Plan van Aanpak Profiel Product. LOB (Loopbaan oriëntatie en begeleiding) Leraren Opleiding Management & Organisatie

Transcriptie

1 Opdracht: Plan van Aanpak Profiel Product LOB (Loopbaan oriëntatie en begeleiding) Leraren Opleiding Management & Organisatie Naam auteur(s) Vakgebied Bart Deelen M&O Student nr Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen LOB (Loopbaan oriëntatie en begeleiding) Plan van Aanpak Profiel Product Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Gehele VMBO Marcanti College LOB / ontwikkeling / leerlijn Links Bibliografische referentie Begeleider(s) Bart Deelen Interfacultaire Lerarenopleidingen Universiteit van Amsterdam. Helen van Hoorn Beoordelaar(s) bekend indien Datum 21 April

2 Inhoud Situatie... 3 Aanleiding... 3 Onderzoeksgroep Mentoren Leerlingen Leidinggevende Onderzoeksinstrumenten Product Planning Bijlage 1: Visie LOB Marcanti Bijlage 2: Lijst aanbieders Bijlage 3: DRAFT Vragen Vragenlijst DRAFT mentoren Literatuur en handige websites Bijlage 4: Lijst mentoren Marcanti Bijlage 5: LOB-scan Bibliografie

3 Situatie Profiel: Vakgroep: Stageschool: Locatie: Opdrachtgever: Doelstelling opdrachtgever: Doel van het onderzoek: LOB (Loopbaan oriëntatie en begeleiding) Management & Organisatie Marcanti College, Amsterdam West VMBO Sevinç Göksen-Zayim, decaan Marcanti VMBO Het kiezen van een methodiek m.b.t. LOB, de bijbehorende leerlijn en de invulling van het mentoraat hierin. Een duidelijk Plan van Aanpak waarin stap voor stap beschreven staat hoe ik tot een LOB stappenplan keuze ben gekomen. Hierbij betrek ik actoren die invloed hebben op LOB. Het uiteindelijk doel is om leerlingen in staat te stellen om een slimme keuze te maken met de kennis die ze hebben opgedaan tijdens het LOB traject m.b.t. hun studie beroepskeuze. Aanleiding Ik geef les op het Marcanti College te Amsterdam West. Het is een school met ongeveer 700 leerlingen. De meeste van deze leerlingen zijn van Marokkaanse of Turkse komaf. Het Marcanti is onderdeel van de Esprit scholengemeenschap. De school heeft op het moment een VMBO Basis, Kader en Theoretisch en een Havo richting. Het merendeel van de leerlingen doet de basis richting. De Havo afdeling is klein; 15 leerlingen in 4 Havo en 13 leerlingen in 5 Havo. In samenspraak met het bestuur van de Esprit groep heeft het Marcanti gekozen voor een nieuwe richting voor de toekomst. Ze willen meer Havo leerlingen aantrekken en vooral VMBO Kader & Theoretisch vergroten. Binnen deze vernieuwende strategie past een nieuw LOB traject goed. Dit is de voornaamste reden dat ik dit als onderwerp voor mijn profiel product heb gekozen. Een andere belangrijke reden is dat mijn interesse en wens tot verdere ontwikkeling op het gebied van leerling ondersteuning ligt. Mijn 5 Havo leerlingen zoeken mijn geregeld op om te sparren over hun studie en/of werk vervolgstappen. Hierin probeer ik ze zo goed mogelijk van dienst te zijn met de kennis die ik heb. Om dit handen en voeten te geven, ben ik betrokken bij het Salsa-project. Dit is een 3

