor een aanbod gericht op preventie (jonge kinderen), kennisdelen en onderwijs naar zorg brengen. Binnen de groep collega s die diensten aanbiedt in het PO is een deel van hen boven de 60, zij genieten van Duurzame Inzetbaarheid (voorheen BAPO) en spaarverlof. Dit drukt op de klantcontacturen. In het schooljaar zien we een ontwikkeling in het VO. Er is vraag naar maatwerk op gebied van systeembegeleiding rondom leerlingen waarvan het onderwijsproces stagneert. Denk aan thuiszitters, chronisch zieke leerlingen, of moeilijk verstaanbaar gedrag. De diensten vallen in de derde categorie. Door een enkel SWV wordt een training ingekocht. In het MBO zien we de vraag naar specialistische inzet groeien. De keuze voor langdurige detachering (meerjarige overeenkomst) heeft voor zowel voor de klant als voor onze collega s voordelen. Collega s leren de organisatie waar zij werken goed kennen en kunnen mee bewegen en anticiperen op veranderend beleid, of ontwikkelingen (denk bijvoorbeeld aan het Toelatingsrecht). In werkt een collega bij niet meer dan twee verschillende MBO s. Trainingen rondom Passend Onderwijs worden met regelmaat gegeven, hierbij sluiten we aan bij de ontwikkelingen (toegangsrecht) en de behoefte van de klant. 28

29 Aandachtspunten passend onderwijs Passend onderwijs heeft naast veel positieve kanten met betrekking tot samenwerking en leerlingen in beeld krijgen, ook een aantal aandachtspunten. Rondom onze onderwijszorgarrangementen hebben we te maken met een groot aantal samenwerkingsverbanden, gemeenten en zorgaanbieders. We ervaren grote druk door de verschillende afspraken en procedures die per partij worden gemaakt en de schotten tussen de verschillende financieringsstromen. Als gevolg van de verschillende afspraken en procedures per gemeente en samenwerkingsverband ontstaat een grote administratieve druk. Met name het jaarlijks moeten aanvragen van een toelaatbaarheidsverklaring, ook voor onze leerlingen, waarbij leerlingen een gelijkblijvende of zelfs toenemende zorgvraag hebben, is een grote administratieve belasting. Daarnaast is er financiële druk, doordat samenwerkingsverbanden en gemeenten geen of slechts voor een jaar middelen toezeggen. Daarbij merken we dat dat met de nieuwe toelaatbaarheidsverklaringen veelal sprake is van een lagere categorie bekostiging krijgen dan de huidige. Heliomare Onderwijs participeert in diverse overleggen op landelijk niveau om bovenstaande knelpunten met elkaar op te lossen. In onderstaande twee diagrammen is weergegeven de verschuiving in bekostigingscategorieën vanaf invoering van passend onderwijs. 1 e diagram is overall bekostiging van St. Heliomare Onderwijs (alle scholen) 29

30 2 e diagram laat de verschillen tussen toelaatbaarheidsverklaringen (TLV) van samenwerkingsverbanden PO en VO. Eén doelgroep van Heliomare Onderwijs is de ernstig meervoudig beperkte leerlingen (EMB leerlingen). In de financiering van Passend Onderwijs was het onderwijs- en zorgarrangement dat voor deze leerlingen nodig is, niet goed geregeld. Sinds 2015 is er een aparte regeling voor de EMB leerlingen, categorie A. Landelijk is voor deze leerlingen bij de samenwerkingsverbanden weggehaald. Scholen moeten jaarlijks een opgave doen van het aantal leerlingen die aan de criteria van het Ministerie voldoen. Voor de bedrijfsvoering van onze scholen blijft deze regeling steeds een risico, omdat de hoogte van de vergoeding afhankelijk is van het landelijk aantal opgegeven leerlingen EMB A. Door controles van de Inspectie van het Onderwijs op dossiers bij scholen is het bedrag per leerling de afgelopen jaren wel steeds iets toegenomen. In zijn veel oudergesprekken gevoerd om voor de EMB-A leerling indien nodig nog aanvullende zorgbekostiging te realiseren conform wet- en regelgeving. In het verslagjaar zijn ook met ouders van leerlingen uit de categorie EMB B/C die in onze Dagbestedingsgroepen zitten gesprekken gevoerd. Daar waar nodig zijn contracten afgesloten voor aanvullende zorgbekostiging. 30

