INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT MET DE MODE MEE

Transcriptie

1 INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT MET DE MODE MEE Leerlijn Erfgoed Thema Onze Stad Groep 3 en 4 27 april 2017

2 Cultuuronderwijs op zijn Haags Leerlijn Erfgoed Thema Onze Stad Groep 3 en 4 27 april 2017 Dit document wordt regelmatig geactualiseerd. Kijk voordat u ermee aan de slag gaat op voor de nieuwste versie. Informatie voor de leerkracht is opgesteld ter verduidelijking van en aanvulling op de bijbehorende projectbeschrijving. Met beide documenten kunt u zelf uw lessen voorbereiden. Het project kan worden uitgevoerd in maximaal 68 lesuren van 45 minuten. Leerdoelen In hoofdstuk 3 vindt u de leerdoelen. Gezien de vakoverstijgende opzet van dit project, kunt u een aantal van deze doelen ook gebruiken bij het registreren van doelen bij andere leergebieden. Elementen binnen dit project die in andere leergebieden aan de orde komen, kunt u ook terugvinden in hoofdstuk 10 (Nederlandse taal) en in hoofdstuk 11 (Gerelateerde leergebieden). Benodigdheden In hoofdstuk 5 vindt u een lijst met benodigdheden die u kunt gebruiken bij het uitvoeren van dit project. In deze lijst kunt u materialen tegenkomen die niet in de projectbeschrijving staan. Deze extra materialen zijn opgenomen zodat u een keuze kunt maken uit meerdere mogelijkheden. Naast de lijst met benodigdheden vindt u een lijst met bronnen die overeenkomen met de genoemde bronnen in de projectbeschrijving. Didactische werkvormen Bij de beschrijvingen van de didactische werkvormen in hoofdstuk 6 kunt u werkvormen tegenkomen die niet letterlijk terug te vinden zijn in de projectbeschrijving. Ook hier zijn deze extra werkvormen opgenomen zodat u een keuze kunt maken voor de uitvoering van uw lessen.

3 Inhoudsopgave 1. Korte beschrijving van het project Leerinhouden Leerdoelen ste eeuwse competenties Benodigdheden Didactische werkvormen Projectplanning Bezoek culturele activiteit / culturele activiteit in de school Kunstenaar in de klas Nederlandse taal in het project Gerelateerde leergebieden Bronnen Tijdlijn Beoordelen Promotie Van de Haagse collega s Ouderbetrokkenheid Bijlagen... 11

