Adviesrapport accreditatie hbo bacheloropleidingen Bouwkunde & Civiele Techniek voltijd Saxion
Scheveningseweg 46 2517 KV Den Haag T (070) 30 66 800 F (070) 30 66 870 I www.hobeon.nl E info@hobeon.nl Adviesrapport accreditatie hbo bacheloropleidingen Bouwkunde & Civiele Techniek voltijd Saxion CROHO nrs. 34263 en 34279 Hobéon Certificering BV Datum: September 2010 Auditteam: Dhr. drs. G.J. Stoltenborg Dhr. B.J. Wilbrink Dhr. ir. drs. J.G. Verlaan Dhr. prof. dr. ir. M.F.A.M. van Maarseveen Dhr. drs. ing. F.J.H.M. Hogenkamp Dhr. heer B. van der Meer Secretaris: Mevr. H. Bleijs Bsc
INHOUDSOPGAVE DEEL 1 1 1. MANAGEMENT SAMENVATTING 1 1.1. INTEGRAAL ADVIES 1 1.2. SAMENVATTENDE BEOORDELING 1 2. INLEIDING 5 3. KARAKTERISTIEK VAN DE OPLEIDING 7 4. VORIGE ACCREDITATIE 11 DEEL 2 15 5. ONDERWERPEN EN FACETTEN NVAO - ACCREDITATIEKADER 15 1. Doelstellingen opleiding 15 Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen 15 Facet 1.2. Niveau: Bachelor en Master 18 2. Programma 21 Facet 2.1. Eisen HBO 21 Facet 2.2. Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma 23 Facet 2.3. Samenhang programma 25 Facet 2.4. Studielast 26 Facet 2.5. Instroom 28 Facet 2.6. Duur 30 Facet 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud 31 Facet 2.8. Beoordeling en toetsing 32 3. Inzet van personeel 34 Facet 3.1. Eisen HBO 34 Facet 3.2. Kwantiteit personeel 36 Facet 3.3. Kwaliteit personeel 38 4. Voorzieningen 34 Facet 4.1. Materiële voorzieningen 40 Facet 4.2. Studiebegeleiding 42 5. Interne kwaliteitszorg 45 Facet 5.1. Evaluatie resultaten 45 Facet 5.2. Maatregelen tot verbetering 47 Facet 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld 6. Resultaten 48 50 Facet 6.1. Gerealiseerd niveau 50 Facet 6.2. Onderwijsrendement 52 6. OORDEELSCHEMA 53 7. BIJLAGEN 545 BIJLAGE I Programma en gesprekspartners BIJLAGE II Kwantitatieve gegevens van de opleiding BIJLAGE III Curricula Vitae en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren BIJLAGE IV Werkwijze, beoordelingsprocedure en beslisregels Hobéon BIJLAGE V Bestudeerde documenten
Algemene gegevens Naam van de instelling: Naam van de opleidingen: Saxion Hogescholen Bouwkunde en Civiele Techniek Varianten van de opleidingen: Voltijd Locatie van de opleidingen: Naam VBI: Enschede Hobéon Certificering b.v. Datum visitatie: 8 en 9 juni 2010 Datum adviesrapport: september 2010 Beoordelingskader Het bij het onderzoek gehanteerde beoordelingskader is het Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs Nederland (14 februari 2003). Samenstelling auditteam Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek noodzakelijke vakinhoudelijke en vakdidactische expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten, hierbij zijn huidige ontwikkelingen binnen de opleiding leidend geweest. Er is met name aansluiting gezocht bij de focus van de opleidingen op de uitvoeringskant van het vak en de regionale verankering en in het geval van Civiele Techniek eveneens op Systems Engineering en verkeer en vervoer. De werkveld- en vakdeskundigen, hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. Het auditteam bestond uit de volgende personen: De heer drs. G.J. Stoltenborg, lead auditor, Hobéon Certificering. De heer prof. dr. ir. M.F.A.M. van Maarseveen, afdelingshoofd van de Faculty of Geo- Information Science and Earth Observation, Universiteit Twente De heer B.J. Wilbrink was jarenlang directeur van Dura Vermeer Hengelo. De heer drs. ing. F.J.H.M. Hogenkamp, leidt bij de Dienst Infrastructuur van Rijkswaterstaat de afdeling Ontwikkeling Infrastructuur. De heer ir. drs. G.J. Verlaan, opleidingsdirecteur van 3TU master Construction Management and Engineering CME aan de faculteit Civiele Techniek, TU Delft. De heer B. van der Meer, derdejaars student Bouwkunde aan de Haagse Hogeschool. Aan het auditteam was als secretaris toegevoegd mevrouw H. Bleijs, Hobéon Certificering.
