Opdracht: Profiel Product Verantwoording LOB (Loopbaan oriëntatie en begeleiding) Leraren Opleiding Management & Organisatie Naam auteur(s) Vakgebied Bart Deelen M&O Student nr 10761799 Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen LOB (Loopbaan oriëntatie en begeleiding) Profiel Product Verantwoording Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Gehele VMBO Marcanti College LOB / ontwikkeling / leer Links Bibliografische referentie Begeleider(s) Bart Deelen Interfacultaire Lerarenopleidingen Universiteit van Amsterdam. Helen van Hoorn Beoordelaar(s) indien bekend Datum 3 Juni 2015
Context Het Marcanti College werkt momenteel met de LOB methodiek Keuzedossier. Eind maart 2015 is het contract met Keuzedossier verlopen. Het Marcanti is in de markt voor een nieuwe methodiek. Ik onderzoek welke methodiek het beste aansluit bij het Marcanti College. Ik lever een rapport aan het Marcanti (zie bijlage 2) waarin de volgende zaken verwerkt zijn: - De huidige LOB situatie van het Marcanti. - De onderzoeksinstrumenten die gebruikt zijn. - Rollen en taken van de betrokken. - Aanbevelingen aan het Marcanti College. Deze aanbevelingen prestenteer ik aan de decaan en schoolleiding (zie bijlage 3). Onderzoek Mijn interesse in het decanaat/mentoraat is gedurende mijn stage en de interactie met de leerlingen aanzienlijk versterkt. Dit onderzoek is biedt een goede mogelijkheid om dit verder uit te diepen. Mijn onderzoeksvraag is: - Welke LOB methodiek daagt de VMBO leerlingen van het Marcanti uit tot zelf inzicht en zelf sturing zodat zij een passende beroeps- of vervolgopleidingskeuze kunnen maken? Ik heb eerst een literatuur onderzoek gedaan naar LOB. Al snel kwam ik terecht bij de VO-raad, MBOraad en de VVSL 1. Met alle drie heb ik telefonisch contact opgenomen. Alle drie de organen adviseerde mij om het stappenplan van de VO-raad te gebruiken en deze aan te passen op mijn vraag. Ook het Marcanti College sloot zich aan bij dit advies. Middels de VVSL en MBO raad werd ik op de hoogte gebracht van de 4 voornaamste LOB aanbieders voor VMBO / Havo scholen (Qompas, Multiple Choice, opleidindsberoep.nl en Keuzedossier). Ik heb het stappenplan gebruikt als leidraad voor mijn onderzoek. Als laatste stap heb ik heb maken van aanbevelingen toegevoegd. Daarnaast zijn er criteria die het Marcanti heeft opgesteld m.b.t. LOB methodieken. Deze vijf criteria zijn leidend binnen het onderzoek. 1 Vereniging van Schooldecanen en Loopbaanbegeleiders
De eerste stap van het stappenplan is het in kaart brengen van de huidige stand van zaken wat betreft LOB. Hiervoor heb ik twee onderzoeksinstrumenten gebruikt; een LOB-Scan en een enquête. 1. LOB-Scan Het is een online instrument dat door middel van vragen een school typeert op vier verschillende terreinen. Op het gebied van Visie & Beleid, Oriëntatie & begeleiding, Organisatie en Samenwerking wordt aangegeven of de school een vakkenschool, activerende school of een flexibele school is. De scan is ingevuld door de decaan en de schoolleiding. - Model 1: De vakkenschool Het LOB is vooral gericht op het voorbereiden van de leerlingen op het maken van keuzes tijdens hun opleiding en daarna. Er komen binnen de opleiding momenten dat er informatie verschaft wordt omtrent vervolg keuzes. LOB is een zelfstandig en losstaand deskundigheidsgebied binnen de school. De decaan staat gelijk aan het LOB. - Model 2: De Activerende school Het leerproces van de leerling staat centraal en de school wil stimuleren dat leerlingen verantwoordelijkheid leren nemen in het sturen van hun eigen leerproces. In de visie van de school zit het kiezen als vaardigheid. Begrippen als zelfconceptverheldering, horizonverruiming en leren kiezen zijn belangrijk en worden van leerlingen verwacht als zij klaar zijn met het voortgezet onderwijs. - Model 3: De flexibele school Verantwoordelijkheid nemen voor je eigen leer- en loopbaanproces staat centraal binnen de visie van het LOB van een flexibele school. Op vele momenten is er loopbaanontwikkeling van de leerlingen. LOB is vervlochten met het curriculum. LOB is een proces van continue betekenisverlening. Docenten en mentoren zijn de voornaamste uitvoerders van LOB met een faciliterende rol van de decaan. De uitkomst van de scan heb ik besproken met mijn begeleider. Het Marcanti selecteerde vijf belangrijke punten waar het zich op wil verbeteren. Dit zijn de 5 LOB scan wensen; - Punt 3: Beleid