4 1. Korte beschrijving van het project Onderwerp van dit Cultureel Erfgoedproject is Onze Stad. Het project Met de mode mee richt zich op de mode die in de stad voorkomt en voorkwam. Hoe verhoudt cultureel erfgoed zich tot deze mode? Hoe betrek je de leerlingen van groep 3 en 4 het liefst zo concreet mogelijk bij deze onderwerpen? In het project wordt de leerling zich bewust van het cultureel erfgoed om hem heen en hij ontdekt dat dit erfgoed invloed heeft op de mode in de stad. Dit krijgt vorm door oude en nieuwe mode onder de loep te nemen, te ervaren, erover te vertellen en zelf mode te maken. Deelopdracht 1: Haagse kleding en uniformen In deelopdracht 1 onderzoekt de leerling werkkleding. Waarom draagt men bij sommige beroepen werkkleding of een uniform? Hoe kun je aan een uniform zien om welk beroep het gaat? Wat is de uitstraling van een bepaald uniform? De leerling bekijkt verschillende afbeeldingen van historische beroeps en vrijetijdskleding en benoemt verschillen en overeenkomsten met hedendaagse kleding. Vervolgens ontwerpt en schetst hij werkkleding voor een beroep dat in Den Haag voorkomt. Met een dialoog en een rollenspel presenteert hij wat hij geleerd heeft en welke kleding hij gemaakt heeft. Deelopdracht 2: Binnenkijken in Haagse huizen Bij deelopdracht 2 bekijkt de leerling een film over een poppenhuis rond 1900 of bezoekt hij een interieur van vroeger. Hij maakt kennis met de verschillen en overeenkomsten tussen vroeger en nu. Vervolgens ontwerpt de leerling in groepsvorm een reclamefolder met afbeeldingen van oude voorwerpen of hij maakt een miniatuurinterieur in een doos en gebruikt daarbij verschillende materialen en technieken. Het formaat, materiaal en de inrichting spelen hierbij een grote rol. De leerling presenteert de gemaakte voorwerpen en prijst deze aan als marktkoopman of bouwt en presenteert met zijn klasgenootjes een poppenhuis. Deelopdracht 3: Haagse hoedjes Ten slotte staat in deelopdracht 3 de hoedjestraditie op Prinsjesdag centraal. De leerling ontdekt wat deze traditie inhoudt en hij kijkt naar de vormen, materialen en kleuren van de hoedjes. Vervolgens ontwerpt de leerling een hoed van verschillende materialen, die iets zegt over zijn identiteit. Dit kan zijn mening zijn, een ervaring, iets wat hij belangrijk vindt, etc. De leerling presenteert zijn gemaakte hoed in een hoedjesparade, slideshow of stopmotionfilmpje. Leefwereld leerling De leerling draagt iedere dag kleding en woont in een huis met een bepaald interieur. De mode is van grote invloed op de inrichting van de woning van de leerling en de kleding die de leerling draagt. Professionele kunst Een bezoek aan een museum of monument geeft een kind de mogelijkheid om professionele kunstwerken en authentieke historische gebouwen in het echt te zien. Bovendien ervaart de leerling hoe leuk een museum of monumentbezoek kan zijn. Maatschappelijke relevantie/context Het thema speelt in op het historisch besef van de leerlingen uit groep 3 en 4 en op het thema burgerschap: je betrokken voelen bij de maatschappij en je er onderdeel van voelen. 2. Leerinhouden mode, interieur, gelegenheidskleding, werkkleding, uitstraling, status, kledingontwerpen, gespreksvoering, hedendaags versus historisch, reclame, miniatuur, verkooptechnieken, hoedjestraditie, Prinsjesdag, hoed ontwerpen, parade

5 3. Leerdoelen Kennisdoelen De leerling: ontdekt dat mode een grote zeggingskracht heeft en tijdsgebonden is (zie 1. Introductie); ontdekt dat sommige kleding speciaal gedragen wordt bij en ontworpen is voor verschillende beroepen (zie 3.1. Onderzoek); oriënteert zich op de woninginrichting en huishoudelijke artikelen rond het jaar 1900 (zie 4.1. Onderzoek); oriënteert zich op de hoedjestraditie tijdens Prinsjesdag (zie 5.1. Onderzoek). Vaardigheidsdoelen De leerling: kijkt gericht naar verschillende soorten kleding (zie 1. Introductie, 2.2 Oriëntatie); beantwoordt vragen over diverse soorten kleding vanuit zijn eigen ervaringen en belevingswereld (zie 1. Introductie, 2.2. Oriëntatie); benoemt verschillen en overeenkomsten tussen historische beroeps en vrijetijdskleding en kleding van nu (zie 3.2. Uitvoeren); ontwerpt en schetst werkkleding voor een beroep dat in Den Haag wordt uitgeoefend (zie 3.2. Uitvoeren); speelt een dialoog met een klasgenootje aan de hand van het gemaakte ontwerp voor werkkleding (zie 3.3. Presenteren); voert een estafettegesprek met medeleerlingen over de gemaakte ontwerpen voor werkkleding (zie 3.3. Presenteren); bekijkt voorwerpen van rond 1900 en vergelijkt ze met hedendaagse equivalenten (zie 4.1. Onderzoek); verzamelt afbeeldingen van voorwerpen uit hedendaagse reclamefolders bij equivalenten van rond 1900 (zie 4.1. Onderzoek); selecteert afbeeldingen van interieurs uit hedendaagse woontijdschriften bij een interieur van vroeger (zie 4.1. Onderzoek); stelt een reclamefolder samen met afbeeldingen van oude voorwerpen en bedenkt een reële prijs (zie 4.2. Uitvoeren); prijst als verkoper oude voorwerpen aan en benoemt daarbij gebruiksmogelijkheden en materiaal (zie 4.3. Presenteren); maakt een interieur van een kamer in een doos en gebruikt daarbij verschillende materialen en technieken (zie 4.2. Uitvoeren); ordent gemaakte miniatuurinterieurs tot een poppenhuis en vertelt over zijn werkproces (zie 4.3. Presenteren); beschouwt verschillende bijzondere hoofddeksels (zie 5.2. Uitvoeren); onderzoekt vorm, materiaal en kleur van de diverse hoeden (zie 5.1. Onderzoek); ontwerpt en maakt met behulp van een oude pet of muts en diverse materialen een hoed die iets zegt over zijn identiteit (zie 5.2. Uitvoeren); ordent gemaakte hoedjes op betekenis, vorm, materiaal, formaat en kleur (zie 5.3. Presenteren); presenteert zijn gemaakte hoedje in een hoedjesparade (zie 5.3. Presenteren). Houdingsdoelen De leerling: kan zich met behulp van erfgoed inleven in een verhaal en dit verbeelden, nabootsen of er eigen beelden aan toevoegen met verschillende media (algemeen);