DEEL 1 1. MANAGEMENT SAMENVATTING 1.1. Integraal advies Hobéon Certificering adviseert de NVAO de hbo bacheloropleidingen Bouwkunde, Croho nummer 34263 en Civiele Techniek, Croho nummer 34279, verzorgd door Saxion Hogescholen, te accrediteren. Dit advies wordt in onderhavig rapport gefundeerd. Gezamenlijke beoordeling opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek Bij de visitatie voor Bouwkunde en Civiele Techniek is gekozen voor een gezamenlijk traject, waarbij op generiek niveau beoordeeld is en op opleidingsniveau. In dit rapport zijn de visitatiebevindingen ten aanzien van beide opleidingen opgenomen. In hoofdstuk 2 is de keuze voor het gezamenlijk traject onderbouwd. 1.2. Samenvattende beoordeling Hobéon Certificering baseert het advies tot accreditatie van de opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, beide onderdeel van de Academie Ruimtelijke Ordening en Bouw (ROB) van Saxion Hogescholen, op de volgende overwegingen: Algemeen beeld Bij de opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek trof het auditpanel twee gedreven docententeams, die zich vol enthousiasme inzetten om studenten in een open en vriendelijke sfeer een opleiding te bieden die zeer beroepsgericht is. Hiertoe zet de opleiding (gast)docenten met een achtergrond in het werkveld en is er veel aandacht voor de praktijkgerichtheid van de opdrachten aan de student, die steeds meer uit de beroepspraktijk verkregen wordt. Onderwerp 1 Doelstellingen opleiding: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid: De opleidingen nemen deel aan landelijk overleg op initiatief van de Hoger Onderwijs Groep Bouw en Ruimte (HOG B&R), waarin de gezamenlijke opleidingen van diverse hogescholen met elkaar gekomen zijn tot domeincompetenties (gerelateerd aan de Dublin Descriptoren) en opleidingscompetenties voor de Bachelor of Built Environment (BBE) en waarin ook het relevante beroepenveld betrokken is bij validatie en actualisering van het beroepsprofiel. Op deze wijze is geborgd dat de eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij het internationaal gedefinieerde bachelorniveau en de eisen vanuit het beroepenveld. De opleidingen hebben het landelijk vastgestelde profiel op eigen wijze ingevuld, waarbij het curriculum voor 70% gericht is op de beroepscompetenties en 30% op de algemene hbocompetenties. Bij beide opleidingen ligt het accent sterk op de uitvoeringskant, waarvoor een solide, technische kennisbasis vereist is. Daarnaast is aandacht voor sociale en communicatie aspecten, opdat de student competenties ontwikkelt om in het multidisciplinaire vakgebied aan de slag te kunnen. Momenteel speelt bij de opleidingsteams onder andere de discussie breedte versus diepte. De opleidingen zijn beide verankerd in de regio, veel studenten vinden hier na hun afstuderen werk. Het werkveld en het auditteam herkennen het opleidingsprofiel in de studenten en in het afstudeerwerk. De studenten herkennen dit profiel in hun opleiding. De Academie ROB wil zich profileren als Kennisorganisatie, onder andere door toegepast onderzoek te verrichten en deel te nemen aan innovatieve projecten en door kennis en expertise aan marktpartijen en maatschappelijke organisaties ter beschikking te stellen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, Saxion, 1.0 1
Het kenniscentrum en de verschillende lectoraten spelen hierbij een belangrijke rol. De participatie van docenten in de lectoraten is reeds op gang gekomen en zal in de nabije toekomst toenemen. Inmiddels zijn in het curriculum de eerste resultaten van deze participatie zichtbaar. Onderwerp 2 Programma: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding biedt een zeer praktijk georiënteerd programma en zorgt er op diverse manieren voor dat studenten de kennis en vaardigheden ontwikkelen die zij nodig hebben in de beroepspraktijk. De beroepsgerichtheid komt tot uiting in het gebruik van relevante vakliteratuur, uit de praktijk verkregen studieopdrachten, docenten die tevens in de praktijk werkzaam zijn en gastdocenten afkomstig uit het werkveld. De opleidingen hanteren als didactisch concept het SCORION onderwijsmodel. Hierin staat projectonderwijs centraal, waarbij projectonderwijs niet enkel als werkvorm opgevat moet worden, maar als de kern van het onderwijsmodel. De student ontwikkelt de benodigde competenties om als beginnend beroepsbeoefenaar in het werkveld aan de slag te kunnen door te werken aan uit de beroepspraktijk verkregen opdrachten. Ondersteunend voor de ontwikkeling van competenties in het project, bieden de opleidingen workshops en basisvakken aan. De workshops zijn gerelateerd aan het projectthema. De theoretische basisvakken zijn op zich zelf staande leerlijnen, gericht op het ontwikkelen van kennis. De opleidingen zetten een mix aan werkvormen in, passend bij het SCORION onderwijsmodel, waaronder projectonderwijs, cursussen, workshops, colleges, practica en excursies. Studenten van de opleiding volgen wekelijks voldoende contacturen om de competenties te kunnen behalen. Op het gebied van toetsing in het nieuwe onderwijsmodel is een ROB-brede systematiek ontworpen en vastgelegd in een toetsingsnotitie. De kern hiervan is dat de toetsing is opgedeeld in formatieve en summatieve toetsing. Voor iedere fase van de opleidingen wordt een toetsplan opgesteld waarin de opleiding vastlegt hoe competenties gemeten worden. Studenten zijn tevreden over het onderwijsprogramma en de aansluiting van de opleiding bij de beroepspraktijk. Onderwerp 3 Inzet van Personeel: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding zet personeel in dat aantoonbare banden heeft met de beroepspraktijk. Ondanks dat beide teams krap bemenst zijn, is de capaciteit naar de mening van het auditteam voldoende om het programma te kunnen uitvoeren. Echter een efficiëntieslag met betrekking tot administratieve en organisatorische docententaken is hiertoe noodzakelijk. Vanuit de academie is een concreet verbeterplan opgesteld om het Academiebureau structureel in te zetten bij de ondersteuning van de docententeams bij voornoemde taken. Het auditteam heeft uit de CV s van docenten af kunnen leiden dat zij in voldoende mate gekwalificeerd zijn om het onderwijs naar behoren uit te kunnen voeren. Er zijn scholingsmogelijkheden voor kennisbevordering van docenten (bijvoorbeeld op didactisch vlak). Daarnaast benutten zij symposia, beurzen en cursussen om bij te blijven op hun vakgebied. De docenten opereren binnen een professioneel netwerk, waarvan zij veel gebruik maken bij onderwijsontwikkeling en uitvoering. Studenten zijn zeer tevreden over de vakkennis, de bereikbaarheid en de inzet van docenten. Onderwerp 4 Voorzieningen: voldoende Het oordeel van het auditteam over beide facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. Het SCORION-onderwijsmodel dat de opleidingen benutten is opgebouwd rond thematisch projectonderwijs. Per semester of kwartiel staat een uit de praktijk verkregen project centraal, waarbij ondersteunend onderwijs in de vorm van workshops, practica en colleges wordt aangeboden, alsmede lessen die deel uitmaken van doorlopende kennisleerlijnen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, Saxion, 1.0 2
