Onderzoeksvrg 5 Hoe worden de dgelijkse verrichtingen geregistreerd? Wr worden de dgelijkse verrichtingen geregistreerd? Hoe zijn de rekeningen ingedeeld? Hoe is het MAR opgeouwd? Welke oekingsregels worden gehnteerd? Hoe wordt de refertestempel ingevuld? Welke zijn de eindejrsverrichtingen? Hoe worden rekeningen gesldeerd? Hoe wordt de eindlns smengesteld? Algemene proleemstelling (Dit is de lgemene proleemstelling toegepst op OV5.) De ctiviteiten vn de onderneming worden systemtisch geregistreerd op rekeningen. Zo onderscheiden we ctief, pssief, kosten en oprengstenrekeningen, die elk eigen oekingsregels heen. Omdt ctief en pssiefrekeningen in de lns opgenomen worden, noemen we ze ook lnsrekeningen. Boeken doen we est vi een refertestempel of eredeneringsschem. Drnst kunnen we de oekingen ook registreren op grootoekrekeningen of T rekeningen. Zo kunnen we ijvooreeld mkkelijk de tw verrekenen. De oekingen op de rekeningen lten de ondernemer toe op geregelde tijdstippen een lns en een resulttenrekening op te stellen. Drtoe moet hij eerst het resultt integreren in de lns. Wnneer dt geeurd is, kunnen de rekeningen gesldeerd worden en kn druit de eindlns opgesteld worden. Met de edrgen die in de lns voorkomen, worden nieuwe ctief en pssiefrekeningen geopend. Drmee kn een nieuwe oekingsperiode vn strt gn. Onderzoeksvrg 5 Hoe worden de dgelijkse verrichtingen geregistreerd? Voor deze onderzoeksvrg rden we n dt je lle opdrchten en oefeningen smen met de leerlingen mkt. Volg ij voorkeur de zes stppen die in opdrcht 3 eschreven stn. Zo krijgen de leerlingen regelmt om een oekhoudoefening te mken. Online zijn er nog verschillende oefeningen voorzien, evenls in de Action, wr de leerlingen individueel kunnen oefenen. 1 Intro 1 Lind kn eindelijk hr kinderdroom wrmken en richt hr eigen kinderoetiek op. Zij wil zelf 100 000,00 investeren in hr zk. Drvoor opent ze onmiddellijk een nkrekening. De eginlns levert het volgende schem op. Vn In 1
Actief Pssief Bnk 100 000,00 Kpitl 100 000,00 Totl Totl 2 Omdt ze een hndelszk overneemt, etlt ze de vorige eigenr 90 000,00 ( 80 000,00 voor de geouwen en 10 000,00 voor de uitrusting). Ze etlt lles vi de nk. Stel de nieuwe lns op. Actief Pssief Geouwen 80 000,00 Kpitl 100 000,00 Uitrusting 10 000,00 Bnk 10 000,00 Totl 100 000,00 Totl 100 000,00 3 Lind koopt nieuw etlgemteril en nieuwe rekken n voor 20 000,00 en zl dt finncieren vi een nklening op 5 jr. Wt verndert er n de lns? Actief Pssief Geouwen 80 000,00 Kpitl 100 000,00 Uitrusting 30 000,00 Schulden n kredietinstellingen 20 000,00 Bnk 10 000,00 Totl 120 000,00 Totl 120 000,00 4 Lind hlt 5 000,00 vn de nk zodt zij eplde nkopen contnt kn etlen. Hoe ziet de lns er nu uit? Actief Geouwen 80 000,00 Kpitl 100 000,00 Uitrusting 30 000,00 Bnk 5 000,00 Pssief Schulden n kredietinstellingen 20 000,00 Ks 5 000,00 Totl 120 000,00 Totl 120 000,00 Vn In 2
5 Wt vind je vn deze mnier vn werken, telkens er iets in de onderneming geeurt? Het is een zeer omslchtige mnier vn werken. Je moet telkens lle gegevens npssen en overnemen. Dt vergt te veel tijd en er kunnen snel fouten gemkt worden. 2 Proleemstelling Wr worden de dgelijkse verrichtingen geregistreerd? Hoe zijn de rekeningen ingedeeld? Hoe is het MAR opgeouwd? Welke oekingsregels worden gehnteerd? Hoe wordt de refertestempel ingevuld? Welke zijn de eindejrsverrichtingen? Hoe worden rekeningen gesldeerd? Hoe wordt de eindlns smengesteld? 3 Leerplndoelstellingen De leerlingen kunnen ondernemingsctiviteiten registreren op ctief, pssief, kosten en oprengstenrekeningen; uitgnde vn de sldi vn de kosten en oprengstenrekeningen het ondernemingsresultt vststellen; uitgnde vn de sldi vn de lnsrekening en n estemming vn het ondernemingsresultt de lns opstellen; de etekenis, structuur, en mechnismen vn rekeningen duiden met het oog op de interprettie vn jrrekeningen en op sis vn deze en ndere instrumenten de ondernemingsprestties fwegen tegenover de vooropgezette doelstellingen en de prestties vn de sector. 4 VOETen LEREN LEREN De leerlingen: (opvttingen over leren) 1 werken plnmtig; 2 reflecteren over hun leeropvttingen, leermotieven en leerstrtegieën; (informtieverwerving) 3 kunnen zinvol inoefenen en herhlen; (informtieverwerking) 5 gegeven informtie onder egeleiding kritisch nlyseren en smenvtten; (prolemen oplossen) 6 herkennen strtegieën om prolemen op te lossen en evlueren ze. STAM De leerlingen: (doorzettingsvermogen) 4 lijven, ondnks moeilijkheden, een doel nstreven; (exploreren) 8 enutten leerknsen in diverse situties; Vn In 3
(kritisch denken) 11 kunnen gegevens, hndelwijzen en redeneringen ter discussie stellen.d.h. vn relevnte criteri; 12 zijn ekwm om lterntieven f te wegen en een ewuste keuze te mken; 13 kunnen onderwerpen enderen vnuit verschillende invlshoeken; (smenwerken) 19 drgen ctief ij tot het reliseren vn gemeenschppelijke doelen. 5 Opdrchten Opdrcht 1 Vn lns nr T rekening A Lesstrtegie Hier leggen we de eerste oekingsregels uit. Dt moet klssikl geeuren. We vertrekken uit de (egin)lns en schrijven de edrgen op de T rekeningen. In deze opdrcht gt het enkel over de lnsrekeningen (ehlve de rekening kpitl). B Oplossingen N elke verrichting een nieuwe lns opstellen, is in de prktijk ondoenr. Drom werk je tijdens het oekjr met grootoekrekeningen. In de prktijk wordt voor elk element vn de lns een grootoekrekening gemkt. Een grootoekrekening, ook wel T rekening genoemd, estt uit twee zijden met links een deetzijde en rechts een creditzijde. De term lns is een synoniem voor weegschl. Ook de vorm vn de lns is fgeleid vn een weegschl. Welke letter herken je er duidelijk in? De letter T Een vn de elngrijkste oekhoudkundige regels is dt de lns ltijd in evenwicht moet zijn. Je ziet hier de eginlns vn Sturnus, een specilzk in multimedi. Bij het egin vn het oekjr zetten we de wrde vn een rekening op de overeenkomende T rekening. Vn In 4