6 is trots op zijn resultaten: zowel oriënterend en onderzoekend als uitvoerend (algemeen); heeft een betrokken houding (algemeen); heeft een nieuwsgierige en onderzoekende houding (algemeen); is zich bewust van zijn omgeving (wijk/stad) binnen een historische context (algemeen); wil graag samenwerken met klasgenootjes (algemeen); de leerling kan, onder begeleiding, de mogelijke betekenis van erfgoed in relatie tot zijn eigen leefwereld en identiteit benoemen (zie algemeen) ste eeuwse competenties Creativiteit een ondernemende en onderzoekende houding denken buiten de gebaande paden en nieuwe samenhangen zien risico s durven nemen en fouten zien als leermogelijkheden Kritisch denken informatie interpreteren, analyseren en synthetiseren betekenisvolle vragen stellen openstaan voor alternatieve standpunten Communiceren doelgericht informatie uitwisselen communicatieve situaties en technieken hanteren communicatiemiddelen en strategieën hanteren inzicht in de mogelijkheden die ICT biedt om effectief te communiceren Samenwerken onderhandelen en afspraken maken effectief communiceren rollen (h)erkennen hulp kunnen vragen, geven en ontvangen onderhandelen en afspraken maken Probleemoplossend denken en handelen problemen signaleren, analyseren en definiëren Sociale en culturele vaardigheden eigen gevoelens kunnen herkennen en gekanaliseerd en constructief kunnen uiten inlevingsvermogen en belangstelling voor anderen tonen Digitale geletterdheid zoeken naar bronnen en informatie 5. Benodigdheden Algemeen klaslokaal digibord computer (kleuren)printer digitale foto of filmcamera Introductie

7 voetbalshirt ADO Den Haag of eigen lievelingskleding Oriëntatie zie bronnen diverse soorten kleding waslijn kledinghangers of wasknijpers Deelopdracht 1 zie bronnen afbeeldingen van verschillende beroepen A3tekenpapier (niet te dun en niet te glad) grijze tekenpotloden gummen houtskool pastelkrijt zacht vetkrijt (bijvoorbeeld Pandakrijt) zachte kleurpotloden OostIndische inkt kroontjespennen oude tijdschriften om uit te knippen scharen behangerslijm in potten met deksel lijmkwasten Deelopdracht 2 zie bronnen reclamefolders postervellen behangerslijm in potten met deksel lijmkwasten stiften mobiele telefoons/digitale camera's woontijdschriften scharen A3 of A2tekenpapier (niet de dun en niet te glad) foto s van gebruiksvoorwerpen culturele instelling schrijfgerei (schoenen)dozen dun karton acryl, plakkaat of aquarelverf kwasten en penselen mengbakjes potten water voor uitspoelen kwasten verfschorten sterke lijm in flessen en/of lijmpistolen diverse stukjes stof klein kosteloos materiaal diverse soorten gekleurd papier (bijvoorbeeld vliegerpapier) divers papier met patronen (bijvoorbeeld inpakpapier) eventueel breekmesjes, let op de veiligheid! Deelopdracht 3 zie bronnen

