E-KCM news > Jaargang 2 > nummer 2 > Amsterdam > mei 2011 Vragen nav de artikelen? Neem contact op met Ruud van de Ven via ruud.vandeven@kempen.nl of 020-348 8836 Voorwoord u Magere jaren op komst voor goede doelen? Laten wij eerst stilstaan bij het goede nieuws. Uit recent onderzoek blijkt dat 88% van de Nederlanders aan goede doelen geeft. De totale giften beslaan met 4,7 miljard bijna 1% van het bruto nationaal product van Nederland. Hiervan komt 1,9 miljard van particuliere huishoudens. Daarbij geven vermogende Nederlanders relatief veel aan kunst en cultuur. Dit zijn natuurlijk fantastische cijfers, waarmee wij ook internationaal bij de top van de gulle gevers horen. Er gloort echter niet alleen licht aan het eind van de tunnel. Onvoorwaardelijk altruïsme maakt langzaam plaats voor gulheid waarbij het de donateur niet alleen te doen is om een goed gevoel, maar hij of zij ook materieel iets wil terugzien. Er wordt steeds minder aan de kerk gegeven, en steeds meer calculerend en op grond van sponsoring. De algemene trend in 2009 is daarnaast dalend. Gezien het economisch zware weer in 2010 en 2011 hoeven wij ons geen illusies te maken over de nabije toekomst. Economische tegenwind heeft (zij het met enige vertraging) een negatieve invloed op het geefgedrag van zowel het bedrijfsleven als de particulier. Samen staat u sterker Ook vanuit de overheid zijn de tekenen niet positief. De ANBI-regeling wordt steeds strakker. Deels om zo fraude en terrorisme te bestrijden, maar er zijn ook duidelijke economische en financiële redenen. Als vermogensfonds zit u namelijk op een spaarpot van uitgesteld belastinggeld. Nu de overheid de broekriem moet aantrekken, heeft zij meteen een geldig excuus gevonden om de subsidies aan de zachtere civil society sterk terug te schroeven. Uw achterban en stakeholders zijn toch minder georganiseerd dan bijvoorbeeld de achterban in onderwijs, vervoer, zorg of het bedrijfsleven. Voor landelijke stakingen hoeft de overheid niet te vrezen. Sommige acties hebben eerder een ludiek karakter, zoals de bezetting van het Amsterdamse Rijksmuseum door kunstenaars om te protesteren tegen de korting van de subsidie voor cultuurfondsen. De kunstafnemers en consumenten zijn echter niet georganiseerd, en laten zich nauwelijks horen. De enige pyrrusoverwinning is een uitstel tot 1 juli 2011 van de btw-verhoging op podiumkunsten. Festivalbezoekers probeerden voor het eind van het 2010 nog een ticket te bemachtigen tegen het lage btw-tarief. Maar hoe moeten armlastigen, zieken, ontvangers van ontwikkelingshulp of de natuur zich laten horen? Hun lot ligt toch vooral in uw handen. Het is hier al vaker benadrukt, maar de filantropische sector ontkomt er niet aan om zich te organiseren en als één front te opereren. De bekende koepelorganisaties (VFI, FIN, CBF) zijn weliswaar goed georganiseerd, maar hebben wellicht te weinig emotionele smoel om voldoende impact te creëren. Met name de geldwervende instellingen hebben dat zeker wel. U allen zet zich in voor een specifiek doel, waar u persoonlijk uw motivatie uit haalt. Waarom niet de handen ineengeslagen om zo sterker naar buiten te treden? Zo kunt u gezamenlijk duidelijk maken dat de particuliere- en bedrijfsdonaties juist nu hard nodig zijn om te voorkomen dat wat de afgelopen jaren met veel bloed, zweet en tranen is opgebouwd nu door een financiële en economische crisis wordt afgebroken. Creativiteit en originaliteit zijn hierbij noodzakelijk, want de potentiële donateurs zijn op dit gebied al heel wat gewend. Ik wens u hierbij heel veel succes. Wij zullen van onze kant als vermogensbeheerder ons uiterste best doen om in deze moeilijke marktomstandigheden te waken over uw vermogen, en uw en onze rendementsambities waar te kunnen maken. Maar daarmee vertel ik u natuurlijk niets nieuws. Ruud van de Ven Directeur Verenigingen en Stichtingen