Om dt te doen, moet je rekening houden met een ntl oekingsregels. CLOSE UP Voor een ctiefrekening zetten we het eginsldo en de toenme vn de rekening op de deetzijde of linkerzijde vn de T rekening. Een vermindering zetten we op de creditzijde of de rechterzijde vn de T rekening. 1 Breng het eginsldo vn de nk over op de onderstnde T rekening. (Schrijf tussen hkjes BS om n te geven dt dit het eginsldo is.) DEBET (BS) Bnk 11 000,00 CREDIT CLOSE UP Voor een pssiefrekening zetten we het eginsldo en de toenme vn de rekening op de creditzijde vn de T rekening. Een vermindering pltsen we op de deetzijde. 2 De lening is een schuld vn de onderneming n Dexi en dus een pssiefrekening. Breng ook het edrg vn de lening over op de T rekening. (Schrijf tussen hkjes weer BS.) DEBET Lening Dexi 55 000,00 CREDIT (BS) Vn In 5
3 De zkvoerder, Roin Groen, wil nog een extr lening vn 20 000,00 euro ngn ij Dexi. Wr komt die 20 000,00 euro terecht? Dt geld komt op de nkrekening, dus het is de rekening Bnk wr we de 20 000,00 euro oeken. Noteer dt op de T rekening. (Schrijf tussen hkjes het cijfer 1, wnt dit is de eerste oeking.) DEBET Bnk (BS) 11 000,00 (1) 20 000,00 CREDIT c Wr hlt Roin het geld vndn? Roin hlt dt geld ij de nk. Hij leent het ij Dexi. Op welke rekening moet die 20 000,00 euro dn tegengeoekt worden? De 20 000,00 wordt tegengeoekt op de rekening Lening Dexi. Noteer dt op de T rekening. (Schrijf tussen hkjes het cijfer 1, wnt dit is de eerste oeking.) DEBET Lening Dexi 55 000,00 20 000,00 CREDIT (BS) (1) 4 Is er in de volgende situties een toenme of een fnme vn de rekening BANK? Noteer de situties op de juiste zijde vn de rekening BANK. Situtie Een klnt etlt zijn gekochte goederen. Betling fctuur n onze leverncier Beginsldo vn het oekjr Toenme of fnme? Toenme Afnme Toenme DEBET Bnk CREDIT Beginsldo vn het oekjr Een klnt etlt zijn gekochte goederen. Betling fctuur n onze leverncier Vn In 6
5 Is er in de volgende situties een toenme of een fnme vn de rekening LEVERANCIERS? Noteer de situties op de juiste zijde vn de rekening LEVERANCIERS. Situtie Het eginedrg vn de schulden n de levernciers Betling fctuur n onze leverncier De leverncier heeft ons te veel ngerekend en stort dt edrg terug. Toenme of fnme? Toenme Afnme Afnme DEBET Levernciers De leverncier heeft ons te veel ngerekend en stort dt edrg terug. Het eginedrg vn de schulden n de levernciers CREDIT Opdrcht 2 De rekeningen vn de resulttenrekening A Lesstrtegie Ook deze opdrcht doe je eter klssikl. Hier vertrekken we vnuit de rekening kpitl en zetten we de stp nr de rekeningen vn de resultenrekening. Belngrijk is dt de leerlingen weten dt een kostenrekening wordt gedeiteerd voor een vermeerdering en gecrediteerd voor een vermindering. Het omgekeerde geldt voor de oprengstenrekeningen. B Oplossingen In opdrcht 1 heen we met lnsrekeningen gewerkt. De rekening KAPITAAL heen we nog onngeroerd gelten. Kpitl is wt de eigenrs inrengen. Die rekening kn stijgen wnneer de onderneming winst mkt en die winst (gedeeltelijk) in de onderneming lt. Anderzijds kn die rekening ook dlen wnneer de onderneming verlies mkt. Kpitl is een pssiefrekening. 1 Op welke zijde vn de rekening KAPITAAL schrijven we dn een vermeerdering? Op de CREDITZIJDE 2 Op welke zijde schrijven we een vermindering vn de rekening KAPITAAL? Op de DEBETZIJDE Vn In 7
Noteer de termen vermeerdering en vermindering op de rekening KAPITAAL hieronder. ACTIEF Blns PASSIEF D Vermindering KAPITAAL Vermeerdering C 3 Kosten doen de rekening kpitl toenemen / fnemen. (Schrp wt niet pst.) 4 Oprengsten doen de rekening kpitl toenemen / fnemen. (Schrp wt niet pst.) Hieruit kunnen we de oekingsregels fleiden voor kostenrekeningen en oprengstenrekeningen. 5 Vul dit schem n met de volgende termen: toenme kosten, toenme oprengsten, fnme kosten, fnme oprengsten. DEBET KAPITAAL CREDIT D Kosten Toenme kosten Afnme kosten C D Afnme Oprengsten Toenme C 6 Zijn de volgende rekeningen een kosten of een oprengstenrekening? Zet een kruisje. Noteer in de ltste kolom of de rekening gedeiteerd of gecrediteerd wordt. Vul zelf nog twee vooreelden in. KOST OPBRENGST DEBET OF CREDIT? Ankoop wter X Deet Verkoop hndelsgoederen X Credit Ontvngen intresten vn de nk X Credit Ankoop hndelsgoederen X Deet Ankoop elektriciteit X Deet Huur X Deet Ankoop elektriciteit, gs X Deet Te etlen intresten n de nk X Deet Opdrcht 3 De rekenings, het MAR en de refertestempel A Lesstrtegie Licht deze opdrcht toe: neem het MAR erij en overloop het met de leerlingen. Ook is het elngrijk om de zes verschillende stppen met de leerlingen te overlopen. Leg duidelijk uit hoe het MAR is opgeouwd en hoe ze drin snel een rekening kunnen opzoeken. Vn In 8
Drn kunnen de leerlingen meteen enkele vooreeldoefeningen mken. Mk ze ij voorkeur smen met hen en lt hen telkens de zes stppen volgen. Op de methodesite en in de Action zijn er nog voldoende oefeningen wrmee de leerlingen het oekhouden kunnen oefenen. B Oplossingen Omdt er wel eens verwrring kn estn over de nm vn een rekening, heeft men voor elke rekening een in het leven geroepen. Dt is door iedereen gekend en wordt door iedereen geruikt. De opsomming vn l die rekeningen met hun ijehorende s vind je terug in het minimum lgemeen rekeningenstelsel (het MAR). Om de rekeningen mkkelijker te kunnen terugvinden, heeft men het MAR ingedeeld in klssen. Wnneer je een oeking gt uitvoeren, moet je ltijd een eplde redenering volgen. 1 In de eerste plts moet je ngn over welke rekening het gt. Drvoor kun je het MAR geruiken. 2 Drn geef je n of het om een ctief, een pssief, een kosten of een oprengstenrekening gt. 3 In de derde stp geef je n of de etreffende rekening vermeerdert of vermindert. 4 Bij de vierde stp zou je moeten weten, n de hnd vn de oekingsregels, of de rekening moet gedeiteerd of gecrediteerd worden. 5 In de ltste twee kolommen noteer je het edrg. 6 Het is zeer elngrijk dt de som vn de edrgen in de DEBETkolom gelijk is n de som vn de edrgen in de CREDITkolom, m..w. D = C. Wnneer D verschilt vn C, kn je oeking nooit juist zijn. In schemvorm ziet het er ls volgt uit. We noemen dit ook het eredeneringsschem of de refertestempel. Rekening Nm rekening A/P/K/O +/ D/C Deet Credit G nu nr de oefeningen en mk oefening 1 tot en met 3. Vn In 9
