INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT VAN A NAAR B Leerlijn Literatuur Thema Onze Stad Groep 12 april 2017
Cultuuronderwijs op zijn Haags Leerlijn Literatuur Thema Onze Stad Groep 12 april 2017 Dit document wordt regelmatig geactualiseerd. Kijk voordat u ermee aan de slag gaat op www.cultuurschakel.nl/coh voor de nieuwste versie. Informatie voor de leerkracht is opgesteld ter verduidelijking van en aanvulling op de bijbehorende projectbeschrijving. Met beide documenten kunt u zelf uw lessen voorbereiden. Het project kan worden uitgevoerd in maximaal 68 lesuren van 45 minuten. Leerdoelen In hoofdstuk 3 vindt u de leerdoelen. Gezien de vakoverstijgende opzet van dit project, kunt u een aantal van deze doelen ook gebruiken bij het registreren van doelen bij andere leergebieden. Elementen binnen dit project die in andere leergebieden aan de orde komen, kunt u ook terugvinden in hoofdstuk 10 (Nederlandse taal) en in hoofdstuk 11 (Gerelateerde leergebieden). Benodigdheden In hoofdstuk 5 vindt u een lijst met benodigdheden die u kunt gebruiken bij het uitvoeren van dit project. In deze lijst kunt u materialen tegenkomen die niet in de projectbeschrijving staan. Deze extra materialen zijn opgenomen zodat u een keuze kunt maken uit meerdere mogelijkheden. Naast de lijst met benodigdheden vindt u een lijst met bronnen die overeenkomen met de genoemde bronnen in de projectbeschrijving. Didactische werkvormen Bij de beschrijvingen van de didactische werkvormen in hoofdstuk 6 kunt u werkvormen tegenkomen die niet letterlijk terug te vinden zijn in de projectbeschrijving. Ook hier zijn deze extra werkvormen opgenomen zodat u een keuze kunt maken voor de uitvoering van uw lessen. 2
Inhoudsopgave 1. Korte beschrijving van het project... 4 2. Leerinhouden... 4 3. Leerdoelen... 5 4. 21 ste eeuwse competenties... 6 5. Benodigdheden... 6 6. Didactische werkvormen... 8 7. Projectplanning... 9 8. Bezoek culturele activiteit / culturele activiteit in de school... 9 9. Kunstenaar in de klas... 10 10. Nederlandse taal in het project... 10 11. Gerelateerde leergebieden... 10 12. Bronnen... 11 13. Tijdlijn... 11 14. Beoordelen... 11 15. Promotie... 11 16. Van de Haagse collega s... 12 17. Ouderbetrokkenheid... 12 18. Bijlagen... 12 3
1. Korte beschrijving van het project Het thema van dit project binnen de discipline Literatuur is Onze Stad. Onder de titel Van A naar B verplaatsen leerlingen zich letterlijk en figuurlijk door Den Haag, waarbij de nadruk ligt op letters. De leerlingen maken kennis met plattegronden, routes en letters op kaarten en op luchtfoto's. Ze filosoferen over vertrek en aankomstpunt en leren op diverse manieren lettertekens te maken die van alle kanten te bekijken en te herkennen zijn. Het verhaal Klein mannetje heeft geen huis van Max Velthuijs vormt de rode draad in dit project. De leerlingen maken, een reis door letterland, dat verrassend bewoonbaar en dichtbij blijkt te zijn. Deelopdracht 1: Letters in kaart In deelopdracht 1 onderzoeken de leerlingen landart en GPS art op lijn en vorm. Ze bekijken een historische stadskaart van Den Haag en onderzoeken herkenbare vormen en letters in plattegronden en kaarten. De leerlingen wandelen een geplande route en leggen deze vast met een app. Welke letter hebben ze gelopen? Op een plattegrond van de omgeving van de school geven de leerlingen met stift herkenbare letters en vormen aan. Met behulp van de uitkomsten van het onderzoek en de gevonden letters maken ze een fantasieplattegrond door de gemaakte letters met elkaar te verbinden. Deelopdracht 2: letters van boven en opzij In deelopdracht 2 onderzoeken de leerlingen het werk van kunstenaars die letters maken met behulp van satellietbeelden en onderzoeken met Google Maps de omgeving van de school op herkenbare letters. Vervolgens maken de leerlingen van een doos een huis en voegen de gemaakte huizen samen tot wijk A en B. Voor Klein