Performant agressiebeleid

Transcriptie

1 Performant agressiebeleid Aanpak van het OPZ Geel Mieke Mondelaers Peter Alderweireldt Wim Hermans

2 Situering agressieproblematiek Hulpverleners worden in toenemende mate geconfronteerd met agressie Nood aan een eenduidig agressiebeleid: bescherming van werknemers veilige en kwaliteitsvolle patiëntenzorg Mogelijke gevolgen voor hulpverleners fysiek letsel gevoelens van onzekerheid / onveiligheid burn out Slide 2

3 Situering agressieproblematiek Mogelijks nadelige gevolgen voor patiënt vb. fixatie / afzondering: herinnering aan vroegere trauma s Definitie Elk verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag dat dreigend, intimiderend of kwetsend overkomt of daadwerkelijk schade aanricht aan de patiënt zelf, aan anderen of aan objecten (Morrison, 1990). Slide 3

4 Behoefte aan volwaardig beleid Van meten om te weten naar meten om te doen Verleden: Indicator aantal agressie-incidenten : onvoldoende stuurinfo Behoefte aan: Meer info om op te sturen Info om te doen Bijv. contextinformatie, verwachtingen van medewerkers Slide 4

5 Voorwaarden tot volwaardig agressiebeleid ACT PLAN Management neemt verantwoordelijkheid op Toepassing van volwaardige beleidscyclus om gewenste performantie te kunnen bereiken Concreet: beleidsvoorbereiding en -bepaling beleidsuitvoering beleidsmonitoring en -evaluatie terugkoppeling resultaten en bijsturing STUDY DO study do De goede dingen doen act plan do De dingen goed doen act study Slide 5

6 ACT PLAN STUDY DO Kwadrant - PDSA LEREN STUREN - VERBETEREN Medewerkersmanagement Medewerkersmanagement Waardering Waardering door door medewerkers medewerkers Leiderschap Leiderschap Beleid Beleid en en strategie strategie Procesmanagement Procesmanagement klanten klanten Eindresultaten Eindresultaten Middelenmanagement Middelenmanagement de maatschappij de maatschappij Managementgebieden Resultaatgebieden Slide 6

7 Leiderschap 2 pijlers strategische inbedding en belang van de agressiethematiek noodzaak om hoofdverpleegkundigen continu te informeren en sensibiliseren Slide 7

9 Beleid en strategie Strategische doelstelling: Het uitwerken, implementeren, monitoren en bijsturen van een agressiebeleid met minimale kwaliteitsgaranties voor patiënten en personeel. Kritieke succesfactoren Multidisciplinair draagvlak Evidence based richtlijnen en procedures Aandacht voor verschillende facetten van de agressiethematiek, rekening houdend met behoeften en verwachtingen van medewerkers en personeel Uitbouw monitoringsysteem Benchmark Slide 9

11 Medewerkersmanagement Doorvertaling naar HRM-beleid Rekening houden met behoeften en verwachtingen van medewerkers Deskundigheidsbevordering (vorming, referentieverpleegkundigen) Breed draagvlak Voorzien in opvang- en nazorgprogramma Slide 11

13 Middelenmanagement Samenwerkingsrelaties met sleutelpartners De patiënt als belangrijkste partner in de thematiek Kennisbeheer Doeltreffendheid van fysieke locaties, materiaal en veiligheidssystemen Slide 13

15 Procesmanagement Preventiebeleid Afzonderings- en fixatiebeleid Opvangbeleid Doelgroepgeoriënteerd Registratie Slide 15

16 Procesmanagement Referentieverpleegkundige agressie Opleiding en advies Besluitvorming over en implementatie van procedures en praktijkrichtlijnen Opvolgen van nieuwe ontwikkelingen Systematische overleg Advies en bijstand aan patiënten en hun familie Slide 16

17 Procesmanagement Concreet Vormingen en bijscholing - Tweedaagse Vorming Agressiehantering voor alle nieuwe medewerkers geïnteresseerden 4 tot 6 maal per jaar Slide 17

18 Procesmanagement Inhoudelijk: Begripsverkenning Het crisisontwikkelingsmodel Preventie van agressie Omgaan met verbale agressie Slide 18

19 Procesmanagement Persoonlijke afweertechnieken Opbreng-/overname-/ptv-technieken Gebruik van fixatiemateriaal Nabespreking en debriefing Slide 19

20 Procesmanagement - Herhalingslessen - Aangepaste modules voor: de wijkcentra de technische dienst extern Slide 20

21 Procesmanagement Implementatie van procedures en praktijkrichtlijnen. - Door middel van video en begeleidende folder Slide 21

22 Procesmanagement Het ECHO team multidisciplinair team dat zorgt voor professionele opvang na een traumatische gebeurtenis werkzaam binnen ons ziekenhuis nemen taak vrijwillig op opleiding Slide 22

25 Personeelspeiling, item 59 (Delta, CZV KULeuven) Ik heb voldoende mogelijkheden om stress te ventileren Deltabevraging medewerkers 2005 en ,9% 19,4% 46,4% 28,4% Jaar ,5% 25,7% 44,3% 20,5% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% % niet mee eens min of meer mee eens grotendeels mee eens volledig mee eens Slide 25

26 Personeelspeiling, item 60 (Delta, CZV KULeuven) Na een ingrijpende emotionele gebeurtenis is er gepaste opvang Deltabevraging medewerkers 2005 en ,77% 14,34% 39,84% 39,04% Jaar ,99% 27,12% 42,37% 17,51% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% % niet mee eens min of meer mee eens grotendeels mee eens volledig mee eens Slide 26