31 Hoofdstuk 5 Continuïteitsperspectief In dit hoofdstuk staat continuïteit centraal. We geven aan welke domeinen van de verschillende perspectieven al dan niet aandacht behoeven of gewijzigd moeten worden voor het schooljaar en Activiteitenplan Cluster SO 2018 In het activiteitenplan 2018 van het cluster SO zijn de volgende speerpunten benoemd: 1. Kwaliteit / Inspectie Implementatie Kwaliteitshandboek in de organisatie o Op alle SO locaties is tijdens een teamoverleg het kwaliteitshandboek gepresenteerd en de relatie met het Inspectiekader gelegd. o Op alle SO locaties van is de snelkoppeling uitgelegd en weten de medewerkers de relevante kwaliteitsdocumenten te vinden. Pedagogisch klimaat: o Op alle SO locaties zijn de vastgestelde waarden zichtbaar aanwezig. o De vastgestelde waarden worden regelmatig met de leerlingen en medewerkers besproken en geëvalueerd. o Op alle SO locaties is een passende vorm van leerling betrokkenheid. Rekening houdend met de veranderende doelgroep op de locaties. Sociale veiligheid: o Op alle locaties is een Veiligheidsplan aanwezig en geïmplementeerd. o Op alle locaties is een planning opgenomen in de jaarcyclus m.b.t. tevredenheidsmetingen leerlingen en ouders. o Er is voor alle locaties één instrument afgesproken voor het verzamelen en analyseren van gegevens over het vervolg van de loopbaan van de leerling. Implementatie Vensters: o Iedere locatie heeft een aandacht functionaris Vensters die verantwoordelijk is voor het vullen en bijhouden van Vensters. o De aandacht functionarissen van de verschillende afdelingen hebben 3 maal per jaar een afstemmingsoverleg onder leiding van de coördinator Vensters. Opbrengstgericht werken: o Alle locaties werken volgens de procesbeschrijving Werken aan opbrengsten. Ouderbetrokkenheid: o In de schoolgids is een eenduidige visie opgenomen m.b.t. ouderbetrokkenheid. o Regelmatig worden op de locaties na activiteiten en/of bijeenkomsten met ouders de tevredenheid van ouders in kaart gebracht (vragenlijst, korte check). o Ouderbetrokkenheid blijft een onderwerp dat op de studiedagen en/of teamoverleggen op de verschillende locaties aan de orde blijft (intervisie, informatie enz.). 31

