TIBER GEBRUIK VAN HET PROGRAMMA TIBER-SOFT

Tiber Bedrijfsboekhouding Diestsevest 40 3000 Leuven T (016) 28 61 40 F (016) 28 61 49 E tiber@boerenbond.be TIBER GEBRUIK VAN HET PROGRAMMA TIBER-SOFT Datum uitgave: 22/10/2015 1 / 16

Inhoudstafel Werken met Tiber-Soft 3 1 Hoe beginnen met tiber-soft? 3 1.1 Gebruikers-ID en wachtwoord intikken 3 1.2 Klik op Boekhouding 3 1.3 Kies een deelnemer en het boekjaar 3 1.4 Klik op de Start -knop 4 1.5 Stel de bedrijfskeuzes in 4 2 Hoe snel gegevens inbrengen? 5 2.1 Hoofdmenu 5 2.2 Overzichtsscherm (voorbeeld) 5 2.3 Detailscherm (voorbeeld) 6 3 Kopies maken 7 4 Afsluiten boekjaar 7 Koekalender 8 1 Voor wie? 8 2 Werking 9 2.1 Ingave dieren bij opstart 9 2.2 Ingave dieren NA opstart: 10 2.3 Handelingen 10 2.4 Attentielijsten 11 3 Veebeweging uit koekalender overhalen naar de boekhouding 11 Koppelingen met andere technische pakketten 12 1 Uniform 12 1.1 Controle veebeweging 12 1.2 Export boekhouding 12 1.3 Import in Tibersoft 12 2 Ceres 13 2.1 Enkel gebruik technisch pakket Ceres + Tiber 13 2.2 Gebruik technisch pakket en module Bedrijfsadministratie 14 2.2.1 Aftap te Leuven 14 2.2.2 Aftap ter plaatse 14 2.3 Ceres problemen 15 2.3.1 Landinstellingen 15 2.3.2 Startmaand boekhouding 16 2.3.3 Ontbrekende ASDAC-codes in Tiber 16 Contact 16 Datum uitgave: 22/10/2015 2 / 16

WERKEN MET TIBER-SOFT Tiber is de bedrijfseconomische boekhouding van Boerenbond. Het helpt je om je inkomen te kennen en het rendement van je bedrijf te verhogen. Op basis van de cijfers die je regelmatig in je PC inbrengt via de gratis software ontvang je jaarlijks een gedetailleerd bedrijfsresultaat. Bovendien krijg je persoonlijk advies over hoe je de rendabiliteit nog kan verhogen. 1 HOE BEGINNEN MET TIBER-SOFT? 1.1 Gebruikers-ID en wachtwoord intikken Het gebruikers-id en wachtwoord zal u meegedeeld worden bij de levering van het programma. Belangrijk! Indien dit aanmeldingsscherm niet verschijnt, druk dan op F12 of op 1.2 Klik op Boekhouding Op het startscherm verschijnen nu verschillende keuzemogelijkheden 1.3 Kies een deelnemer en het boekjaar Een deelnemersnummer is persoonlijk en kan ofwel ingetikt, ofwel geselecteerd worden (via of F6). Indien de lijst van de deelnemers leeg is of het gewenste nummer staat niet in de lijst, dan dient deze eerst toegevoegd te worden. Neem hiervoor contact op met het boekhoudkantoor. Het boekjaar dient steeds ingevuld te worden. U kan ten allen tijde kosten voor de huidige en volgende boekjaren toevoegen door op dit startscherm het correcte boekjaar in te vullen. Datum uitgave: 22/10/2015 3 / 16