Opdrcht 4 De eindejrsverrichtingen A Lesstrtegie Je geeft n dt op het einde vn een oekjr eplde oekingen terugkeren. Die worden hier esproken. Ook hier licht je deze opdrcht ij voorkeur klssikl toe. B Oplossingen Op het einde vn het oekjr worden een ntl verrichtingen geoekt om het oekjr te kunnen fsluiten. A Boeken vn de fschrijvingen Vste ctiv verliezen elk jr een deel vn hun wrde. Computers ijvooreeld verouderen snel door het grote nod n nieuwe computers en worden n enkele jren vervngen. Ook ij geouwen en mchines treedt er slijtge op. In de oekhouding moet ltijd de juiste wrde vn de ezittingen stn. Drom moeten we ook de slijtge en de veroudering verwerken in de oekhouding. Dt noemen we het fschrijven vn vste ctiv. Doordt er slijtge en veroudering optreedt, is dit eigenlijk een kost voor de onderneming. Vooreeld Een geouw met een wrde vn 100 000,00 euro wordt fgeschreven op 20 jr. Dt etekent dt n 20 jr het geouw een economische wrde heeft vn 0,00 euro. 1 Met hoeveel euro wordt het geouw ieder jr fgeschreven? Ieder jr vermindert de wrde vn het geouw met 5 000,00 euro. Dt edrg moet geoekt worden. Enerzijds is de fschrijving een kost voor de onderneming. 2 Welke rekening geruiken we hiervoor? Zoek het op in je MAR. We geruiken rekening 63020. An de ndere knt moeten we een tegenoeking uitvoeren. Als we de fschrijving oeken op dezelfde rekening ls de ctiefrekening, dn zullen we de oorspronkelijke nschfwrde vn het ctief niet meer terugvinden. Drom wordt voor het oeken vn de fschrijving vn een ctief een correctierekening geruikt. Het rekening is hetzelfde ls de rekening wrop de fschrijving etrekking heeft, ehlve het ltste cijfer, dt is een 9. 3 Op welke rekening geeurt dn de tegenoeking? De tegenoeking doen we op rekening 22109. Dt is de correctierekening voor de rekening geouwen. Vn In 10
4 Hoe ziet het eredeneringsschem er dn uit? Rekening Nm rekening A/P/K/O +/ D/C Deet Credit 63020 Afschrijving op MVA K + D 5 000,00 22109 Afschrijvingen op geouwen A + C 5 000,00 5 Omschrijf met je eigen woorden het egrip correctierekening. Een correctierekening geeft n dt de nschffingswrde vn het ctief jrlijks door de fschrijvingen wordt gecorrigeerd. B Boeken vn fetling lening De lening die de onderneming heeft fgesloten ij een nk, moet elk jr gedeeltelijk terugetld worden. N de looptijd vn de lening zou het volledige edrg terugetld moeten zijn. Op het einde vn het oekjr (ijvooreeld op 31 decemer) moet een deel vn de lening op lnge termijn worden omgezet in een lening op korte termijn. 6 Welke rekeningen zullen we drvoor dus geruiken? Rekening Nm rekening A/P/K/O +/ D/C Deet Credit 17300 Schulden n kredietinstellingen P D X 42300 Binnen het jr vervllen schulden n kredietinstellingen P + C X C Boeken vn de verrekening en de vereffening vn de tw Doorheen het jr zijn verschillende n en verkopen geoekt. 7 Schrp wt niet pst. Bij nkopen he je ftrekre tw / verschuldigde tw. Bij verkopen he je verschuldigde tw / ftrekre tw. In een volgende stp gn we nu vergelijken of we meer of minder tw etld heen (op onze nkopen) dn we ontvngen heen (op onze verkopen). Als de verschuldigde tw groter is dn de ftrekre tw, dn heen we een schuld t.o.v. de overheid. Dt etekent dt we dt verschil moeten etlen n de tw dministrtie. Als de ftrekre tw hoger is dn de verschuldigde tw, dn heen we een vordering t.o.v. de stt. Dt etekent dt we het verschil terugkrijgen vn de tw dministrtie. Vn In 11
Vooreeld D (3) (5) 41110 Aftrekre tw 1 000,00 1 500,00 C D 45110 Verschuldigde tw 2 000,00 1 200,00 C (4) (6) We heen dus meer tw ontvngen dn we etld heen. STAP 1 We oeken het kleinste sldo over op de ndere rekening. Dt is het verrekenen vn de tw. Dit is de chtste oeking. Noteer drom (8) nst de oeking. D 41110 Aftrekre tw C D 45110 Verschuldigde tw C (3) 1 000,00 2 500,00 (8) (8) 2 500,00 2 000,00 (4) (5) 1 500,00 1 200,00 (6) STAP 2 We mken nu het verschil vn de deetzijde en creditzijde vn de rekening 45110. Angezien we meer tw ontvngen heen, moeten we die n de tw dministrtie etlen. D 55500 Bnk C D 45110 Verschuldigde tw C 700,00 (8) 2 500,00 2 000,00 (4) (9) (9) 700,00 1 200,00 (6) 8 Wt merk je op wnneer je de deetzijde en de creditzijde vn de rekening 41110 vergelijkt met die vn 45110? N de verrekening en de vereffening vn de tw zijn de deet en creditzijde gelijk. Kort smengevt kunnen we dus zeggen dt de tw voor de hndelr een nulopertie is. Vn In 12
D Boeken vn de estemming vn het ondernemingsresultt Op het einde vn het oekjr gn we n of de onderneming winst of verlies heeft gemkt. Drvoor sommeert men lle oprengsten en worden de kosten ervn fgetrokken. SITUATIE 1 Het resultt is positief en edrgt 10 000,00 euro. Dt etekent dt er winst is gemkt. 25 % drvn lijft in de onderneming en wordt meegenomen nr het volgende oekjr. 75 % wordt uitgekeerd n de eigenrs. Boeking vn de uitkering vn 75 % n de eigenrs Dit etekent enerzijds dt de onderneming een schuld heeft ten opzichte vn de eigenrs. Anderzijds is dit een kost voor de onderneming en een vergoeding voor de eigenrs. Vul het onderstnde eredeneringsschem in. Rekening Nm rekening A/P/K/O +/ D/C Deet Credit 69400 Vergoeding vn het kpitl K + D 7 500,00 48900 Schulden n de eigenr P + C 7 500,00 Boeking vn de 25 % die in de onderneming lijft De 25 % die in de onderneming lijft, is eigenlijk een deel vn de winst dt nr het volgende oekjr wordt overgedrgen. Drdoor verhoogt het eigen vermogen vn de onderneming. An de ndere knt moet het totl vn de kosten en oprengstenrekeningen n elkr gelijk zijn, wnt het resultt is nu volledig toegekend. Drom geruiken we een kostenrekening. Rekening Nm rekening A/P/K/O +/ D/C Deet Credit 69300 Over te drgen winst K + D 2 500,00 14000 Overgedrgen winst P + C 2 500,00 SITUATIE 2 Het resultt is negtief en edrgt 5 000,00 euro. Dit etekent dt er verlies is gemkt. In dit gevl kn er geen winst overgedrgen worden nr het volgende oekjr, noch kn er iets worden uitgekeerd n de eigenrs. Vul het onderstnde eredeneringsschem in. Het verlies wordt overgedrgen, wrdoor het eigen vermogen dlt. Het totl vn de kosten en oprengstenrekeningen Vn In 13
