Beter toezicht door inzicht NVTZ Academie 2015
Voorwoord Op weg naar permanente educatie met de NVTZ Academie Het jaar 2015 staat in het teken van de grote transities in de zorg. Dit vraagt ook om een intern toezicht dat kan anticiperen op de veranderingen in de organisatie en financiering van onze zorg- en welzijnsinstellingen. Samenwerking in ketens en netwerken, burgerinitiatieven, organisatie van medisch specialisten in het Medisch Specialistisch Bedrijf zijn voorbeelden van bewegingen die wijziging van de zeggenschap met zich meebrengen. Al deze bewegingen gaan niet voorbij aan de positie van het interne toezicht. De raad van toezicht staat voor de taak om in deze veranderende organisaties te bepalen hoe adequaat toezicht te houden. Daarnaast vraagt de samenleving om verantwoording. De NVTZ ondersteunt u daarbij. Onder andere met de recente NVTZ kerndocumenten Zienderogen Beter, Tussen Besturing en Samenleving, de Calamiteitengids en een gids voor de evaluatie van de raad van toezicht. De commissie Toezien met hart voor de zaak, onder voorzitterschap van dr. Alex Brenninkmeijer heeft op de ALV in november 2014 haar aanbevelingen gepresenteerd voor een verdere professionalisering van de toezichthouder, die ook minder vrijblijvend zal zijn. Met de aanbevelingen wordt in 2015 een start gemaakt. De NVTZ Academie speelt hierin een belangrijke rol. Wij willen toewerken naar een leergang voor beginnende toezichthouders en voor startende voorzitters, die in principe verplicht is. Graag vragen wij uw medewerking om alle nieuwe leden van uw raad en eventuele inkomende voorzitters aan te melden voor deze leergangen. In de loop van 2015 volgt meer informatie over hoe we met u in gesprek gaan om verdere invulling te geven aan de aanbevelingen van de commissie Brenninkmeijer. Daarnaast krijgt de Academie meer structuur door een portfoliobenadering, waardoor de toezichthouders goed kunnen zien wat voor hen relevante cursussen zijn. Om zicht te krijgen op de deelname van toezichthouders aan het programma van de Academie zullen wij dit gaan monitoren. Inmiddels hebben ruim 2000 toezichthouders deel genomen aan cursussen en/of leergangen van de Academie. Dit met grote tevredenheid. Ook in 2015 sluit het programma aan op alle actuele ontwikkelingen. Aan u de vraag wat er ontbreekt in uw uitrusting om in 2015 de uitdaging van beter toezicht houden in onze zorg- en welzijninstellingen aan te gaan. De NVTZ Academie staat voor u klaar! Marius Buiting Directeur NVTZ 3
Inhoudsopgave Voorwoord 3 Beschrijving NVTZ Academie 6 Contact en adresgegevens 7 Programma Algemene meerdaagse programma s Start Ervaren Zeer ervaren 9 Oriëntatiesessies voor de aankomende Toezichthouder in de Zorg 10 Leergang voor de beginnende Toezichthouder in de Zorg 14 Leergang voor de Voorzitter van de Raad van Toezicht 18 Meerdaagse verdiepende programma s 21 Verdiepende leergang: Toezicht op Kwaliteit & Veiligheid 22 Verdiepende leergang voor de Toezichthouder met de financiële portefeuille 26 Effectiviteit & Vaardigheden 31 State of the art toezichthouden 32 Proactief toezichthouden 34 De kunst van het vragen stellen: Weet wat er speelt 36 Sturen en toezicht op cultuur & gedrag 38 4
Programma Strategie & Sturing Start Ervaren Zeer ervaren 41 Strategische keuzes: extern krachtenveld & scenario s 42 Toezicht op transitie- en verandermanagement 44 Het Nederlandse Zorgstelsel 46 Strategisch Vastgoed 48 Waarde gericht Toezichthouden 50 Toezicht houden op complexe projecten 52 Toezicht op Kwaliteit 54 Het Dashboard voor de Toezichthouder 56 Toezicht op financiën voor niet-financiële Toezichthouders 58 Incompany mogelijkheden 61 Evaluatie van de Raad van Toezicht 61 Board Room Dynamics 62 Congressen 65 Jaarlijkse Upload Sessie voor toezichthouders in zorg & welzijn 65 Nieuwe Congressen 65 In ontwikkeling 67 Leercommunity ICT en toezicht 67 Toezicht op HRM bij transities 69 5
Beschrijving NVTZ Academie NVTZ Academie De NVTZ Academie biedt professionele scholing en training voor toezichthouders werkzaam bij zorg- en welzijnsorganisaties. Soort opleidingen De Academie biedt een uitgebalanceerd scholingsprogramma voor de aanstaande, de beginnende, de ervaren en de meester toezichthouder. Zowel de actualiteit als meer fundamentele thema s zijn verwerkt in het curriculum. Er wordt niet alleen aandacht besteed aan kennis, maar ook aan vaardigheden en kunde. Onderscheidend aanbod Het aanbod is hoogwaardig, actueel, uitdagend, compact qua tijdsinvestering én praktijkgericht. Het biedt antwoorden op vragen van toezichthouders, doordat er instrumenten en methoden aangereikt worden die elders succesvol toegepast zijn. Er wordt gewerkt met relatief kleine groepen deelnemers, zodat ingebrachte casuïstiek en dilemma s in dialoog met de mede-deelnemers en docenten besproken kunnen worden. Er zijn diverse vormen van opleidingen en kennisoverdracht ontwikkeld. Te onderscheiden zijn: Compacte cursussen op basis van kennisoverdracht Compacte cursussen voor vaardigheidsontwikkeling Thematische eendaagse sessies Jaarlijkse Upload Sessie voor toezichthouders in de zorg Qua werkvorm is er sprake van een passende balans in theorie en casuïstiek. Doordat met relatief kleine deelnemersgroepen gewerkt wordt, is er ruimschoots aandacht voor onderlinge uitwisseling van kennis en ervaring. 2000 deelnemers De NVTZ Academie heeft al 2000 deelnemers mogen verwelkomen 6
Contact en adresgegevens Bezoekadres NVTZ Academie Churchilllaan 11 3527 GV Utrecht 030 737 00 85 www.nvtz.nl Contactgegevens Avicenna Academie voor Leiderschap Postbus 292 7400 AG Deventer 0570 76 00 00 www.academievoorleiderschap.nl Programmaraad De NVTZ Academie werkt met een Programmaraad, waarin bestaande opleidingen worden geëvalueerd en nieuwe opleidingen worden geïnitieerd en/of beoordeeld. Telkens wordt bekeken of er nieuwe thema s zijn waarvoor nieuwe opleidingen ontwikkeld moeten worden. Tevens wordt gemonitord hoe de kwaliteit van de opleidingen is. Kennispartners en experts De NVTZ Academie werkt samen met diverse kennispartners. Dit zijn organisaties of experts die bereid zijn om kennis en ervaring te delen in workshops en andersoortige groot- en kleinschalige bijeenkomsten. Regiepartner Avicenna Academie voor Leiderschap is regiepartner voor de NVTZ Academie. Dit houdt in dat zij samen met NVTZ de Academie zowel inhoudelijk als organisatorisch vormgeeft. Op de volgende pagina s treft u de beschrijvingen aan van de opleidingen zoals deze tot op dit moment zijn gepland. Gedurende het jaar zullen andere opleidingen volgen. U kunt daarvoor altijd de website van de NVTZ raadplegen. 7