E-KCM news > Jaargang 2 > nummer 2 > Amsterdam > mei 2011 Vragen nav de artikelen? Neem contact op met Ruud van de Ven via ruud.vandeven@kempen.nl of 020-348 8836 Onze Macro Outlook u Visie op het beleggingsjaar 2011 Tijd om de balans op te maken en een nieuwe blik vooruit te werpen... Lars Dijkstra Lees meer u Geefwet 2012 Een belangrijke bron van inkomsten van veel charitatieve instellingen is de particuliere of zakelijke gift. Voor de verstrekkers van deze giften... Lukas Koppens Lees meer u Boekpresentatie Geven in Nederland 2011 Op 19 april vond in het auditorium van de Vrije Universiteit de tweejaarlijkse boekpresentatie Geven in Nederland plaats, dit jaar met het thema Een particulier alternatief?!... Andrew Mackay Lees meer u Dubbele petten Onlangs kwam ik dankzij een introductie van een advocaat in contact met de voorzitter van een stichting die zich inzet voor kansarme kinderen... Casper Knol Lees meer
u Visie op het beleggingsjaar 2011 In de vorige editie van deze update heeft u kunnen lezen hoe Kempen Capital Management in 2010 stapsgewijs de hoeveelheid risicodragende beleggingen in de beleggingsportefeuilles heeft verhoogd. Dit gebeurde tegen een achtergrond van relatief aantrekkelijke waarderingen en de verwachting dat het ingezette economische herstel door zou zetten. Inmiddels ligt het eerste kwartaal van 2011 alweer achter ons. Tijd om de balans op te maken en een nieuwe blik vooruit te werpen. Beleid gehandhaafd 3 In het eerste kwartaal zijn er geen grote wijzigingen aangebracht in het assetallocatiebeleid. Wij zijn nog steeds overwogen in aandelen en onderwogen in staatsobligaties. Binnen aandelen handhaven wij de overweging in opkomende markten, hoewel we deze wel licht terug hebben gebracht. Naar aanleiding van de ramp in Japan hebben wij ervoor gekozen de tactische onderweging in Japan grotendeels te neutraliseren naar de normweging. Ten tweede is er de aanhoudende schuldencrisis in de eurozone. Deze situaties houden wij nauwlettend in de gaten. De natuuren nucleaire ramp in Japan mogen wij natuurlijk niet vergeten. Lokaal zal deze waarschijnlijk voor lange tijd een grote impact hebben. Wij denken echter niet dat deze ramp, evenmin als de andere twee bovengenoemde risico s het herstel van de wereldeconomie in de weg staan. Waar liggen de risico s? Het uitblijven van grote wijzigingen in de assetallocatie is indicatief voor het feit dat onze verwachtingen voor de wereldeconomie niet wezenlijk zijn veranderd. Het ingezette economische herstel zet nog steeds door en zal dat naar verwachting ook de komende periode blijven doen. Wel verwachten we dat de snelheid van het herstel langzaam af zal nemen terwijl de volatiliteit (de beweeglijkheid van de markt) juist zal toenemen. Daarnaast is er een aantal risico s geïdentificeerd dat een gevaar kan vormen voor het economische herstel. Op de eerste plaats is er de onrust in het Midden-Oosten en Noord Afrika, en de impact hiervan op de olieprijs. Potentieel is dit het grootste risico, maar daarvoor moet de olieprijs wel structureel boven de US$ 150 komen te liggen. Vinger aan de pols Al met al blijven wij overwegend positief over de mondiale economische vooruitzichten voor 2011. In het assetallocatiebeleid vertaalt zich dit in een onderweging in staatsobligaties en een overweging in aandelen. Echter, bij verdere stijging van aandelen en credits zullen wij de komende maanden winst gaan nemen. Natuurlijk houden wij de komende tijd alle ontwikkelingen goed in de gaten, zodat we tijdig kunnen bijsturen wanneer nodig. Lars Dijkstra
u Geefwet 2012: giftenaftrek beperkt tot ANBI s met renseigneringsplicht? Een belangrijke bron van inkomsten van veel charitatieve instellingen is de particuliere of zakelijke gift. Naast de charitatieve beweegreden, is hierbij vaak de fiscale behandeling van deze gift van belang. 