De voorzieningen hierop toegespitst voorzien in grote mate in de behoefte. De mediatheek (uitgebreid en breed assortiment) is van goede kwaliteit. Er zijn practicumruimtes en de ITC voorzieningen zijn adequaat. Bouwkunde studenten zouden graag meer ruimtes voor projectwerk beschikbaar hebben. Bij Civiele Techniek studenten leeft dit probleem niet. Op het vlak van studieloopbaanbegeleiding en informatievoorziening zijn verbeteringen mogelijk. Momenteel worden verbeteringen doorgevoerd om de studenttevredenheid te verhogen. Onderwerp 5 Interne Kwaliteitszorg: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. Saxion heeft een adequaat integraal kwaliteitszorgsysteem ontwikkeld en geïmplementeerd, op basis waarvan voortdurend naar verbetering van de organisatie wordt gestreefd. Met de belangrijke stakeholders, zoals studenten, stagebegeleiders en het afnemend werkveld, vinden evaluaties plaats. De opleidingen legden tot nu toe jaarlijks in Stand van zaken notities de situatie vast in relatie tot het Saxion Kwaliteitskader. Bij beide opleidingen is hier wegens omstandigheden (verandering van teamleiders, uit- en instroom personeel, onderwijsvernieuwing etc) de afgelopen jaren minder aandacht voor geweest. Beide opleidingen maken momenteel het algemene kwaliteitskader van Saxion op maat voor eigen specifieke situatie. Dit houdt in dat niet alle kwaliteitsonderwerpen, zoals tot nu toe, ééns per jaar allemaal behandeld worden, maar dat deze verspreid worden over het studiejaar en aan de orde komen op relevante momenten die aansluiten bij de meetgegevens die op dat moment voorhanden zijn. Het auditteam heeft vastgesteld dat op opleidingsniveau de PDCA-cyclus doorlopen wordt. Binnen relatief kleine opleidingsteams zijn de communicatielijnen kort en de teams borgen de kwaliteit van het onderwijsprogramma, de toetsing/beoordeling en het eindwerk op pragmatische wijze. De registratie hiervan ontbreekt deels, veel zit in de hoofden. Bij beide opleidingen vinden gerichte verbeteracties plaats op gesignaleerde aandachtspunten. Onderwerp 6 Resultaten: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. Het auditteam is van mening dat het niveau van de afstudeerwerken in voldoende mate getuigt van het hbo-niveau van de opleiding. De afstudeerwerken zijn degelijk en sluiten aan bij de focus van de opleiding op uitvoering en de doelstelling om praktisch en technisch goed onderlegde studenten af te leveren. Tegelijkertijd constateerde het auditteam dat de aspecten innovatie, actualiteit en onderzoek aandacht verdienen. Deze aspecten zijn momenteel onderwerp van gesprek bij de opleidingsteams. In samenwerking met de lectoraten wordt momenteel een onderzoeksagenda met afstudeerthema s opgesteld. Beide opleidingen hanteren de door Saxion opgestelde streefcijfers ten aanzien van rendementen. De propedeuserendementen van Bouwkunde liggen net onder deze streefcijfers en die van Civiele Techniek erboven. De cijfers betreffende afstuderen binnen 5 jaar en de gemiddelde studieduur is minder dan 4,5 jaar voldoen, deels zelfs ruimschoots, aan de Saxion streefcijfers. Één facet van onderwerp 6 ( Resultaten ) wordt als goed beoordeeld voor deze opleidingen. Gezien de goede rendementen, die grotendeels aan eigen streefwaarden voldoen, rechtvaardigt dit voor het auditteam een kwalificatie goed voor dit onderwerp. Dit wordt als extra aantekening bij het oordeel toegevoegd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, Saxion, 1.0 3
Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, Saxion, 1.0 4
2. INLEIDING Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de hbo bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, verzorgd door Saxion Hogescholen, Croho nummers respectievelijk 34263 en 34279. Beide opleidingen worden aangeboden in de variant voltijd. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door per opleiding een Kwaliteitsrapport en de daarbij behorende onderliggende documenten. Het bij het onderzoek gehanteerde beoordelingskader is geweest het Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs Nederland (14 februari 2003). De audit heeft plaatsgevonden op 8 en 9 juni 2010. Het programma van de audit is opgenomen in Bijlage I. Het auditteam werd gevormd door de heren drs. G.J. Stoltenborg, B.J. Wilbrink, ir. drs. J.G. Verlaan, prof. dr. M.F.A.M. van Maarseveen, drs. ing. F.J.H.M. Hogenkamp, B. van der Meer. Als secretaris werd aan het auditteam toegevoegd, mevrouw H. Bleijs Bsc. De in dit team aanwezige expertise is in onderstaand schema zichtbaar. Leden Werkveld BK Werkveld CT vak / discipline BK vak / discipline CT onderwijs Kwaliteitszorg /audit Studentperspectief Voorzitter G.J. Stoltenborg; senior auditor Hobéon x x Werkvelddeskundige B. Wilbrink; Bouwend Nederland x x x Vakdeskundige J. Verlaan; Opleidingsdirecteur 3TU master CME, Faculteit Civiele Techniek Tu Delft, Eigenaar Bouwweb. x x x x x Werkvelddeskundige F. Hogenkamp; afdelingshoofd Dienst infrastructuur Rijkswaterstaat x x Vakdeskundige M. van Maarseveen; Professor of Management of Urban- Regional Dynamics ITC. x x Student B. van der Meer, 3 e jaars student Bouwkunde aan de Haagse Hogeschool x x Secretaris H. Bleijs, adviseur Hobéon x x Beoordeling centraal beleid op instellingsniveau Hobéon Certificering beoordeelt zoveel mogelijk facetten en onderwerpen uit het NVAObeoordelingskader op een zo hoog mogelijk aggregatieniveau. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, Saxion, 1.0 5