moet n elkr gelijk zijn. Drom geruiken we een oprengstenrekening. An de ndere knt vermindert het eigen vermogen vn de onderneming. Rekening Nm rekening A/P/K/O +/ D/C Deet Credit 14100 Overgedrgen verlies P D 5 000,00 79300 Over te drgen verlies O + C 5 000,00 G nu nr oefening 4. Opdrcht 5 Sldo s en eindlns A Lesstrtegie Geef enkele vooreeldjes vn hoe er gesldeerd moet worden. Dt kn ook n de hnd vn de oefening. Vn druit wordt de stp gezet nr de eindlns. Wnneer de eindlns wordt opgesteld, is het ook elngrijk dt je ngeeft dt ACTIEF = PASSIEF. Je kunt ook endrukken dt de eindlns vn jr 1 gelijk is n de eginlns vn jr 2. Dt is immers vn elng voor Action 3. B Oplossingen Slderen vn de T rekeningen Wnneer je lle oekingen het overgercht op de T rekeningen, mk je vn elke T rekening het sldo. Dt etekent dt je de deetzijde en de creditzijde prt optelt. Vooreeld Angezien de deetzijde hier groter is dn de creditzijde, spreken we vn een deetsldo. Dt etekent dt er nog een vordering openstt t.o.v. een klnt. Vn In 14
Dt doe je nu voor elke rekening en het sldo reng je telkens over op de eindlns. G nu nr oefening 5. 6 To the point Schemtisch kunnen we de oekingen ls volgt voorstellen. D Actiefrekeningen C D Pssiefrekeningen C Beginsldo en vermeerderingen Verminderingen Verminderingen Beginsldo en vermeerderingen D Kostenrekeningen C D Oprengstenrekeningen C Vermeerdering Vermindering Vermindering Vermeerdering 7 Oefeningen Oefening 1 De opstrt vn de onderneming A Lesstrtegie Voor elke oefening rden we n dt je die klssikl mkt met de leerlingen. Het is elngrijk dt je drij het geruik vn het MAR overloopt en de zes stppen om een erederingsschem op te stellen. Bendruk iedere keer dt D = C. Als dt niet het gevl is, is de oeking foutief. B Oplossingen In het onderstnde vooreeld voeren we de oekhouding vn Computech. Computech wordt opgericht door Peter. We gn de oekingen vn zijn eerste werkjr uitvoeren. De oekhouding vn een onderneming loopt over één oekjr. Dt kn zijn vn 1 jnuri tot 31 decemer, mr ook vn 1 septemer tot 31 ugustus. We vertrekken vnuit de oprichting vn de onderneming en zullen vervolgens hun hndelsctiviteiten oeken. Het oekjr eindigt met enkele eindejrsverrichtingen die ltijd op het einde vn het jr moeten geeuren. Vn In 15
1 Boeking: opstrt onderneming Peter strt een computerwinkel op. De nm vn de zk is Computech. Peter stopt 135 000,00 euro in de eenmnszk. Dt is het kpitl dt hij inrengt. De zk heeft een rekening ij ING nk. CLOSE UP Bij elke oeking moet je je chtereenvolgens de volgende vrgen stellen. 1 Over welke rekening(en) gt het? Is het een ctief, een schuld, een kost of een oprengst? 2 Wordt de rekening vermeerderd of verminderd? 3 Wordt de rekening gedeiteerd of gecrediteerd? c d e Wr komt die 135 000,00 euro terecht? Over welke rekening heen we het hier dn? Geruik je MAR! Wordt die rekening vermeerderd of verminderd? We voeren hier de oekhouding vn de onderneming Computech. Peter heeft geld geïnvesteerd in zijn zk. Wt etekent dt eigenlijk voor de onderneming? Welke rekening geruiken we om n te geven dt de onderneming een schuld heeft t.o.v. de eigenr? Geruik weer je MAR. Bij elke oeking vullen we enerzijds het eredeneringsschem invullen. 1 Boekings 10000 Kpitl P + C 135 000,00 55500 Bnk A + D 135 000,00 N elke oeking moet je controleren of D = C. CLOSE UP Merk op dt deet en credit in evenwicht zijn! Anderzijds gn we die edrgen ook op de T rekeningen oeken. Op het einde vn deze oefeningenreeks vind je de verzmeling vn de T rekeningen. Hoe ziet deze eerste oeking eruit op de T rekeningen? T rekening D (1) 55500 Bnk 135 000,00 C D 10000 Kpitl 135 000,00 C (1) CLOSE UP Voor een duidelijke opvolging, vermeld je ook ltijd het oekings wnneer je de edrgen op de T rekening overrengt. Je schrijft dit cijfer tussen hkjes. Vn In 16
Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. 2 Boeking: lening op LT ij een finnciële instelling Voor zijn onderneming wil Peter een winkelruimte nschffen. Drvoor gt hij een lening vn 120 000,00 euro n ij een finnciële instelling. De lening moet worden terugetld op 20 jr, tegen een interest vn 5 %. c d e Wr komt de 120 000,00 euro terecht? Welke rekening geruiken we hiervoor? Geruik je MAR. Neemt die rekening toe of vermindert ze? We zoeken nu een rekening om tegen te oeken, wnt onze oeking moet in evenwicht zijn. Wt etekent een lening vn een finnciële instelling voor Computech? Hoe mken we duidelijk dt dit voor Computech een schuld is? Geruik je MAR. Boekings 2 17300 Schulden n kredietinstellingen P + C 120 000,00 55500 Bnk A + D 120 000,00 Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. Controleer of D = C. Oefening 2 De nkopen vn ctiv A Lesstrtegie Voor elke oefening rden we n dt je die klssikl mkt met de leerlingen. Het is elngrijk dt je drij het geruik vn het MAR overloopt en de zes stppen om een erederingsschem op te stellen. Bendruk iedere keer dt D = C. Als dt niet het gevl is, is de oeking foutief. B Oplossingen 3 Boeking: nkoop geouw/winkelruimte/pnd Peter koopt de winkelruimte. Hij etlt drvoor 120 000,00 euro n de mkelr. N het opstellen vn de kte is de winkelruimte eigendom vn de onderneming. Hoe kunnen we in de oekhouding ngeven dt de winkelruimte nu eigendom is vn Computech? Zolng de winkelruimte niet etld is n de mkelr, is er nog een schuld. Welke rekening geruiken we drvoor? Zoek het op in het MAR. Vn In 17