- Punt 7: Krachtige loopbaanomgeving - Punt 10: Professionalisering - Punt 11: Ouders en verzorgers - Punt 12: Externe Partijen Deze punten heb ik meegenomen in de uiteindelijke keuze voor een methodiek en deze ook getoetst in vragen naar de top 3 LOB aanbieders. 2. Enquête Tegelijkertijd heb ik samen met de afdeling O&O van de UvA een digitale enquête opgezet. In overeenstemming en met aanvulling van mijn begeleider van het Marcanti heb ik deze aan alle mentoren voorgelegd. Bij de uitkomst van de enquête heb ik gekeken naar; - de constructen binnen de enquête, - de enquête gekoppeld aan de criteria van het Marcanti, - de individuele antwoorden. De tweede stap van het stappenplan is om de taken en rollen van de betrokkenen binnen de school nader te bestuderen. Dit heb ik gedaan aan de hand van interne stukken van het Marcanti College en door middel van gesprekken met de decaan. De LOB betrokkenen bij het Marcanti zijn de decaan, de mentoren, de vakdocent en de schoolleiding. De rollen en taken heb ik daarna aangepast aan de uitkomst van de 5 LOB scan wensen. De derde stap van het stappenplan brengt de competenties van alle betrokkenen in kaart. Na gesprekken met mijn begeleidster is besloten deze stap uit het onderzoek te halen. Volgens haar was de gekozen aanpak te subjectief. Het VO stappenplan gaat er vanuit dat dit wordt gedaan door meerdere personen (decanen). Op het Marcanti College is maar een decaan. De onderzoek opbrengst hiervan zouden hierdoor niet representatief zijn. Stap twee bracht in kaart wie wat doet, stap drie de competenties van deze mensen en waar dat volgens het model om aanpassingen vraagt. Met stap vier, professionalisering, staat de vraag centraal hoe medewerkers bekwaam worden, zijn en blijven op het gebied van LOB. Deze stap is afhankelijk van de methodiek die er gekozen wordt. Alle methodieken geven een beschrijving van de rollen en taken van de begeleiders, en bieden cursussen en online testen om bekwaam te blijven. De professionalisering stap wordt in een later stadium geïmplementeerd.
In de laatste stap heb ik de LOB aanbieders tegenover de criteria gezet die Marcanti mij gegeven heeft. Hieruit kristalliseert zich een top drie. De belangrijkste punten die uit de LOB scan, enquête en taken en rollen naar voren kwamen heb ik tegen deze drie methodieken aangehouden. (zie bijlage 1) De laatste zet is dat de leerlingen van het Marcanti gaan kijken naar de top 3. Deze stap is helaas nog niet gezet. Het lijkt de school een goed idee om eerst een proefles te gaan draaien. Al de drie aanbieders is er gevraagd om materiaal op te sturen naar de school. Wij gaan in drie verschillende klassen testen en kijken wat de leerlingen van de methodiek vinden. Afwijkingen Er waren een aantal afwijkingen binnen mijn onderzoek; 1. Mijn planning raakte achter door afwezigheid van mijn begeleidster. Stap 1: De LOB scan was hierdoor 2 weken later dan verwacht. Hierdoor kon ik moeilijk de school in de 3 modellen plaatsen. De 5 LOB wensen kwamen hierdoor later, waardoor lijst van criteria ook later kwamen dan verwacht. De enquête moest goedkeuring krijgen van mijn begeleidster en zij had ook nog op -en - aanmerkingen. Ter controle heb ik hem naar Helen van Hoorn gestuurd, maar omdat ik al te laat was, moest ik mijn enquête versturen naar de mentoren anders was mijn responsetijd te kort. Helen had behoorlijk wat op en aanmerkingen. De stap van het in kaart brengen van de huidige situatie van mijn school liep hierdoor vertraging op. Hierdoor was mijn basis verstoord en moesten de vervolg stappen sneller gezet worden om toch aan de deadlines van de UvA te voldoen. 2. Competenties Deze stap is overgeslagen, omdat; - Het VO stappenplan gaat er vanuit dat dit wordt gedaan door meerdere personen (decanen), echter op onze school is er maar een decaan. Het gevaar hiervan is dat de uitslag erg subjectief is. - Het doel van dit onderzoek is om te onderzoeken welke nieuwe LOB het best past bij het Marcanti College. Het toetsen van de competenties van de mentoren kan gedaan worden door meerdere personen i.p.v. een decaan (bijvoorbeeld de decaan en de schoolleiding). Dit neemt veel tijd in beslag en dit had ik niet.
