INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT SCHATTIG SPELEN

Transcriptie

1 INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT SCHATTIG SPELEN Leerlijn Cultureel Erfgoed Thema Identiteit Groep 1 en 2 September 2016

2 Cultuuronderwijs op zijn Haags Dit document wordt regelmatig geactualiseerd. Kijk voordat u ermee aan de slag gaat op voor de nieuwste versie. Met deze informatie en de projectbeschrijving kunt u zelf uw lessen voorbereiden. Het project kan worden uitgevoerd in 68 lesuren van 45 minuten. 2

3 Inhoudsopgave 1. Korte beschrijving van het project 4 2. Leerinhouden 4 3. Leerdoelen ste eeuwse competenties 4 5. Benodigdheden 5 6. Didactische werkvormen 5 7. Projectplanning 6 8. Bezoek culturele activiteit / culturele activiteit in de school 6 9. Kunstenaar in de klas Nederlandse taal in het project Gerelateerde leergebieden Bronnen Tijdlijn Beoordelen Promotie Van de Haagse collega s Ouderbetrokkenheid Bijlagen 8 3

4 1. Korte beschrijving van het project Onderwerp van dit Cultureel Erfgoedproject is Identiteit. Maar wat is eigenlijk identiteit? En wat is Cultureel Erfgoed? Hoe ga je, het liefst zo concreet mogelijk, met deze onderwerpen om bij kleuters? In het project Ik en jij wordt de leerling zich bewust van het cultureel erfgoed om hem heen en dat het erfgoed invloed heeft op zijn identiteit. Dit krijgt vorm door oude en nieuwe voorwerpen te bekijken, te verzamelen, te onderzoeken, erover te vertellen, te spelen en te maken met alle zintuigen. In deelopdracht 1 bekijkt de leerling een aantal oude voorwerpen en gaat hij vervolgens zelf op zoek naar een oud voorwerp bij hem thuis. Vervolgens zoekt de leerling hier de moderne variant bij en creëren hij samen met klasgenootjes een tentoonstellingstafel met al deze spannende voorwerpen. Bij deelopdracht 2 bekijkt en onderzoekt de leerling een aantal kijkplaten van oude kinderspelen. Spelenderwijs leert hij om verschillende lichaamshoudingen van de kinderen op de verschillende oude platen aan te nemen om vervolgens zelf een aantal van deze oude kinderspelen te spelen. Door deze spellen te spelen, ontdekt de leerling steeds meer zijn eigen voorkeuren en dus een stukje van zijn eigen identiteit. Ten slotte staat in deelopdracht 3 het onderwerp de schat centraal. Hier ontdekt de leerling wanneer iets een schat is, wat verzamelen inhoudt, rangschikt hij de verschillende schatten van hem zelf en zijn klasgenootjes en speelt hij het spel: Ik zie ik zie wat jij niet ziet. Op deze manier ontdekt de leerling de verscheidene verhalen achter de schatten en tegelijk ook een stukje van de identiteit van zijn klasgenootjes. Leefwereld leerling: de leerling heeft thuis zijn eigen oude voorwerpen en schatten. Deze zijn bepalend voor zijn identiteit. Professionele kunst: Een bezoek aan een museum geeft een kind de mogelijkheid professionele kunstwerken en authentieke historische voorwerpen in het echt te zien. Bovendien ervaart de leerling hoe leuk een museum bezoek kan zijn. Maatschappelijke relevantie/context: Het thema speelt in op historisch besef van kleuters en burgerschap. Je betrokken voelen bij de maatschappij en je er onderdeel van voelen. 2. Leerinhouden 3. Verzamelen(thuis en museum), (oude) spelletjes, waardevolle (persoonlijke) spullen Leerdoelen Kennisdoelen De leerling: weet dat een museum verzamelt en bewaart en waarom (zie 1 introductie) begrijpt dat de wereld (dagelijks leven) vroeger anders was dan nu. (zie 1 introductie) heeft ervaren welke gebruiksvoorwerpen te zien waren in het museum en wat de toepassingen zijn (zie 1 introductie, 2.2 oriëntatie) herkent en benoemt de benamingen, toepassingen en materialen van de diverse gebruiksvoorwerpen in de klas (zie 2.2. oriëntatie) herkent en benoemt de benamingen, toepassingen en materialen van de diverse kinderspelen (zie 4.2 uitvoeren) herkent en benoemt de benamingen, toepassing en materialen van zijn diverse persoonlijke spullen (zie 5.2 uitvoeren) experimenteert hoe hij zijn ideeën kan vormgeven in beeldend werk (zie 5.2 uitvoeren) 4