32 2. Eigenaarschap/zelfregie Leerlingen: o Locaties worden geïnformeerd over gepersonaliseerd leren: Welke elementen kunnen in het SO geïmplementeerd worden? Wat is daarvoor nodig? o Implementatie Ik ben in beeld. Medewerkers: o Naar aanleiding van de uitkomsten van Heliomare op zijn kop en zelforganiserende teams is duidelijk welke kaders uitgangspunt zijn om verantwoordelijkheden lager in de organisatie te leggen. Alle locaties onderzoeken en brengen in kaart welke fase van teamontwikkeling het eigen team zit. Alle teams onderzoeken en brengen in kaart wat er nodig is om meer verantwoordelijkheden in de eigen teams te krijgen, op welke terreinen en wat er nodig is om dat te realiseren. 3. Doelgroepen Jonge Kind: o De PLG 16 Jonge Kind heeft een gezamenlijke visie ontwikkeld m.b.t. ontwikkeling en begeleiding van het jonge kind. o Voor de kleuters is een eigen Kindvolgsysteem gekozen en geïmplementeerd. Veranderende doelgroepen: o In overleg met gemeenten en samenwerkingsverbanden wordt onderzocht welke nieuwe doelgroepen in de toekomst binnen Heliomare Onderwijs georganiseerd moeten worden, gericht op een integrale aanpak. EMB: o Aansluiten bij de ontwikkeling van het landelijk curriculum EMB: Visie ontwikkeling VSO belevingsgroepen. Scholing EMB medewerkers structureel in aanbod Heliomare academie organiseren. o Implementatie ik ben in beeld (integraal met revalidatie). o Onderzocht wordt of dit ook op andere afdelingen dan EMB kan. Teams informeren over het instrument. 4. Overig Invoering ParnasSys: o De invoering en implementatie van ParnasSys (leerlingvolgsysteem) wordt verder uitgerold en gevuld. o Afstemming met Revalidatie zoeken m.b.t. leerlingvolgsysteem. e-service: o Op basis van de AVG 17 m.b.t. informatiebeveiliging en privacy wordt Heliomare breed een beleidsdocument gemaakt en in 2018 geïmplementeerd. 16 PLG = Professionele Leer Gemeenschap 17 AVG = Algemene Verordening Gegevensbescherming 32

33 5.2 Activiteitenplan Cluster VSO 2018 In het activiteitenplan2018 van het cluster VSO zijn de volgende speerpunten benoemd: 1. Schoolklimaat Veiligheid: o Onderzocht wordt of aan het ParnasSys programma de FONA (Fouten, Ongevallen of Near Accidents) gekoppeld kan worden, zodat er één registratie komt per leerling, per kenrteam en per groep. Daaraan gekoppeld de nazorg van leerlingen en medewerkers na een incident. Pedagogisch klimaat o De vastgestelde waarden worden regelmatig met de leerlingen en medewerkers besproken en geëvalueerd. Ouderbetrokkenheid o In de schoolgids is een eenduidige visie opgenomen met betrekking tot ouderbetrokkenheid. o Regelmatig worden op de locaties na activiteiten en/of bijeenkomsten met ouders de tevredenheid van de ouders in kaart gebracht. o Ouderbetrokkenheid blijft een onderwerp dat op de studiedagen en/of teamoverleggen op de verschillende locaties aan de orde blijft. o Oppakken acties uit afgenomen veiligheid enquête bij ouders o Ouders enthousiast maken voor invullen oudertevredenheids enquête. o Vanuit Heemskerk wordt een ouderklankborg groep opgezet. 2. Eigenaarschap / zelfregie Leerlingen o De leerling is in staat eigen verantwoordelijkheid te nemen voor zijn leren. o Monitoren van eigenaarschap in het eigen leerproces vindt systematisch plaats en voert door tot nieuwe doelen en aanpak. o De leraar bevordert eigenaarschap en verantwoordelijkheid van het leerproces bij de leerling. Medewerkers o De medewerker heeft zelfregie op zijn professionalisering passen binnen zijn onderwijssysteem. o Door middel van een Werkscan krijgen medewerkers en teams inzicht in de actuele balans tussen werk en privé. Organisatie o Duidelijkheid krijgen met betrekking tot de kaders zelforganiserende teams en bijbehorende competenties. o Nieuwbouw: locatie Heeskerk realiseert een uitbreidingslocatie voor de leerlingen van de onderbouw van uitstroom Vervolgonderwijs. 3. Opbrengstgericht werken Resultaten o Certificering op werkprocessen vanuit MBO- kwalificatiestructuur en BORISwerkproces. 33

