SWOV Fietsveiligheid: een posi4ef perspec4ef? Feiten, onderzoek, opgaven, een enkel taboe en kansen Dr. P. (Peter) van der Knaap, directeur SWOV
SWOV - Ins4tuut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid Nieuwe kennis genereren Bestaande kennis bijhouden en verspreiden
De fiets grote voordelen! Gezondheid LeeEaarheid Duurzaamheid (CO2) Efficiënt: kosten en ruimte Bereikbaarheid Veiligheid (!)
In 2016 kwamen 189 fietsers om in het verkeer, in 2014 en 2015 185 Verkeersdoden 2007 2017 (CBS/RWS)
Eén op de drie verkeersdoden is een fietser; meer dan de helg van alle erns4g verkeersgewonden is een fietser
Impact op menselijk lichaam: snelheid Percentage dodelijk gewond Botssnelheid (km/uur)
Gewonde fietsers: gevolg van vallen Val-oorzaken: Ontwerp infrastructuur Slecht onderhoud Drukte op fietspad Electrische fietsen (gewicht) Alcoholgebruik
Infrastructurele maatregelen die werken 30 km-uur zones - 15 % Vrijliggend fietspad - 24 % 60 km-uur zones - 32 % Rotondes - 30 % Duidelijke kruispunten Q
Uitdaging 1: goede infrastructuur + decentralisa4e / financiën Onderzoek 2016: CPB: grote schokken sociale domein hee; mogelijk gevolgen voor fysieke domein Antea/BB: 70% ambtenaren verwacht bezuinigingen op wegen Onderzoek 2014: 'Driekwart gemeenten moet gaan bezuinigen
Ontwerpwijzer fietsverkeer: niet goed benut Laag gerapporteerd gebruik (40%), wisselende waardering Feitelijk: te smalle fietspaden, te kleine obstakelvrije ruimte, onduidelijke markering
Uitdaging 2: vergrijzing Aantal (miljoen) 5 4 3 2 1 0 80-plussers 65-plussers 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060
Letselongevallen 50+ fietsers Toedracht: Vallen (hellend vlak, uit koers) Obstakels (paaltjes) Andere fietser/snorscooter Remedie: Vaak: bestaande richtlijnen toepassen
Kans: risico-inschazng ouderen Eigen bekwaamheid Taakmoeilijkheid Gedragsaanpassing Conclusie: ouderen schaeen risicomijdende vaardigheden beter in dan jongeren
Uitdaging 3: diversiteit en drukte
Gebruik van en drukte op het fietspad in stad Vaak druk en (te) smal 90% is normale fiets 6% snorscooter *) Smartphone: 7-25% Weinig rekening met elkaar (over schouder kijken bij inhalen) 2-3% verkeerde riching
Kans en uitdaging: e-bikes & speed pedelecs 22
Kans: doelen verbinden!
Nieuwe projecten: integrale aanpak zou moeten leiden goede fietsinfrastructuur!
Uitdaging 4: goede registra4e ongevallen/ slachtoffers Poliie / STAR Ziekenhuizen Ambulances Weinig ongevallen? ProacNef met SPI s? Kans = nieuwe data
Uitdaging 5? Slimme en zelfrijdende voertuigen: per saldo een grote kans
Driming into failure? Elk succesvol systeem moet opleren wanneer er drie dingen tegelijk aan de hand zijn: 1.de financiële middelen staan onder druk; 2. er zijn verschillende doelen die allemaal om aandacht vragen; 3. er wordt veel verwacht van technologische oplossingen
Uitdaging 6: taboes benoemen?
Nog een taboe: alcohol stapavonden in de stad Na 01:00 uur zit 68% boven limiet Sinds 1994: sijging met 300% in jonge fietsslachtoffers met alcohol (overleden en ernsig gewond)
Opgaven en remedies Overlijden: botsing met motorvoertuig Gewond raken: door een val, zonder motor-voertuig Ouderdom: risico op ernsig fietsongeval loopt snel op na 65e levensjaar - toenemende broosheid en achteruitgang funcies Electrische fietsen (e-bikes) en speed pedelecs Afmaken: 100% veilige 30 km-zones, 100% gescheiden fietspaden bij >30 km/uur, veilige kruispunten / rotondes Fietspaden en wegdek (stroereid, markering/contrast); berm (vergevingsgezind) Fietsontwerp: op- en afstappen, stabiliteit, techniek, ondersteunen eigen verantwoordelijkheid Meer ruimte voor de fiets, op snelheid scheiden / 30 km als norm BiBeKo, verantwoordelijkheid / nieuwe eiqueee
Kans: verantwoordelijkheid Wegbeheerder: scheiden, vergevingsgezindheid, onderhoud, gladheidbestrijding Overheidsbeleid: regelgeving, oog voor geld Overheid en fietsorganisaies : voorliching, educaie, training Fietsproducenten: veiliger fietsen Fietsonderzoekers: integrale benadering Fietsers zelf: verantwoord gedrag
Slotsom 1: het kan veiliger! Ontwikkeling fietsveiligheid is niet goed, maar we weten hoe het beter kan! Doodsoorzaak nr. 1: botsing met een motorvoertuig à scheiden of gegarandeerd lage snelheid Vallen en letsel: prevenie en vergevingsgezinde infrastructuur Kinderen en ouderen: extra kwetsbaar, maar als we het voor hen veilig maken profiteert iedereen mee! Taboes op de agenda: start met fietsverliching, afleiding en alcohol Met extra maatregelen: meer fietsen = minder slachtoffers
Slotsom 2: kiezen voor de fiets èn fietsveiligheid = een posi4eve keuze! Fiets = volwaardig vervoermiddel, met grote baten Ruimtelijke keuzes: Omgevingswet ü Fietsen met goede RO-planning en routes aantrekkelijk maken ü Ontvlechten kwetsbaar en snelverkeer (+ speed pedelec) Botspartners veiliger maken
SWOV Fietsveiligheid: een posi4ef perspec4ef! Feiten, opgaven, een enkel taboe en kansen E: knaap@swov.nl / T: @Petervderknaap