4 samenwerking tussen het Marcanti College en de Gemeente Amsterdam. Stad als Academie, oftewel SalsA, vergroot kansen voor studenten en leerlingen door ook buiten school aandacht te besteden aan het ontwikkelen van hun talenten (Moormann, 2015). Ik heb 3 leerlingen onder mijn hoede en spreek hen om de week. Het ondersteunen van leerlingen m.b.t. beroepskeuze en ook op persoonlijk vlak vind ik interessant. Mijn profielwerkstuk is een uitgelezen kans om hier dieper op in te gaan. Door deze trigger ben ik binnen mijn school op onderzoek uit gegaan en al snel kwam ik in aanraking met de decaan, Sevinç Göksen-Zayim. Sevinç coördineert het gehele decanaat op het Marcanti College. Momenteel gebruikt het Marcanti de methodiek Keuzedossier (Remmers, 2015) voor het LOBtraject. Eind maart 2015 verloopt het contract met Keuzedossier. Voor het nieuwe schooljaar zijn ze zoekende naar een nieuwe aanpak. Dit onderzoek verdiept zich in de stappen die gezet moeten worden om tot een nieuwe en passende methodiek te komen. Het Marcanti vindt de huidige methodiek niet goed aansluiten bij de leerlingen. Alle vier de jaren van Basis, Kader en Theoretische van het VMBO gebruiken deze methode. Ze willen een nieuwe methodiek kiezen en hierbij ook een geheel nieuwe leerlijn opzetten. Er zijn een aantal redenen waarom het Marcanti zich aan het oriënteren is op een nieuwe LOB aanpak; - Het contract met Keuzedossier is afgelopen en er is dus ruimte voor iets nieuws. - Er is geen goed zicht op welke LOB aanpakken er zijn en of het beter kan of niet; - Keuzedossier bouwt niet goed een portfolio op om mee te nemen naar een vervolg opleiding; - Leerling en mentoren besteden weinig tijd aan de huidige LOB aanpak. Een LOB traject is belangrijk om leerlingen goed en gestructureerd te kunnen begeleiden in hun keuzeproces mbt wat zij na het Marcanti willen gaan doen. Keuzeprocessen dragen bij aan een aantal ambities die hoog op de agenda staan binnen het onderwijs, zoals het voorkomen van (schadelijk) voortijdig schoolverlaten en het ondersteunen van de aansluiting tussen vmbo en mbo binnen en buiten de vervolg opleiding (den Boer, 2009). Ondanks het feit dat de aandacht voor LOB explosief is gestegen in Nederland, zijn veel leerlingen ontevreden met deze trajecten (Schepers, 2009) (den Boer, 2009). Uit onderzoek blijkt dat veel leerlingen na het voortgezet onderwijs toch een verkeerde studie keuzes maken. Dit komt vooral 4

5 doordat ze er nog niet klaar voor zijn (Luken T., 2011). De literatuur geeft de volgende argumenten (Luken T., 2011) (den Boer, 2009); - Sociale omgeving. Jongeren beïnvloeden elkaar sterk. Vaak maken ze een studie keuze op basis van wat vriendjes en vriendinnetjes zeggen en vinden. - De prefrontale cortex (PFC) en de verbindingen daarvan met de rest van het brein gaan zich pas ontwikkelen na het 16de levensjaar. PFC coördineert het brein en speelt onder andere een rol bij nadenken over (morele) dilemma s, overzicht krijgen over complexe materie, de integratie van denken en voelen, beslissen, vooruit denken en plannen. Adolescenten zijn nog niet in staat om lange termijn consequenties van beslissingen te overzien en afgewogen prioriteiten te stellen. - De meeste jongeren en jongvolwassenen zijn nog niet in staat tot zelfsturing in de zin van bewust sturen op basis van een eigen visie. Zij missen daartoe vooral overzicht en autonomie. - Er zijn grote individuele verschillen in ontwikkelingstempo s, jongens ontwikkelen zich over het algemeen op een latere leeftijd en voor hun komt de keus vaak te vroeg. Leerlingen en mentoren van het Marcanti besteden weinig tijd aan Keuzedossier. Zij houden zich hier niet of nauwelijks mee bezig. Mijn tweede klas heeft dit bevestigd. De school wil sterker zijn in het LOB traject en wil zich binnen Amsterdam op dit gebied profileren. Zij willen leerlingen afleveren die zelf verantwoordelijk zijn voor hun arbeidsallocatie. De literatuur noemt drie taken die een leerlingen moet uitvoeren om dit te verwezenlijken (Winter, 2010). (1) leren een eigen identiteit te vormen, (2) leren richting te bepalen, en (3) leren een loopbaan te plannen en zichzelf daarop te sturen. Met dit in het achterhoofd wil het Marcanti dat er een duidelijk plan komt waarin stap voor stap staat beschreven hoe tot een passende LOB methode te komen. Het Marcanti heeft in 2011 een visie opgesteld voor LOB (zie bijlage 1). Deze heb ik, samen met de decaan, onder de loep genomen. Deze visie is nog steeds van toepassing. Een passend LOB traject dwingt de leerling na te denken over zijn/haar toekomst; wat ze leuk vinden, waar ze goed in zijn, wat hun drijft, etc. Als een leerling dit beter weet, kan daar een goede vervolg stap aan gekoppeld worden (Kuijpers, 2011). Het Marcanti wil haar leerlingen deze ondersteuning bieden. 5