Voor de Hogeschool Saxion heeft Hobéon een instellingsaudit uitgevoerd 1 in februari 2010. In deze instellingsaudit is nagegaan welke bedrijfsprocessen op centraal niveau worden aangestuurd en hoe de borging daarvan is geregeld. Dit heeft geleid tot de vaststelling dat een aantal bedrijfsprocessen op strategisch en tactisch niveau vanuit de Raad van Bestuur van Saxion, via de Academies doorwerken tot op het niveau van de opleidingen. In de beoordeling van de onderwerpen en facetten in Deel 2 komt dit aan de orde. De cursief gedrukte teksten in dit rapport zijn de weerslag van de instellingsaudit, de overige teksten zijn naar aanleiding van de opleidingsaudits op 8 en 9 juni 2010 opgesteld. Gezamenlijke beoordeling Bouwkunde en Civiele Techniek Bij de visitatie voor Bouwkunde en Civiele Techniek is gekozen voor een gezamenlijk traject, waarbij op generiek niveau beoordeeld is en op opleidingsniveau. Hobéon heeft voorafgaand aan de audit per opleiding een afzonderlijke Kwaliteitsrapport met onderliggende documenten ontvangen. In dit rapport zijn de visitatiebevindingen ten aanzien van beide opleidingen opgenomen. In de beoordeling van de onderwerpen en facetten in Deel 2 zal daar waar onderscheid is tussen de opleidingen dit expliciet benoemd worden. Het auditeren op generiek niveau is te verantwoorden vanuit een aantal elementen dat de opleidingen gezamenlijk hebben. Zo vallen beide opleidingen onder de Academie Ruimtelijke Ontwikkeling en Bouw (ROB) en geschiedt de inhoudelijke aansturing van het programma en docententeam door één teamleider. Daarnaast zijn de werkgebieden van beide opleidingen aanpalend en deels overlappend. De regionale inbedding en de sterke focus op het uitvoeringsaspect van het bouwproces geldt voor beide opleidingen. Tijdens het generieke deel van de audit is gesproken met de directeur van de academie ROB, de teamleider, twee medewerkers van de ondersteunende dienst Onderwijs & Kwaliteit en verschillende coördinatoren van Bouwkunde en Civiele Techniek. Ook de voorzieningen zijn deels gezamenlijk en derhalve generiek beoordeeld. Tijdens de opleidingsspecifieke auditdelen is steeds gesproken met docenten en studenten van de afzonderlijke opleidingen. Dit omdat met betrekking tot het gebruikte onderwijsmodel wel enige differentiatie is tussen beide opleidingen. Zo is de invoering ervan bij Civiele Techniek in een verder gevorderd stadium dan bij bouwkunde en zijn er kleine verschillen in de wijze waarop het onderwijssysteem geoperationaliseerd is. Daarnaast is er een groot verschil in teamgrootte tussen Bouwkunde en Civiele Techniek (resp. 19 en 7 teamleden). De visitatie op 8 en 9 juni 2010 heeft in Enschede plaatsgevonden. 1 Deze instellingsaudit werd uitgevoerd door W.L.M. Blomen, partner/directeur van Hobéon certificering en G. de Raad, oud Secretaris Generaal EFQM in Brussel en voormalig Algemeen Directeur van de Raad voor Accreditatie en voorzitter van de Industriële Kring Twente. Ten tijde van de instellingsaudit is De Raad voorzitter van onder meer het Career Center Twente, de Stichting Kwaliteit Twente, de Stuurgroep Versterking Industrie-potentieel Twente en bestuurslid van INK. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, Saxion, 1.0 6
3. KARAKTERISTIEK VAN DE OPLEIDINGEN Saxion en Academie Ruimtelijke Ontwikkeling en Bouw Saxion Hogescholen kiest er binnen de kaders van de huidige ontwikkelingen voor om een kennisonderneming te zijn, waar vanuit reguliere hbo-opleidingen verbreding plaatsvindt richting kennistransfer en onderzoek. In de Strategische Visie van Saxion Hogescholen vormen de begrippen competentiegericht onderwijs, persoonlijke leerweg en verbreding de kernelementen. Het uiteindelijke doel is om Saxion een instelling te laten zijn, die kenniscirculatie bevordert. De primaire focus ligt hierbij op de regio zonder daarbij de nationale en internationale context uit het oog te verliezen. Saxion Hogescholen heeft haar bacheloropleidingen verdeeld over verschillende Academies. De Academie Ruimtelijke ontwikkeling en Bouw (ROB) huisvest Bouwkunde, Civiele Techniek, Milieukunde, Ruimtelijke Ordening en Planologie, Stedenbouwkundig Ontwerpen en Vastgoed & Makelaardij. De Academie ROB positioneert zich als een kennis- en expertisecentrum, waarin de competentieontwikkeling van de student centraal staat. Binnen ROB ondersteunen medewerkers de student in de competentieontwikkeling vanuit verschillende rollen. Via gericht personeelsbeleid ondersteunt de organisatie de medewerkers in deze rollen. Via toetsing meet de organisatie de competentieontwikkeling van de klant. Het is de missie van de Academie ROB om, als klantgerichte innovatieve kennisonderneming een bijdrage te leveren aan inrichting, ontwikkeling, beheer en behoud van de fysieke leefomgeving in al haar facetten. De Academie wil in een inspirerend werk- en studieklimaat deze missie bereiken. Dit doet zij door in onderlinge samenhang: scholing op maat aan te bieden; toegepast onderzoek te verrichten en deel te nemen aan innovatieve projecten en kennis en expertise aan marktpartijen en maatschappelijke organisaties ter beschikking te stellen. Relatie Bouwkunde en Civiele Techniek en Academie ROB De bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek bestaan respectievelijk ruim 56 en 53 jaar en worden aangeboden op de locatie Enschede. Vijf jaar geleden heeft zich een reorganisatie bij Saxion voorgedaan en zijn de opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek overgegaan van het Instituut Bouwkunde/Civiele Techniek (BCT) naar de Academie Ruimtelijke Ontwikkeling en Bouw (ROB), samen met de opleidingen Ruimtelijke Ordening & Planologie, Milieukunde, Vastgoed & Makelaardij en Stedenbouwkundig Ontwerpen. Door deze reorganisatie hebben de opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek vijf jaar geleden organisatorisch een nieuwe start gemaakt. Opleidingsprofielen Saxion legt in de opleiding Bouwkunde de nadruk op een aantal competenties (kennis, vaardigheden en attitude) van een bouwkundig ingenieur. Een bouwkundige moet over een brede vakkennis beschikken, moet multidisciplinair kunnen samenwerken en moet interesse hebben in technisch-economische vraagstukken. Afstudeerspecialisaties zijn Bouwtechniek, Architectuur, Constructief ontwerpen en Uitvoeringsmanagement. Studenten die laatstgenoemde kiezen, behalen met hun Bachelorgraad tevens de verklaring Algemene Ondernemersvaardigheden & Bedrijfstechniek Bouwbedrijf. De opleiding heeft de ambitie om de meest innovatieve bouwkunde opleiding van Nederland te worden. In 2010 moet dit leiden tot een aantal nieuwe programmaonderdelen waarin nieuwe ontwikkelingen in de beroepspraktijk zijn opgenomen. Bij Civiele Techniek ligt de nadruk eveneens op het ontwikkelen van een brede vakkennis (ruimtelijk inzicht, materiaalkennis), maar ook van goede sociale en communicatie eigenschappen, kennis van nieuwe informatietechnologie en gevoel voor milieuaspecten. Afstuderen kan de student op de disciplines Waterbouwkunde, Watermanagement, Verkeerstechniek en Wegenbouw of Constructief ontwerpen. Het is de bedoeling op korte termijn bovengenoemde specialisaties los te laten, opdat de student zijn eigen specialisatie definieert. De opleidingen zijn stevig verankerd in de regio en zetten het aspect uitvoering sterk aan. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, Saxion, 1.0 7