34 o o Vorm en inhoud geven aan beleidsstuk Edunova, mede door invoering BORISlijnen. LVS ParnasSys is geïntroduceerd en wordt in 2018 operationeel. 4. Regionale betrokkenheid, contact ketenpartners o De school werkt samen met ketenpartners en partners in het samenwerkingsverband om het onderwijs en voorbereiding op de uitstroom voor leerlingen vorm te geven. o Door samenwerking met externe partners wordt onderwijsaanbod vergroot en verdiept, waardoor mogelijkheden voor leerlingen binnen en buiten de school wordt bevorderd. o De school ontwikkelt of voert beleid uit in het bevorderen van de samenwerking met ketenpartners. o Door samenwerkingsverbanden/gemeenten en scholen zijn uitstroomtafels georganiseerd, waarbij leerlingen in transitie naar vervolgonderwijs of arbeid gezamenlijk worden besproken. o Extraneusregeling voor vmbo basis/kader leerlingen organiseren. 34

35 Bijlagen Activiteitenplan 2016 ( september 2016) Activiteitenplan 2017 (juli 2017) Door- en uitstroomgegevens

36 Activiteitenplan 2016 Onderwijs Speerpunten SBP KPI Arrangementen De opleiding Horeca van het REA College Nederland, locatie Wijk aan Zee gaat vanaf april 2016 van start binnen het Arbeid Expertisecentrum. Binnen het Arbeid Expertisecentrum krijgen 30 leerlingen per dag leer/werkervaring en arbeidsvaardigheden in vijf opleidingsrichtingen. Toelichting: Bovenstaande twee punten liggen ter besluitvorming bij de Raad van Toezicht. Bij een positief besluit kunnen beide punten worden gerealiseerd en contracten worden aangegaan. De samenwerkingsovereenkomst met de Hartekampgroep wordt voorbereid, evenals de huurovereenkomst. Wanneer Stand van zaken Q2 Q1 Organisatie Eind 2016 heeft 50% van de leerlingen die uitstromen uit het profiel Arbeid daadwerkelijk een arbeidscontract. Bij de start van het schooljaar zijn alle 14 jarige leerlingen van Onderwijs gedetermineerd op uitstroomprofiel op basis van een valide instrument. Op basis van een analyse ligt er in maart 2016 een stage beleidsplan conform de wettelijke eisen. Toelichting: Er wordt nog aan het stageplan gewerkt. In Q4 is het gereed. Medio 2016 is er managementrapportage beschikbaar op niveau clustermanagers en teammanagers. Ieder kwartaal analyseert en rapporteert de commissie van begeleiding van de afdeling aan de clustermanagers de acties omtrent fona meldingen. Eind 2016 zijn twee leerling tevredenheid enquêtes afgenomen op alle locaties met betrekking tot sociale veiligheid. (Toelichting: enquêtes zijn gepland) In het schooljaar is er op groeps-, afdelings-, en stichtingsniveau een inhoudelijk programma sociale veiligheid. (Toelichting: Er ligt een plan van aanpak. ) In 2016 is per locatie minstens één keer een oudertevredenheid enquête afgenomen. Eind 2016 is Heliomare Onderwijs KSO 18 gecertificeerd. In het tweede kwartaal van 2016 ligt er een plan van aanpak voor de samenwerking tussen Revalidatie en Onderwijs medewerkers in het KJC Heemskerk voor wat betreft organisatie en cultuur. Dit wordt Q4. Q4 Q3 Q1 Q2 Q1 Q4 Q2 Q4 Q4 Q2 18 KSO = keurmerk kwaliteitsnorm speciaal onderwijs van LECSO. Activiteitenplan Heliomare onderwijs 2016, 3 e forecast september 2016

