Actieplan Verkeersveiligheid fietsverkeer

Transcriptie

1 Actieplan Verkeersveiligheid fietsverkeer Súdwest-Fryslân Lokale aanpak, Veilig Fietsen!

2 Inleiding Aanleiding De beleidsimpuls Verkeersveiligheid is een actieplan van de minister van Infrastructuur en Milieu. Dit actieplan is opgesteld om de dalende trend van verkeersdoden door te zetten, en de stijgende trend van ernstige verkeersgewonden onder fietsers en ouderen te keren. Voor de fiets gaat het hierbij om lokaal maatwerk. Met de Vereniging Nederlandse Gemeente (VNG) is afgesproken dat alle gemeenten eind 2013 de lokale fietsknelpunten in kaart hebben gebracht met aanpak om deze op te lossen. Naar aanleiding van deze afspraken heeft de provincie Friesland het voortouw genomen en een Friese Aanpak Fietsveiligheid aan de minister aangeboden. In dit document is een overzicht gegeven van snel en makkelijk te realiseren maatregelen die de Friese gemeenten zelf bij de provincie hebben opgegeven. De gemeenten dienen zelf een uitgebreidere aanpak te realiseren. Ook hier heeft de provincie Friesland geholpen met een eerste opzet door in samenwerking met de Fietsersbond een inventarisatie uit te voeren van de knelpunten. Deze inventarisatie vormt een goede basis en uitgangspunt voor de gemeentelijk aanpak. Uit ongevallencijfers blijkt dat tweederde van de fietsongevallen een eenzijdig ongeval is 1. Dit zijn ongevallen waarbij geen andere voertuigen betrokken zijn. Oorzaken van eenzijdige ongevallen moeten in de infrastructurele hoek worden gezocht. Doelstelling Basis van het Actieplan Verkeersveiligheid Fietsverkeer zal de inventarisatie van de Fietsersbond zijn. In dit document worden de fietsknelpunten inzichtelijk gemaakt en worden bij deze knelpunten maatregelen en kosten gegeven. De fietsinfrastructuur wordt kritisch bekeken. Een veilige inrichting van de fietspaden betekent een lage kans op fietsongevallenkans. De doelstelling van dit actieplan is: Het creëren van een (fiets)veilige gemeente op het gebied van infrastructuur. Methode Voor de inventarisatie van de Fietsersbond zijn vrijwilligers de provincie ingegaan met fototoestel en GPS om de knelpunten vast te leggen. De vastgelegde knelpunten zijn beoordeeld en getoetst op urgentie. Vervolgens is er een kostenplaatje gegeven om de fietsknelpunten op te lossen. 1 Grip op enkelvoudige fietsongevallen, Fietsberaad, publicatie: 19 - april 2011

3 Beleid Fietsersbond De fietsersbond behartigt de belangen van de fietsers in Nederland en zet zich in voor meer en betere mogelijkheden om te fietsen. Het fietsen zit in de lift in Nederland en is niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. Fietsen behoort voor steeds meer mensen tot hun lifestyle en wordt op korte afstanden steeds meer gebruikt. Deze ontwikkelingen zijn voor gemeenten ook interessant. Een hoog fietsgebruik maakt gemeenten leefbaarder en zorgt voor een goede bereikbaarheid voor het overige verkeer. Naast deze positieve ontwikkelingen is er aan de andere kant een negatieve ontwikkeling van het toenemende aantal fietsongevallen. Met name kinderen en ouderen zijn kwetsbare verkeerdeelnemers. De Fietsersbond vindt dat met name voor deze doelgroepen hogere eisen aan de veiligheid van de fietsinfrastructuur moeten worden gesteld. Gemeentelijk Beleid De gemeente Súdwest-Fryslân kent een groot netwerk aan fietsroutes. Basis voor het fietsbeleid is het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan (GVVP). De fiets moet in de toekomst mobiliteitsproblemen tegen gaan. Door in te zetten op de aantrekkelijkheid, samenhang, directheid, comfort en veiligheid van het fietsnetwerk moet het fietsgebruik gestimuleerd worden. Hierdoor wordt de fiets een volwaardige concurrent van de auto binnen een straal van 10 kilometer. In eerste instantie wordt er ingezet op verbetering van de hoofdfietsroutes. Dit zijn routes die belangrijk zijn voor het woon-werkverkeer en de schoolroutes. Voor de uitvoering op deze routes zal het onderhoud leidend zijn. Echter, wanneer het uitsluitend gaat om het weghalen van paaltjes kan dit binnen de organisatie worden gedaan. Het hoofdfietsnetwerk in de gemeente Súdwest- Fryslân voldoet niet altijd aan de kwaliteitseisen. Hiervoor geldt opnieuw dat bij onderhoud gekeken wordt naar een passende inrichting voor deze fietspaden.