mannetje tekenen ze een letterhuis. Deelopdracht 3: Wonen in A en B Ten slotte onderzoeken de leerlingen in deelopdracht 3 verschillende aanzichten en standpunten. Ze kijken naar werk van kunstenaars die letters maken met behulp van bovenaanzichten. Vervolgens tekenen de leerlingen op een print van foto s van de gemaakte letterwijk een avontuur van Klein mannetje. Ze bouwen met allerhande materialen de wijk uit tot een stad en bedenken nieuwe verhalen. Leefwereld leerling Leerlingen van deze leeftijd zijn nieuwgierig naar letters. Ze leren spreken, lezen en schrijven. Zij ervaren dat elke letter zijn eigen vorm kent en dat letters in heel veel verschillende situaties zichtbaar zijn. De routes van huis naar school worden als uitgangspunt genomen voor de kennismaking met plattegronden en letters. Professionele kunst Een bezoek aan een museum geeft een kind de mogelijkheid om professionele kunstwerken in het echt te zien. Bovendien ervaart de leerling hoe leuk een museumbezoek kan zijn. Een cartograaf, dichter of schrijver in de klas kan laten zien en vertellen op welke manier letters een rol spelen bij het maken van zijn werk. Maatschappelijke relevantie/context Het is belangrijk dat kinderen plezier en de mogelijkheden ervaren bij de kennismaking van letters. Door goed te kijken en het werk van kunstenaars te bekijken ervaren de leerlingen de verschillende toepassingen van letters. 2. Leerinhouden Plattegronden, routes, letters, bovenaanzicht, zijaanzicht, miniatuur, avontuurverhaal, standpunten, tekenen, verhalen verzinnen, lijnen, vlakken en vormen van letters, letterkunstenaars. 4
3. Leerdoelen Kennisdoelen De leerling: kent het begrip van A naar B gaan (zie 1. Introductie); kent het verhaal 'Klein mannetje heeft geen huis' van Max Velthuijs; (zie 2.2. Oriëntatie, 3.2., 4.2., 5.2. Uitvoeren); maakt kennis met het begrip plattegrond en kaart (zie 3.1. Onderzoek); maakt kennis met landart en GPS art (zie 3.1. Onderzoek); maakt kennis met de letters uit het alfabet (zie 4.3. Presenteren); maakt kennis met mogelijkheden om verhalen te bewaren en vast te leggen (zie 5.1. Onderzoek); ontdekt het verschil tussen aanzichten van eenzelfde voorwerp (zie 5.1. Onderzoek); Vaardigheidsdoelen De leerling: loopt een route tussen twee vaste punten (zie 1. Introductie) vat een kort verhaal samen in eigen woorden (zie 2.2. Oriëntatie); stelt zich voor hoe hij zou kunnen wonen in een letter (zie 2.2. Oriëntatie); herkent en tekent lijnen, vormen en letters in plattegronden (zie 3.2. Uitvoeren); loopt een route tussen zes punten en geeft deze weer met stoepkrijt (zie 3.3. Presenteren); herkent letters in de ruimtes tussen gebouwen (zie 4.1. Onderzoek); maakt van een doos een huis door knippen, plakken en schilderen (zie 4.2. Uitvoeren); maakt door natekenen en uitvergroten van een letter een huis (zie 4.2. Uitvoeren); verplaatst zich in een heel klein personage en vertelt een verhaal over zijn belevenissen (zie 4.2. Uitvoeren, 4.3. Presenteren); herkent en onderscheidt vormen van letters uit het alfabet (zie 4.3. Presenteren); tekent een verhaal op een foto (zie 5.2. Uitvoeren); bouwt een miniatuur stad met allerhande materialen (zie 5.2. Uitvoeren); verzint en speelt een vervolg van een verhaal (zie 5.3. Presenteren). Houdingsdoelen De leerling stelt zich met alle zintuigen open voor literatuur in diverse (kunstzinnige) literaire uitingen binnen een thema of onderwerp dat aansluit bij zijn belevingswereld in binnen en buitenschoolse activiteiten (algemeen); kan zich bij het experimenteren laten leiden door een manipulerende en onderzoekende houding (algemeen); is trots op zijn resultaten, zowel oriënterend en onderzoekend als uitvoerend (algemeen); heeft een betrokken houding (algemeen); heeft een nieuwsgierige en onderzoekende houding (algemeen); kijkt met aandacht naar voorbeelden uit de literaire werken, beeldende kunst en werk van medeleerlingen (algemeen); luistert met aandacht naar ideeën van medeleerlingen (algemeen); neemt actief deel aan de diverse gesprekken gedurende het project (algemeen). 5