Als gevolg van de regionale focus richt Civiele Techniek zich sterker op wegenbouw en minder op kustwaterbouw dan collega-opleidingen. Bouwkunde onderscheidt zich, met name ten opzichte van haar collega s in het oosten van het land, door een zwaardere inzet op technisch bouwkundige, wiskundige en constructieve vaardigheden. Beide opleidingen, maar Civiele Techniek in het bijzonder, focussen op de werkwijze Systems Engineering en voeren deze werkwijze door in de projecten. (Systems Engineering is een gestructureerde manier van ontwerpen, waarbij alles voortdurend wordt bekeken vanuit het perspectief van het totale systeem. Denk hierbij aan een complex infrastructureel project, waarvoor een uiterst ingewikkeld stuk techniek nodig is. Zoals een brug of een tunnel, een viaduct, een spoorlijn, verkeersknooppunt, hoogspanningslijn of een nieuw station.) De opleidingen profileren zich nog niet internationaal, al is internationalisering wel een van de vijf hoofdpunten uit de strategische visie van de Academie ROB. Beide opleidingen hebben internationale aspecten in het curriculum, zoals een verplichte vreemde taal en de mogelijkheid om stage te lopen in het buitenland. Bij Civiele Techniek, dat een meer grensoverschrijdend vakgebied is dan Bouwkunde, is de internationale component ook aanwezig in Europese weten regelgeving die gebruikt wordt (EU-codes). Beide opleidingen hebben contacten met buitenlandse hogescholen, zij het bij Civiele Techniek frequenter en meer structureel. Instroom Aan de opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek studeren jaarlijks respectievelijk circa 300 en 140 studenten, waarvan het merendeel uit de regio van de hogeschool afkomstig is. Bouwkunde is binnen Saxion een opleiding met een vrij stabiele jaarlijkse instroom van ongeveer honderd voltijdstudenten. In het studiejaar 2009/2010 vond bij beide opleidingen een stijging van de instroom plaats. Bij Bouwkunde lijken redenen hiervoor onder meer de geïntensiveerde voorlichting en de revitalisatie van het team van docenten te zijn. Bij Civiele Techniek lijken geïntensiveerde voorlichting en het betrekken van het werkveld redenen hiervoor. Dit is opmerkelijk gezien de situatie van teruggang waarin vier van de zes opleidingen bij ROB zich bevinden. Opleidingsorganisatie Beide opleidingteams worden aangestuurd door dezelfde teamleider. Doordat de teams niet groot zijn, zijn er korte communicatielijnen en worden veel zaken in gezamenlijk overleg besproken, vastgesteld en doorgevoerd. De docenten bekleden naast hun rol als docent diverse rollen binnen het competentiegericht onderwijs, zoals coach, studieloopbaanbegeleider (Slb-er) of toetsconstructeur. Binnen de teams zijn docenten benoemd als coördinatoren van bijvoorbeeld een kwartiel, toetsing, stage, afstuderen en/of instroom. De opleidingsteams hebben in korte tijd veel veranderingen meegemaakt zoals wisselende invulling van de rol van de teamleider; oudere werknemers zijn gedeeltelijk gestimuleerd om te vertrekken en nieuwe (jongere) krachten stroomden in. Ook de nasleep van de academievorming, de implementatie van een nieuw didactisch concept, de ontwikkeling van een nieuw curriculum en de intensivering van de samenwerking met kenniscentrum en beroepenveld hebben invloed op het team. Het leidde tot positieve ontwikkelingen, maar ook tot versnippering van activiteiten, hoge werkdruk en spanning tussen bestaande en nieuwe taken. Tevens zijn de opleidingen daardoor erg afhankelijk van de zittende docenten (vervanging bij afwezigheid of vertrek). Ook kan niet iedereen zich nog in gelijke mate vinden in de veranderingen. Een parallelle ontwikkeling op academieniveau is een decentralisatie van taken en verantwoordelijkheden naar de opleidingsteams. Meer verantwoordelijkheid betekent meer keuzemogelijkheden, maar ook een verschuiving van accenten; van primaire processen naar organisatorische taken. Onderwijsmodel Om de samenwerking van opleidingen te bevorderen heeft de Academie ROB een gezamenlijk didactisch concept ontwikkeld: Het SCORION onderwijsmodel, thematisch competentiegericht projectonderwijs, waarvan de persoonlijke leerweg (PLW) van studenten een belangrijk onderdeel vormt. Het onderwijs ontwikkelt zich van aanbodgericht steeds meer vraaggericht: Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, Saxion, 1.0 8
de student stippelt zijn eigen leerweg uit op basis van het onderwijsaanbod én zijn eigen wensen en mogelijkheden. Het is in dit kader de bedoeling op termijn de huidige afstudeerspecialisaties los te laten, opdat de student zijn eigen specialisatie kan definiëren. Het competentiegerichte onderwijs bestaat uit verschillende vormen van leren en werken: projecten, werkplaatsactiviteiten, colleges, onderzoek, intervisie, cases etc. De methoden van onderwijzen en toetsen zijn door de opleiding gecreëerd op basis van opleidingscompetenties, die een vertaling zijn van het landelijk vastgestelde beroepsprofiel. Binnen het projectonderwijs van dit nieuwe onderwijsmodel slaat project niet specifiek op de werkvorm van het onderwijs, maar op het gehele onderwijsconcept. Aan de beroepspraktijk ontleende projecten vormen de basis van het onderwijsconcept. Rond de projecten is ondersteunend onderwijs in de vorm van workshops, trainingen etc. Daarnaast zijn er projectonafhankelijke basisvakken, waarin de student de basiskennis van het vak ontwikkelt. Het onderwijsprogramma is gevuld met taken en opdrachten die zijn afgeleid van het beroepsprofiel, of rechtstreeks afkomstig zijn uit de beroepspraktijk. Studenten van de opleiding doorlopen drie fasen. De basis- (1 e jaar), trainee- (2 e en 3 e jaar) en bachelorfase (4 e jaar). Met het doorlopen van de fasen neemt de complexiteit van het onderwijs toe. Invoering onderwijsmodel In 2008-2009 is een start gemaakt