4 Staatssecretaris Weekers van Financiën heeft afgelopen maand namens het Kabinet de Fiscale agenda naar de Tweede Kamer gestuurd. Deze bevat een toekomstvisie op een eenvoudiger, meer solide en fraudebestendiger belastingstelsel, om de Nederlandse economie sterker te maken. Dit raakt onder andere de invulling van de Geefwet, waarover de afgelopen maanden overleg heeft plaatsgevonden tussen verschillende ministeries. De goededoelensector heeft aangegeven meer regie op de inzet van middelen te willen zien. Ten behoeve van de uitwerking van de Geefwet wordt onderzocht hoe het geven nog meer gestimuleerd kan worden. Tegelijkertijd wordt het ondernemerschap in de filantropische sector versterkt, waaronder de verantwoordelijkheid voor het genereren van private middelen. Andere onderwerpen van aandacht zijn een sterker toezicht, een grotere transparantie van de inzet van de middelen van goede doelen, versterking van good governance en een verbetering van het vertrouwen dat het publiek stelt in de goededoelensector. Het tegengaan van misbruik en oneigenlijk gebruik van de fiscale faciliteiten moet in dit licht worden gezien. Over de voortgang met betrekking tot die onderwerpen zal het Kabinet de Kamer later dit jaar berichten. Belang Behartigende Instellingen. Dat betekent bijvoorbeeld dat de voor de inkomstenbelasting aftrekbare notariële schenking aan kwalificerende verenigingen komt te vervallen. Er zal enkel nog belastingaftrek gelden voor ANBI s en ook nog eens met een renseigneringsplicht. Een renseigneringsplicht is een verplichting om de Belastingdienst te voorzien van de voor de belastingheffing relevante informatie met betrekking tot belastingplichtigen. De invoering van een gewijzigd belastingstelsel kan gevolgen gaan hebben voor uw instelling. Wij zullen de ontwikkelingen nauwgezet voor u blijven volgen. Lukas Koppens Giftenaftrek voor SBBI s niet langer vanzelfsprekend Een van de voorgestelde onderdelen van de Geefwet is de beperking van de fiscale aftrek. Er ligt een voorstel om een streep te zetten door de giftenaftrek voor de SBBI s, de Sociaal
u Boekpresentatie Geven in Nederland 2011 Een particulier alternatief?! Op 19 april vond in het auditorium van de Vrije Universiteit de tweejaarlijkse boekpresentatie Geven in Nederland plaats, dit jaar met het thema Een particulier alternatief?! Met het boek Geven in Nederland publiceert de werkgroep filantropische studies van de Vrije Universiteit sinds 1997 haar bevindingen over cijfers en trends in het geefgedrag van particulieren, bedrijven, fondsen en goededoelenloterijen. 5 Aanwezigen kwamen uit de wereld van fondsenwervers, vermogensfondsen, wetenschap, overheid, goededoelenloterijen en diverse dienstverlenende bedrijven. Het programma begon met een presentatie van de belangrijkste cijfers en trends door vier onderzoekers van de VU. Dit jaar is in het bijzonder onderzoek gedaan naar geven door vermogenden. Na de pauze volgde een boeiende paneldiscussie onder leiding van Mieke van der Weij. Bij vermogende Nederlanders, mensen met een vermogen groter dan 60.000, is het bedrag aan giften gemiddeld 13 keer hoger, maar is het geefgedrag ook anders. Vermogende Nederlanders geven relatief meer aan kunst en cultuur, en soms aan een eigen goededoelenstichting. Men geeft daarentegen relatief minder aan de kerk. Wat zijn de nieuwe trends? Toename giften bedrijfsleven, lichte daling bij huishoudens Een opvallende conclusie uit het onderzoek was dat, ondanks de economische crisis, de giften aan de filantropische sector in 2009 ten opzichte van 2007 met EUR 400 miljoen zijn gestegen naar 4,7 miljard (0,8% van het BNP). Filantropische instellingen ontvingen van huishoudens 1,9 miljard, uit nalatenschappen 232 miljoen, van vermogensfondsen 215 miljoen, uit beleggingen 172 miljoen en van goededoelenloterijen 461 miljoen. Het geefgedrag van huishoudens is nagenoeg gelijk gebleven, gecorrigeerd voor inflatie is er echter wel sprake van een beperkte daling. De groei zat met name in de toename van giften van bedrijfsleven en goededoelenloterijen. Vastgesteld werd dat Nederlanders in hoge mate bijdragen aan filantropie; 88% van de Nederlanders geeft aan goede doelen. Zoals altijd bij de presentatie hebben de onderzoekers van de VU de nieuwste trends in de filantropische sector op een rijtje gezet: > Lokale fondsen winnen aan populariteit > De dynamiek van het geefgedrag neemt toe > Het vertrouwen in goede doelen neemt af, met name van grote fondsen wordt meer uitleg verwacht over hun kosten. Nederlanders blijven zoals gezegd een warm hart houden voor filantropie, maar men gaat niet meer geven als de overheid terugtreedt. Particulier initiatief kan door overheidsbezuinigingen ontstane tekorten maar beperkt compenseren. Om succesvol te blijven zou filantropie beter gecoördineerd moeten worden. Bedrijven zijn ten tijde van de economische crisis niet minder gaan geven aan goede doelen, wel meer calculerend : er wordt minder gegeven en meer gesponsord. Opvallend daarbij is