8
Algemene meerdaagse programma s Oriëntatiesessies voor de aankomende Toezichthouder in de Zorg Leergang voor de beginnende Toezichthouder in de Zorg Leergang voor de Voorzitter van de Raad van Toezicht 9
Oriëntatiesessies voor de aankomende Toezichthouder in de Zorg Matcht u met de rol van toezichthouder? Het toezichthouderschap kan vanuit meerdere opzichten een aantrekkelijke rol zijn om te vervullen. Vele mensen met verschillende achtergronden overwegen om toezichthouder te worden. Deze sessies zijn bedoeld om zich gedegen te oriënteren of het toezichthouderschap in de zorg bij u past. De NVTZ Academie biedt daarom een tweedaags programma waarin het vak van toezichthouden centraal staat. Onderwerpen Het profiel van de toezichthouder De context waarin de toezichthouder opereert De vraag of het profiel van de toezichthouder passend is voor de deelnemer De Leergang voor de beginnende Toezichthouder in de Zorg sluit goed aan op de Oriëntatiesessie voor de aankomende Toezichthouder in de Zorg. Wij raden u aan, wanneer u een toezichthoudende functie hebt verkregen, deze leergang te volgen ter verdieping van uw kennis. Inhoud en opzet Het programma bestaat uit een tweetal interactieve eendaagse sessies. De sessies worden begeleid door een moderator. De moderator draagt zorg voor een optimaal leerklimaat en verzorgt tevens een deel van de sessies. Daarbij wordt een combinatie gehanteerd van kennisinput van experts en uitwisseling van visies en ervaringen van de deelnemers. 10
Data : 16 september 2015 en 6 oktober 2015 Tijd: 09.30-17.00 uur Locatie: NVTZ, Utrecht Maximum aantal deelnemers: 18 Kosten: 795,- (BTW is niet van toepassing) Docenten Drs. Monica Haimé (tevens moderator) Mr. Marius Buiting (directeur NVTZ) Dr. Ton van Zonneveld (Sunfield Consult en lid Wetenschappelijke Adviesraad NVTZ) Drs. Lidewij Geertsma (senior adviseur Leeuwendaal) Dag 1 Dagdeel 1: Kennismaking met de rol en context van toezichthouder Tijdens deze sessie staat het door de NVTZ nieuw ontwikkelde profiel voor de toezichthouder centraal. Wie is de toezichthouder (waartoe is hij/zij op aarde)? Verschillende dimensies van het vak van toezichthouder: wat wordt er verwacht van het externe toezicht, de stakeholders, de belanghebbenden en waar staat de toezichthouder in dit krachtenveld? Ontwikkeling van de Raad van Toezicht Positie en belang van de voorzitter van de Raad van Toezicht Het samenspel tussen de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur Good Governance Kenmerken van en ontwikkelingen in de zorgsector Dagdeel 2: Het profiel van de toezichthouder Tijdens dit dagdeel wordt er meer ingezoomd in de rol en het profiel van de toezichthouder. Profiel van de nieuwe toezichthouder Benodigde competenties en attitude voor goed toezicht houden De rol van de toezichthouder als individu en binnen het team Verantwoordelijkheden, rollen, taken en aansprakelijkheid (Financiële) vergoeding Het juridisch kader In gesprek met een toezichthouder Gedurende een deel van dit onderdeel zal een toezichthouder aanschuiven die enkele jaren ervaring heeft. Deelnemers kunnen hiermee in gesprek gaan over: Het nieuw binnenkomen in een bestaande Raad van Toezicht Invloed krijgen Dilemma s voor de beginnende toezichthouder Risicogebieden De inhoud van de tweede dag treft u aan op de volgende pagina. 11 Wat brengen deze sessies u? U krijgt inzicht in de rol van de toezichthouder U verwerft kennis in de context waarin de toezichthouder opereert U kunt bepalen of de rol van toezichthouder iets voor u is U krijgt inzicht in het werving- en selectieproces U ontvangt tips op welke manier u zich het beste kunt profileren om een toezichthoudende functie te verwerven
Dag 2 Dagdeel 1: Werving & Selectie Bezien vanuit de zorgorganisatie: Het wervingsproces van een nieuwe toezichthouder Profielbepaling (binnen de bestaande Raad van Toezicht) Behoefte aan soort expertise Generalist of specialist Bezien vanuit de kandidaat: Curriculum Vitae Eigen competenties Vindplaatsen van vacatures Het selecteren van vacatures Het solliciteren De functie van netwerken Valkuilen Tips voor de juiste aanpak en profilering Dagdeel 2: Is de rol van toezichthouder passend? Tijdens het laatste dagdeel staat centraal of de deelnemer de rol van toezichthouder op zich wil en kan nemen. De aangereikte inzichten over de rol, positie, context, risico s en randvoorwaarden staan hierbij centraal. Op een interactieve wijze en via dialogen met andere deelnemers en de moderator komt de deelnemer tot een eigen beeld. 12
13
Leergang voor de beginnende Toezichthouder in de zorg Inspirerend en wegwijzend. Kortom: een must Het toezichthouderschap is een vak met vele dimensies. In een beperkte tijdsinvestering is het zaak om goed zicht te krijgen en te houden op de ontwikkeling van de zorginstelling en de besturing daarvan. De omgeving verandert continu en de verantwoordelijkheid voor de toezichthouder, ook naar de samenleving, neemt daarbij toe. Deze modulaire leergang is bedoeld om de beginnende toezichthouder elementaire kennis en vaardigheden te geven over het toezichthouderschap in de zorg. Inhoud en opzet De leergang is modulair van opzet. Een vast onderdeel vormen de eerste twee modules waarin het toezichthouderschap als geheel wordt behandeld. Tevens volgt de deelnemer, afhankelijk van het interessegebied of de specifieke portefeuille van de toezichthouder in de Raad van Toezicht, twee specifieke eendaagse sessies. Optioneel kan ook aanvullend gekozen worden voor e-coaching. Er wordt telkens gewerkt naar output voor de eigen rol als toezichthouder. Dag 1: Het modern toezichthouderschap: Profiel Toezichthouder Zorg 2.0.2.0 Tijdens deze sessie staat het door de NVTZ ontwikkelde profiel voor de toezichthouder centraal. Wie is de toezichthouder (waartoe is hij/zij op aarde - de maatschappelijke rol)? Verschillende dimensies van het vak van toezichthouder: wat wordt er verwacht van het externe toezicht, de stakeholders, de belanghebbenden en waar staat de toezichthouder in dit krachtenveld? Ontwikkeling van de Raad van Toezicht De rol van de toezichthouder als individu en binnen het team Het samenspel