6 Onderzoeksvraag Profiel Product: Plan van Aanpak Dit onderzoek is gericht op het vinden van een nieuwe LOB methodiek. Het contract met keuzedossier is verlopen en de school zoekt een alternatief. Samen met mijn begeleider heb ik de volgende onderzoeksvraag opgesteld; - Welke LOB methodiek daagt de VMBO leerlingen van het Marcanti uit tot zelf inzicht en zelf sturing zodat zij een passende beroeps- of vervolgopleidingskeuze kunnen maken? Ik heb de volgende deelvragen om deze onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden; - Wat zijn de behoeftes van de doelgroep (VMBO leerlingen, mentoren en schoolbestuur)? - Welke LOB kwaliteiten zijn al aanwezig? - Wat is men bereid in te investeren? Opzet van het Project Ik heb een aantal gesprekken met de decaan gevoerd. Hierdoor kreeg ik een goed beeld van de huidige LOB aanpak van het Marcanti. Daarnaast heb ik zelf desk- en field research gedaan omtrent LOB. Binnen de literatuur wordt er veel geschreven over het opzetten of vernieuwen van het LOB traject binnen VO onderwijs. De VO-raad heeft een stappenplan opgezet waarin de professionalisering van het LOB wordt uitgewerkt (Bom, 2012) (Oomen, 2011). Omdat het een gestructureerd en toepasbaar stappenplan is, dat al door vele scholen geïmplementeerd is, zal ik het ook in mijn onderzoek integreren. De hoofdlijnen van mijn onderzoek zijn als volgt: 1. In kaart brengen huidige situatie LOB & Marcanti 2. Rollen en taken Wie doet wat 3. Competenties Wie kan wat en wat zouden ze moeten kunnen 4. Professionalisering Wat is men bereid te leren 5. Keuze LOB methodiek Aanbeveling 1. In kaart brengen huidige situatie De eerste stap van mijn onderzoek heeft als doel overzicht te krijgen op de huidige LOB situatie op het Marcanti en deze volgens het VO model te categoriseren. Het eerste doe ik door middel van 6