- Het Marcanti heeft SBL competenties opgesteld. Deze zijn algemeen, maar voor nu afdoende, - In goed overleg met mijn begeleider hebben wij besloten om dit in een latere fase te implementeren. 3. Professionalisering Binnen professionalisering staat de vraag centraal hoe begeleiders bekwaam worden, zijn en blijven op het gebied van LOB. - Deze stap is afhankelijk van de LOB methodiek die wordt gekozen. - Alle methodieken geven een beschrijving van de rollen en taken van de begeleiders, geven cursussen, online bekwaamheidstesten, etc. - De professionalisering stap wordt in een later stadium geïmplementeerd. Van mijn originele planning is niet veel terecht gekomen. Helaas is dit vaker dan niet de realiteit binnen het onderwijs. Als gevolg hiervan heb ik op een aantal zaken minder diep in kunnen gaan, zoals; Ik had de LOB scan beter willen gebruiken. Dit geeft een informatieve kijk op de school m.b.t. LOB. Samen met de decaan heb ik hier naar gekeken en dit ingevuld. Dit ging erg snel en oppervlakkig. Het commentaar van Helen van Hoorn op mijn enquête was goed. Helaas, omdat het te kort dag was, kon ik de feedback niet meer meenemen in mijn onderzoek. Hierdoor ben ik de nodige informatie misgelopen. Ondanks de nodige afwijkingen binnen mijn onderzoek is mijn profiel product erg nuttig geweest voor de school. Er is beweging gekomen binnen het LOB. De decaan spreekt nu met LOB aanbieders, en mentoren tonen interesse naar de uitslag van de enquête, Toekomst De leerlingen zijn nu aan zet. In de week van 18 Mei is het materiaal besteld en deze week komt het binnen. De lessen worden (hopelijk) gegeven volgende week, de week van 8 Juni.
De daadwerkelijk implementatie van de nieuwe LOB methodiek vindt plaats volgend schooljaar. Als ik word aangenomen op deze school wil ik hier graag bij zijn om dit te organiseren. Zo niet, dan zal de decaan dit doen. Vanuit de LOB aanbieders worden er proeflessen gegeven en voorlichtingsworkshops. Ik heb vrijdag 5 Juni mijn presentatie aan de schoolleiding en de decaan. Hierin ga ik mijn bevindingen presenteren. Het beoordelingsformulier wordt pas na deze presentatie door de opdrachtgever getekend.
Tijdsbesteding Portfolio meenemen Digital / Folio zelf inzicht en zelf sturing Rol mentor Rol school leiding Rol vakdocent Rol decaan Tijdsbesteding Digital / Folio Integratie stof Krachtige loopbaanomgeving Ouders / verzorgers Beleid Professionalisering Profiel Product: Loopbaan oriëntatie en begeleiding Marcanti College Bijlage 1 Criteria vanuit het Marcanti Rollen en taken Enquête LOB scan Multiple Choice Duidelijk Alleen digitaal Ja Sterk Eerste Derde Sterk aanwezig Eerste Duidelijk Ja Ja Ja Nee X X Qompas Duidelijk Ja Ja Minder gericht Tweede Derde Sterk aanwezig Tweede Duidelijk Ja Ja Ja Nee X X Keuze dossier onduidelijk nee Ja Sterk aanwezzig Derde Sterk aanwezig Staat er geheel boven Onduidelijk Ja Ja Ja Nee X X