De speed pedelec verdient een kans: beleidsnota van de Kopgroep voor de Speed-pedelec Groep der Lage Landen.

Transcriptie

1 2 oktober 2018 De speed pedelec verdient een kans: beleidsnota van de Kopgroep voor de Speed-pedelec Groep der Lage Landen. Voor de komst van nieuwe wetgeving per 1 januari 2017 is er een kopgroep opgericht bestaande uit 8 enthousiastelingen uit de groep van speed-pedelec rijders die verenigd zijn in de Facebookgroep Speed-pedelec Groep der lage Landen. De kopgroep vertegenwoordigt deze groep die inmiddels meer dan 2000 leden telt afkomstig uit Nederland en België (september 2018). De kopgroep stelt zich ten doel: 1. Om de belangen van speed-pedelec rijders te vertegenwoordigen in het streven naar een veilig en aantrekkelijk gebruik van de speed-pedelec als duurzaam vervoersmiddel tussen overige verkeersdeelnemers. Hierbij streven we naar keuzevrijheid om gebruik te kunnen maken van weg of fietspad of om maatwerk waarbij toegang tot fietspaden wordt verleend op gevaarlijke punten in navolging tot de Provincie Gelderland. 2. Het verbeteren en uitbreiden van lokale of regionale (fiets-) infrastructuur en te streven naar verbreding (inhalen) en het verwijderen van kuilen en obstakels uit rijbanen en fietspaden, het openstellen van snelfietspaden en het voorzien van zijbelijningen op wegen. 3. Het vragen om voorlichtingscampagnes aan Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en wegbeheerders om overige verkeersdeelnemers te informeren over deze nieuwe vorm van transport en hun plaats op de weg. Om deze doelstellingen te bereiken wil de kopgroep een adviserende organisatie zijn voor het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, wegbeheerders en andere instanties en belangengroepen voor de fietser en speed pedelecs op basis van feitelijk gebruik. Deze doelstellingen dragen bij tot het promoten van de speed-pedelec als alternatief en duurzaam vervoersmiddel voor de middellange afstand voor woon-werk en recreatief gebruik waarbij het oplossingen kan bieden aan toenemende verkeersproblemen in Nederland (minder files door verminderd autogebruik en verbetering van de luchtkwaliteit in woongebieden). Inleiding De speed-pedelec is naast de e-bike een recente en belangrijke innovatie in fietsmobiliteit met de potentie het fileprobleem aan te pakken. Met de komst van de speed-pedelec is er een duurzaam vervoersmiddel dat structureel gebruikt wordt om woon-werk afstanden van km te overbruggen en zelfs veel langere afstanden bij recreatief gebruik. De snelle opkomst van de speed-pedelec loopt niet in de pas met een goede ondersteunende wetgeving en infrastructuur waardoor de ontwikkeling afgeremd wordt en gebruikers dagelijks onnodig blootgesteld worden aan grote risico s. Deze nota schept helderheid in de problematiek en biedt alternatieven voor een betere inpassing van de speed-pedelec in het Nederlandse mobiliteitslandschap.