7 kwalitatief onderzoek onder de mentoren (digitale vragenlijst) en het laatste aan de hand van de drie modellen als gedefinieerd door de VO raad. Digitale vragenlijst Door middel van een vragenlijst hoop ik zicht te krijgen op wat volgens de mentoren werkt, wat niet en waar de behoefte ligt. Vanuit de ILO ben ik contact gekomen met de O&O 1. Samen met hun stel ik een vragenlijst op voor de mentoren. De vragenlijst zal een afgeleide zijn van UvA-Q: systematische en geharmoniseerde vak-evaluaties (Knol, 2012). Dit onderzoek zal globaal gericht zijn op: - Wat is de attitude t.o.v. LOB. o Wat zou helpen om een actiever en/ of een effectiever LOB te faciliteren? o Welke behoefte van leerlingen mbt LOB vallen op? - Gebruiksvriendelijkheid; o Opbouw/structuur/niveau. Wat is belangrijk? o Soorten opdrachten? - Faciliteiten o Wat hebben ze liever, digitaal/folio materiaal? of een combinatie? o Hoe werkt de schoolleiding op mee met het LOB? VO raad modellen In dit stappenplan worden drie modellen gedefinieerd waar scholen onder kunnen vallen. De modellen zijn; 1. model 1 voor de vakkenschool, waar de decaan gelijkstaat aan LOB; 2. model 2 voor de activerende school, waar de decaan en de mentoren de uitvoerders van LOB zijn; 3. model 3 voor de flexibele school, waar docenten en mentoren de voornaamste uitvoerders van LOB zijn met een faciliterende rol van de decaan. Elk model is onderverdeeld in; Visie & Beleid, Oriëntatie & Begeleiding, Organisatie en Samenwerking (zie Bijlage: LOB-scan). Scholen worden door middel van een online scan gecategoriseerd. Deze LOB scan is een praktisch beginpunt. Het geeft de mogelijkheid om een beeld van de huidige stand van zaken te krijgen. Zo n model is (noodzakelijkerwijs) een sterk gestileerde manier om een stadium 1 Marjolein van Zee. Gedragswetenschappen programmagroep: Onderwijsleerprocessen en Onderwijsleerproblemen (O&O), Universiteit van Amsterdam. (2015) 7

8 weer te geven. Het ontwikkelstadium waarin het Marcanti zich bevindt, is namelijk het uitgangspunt voor het professionaliseringstraject dat wij uitzetten. 2. Rollen en taken In deze stap maak ik een overzicht van wie momenteel welke LOB taken vervult. Wie verzorgt welke LOB-activiteiten met de leerlingen en hoe? Wie heeft het LOB-werkplan gemaakt? Wat gebeurd er als iemand niet doet wat er is afgesproken? Hierbij richt ik mij op de voornaamste rollen en taken van een breed scala aan begeleidings- en onderwijsprofessionals in de school. Vervolgens vergelijk ik dit met de beschrijving passend bij het model (van stap 1) waarbinnen ik het Marcanti gecategoriseerd heb. Op deze manier krijg ik zicht op wat het Marcanti wel al in huis heeft en waar het volgens het model nog te kort schiet. 3. Competenties In deze stap ga ik in kaart brengen in hoeverre de LOB betrokkenen op het Marcanti beschikken over de gewenste competenties als gedefinieerd in het stappenplan van de VO Raad. Ik zal de decaan vragen hier een inschatting van te maken en indien nodig zal dit ook in teamverband besproken worden. Per model zijn de competenties op LOB-gebied uitgewerkt naar de benodigde mate van kennis, attitude en vaardigheden (Oomen, 2011). De competenties staan beschreven in de Wet op de beroepen in het onderwijs (wet BIO) 2. Ik zal de competenties van de Marcanti medewerkers naast die van het model houden om zo inzicht te krijgen in wat overlapt en waar nog winst te halen valt. Er zijn in totaal zeven competenties, deze zijn; 1. interpersoonlijk competent 2. pedagogisch competent. 3. vakinhoudelijk en didactisch competent 4. organisatorisch competent 5. competent in het samenwerken met collega s 6. competent in het samenwerken met de omgeving 7. competent in reflectie en ontwikkeling