4. 21 ste eeuwse competenties Creativiteit een ondernemende en onderzoekende houding denken buiten de gebaande paden en nieuwe samenhangen zien risico s durven nemen en fouten zien als leermogelijkheden Kritisch denken informatie interpreteren, analyseren en synthetiseren betekenisvolle vragen stellen openstaan voor alternatieve standpunten Communiceren doelgericht informatie uitwisselen communicatieve situaties en technieken hanteren Samenwerken rollen (h)erkennen hulp kunnen vragen, geven en ontvangen open en positieve houding ten opzichte van andere ideeën onderhandelen en afspraken maken Probleemoplossend denken en handelen problemen signaleren, analyseren, definiëren Sociale en culturele vaardigheden eigen gevoelens kunnen herkennen en gekanaliseerd en constructief kunnen uiten inlevingsvermogen en belangstelling voor anderen tonen media wijsheid begrijpen hoe je media kunt toepassen. 5. Benodigdheden Algemeen klaslokaal schoolplein en/of speellokaal digibord (kleuren)printer digitale foto/film camera geluidsopname apparaat (mobiele telefoon) Introductie zie bronnen prentenboek Heen en weer naar de stad Tom Schamp stoepkrijt Oriëntatie zie bronnen prentenboek Klein mannetje heeft geen huis Max Velthuijs Deelopdracht 1 zie bronnen prentenboek Klein mannetje heeft geen huis Max Velthuijs postervellen A2 tekenpapier (niet te dun en niet de glad) 6
stiften kopieën van plattegrond Den Haag kopieën van plattegronden Google Maps van de omgeving van de school in zwart/wit rode stiften of rode potloden zachte kleurpotloden 6 pilonnen grote letters, 3x A en 3x B, voor op de pilonnen Deelopdracht 2 zie bronnen prentenboek Klein mannetje heeft geen huis Max Velthuijs oude verpakkingen van karton, doosjes gekleurd papier oude tijdschriften om uit te knippen scharen behangers lijm in potten met deksel lijmkwasten kwasten acrylverf mengbakjes potten water om kwasten uit te spoelen verfschorten A3 tekenpapier (niet te dun en niet te glad) zachte kleurpotloden zacht vetkrijt (Panda) pastelkrijt stiften poppetjes (klein mannetje) Deelopdracht 3 zie bronnen postervellen stiften oude tijdschriften om uit te knippen scharen A3 tekenpapier (niet te dun en niet te glad) zachte kleurpotloden zacht vetkrijt (Panda) pastelkrijt stiften poppetjes (klein mannetje) prints van gemaakte foto s van wijk A en B diverse spullen in het klaslokaal voor het bouwen van de stad eventueel verkleedkleding 6. Didactische werkvormen Instructievormen thema onderwerp inzichtelijk maken in de klas (algemeen); bezoek culturele instelling: Bibliotheek, Filmhuis of Kinderboekenmuseum (algemeen) kunstenaar in de klas: cartograaf, Harry Zevenbergen (algemeen) kennisquiz (algemeen); voorlezen/bekijken: prentenboek Heen en weer door de stad Tom Schamp, zie bronnen (zie 1. Introductie); prentenboek Klein mannetje heeft geen huis, 1 e verhaal Max Velthuijs, zie 7
bronnen (zie 2. Oriëntatie); prentenboek Klein mannetje heeft geen huis, 2 e verhaal Max Velthuijs, zie bronnen (zie 3.2. Uitvoeren); laatste avonturen prentenboek Klein mannetje heeft geen huis Max Velthuijs, zie bronnen (zie 5.2. Uitvoeren); bekijken/filmpje: Uit Sesamstraat, zie bronnen (zie 1. Introductie); 1 e verhaal van Klein mannetje heeft geen huis, zie bronnen (zie 2. Oriëntatie); 2 e verhaal van Klein mannetje heeft geen huis, zie bronnen (zie 3.2. Uitvoeren); 3 e verhaal van Klein mannetje heeft geen huis, zie bronnen (zie 4.2. Uitvoeren); laatste avonturen Klein mannetje heeft geen huis (zie 5.2. Uitvoeren); bekijken/bespreken (beschouwen): kunstwerken van Richard Long en Stephen Lund, zie bronnen (zie 3.1. Onderzoek); ); kunstwerken van Rhett Dashwood (zie 4.1. Onderzoek); letters van Lisa Rienermann (zie 5.1. Onderzoek); bekijken/bespreken: oude landkaart van Den Haag van Jacques de Gheyn, 