8 oude mutsen, badmutsen, hoeden stroken karton dun karton acryl, plakkaat of aquarelverf kwasten en penselen mengbakjes potten water voor uitspoelen kwasten verfschorten sterke lijm in flessen en/of lijmpistolen diverse stukjes stof klein kosteloos materiaal diverse soorten gekleurd papier (bijvoorbeeld vliegerpapier) divers papier met patronen (bijvoorbeeld inpakpapier) eventueel breekmesjes, let op de veiligheid! diverse versierelementen voor de hoeden: krullen, linten, speelgoed (auto s, poppetjes, plastic beestjes, Barbiekleertjes, etc.), strikken, stickers, etc. 6. Didactische werkvormen Instructievormen themaonderwerp inzichtelijk maken in de klas (algemeen) presenteren van verzamelde voorwerpen en gemaakt werk (3.3., 4.3., 5.3. Presenteren) kennisquiz (algemeen) leerkracht in spel: verkleed als voetballer of in lievelingskleding (zie 2. Introductie) bekijken/filmpje: Het Klokhuis over kleding en mode, zie bronnen (zie 2. Oriëntatie) Schooltv, zie bronnen (zie 3.1. Onderzoek) Haags Historisch Museum, zie bronnen (zie 4.1. Onderzoek) diverse filmpjes over de hoeden van Prinsjesdag, zie bronnen (zie 5.1. Onderzoek) bekijken/afbeeldingen: diverse werkkleding (zie 3.1. Onderzoek) diverse historische werk en vrijetijdskleding (zie 3.2.Uitvoeren) bezoek culturele instelling: zie onder 8: Bezoek culturele instelling (zie 4.1. Onderzoek) bekijken/beschouwen: diverse hoeden, zie bronnen (zie 5.2. Uitvoeren) foto s/filmpje maken: van gemaakte hoeden (zie 5.3. Presenteren) Interactievormen (gesloten) vragen stellen: petje oppetje af (algemeen, 5.3. Presenteren) feedback geven: toptiptop (algemeen) vragen stellen: filosofisch gesprek/reflectievragen (algemeen) zoveel mogelijk antwoorden op een vraag: vragen doorgeven (algemeen) kringgesprek/bekijken: diverse kleding (zie 2. Oriëntatie) overeenkomsten en verschillen: kleding vroeger vs. nu (zie 3.2. Uitvoeren) gebruiksvoorwerpen vroeger vs. nu (zie 4.1. Onderzoek) interieurs vroeger vs. nu (zie 4.1. Onderzoek) presentatie/reflectie: maken poppenhuis van interieurs met reflecterend gesprek (zie 4.3. Presenteren) kringgesprek/sorteren: sorteren van gemaakte hoeden met reflectiegesprek (zie 5.3. Presenteren)