tussen de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur C. Idzinga-van den Berg (Toezichthouder Diapriva Ik vond dit voor mij Buitenveldert BV) als beginnende toezichthouder een erg zinvolle cursus. De docenten waren zeer deskundig en de lesstof was toegankelijk. Het heeft mij nog meer bewust gemaakt van de positie van een RvC/RvT en mij scherper gemaakt. Binnenkort gaan wij met de RvC terugkijken op de cursus en kijken hoe we onze ervaringen in de praktijk kunnen brengen. Ook de uitwisseling van ideeën en ervaringen heb ik als heel inspirerend ervaren, hier zou nog meer ruimte voor gegeven kunnen worden. J. Aalbers (Toezichthouder stichting Trimenzo) Ik vond het een inspirerende cursus. Hoewel het maar twee dagen zijn, heb ik er veel aan gehad. Om mee te geven aan toekomstige cursisten: vooral de verhouding Raad van Toezicht/bestuurder komt uitgebreid aan de orde. Deze cursus heeft mij als beginnend toezichthouder veel inzicht gegeven in deze materie. Ik heb er veel uit kunnen halen. Ik ben dan ook van plan om op korte termijn mijn opgedane inzichten te presenteren aan de Raad van Toezicht. 14
Meer dan genoeg voor een vliegende start Data : zie www.nvtz.nl - NVTZ Academie Tijd: 09.30-17.00 uur Locatie: NVTZ, Utrecht Maximum aantal deelnemers: 18 Kosten: 575,- (BTW is niet van toepassing) Docenten Mr. Marius Buiting (directeur NVTZ) Drs. Maarten de Jong (Stimuleringskader Integere Organisaties (SIO)) Dr. Ton van Zonneveld (Sunfield Consult, lid Wetenschappelijke Adviesraad NVTZ) Wat brengt deze leergang u? U leert uw rol als toezichthouder beter te definiëren en in te vullen U weet aangereikte inzichten op toezichthouden goed toe te passen in uw praktijk U verwerft kennis en inzicht over het samenspel: tussen de leden van de Raad van Toezicht met de Raad van Bestuur met bronnen uit de eigen organisatie met actoren in het maatschappelijk veld Het model Het toezichtbestuursmodel Rollen, verantwoordelijkheden, taken en aansprakelijkheid Werkgeversrol bestuurder De positionering van de toezichthouder in het krachtenveld Ankerpunten voor goed toezichthouderschap w.o. Kernwaarden en het moreel kompas Transparantie Het afleggen van verantwoording (aan wie en op welke manier) Formele en informele feedback Sturing Governance Elementen voor een excellente performance van de zorgorganisatie Sturingsgebieden (kwaliteit en veiligheid, financiën, vastgoed, reputatie, etc.) Het Jaarplan De totstandkoming van de (meerjaren) agenda Contacten met interne organen en externe partijen/stakeholders De inhoud van de tweede dag treft u aan op de volgende pagina. 15
Dag 2: Oordeel- en besluitvorming Visie op toezicht en het vaststellen van een kader/gezamenlijk doel Waar staat de Raad van Toezicht voor en hoe wordt dit tot uitdrukking gebracht? Zorgvuldige besluitvorming van de Raad van Toezicht Informatievoorziening en informatiebronnen (intern/extern) Oordeelsvorming Momenten van reflectie In gesprek met een ervaren toezichthouder Tijdens deze sessie gaan de deelnemers op basis van dialoog in gesprek met een zeer ervaren toezichthouder. De deelnemers kunnen eigen casuïstiek inbrengen. Het omgaan met dilemma s Specialisme of generalisme Het vermogen tot en de organisatie van (zelf)reflectie Benodigde attitude voor goed toezicht houden (onder andere preventief sturen) 16
17
Leergang voor de Voorzitter van de Raad van Toezicht Proactief denken en handelen Aan de Raad van Toezicht worden tegenwoordig hoge eisen gesteld. Dit geldt des te meer voor de voorzitter van de Raad van Toezicht. De complexiteit van een zorgorganisatie en de specifieke kenmerken van de maatschappelijke onderneming met zijn vele stakeholders, vereisen kennis en kunde om ruim en reflectief te denken en tegelijkertijd scherp toezicht te houden. De voorzitter moet met de Raad van Toezicht een professioneel toezichtkader bieden, opdat de Raad van Bestuur de zorgorganisatie in goede banen kan leiden. Daarom is het essentieel dat de voorzitter de juiste bagage heeft qua kennis, inzichten, attitude en vaardigheden om de rol van de Raad van Toezicht én het samenspel met de Raad van Bestuur invulling te geven. Deze leergang is bedoeld om de voorzitter van de Raad van Toezicht van zorgorganisaties te ondersteunen en verder te ontwikkelen in de kennis en vaardigheden die nodig zijn voor een goed voorzitterschap. Samen met gelijkgestemde andere voorzitters is er ruimschoots de mogelijkheid in dialoog de verschillende thematieken te bespreken. Na het volgen van deze sessies heeft de voorzitter zijn/haar repertoire vergroot om zijn functie vorm te geven. Kenmerken De leergang is sterk interactief van opzet. Daarbij wordt een combinatie gehanteerd van kennisinput van experts, uitwisseling van ervaringen van de deelnemers, oefening en toepassen in de praktijk. Door een maximale groepsgrootte van 15 deelnemers kan eigen casuïstiek ruimschoots aan bod komen. Dag 1: De rollen van de voorzitter Het profiel van de voorzitter in de context van de zorgorganisatie: over formative, performance en conformance roles Uitwerking naar de acht rollen van de voorzitter: tussen profiel en praktijk Het schakelen tussen de verschillende rollen Het samenspel tussen voorzitter als primus inter pares en leden Raad van Toezicht Het samenspel tussen de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur en de werkgeversfunctie Toezicht op de sturingsgebieden (financiën, kwaliteit en veiligheid, reputatie, etc.) Het bepalen van de agenda (op korte en middellange termijn) Dr. C.C. Schouten (Toezichthouder Ambiq) Goede docenten. Prettig om collega's te ontmoeten met gelijksoortige ervaringen en hiermee van gedachten te wisselen. De cursus sluit goed aan bij de actualiteit. Er is op het moment sprake van een kentering in de governance van organisaties. De cursus pakt dit goed op. Er is ook voldoende ruimte om vanuit de eigen situatie gerichte vragen te stellen. 18