1598, zie bronnen (zie 3.1. Onderzoek); plattegronden (zie 3.1. Onderzoek); website routeplanner.nl, zie bronnen (zie 3.2. Uitvoeren); website Google maps, zie bronnen (zie 3.2. Uitvoeren); letters vanuit de ruimte, zie bronnen (zie 4.1. Onderzoek); website Google Maps, letters in de wijk (zie 4.1. Onderzoek); voorbereiden: installeren app Runkeeper, zie bronnen (zie 3.2. Uitvoeren); foto s maken en printen van wijk A en B (zie 5.2. Uitvoeren); foto s maken: getekende routes met stoepkrijt (zie 3.3. Presenteren); wijkjes A en B van gemaakte huizen van doosjes (zie 4.2. Uitvoeren); gemaakte woorden en ABC van getekende letterhuizen (zie 4.3. Presenteren); geluidsopname maken: van verhalen bedacht bij 4.2. Uitvoeren (zie 4.2., 5.2. Uitvoeren); filmen: spelen en vertellen van verhalen door de leerlingen bij 4.3. Presenteren, 5.2. Uitvoeren, 5.3. Presenteren); maken: alfabet boek van gemaakte tekeningen en/of foto s van getekende letterhuizen (zie 4.3. Presenteren). Interactievormen (gesloten)vragen stellen: petje oppetje af (algemeen); feedback geven toptiptop: (algemeen); vragen stellen: filosofisch gesprek/reflectievragen (algemeen); zo veel mogelijk antwoorden op een vraag: vragen doorgeven (algemeen); kringgesprek: introductie activiteiten (zie 1. Introductie); verhaal samenvatten Klein mannetje heeft geen huis (zie 2. Oriëntatie); wonen in letters, zie bijlage 1 (zie 2. Oriëntatie); in welke letter wil klein mannetje wonen? (zie 4.2. Uitvoeren); stellen: verhalen verzinnen over klein mannetje die een huis zoekt (zie 4.2. Uitvoeren); verhalen verzinnen over waar klein mannetje gaat wonen in de gemaakte stad (zie 5.2. Uitvoeren); stapelverhaal (zie 5.3. Presenteren); kringgesprek/overeenkomsten en verschillen: tussen kunstwerken van Richard Long en Stephen Lund (zie 3.1. Onderzoek); bewaren van verhalen (zie 5.1. Onderzoek); wat mist er nog in wijk A en B? (zie 5.1. Onderzoek); samenstellen: wijkjes A en B met beplakte huizen van karton (zie 4.2. Uitvoeren); woord met getekende letterhuizen (zie 4.3. Presenteren); ABC met getekende letterhuizen (zie 4.3. Presenteren); foto s maken: van wijk A en B vanuit verschillende standpunten (zie 5.2. Uitvoeren); bouwen: afmaken stad bij wijk A en B (zie 5.2. Uitvoeren). Opdrachtvormen lijnen trekken: van A naar B op kopie plattegrond Den Haag, zie bijlage 2 (zie 3.1. Onderzoek); tekenen: letters en vormen op plattegrond omgeving school (zie 3.2. Uitvoeren); fantasie plattegrond (zie 3.2. Uitvoeren); een huis voor klein mannetje met een letter als uitgangspunt (zie 4.2. Uitvoeren); tekenen van ontbrekende onderdelen in wijk A en B (zie 5.1. Onderzoek); 8
de avonturen van klein mannetje op prints van gemaakte foto s wijk A en B (zie 5.2. Uitvoeren); maken/ruimtelijk: huizen van doosjes voor wijk A en B (zie 4.2. Onderzoek); onderzoek/knippen: zoeken en knippen van ontbrekende onderdelen in wijk A en B uit oude tijdschriften (zie 5.1. Onderzoek). Samenwerkingsvormen presenteren (algemeen). Spelvormen van A naar B en van Dier naar Daar: dieren namen spel (zie 1. Introductie); lijnen/letters lopen: m.b.v. app Runkeeper (zie 3.2. Uitvoeren); route tekenen: tekenen met stoepkrijt van lijnen van de route die gelopen wordt (zie 3.3. Presenteren); spelen en verhalen verzinnen: in gemaakte letterwijkjes met poppetjes (zie 4.3. Presenteren, 5.2. Uitvoeren); dramatiseren: naspelen van bedachte verhalen (zie 5.3. Presenteren). 7. Projectplanning Introductie project: Filosofisch gesprek: Deelopdracht 1: Deelopdracht 2: Deelopdracht 3: Presentatie: 20 140 minuten (afhankelijk van bezoek culturele instelling) 10 minuten 90 180 minuten (afhankelijk van bezoek culturele instelling) 90 180 minuten (afhankelijk van bezoek culturele instelling en/of kunstenaar in de klas) 90 180 minuten (afhankelijk van bezoek culturele instelling) 90 minuten 8. Bezoek culturele activiteit / culturele activiteit in de school Bij de uitvoering van het project is een bezoek aan een voorstelling, tentoonstelling of vaste collectie in een Haagse culturele instelling van grote meerwaarde. Bij elk project is een wisselend aanbod van culturele activiteiten beschikbaar. Raadpleeg de website van Cultuur Schakel voor het actuele aanbod of laat u informeren door de culturele instellingen. 