37 Netwerk eservice Eind 2016 zijn de resultaten beschikbaar van de vier pilots m.b.t. zelforganisatie bij locaties van Onderwijs. Toelichting: pilots zijn: - uitrollen 360 feedback op alle afdelingen, locaties; - eigenaarschap bij teammanagers en medewerkers m.b.t. eisen van de CAO en normjaartaak van medewerkers, binnen met elkaar vastgestelde kaders; - De Trompet; - Verantwoordelijkheden lager in de organisatie leggen. Q3 behaald: - HCW: verantwoordelijkheden lager in de organisatie leggen: senior klasse-assistent geeft leiding aan de klasse-assistenten graden feedbackgesprekken uitrollen op alle afdelingen/locaties. In oktober 2016 is er aantoonbaar een inhoudelijke uitwisseling tussen het SO en het VSO zodat inhoudelijke en pedagogisch didactische programma s aansluiten. Medio 2016 is inzichtelijk hoeveel verwijzingen zijn gedaan door de commissie van begeleiding ten behoeve van het beter benutten van de netwerken rondom de leerling. In 2016 is van alle leerlingen het leerling profiel of individueel transitieplan gevuld en actueel in het elektronisch dossier. Toelichting: bovenstaande is niet meer van toepassing. Inmiddels is afgesproken dat alleen de leerlingen met een revalidatie indicatie in het elektronisch dossier worden opgenomen. In het eerste kwartaal van 2016 is de aanbesteding voor het nieuwe leerlingvolgsysteem rond. Implementatie van het nieuwe leerlingvolgsysteem in twee delen. Het administratieve pakket is per augustus 2016 operationeel. Inhoudelijke vulling van het LVS is in het schooljaar gereed. Toelichting leerlingvolgsysteem: Het programma van eisen is in grote lijnen klaar, leerlijnen worden nog ingevuld en dan is het programma van eisen klaar voor de aanbesteding. Momenteel oriëntatie op twee systemen. Besluitvorming in De tijdslijn: implementatie in 2017, operationeel eind Q4 Q3 Q3 Q3 Q1->Q3 Q3 Regionalisering In 2016 wordt 10% van de externe vragen beantwoord door inzet van interne expertise. Q3 In Q1 is sprake van een herkenbare begroting Dienstverlening binnen de begroting 2016 van Q1 Onderwijs. In het derde kwartaal is de businesscase van Dienstverlening aangepast en laat een gezonde bedrijfsvoering naar de toekomst zien. Q3 Bekendheid Eind 2016 is van alle diensten van Heliomare Onderwijs die per offerte gaan na afloop de Q4 Activiteitenplan Heliomare onderwijs 2016, 3 e forecast september 2016

38 Goed werkgeverschap klanttevredenheid gemeten. Eind 2016 is het ziekteverzuim bij Onderwijs op jaarbasis teruggebracht tot 6,25%. Q3: voortschrijdend ziekteverzuim 1 e en 2 e jaar 5,47%. In kwartaal 1 is voor de teammanagers Onderwijs een pakket handelingsrepertoir met betrekking tot het terugdringen van verzuim klaar zodat zij in staat zijn hierop te sturen. Medio 2016 is helder wat het interne scholingsaanbod is. In januari 2016 is de evaluatie van de pilot m.b.t. 360 feedback gereed en zijn formats beschikbaar op basis van een protocol gesprekkencyclus. Eind 2016 is bij Heliomare Onderwijs de 360 feedback gesprekkencyclus ingevoerd, waarbij leerlingen en collega s feedback geven. Q4 Q1 Q2 Q1 Q4 Activiteitenplan Heliomare onderwijs 2016, 3 e forecast september 2016

39 Activiteitenplan 2017 Onderwijs Activiteitenplan Heliomare onderwijs 2017, 3 e forecast september 2017

40 Activiteitenplan 2017 Onderwijs Activiteitenplan Heliomare onderwijs 2017, 3 e forecast september 2017

41 Activiteitenplan 2017 Onderwijs Activiteitenplan Heliomare onderwijs 2017, 3 e forecast september 2017

42 Activiteitenplan 2017 Onderwijs Activiteitenplan Heliomare onderwijs 2017, 3 e forecast september 2017