1.4 Klik op de Start -knop U bevindt zich nu in het hoofdmenu van de boekhouding: hier ziet u de structuur van uw bedrijf. Bij opstart zal uw begeleider dit voor u instellen. Hoe u zelf wijzigingen aanbrengen moet, leest u verder in deze handleiding. De getoonde rubrieken kunnen geselecteerd worden door u te positioneren op de rubriek en vervolgens op de Entertoets te drukken of 2x te klikken met de muisknop. 1.5 Stel de bedrijfskeuzes in Een melkveebedrijf is niet te vergelijken met een varkensbedrijf. Een akkerbouwbedrijf zal niet dezelfde teelten hebben als een fruitbedrijf. De kippenkwekers zullen andere kosten of opbrengsten hebben dan de groentetelers enz. Daarom kan het programma worden opgebouwd al naar gelang de structuur van het bedrijf. Deze instellingen dienen slechts te gebeuren bij de opstart van het bedrijf of indien er op het bedrijf nieuwe teelten of diersoorten bij komen of verdwijnen. Deze instellingen bepalen verder het uitzicht van het programma. U kan de opbouw van uw bedrijf aanpassen via de knop Bedrijfskeuzes Enkele opmerkingen Heeft u een rundvee- en/of varkensbedrijf, dan kan u slechts 1 type van bedrijf kiezen binnen de rundvee en/of varkenshouderij. U kan immers niet tegelijkertijd een melkveebedrijf en een zoogkoeienbedrijf zijn. Wijzigen van een speculatie: Wenst u binnen de rundvee- en/of de varkenshouderij van speculatie te veranderen (vb. melkveebedrijf wordt melkveebedrijf + vleesvee), dan dient u eerst de oude speculatie op niet-actief te zetten alvorens u de nieuwe speculatie kunt selecteren. Opgelet! Doe dit slechts bij het begin van een nieuw boekjaar, anders dreigt u gegevens die reeds toegewezen werden aan een diersoort te verliezen. De andere diersoorten en teelten kunnen onbeperkt gekozen worden uit een lijst. De omschrijving van de meeste diersoorten en teelten ligt vast. Deze waar, in de naam het woordje andere of overige vermeld staat, kunnen meestal wel aangepast worden. Hiervoor klikt u na het selecteren van de gewenste teelt of diersoort, gewoon in het veld omschrijving. Het schrappen van teelten en diersoorten is NIET mogelijk. Ongebruikte teelten of diersoorten kunnen ten allen tijde op actief en niet-actief gezet worden. Datum uitgave: 22/10/2015 4 / 16

2 HOE SNEL GEGEVENS INBRENGEN? 2.1 Hoofdmenu Het hoofdmenu is opgedeeld in drie kolommen: Kosten aan vee (afhankelijk van de aanwezige diersoorten) Kosten aan teelten (afhankelijk van de aanwezige teelten) Kosten op bedrijfsniveau (universeel) De getoonde rubrieken kunnen geselecteerd worden door u te positioneren op de rubriek en vervolgens op de Entertoets te drukken of 2x te klikken met de muisknop. In het programma wordt veel gebruik gemaakt van overzichts- en detailschermen. Bedoeling is dat in deze overzichtsschermen de voornaamste totalen te zien zijn van het gekozen menu punt. In de detailschermen gebeurt dan de werkelijke ingave van de gegevens. 2.2 Overzichtsscherm (voorbeeld) Datum uitgave: 22/10/2015 5 / 16

Toevoegen van gegevens (=oproepen van het detailscherm) Wisselen tussen rubrieken Scherm verlaten Klik op het pijltje rechts naast de waarde van de gekozen rubriek of Ga naar de waarde van de gekozen rubriek en druk op F6 Maak gebruik van de pijltjestoetsen, de tabtoets of de muis Klik op het kruisje rechts bovenaan of Druk op de escapetoets 2.3 Detailscherm (voorbeeld) Toevoegen van een lijn Schrappen van een lijn Keuzescherm tonen Lijn bewaren of opslaan Kopiëren waarde van vorige lijn Rekenmachine gebruiken Scherm verlaten Op lege rij gaan staan of Druk op F3 Lijn(en) selecteren en op deletetoets drukken of Druk op F4 Klik op het pijltje of Druk op F6 Lijn verlaten met bijvoorbeeld de tabtoets Druk op F8 Eenvoudige bewerkingen kunnen in elk waarde - vakje uitgevoerd worden. vb. 42,60/1,06 geeft als resultaat 40,00 Klik op het kruisje rechts bovenaan of Druk op de escapetoets Opgelet! Wanneer een detailscherm een OK -knop bevat, dient deze gebruikt te worden zodat alle wijzigingen opgeslagen worden. Datum uitgave: 22/10/2015 6 / 16