3 22100 Geouwen A + D 120 000,00 44000 Leverncier P + C 120 000,00 Controleer of D = C. Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. 4 Boeking: etling vn de nkoop In een volgende stp zl Peter de schuld flossen vi een nkoverschrijving: hij etlt de mkelr. c Welke rekening geruiken we om n te geven dt de schuld wegvlt? Geruik je MAR. Op welke mnier wordt het geouw etld? Welke rekening geruiken we drvoor? Rdpleeg ook hiervoor je MAR. Boekings Boekings 4 555000 Bnk A C 120 000,00 44000 Levernciers P D 120 000,00 Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. CLOSE UP De tw die een onderneming op hr nkopen etlt, mg ze terugvorderen vn de tw dministrtie vn de overheid. Die tw moet prt geoekt worden, ls een vordering. De tw die de onderneming ij hr verkopen ontvngt, moet ze etlen n de overheid. Die tw is dus een schuld t.o.v. de tw dministrtie. 5 Boeking: nschf vn de winkelinrichting Voor je n deze oefening egint, kun je met de leerlingen est enkele oefeningen mken op het erekenen vn de tw. Om de winkel in te richten, doet Peter een eroep op een leverncier die gespeciliseerd is in de uitrusting vn computerwinkels. Bij hem schft hij voor 15 000,00 euro (exclusief 21 % tw) n winkelinrichting n. c d e Wt is de winkelinrichting voor de onderneming? Wr kunnen we dt terugvinden in het MAR? Hoeveel edrgt de tw? Wt is de tw voor de onderneming? Welke rekening geruiken we om uit te drukken dt we een schuld heen voor de nschf vn de winkelinrichting? Geruik je MAR. Vn In 18
Boekings 5 23200 Uitrusting A + D 15 000,00 41110 Aftrekre tw A + D 3 150,00 44000 Levernciers P + C 18 150,00 Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. 6 Boeking: etling vn leverncier c Hoe geeft hij n dt zijn schuld t.o.v. de leverncier wegvlt? Op welke mnier wordt er etld? Welke rekening geruikt hij drvoor? Peter zl uiterrd de schuld vn de onderneming vereffenen: hij etlt de leverncier vi nkoverschrijving. Boekings 6 44000 Levernciers P D 18 150,00 55500 Bnk A C 18 150,00 Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. Oefening 3 De nkopen en verkopen A Lesstrtegie Voor elke oefening rden we n dt je die klssikl mkt met de leerlingen. Het is elngrijk dt je drij het geruik vn het MAR overloopt en de zes stppen om een erederingsschem op te stellen. Bendruk iedere keer dt D = C. Als dt niet het gevl is, is de oeking foutief. B Oplossingen 7 Boeking: nkoop lptops Peter wil zich voorl profileren ls verkoper vn lptops en netooks. Hij is ervn overtuigd dt die toestellen de desktops meer en meer zullen vervngen. Hij eperkt zich ovendien tot vier merken: Dell, Asus, Acer en HP. Een eerste estelling pltst hij ij HP voor een totle wrde vn 2 000,00 euro (exclusief 21 % tw). Vn In 19
EZELSBRUGGETJE Bij nkopen geruiken we de rekening Aftrekre tw (Ankopen Aftrekr). Bij verkopen geruiken we de rekening Verschuldigde tw (Verkopen Verschuldigd). c d e f Wt wordt er ngekocht? Wt geeurt er met die goederen? Hoeveel tw moeten ze drop etlen? Voor wie is die tw estemd? Is dt een vordering of een schuld t.o.v. de overheid? Wr kopen ze de goederen n? Boekings 7 Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. 8 Boeking: etling lptops HP wordt etld vi de nk. Drdoor vervlt deze schuld. Wt geeurt er met de rekening BANK? Hoe geven we n dt onze schuld t.o.v. HP wegvlt? 60400 Ankopen hndelsgoederen K + D 2 000,00 41110 Aftrekre tw A + D 420,00 44000 Levernciers P + C 2 420,00 Boekings 8 44000 Levernciers P D 2 420,00 55500 Bnk A C 2 420,00 Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. 9 Boeking: nkoop Netooks Bij Acer estelt Peter vijf netooks voor een totledrg vn 1 500,00 euro (exclusief 21 % tw). c d Hoe geef je n dt je kosten mkt voor de onderneming? Is dit ftrekre of verschuldigde tw? Hoeveel edrgt ze? An wie ontstt er een schuld? Vn In 20
Boekings 9 Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. 10 Boeking: etling Acer Ook Acer wordt etld vi de nk, wrdoor ook deze schuld vervlt. Wt geeurt er met de rekening BANK? Hoe geven we n dt onze schuld t.o.v. Acer wegvlt? 10 44000 Leverncier P D 1 815,00 55500 Bnk A C 1 815,00 Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. 11 Boeking: verkoop lptops en netooks Een klnt estelt twee lptops en twee netooks. Smen kosten die 2 560,00 euro (exclusief 21 % tw). c Wnneer een klnt een nkoop doet, heen we een vordering op de klnt. Welke rekening geruiken we drvoor? De tw wordt etld door de klnt. Is dt verschuldigde tw of ftrekre tw? Het verkopen vn hndelsgoederen etekent dt het resultt vermeerdert. Hoe geven we dt n? 60400 Ankopen hndelsgoederen K + D 1 500,00 411100 Aftrekre tw A + D 315,00 44000 Levernciers P + C 1 815,00 Boekings Boekings 11 70400 Verkopen hndelsgoederen O + C 2 560,00 45110 Verschuldigde tw P + C 537,60 40000 Hndelsdeiteuren A + D 3 097,60 Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. 12 Boeking: etling door de klnt De klnt etlt zijn fctuur vi een overschrijving op de nkrekening. Vn In 21
c Heen we nu nog ltijd een vordering op de klnt? Hoe geven we dt weer in de oekhouding? Wr komt het geld terecht dt de klnt ons etlt? Boekings 12 40000 Hndelsdeiteuren A C 3 097,60 55500 Bnk A + D 3 097,60 Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. 13 Boeking: klnt koopt twee netooks Een ndere klnt estelt drie netooks en een lptop. Dt levert een som op vn 1 780,00 euro (exclusief 21 % tw). c Wnneer een klnt een nkoop doet, heen we een vordering op de klnt. Hoe geven we dt n in de oekhouding? De tw wordt etld door de klnt. Is dt verschuldigde tw of ftrekre tw? Het verkopen vn hndelsgoederen etekent dt het resultt vermeerdert. Hoe geven we dt n? Boekings 13 Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. 14 Boeking: etling door de klnt De klnt etlt zijn fctuur vi een overschrijving op de nkrekening. c Heen we nu nog ltijd een vordering op de klnt? Hoe geven we dt weer in de oekhouding? Wr komt het geld terecht dt de klnt ons etlt? 70400 Verkopen hndelsgoederen O + C 1 780,00 45110 Verschuldigde tw P + C 373,80 40000 Hndelsdeiteuren A + D 2 153,80 Boekings 14 40000 Hndelsdeiteuren A C 2 153,80 55500 Bnk A + D 2 153,80 Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. G nu terug nr de theorie ij opdrcht 4. Vn In 22