9 4. Professionalisering Stap twee bracht in kaart wie wat doet, stap drie de competenties van deze mensen en waar dat volgens het model om aanpassingen vraagt en in deze stap kom ik tot aanbevelingen hoe LOB taken beter vervult kunnen worden. Het VO Raad stappenplan biedt handvatten om dit te bereiken. In overleg met de decaan zal ik komen tot een inschatting van welke van mijn suggesties ook daadwerkelijk opgepakt zullen worden. 5. Keuze LOB methodiek Na deze vier stappen te hebben doorlopen, komt het kiezen van welk LOB aanbieder hier het beste bij past. Ik doe dit door de door het Marcanti opgestelde criteria naar de bestaande LOB methodieken te leggen. De methodieken die dan overblijven (top 5), ga ik toetsen aan de uitkomst van mijn stappenplan; overzicht van wat een school als het Marcanti zou moeten kunnen bieden, wat het momenteel biedt en welke ontwikkelstappen het bereid is te zetten. Ik ga dit doen door een op een gesprekken met de aanbieders van deze methodieken waarbij de uitkomst van mijn onderzoek leidend zal zijn. Op basis van die gesprekken leg ik een top drie aan de leerlingen van het VMBO voor om zo eigenaarschap te creëren bij de doelgroep. Het is hierbij belangrijk een balans te vinden tussen inspraak en het kaderen van het thema. Ik ga dit doen door middel van een vragenlijst die nog in ontwikkeling is. De door het Marcanti opgestelde criteria zijn; 1. Kosten. Wat zijn de kosten per leerling? Welke kosten komen er nog bij? 2. Digitaal / Folio. Er zijn niet genoeg computers op de school om alles digitaal te doen. Anders kunnen de leerlingen niet tegelijk aan de slag. Daarom moet er een juiste verhouding zijn tussen folio/digitaal 3. Tijdsbesteding per week. De leerlingen zijn er nu niet meer dan een half uur per week mee bezig 3. Dit is te weinig, volgens de decaan. Dit moet zo rond een half uur zijn per week. 4. Portfolio die ze kunnen meennemen. Ze bouwen door de jaren heen een portfolio op. Deze moet meeneem baar zijn als ze een vervolg opleiding gaan doen. Het liefste digitaal. 5. Wenselijk: een methodiek die specifiek beter aansluit bij TL Kader, Theoretische en Havo. 3 Informele gesprekken met Mohammed, Tufan, Fati en Marcello. (Klas 2b, 4a en 3K) 9

10 Onderzoeksgroep Profiel Product: Plan van Aanpak Loopbaan oriëntatie en begeleiding is een speerpunt van de overheid. Het staat hoog op de educatieve ladder (Raad, 2015). Mijn onderzoek richt zich op het vernieuwen van de LOB methodiek van het Marcanti. Belangrijk is dat ik de leerlingen, leidinggevende en mentoren betrek bij mijn onderzoek. Zij werken hier ook mee. Als de mentoren een positief attitude over LOB hebben, zal dit van invloed zijn op de effectiviteit van de aangeboden methodiek (Schooten, 2008). Mentoren In mijn vooronderzoek zal ik mij vooral richten op de mentoren van het Marcanti College. Ik ga hiervoor een vragenlijst opstellen samen met de UvA. Mijn doel is te weten wat ze zoeken in een nieuwe LOB methodiek. Deze vragenlijst wordt digitaal naar alle mentoren gestuurd. Zie lijst van de mentoren in bijlage. Leerlingen Gehele VMBO richting van Marcanti. Dit zijn de klassen: 1A 1B 1K 1L 1M 1S 1T 2A 2B 2C 2K 2L 2S 2T 3A 3B 3C 3K 3L 3M 3S 3T 4A 4B 4K 4L 4M 4S 4T Een LOB gaat de gehele 4 leerjaren van een leerling mee. Om te weten te komen wat de leerlingen vinden zal ik ze nadat de top 3 bekend is ze ondervragen. Dit zal ik als volgt doen; Ik reserveer een lokaal, vraag de leerlingen om langs te komen (misschien lok ik ze met iets lekkers of een optreden van Snoop), laat ze de drie methodieken zien en vraag ze aan de hand van een korte vragenlijst naar hun mening. Mijn ervaring is dat leerlingen erg eerlijk zijn. Ik zit er nog over na te denken om, als ik de top 3 heb, mentoren uit 1 van de methodieken les te laten geven. Ik kies drie verschillende klassen. Iedere klas krijgt een methodiek. Naderhand vraag ik, d.m.v. een vragenlijst, wat ze er van vonden (in hoeverre motiverend, stimulerend, uitdagend etc). 10