met de implementatie van het SCORION model binnen Bouwkunde. Na invoering is dit model in 2009-2010 verder ontwikkeld. In 2010-2011 wordt het model in de hoofdfase ingevoerd. Bij Civiele Techniek is SCORION in 2008-2009 in de propedeusefase ingevoerd en in het jaar erop in het eerste gedeelte van de hoofdfase. In de hoofdfase wordt al getoetst op de wijze passend bij het competentiegericht onderwijs. In het studiejaar 2010-2011 zal ook de afstudeerfase volgens het SCORION model ingericht worden. Op het gebied van toetsing in het nieuwe onderwijsmodel is een ROB-brede systematiek ontworpen en vastgelegd in een toetsingsnotitie. De kern hiervan is dat de toetsing is opgedeeld in formatieve en summatieve toetsing. Voor iedere fase van de opleidingen wordt een toetsplan opgesteld waarin de opleiding vastlegt hoe competenties gemeten worden. Momenteel worden de toetsingscriteria beschreven en vastgelegd in beoordelingsmodellen. Bij Civiele Techniek is dit reeds gebeurd voor de propedeusefase (=niveau basic) en de hoofdfase (trainee). Bij Bouwkunde wordt momenteel in de propedeusefase volgens de nieuwe systematiek getoetst. Ten tijde van de audit liep het tweede jaar waarin met SCORION gewerkt wordt ten einde. De derde en vierdejaars-studenten volgden op dat moment nog het oude curriculum. Relatie met de praktijk/ het Kenniscentrum De opleidingen besteden veel aandacht aan afstemming van het onderwijs op ontwikkelingen in de beroepspraktijk via diverse kanalen (alumni, stagebegeleiders, gastdocenten, werkveld). Beide opleidingen hebben verbindingen met lectoraten om de ontwikkelingen in de beroepspraktijk te koppelen aan het onderwijs. Van het Bouwkunde docententeam heeft een substantieel deel een rol binnen het kenniscentrum. Bij Civiele Techniek is deze participatie nog minimaal, maar wel in ontwikkeling. Enkele docenten van Civiele Techniek hebben een onderzoeksachtergrond. Afgelopen jaar is men gestart met verkennen van mogelijkheden op het gebied van andere vormen van afstuderen; bijvoorbeeld bij lectoraten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, Saxion, 1.0 9
Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, Saxion, 1.0 10
4. VORIGE ACCREDITATIE Tijdens het vorige accreditatietraject bleken Bouwkunde en Civiele Techniek beide stabiele opleidingen. Over de hele linie werd voldoende gescoord met uitzondering van de facetten Kwantiteit Personeel en Evaluatieresultaten. Tijdens de vorige visitatie achtte het auditteam de betrokkenheid van de beroepspraktijk bij de opleidingen voldoende gewaarborgd. Een verbeterpunt dat genoemd werd, was het beter vastleggen van de contacten met het werkveld en daarnaast de werkveldadviescommissie betrekken bij de curriculumontwikkeling. Studenten bleken de interactie met de beroepspraktijk niet altijd voldoende te waarderen, zij vonden bijvoorbeeld de projecten een onvoldoende afspiegeling van de praktijk. De opleiding heeft op dit vlak diverse acties ondernomen. Er zijn nieuwe docenten aangenomen die ook werkzaam zijn in de praktijk, projecten worden nu daadwerkelijk uit het werkveld verkregen, studenten worden gestimuleerd vaker op de bouwplaats te kijken. Excursies worden gepland en in de in ontwikkeling zijnde minoren kunnen studenten een opdracht bij een bedrijf uitvoeren. Voor beide opleidingen was een punt van zorg de onevenwichtige leeftijdsopbouw (o.a. door vergrijzing van de staf) van het kernteam en de hiermee samenhangende onmogelijkheid om problemen adequaat te kunnen opvangen. Inmiddels is er binnen de opleidingsteams veel veranderd. Er zijn nieuwe, jonge docenten aangetrokken die zoals de opleiding stelt- met één been in het onderwijs staan en met de andere been in de praktijk en het onderzoek. De nieuwe docenten zijn (gedeeltelijk in eigen huis) geschoold en hebben een didactische training gevolgd of gaan deze volgen. Het auditteam constateerde dat er kwantitatief voldoende personeel bij de opleiding betrokken was, maar dat de dekking van de verschillende vakgebieden onvoldoende was. Bij Bouwkunde is deze dekking verbeterd en zijn voor elk vak twee docenten beschikbaar. Bij het kleine team van Civiele Techniek is dit niet realiseerbaar, maar door goede relaties met andere onderwijsinstellingen en met het werkveld kan uitval van docenten opgevangen worden. Ten tijde van de vorige visitatie was het kwaliteitszorgsysteem nog relatief nieuw, de aantoonbaarheid van de kwaliteitscyclus diende te verbeteren. Voor het primaire proces was deze aantoonbaarheid voldoende. De opleidingen hebben een turbulente tijd achter de rug van wisseling van teamleiders of het ontbreken hiervan, gecombineerd met de invoering van een nieuw onderwijssysteem en decentralisatie van taken en verantwoordelijkheden binnen Saxion. Voor docenten was de druk te hoog om ruim aandacht te hebben voor het kwaliteitssysteem, inmiddels is er een periode aangebroken waarin kwaliteitszorg de verdiende aandacht krijgt. Een plan van aanpak ten aanzien van een op maat gemaakt efficiënt kwaliteitssysteem is opgesteld en wordt doorlopen. Alumni werden naar de mening van het auditteam nog minimaal ingezet ten behoeve van verbetering van de opleidingen. Het alumnibeleid is momenteel in de maak, contact met alumni verloopt momenteel informeel en ad hoc, maar wel adequaat. Verder signaleerde het auditteam dat de klachtenprocedure niet voldoende was. Tevens werden door studenten geuite klachten niet systematisch geëvalueerd. De klachtenprocedure functioneert inmiddels, echter studenten geven aan hier weinig gebruik van te maken. Zij melden klachten bij docenten of teamleider, waarna deze op pragmatische wijze opgelost worden. Registratie hiervan is echter minimaal. Interne audit Saxion heeft in zijn kwaliteitszorgsysteem opgenomen dat voorafgaande aan de visitatie voor een accreditatie een interne audit wordt uitgevoerd. Voor de opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek is dit gebeurd op respectievelijk 26 januari 2010 en 15 december 2009. Het auditteam heeft kennisgenomen van de auditrapportages en heeft kunnen vaststellen dat het oordeel van het interne auditteam over beide opleiding positief is. Conclusie Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, Saxion, 1.0 11
Het auditteam concludeert dat een aantal van de in 2004 geformuleerde verbeterpunten nog steeds actueel is. Dit geldt voor verslaglegging van contacten met het werkveld en voor de kwetsbaarheid van het docententeam van Civiele Techniek met betrekking tot de dekking van het onderwijs, al ziet het auditteam op deze punten wel verbetering. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, Saxion, 1.0 12