6 dat weinig bedrijven een geefbeleid hebben. Bedrijven geven relatief meer aan gezondheid en cultuur, en minder aan kerk en levensbeschouwing. Daarnaast zijn giften door bedrijven in de vorm van mankracht verdubbeld! MVO en het onderkennen van het belang ervan nemen toe. Paneldiscussie buigt zich over visie overheid Het thema van de dag Een particulier alternatief? had als doel om antwoord te krijgen op de vraag: Wat mag er van het particulier initiatief worden verwacht in het licht van de terugtrekkende publieke sector? Wanneer de overheid zich terugtrekt bij maatschappelijke projecten sneuvelen particuliere initiatieven. Een gevolg is dat fondsen veel meer aanvragen krijgen die ze maar in beperkte mate kunnen honoreren. Fondsen kunnen echter hun middelen gericht gebruiken om energie te mobiliseren in plaats van alternatieven in te zetten. Er zijn echter ook vermogensfondsen die wel bereid zijn om gaten (deels) op te vangen mits duidelijk is welke keuzes de overheid maakt. Meer en beter overleg nodig Door de voorgenomen bezuinigingen van de landelijke overheid is het reëel om te veronderstellen dat het beroep op het particulier initiatief, en de fondsen in het bijzonder, zal toenemen. De landelijke overheid lijkt nu overigens wel meer bereid tot overleg met de fondsen. Er is echter nog veel onduidelijk en het is de vraag of lokale overheden en fondsen elkaar inmiddels beter weten te vinden. Misschien dat het tijd is voor een nieuwe ronde debatten Fondsen en overheid in dialoog zoals Van Lanschot eerder in 2006/2007 heeft georganiseerd. Het particulier alternatief was er al en zal er altijd zijn, we moeten het koesteren. Theo Schuyt van de VU verkondigde tot slot dat er wat hem betreft een dag van de filantropie komt, voor het eerst op 26 april 2012! Andrew Mackay Op het onderwerp bezuinigingen door de overheid moest met name de staatssecretaris van OC&W Halbe Zijlstra (helaas niet aanwezig) het ontgelden. Het zou de overheid ontbreken aan een visie over hoe de nadelige effecten van bezuinigingen kunnen worden beperkt en hoe gezamenlijk met particuliere initiatieven kan worden opgetreden. Een dergelijke visie is wel noodzakelijk en kan dienen als fundament om ook de samenwerking met de fondsen van de grond te krijgen. De overheid moet zich bewust zijn van haar eigen houding en stimuleren in plaats van afbranden. Op de vraag waar behoefte aan is kwam naar voren dat de overheid de samenwerking inhoud kan geven door het wegnemen van belemmeringen en het faciliteren van mogelijkheden om particulier initiatief van de grond te krijgen. De overheid heeft filantropie overigens ondergebracht bij het ministerie van Veiligheid en Justitie. Dat onderzoekt nu hoe het tot samenwerking met de fondsen kan komen. Boek : Geven In Nederland 2011 Auteur : Th.N.M. Schuyt Uitgeverij : Reed Business ISBN : 9789035245296 Website : http://www.geveninnederland.nl