3 KOPIES MAKEN Tiber slaat automatisch alle ingevulde gegevens op; u hoeft dus geen gegevens op te slaan of terug te zetten om verder te kunnen werken. Het is echter ten zeerste aanbevolen regelmatig een veiligheidskopie te nemen van de ingebrachte gegevens. Dit kan u heel wat inspanningen besparen moest uw computer om 1 of andere reden in onbruik raken, of als er per ongeluk een grote hoeveelheid gegevens gewist wordt. Een kopie maken is heel eenvoudig en neemt niet tijd in beslag. Hoe doe ik dat? Best is de kopie te maken op de FTP-server van Boerenbond. Lukt dit niet, neem dan regelmatig een kopie op een USB-stick. Ga naar het hoofdmenu van Tiber (boekhouding) Zorg ervoor dat de deelnemer en het boekjaar zijn ingevuld Klik op Kies voor Kopie maken op server Boerenbond(via FTP) en volg de instructies op het scherm of steek de USB-stick in, kies voor Kopie maken naar andere locatie en selecteer de USB-stick Bevestig de boodschap en wacht tot de kopie is gemaakt Sluit het zwarte scherm af (Bij sommige pc s gebeurt dit automatisch) Voor een herinstallatie van het programma Tiber, neemt u contact op met onze dienst. Vanop afstand wordt het programma op uw PC geïnstalleerd en de laatste versie van uw boekhoudgegevens die u op de FTPserver hebt geplaatst, wordt ingelezen. 4 AFSLUITEN BOEKJAAR Wanneer het volledige boekjaar is ingebracht, gebeurt een controle door een begeleider aan huis. Onvolledigheden worden aangevuld, fouten rechtgezet en na een grondige controle worden de gegevens doorgestuurd naar Leuven voor een eindcontrole. Zolang deze eindcontrole niet gebeurd is, blijven de gegevens op uw computer geblokkeerd. Na afronding van deze controle wordt de uitslag berekend en uw boekhoudgegevens worden op de server geplaatst en kunnen daar afgehaald worden via de knop Terugzetten kopie. U ontvangt ter kennisgeving een mail met gedetailleerde instructies. Na het inladen zijn de gegevens gedeblokkeerd en kan er verder gewerkt worden. Zolang de boekhouding niet geblokkeerd werd door uw begeleider, kan u verder gaan met registreren. Let op dat u steeds het juiste boekjaar selecteert op het startscherm van Tiber. Datum uitgave: 22/10/2015 7 / 16

KOEKALENDER 1 VOOR WIE? De koekalender is inbegrepen bij het boekhoudpakket Tiber en is optioneel in gebruik. U ziet het logo van de koekalender op twee plaatsen: Via het Startscherm Via het tabblad Veebeweging bij de rundveemodule Het gebruik van de koekalender is niet noodzakelijk voor de berekening van de bedrijfsuitslag van de boekhouding. Belangrijk voordeel is dat de registraties op het einde van het boekjaar kunnen overgehaald worden naar de bedrijfsboekhouding zodat dubbele ingave wordt vermeden. Bovenal is de koekalender bestemd voor rundveehouders die het juiste tijdstip van bronst en kalving willen kennen. Het juiste tijdstip voor voortplanting is de sleutel tot kortere tussenkalftijd. Tegelijk wordt voor de fokker een stamboom opgebouwd en kan je na verloop van tijd per koe een lijst van nakomelingen bekomen. U krijgt een kalender te zien waarop u in één oogopslag ziet op welke dagen veel koeien zullen afkalven, tochtig zullen worden of bijvoorbeeld opgestart moeten worden. Ook kunt u voor een langere periode vooruit kijken door bijvoorbeeld de kalender voor de komende vier maanden op te vragen. Samenvattend is de Koekalender een handig overzicht om uit te printen en te gebruiken als 'vruchtbaarheidsagenda. Datum uitgave: 22/10/2015 8 / 16