Oefening 4 De eindejrsverrichtingen A Lesstrtegie Voor elke oefening rden we n dt je die klssikl mkt met de leerlingen. Het is elngrijk dt je drij het geruik vn het MAR overloopt en de zes stppen om een erederingsschem op te stellen. Bendruk iedere keer dt D = C. Als dt niet het gevl is, is de oeking foutief. In het leerwerkoek volgt een eslissing die zou gelden wnneer de onderneming winst zou heen gemkt. Angezien er geen winst werd gemkt, kn er niets worden uitgekeerd. Drom moet de 19e oeking in het leerwerkoek ngepst worden. Het is elngrijk dt de leerlingen egrijpen dt er geen mogelijke verdeling vn de winst is (er is dus geen 19 en geen 19). De 19e oeking wordt dus: oeking vn het over te drgen verlies. B Oplossingen 15 Boeking: verrekening en vereffening vn de tw In een volgende stp mken we nu de som vn de totl verschuldigde en de totl ftrekre tw. Dt doe je het est op de T rekeningen. Om mkkelijk te werken, noteer je hieronder de etreffende T rekeningen. Noteer de edrgen op de T rekeningen. 41110 D Aftrekre tw (5) 3 150,00 (7) 420,00 (9) 315,00 C D 45110 Verschuldigde tw 537,60 373,80 C (11) (13) Welke tw edrg is het hoogst? Het tw edrg op de rekening 41110 Aftrekre tw is het hoogst. 15 De verrekening: eerst oeken we het kleinste edrg over nr de ndere rekening. Dit moet hier geoekt worden. Boekings 15 45110 Verschuldigde tw P D 911,40 41110 Aftrekre tw A C 911,40 Vn In 23
Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. 15 De vereffening: drn gn we het sldo vn deze rekening vereffenen met de nkrekening. Dit moet hier geoekt worden. Boekings 15 41110 Aftrekre tw A C 2 973,60 55500 Bnk A + D 2 973,60 Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. 16 Boeking: fschrijvingen 16 Afschrijven vn de winkeluitrusting De winkeluitrusting wordt volgens de eigenr n vijf jr vervngen. Dt etekent dt de uitrusting op vijf jr volledig zou fgeschreven zijn. c Hoeveel euro dlt de winkeluitrusting dit jr in wrde? We moeten ngeven dt het ctief in wrde dlt. Op welke rekening kunnen we die fschrijving oeken? Anderzijds is dit voor Computech een kost. Welke kostenrekening geruiken we om deze fschrijving te oeken? Boekings 16 63020 Afschrijving op MVA K + D 3 000,00 23209 Afschrijving op uitrusting A C 3 000,00 Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. 16 Afschrijven vn geouwen De winkelruimte heeft een fschrijvingstermijn vn 20 jr. Dt etekent dt de winkelruimte op 20 jr volledig zou fgeschreven zijn. c Hoeveel euro dlt de winkelruimte dit jr in wrde? We moeten ngeven dt het ctief in wrde dlt. Op welke rekening kunnen we deze fschrijving oeken? Anderzijds is dit voor Computech een kost. Welke kostenrekening geruiken we om deze fschrijving te oeken? Vn In 24
Boekings 16 Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. 17 Boeking: fetling lening Hoe geven we n dt de lening op lnge termijn met 1/20 vn het totle edrg vermindert? Op welke rekening geeurt de tegenoeking, ls je weet dt dit deel een lening op minder dn 1 jr wordt? 63020 Afschrijving op MVA K + D 6 000,00 22109 Afschrijving op geouwen A C 6 000,00 Boekings 17 17300 Schulden n kredietinstellingen P D 6 000,00 42300 Binnen het jr vervllen schulden n kredietinstellingen P + C 6 000,00 Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. 18 Boeking: Betling vn de interesten op de lening Geld lenen vn de nk is uiterrd niet grtis. De nk vrgt een interestpercentge vn 5 %. Op welke mnier geven we n dt de interest een finnciële kost is voor de onderneming? Anderzijds wordt dit ook etld. Het geld verdwijnt dus effectief uit de onderneming. Welke rekening geruiken we dr logischerwijze voor? Boekings 18 65000 Kosten vn schulden K + D 6 000,00 55500 Bnk A C 6 000,00 Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. 19 Boeking: estemming vn het resultt Op het einde vn het oekjr wordt het resultt vn de onderneming erekend. Angezien we nog niet weten of er winst of verlies is, spreken we vn resultt. Vn In 25
Hoe ereken je het resultt? Noteer de formule. Resultt = Oprengsten Kosten Noteer je erekening hier. Rekening Oprengstenrekening Bedrg 70400 Verkopen HG 4 340,00 TOTAAL 4 340,00 Rekening Kostenrekening Bedrg 60400 3 500,00 63020 9 000,00 65000 6 000,00 TOTAAL 18 500,00 Bereken nu het resultt. De onderneming vn Peter mkt verlies, met nme 14 160,00 euro. Opmerking voor de lerr: In het oek vn de leerlingen volgt een eslissing die zou gelden wnneer de onderneming winst zou gemkt heen. Angezien er geen winst gemkt werd, kn er niets worden uitgekeerd. Drom moet de 19e oeking in het leerwerkschrift vn de leerlingen ngepst worden. Het is elngrijk dt de leerlingen egrijpen dt er geen mogelijke verdeling vn de winst is (er is dus geen 19 en geen 19). De 19e oeking wordt dus: Boeking vn het over te drgen verlies. Boekings 19 14100 Overgedrgen verlies P D 14 160,00 79300 Over te drgen verlies O + C 14 160,00 Breng deze oeking ook over op de ndere T rekeningen chtern. G terug nr de theorie, opdrcht 5. Oefening 5 Slderen en de eindlns A Lesstrtegie We rden n dt je smen met de leerlingen de rekeningen sldeert en op sis drvn de eindlns opstelt. Vermeld duidelijk dt ACTIEF = PASSIEF. Vn In 26
B Oplossingen Vn In 27
Vn In 28 Boekhouden Direct
De eindlns Vul n de hnd vn de gesldeerde T rekeningen de onderstnde eindlns in. Actief Eindlns Computech Pssief VASTE ACTIVA 126 000,00 EIGEN VERMOGEN 120 840,00 Geouwen 114 000,00 Kpitl 135 000,00 Uitrusting 12 000,00 Overgedrgen winst 0,00 Overgedrgen verlies 14 160,00 VLOTTENDE ACTIVA 114 840,00 VREEMD VERMOGEN 120 000,00 Hndelsdeiteuren 0,00 Vreemd vermogen op LT Kredietinstellingen 114 000,00 Bnk 114 840,00 Vreemd vermogen op KT Bnn het jr vervllen schul 6 000,00 Levernciers 0,00 Schulden n de eigenr 0,00 TOTAAL ACTIEF 240 840,00 TOTAAL PASSIEF 240 840,00 8 Check up Kun je de opdrchten en oefeningen zelfstndig oplossen? Zo j, vink dn het vkje ernst n. Zo neen, mk dn eerst de extr oefeningen vi www.economiedirect.e. Noteer drn in de ltste kolom de s vn de Extr s die je mkte. Doelstelling Opdrcht Oefening Extr Wr worden de dgelijkse verrichtingen geregistreerd? 1 Hoe zijn de rekeningen ingedeeld? 1 3 Hoe is het MAR opgeouwd? 3 Welke oekingsregels worden gehnteerd? 1 2 1 2 3 Hoe wordt de refertestempel ingevuld? 3 1 2 3 Welke zijn de eindejrsverrichtingen? 4 4 Hoe worden rekeningen gesldeerd? 5 5 Hoe wordt de eindlns smengesteld? 5 5 Vn In 29