u Dubbele petten Onlangs kwam ik dankzij een introductie van een advocaat in contact met de voorzitter van een stichting die zich inzet voor kansarme kinderen. Meer specifiek heeft de stichting als doel om het jaarlijkse rendement uit het vermogen uit te keren aan een gemeentefonds dat zich bezighoudt met de financiering van verschillende projecten voor kansarme kinderen in de stad. Het gemeentefonds legt jaarlijks verantwoording af over het gevoerde beleid in een jaarverslag. Hierdoor komen ook de activiteiten van de stichting enigszins in de openbaarheid. Zo voelt de voorzitter het althans. Zwakke governance op dit gebied fundamenteel van mening. De voorzitter was voorstander van een onafhankelijke auditcommissie bestaande uit minimaal twee externe experts die de bestuurders jaarlijks zouden controleren op hun uitvoerende taken en hierover zouden rapporteren in het jaarverslag. De penningmeester die naar eigen zeggen jarenlang een degelijk beleggingsbeleid had gevoerd, was hier fel tegen. 7 Deze voorzitter, die in het werkzame leven accountant is geweest, is sinds 1 jaar betrokken bij de stichting. De situatie die hij daar destijds aantrof, stemde hem niet vrolijk. Dit gold met name voor de manier waarop de governance is ingericht. De stichting beschikt namelijk niet over een beleggingsstatuut waarin de richtlijnen voor het te voeren beleggingsbeleid zijn vastgelegd. De voorzitter vraagt zich onder meer af: Met welk doel belegt de stichting eigenlijk? Zijn er bepaalde assets uitgesloten, speelt duurzaamheid een rol van betekenis? Ook zijn er geen afspraken vastgelegd over de bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de drie bestuurders, en de wijze waarop controle over hen wordt uitgeoefend. De meningen zijn verdeeld Een andere discussie binnen het bestuur betrof het functioneren van de penningmeester zelf. Het rendement op de beleggingen blijft al jaren achter bij het marktgemiddelde. De samenwerking met de bank waar de stichting klant van is, vindt plaats op basis van Beleggingsadvies. Dat wil zeggen dat de bank pas mag overgaan tot het verrichten van transacties na uitdrukkelijke toestemming van het bestuur in casu de penningmeester. Twee jaar geleden was deze bank bijna de wacht aangezegd door het toenmalige bestuur vanwege de tegenvallende beleggingsresultaten. Uiteindelijk was toch besloten alles bij het oude te laten nadat de bank een forse korting op de bestaande tarieven had aangeboden. Een bijkomende omstandigheid is dat de stichting bankiert bij de bank waar de penningmeester werkzaam is. Binnen het bestuur werd al spoedig besloten om een beleggingsstatuut op te stellen. Hierin worden de doelstellingen met betrekking tot het te voeren beleggingsbeleid vastgelegd. Over de vaststelling en de inrichting van bevoegdheden en verantwoordelijkheden alsmede het toezicht daarop is het afgelopen jaar binnen het bestuur een scherpe discussie gevoerd. De voorzitter en de penningmeester verschilden Schijn van belangenverstrengeling vermijden De voorzitter vraagt zich af of deze situatie gewenst is: Is hier bij de penningmeester sprake van belangenverstrengeling of zogenaamde dubbele petten? Dit leidt uiteindelijk tot de conclusie dat de schijn van belangenverstrengeling zoveel mogelijk moet worden tegengegaan en dat de stichting moet
overgaan op een structuur waarbij scheiding van functies het uitgangspunt moet zijn. Op basis van juridisch advies en besluitvorming in het bestuur heeft de stichting de volgende stappen genomen: 1. Het beleggingsstatuut is uitgebreid met een exacte beschrijving van de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de bestuurders. Daarnaast is er een auditcommissie benoemd bestaande uit drie onafhankelijke externe toezichthouders die het functioneren van het bestuur op basis van het beleggingsstatuut moeten beoordelen. 2. Er wordt een aanvang gemaakt met Vermogensbeheer. Naast de bestaande bankier is inmiddels aan drie partijen waaronder Van Lanschot Bankiers - gevraagd om met een voorstel te komen. 8 3. De huidige penningmeester kan zich niet vinden in de nieuwe richting die het bestuur inslaat en treedt vrijwillig af In goed overleg en in achtneming van governance is zo een einde gekomen aan een onwenselijke situatie in het bestuur van de stichting. Casper Knol
Disclaimer Kempen Capital Management N.V. (KCM) is een beleggingsonderneming en beheerder van beleggingsinstellingen en heeft in die hoedanigheden een vergunning. KCM staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Deze informatie mag niet worden opgevat als een aanbod en biedt onvoldoende basis voor een beleggingsbeslissing.