2 WERKING 2.1 Ingave dieren bij opstart Ieder aanwezig dier dient kenbaar gemaakt te worden in het programma. Aan te bevelen is om gebruik te maken van de automatische import vanuit het veeportaal. Op deze manier worden alle dieren vanaf 2002 tot vandaag ingeladen in de koekalender. Voor de automatische import neemt u contact op met onze diensten.!!! Enkel de in het veeportaal geregistreerde handelingen zijn gekend. Doodgeboren kalveren die niet gemeld werden, worden dus niet ingeladen. Bij opstart is het belangrijk te controleren of de vaarzen ouder dan twee jaar, aanwezig op de begininventaris, nog niet in lactatie zijn.!!! Het is slechts mogelijk de gegevens van 1 beslagnummer in te lezen. Als de jongveeopfok op een ander bedrijf gebeurt maar meegerekend dient te worden in de bedrijfsboekhouding, dienen deze dieren manueel aangevuld te worden (zie instructies verder)!!! Een ander probleem dat rijst bij de externe opfok van jongvee is de onmogelijkheid in het programma om dieren te verkopen en terug te kopen. Indien dit op uw bedrijf het geval is, dient u extra aandacht te besteden aan deze dieren (door een controle van de begininventaris) Vraag aan uw begeleider hoe u inventarissen opmaken kan in het Veeportaal. U kan de gegevens ook manueel invoeren. Wilt u vanaf het begin een stamboom kennen, vul dan de nodige gegevens in van de niet meer aanwezige moeders en de vaders aangevuld met de afvoerdatum. Nodig voor de werking van de koekalender Werknummer (laatste 4 cijfers van oormerknummer) Geslacht (voor bedrijfsvreemde dieren (KI-stieren,..) gebruik Vrouwelijk Vreemd of Mannelijk vreemd) Geboortedatum Rastype Afvoerdatum (enkel voor de niet meer aanwezige dieren (verkocht of gestorven dieren)) Dier (niet) mee insemineren? (reforme koe): Indien aangevinkt komt het dier niet op de bronstattentielijst! Actuele dekstier?: Indien aangevinkt wordt het dier zichtbaar bij het opzoeken van de vader Nuttig voor later afwerking van de boekhouding (deze gegevens kunnen later nog toegevoegd worden bij nazicht van de boekhouding) Aankoop Diersoort bij geboorte/invoer/aankoop (kan ook bij het overhalen van de gegevens naar de boekhouding automatisch via het programma opgevuld worden) Aankoop Aankoopdatum (enkel voor aangekochte dieren) Aankoop Aankoopgewicht en bedrag Afvoer Gewicht levend en geslacht Afvoer Verkoopbedrag Afvoer BTW-%tage Afvoer Diersoort bij afvoer (kan ook bij het overhalen van de gegevens naar de boekhouding automatisch via het programma opgevuld worden) Optioneel Dier_Naam Levensnr: Oormerknummer Afvoertype (voor latere analyse van afvoerreden) Reden afvoer (voor latere analyse van afvoerreden) Werknummer vader (enkel voor opbouw van stamboom) Werknummer moeder (enkel voor opbouw van stamboom) Opmerking: vrij in te vullen Foto: Per dier kan een kleine en grote foto opgeladen worden. Het bestandsformaat dient van het type BMP te zijn De ingave kan manueel gebeuren via het daartoe bestemde invulschermen. Datum uitgave: 22/10/2015 9 / 16