5 Vaardigheidsdoelen De leerling: kan met hulp van een expert/leerkracht betekenis geven aan beelden door waarnemen, benoemen en praten (zie 1 introductie, 3.3. presenteren, 4.2 uitvoeren, 5.2 uitvoeren) kan met hulp van een expert/leerkracht verhalen verzinnen rond beelden (zie 1 introductie en 3.2. uitvoeren) verzint verhalen en experimenteert met deze te dramatiseren (zie 2.2 oriëntatie op thema en 3.3 presenteren, 4.2 uitvoeren, 4.3 presenteren) onderzoekt begeleid vanuit alle zintuigen een verzameling, verhaal of voorwerp (zie 3.1 onderzoek, 4.1 onderzoek) legt verbanden en benoemt tegenstellingen en overeenkomsten tussen vroeger en nu: gebruiksvoorwerpen, kinderspelen en persoonlijke spullen, tekeningen/collages (zie 3.1, 4.1, 5.1 onderzoek, 5.2 uitvoeren) vertelt over zijn eigen leven en zijn schatten (zie 3.1 onderzoek, 5.1 onderzoek) gebruikt schatten uit zijn belevingswereld als inspiratiebron voor een eigen invulling met gebruik van verschillende media: woord, beeld, muziek/geluid, beweging en toneelspelen (zie 3.1 onderzoek) heeft belangstelling voor wat andere leerlingen hebben verbeeld, verteld en/of nagespeeld (zie 3.2 uitvoeren, 3.3 presenteren) maakt een tekening of collage naar aanleiding van zijn persoonlijke spullen en de verhalen bij deze spullen (zie 5.2 uitvoeren) legt zijn persoonlijke schatten en gemaakte tekening/collage vast met een fototoestel (zie 5.3 presenteren) vertelt en beeldt uit wat en hoe hij heeft gedaan/gemaakt (3.3, 4.3, 5.3 presenteren, 3.4, 4.4, 5.4 evalueren) Houdingsdoelen De leerling: beseft dat een schat voor het ene kind misschien helemaal geen schat is voor iemand anders.(zie 3.1 onderzoek) is trots op zijn resultaten: zowel oriënterend, onderzoekend en uitvoerend (algemeen) heeft een betrokken houding (algemeen) heeft een nieuwsgierige en onderzoekende houding (algemeen) is zich bewust van zijn eigen leven binnen een historische context (algemeen) ste eeuwse competenties Creativiteit Het hebben van een onderzoekende en ondernemende houding Kritisch denken Informatie kunnen interpreteren, analyseren en synthetiseren Het kunnen stellen van betekenisvolle vragen Communiceren Doelgericht kunnen uitwisselen van informatie met anderen (spreken, luisteren, de kern van een boodschap herkennen, effectief verwoorden, duidelijk zijn, ruis voorkomen) Samenwerken Het hebben van een positieve en open houding ten aanzien van andere ideeën Hulp kunnen vragen, geven en ontvangen 5