9. Kunstenaar in de klas Bij de uitvoering van het project kan een kunstenaar betrokken worden. Raadpleeg hiervoor de website van Cultuur Schakel. Specifiek voor dit project willen wij u het volgende aanbevelen: 10. Nederlandse taal in het project Vaktaal Begrippenlijst Nederlandse taal Werkwoorden de cartograaf Google earth de miniatuurwereld de letterkunst op schaal op ware grootte het stapelverhaal het gedicht de foto het zijaanzicht hier daar het prentenboek onderweg de woning het avontuur het verhaal de reistijd op schaal op ware grootte lopen wandelen bezoeken navertellen samenvatten (letters) zoeken verbinden reizen naspelen dramatiseren 9
de zijkant het bovenaanzicht de bovenkant het standpunt de lijn het vlak de cirkel het kruis de vorm de route de straat het vertrekpunt de kaart de plattegrond de Sbocht de Tsplitsing het kruispunt het alfabet de letter het teken de ruimte het heelal ver weg dicht bij 11. Gerelateerde leergebieden Taal (stellen): schrijven van letters, verhalen bedenken Taal (woordenschat): vergroten van de woordenschat Taal (spreekvaardigheid): verwoorden, verhalen bedenken en vertellen Rekenen: vorm, formaat, ruimtelijk inzicht, ver weg/dicht bij Wereld oriëntatie (geschiedenis): ontstaan alfabet Wereld oriëntatie (aardrijkskunde): plattegrond, kaart, de wijk, de ruimte Theater: scène klein Mannetje Beeldend: tekenen, ruimtelijk werken, bouwen miniatuurstad Verkeer: routes 12. Bronnen Heen en weer naar de stad van Tom Schamp https://www.lannoo.be/nl/ottorijdtheenenweernaardestad Nummer 8: Sesamstraat op YouTube https://www.youtube.com/watch?v=nmmo7lliaeg Klein mannetje heeft geen huis digitaal: https://www.youtube.com/watch?v=3s7ei9kwpik GPS doodles van Stephen Lund: http://gpsdoodles.com Detail Plattegrond 'sgravenhage, Jacques de Gheyn, 1598. Linksonder de raamvelden. Collectie HGA. op http://www.denhaagzoalshetwas.nl/haagselakennijverheid/ https://www.downloaden.nl/overige/runkeeper/ Downloaden Runkeeper app https://www.hrdlpn.nl/hardloopapp/runkeeper/ Informatie over Runkeeper app. Alfabet gezien vanuit de ruimte op Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=duzvhvrk08e Lisa Rienermann, Google afbeeldingen. Google Maps Typography: Rhett Dashwood http://rhettdashwood.com/googlemaps Typography Planet ABC: Adam Voiland https://www.youtube.com/watch?v=duzvhvrk08e 13. Tijdlijn Prehistorie 3000 v. C. 500 1000 1500 1600 1700 1800 1900 1950 10
50 v. C 500 na C. 1000 1500 1600 1700 1800 1900 1950 nu 14. Beoordelen Voor het beoordelen van de leerling prestaties kunt u gebruikmaken van het beoordelingsformulier voor de leerkracht. De vier beoordelingscriteria zijn afgestemd op de kerndoelen kunstzinnige oriëntatie en de uitgangspunten van COH. De leerling prestaties in het gehele project worden meegenomen in de beoordeling. Voor het gebruik van de formulieren is een korte toelichting beschikbaar. De beoordelingsformulieren voor leerkracht en de toelichting op het beoordelingsmodel vindt u in de bijlagen van het document Informatie voor de leerkracht. 15. Promotie In deelopdracht 2 maakt de leerkracht van de resultaten van die deelopdracht een alfabetboek. Het boek kan ter inzage in de klas gelegd worden of online geplaatst en bestelbaar voor alle leerkrachten en ouders. Het boek kan gepresenteerd worden in boekwinkel of bibliotheek, vanzelfsprekend gaat voor een dergelijke presentatie een persbericht uit en worden alle medeleerlingen en ouders uitgenodigd. Het eerste boek wordt uitgereikt aan eigenaar van de boekenwinkel of hoofd van de bibliotheek van het betreffende stadsdeel. 