Waardevol: Het inspireert, informeert en leert mij Data: zie www.nvtz.nl - NVTZ Academie Tijd: 10.00-17.00 uur Locatie: Landgoed Doornburgh, Maarssen Maximum aantal deelnemers: 15 Kosten: 1.475,- (BTW is niet van toepassing) Docenten Drs. Theo Schraven (tevens moderator) Dr. Steven de Waal (strateeg en ervaren toezichthouder) Drs. Lidewij Geertsma (senior adviseur Leeuwendaal) Marian Jager-Wöltgens (toezichthouder diverse zorgorganisaties) Wat brengt deze leergang u? U leert: de Raad van Toezicht op strategische wijze in te zetten t.b.v. de organisatie en goede zorg het juiste samenspel: in de Raad van Toezicht met de Raad van Bestuur met andere stakeholders, zowel intern als extern de eigen rol als voorzitter effectief in te zetten Dag 2: De raad van toezicht in de maatschappelijke context en regievoering door de voorzitter De rol van de voorzitter bij het: komen tot een visie op toezicht op een maatschappelijke onderneming in een maatschappelijk krachtenveld met toenemende eisen en verwachtingen selecteren van een goede nieuwe toezichthouder, waaronder het bepalen van het profiel en het inrichten van het selectieproces Dag 3: Boardroom Dynamics en het voorzitterschap Boardroom Dynamics: bespreken van casuïstiek Het omgaan met dilemma s Het inbouwen van reflectiemomenten Conflicthantering Specifieke werkgeversvraagstukken (proces van selectie en ontslag van bestuurders; 360 beoordeling) 19
20
Meerdaagse verdiepende programma s Verdiepende leergang: Toezicht op Kwaliteit & Veiligheid Verdiepende leergang voor de Toezichthouder met de financiële portefeuille 21
Verdiepende leergang: Toezicht op Kwaliteit & Veiligheid Een must voor toezichthouders met het aandachtsveld kwaliteit en veiligheid Hoe nu écht goed toe te zien op kwaliteit van zorg? Welke (schriftelijke) informatie is nodig, welke aanvullende activiteiten zijn zinvol, welke bronnen kunnen gehanteerd worden en op welke passende manier? Onder meer op deze kernvragen wordt ingegaan tijdens deze driedaagse verdiepende leergang Toezicht op Kwaliteit en Veiligheid. Belang en ontwikkelingen op het gebied van Kwaliteit & Veiligheid Er is gedegen kennis van en inzicht nodig in het werkveld van kwaliteitsmanagement voor het houden van verantwoord toezicht op de mate waarin de zorg van een instelling kwalitatief goed is, veilig is en de toets der kritiek kan doorstaan. Men kan niet meer volstaan met het uitsluitend op afstand in de boardroom beoordelen van schriftelijk aangeleverde informatie. De maatschappij verwacht dat de Raad van Toezicht in contact staat met diverse bronnen én zicht heeft op de wijze waarop in de dagelijkse praktijk risico s zijn afgedekt. Onderwerpen De veranderende positie van de toezichthouder van bestuurder naar besturing (zie rapport Wetenschappelijke Raad NVTZ: Tussen besturing en samenleving Op welke wijze en door wie laat je je als toezichthouder informeren? Hoe geef je handen en voeten aan toezicht op het primaire proces? Van Raden van Toezicht wordt verwacht dat zij inzicht hebben in risico s die zich soms ook moeilijk laten afdekken. Hoe creëer je openheid en vertrouwen tussen de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht en welke heldere afspraken maak je? Hoe selecteer en weeg je als toezichthouder de benodigde informatie uit de enorme overvloed aan informatie Doelgroep Deze driedaagse leergang is bedoeld voor leden van de Raad van Toezicht met het aandachtsveld Kwaliteit en Veiligheid. In steeds meer zorginstellingen richten Raden van Toezicht, op vergelijkbare wijze als auditcommissies voor de financiën, ook kwaliteitscommissies op. Instroomniveau Van de deelnemers wordt verwacht dat zij de basale kennis en inzichten op het gebied van kwaliteit en veiligheid beheersen. Zie daarvoor ook het curriculum van de eendaagse sessie Toezicht op Kwaliteit & Veiligheid van de NVTZ Academie. Inhoud en opzet In deze leergang begeleiden wij u om als Raad van Toezicht op proactieve wijze met uw Raad van Bestuur tot overeenstemming te komen over de juiste en tevens relevante informatie en aanvullende activiteiten. U krijgt inzicht in actuele ontwikkelingen, nieuwe trends, innovaties en inzichten op het gebied van vormgeving aan en verantwoording over kwaliteit en veiligheid. Diverse best practices komen aan bod. U leert hoe u gegevens kunt beoordelen, trends kunt volgen en uw organisatie kunt helpen om kwaliteit en veiligheid te waarborgen en te verantwoorden. Daarnaast is er volop de mogelijkheid tot dialoog over dilemma s op basis van eigen en reële casuïstiek. Na het volgen van deze leergang heeft u een stappenplan dat helpt om het toezicht op kwaliteit en veiligheid verder te professionaliseren en om de verantwoording hierover beter te kunnen beoordelen. 22
Data editie voorjaar: 1 april 2015, 27 mei 2015 en 17 juni 2015 Data editie najaar: 11 november 2015, 10 december 2015 en 12 januari 2016 Wat brengt deze leergang u? State-of-the-art kennis en ontwikkelingen op het gebied van kwaliteit en veiligheid in de zorg Meer inzicht en toezicht op het primaire proces Weging van (soms paradoxale) informatie Het juist hanteren van en omgaan met diverse informatiebronnen Methodes om het goede gesprek te voeren Kennis van fases en opschaling van toezicht (o.a. bij calamiteiten) Tijd: 09.30-17.00 uur Locatie: NVTZ, Utrecht Maximum aantal deelnemers: 15 Kosten: 1.475,- (BTW is niet van toepassing) Docenten Drs. Monica Haimé (tevens moderator) Mr. Christien Hofstra van Benthem (senior inspecteur Inspectie voor de Gezondheidszorg) Drs. Wim van der Meeren (bestuursvoorzitter zorgverzekeraar CZ) Betty Geijtenbeek (stafmedewerker JP van den Bent stichting) Dag 1: Vertaling van strategie naar kwaliteit Kwaliteitsmanagement: trends en actuele ontwikkelingen Kwaliteit en veiligheid als aanjager voor klantgericht werken De maatregelen die diverse partijen toepassen op zorginstellingen Maatschappelijke verantwoording in vele soorten en maten Bronnen van informatie Vertaling van de strategie naar informatie over performance naar klanten Resultaat dag 1: U formuleert de uitgangspunten die voor uw zorginstelling van belang zijn ten aanzien van verantwoording en positionering van uw zorginstelling in het maatschappelijke krachtenveld. Deze uitgangspunten vormen de basis voor een gesprek met uw Raad van Bestuur en de kwaliteitsfunctionaris of beleidsmedewerker Kwaliteit en Veiligheid. De inhoud van de tweede dag treft u aan op de volgende pagina. 23