6 Onderhandelen en afspraken maken Probleemoplossend denken en handelen Bij deelopdracht 2: problemen signaleren, analyseren en definiëren en oplossingsstrategieën generen, analyseren en selecteren om te zorgen dat de mobile in evenwicht hangt. Sociale en culturele vaardigheden Eigen gevoelens kunnen herkennen en gekanaliseerd en constructief kunnen uiten. Inlevingsvermogen en belangstelling voor anderen tonen 5. Benodigdheden Algemeen Klaslokaal Digibord Computer Printer fototoestel Introductie Voorleesboek Kikker vindt een schat of filmpje Kikker vindt een schat Voorleesboek Frederick, het muisje dat niet wilde werken Filmpjes van schooltv over schatten (zie projectbeschrijving) Schepjes en (plastic)tasjes om schatten te verzamelen op het strand of in het park Oriëntatie Leskist met mysterieuze voorwerpen Voorleesverhaal Kikker vindt een schat Zelfgemaakte quiz bij het voorleesverhaal. Deelopdracht 1 Diverse oude voorwerpen, hulpvragen basisregistratie kaart (zie bijlage) Voorleesverhaal Tim (zie bijlage) Plaatjes van oude voorwerpen en hun moderne equivalenten Diverse materialen om de tentoonstelling te kunnen inrichten Memoryspel maken: karton, gemaakte foto s, scharen, (behangers)lijm Deelopdracht 2 Kijkplaten van oud Hollandse kinderspelen (zie bijlages) Benodigdheden voor spelen van een aantal oud Hollandse spelletjes Magazines met speelgoed en spelletjes van nu Muziek bij de liedjes die passen bij de diverse spelletjes Verkleed spullen Diverse materialen om de tentoonstelling te kunnen inrichten Kijkplaat maken: groot stuk karton, gemaakte foto s, scharen, (behangers)lijm Deelopdracht 3 Voorleesboek Kikker vindt een schat of filmpje Kikker vindt een schat Digitaal lesmateriaal van Mier de Sloddermier van het Museon Voorbeeld van een collage of tekening over voorwerpen die van u zelf bewaard zijn Posterpapier Oude tijdschriften (behangers)lijm in potjes + lijmkwasten Scharen 6

7 Zachte (Kleur)potloden Tekenpapier 6. Didactische werkvormen Instructie Leerkracht in spel : leerkracht komt verkleed te klas binnen (zie 1 introductie) Bezoek culturele instelling: kennis vergaren (zie 1 introductie) Op stap gaan: kennis vergaren/onderzoeken (zie introductie) Presenteren van een verhaal (zie 1 introductie, 2.2. oriëntatie op thema, 3.1 onderzoek) Uitleggen/voordoen (diverse media, tentoonstelling) (zie 3.3. presenteren, 5.2 uitvoeren) Thema onderwerp inzichtelijk maken in de klas (algemeen) Presenteren van verzamelde voorwerpen en gemaakt werk (3.3, 4.3, 5.3 presenteren) Kennisquiz (algemeen) Interactie vragen stellen: filosofisch gesprek/reflectievragen (algemeen) (gesloten)vragen stellen: petje oppetje af (algemeen) Vragen stellen: evaluatie (algemeen) Feedback geven: evaluatie (algemeen) Presenteren: vertellen/uitleggen (3.3, 4.3, 5.3 presenteren) Opdrachtvormen Materiaal verzamelen (zie 3.1, 4.1, 5.1 onderzoek) Verkennen/experimenteren (zie 1 introductie, 3.1, 4.1, 5.1 onderzoek) Overeenkomsten/verschillen: beeldmateriaal, Venndiagram (zie 4.1 onderzoek, 5.2 uitvoeren) mening verwoorden: vertellen/uitbeelden (algemeen) Samenwerkingsvormen Zoveel mogelijk antwoorden op een vraag: vragen doorgeven (algemeen) Wat heb je ontdekt? Uitwisselen met je buurman (3.1, 4.1, 5.1 onderzoek, 3.4, 4.4, 5.4 evalueren) Functie rollen verdelen (zie 3.3, 4.3, 5.3 presenteren) Feedback: toptiptop (zie 3.4, 4.4, 5.4) Spelvormen Toneelspelen/dramatiseren (zie 2.2 oriëntatie op thema, 3.3. presenteren, 4.2 uitvoeren, 4.3 presenteren) Spelletjes doen (zie 4.2. uitvoeren) Liedjes zingen: (deelopdracht 2) 7. Projectplanning Introductie project: Filosofisch gesprek: Deelopdracht 1: Deelopdracht 2: Deelopdracht 3: 30 minuten (90 minuten extra bij bezoek aan een museum). 15 minuten 90 tot 120 minuten 90 tot 120 minuten 120 minuten 7