27 Vragenlijst agressie voor zorgmedewerkers Aanpassing van Vragenlijst agressie en onveiligheid (Arbo-ggz.nl) 31 items over 4 rubrieken: 1. Ervaring met agressie (8) 2. Preventieve maatregelen (13) 3. Opvang (7) 4. Registratie (3) Om de twee jaar sinds 2005, meting 2009 lopende Slide 27

28 Vragenlijst agressie voor zorgmedewerkers Enkele uitkomsten 2007 vs. 2005: De betrokkenheid van de directe leidinggevende na agressie-incidenten is groter (p<0.05) Medewerkers worden na een incident beter opgevangen (p<0.001) Er zijn meer duidelijke afspraken naar opvang toe (p<0.001) Verpleegkundigen voelen zich beter getraind in het omgaan met agressie (p<0.001) Technopreventieve maatregelen zijn beter aangepast aan de noden van de werkplek (p<0.05) Duidelijker afspraken over het omgaan met agressie en geweld (p<0.05)

30 Patiëntveiligheid, perceptie van de patiënt (Delta, CZV KULeuven) Ik voelde mij veilig op mijn afdeling ,3% 8,9% 23,6% 60,2% ,9% 10,3% 26,5% 57,4% Jaar ,0% 7,7% 23,1% 59,2% ,1% 9,4% 25,9% 54,7% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% % niet mee eens min of meer mee eens grotendeels mee eens volledig mee eens Slide 30

31 Vaardigheden hulpverleners, perceptie van de patiënt (Delta, CZV KULeuven) Spanningen in de groep werden door de hulpverleners goed opgevangen ,5% 13,6% 26,3% 51,7% ,1% 11,4% 34,8% 47,7% Jaar ,3% 19,0% 30,2% 44,4% ,8% 18,5% 29,2% 41,5% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% % niet mee eens min of meer mee eens grotendeels mee eens volledig mee eens Slide 31

33 maatschappij OPZ Geel voorziet frequent agressietraining voor personeel van andere zorginstellingen in de regio vb. AZ, RVT, BUSO, gemeenschapsinstellingen Selectie als waardevol project door FOD Slide 33

35 Arbeidsongeschiktheid door agressie Aantal incidenten met AO Aantal dagen AO

36 Registratie van incidenten Staff Observation Aggression Scale Palmstierna & Wistedt, 1987 Staff Observation Aggression Scale Revised (SOAS-R) Nijman, Muris, Merckelbach, Palmstierna, Wistedt, Vos, Van Rixtel & Allertz, 1999 Herwerking naar SOAS-R III binnen de benchmarkgroep Consensus over begrippen en definities Continue registratie Ontwikkeling van databank, interface voor elektronische registratie, scripts voor verwerking Afspraken over uitwisseling van gegevens op geaggregeerd niveau Slide 36

37 SOAS-RIII Algemene informatie (stamnummer patiënt, leefeenheid, datum, tijdstip, ) Aard incident Plaats waar incident begon Belangrijkste aanleiding Doelwit Ernst van dreiging Gevolgen voor personen Materiële gevolgen Maatregelen om agressie te stoppen Hulpverlening: intern, extern Vrij tekstveld voor bemerkingen

38 Levert informatie op aantal gemelde incidenten per jaar 700 aantal incidenten jaar

39 Veel informatie Aantal agressie-incidenten met gekwetsten Q1 2006Q2 2006Q3 2006Q4 2007Q1 2007Q2 2007Q3 2007Q4 2008Q1 2008Q2 2008Q3 2008Q4 2009Q1

40 Relatieve verdeling volgens aard van de agressie per jaar 100% vandalisme 90% 80% suïcidepoging 70% automutilatie 60% 50% seksuele agressie 40% 30% 20% fysiek met gevaarlijke middelen fysiek 10% verbaal 0% jaar

41 Heel veel eigenlijk Aantal agressie-incidenten per leefeenheid naar ernst dreiging van het incident 1/2/ nu R. PVT salto J. for-k J. adolescentie J. latentie R. PVT salto O. gesloten opname V. struct. zorg V. open opname V. psychosezorg O. open opname V. gesloten opname V. A&D R. intramur. zorg R. observatie O. somatiek 21 0 O. verblijf O. behandeling R. wijken licht matig ernstig zeer ernstig extreem ernstig

42 en inzichten! Aantal incidenten volgens oorzaak (vanaf 1/2/ nu) aantal Geen aanwijsbare aanleiding Stoerdoenerij / meedoen met anderen Gedrag van andere patiënt(en) Uitgelokt onder invloed van middelen Hulp bij ADL Patiënt werd iets niet toegestaan Onenigheid m.b.t. de behandeling (medicatie, afspraken,...) Frustratie Angst Ziektebeeld gerelateerd (verward, psychotisch, manisch,...) Andere aanleiding oorzaak

43 Aandeel plegers en hun aandeel in het totaal aantal incidenten 1/2/ nu 80% 60% 40% 20% 0% 66,7% 44,4% 36,1% 23,8% 19,3% 9,5% 1 incident 2 tot 5 incidenten meer dan 5 incidenten cat egorie aant al incident en % plegers % incidenten

44 Benchmarking Ratio aantal incidenten/bed per jaar aantal incidenten/bed 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 2,87 2,33 1,40 0,97 0,25 0, OPZ ziekenhuis % plegers in de populatie % plegers 20% 15% 10% 5% 0% 16,0% 11,9% 11,4% 11,6% 3,7% 5,9% 1 2 OPZ ziekenhuis

45 Besluit Agressiebeleid probleem van agressie meer beheersbaar te maken Reeds vele initiatieven genomen belangrijk om agressiebeleid continu te evalueren (strategische inbedding) do do study De goede dingen doen plan De dingen goed doen study act act Slide 45

46 Dank voor uw aandacht Slide 46