2 De Kopgroep heeft zich bij het opstellen van deze nota leiden door de ruime ervaring van haar 900 Nederlandse leden. De speed-pedelec als nieuw vervoersmiddel in huidige wetgeving De speed-pedelec is een snelle fiets met elektrische trapondersteuning (maximaal 4x het eigen trapvermogen) die een maximale snelheid kan behalen van 45 km/uur waarna de ondersteuning stopt. Hierdoor is deze fiets ruim sneller dan de gemiddelde E-bike die een maximale snelheid heeft van 25 km/uur. Inmiddels zijn er in Nederland meer dan speed-pedelecs geregistreerd (stand April 2018 i ), waarbij de provincie Utrecht koploper is. De speed-pedelec is door zijn hogere snelheidspotentieel een uitermate aantrekkelijk en alternatief vervoersmiddel in het woon-werkverkeer tot de middellange afstand (15-40 km) dat kan concurreren met auto of OV qua reistijd voor afstanden tot circa 30 km. Stimulering van het gebruik van de elektrische fiets sluit nauw aan bij huidige doelstellingen voor vervoersbeleid in diverse provincies. Er zijn uiteenlopende redenen om een speed-pedelec te gebruiken: 1. Het is een schoon en duurzaam vervoersmiddel voor woon-werk en recreatie. 2. Men kan files en parkeerproblemen ontlopen. 3. Het vraagt een gezonde dosis fysieke inspanning. 4. Het geeft een gevoel van vrijheid. De speed-pedelec werd in eerste instantie als snorscooter geregistreerd waarmee het was toegestaan op fietspaden. Hierdoor konden kortere en aantrekkelijke fietsroutes voor woon-werk als ook recreatieve fietsroutes vrijelijk gekozen worden. Per 1 Januari 2017 is een Europese besluitvorming van kracht geworden voor alle nieuw verkochte speed-pedelecs. Daardoor wordt in Nederland de speed-pedelec niet meer als snorfiets maar als brommer geregistreerd. Per 1 Juli 2017 is deze nieuwe wetgeving ook van kracht geworden voor alle speed-pedelecs verkocht voor 1 Januari Hierdoor zijn andere regels en verplichtingen ii voor de speed-pedelec gaan gelden in Nederland: 1. Het is verplicht de speedpedelec te voorzien van een gele kentekenplaat aan de achterzijde, een spiegel te hebben en sinds 2018 een claxon en remlicht. 2. In het bezit te zijn van rijbewijs AM en minimaal 16 jaar oud. 3. Een wettelijke aansprakelijkheidsverzekering voor motorvoertuigen (WAM) te hebben 4. Een speciale speed-pedelec-helm conform de norm NTA-8776 te dragen 5. Verplicht is om gebruik te maken van de weg met een maximale snelheid van 45 km/uur of op het fiets/bromfietspad buiten de bebouwde kom met een maximale snelheid van 40 km/uur en binnen de bebouwde kom met een maximale snelheid van 30 km/uur. 6. Door gelijkschakeling met de bromfiets geen gebruik meer mag maken van het verplichte fietspad (bord G12a).

3 Problematiek van huidige wetgeving. Deze nieuwe wetgeving leidt tot diverse problemen in de dagelijkse praktijk. De speed-pedelec als fiets met elektrische trapondersteuning is nu verplicht te rijden op de weg tussen het autoverkeer met een snelheid tussen de km / uur en ligt dus aanzienlijk lager ligt dan de maximaal toegestane snelheid van 50 km/uur binnen de bebouwde kom. Anders dan de brommer die doorgaans een snelheid tussen de 45 tot 55 km / uur kan aanhouden beweegt de speed-pedelec zich niet autonoom voort en blijkt de snelheid sterk afhankelijk van het fysiek vermogen van de berijder. Daarnaast wordt gefietst met eco- (langzamer) of turbo-ondersteuning (sneller) voor de gewenste actieradius. Ook blijken weersinvloeden zoals regen en wind als ook resterend batterijvermogen enorm van invloed op de snelheid. Bij een lege accu waarbij trapondersteuning volledig wegvalt fietst men maximaal 15 km/uur maar blijft de verplichting om gebruik te maken van de weg onder huidige wetgeving. Uit een landelijk en onafhankelijk onderzoek in 2017 door het SWOV iii dat wetenschappelijk onderzoek doet naar verkeersveiligheid blijkt dat de speedpedelec een gemiddelde snelheid aanhoudt van 32km/uur op de weg (dus ruim onder de maximale snelheid van 45 km/uur). Door deze nieuwe wetgeving dwingt de speed-pedelec rijder feitelijk artikel 5 van de wegenverkeerwet te schenden: Het is een ieder verboden zich zodanig te gedragen dat gevaar op de weg wordt veroorzaakt of kan worden veroorzaakt of dat het verkeer op de weg wordt gehinderd of kan worden gehinderd. Dit leidt tot onbegrip bij automobilisten en agressief gedrag ten aanzien van de speed-pedelec rijder waarbij afsnijden, veelvuldig toeteren en verbaal geweld niet geschuwd wordt. Het SWOV onderzoek bevestigd dit beeld, en 86 procent van de speed-pedelec rijders blijkt zich niet veilig te voelen op de weg. Ook blijkt de speed-pedelec rijder slecht zichtbaar tussen auto- en vrachtverkeer (zeker in files en bij donkere of regenachtige dagen). Wegtrajecten met meerdere rijstroken waar over het algemeen aanmerkelijk harder wordt gereden dan 50 km / uur zijn ongeschikt voor de speed-pedelec. De speed-pedelec is uitgerust met relatief dunne banden en daardoor kwetsbaar op minder onderhouden wegen of wegen waarbij wegbelijning ontbreekt. Daarnaast blijkt detectie door detectielussen bij kruisingen met een verkeersregelinstallatie (stoplichten) vaak problematisch. Door het verbod om gebruik te maken van fietspaden moet men nu geregeld lange stukken omrijden om van A naar B te komen. Het enorme verschil in snelheid en massa tussen de speed-pedelec (25-30 kg) en een auto geeft een enorm risico op ongelukken met fatale afloop. Daarnaast staat de speed-pedelec rijder continu bloot aan uitlaatgassen. Nieuwe wetgeving maakt de speed-pedelec juist onderdeel van het fileprobleem in plaats van de oplossing voor het fileprobleem. Oplossingsrichtingen voor veilig gebruik van een speed-pedelec. Om de huidige problematiek aan te pakken en om daarmee de speed-pedelec te kunnen laten doorgroeien als volwaardig alternatief en duurzaam vervoersmiddel voor de middellange afstand kan gedacht worden aan twee oplossingen:

4 1. Keuze vrijheid om te rijden op de weg of het fietspad. 2. Verplichting om op de weg te rijden met lokale toegang tot het fietspad onder bijzondere omstandigheden zoals recentelijk geïntroduceerd door de Provincie Gelderland. 1. Keuzevrijheid: Voor deze oplossing blijft het mogelijk om met aangepaste snelheid te rijden op de rijbaan (max. 45 km/uur) of om te kiezen voor het fietspad (25-30 km/uur binnen de bebouwde kom en 40 km/uur buiten de bebouwde kom) en onverplicht fietspad (max. 25 km/uur). Om deze oplossing te kunnen implementeren is het noodzakelijk om de speed-pedelec te registreren in een aparte vervoerscategorie met een eigen kleur kentekenplaat. Het voordeel van deze oplossing is dat men gevaarlijk stukken weg kan vermijden en het veiligere fietspad kan kiezen. Daarnaast blijft het mogelijk om in het binnenstedelijk gebied aantrekkelijke fietsroutes te kiezen en daarmee files te kunnen ontwijken. Door deze oplossing worden huidige en toekomstige snelfietsroutes automatisch toegankelijk voor de speed-pedelec. Ook zal het recreatief gebruik van de speedpedelec gestimuleerd worden waarbij afstand en niet snelheid een rol speelt door het ontsluiten van verplichte en onverplichte fietspaden in natuurgebieden. Deze oplossing vraagt om verantwoord gedrag van de speed-pedelec rijder waarbij snelheid aangepast moet worden aan overige gebruikers van fietspaden (kinderen, scholieren, ouderen en overige fietsers). Ook zal bij verdere groei van het fietsgebruik de huidige fiets-infrastructuur regionaal meer ruimte moeten krijgen ten koste van ruimte voor autoverkeer, waarbij ook gedacht kan worden aan de aanleg van een aparte infrastructuur voor e-bike en speed-pedelec naast het normale fietspad. Keuze vrijheid voor fietspad of weg kan wellicht onduidelijkheid oproepen bij overige verkeersdeelnemers en zal de veiligheid voor speed-pedelec rijders op de weg niet vergroten. 2. Handhaving van de verplichting op de weg met uitzonderingsmaatregelen: De speed-pedelec problematiek zoals hierboven geschetst speelt zich met name binnen de bebouwde kom af omdat de speed-pedelec buiten de bebouwde kom aangewezen is op gecombineerde brom-/fietspaden. Zo heeft de Provincie Gelderland recentelijk besloten iv om van de huidige wetgeving af te wijken en de speed-pedelec onder speciale omstandigheden toegang te verlenen tot het fietspad (maximale snelheid 30 km/uur). Hiervoor moet er sprake zijn van: 1. Meer dan voertuigbewegingen op baanvakken per etmaal in combinatie met een verhoogde rijbaanscheiding waarbij veilig inhalen van speed-pedelecs niet mogelijk is. 2. snelheden meer dan 60 km/uur door tenminste 15% van overige verkeersdeelnemers op baanvakken met een maximum snelheid van 50 km / uur. 3. baanvakken met een hogere maximale snelheid dan 50 km/uur. 4. baanvakken met meerdere rijstroken en een verkeersregelinstallatie. De toegang tot het lokaal gebruik van het fietspad wordt dan aangegeven middels een onderbord Speed-pedelec toegestaan onder het G11 bord van het RVV Voor deze oplossing is registratie in een aparte vervoerscategorie niet

5 noodzakelijk. Ook deze oplossing is redelijk gemakkelijk in te voeren, en legt druk op het lokaal in plaats van regionale fiets-infrastructuur. Naast de toegang tot fietspaden op deze probleempunten zou ook toegang tot fietssnelwegen verleend moeten worden. Bronnen: i ii iii SWOV: Speed-pedelecs op de rijbaan: observatieonderzoek (R A). iv Verkeersbesluit zaaknummer , 6 September 2017 en gesprek Martijn van de Lindeloof dd. 13 April 2017.