Dag 2: Proactief toezien op Kwaliteit Beschikbaarheid, toegankelijkheid, continuïteit en kwaliteit van schriftelijke informatie Indicatoren, structuur, proces en uitkomstindicatoren Trends en benchmarken Het organiseren van feedback vanuit klanten, medewerkers en stakeholders Toezicht op de besturing van kwaliteit en veiligheid en voeling houden met de praktijk Criteria voor de selectie van indicatoren en gegevens voor de kwaliteitsrapportage Resultaat dag 2: Aan de hand van criteria maakt u keuzes voor selectie van informatie die u met bepaalde frequentie en op bepaalde wijze wilt ontvangen van uw zorginstelling. Deze criteria vormen de basis om de kwaliteitsrapportage aan de Raad van Toezicht verder te helpen ontwikkelen in uw instelling. Dag 3: Verantwoord vinger aan de pols houden Waardengericht werken bij moeilijk beheersbare risico s De betekenis van formele en informele contacten met cliëntenraad, ondernemingsraad, leidinggevenden en medewerkers Evenwicht in de afstand tot en betrokkenheid bij het primaire proces Casuïstiek: Het gesprek met de Raad van Bestuur Zelfstandig informatie vergaren: do s en don ts Contouren van toekomstige veranderingen in het toezicht houden op Kwaliteit en Veiligheid Calamiteiten en afspraken hierover tussen bestuurders en toezichthouders Op basis van reële casuïstiek worden met een ervaren toezichthouder diverse dilemma s besproken. Resultaat: U reflecteert over de mogelijke activiteiten die u als Raad van Toezicht wel en niet wilt ondernemen in het licht van zicht houden op de kwaliteit en veiligheid van het primaire proces. U maakt een voorstel van afspraken passend bij de cultuur, de context en de aard van uw instelling met uw Raad van Bestuur. 24
25
Verdiepende leergang voor de Toezichthouder met de financiële portefeuille De volwaardige financiële sparringpartner Financieel toezicht in de zorg is toezien op financiële complexiteit. Gelet op de sectorale (bekostiging) issues vraagt het financieel toezicht dan ook specifieke materiekennis en een toezichthouder die ook op dit vlak geheel up-to-date is. Met een karakteristieke eigenheid tussen markt en overheid moet het rekening houden met allerlei belangen, partijen en geldstromen. Het vraagt om een constructief kritische opstelling van de Raad van Toezicht en tegelijkertijd om een vruchtbare relatie met de bestuurder. Transparant functioneren en de maatschappelijke verantwoording naar de samenleving speelt ook steeds meer. De continuïteit van de zorginstelling is als zodanig geen relevant thema voor de overheid. Daarmee is financieel toezicht kritischer geworden: financiële zelfstandigheid is een license to operate. Inhoud en opzet In deze gevorderde financiële leergang voor toezichthouders staan specifieke vaardigheden centraal en worden de onderwerpen behandeld die op de agenda van de financiële commissie van de Raad van Toezicht horen te staan. Parallel met de planning & control-cyclus van de eigen zorginstelling worden een drietal praktijkgerichte eendaagse sessies georganiseerd. De verbinding met de P&C-cyclus in de eigen praktijk, de inbreng van eigen casuïstiek en de samenhang tussen de drie modules biedt concrete meerwaarde voor de deelnemers. Doelgroep Deze leergang is specifiek ontwikkeld voor gevorderde toezichthouders die financieel goed onderlegd zijn én juist ook een verdere verdieping willen hebben, waaronder: de leden van auditcommittees en/of auditcommissies de leden van financiële commissies van Raden van Toezicht in de zorg* toezichthouders met financiële kennis en ervaring, die zich juist nog meer in de financiële aspecten van toezicht in de zorgsector willen verdiepen Toezichthouder en deelnemer aan deze sessie Een zeer nuttige leergang die mij scherp houdt. Ik heb veel meer inzicht gekregen in de materie en het heeft me voldoende stof gegeven om na te denken. 26
De onderwerpen zijn breed en diepgaand Data: 26 maart 2015, 12 mei 2015 en 17 juni 2015 Tijd: 09.30-17.00 uur Locatie: NVTZ, Utrecht Maximum aantal deelnemers: 15 Kosten: 1.475,- (BTW is niet van toepassing) Wat brengt deze leergang u? Bezien vanuit de toezichthouder: integraal inzicht in sturing en financiën van zorgorganisaties (incl. ICT) diepgaande kennis op essentiële financiële deelgebieden, w.o. vastgoed inzicht in inkomstenbronnen en financiers e.a. geldverstrekkers/ banken bepaling van indicatoren voor check & balances kennis van zaken m.b.t. belastingen omgaan met investeringen en innovatie kennis van risicoanalyses en risicomanagement op bedrijfsvoering inzicht verwerven in het verhaal achter de cijfers U kunt ervaring en kennis delen met gelijkgestemde toezichthouders van andere zorgorganisaties. Dit wordt zeer gewaardeerd in deze leergang. Docenten Experts vanuit Deloitte Prof. Rienk Goodijk Werkvormen Iedere module zal starten met de hoofdlijnen van actuele dynamiek. Dominante thema s als vastgoed, derivaten, productieregulering, kostenbeheersing staan centraal gedurende de gehele leergang. Daarnaast kent iedere module specifieke deelonderwerpen. De behandeling van relevante casuïstiek (van deelnemers zelf en docenten), de interactieve opzet en diepgaande kennis en inzichten maken het geheel aantrekkelijk om te volgen. Specifieke aandacht gaat uit naar het achterhalen van het verhaal achter de cijfers. 27
Dag 1: Het fundament van een goede meerjarenbegroting 2015-2020 Trends en dominante marktontwikkelingen in de zorgsector Wat zijn de strategische speerpunten en hoe formuleer je deze in meetbaarheid? Relatie meerjarenbeleid, meerjarenplanning en jaarbegroting; Welke speerpunten uit het meerjarenbeleid worden verzilverd in welk jaar? Uitgangspunten financieel beleid en essenties van de kaderbrief. Inrichten van het financieel kompas: Toetsing begroting aan de hand van relevante kengetallen Relatie investeringsbegroting en jaarbegroting; De risicoparagraaf in de begroting en beheersmaatregelen; Flexibiliteit en aanknopingspunten voor monitoring; De liquiditeitsbegroting: goed inzicht in liquiditeitspositie en kredietfaciliteiten. Dag 2: Het beheersinstrumentarium Monitoring bedrijfsvoering; aanknopingspunten vanuit de jaarbegroting; snaarstrakke terugkoppeling: zijn de kritische prestatie- en risico indicatoren helder in beeld? Ankerpunten in de administratieve organisatie (incl. tax control) en (verbijzonderde) interne controle Accountantscontrole: attentiepunten en aanknopingspunten in de managementletter Specifieke checks & balances bij investeren en (ver)bouw t.a.v. een sluitende businesscase Het sturen op kasstromen en treasury-issues Ondersteunende ICT-systemen: toereikend en toekomstbestendig Dag 3: De jaarrekening Kwaliteit van het exploitatieresultaat; Wat zegt het exploitatieresultaat over de performance? De balans ultimo 2014 uitgedrukt in bancaire ratio s. Hoe wegen financiers uw balans? Het belang van het kasstroomoverzicht; hoe ontwikkelt uw cash-positie? Dominante thema s: vastgoed en posities zorgkantoor/zorgverzekeraar Niet-financiële jaarverslaggeving. Welke KPI s zijn echt kritisch voor stakeholders? Risk reporting; transparantie over risico-awareness Decharge: waarop dechargeert u uw bestuur eigenlijk? 28