8 8. Bezoek culturele activiteit / culturele activiteit in de school Introductie Het project kan worden geïntroduceerd met een bezoek aan een culturele instelling, die presentatie heeft over spelen, speelgoed en/ of verzamelen. Deelopdracht 1 Deze opdracht kan worden uitgevoerd in een culturele instelling. In de pilot is samengewerkt met het Haags Historisch Museum (museumles over Tim of materiaal in de klas gebruiken). Deelopdracht 3 Deze opdracht kan worden uitgevoerd in een culturele instelling. In de pilot is samengewerkt met: Museon (Mier de Sloddermier museumles of materiaal in de klas gebruiken) Muzee Scheveningen (museumles Speuren in de vloedlijn) Haags Historisch Museum (De schatkist van TIM) 9. Kunstenaar in de klas Een museummedewerker kan komen vertellen over verzamelen en museumschatten. U kunt onder andere contact opnemen met het Haags Historisch Museum en vragen naar een medewerker Educatie. 10. Nederlandse taal in het project Vaktaal Begrippenlijst Verzameling Museum Functie Tentoonstellingstafel Modern Afkomst/herkomst Rondleiding Ouderwets Collage (Gebruik)voorwerpen Gereedschap Kijkplaat Nederlandse taal Vroeger Schat: schatkaart, schatkist, natuurschatten Materiaal Overeenkomst/verschil Optreden Tegenstelling/tegenovergestelde Koffiemolen Typemachine Vijzel Tolletje Klomp Loep Voorwerp Houding beweging Dierbaar Geheim Gereedschap Eigenaar Waardevol Mysterieus Werkwoorden Vervangen Raden Bewaren Ordenen 8

9 Spelen Verklappen Gerelateerde leergebieden Nederlands: Leren van nieuwe woorden, verwoorden van ideeën, vertellen. Techniek: materialen herkennen Wereldoriëntatie (geschiedenis): historisch besef Rekenen: categoriseren Bronnen Introductie Kikker vindt een schat: Filmpjes schooltv : Maken van een quiz : Digitaal lesmateriaal Mier de sloddermier Museon: Maken van schatkistjes : Diverse bijlages bij het project materiaal van de verschillende museumlessen Plaatje(s) uit verhaal Kikker vindt een schat, plaatje van Sesamstraat en plaatje van Flip de beer foto s van het strand of het park in de buurt van de school. zelfgemaakte quiz bij het voorleesverhaal Kikker vindt een schat Deelopdracht 1 foto s van oude voorwerpen met hun moderne equivalenten plaatjes uit het verhaal over Tim (zie bijlages) Deelopdracht 2 Kijkplaten en schilderijen over oud Hollandse spelen (zie bijlages) Plaatjes van oud Hollandse kinderspelen Deelopdracht 3 Plaatjes uit verhaal Kikker vindt een schat Digitaal lesmateriaal van Mier de Sloddermier in het Museon Foto s van bewaarde spullen van uzelf Divers Kijk voor de inrichting van de hoeken op: Kijk voor inspiratie voor inrichting klas op: 9

10 13. Tijdlijn Prehistorie 50 v. C 3000 v. C. 500 na C nu Informatie volgt binnenkort. 14. Beoordelen Voor het beoordelen van de leerlingenprestaties kunt u gebruik maken van het beoordelingsformulier voor leerkracht en leerling. De vier beoordelingscriteria zijn afgestemd op de kerndoelen kunstzinnige oriëntatie en de uitgangspunten van COH. De leerlingenprestaties in het gehele project worden meegenomen in de beoordeling. Voor leerlingen vanaf groep 5 of 6 is een zelfbeoordelingsformulier beschikbaar. U kunt zelf inschatten in hoeverre uw leerlingen in staat zijn het formulier te gebruiken. Voor het gebruiken van de formulieren is een korte toelichting beschikbaar. De formulieren en toelichting vindt u onder hoofdstuk Promotie Fotografeer de werkstukken van leerlingen en zet deze foto s op de website van uw school. 16. Van de Haagse collega s Licht de leerlingen van tevoren in dat er een kunstenaar op bezoek komt, wat zijn of haar bezoek in zal houden en attendeer ze erop dat ze vragen mogen stellen aan de kunstenaar. 17. Ouderbetrokkenheid Houd er rekening mee dat leerlingen van groep 1/2 vaak vergeten dingen van school thuis te vertellen. Licht daarom ook altijd de ouders van de desbetreffende kinderen tijdig in over een bepaalde thuistaak. De verzameldoos: Bijdrage ouders: helpen bij het verzamelen van voorwerpen. Ouders kunnen komen kijken bij de presentaties van deelopdracht 1 en Bijlagen Niet van toepassing 10