11 Leidinggevende Ik zal een gesprek met de decaan hebben. Zij heeft een goed beeld van alle leerjaren. Dit doe ik zodat ik de zaken die via de vragenlijst ontglippen, kan ondervangen. De organisatie structuur is zo dat de decaan boven alle mentoren staat. Daarnaast zal in ook inventariseren bij wie ik moet zijn binnen de schoolleiding en bij het middenkader zodat ik en open gesprek met hem/ haar aan kan gaan. Deze vragen zullen wederom ongestructureerd zijn en een verslag plaats ik in mijn volgende verslag. Aan de hand van de input van de mentoren zal ik vragen bedenken. Dit zodat ik geslagen ten ijs kan komen bij de directie en dat ik specifieke vragen kan stellen omtrent beleid, regelgeving en verdere stappen. Onderzoeksinstrumenten Onder deel Wat Waarom Aan wie Wat wil ik weten? Datum / Deadline 1 Criteria waar LOB Houvast, scherpte, Sevinç / Waar moet praktisch 27 moet voldoen diepte, structuur schoolleiding gezien de volgende Maart vanuit Marcanti LOB aan voldoen Eerste filter waardoor ik mijn zoektocht kan verdiepen i.p.v. verbreden. 2 Digitale enquête Uitkomsten zullen Alle mentoren van Ik wil te weten eind kwantitatief zijn /snel het Marcanti College komen wat ze April van de VMBO vinden van 2015 richting Keuzedossier. 4 Vragenlijst (open Uitkomsten zullen Leerlingen van het Leerlingen zijn 22 Mei en kwantitatief zijn / Marcanti College eerlijk. Zullen per 2015 ongestructureerd) misschien kom ik binnen de VMBO direct zeggen wat ze 11

12 achter dingen die ik richting ergens van vinden zelf nooit bedacht had. en (af en toe ook ) waarom. 5 Vragenlijst (open Hierin kan ik meer Schoolleiding en het Regelgeving Eind mei en ingaan op het beleid middenkader Formele stappen om 2015 ongestructureerd) van de school en de dit door te voeren regelgeving omtrent Financiën LOB Beleid 6 Vragenlijst Vragenlijst over de top Leerlingen van het Er is een top 3. De Begin 3. Wat vinden ze Marcanti College leerlingen geven de Juni ervan? Waarom? binnen de VMBO doorslag in welke het uiteindelijk wordt. Product - Een helder en gestructureerd plan van aanpak tot het komen van een top vijf LOB aanbieders - Een top vijf van methodieken die het beste aansluit bij de visie van het Marcanti College. - Mijn advies met daarin een duidelijke onderbouwing 12

13 Planning Activiteit LOB Week nr. - Verschillende methodieken bekijken, vooral via het 13 internet. - Planning bespreken met opdrachtgever - Mentoren benaderen voor gesprek Inleveren PvA 14 - Interne mail naar alle mentoren omtrent LOB - Tussentijds gesprek opdrachtgever 15 - SE week Marcanti - Interne mail vragenlijst naar alle mentoren - Top 5 LOB 16 - Gesprek Mentor Berlage Lyceum. Ben? - LOB Scan - Mei vakantie Marcanti 17 - Uitnodigen Top 5 methodieken voor een gesprek in week 20 - Stap 2 stappenplan - Mei vakantie Marcanti 18 - Werken aan PP - CE Economie op Maandag 11 mei 19 - Stap 3 stappenplan - CE M&O op Vrijdag 22 mei 20 - Stap 4 stappenplan - Gesprek met top 3 LOB methodieken - Vragenlijst leerlingen - Verwerken feedback leerlingen 21 - Gesprek met schoolleiding en middenkader - Leerlingen top 3 vragen om feedback dmv een vragenlijst Presentatie aan opdrachtgever omtrent keuze LOB Inleveren PP