4 Afbeelding 1: Fietsnetwerk in de gemeente Súwest-Fryslân

5 Inventarisatie Fietsersbond In samenwerking met de provincie Friesland heeft de Fietsersbond een inventarisatie van infrastructurele fietsknelpunten 2 gedaan. Vrijwilligers zijn, na een uitgebreide instructie, de provincie ingegaan. Bepakt met fototoestel en GPS hebben zij hier de fietsknelpunten inzichtelijk gemaakt. Categorisering In totaal zijn er bijna 2500 fietsknelpunten naar voren gekomen, waarvan 358 in de gemeente Súdwest-Fryslân zijn. Bij de inventarisatie is er onderscheid gemaakt tussen het type knelpunt. Het gaat hierbij om de volgende categorieën knelpunten: Obstakels Paaltjes Hobbels Overige knelpunten Olifantenpaadjes 50 km/uur wegen Onder de overige knelpunten vallen knelpunten die niet tot de categorie kunnen worden gerekend, maar die de vrijwilligers wel noemenswaardig vonden. Toelichting De inventarisatie is gedaan op de utilitaire fietsroutes binnen de bebouwde kom. In sommige gevallen is er ook buiten de bebouwde kom gekeken. Daarnaast vermeldt de Fietsersbond dat bij de inventarisatie slechts drie verkeersveiligheidsaspecten in kaart worden gebracht die samen voor slechts 45% van het totaal aantal enkelvoudige fietsongevallen verantwoordelijk zijn. 2 Inventarisatie fietsknelpunten Fryslân, Fietsersbond, Publicatie: 4 juli 2013

6 Methode Urgentie Met een deskundig team wordt er gekeken naar de geïnventariseerde knelpunten. Allereerst wordt er bepaalt of er sprake is van een probleem. Wat als obstakel wordt gezien door de Fietsersbond kan voor andere partijen juist erg functioneel zijn. Dit soort belangen worden eerst afgewogen. Wanneer er sprake is van een echt knelpunt wordt er urgentie aan de situatie gegeven. Om de urgentie te bepalen is gekeken naar de conflictkans en of het knelpunt zich bevindt op de hoofdfietsroutes uit het GVVP. Waarom staat het paaltje/obstakel er? Is er sprake van een probleem? Conflictkans ja nee Urgentie knelpunten Geen actie Om de conflictkans te bepalen is goed gekeken naar de verschillende knelpunten. Een paaltje hoeft niet altijd verkeerd te zijn. Het is belangrijk om na te gaan waarom er een paaltje geplaatst is. In samenwerking met een deskundig team is de conflictkans van deze paaltjes bepaalt. In tabel 1 is de bepaling van urgentie schematisch weergegeven. Tabel 1: Urgentie fietsknelpunten Urgentie Hoge conflictkans Lage conflictkans Hoofdfietsroute Hoog Midden Overige fietsroute Midden Laag Maatregelen Maatregelen voor de knelpunten kunnen verschillend zijn. Meestal ligt de oplossing in het wegnemen van een obstakel of paaltje. Er zijn echter situaties dat een obstakel juist ter bescherming van de fietser tegen het gemotoriseerde verkeer dient. Andere maatregelen moeten worden gezocht in het aanbrengen van reflectie en het egaliseren van het wegdek. Het bepalen of een obstakel of paaltje moet blijven of niet is maatwerk. Vandaar dat een gespecialiseerd team, die bekent is in de gemeente, kijkt naar de knelpunten. Naast deze korte termijn maatregelen zijn er ook knelpunten die op de lange termijn opgelost kunnen worden. Voorbeelden hiervan zijn een herinrichting of geplant onderhoud. Knelpunten worden in deze situaties meegenomen.

7 Knelpunten obstakels Op veel locaties worden elementen aan het wegontwerp toegevoegd. Hierbij moet worden gedacht aan varkensruggen, versmallingen en snelheidsremmers. Deze elementen zijn op zichzelf prima, maar kunnen door het fietsverkeer als hinderlijk worden ervaren. Oplossing De Fietsersbond heeft bij haar inventarisatie naar knelpunten in de gemeente deze obstakels meegenomen. Al deze knelpunten zijn in een lijst gezet (bijlage 1) en vervolgens is er gekeken of deze punten worden opgelost. Onderstaande tabel geeft urgentieniveau, actie en kosten van de op te lossen obstakel knelpunten. Nr. Locatie Urgentie Actie Kosten A01 A02 A03 A04 A05 A06 A07