9 Opdrachtvormen maken/ontwerpen Haagse bedrijfskleding (zie 3.2. Uitvoeren) een hoed (zie 5.2. Uitvoeren) selecteren/beeldmateriaal zoeken: gebruiksvoorwerpen vroeger en nu (zie 4.1. Onderzoek) interieurs van nu gekoppeld aan foto s bezoek culturele instelling (zie 3.1. Onderzoek) foto s maken: van opvallende objecten bij bezoek culturele instelling (zie 4.1. Onderzoek) maken/reclamefolder: pagina in reclamefolder met oude voorwerpen met naam en prijs (zie 4.2. Uitvoeren) maken/interieur: eigen interieur in doos (zie 4.2. Uitvoeren) maken/vormgeven: ontworpen hoed (zie 5.2. Uitvoeren) Samenwerkingsvormen estafettegesprek: presenteren kledingontwerpen (zie 3.3. Presenteren) expositie/tentoonstelling: gemaakte reclamepagina s en interieurdozen (zie 4.3. Presenteren); presentatie/hoedjesparade: show op catwalk voor publiek van gemaakte hoeden (zie 5.3. Presenteren) presentatie/film of slideshow: van gemaakte hoeden voor publiek (zie 5.3. Presenteren) Spelvormen veranderspel: kleding (zie 1. Introductie) dialoog: presenteren kledingontwerpen (zie 3.3. Presenteren) ik zie, ik zie, wat jij niet ziet: beschrijven uniformen (zie 3.4. Evalueren) marktkoopman: aanprijzen van artikelen in reclamefolder (zie 4.3. Presenteren) 7. Projectplanning Introductie: Oriëntatie: Deelopdracht 1: Deelopdracht 2: Deelopdracht 3: 1530 minuten 45 minuten minuten (afhankelijk van bezoek aan museum en/of kunstenaar in de klas) 6090 minuten 6090 minuten 8. Bezoek culturele activiteit / culturele activiteit in de school Bij de uitvoering van het project is een bezoek aan een voorstelling, tentoonstelling of vaste collectie in een Haagse culturele instelling van grote meerwaarde. Bij elk project is een wisselend aanbod van culturele activiteiten beschikbaar. Raadpleeg de website van CultuurSchakel voor het actuele aanbod of laat u informeren door de culturele instellingen. Bij dit project raden wij u aan om ter introductie van het project een museum te bezoeken met interessante interieurs. Denk bijvoorbeeld aan Museum Meermanno, Museum Bredius, de stijlkamers van Muzee Scheveningen of het Gemeentemuseum Den Haag, de zalen van de Mesdag Collectie of de poppenhuizen van het Gemeentemuseum of het Haags Historisch Museum. 9. Kunstenaar in de klas Bij de uitvoering van het project kan een kunstenaar betrokken worden. Raadpleeg hiervoor de website van CultuurSchakel. Specifiek voor dit project willen wij u aanbevelen om een van de volgende type kunstenaars uit te nodigen in de klas: modeontwerper. Kostuumontwerper, modehistoricus, interieurontwerper, hoedenontwerper, sieradenontwerper, poppenhuismaker of textielkunstenaar.

10 10. Nederlandse taal in het project Vaktaal Begrippenlijst Nederlandse taal Werkwoorden de mode het interieur de hoodie de onesie de werkkleding de vrijetijdskleding de uitgaanskleding de gedateerde kleding de hippe kleding de uitstraling het uniform de variant de lifestyle het textiel de hoedjestraditie de betekenis het formaat de vorm de catwalk de hoedjesparade het stopmotionfilmpje de slideshow de gelegenheid het onderscheid de lievelingskleding de hoofddoek de sjaal het seizoen het kledingstuk de waslijn het wasrek het verschil de overeenkomst de dialoog de combinatie het estafettegesprek de reclamefolder de woninginrichting de huishoudelijke artikelen het poppenhuis het tijdschrift het voorwerp de kostprijs de verkoper de gebruiksmogelijkheid het (on)gemak de mening kleden dragen (kleding) aantrekken (kleding) opstropen benoemen bekijken bespreken raden ontwerpen schetsen uitspelen selecteren verzamelen bezoeken inrichten aanprijzen bewerken versieren ordenen 11. Gerelateerde leergebieden Taal (woordenschat): vergroten van de woordenschat Taal (spreekvaardigheid): verwoorden, toelichten, gesprek voeren, presenteren Wereldoriëntatie (geschiedenis): historisch besef, mode uit verschillende tijden Wereldoriëntatie (aardrijkskunde): de stad Rekenen/wiskunde: ordenen Drama: rollenspel 12. Bronnen Oriëntatie filmpje van het Klokhuis over kleding en mode Deelopdracht 1 Schooltv: Kleren om in te werken Deelopdracht 2 Het verhaal van de zeven kamers (Haags Historisch Museum) Deelopdracht 3 Schooltv: De derde dinsdag in september Prinsjesdag: hoedjes en outfits (Show.nl) 25 jaar hoeden Prinsjesdag (YouTube)