14 Bijlage 1: Visie LOB Marcanti Visie LOB versie 1: Wat willen we er mee? In de loop van de vier jaar ontwikkelen leerlingen zich in het zelfstandig worden, waarbij de leerlingen verantwoorde keuzes leren maken en inzicht ontwikkelen in de hun sterke en zwakke kanten. Het resultaat zou moeten zijn dat de leerlingen uiteindelijk inzicht krijgen in hun eigen keuzeproces. In de eerste instantie is dat het doel en in de tweede instantie het middel om tot verantwoorde keuzes te komen. Loopbaanleren moet onderdeel zijn van een geïntegreerde schoolvisie. Loopbaan competenties dienen geïntegreerd te zijn in het dagelijks onderwijsaanbod. Het proces van leren kiezen is belangrijker dan het kiezen zelf. Het één is wel een voorwaarde voor het ander. Hiervoor zijn de onderstaande vijf loopbaan competenties van belang: 1. Kwaliteitenreflectie (wat kan ik, wat zijn mijn sterke en zwakke kanten?) 2. Motievenreflectie (wat wil ik en waarom?) 3. Werkexploratie (waar kan ik dat doen?) 4. Loopbaansturing (hoe doe ik dat?) 5. Netwerken (wie kan mij daarbij helpen?) Welke leeromgeving is nodig voor de ontwikkeling van de vijf loopbaancompetenties? - Praktijkgericht onderwijs, uitvoering van de theorie in de praktijk en de reflectie erop. - Vraaggericht onderwijs, bieden van keuzemogelijkheden binnen het curriculum. - Dialogisch, ervaringen van leerlingen zijn mede bepalend voor het leerproces. De inrichting van de leeromgeving is één van de voorwaarden voor het ontwikkelen van LOB binnen het Marcanti College. De leeromgeving biedt de leerling de ruimte om reële ervaringen op te doen en deze ervaringen te evalueren. Op deze manier ontwikkelen de leerlingen hun loopbaan competenties. Aan het eind van het proces weten de leerlingen een verantwoorde keuze te maken en hebben een visie ontwikkeld op hun loopbaan. 14

15 Bijlage 2: Lijst aanbieders 4 Methode Soort Uitgeverij Leerjaar / Niveau Omschrijving Kosten Link S-TrjcT Web-based LDC-Business vmbo tot en Bestaat uit verschillende vragenlijsten Hier met vwo-niveau en tests Multiple Choice Kiezen op Komst Aardig Vaardig Folio en cd-rom EPN / VMBO OB / BB Werkboeken in de vorm van een EUR Hier Noordhoff HAVO OB / BB5 magazine. Digitale leeromgeving ook 24,35+ Uitgevers aanwezig Folio, DVD en Eisma VMBO 2 Werkboeken, DVD met beroepen en Hier cdrom UDUmedia cd-rom. Traject over studie en beroep Folio, DVD en Eisma VMBO OB Mentorkit, boeken, vragenlijsten Hier cdrom UDUmedia Traject Folio en webbased Thieme Methode kiezer op 6 onderdelen Hier Meulenhoff Leren op Folio en webbased Maat Qompas Beroepskeuze Folio en webbased Dagboek Keuzedossier Folio en webbased Eisma VMBO OB Gebaseerd op sociale- en studie Hier UDUmedia vaardigheden Profiel ASL vmbo Studievaardighedenvragenlijst en een Hier menstype vragenlijst. Loopbaanverkenner zijn online specifieke opdrachten voor het vierde leerjaar opgenomen. Remmers Alle niveau s & Werkboeken met schriftelijk en Hier Hier leerjaren digitaal portfolio en digitaal aanbod beroepeninformatie. Koerswijzer Folio Esstede Alle leerjaren Overzicht en inzicht zijn de Hier Hier sleutelwoorden EUR19,40 t/m DiBiZ Folio Thieme Alle leerjaren Katernen, logboekkatern Rond 15 Meulenhoff EUR Wonderlijk Werkboek Folio LDC Vmbo 2 Werkboek met als doel zicht te krijgen op arbeidsidentiteit Schoolweb web-based Malmberg Alle leerjaren Zoeksite naar opleidingen en Hier beroepen. Tests, open dagen en 4 Keuze van Belang. Onderzoek in opdracht van gemeente Den Haag, Dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn OB = Onder Bouw, BB = Boven Bouw 15