2.2 Ingave dieren NA opstart: Na de opstart worden nieuwe dieren manueel toegevoegd: via aankoop (knop Nieuw dier ) via de kalving (knop Nieuwe Handeling) 2.3 Handelingen Een overzicht van mogelijke handelingen: Een handeling bepaalt wat de volgende gebeurtenis zal zijn in de cyclus van het dier. Datum uitgave: 22/10/2015 10 / 16

Dieren dienen eerst gedekt, geïnsemineerd of geïmplanteerd te worden vooraleer ze op de drachtsonderzoekslijst of kalvingslijst terecht komen. Dieren dienen ook oud genoeg te zijn of gekalfd of verworpen te hebben om op de bronstattentielijst terecht te komen enz. Verder geven de handelingen een goed beeld hoe de dekking of inseminatie is verlopen (via KI, natuurlijk, gewone bronst zonder dekking, ) Handeling kunnen op 3 manieren ingebracht worden. Via de Kaart van het dier Via de knop Nieuwe handeling Via de knop Handelingen 2.4 Attentielijsten De attentielijsten zijn het instrument om de verwachte bronsten en kalvingen in een overzichtelijke weergave te tonen. 3 VEEBEWEGING UIT KOEKALENDER OVERHALEN NAAR DE BOEKHOUDING De veebeweging overhalen naar de Tiberboekhouding neemt amper tijd in beslag. Alle aankopen, kalvingen, sterftes, verkopen én inventarissen worden in 1 beweging in de bedrijfseconomische boekhouding ingevuld. Ga naar de module boekhouding Klik op de rundveespeculatie (Melkveebedrijf, Zoogveebedrijf,.) Veebeweging Knop met de koe Veebewegingen overhalen uit kalender > Volautomatisch (zonder hulpscherm) Datum uitgave: 22/10/2015 11 / 16

KOPPELINGEN MET ANDERE TECHNISCHE PAKKETTEN 1 UNIFORM 1.1 Controle veebeweging Open Omzet en Aanwas (menu 5.6) Via Eigenschappen de juiste periode instellen Correcties op de detaillijnen via dubbelklik naar de dierkaart Via Samenvatting (afdrukbaar) een overzicht van alle veebewegingen 1.2 Export boekhouding Koppelingen (menu 12) Export boekhouding Tiber-Soft Volg de aanwijzingen i.v.m. deelnemersnummer, BTW% 6 en startmaand boekjaar Als laatste punt worden 2 bestanden opgeslagen in de map C:\Temp 1.3 Import in Tibersoft Open het tabblad veebeweging en kies eerst Koekalender In het menu onderaan klikken op het logo van UniFarm om gegevens te importeren!!! Het logo verschijnt enkel als de export van de veebeweging zoals hierboven beschreven gebeurd is. Via knop Handelingen controleren of er in het laatste jaar geen rode lijntjes zijn Verlaat de koekalender en kies Veebewegingen overhalen uit kalender > Volautomatisch (zonder hulpscherm) Datum uitgave: 22/10/2015 12 / 16

2 CERES 2.1 Enkel gebruik technisch pakket Ceres + Tiber Op uw pc wordt het programma Tiber geïnstalleerd ter vervanging van de module Bedrijfsadministratie van Ceres. De volledige boekhouding wordt ingevuld in Tiber, enkel de veebeweging wordt in het technisch pakket van Ceres opgevolgd. De veebeweging overhalen naar de Tiberboekhouding neemt amper tijd in beslag. Alle aankopen, kalvingen, sterftes en verkopen worden in 1 beweging in de bedrijfseconomische boekhouding ingevuld. Exporteer via module Algemeenheden Export de Ceres gegevens Vul het boekjaar en Tiber-deelnemernummer in. Gebruik de standaard Plaats en naam bestand: c:\cer2000\book.txt!!! De boekhouding dient niet uitgerekend te worden; negeer de boodschappen door op Ok te klikken. Ga naar dierfiche Tiber waarvoor aftap bedoeld is. Als de export uit Ceres correct verlopen is, verschijnt het Ceres-logo. Klik hierop om de aftap te starten voor die bedrijfstak. Datum uitgave: 22/10/2015 13 / 16