29
30
Effectiviteit & Vaardigheden State of the art toezichthouden Proactief toezichthouden De kunst van het vragen stellen: Weet wat er speelt Sturen en toezicht op cultuur & gedrag 31
State of the art toezichthouden Ontwikkelingen van het Raad van Toezicht model en adequaat omgaan met dilemma s Het model van de Raad van Toezicht bestaat nu zo n 20 jaar. In die tijd is het bestuur van destijds gaandeweg veranderd in een geprofessionaliseerde raad. Ook nu ontwikkelt de Raad van Toezicht zich verder. Wat vraagt deze tijd voor soort Raad van Toezicht, als antwoord op de komende periode? De toekomst is minder voorspelbaar, terwijl juist risico s voorkomen moeten worden. Wat vraagt dat van de expertise van de individuele leden en de Raad van Toezicht als totaal? Hoe is het samenspel tussen de bestuurder, maar juist ook de andere stakeholders, intern en extern. Eén van de ontwikkelingen wordt gekenschetst in het rapport van de Wetenschappelijke Advies Raad van NVTZ: Tussen Besturing en Samenleving. Wij nemen u mee in de belangrijkste dilemma s die direct samenhangen met de context waarin de RvT haar werk doet. Denkt u bijvoorbeeld aan het dilemma betrokkenheid distantie of relatieopbouw met stakeholders versus het behoud van een onafhankelijke positie. De term dilemma impliceert uiteraard dat die ene, passende, oplossing niet voor handen is. Daarom praten we graag met u over best practices, voor- en nadelen, zodat u uw eigen handelwijze kunt kiezen. Binnen de Raad krijgt het persoonlijk gedrag steeds meer aandacht: vooral dat van de voorzitter staat in de schijnwerpers. Graag gaan wij actief met u kijken welk gedrag effectief is bij een aantal dilemma s. Belangrijkste onderwerpen zijn: vertrouwen, moreel kompas, de juiste informatie vergaren, transparantie, vruchtbare relatie met de bestuurder en de wijze waarop besluiten genomen worden met hart voor de zorgzaak. Onderwerpen Ontwikkelingen en toenemende eisen aan de Raad van Toezicht Modern toezichthouderschap Omgaan met dilemma s Vormen van effectief gedrag Toezichthouder en (Maatschappelijke) verantwoording deelnemer aan deze Best practices sessie F. Teerink (Toezichthouder Zorggroep Tellus) De cursus heeft ertoe geleid dat er direct stukken werden rondgestuurd met de ervaringen die waren opgedaan. Dit leidt onder andere tot een evaluatie in september van deze externe inzichten. De ervaring en worden meegenomen in de beslissings-rondes voor de vacatures van nieuwe leden van de Raad van Toezicht. Ook in de besluitvorming ten aanzien van vragen als: "Hoe kijken we naar de toekomst, hoe gaan we het doen?", worden de externe ervaringen, opgedaan in onder meer de cursus, meegenomen. Juist in een tijd waarin er weinig zekerheid is omtrent de grote ontwikkelingen, is het belangrijk om je te blijven oriënteren op de externe factoren en die mee te nemen in je beslissingen. Ik vond dit een zinnige cursus. Het wierp een nieuw licht op het onderwerp en er vond een goede uitwisseling van ervaringen plaats. Bij toezichthouders is, globaal gezien, een onderscheid te maken tussen de "rekkelijken" en de "preciezen". De tweede groep richt zich vooral op het bestuur, en ziet het overleg met andere groepen binnen de organisatie, zoals MT, cliëntenraden en ondernemingsraden, meer als een ritueel dansje. De eerste groep voelt zich wel verantwoordelijk voor de organisatie als geheel. In deze cursus wordt het debat tussen deze twee groepen, en de positie van de toezichthouder, op een juiste wijze belicht. 32
Gevoel van helicopterview Inspirerende vooruitblik Data: 9 juni 2015 1 december 2015 Tijd: 11.00-17.00 uur Locatie: NVTZ, Utrecht Maximum aantal deelnemers: 20 Wat brengt deze sessie u? State of the art inzichten in toezichthouderschap Input en ideeën over omgang van de Raad van Toezicht met multi-dimensionale thema s Inzicht in effectief en ineffectief gedrag in relatie tot toezichthouden en besturen De samenstelling van de Raad van Toezicht als antwoord op het huidige tijdsgewricht van andere zorgorganisaties. De sessie is ook zeer geschikt voor de meer ervaren toezichthouder en/of de voorzitter die de eigen rol of die van de Raad van Toezicht willen actualiseren. Kosten: 495,- (BTW is niet van toepassing) Docenten Drs. Puck Dinjens Dr. Marcel Wanrooy Docenten Drs. Puck Dinjens heeft als senior consultant uitgebreide ervaring met vraagstukken op het gebied van samenstelling van en samenwerking met directies, raden van bestuur. Daarnaast adviseert zij toezichthouders over invulling van het toezichthoudend orgaan en de gedragsmatige aspecten van corporate governance. Zij is onder meer co-auteur van de Toolkit Toezicht Gezondheidszorg en auteur van het onderzoek Bestuurder, voldoende uitgedaagd?. Dr. Marcel Wanrooy is als senior consultant werkzaam bij de adviesgroep Bestuur & Toezicht van GITP. Hij is expert op het domein leiderschap en de besturing van professionele organisaties. Hij schreef meerdere boeken en talloze artikelen op dit terrein. Zijn advieswerk betreft onder meer het begeleiden van directies en toezichtsorganen bij de inrichting, opvolging en samenwerkingsvraagstukken binnen de top van de organisatie. 33