9 Action! Action! 1 Verrekening en vereffening vn de tw A Lesstrtegie Deze oefeningen kunnen de leerlingen individueel of in duo oplossen. B Oplossingen SITUATIE 1: Boek de verrekening en de vereffing vn deze situtie. Verrekening vn de tw Er is meer tw verschuldigd; we zullen dus tw moeten etlen n de overheid. We oeken eerst de ftrekre tw over op de rekening Verschuldigde tw. Dt noemen we het verrekenen vn de tw. Eerst wordt het kleinste edrg nr de ndere rekening overgeoekt zodt deze rekening l op 0 stt. Voor de rekening 41110 is D = C n de verrekening. x 45110 Verschuldigde tw P D 1 170,00 41110 Aftrekre tw A C 1 170,00 Vereffening vn de tw We erekenen het verschil tussen de ftrekre tw en de verschuldigde tw. Er moet nog [(1 100,00 + 530,00) 1 170,00] = 460,00 euro etld worden n de tw dministrtie. Dt wordt de volgende oeking (x + 1). We noemen dit het vereffenen vn de tw. Boekings Boekings x+1 45110 Verschuldigde tw P D 460,00 55500 Bnk A C 460,00 Ook voor rekening 45110 is D = C. De tw is dus een nulopertie. De T rekeningen zien er ls volgt uit. Vn In 30
D 41110 Aftrekre tw C D 45110 Verschuldigde tw C 850,00 320,00 1 170,00 (x) (x) (x+1) 1 170,00 1 100,00 530,00 460,00 D 55500 R/C Bnk 460,00 C (x+1) SITUATIE 2: Boek de verrekening en de vereffening vn deze situtie Verrekening vn de tw De ftrekre tw is groter dn de verschuldigde tw. We zullen dus tw terugvorderen vn de overheid. We oeken eerst de verschuldigde tw over op de rekening Aftrekre tw. Dt noemen we het verrekenen vn de tw. Eerst wordt het kleinste edrg nr de ndere rekening overgeoekt zodt deze rekening l op 0 stt. Voor rekening 45110 is D = C n de verrekening. x 45110 Verschuldigde tw P D 2 395,00 41110 Aftrekre tw A C 2 395,00 Vereffening vn de tw We erekenen het verschil tussen de ftrekre tw en de verschuldigde tw. We krijgen dus [(2 450,00 + 590,00) 2 395,00] = 645,00 euro terug vn de tw dministrtie. Dt wordt de volgende oeking (x + 1). We enoemen dit het vereffenen vn de tw. Boekings Boekings x+1 41110 Aftrekre tw A C 645,00 55500 Bnk A + D 645,00 Ook voor rekening 41110 is D = C. De tw is dus een nulopertie. Vn In 31
De T rekeningen zien er ls volgt uit. D 41110 Aftrekre tw C D 45110 Verschuldigde tw C 2 450,00 2 395,00 (x) (x) 2 395,00 185,00 590,00 645,00 (x+1) 1 520,00 690,00 D 55500 R/C Bnk C (x+1) 645,00 Action! 2 Boeken vn de estemming vn het resultt A Lesstrtegie Deze oefeningen kunnen de leerlingen individueel of in duo oplossen. B Oplossingen Bereken het resultt vn deze onderneming. 70000 Verkopen hndelsgoederen 25 000,00 60400 Ankopen hndelsgoederen 21 000,00 63020 Afschrijvingen op MVA 3 500,00 61211 Wter 500,00 61212 Gs 2 000,00 61213 Elektriciteit 2 200,00 Het resultt is negtief. Er is een verlies vn 4 200,00 euro. Dt moet nu worden geoekt. Boekings 14100 Overgedrgen verlies P D 4 200,00 79300 Over te drgen verlies O + C 4 200,00 Vn In 32
Action! 3 Computech, oekjr 2 A Lesstrtegie Deze oefeningen kunnen de leerlingen individueel of in duo oplossen. Belngrijk is dt de leerlingen weten dt de eindlns vn jr 1 = eginlns vn jr 2. Geef n dt het nog onduidelijk is of de onderneming winst gt mken. Wnneer er verlies is, kn er niets worden uitgekeerd. Bij deze opdrcht willen de cretiviteit en de nlytische vrdigheden vn de leerlingen testen. Bij het onlinelesmteril vind je een fiche om de promotiefolder te evlueren. Voor je de leerlingen deze opdrcht lt mken, kun je est deze oefening met hen overlopen. Bendruk voornmelijk deze elementen. 1 Deze Action ouwt verder op de oefeningen in het oek dus die kunnen ze het est erij nemen. 2 Wnneer ze de oekingen uitvoeren, kunnen ze kiezen om dt te doen vi de refertestempel of vi de T rekeningen of eide. Wij geven de voorkeur n eide. 3 Vertel hen ook dt er een estelwgen wordt gekocht en dt ze dus twee nieuwe T rekeningen moeten tekenen, nmelijk voor Rollend mterieel en Afschrijvingen op rollend mterieel. 4 De nkoop vn een klnt vn lptops en netooks oeken we in één refertestempel, ngezien het om één klnt gt. 5 De nkoop vn nieuwe lptops en netooks ij de levernciers oeken we op twee verschillende refertestempels ngezien ze ij twee levernciers worden esteld. We kunnen er gemkshlve vn uitgn dt de lptops ij de ene leverncier en de netooks ij de ndere leverncier werden esteld. De leerlingen moeten er dus op letten dt de etling prt geeurt. 6 Bij het erekenen vn de kosten vn schulden, mogen ze niet vergeten dt 5 % erekend wordt op het nog uitstnde edrg, m..w. 114 000,00 euro. 7 Vertel hen ook dt ze moeten ngn of de onderneming verlies mkt. Als de onderneming winst mkt, wordt de winst uitgekeerd zols ondern stt eschreven. Mkt de onderneming verlies, dn kun je est endrukken dt de leerlingen geen rekening moeten houden met de winstverdeling, mr dt ze het verlies moeten overoeken. B Oplossingen In deze opdrcht zul je je cretiviteit moeten tonen. Mr drnst moet je ook op een stipte en juiste mnier de oekhouding vn deze hndelszk voeren. Werk per twee n deze opdrcht. We vertrekken vnuit de eindlns vn jr 1 vn Computech. De eindlns vn jr 1 is meteen ook de eginlns vn jr 2. Cretieve opdrchten 1 Om de zk extr ekendheid te geven, ontwerpen jullie zelf een promotiefolder. Die folder wordt geruikt om vi de post te verdelen. De volgende elementen moeten op de folder vermeld worden. Nm en logo vn het edrijf. Jullie ontwerpen dus zelf een logo. Adresgegevens vn de onderneming: Vn In 33