16 nuttige overige info, Opleidingenb Site Ministerie Alle leerjaren Zoeksite naar opleidingen en Hier eroep.nl OCW beroepen. Tests, open dagen en nuttige overige info Real Game Simulatie- of APS Alle leerjaren Spelbord, kaarten, opdrachten voor Hier Hier rollenspel vmbo, havo en vwo 16

17 Bijlage 3: DRAFT Vragen Vragenlijst DRAFT mentoren Via de ILO ben in contact gekomen met Marjolein van Zee (Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen Programmagroep: Onderwijsleerprocessen en Onderwijsleerproblemen (O&O)). Samen met haar stel ik een vragenlijst op voor de mentoren. De vragenlijst zal een afgeleide worden van UvA-Q: systematische en geharmoniseerde vak-evaluaties (Knol, 2012). Deze vragenlijst heb ik op 15 April verstuurd naar O&O. Ik wacht nog op antwoord. 17

18 Literatuur en handige websites De onderwijsvereniging in het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs voor decanen, mentoren, leerlingbegeleiders en zorgcoördinatoren. - Vereniging van Schooldecanen en Loopbaanbegeleiders: - Dé plek om te ontdekken wat jij wil worden! - De brancheorganisatie van de onderwijsinstellingen in het middelbaar beroepsonderwijs 18

19 Bijlage 4: Lijst mentoren Marcanti 19

20 Bijlage 5: LOB-scan Profiel Product: Plan van Aanpak LOB scan is een snelle, online tool. Hierin worden de onderwerpen visie & beleid, beleid, huidige LOB, etc. gevraagd. Je krijgt in totaal 12 onderwerpen. De LOB-scan is een praktisch beginpunt. Door deze scan te doen kan je kijken wat je begin situatie is en in welk van de drie modellen je daarna valt. Het resultaat wordt in een spin weergegeven. 20

21 Bibliografie Profiel Product: Plan van Aanpak Berlet, I. (2003). Competenties van A en Z.Aanzet voor een competentiegerichte vormgeving van het praktijkonderwijs. Enschede: Stichting leerplanontwikkeling (SLO). Bom, W. e. (2012). Hulpkaart professionalering LOB. Utrecht: VO raad. den Boer, P. (2009). Can it be done? Etten - Leur : ROC West-Brabant. Knol, M. (2012). UvA-Q: systematische en geharmoniseerde vak-evaluaties. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam. Academische Zaken. Kuijpers, M. (2011). Keuzes in ontwikkeling. Enschede: Stichting Platforms VMBO. Luken, T. (2011). Loopbaanbegeleiding schiet de lerende voorbij. Amsterdam: Luken Loopbaan Consult. Luken, T. (Feb. 2012). Loopbaanleren. MESO magazine. Nummer 182, 5. Meijers, F. &. (2010). Leren kiezen / kiezen leren. Een literatuurstudie. s-hertogenbosch: Expertisecentrum Beroepsonderwijs. Moormann, A. (2015, Maart 31). Stad als Academie. Opgeroepen op Maart 31, 2015, van Website van Stad als Academie: Oomen, A. e. (2011). LOB en professionaliseren. In verschillende vormen en maten. Utrecht: VO-raad. Raad, M. (2015, Maart 25). MBO Raad. Loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB). Opgeroepen op Maart 25, 2015, van MBO Raad. Loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB): Remmers, F. (2015, maart 10). Keuzedossier. Opgeroepen op maart 10, 2015, van Uitgeverij Remmers. Keuzedossier: Schepers, M. (2009). Jongeren kiezen op basis van beelden die niet kloppen. VGO, 3. Schooten, D. E. (2008). De bevordering van leesgedrag en -attitude. In S. R. der, Gelijk en ongelijk in het onderwijs: beschouwingen bij het afscheid van Jo Kloprogge als (p. 8). Amsterdam: Universiteit van Amsterdam. van Noort, R. &. (2008). Het verdiepte gesprek. DEVELOP, 11. Winter, A. &. (2010). Loopbaanorientatie en - begeleiding: de rol van communicantie. Loopbaanleren in het kader van beroepspraktijkvorming in het MBO,