Proactief Toezichthouden Tijdig signaleren en schakelen in verschillende fasen van toezicht Hoe kunt u signalen in het bestuur en in de organisatie goed inschatten en daarmee escalaties voorkomen? Problemen moeten in eerste instantie opgelost worden door het bestuur. Soms wordt dit onvoldoende opgepakt door het bestuur en is het vervolgens aan de toezichthouders om zoveel mogelijk preventief corrigerend op te treden. In deze sessie maken wij gebruik van de metafoor van een barometer met toezicht bij mooi, veranderlijk en zwaar weer. Deze metafoor zal u van dienst zijn bij het eerder herkennen van waarschuwingssignalen en proactief reageren daarop. Een groot aantal praktische voorbeelden van signalen komt aan bod. Hierdoor wordt het voor u gemakkelijker om in escalerende situaties sneller te schakelen in uw bevoegdheden en om proactief toezicht te blijven houden. Onder alle omstandigheden, continue werkend aan een excellente performance van de zorgorganisatie. Werkboek Proactief Toezicht en Waarschuwingssignalen De inhoud van deze sessie is mede gebaseerd op onderzoek naar best practices van een groot aantal voorzitters van raden van bestuur en raden van toezicht. Eveneens wordt er gebruik gemaakt van bekende praktijkcases en indien mogelijk van eigen ervaringen. U ontvangt een exemplaar van het gelijknamige e-boek dat beide docenten over dit onderwerp hebben geschreven. Onderwerpen Herkennen van waarschuwingssignalen Inzicht in escalerende situaties (intern en/of extern) Rolverdeling in de Raad van Toezicht Professionele verhouding met de Raad van Bestuur Verschil toezichthouden in mooi - en zwaar weer situaties Oefenen met praktijkcases W.H. Everts (Toezichthouder MEE Groningen) De cursus was prima verzorgd. De inhoud van deze cursus is heel belangrijk. Juist door de behandeling van praktijkvoorbeelden, leer je als toezichthouder sneller te schakelen bij incidenten. 34
Een heleboel verbetertips voor mijn praktijk als toezichthouder Data: 24 maart 2015 29 september 2015 Tijd: 11.00-17.00 uur Locatie: NVTZ, Utrecht Wat brengt deze sessie u? Juiste weging van signalen Goed werkbaar model: welke passende interventie is nodig in welke situatie Ideeën en tips over omgang en dialoog met de bestuurder(s) en andere stakeholders Inzicht in het onderling samenspel en gedrag in de eigen Raad van Toezicht zelf, in verschillende omstandigheden Maximum aantal deelnemers: 20 Kosten: 495,- (BTW is niet van toepassing) Deze sessie krijgt telkens weer zeer hoge scores van de deelnemers. De sessie voorziet in de behoefte van toezichthouders met enkele jaren ervaring die onder alle omstandigheden het vak toezichthouden goed willen blijven uitvoeren. Docenten Jacques Gerards is voormalig directeur van de NVTZ en zet zich al meer dan 20 jaar in voor de verdere professionalisering van toezichthouders in de zorg en in andere sectoren. Hij is partner van het Instituut voor Governance & Leiderschap en heeft zijn eigen adviespraktijk voor commissarissen en toezichthouders Bureau Bestuurlijk Advies. Docenten Jacques Gerards Mr. Daniel Le Gras Mr. Daniel Le Gras is senior docent Governance bij diverse Business scholen en heeft jarenlange ervaring als organisatieadviseur, interim-directeur, executive coach en jurist. Hij is partner van het Instituut voor Governance & Leiderschap. 35
De kunst van het vragen stellen: Weet wat er speelt Een onmiskenbare vaardigheid voor toezichthouders Om te kunnen beoordelen of in uw zorginstelling alles goed gaat, zult u moeten weten wát er speelt. Een zowel helder als volledig beeld is dus een eerste vereiste. Dat krijgt u -onder andere- door het lezen van de stukken en door uw eigen waarnemingen. Door de juiste vragen te stellen wordt uw beeld completer en scherper van bepaalde situaties. Soms als verdieping of duiding van aangereikte informatie, soms om nieuwe onverwachtse situaties juist te duiden of te detecteren. Goede vragen stellen gaat niet alleen om de inhoud, maar ook op de manier waarop (vorm) de vraag gesteld wordt. Dit maakt wel degelijk verschil. Een dialoog kan op die manier goed vorm gegeven worden of juist de mist in gaan. Het is een uitstekend middel om werkelijk zicht te krijgen op het dagelijkse reilen en zeilen binnen de instelling. Na een goed vraaggesprek volgt de analyse van de verkregen inzichten, waarop u tot een beoordeling komt: een gefaseerd proces dus! In uw contacten met de bestuurders en andere stakeholders heeft u diverse soorten gesprekken, met verschillende doelstellingen. Soms vervult u daarin de rol van werkgever en beoordelaar, op andere momenten meer die van klankbord, van vertrouweling of adviseur, waarbij het ook gaat om het creëren van een vruchtbare relatie met de bestuurder. Die verschillende doelstellingen en rollen kunnen lastig blijken bij het stellen van vragen. Een kenmerk van een goed vraaggesprek is dat u vooral vragen stelt, luistert en dóórvraagt om tot meer inzicht te komen. Onderwerpen Structuur van het vraaggesprek Strategisch vragen stellen en confronteren Omgaan met dooddoeners en rookgordijnen Scheiden van professionele rollen We werken in de middag aan uw persoonlijke leerdoelen met een professionele trainingsacteur; door middel van korte rollenspellen met herkenbare casuïstiek uit de praktijk van toezichthouders bij zorginstellingen. Het was een hele goede dag. Natuurlijk is één dag altijd te kort. Toch ben ik wel tot meer inzicht gekomen. Om mee te geven aan toekomstige cursisten: Het is prettig om ervaringen uit te wisselen met andere toezichthouders. Het contact met de bestuurder is een ingewikkeld proces. te bereiden. Het is wel goed om je van tevoren in te lezen in het onderwerp; dan kom je beter beslagen ten ijs en heeft de cursus meer rendement. I.A. van Donkelaar (Toezichthouder Stichting Het Spectrum) 36
Had ik veel eerder moeten doen Data: 3 juni 2015 2 december 2015 Tijd: 11.00 17.00 uur Locatie: NVTZ, Utrecht Maximum aantal deelnemers: 8 Wat brengt deze sessie u? Te weten komen wat u moet weten door een vraaggesprek Overzicht van verschillende vormen van vragen stellen Inzicht in de manier van vragenstellen en de impact op de gesprekspartner Kennis van het proces van een goede dialoog Vaardigheden bij lastige gesprekken Per deelnemer: Feedback op de manier van vragen stellen en verbeteringen daarin Kosten: 495,- (BTW is niet van toepassing) Docent Kees Brandsma (1964) is oud-journalist en werkt sinds 2000 als trainer en communicatieadviseur. Zijn bureau Interviewconsult begeleidt bedrijven, scholen en zorginstellingen in hun contacten met de media. Daarnaast traint Interviewconsult professionals in het stellen van de juiste vragen. Klanten zijn o.a. de politie, de Arbeidsinspectie en de grote financiële toezichthouders. Docent Kees Brandsma 37