16. Van de Haagse collega s Bedenk verschillende manieren om de verhalen en het spel van de leerlingen vast te leggen. 17. Ouderbetrokkenheid 18. Let op dat u bijtijds begeleiding regelt voor een eventueel museumbezoek. Nodig ouders uit voor de presentaties De leerkracht kan de ouders vragen thuis een A op de binnenkant van de voordeur te plakken en zelf op de deur van het schoollokaal een B plakken. Deze actie kan vervolgens aan de leerlingen uitgelegd worden binnen de introductie. Bijlagen Bijlage 1: Alfabet kleine en grote letters Bijlage 2: Detail plattegrond Den Haag Het beoordelingsformulier voor de leerkracht vindt u op pagina 15, gevolgd door de toelichting op het beoordelingsmodel op pagina 16. 11
Beoordelingsmodel In te vullen door de leerkracht Naam leerling:...................................... Groep:.................... School:............................................ Datum:................... Discipline:......................................... Project:............................................ ++ + ± nvt 1. Samenhang Oriëntatie, Onderzoek en Resultaat De samenhang tussen de verschillende fases in het creatief proces. 0 0 0 0 0 Toelichting:.................................................................... 2. Zeggingskracht Resultaat en Presentatie De zeggingskracht van het werk en de wijze van presenteren. 0 0 0 0 0 Toelichting:.................................................................... 3. Reflectie Zinvol mondeling/schriftelijk reflecteren op Oriëntatie, Onderzoek, Resultaat en Presentatie. 0 0 0 0 0 Toelichting:.................................................................... 4. Attitude Concentratie, doorzettingsvermogen, inzet, nieuwsgierigheid en samenwerking. 0 0 0 0 0 Toelichting:.................................................................... 5. Tops Het volgende is echt goed gegaan: 1........................................................................... 2........................................................................... 6. Tip Wat zou kunnen verbeteren: 1........................................................................... 12
Toelichting op het beoordelingsmodel 1. Samenhang Oriëntatie, Onderzoek en Resultaat Hier beoordeelt u de samenhang tussen de verschillende stappen uit het creatief proces. De leerling heeft zich met de groep georiënteerd op het project, o.a. door deelname aan het filosofisch gesprek. De leerling heeft in totaal drie onderzoekjes uitgevoerd. De leerling heeft een product gemaakt of resultaat bereikt. 2. Zeggingskracht Resultaat en Presentatie Hier beoordeelt u de zeggingskracht van het gemaakte product of het bereikte resultaat. De zeggingskracht wordt bepaald door de combinatie van de keuze en toepassing van de: 1. Betekenis: datgene wat het product uitdrukt, dat wat het betekent: het verhaal/de voorstelling. Het gaat om de betekenis die de leerling wil uitdrukken, maar ook om de betekenis die de beschouwer aan het beeld geeft. 2. Vorm: de vormgevingselementen die het resultaat bepalen: ruimte, kleur, textuur, compositie, vorm(soorten), herhaling, contrast, frasering, articulatie, etc. 3. Materiaal en techniek: het gebruik van de materialen, technieken, apparatuur, voorwerpen, attributen, belichting, geluid, kostuums, grime, decorstukken, instrumenten, etc. 3. Reflectie Bij elke stap van het creatief proces komt reflectie aan bod. Dat kan in de vorm van vragen die de leerling mondeling beantwoordt, een gesprekje of een schriftelijk verslag. Ook de zelfbeoordeling van de leerling kunt u hierin meenemen. 4. Attitude Hier beoordeelt u de verschillende aspecten van de werkhouding van de leerling: de concentratie, het doorzettingsvermogen, de inzet, de nieuwsgierigheid en de mate van samenwerking. 5. Tops Er zijn altijd positieve opmerkingen te plaatsen. Noem er twee. 6. Tip Noteer hier een aandachts of verbeterpunt. Dat kan over alle bovenstaande beoordelingspunten gaan. 13