Het auditteam heeft waargenomen dat doorloop van de PDCA-cyclus weliswaar plaatsvindt, maar dat de aantoonbaarheid hiervan verbetering behoeft. Dit krijgt momenteel wederom prioriteit, na een lange periode, waarin de invoering van het nieuwe onderwijsmodel veel extra energie vergde van de docenten. Ook op andere punten heeft het auditteam verbeteringen waargenomen. Zo is de leeftijdsopbouw binnen de docententeams beduidend evenwichtiger geworden en is de aansluiting tussen onderwijs en praktijk sterker geworden. Het betrekken van stakeholders bij het onderwijs en de evaluatie hiervan is in grote lijnen verbeterd. Er zijn structurele afspraken gemaakt met het werkveld en het is opgenomen in het betreffende alumnibeleid. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, Saxion, 1.0 13
Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, Saxion, 1.0 14
DEEL 2 OORDEEL OP FACETNIVEAU 5. ONDERWERPEN EN FACETTEN NVAO-ACCREDITATIEKADER 1. Doelstellingen opleiding Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk) Oordeel: voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Landelijke validatie van het beroepsprofiel Saxion heeft op instellingsniveau vastgelegd, dat de competenties waartoe wordt opgeleid mede ontleend zijn aan landelijk opgestelde en gevalideerde beroepsprofielen. Alle Saxion hbobacheloropleidingen nemen actief deel aan het landelijk overleg waarin het relevante beroepenveld de beroepsprofielen valideert en waarin de gezamenlijke opleidingen met elkaar komen tot domeincompetenties en opleidingscompetenties. De dienst Onderwijs & Student (O&S) van Saxion monitort hierop. In hun kwaliteitsmanagementsysteem en de planning nemen de academies en opleidingen op, dat zij eenmaal per vier jaar het beleid met betrekking tot de doelstellingen opleiding evalueren en waar nodig bijstellen. In hun jaarplannen schenken zij doorlopend aandacht aan ontwikkelingen binnen hun domein. In de bilaterale overleggen van academiedirecteuren met de Raad van Bestuur (RvB), wordt het jaarplan besproken. Tijdens de instellingsaudit is het bovenstaande geverifieerd en is gebleken dat alle bacheloropleidingen het centrale beleid uitvoeren. Hiermee is op instellingsniveau voldoende geborgd, dat de eindkwalificaties van de opleidingen aansluiten bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk worden gesteld. Beroepsprofiel Bachelor of Built Environment Afgestudeerden van de opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek behalen de graad Bachelor of Built Environment (BBE). Het beroepsprofiel van de Bachelor of Built Environment is op landelijk niveau tot stand gekomen op initiatief van de Hoger Onderwijs Groep Bouw en Ruimte (HOG B&R) door middel van een intensieve en coöperatieve samenwerking tussen de deelnemende hogescholen en vertegenwoordigers uit de beroepspraktijk en is vastgelegd in de profielbeschrijving Bachelor of Built Environment (BBE). De HOG B&R heeft de taak op zich genomen een set domeincompetenties voor het domein Built Environment samen te stellen, mede op basis van de kerncompetenties van de opleidingen afzonderlijk. Via de HOG B&R wordt het competentieprofiel tevens geactualiseerd. Opleidingseigen inkleuring beroepsprofiel De opleidingen hebben het landelijk vastgestelde profiel op eigen wijze ingevuld, waarbij het curriculum voor 70% gericht is op de beroepscompetenties en 30% op de algemene hbocompetenties. Voor beide opleidingen geldt een sterk regionale verankering. Dit leidt er bij Civiele Techniek toe dat er gefocust wordt op verkeersbouwkunde. Het aspect uitvoering is sterk aangezet in het opleidingsprogramma, omdat uit arbeidsmarktonderzoek is gebleken dat 65% van de afgestudeerden doorstroomt naar een beroep in de uitvoerende tak van de bouw. Sinds 2008 is het constructieve gedeelte van de opleiding extra aangezet. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, Saxion, 1.0 15
De door de opleiding in het werkveld gesignaleerde ontwikkeling op het gebied van systems engineering heeft onder andere geleid tot extra aandacht voor de aspecten samenwerking en communicatie. Ook bij Bouwkunde is het uitvoeringsaspect binnen de opleiding sterker aangezet, uit marktonderzoek is gebleken dat afgestudeerden steeds vaker bij uitvoerende partijen dan bij initiërende en/of ontwerpende partijen terecht komen. Daarnaast vond eveneens een vernieuwingsslag plaats op het constructieve deel van de opleiding. Door nauw contact met het werkveld hebben door de opleiding gesignaleerde actuele thema s als industrieel bouwen, duurzaamheid, BIM (Bouw Informatie Modeling) en SE (Systems Engineering) een plek binnen het opleidingsprogramma gekregen. De beginnende beroepsbeoefenaar Beide opleidingen hanteren de ROB competentieset, bestaande uit algemene hbo-, beroeps- en Slb-competenties. Per competentie zijn drie niveaus haalbaar, basic, trainee en bachelor. De competenties zijn gerelateerd aan beroepsproducten waarvoor prestatie-indicatoren zijn vastgesteld. Per competentie zijn de benodigde kennis, inzicht, vaardigheden en attitude opgenomen op het niveau van de beginnend beroepsbeoefenaar. Studenten die de bachelorfase afronden, bezitten de kwalificaties voor het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar. Validatie van het opleidingsprofiel De opleidingen valideren het beroepsprofiel door regelmatige contacten met het werkveld. Zo komen gecommitteerde deskundigen uit het beroepenveld minimaal drie keer per jaar bijeen voor projectpeilingen en eindbeoordelingen van studenten. Daarnaast is er het in 2009 gestarte Partnership Bouw, waarin de directeur van de academie ROB en de teamleider van de opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek met vier grote regionale bouwbedrijven in gesprek gaan over actuele ontwikkelingen in de bouw en de link met het onderwijs. Daarnaast zijn er veel informele contactmomenten bijvoorbeeld met stagebegeleiders, docenten werkzaam in de praktijk en gastdocenten. De opleiding intensiveert de relatie met de beroepspraktijk. Tijdens de audit constateerde het auditteam dat de opleidingen via bovengenoemde kanalen op zinvolle wijze het beroepenveld inschakelen om inhoudelijke feedback op het opleidingsprofiel te verkrijgen. Voor het auditteam is duidelijk geworden dat binnen de opleidingsteams eveneens