Sturen en toezicht op cultuur & gedrag Waarnemen en handelen vanuit het eigen moreel kompas De gezondheidszorg maakt turbulente tijden door. De rol van de toezichthouder en hoe hij deze invult wordt hierdoor steeds belangrijker. De toezichthouder heeft de behoefte om vanuit verschillende bronnen geïnformeerd te worden en signalen op een goede manier te kunnen duiden. Dit vraagt om een professioneel kritische houding. Deze eendaagse sessie biedt inzicht en duiding in het gedrag van anderen, het eigen gedrag mede gekoppeld aan uw moreel kompas. Het gaat in op dilemma s en praktijkvoorbeelden ten aanzien van signalen waar je als toezichthouder mee te maken kunt krijgen. Ook andere bronnen, naast de bestuurder zelf, en de duiding van de daaruit voortkomende signalen komen aan de orde. Onderwerpen Inzicht in gedrag van bestuurders en toezichthouders Welke elementen hebben invloed op ons gedrag? Onderscheiding van soort soft signals? Vanuit welk moreel kompas functioneert u als toezichthouder? Welke gedragskenmerken zijn hier van invloed op? Welk overige factoren hebben invloed op ons gedrag (groepsdruk etc)? Dilemma s waar je als toezichthouder tegenaan loopt: Welke dilemma s zijn er in de verhouding bestuur - toezichthouder? Welke dilemma s bestaan er onder de toezichthouders onderling? Op welke manier kun je dilemma s en soft signals bespreekbaar maken? De cursus was heel informatief. De docenten waren goed; ze brachten veel nieuwe informatie in vanuit PwC. Het is prettig om met een kleine groep deelnemers te werken, want je kunt dan goed je eigen "worstelingen" kenbaar maken en die van anderen herkennen. Ik heb geleerd soft signals beter te duiden en eerder te herkennen. Mijn ervaring met deze cursus zal ik zeker doorspelen naar mijn collega's. F.W.M. Kevenaar (Toezichthouder Stichting Eykenburg) Ook al ben je ervaren als toezichthouder, toch moet je blijven instaan voor je zorg en verantwoordelijkheid. Deze cursus biedt de mogelijkheid om je houding weer opnieuw aan te scherpen en dat is absoluut noodzakelijk om je taak goed te kunnen blijven vervullen. 38
Praktijk en theorie samen goed gekozen Datum: 26 november 2015 Tijd: 11.00-17.00 uur Wat brengt deze sessie u? Meer sensitiviteit tijdens gesprekken en bijeenkomsten Daardoor beter kunnen inschatten en duiden wat de situatie is Beter bespreekbaar maken van impliciet en expliciet gedrag en signalen Bewust zijn van wat eigen gedrag en handelen teweeg brengt bij anderen In lastige (veelal niet eenduidige) situaties bewuster en beter kunnen handelen Locatie: NVTZ, Utrecht Maximum aantal deelnemers: 14 Kosten: 495,- (BTW is niet van toepassing) Soft signals in de praktijk Welke signalen zijn er (welke gedragskenmerken zie je, hoe beïnvloed je deze) die aanleiding geven tot een noodzakelijke extra professioneel kritische houding? Bronnen van soft signals Welke verschillende interventies zijn er en wanneer werken ze wel en wanneer niet? Interactie en actieve participatie op basis van cases en zelf ingebrachte dilemma s vormen het grootste deel van deze training. In deze training krijgen deelnemers inzicht in de theoretische kennis van een professioneel kritische houding en daarnaast wordt aandacht besteed aan dilemma s uit de praktijk. Docenten Ruud Kok RA Drs. Joukje Janssen Docenten Ruud Kok RA en Drs. Joukje Janssen zijn respectievelijk partner en director bij PwC, gespecialiseerd in het adviseren cultuur en gedrag meetbaar maken. Zij worden vaak als team gevraagd bij het in het kaart brengen van gewenste en huidige cultuur en het aansluitend trainen van de teams om de gewenste verandering ook te kunnen realiseren. Ruud Kok RA is al jarenlang partner binnen PwC met een nadrukkelijk focus op corporate governance en toezicht en daarvoor heeft hij meerdere functies vervuld bij verschillende ministeries. Drs. Joukje Janssen heeft jarenlange ervaring met het geven van training op het gebied van professioneel kritische houding en is gespecialiseerd in het adviseren op het gebied van cultuur en gedrag. 39
40
Strategie & Sturing Strategische keuzes: extern krachtenveld & scenario s Toezicht op transitie- en verandermanagement Het Nederlandse Zorgstelsel Strategisch Vastgoed Waarde gericht Toezichthouden Toezicht houden op complexe projecten Toezicht op Kwaliteit Het Dashboard voor de Toezichthouder Toezicht op financiën voor niet-financiële Toezichthouders 41
Strategische keuzes: extern krachtenveld & scenario s Presteren in een dynamisch veld Tijdens deze eendaagse sessie wordt op basis van een analyse van het externe krachtenveld en de dynamieken in de gezondheidszorg inzicht gegeven in het complexe strategisch krachtenveld en een vertaling gemaakt naar de strategische scenario s waar de zorgorganisatie voor kan kiezen. De rol van het toezicht komt aan de orde in relatie tot de turbulentie en strategische moeilijkheden en vraagstukken van dit moment: Hoe dichtbij? Hoe betrokken? Welke criteria voor toetsing? Welk raamwerk voor goed bestuur en beoordeling van het huidige bestuur? Op basis hiervan kan het toezicht zo optimaal mogelijk worden uitgevoerd. Steven de Waal heeft een goed overzicht ontwikkeld op basis waarvan het externe krachtenveld en de turbulentie adequaat in kaart kan worden gebracht, aan de hand van voorzetten van zijn eigen strategische inzichten. Op welke grondslagen worden de keuzes gemaakt? Veelal wordt er gestuurd op middelen in plaats van doelen. De juiste definiëring van de prestatievelden is dan ook van groot belang. Vervolgens wordt de koppeling van de analyse naar het eigen handelen gemaakt. Aan de hand hiervan krijgt u inzicht in de belangrijkste dynamieken in de zorg. Onderwerpen Extern krachtenveld en fundamentele dynamieken in de zorgsector Afweging belang van continuïteit van zorg en/of continuïteit van zorgorganisatie Strategische scenario s: het antwoord van de zorgorganisatie Definiëring van prestatievelden mede op basis van het externe krachtenveld De rol van de toezichthouder: Vanuit de maatschappelijke rol van de zorgorganisatie Uitoefenen van invloed Van analyse naar handelen Toezichthouder en deelnemer aan deze sessie De groep bestond uit een klein aantal deelnemers en dat heb ik als zeer positief ervaren. Het groepsgesprek dat ontstond, heeft mijn eigen ervaringen en inzichten sterk verruimd. De docent, Steven de Waal, haakte ook goed in op de ervaringen van de cursisten. Hij stimuleerde het interactieve proces. Door zijn brede kennis en ervaring, was hij in staat de individuele ervaringen in te bedden in zekere trends en zo tot een groter inzicht te komen. Hoewel alles misschien niet helemaal volgens schema verliep, heb ik de dag als heel positief ervaren. Als aanrader voor komende cursisten: Juist het interactieve groepsgesprek heeft weer inzichten kunnen toevoegen aan mijn jarenlange ervaring in dit werk. 42