11 Zoveel hoeden, zoveel zinnen: prinsjeshoeden in Eschermuseum zijn heel persoonlijk (Omroep West) 13. Tijdlijn Prehistorie 3000 v. C v. C 500 na C nu 14. Beoordelen Voor het beoordelen van de leerlingprestaties kunt u gebruikmaken van het beoordelingsformulier voor de leerkracht. De vier beoordelingscriteria zijn afgestemd op de kerndoelen kunstzinnige oriëntatie en de uitgangspunten van COH. De leerlingprestaties in het gehele project worden meegenomen in de beoordeling. Voor het gebruik van de formulieren is een korte toelichting beschikbaar. De beoordelingsformulieren voor de leerkracht en de toelichting op het beoordelingsmodel vindt u in de bijlagen van dit document. 15. Promotie Fotografeer werkstukken van leerlingen en zet deze foto s op de website van uw school. 16. Van de Haagse collega s Licht de leerlingen van te voren in dat er een kunstenaar/expert op bezoek komt. Vertel wat zijn of haar bezoek in zal houden en attendeer de leerlingen erop dat ze vragen mogen stellen. 17. Ouderbetrokkenheid Schakel ouders in bij het maken en printen van de foto s en/of bij het museumbezoek. Nodig ze uit bij de opening van de tentoonstelling bij deelopdracht 2 en Bijlagen Het beoordelingsformulier voor de leerkracht en de toelichting op het beoordelingsmodel vindt u op de volgende pagina s.

12 Beoordelingsmodel docent In te vullen door de leerkracht Naam leerling: Groep: School: Datum: Discipline: Project: ± nvt 1. Samenhang Oriëntatie, Onderzoek en Resultaat de samenhang tussen de verschillende fases in het creatief proces Toelichting: Zeggingskracht Resultaat en Presentatie de zeggingskracht van het werk en de wijze van presenteren Toelichting: Reflectie zinvol mondeling/schriftelijk reflecteren op Oriëntatie, Onderzoek, Resultaat & Presentatie Toelichting: Attitude concentratie, doorzettingsvermogen, inzet, nieuwsgierigheid en samenwerking Toelichting: Tops Het volgende is echt goed gegaan: Tip Wat zou kunnen verbeteren:

13 Toelichting op het beoordelingsmodel 1. Samenhang Oriëntatie, Onderzoek en Resultaat Hier beoordeelt u de samenhang tussen de verschillende stappen uit het creatief proces. De leerling heeft zich met de groep georiënteerd op het project, o.a. door deelname aan het filosofisch gesprek. De leerling heeft in totaal drie onderzoekjes uitgevoerd. De leerling heeft een product gemaakt of resultaat bereikt. 2. Zeggingskracht Resultaat en Presentatie Hier beoordeelt u de zeggingskracht van het gemaakte product of het bereikte resultaat. De zeggingskracht wordt bepaald door de combinatie van de keuze en toepassing van de: 1. Betekenis: datgene wat het product uitdrukt, dat wat het betekent: het verhaal/de voorstelling. Het gaat om de betekenis die de leerling wil uitdrukken, maar ook om de betekenis die de beschouwer aan het beeld geeft. 2. Vorm: de vormgevingselementen die het resultaat bepalen: ruimte, kleur, textuur, compositie, vorm(soorten), herhaling, contrast, frasering, articulatie, etc. 3. Materiaal en techniek: het gebruik van de materialen, technieken, apparatuur, voorwerpen, attributen, belichting, geluid, kostuums, grime, decorstukken, instrumenten, etc. 3. Reflectie Bij elke stap van het creatief proces komt reflectie aan bod. Dat kan in de vorm van vragen die de leerling mondeling beantwoordt, een gesprekje of een schriftelijk verslag. Ook de zelfbeoordeling van de leerling kunt u hierin meenemen. 4. Attitude Hier beoordeelt u de verschillende aspecten van de werkhouding van de leerling: de concentratie, het doorzettingsvermogen, de inzet, de nieuwsgierigheid en de mate van samenwerking. 5. Tops Er zijn altijd positieve opmerkingen te plaatsen. Noem er twee. 6. Tip Noteer hier een aandachts of verbeterpunt. Dat kan over alle bovenstaande beoordelingspunten gaan.