het opleidingsprofiel en de eindkwalificaties onderwerp van gesprek zijn. Het vertalen van resultaten van deze gesprekken naar aanpassing van het opleidingsprofiel vindt nog niet structureel plaats, mede doordat de afgelopen jaren de invoering van het nieuwe onderwijssysteem relatief veel energie gekost heeft. Een concreet aspect dat hierbij aan de orde is, is praktijkgericht onderzoek. Zowel vanuit het werkveld als vanuit de opleidingsteams is het belang hiervan voor in de opleiding onderstreept. De opleidingen hebben een plan van aanpak opgesteld, inclusief data, voor een te voeren discussie over visie van de opleidingen op toegepast onderzoek als onderdeel van het eindniveau (hbo bachelor) en voor de implementatie van die visie in het onderwijs. Onderzoekscomponent Zoals gesteld in hoofdstuk 3 wil de Academie ROB zich profileren als Kennisorganisatie. Zij wil dit realiseren door onder andere toegepast onderzoek te verrichten en deel te nemen aan innovatieve projecten en door kennis en expertise aan marktpartijen en maatschappelijke organisaties ter beschikking te stellen. Het kenniscentrum en de verschillende lectoraten spelen hierbij een belangrijke rol. De participatie van docenten in de lectoraten is reeds op gang gekomen en zal in de nabije toekomst toenemen. Enkele docenten van Civiele Techniek en een groot deel van het opleidingsteam Bouwkunde verricht onderzoek binnen het lectoraat Vernieuwend ondernemen in de Bouw of bij een ander lectoraat. Inmiddels zijn in het curriculum recente resultaten van deze participatie zichtbaar. De opleidingen geven aan in te zetten op betere samenwerking van studenten met het kenniscentrum; de contacten tussen studenten en lectoraten lopen momenteel niet soepel, waardoor bijvoorbeeld het afstuderen van studenten bij lectoraten nog duidelijk kan worden verbeterd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, Saxion, 1.0 16
Internationale referentie Saxion heeft onder meer als doelstelling de deelname aan internationale projecten uit te breiden en alle studenten aantoonbare internationale ervaring op te laten doen middels stage, afstuderen en/of deelname aan international classes. Bij Civiele Techniek loopt momenteel circa 50% van de studenten stage in het buitenland en hebben de docenten veel contacten in het buitenland. Buitenlandse studenten hebben de mogelijkheid bij Saxion het Final Year te volgen en er hun bachelorgraad te behalen. Er is een actief wervingsbeleid voor Duitse studenten. axd rn cen van Civiele TEchniek aten niet bevorderd wordt.ten; de contacten tussen studenten en lectoraten kosten momenteel Bij Bouwkunde gaan slechts enkele studenten naar het buitenland, de stimulans vanuit de opleiding om studenten internationale ervaring op te laten doen zal vergroot worden. In de algemene beroepscompetentie Communiceren is opgenomen dat studenten minimaal één vreemde taal moeten beheersen. In de toekomst wil Saxion haar Engelstalige modulen uitbreiden en docenten internationaal uitwisselen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, Saxion, 1.0 17
Facet 1.2. Niveau: Bachelor en Master De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor of een Master Oordeel: voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. In 2006 is door de Hoger Onderwijs Groep Bouw & Ruimte (HOG B&R) de Profielbeschrijving Bachelor of Built Environment (BBE) opgesteld. Dit is in samenspraak gegaan met verschillende hogescholen en een afvaardiging van het beroepenveld binnen het domein. De Dublin Descriptoren zijn hierbij gehanteerd als uitgangspunt voor het bepalen van het niveau van de hbo-bachelorgraad BBE. In combinatie met de niveaubeschrijvingen van de commissie Franssen en de domeinspecifieke aspecten zijn per Dublin Descriptor de volgende niveau-indicatoren gedefinieerd voor opleidingen die de graad BBE afgeven: Kennis en inzicht Heeft aantoonbare kennis van de producten en processen zoals die in de gebouwde omgeving worden gerealiseerd. Functioneert op een niveau waarop met ondersteuning van gespecialiseerde informatiebronnen/leveranciers aspecten voorkomen waarop kennis van de laatste ontwikkelingen in het vakgebied vereist is, leidend tot kwalificering voor: - het zelfstandig uitvoeren van de taken van een beginnende beroepsbeoefenaar; - het functioneren binnen een arbeidsorganisatie; - de verdere professionalisering van de eigen beroepsuitoefening c.q. het beroep. Toepassen kennis en inzicht Definieert zelfstandig een probleem bij een (complexe) praktijksituatie in de beroepspraktijk. Pakt de problemen uit het vakgebied stelselmatig aan op basis van relevante kennis en (theoretische) inzichten. Ontwikkelt en past zinvolle (nieuwe) oplossingsstrategieën toe en kan de effectiviteit hiervan beoordelen. Past beschikbare relevante kennis, inzichten, theorieën, concepten en onderzoeksresultaten toe bij het oplossen van vraagstukken waar afgestudeerden in hun beroepsuitoefening mee geconfronteerd worden. Kan vraagstukken analyseren in de beroepspraktijk, waarvan het probleem op voorhand niet duidelijk is omschreven en waarop standaardprocedures niet van toepassing zijn. Komt met ideeën en oplossingen. Is creatief, heeft zicht op (on)mogelijkheden en denkt vanuit de gebruiker(s). Werkt zowel sturend als participerend in multidisciplinaire teams. Is in staat problemen op te lossen waarin de invloed van de omgeving, zowel maatschappelijk als op de binnen het domein te onderscheiden schaalniveaus een rol speelt. Oordeelsvorming Is omgevingsbewust en in staat een oordeel te vormen over probleemstellingen waarbij sprake is van zowel maatschappelijke impact als op de binnen het domein te onderscheiden invloed op de verschillende schaalniveaus. Stelt realistische doelen, plant c.q. pakt planmatig werkzaamheden aan. Reflecteert op het (beroepsmatig) handelen, op basis van het verzamelen en analyseren van relevante informatie. Heeft de professionele beroepshouding en betrekt daarin relevante ethische, normatieve en maatschappelijke aspecten. Communicatie Is in staat te communiceren (verbaal, in geschrift zoals tekeningen, berekeningen en beschrijvingen en met behulp van ICT) en samen te werken met anderen in een multiculturele, internationale en/of multidisciplinaire omgeving en voldoen aan de eisen die het participeren in een arbeidsorganisatie stelt. Is in staat eenvoudige leidinggevende - en managementtaken uit te voeren. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, Saxion, 1.0 18