2.2 Gebruik technisch pakket en module Bedrijfsadministratie De bedrijfsboekhouding kan volledig ingevuld worden in Ceres en verbeterd in Tiber. Alle wijzigingen en aanvullingen worden door een begeleider aan huis gedaan in Tiber, zonder terugkoppeling naar Ceres. Fouten en onvolledigheden in Ceres worden dus niet verbeterd op uw computer, maar enkel in het programma Tiber (op de computer van uw begeleider). 2.2.1 Aftap te Leuven Bij voorkeur stuurt u uw Ceres-backup op naar de dienst in Leuven, zoals u gewend bent. Daar wordt de aftap uitgevoerd. Uw begeleider krijgt daarna de Tiber-backup voor verdere afwerking. 2.2.2 Aftap ter plaatse Uw Ceres-backup kan ook bij uw thuis ingelezen worden op de computer van uw begeleider via een verborgen sneltoets op het startscherm van Tiber (Ctrl+i) 2.2.2.1 Procedure inlezen Ceres door begeleider: Bedrijfsplan Investeringsplan Verdeelgroepen dienen juist ingevuld te zijn Boekhouding uitrekenen in Ceres (boekhouding Afsluiten boekjaar Boekhouding uitrekenen) Export maken zoals beschreven in punt 2.1 Open Tiber en zorg dat deelnemer en boekjaar ingevuld zijn en gebruik sneltoets CTRL+I (inlezen) Gebruik de standaard-keuze om Alles in te lezen en klik op Start aftap Link investeringen Tiber <-> ceres (masvision) nakijken en aanpassen waar nodig Drukken rapport indien mogelijk Boekhouding is ingelezen in Tiber Datum uitgave: 22/10/2015 14 / 16

2.3 Ceres problemen 2.3.1 Landinstellingen De landinstellingen worden bij opstart van eender welke Ceres-module op Amerikaans formaat gezet. U krijgt een foutmelding in Tiber. Voor een correcte manier van werken, dienen deze terug aangepast worden van het Amerikaans formaat, naar het Europees formaat. Ga naar Start > Configuratie scherm > Landinstellingen of Klok, taal en regio (afhankelijk van de windowsversie) > Land en taal Klik op Meer instellingen Datum uitgave: 22/10/2015 15 / 16

Wijzig het decimaalteken in, (komma) en het cijfergroeperingssymbool in. (punt) Verlaat door op Ok te klikken en open Tiber. 2.3.2 Startmaand boekhouding Boeren die kiezen om géén Ceres-bedrijfsmodule aan te schaffen, en de bedrijfseconomische registraties doen via Tiber, kunnen géén startmaand instellen in Ceres. Deze staat standaard op 1. Wanneer dit afwijkt van Tiber, moeten we aan Cerco vragen om dit op te lossen. 2.3.3 Ontbrekende ASDAC-codes in Tiber Zowel diersoorten, teelten, investeringen, en allerlei combinaties van input worden gekoppeld op basis van ASDAC-codes. Dit staat redelijk op punt, maar Cerco-soft kan altijd nieuwe codes bijmaken en dan blokkeert de aftap wegens niet gekoppelde zaken. Gelieve hiervoor contact op te nemen met de dienst landbouwboekhouding. Deze codes worden bij een nieuwe Tiber-release automatisch geïmporteerd. CONTACT Tiber Bedrijfsboekhouding Diestsevest 40 3000 Leuven T (016) 28 61 40 F (016) 28 61 49 E tiber@boerenbond.be Datum uitgave: 22/10/2015 16 / 16