Computech Industrieln 55/2 BE 2160 Wommelgem Tel. 03 450 88 12 E mil: info@computech.e c Het ssortiment inclusief de prijzen. (Dit kun je zelf eplen. Wees cretief!) d De openingsuren (mg je zelf eplen) e De promotiefolder moet de grootte heen vn een A 4. 2 Jullie willen grg de voorgevel vn de computerzk vernderen. Mk zelf een ontwerp vn de voorgevel, op ppier of digitl. Boekingen 3 Breng de edrgen vn de eginlns vn jr 2 over op de T rekeningen. 4 Boek de volgende verrichtingen. Peter vn Computech wil zijn diensten uitreiden en wil ook n huis leveren en herstellingen uitvoeren. Hij eslist om een estelwgen te kopen. De nschfwrde edrgt 16 000,00 euro (exclusief 21 % tw). Een klnt pltst een grote estelling: voor 6 000,00 euro n lptops en voor 3 000,00 euro netooks. (Bedrg exclusief 21 % tw) c De fctuur wordt etld vi een nkoverschrijving. d Door de grote estelling moet Computech zijn voorrd nvullen, nders kn Peter niet leveren n zijn toekomstige klnten. Drom estelt hij nieuwe lptops voor een totle wrde vn 7 500,00 euro (exclusief 21 % tw) en voor 2 800,00 euro (exclusief 21 % tw) netooks. Hij krijgt vn zijn levernciers etlingsuitstel. e Peter etlt n een mnd de eide levernciers vi een nkoverschrijving. f Er volgt opnieuw een grote estelling. Vn een school dit keer. Die estelt voor 4 000,00 euro lptops (exclusief 21 % tw). Het oekjr loopt ten einde. De eindejrsverrichtingen komen er n. g Boek de fschrijvingen op de winkelruimte, de uitrusting en de estelwgen. h Ook dit jr lost Peter 1/20 vn de lening f. i Drnst etlt hij 5 % interest op de lening. j De tw wordt verrekend. k De tw wordt vereffend. l Bereken nu het resultt vn het tweede oekjr. m Ook dit jr wordt 25 % overgedrgen nr het volgende oekjr. n 75 % vn de winst wordt uitgekeerd n de eigenr. 5 Stel op sis vn de vorige oekingen de eindlns op. 6 Bereken opnieuw de volgende rtio s. Liquiditeit Solviliteit c Rendiliteit Vn In 34
Vrg 3: Breng de edrgen vn de eginlns vn jr 2 over op de T rekeningen. Actief Eindlns Computech jr 1 Pssief VASTE ACTIVA 126 000,00 EIGEN VERMOGEN 120 840,00 Geouwen 114 000,00 Kpitl 135 000,00 Uitrusting 12 000,00 Overgedrgen winst 0,00 Overgedrgen verlies 14 160,00 VLOTTENDE ACTIVA 114 840,00 VREEMD VERMOGEN 120 000,00 Hndelsdeiteuren 0,00 Vreemd vermogen op LT Kredietinstellingen 114 000,00 Bnk 114 840,00 Vreemd vermogen op KT Bnn het jr vervllen schul 6 000,00 Levernciers 0,00 Schulden n de eigenr 0,00 TOTAAL ACTIEF 240 840,00 TOTAAL PASSIEF 240 840,00 Actief Beginlns Computech jr 2 Pssief VASTE ACTIVA 126 000,00 EIGEN VERMOGEN 120 840,00 Geouwen 114 000,00 Kpitl 135 000,00 Uitrusting 12 000,00 Overgedrgen winst 0,00 Overgedrgen verlies 14 160,00 VLOTTENDE ACTIVA 114 840,00 VREEMD VERMOGEN 120 000,00 Hndelsdeiteuren 0,00 Vreemd vermogen op LT Kredietinstellingen 114 000,00 Bnk 114 840,00 Vreemd vermogen op KT Bnn het jr vervllen schul 6 000,00 Levernciers 0,00 Schulden n de eigenr 0,00 TOTAAL ACTIEF 240 840,00 TOTAAL PASSIEF 240 840,00 Vn In 35
Vrg 4: Boek de verrichtingen. 24100 Rollend Mterieel A + D 16 000,00 41110 Aftrekre tw A + D 3 360,00 44000 Levernciers P + C 19 360,00 Boekings Boekings 40000 Hndelsdeiteuren A + D 10 890,00 45110 Verschuldigde tw P + C 1 890,00 70400 Verkopen hndelsgoederen O + C 9 000,00 Vn In 36
c 55500 Bnk A + D 10 890,00 40000 Hndelsdeiteuren A C 10 890,00 Boekings Boekings D1 60400 Ankopen hndelsgoederen K + D 7 500,00 41110 Aftrekre tw A + D 1 575,00 44000 Levernciers P + C 9 075,00 Boekings D2 E1 44000 Levernciers P D 9 075,00 55500 Bnk A C 9 075,00 E2 44000 Levernciers P D 3 388,00 55500 Bnk A C 3 388,00 60400 Ankopen hndelsgoederen K + D 2 800,00 41110 Aftrekre tw A + D 588,00 44000 Levernciers P + C 3 388,00 Boekings Boekings Boekings f 40000 Hndelsdeiteuren A + D 4 840,00 45110 Verschuldigde tw P + C 840,00 70400 Verkopen hndelsgoederen O + C 4 000,00 Het geouw wordt fgeschreven op 20 jr. Vn In 37
De uitrusting en het rollend mterieel worden fgeschreven op 5 jr. Boekings g 63020 Afschrijving op mv K + D 12 200,00 22109 Afschrijving op geouwen A C 6 000,00 23209 Afschrijving op uitrusting A C 3 000,00 24109 Afschrijving op rollend A C 3 200,00 mterieel Boekings h 17300 Schulden n kredietinstellingen P D 6 000,00 42000 Binnen het jr vervllen schulden n kredietinstellingen P + C 6 000,00 i 65000 Kosten vn schulden K + D 5 700,00 55500 Bnk A C 5 700,00 T rekeningen vn de tw D () (d1) (d2) 41110 Aftrekre tw 3 360,00 1 575,00 588,00 C D 45110 Verschuldigde tw 1 890,00 840,00 C () (f) Boekings Boekings j 45110 Verschuldigde tw P D 2 730,00 41110 Aftrekre tw A C 2 730,00 Vn In 38
k 55500 Bnk A + D 2 793,00 41110 Aftrekre tw A C 2 793,00 Berekening vn het resultt Kosten Oprengsten 60400 Ankopen HG 10 200,00 70400 Verkopen HG 13 000,00 63020 Afschrijving op mv 12 200,00 65000 Kosten vn schulden 5 700,00 TOTAAL 28 200,00 TOTAAL 13 000,00 Resultt: 15 200 euro (er is dus een verlies vn 15 200 euro) Boekings Boekings l 14100 Overgedrgen verlies P D 15 200,00 79300 Over te drgen verlies O + C 15 200,00 Hieronder volgen eerst de ingevulde T rekeningen. Drn vind je de gesldeerde T rekeningen. Tot slot is er de ingevulde eindlns. Vn In 39
Vrg 5: Stel op sis vn de vorige oekingen de eindlns op. Vn In 40
Vn In 41 Boekhouden Direct
Actief Eindlns Computech jr 2 Pssief VASTE ACTIVA 129 800,00 EIGEN VERMOGEN 105 640,00 Geouwen 108 000,00 Kpitl 135 000,00 Uitrusting 9 000,00 Overgedrgen winst 0,00 Rollend Mterieel 12 800,00 Overgedrgen verlies 29 360,00 VLOTTENDE ACTIVA 115 200,00 VREEMD VERMOGEN 139 360,00 Hndelsdeiteuren 4 840,00 Vreemd vermogen op LT Kredietinstellingen 108 000,00 Bnk 110 360,00 Vreemd vermogen op KT Bnn het jr vervllen schul 12 000,00 Levernciers 19 360,00 Schulden n de eigenr 0,00 TOTAAL ACTIEF 245 000,00 TOTAAL PASSIEF 245 000,00 Vrg 6: Bereken opnieuw de volgende rtio s. We erekenen de rtio s op sis vn de eindlns en de resulttenrekening vn jr 2. c Liquiditeitsrtio Vlottende ctiv / vreemd vermogen op KT = 115 200,00 / 31 360,00 = 3,67 Dit is een goede liquiditeit. De schulden op korte termijn kunnen mkkelijk fetld worden met de vlottende ctiv. Solviliteitsrtio (Eigen vermogen / totl vermogen) * 100 = (105 640,00 / 245 000,00) * 100 = 43 % Dit is een ehoorlijk goede verhouding tussen vreemd vermogen en eigen vermogen. Rendiliteitsrtio ( 15 200 / 105 640) * 100 = 14,38 % Vn In 42