GEZONDE MOBILITEIT EN VERKEERSVEILIGHEID STIJN DHONDT

Transcriptie

1 GEZONDE MOBILITEIT EN VERKEERSVEILIGHEID STIJN DHONDT

2 VERKEERSVEILIGHEID & GEZONDHEID

3 VERDELING DOODSOORZAKEN VLAANDEREN (2011) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Andere externe oorzaken Infectieziekten Niet elders geclassificeerd Huid en subcutis Zenuwstelsel Endocriene ziekten Bloed en immuunsysteem Botspierstelsel en bindweefsel Psychische en gedragsstoornissen Urogenitaal stelsel Perinataal en congenitaal Vervoersongevallen Spijsverteringstelstel Ademhalingsstelsel Hart en vaatziekten Kanker (VAZG, 2013)

4 VERKEERSVEILIGHEID & GEZONDHEID Evolutie

5 VERKEERSVEILIGHEID & GEZONDHEID Specifieke trends 140% 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% Evolutie aantal dodelijke slachtoffers (Vlaanderen ) Voetganger Fietser Bromfietser Motorfietser Personenvoertuig Vrachtwagens en lichte vrachtwagens (ADSEI, 2013)

6 VERKEERSVEILIGHEID & GEZONDHEID 120% Specifieke trends Evolutie van aantal niet-dodelijke slachtoffers (Vlaanderen) Voetganger 110% Fietser 100% 90% 80% Bromfietser Motorfietser Personenvoertuig Vrachtwagens en lichte vrachtwagens (ADSEI, 2013)

7 VERKEERSVEILIGHEID & GEZONDHEID Risico per leeftijd 5000 Ongevalsrisico volgens leeftijd en verplaatsingswijze (Vlaanderen, 2011) Voetganger Fietser Autobestuurder Autopassagier tot to tot tot tot tot tot Het lage ongevalsrisico van 18 tot 24 jarige fietsers kan in 2011 verklaard worden door het uitzonderlijk hoog aantal geregistreerde fietskilometers bij deze leeftijdsgroep. (Steunpunt Verkeersveiligheid & BIVV, 2013)

8 VERKEERSVEILIGHEID & GEZONDHEID Weten we de grootte van het probleem? Dodelijke slachtoffers: correct beeld (Niet-dodelijke) ongevallen > ziekenhuisgegevens! Fiets = x 5,5 in ziekenhuisdata Vooral enkelvoudige ongevallen (geen andere weggebruiker betrokken) Doden op totaal (2012) 17% Zwaargewonden op totaal ( 03-07) 37% Voetganger = x 2 in ziekenhuisdata! Enkelvoudige verkeersongevallen bestaan eigenlijk niet! BIVV, % 6%

9 Fiets Fiets Voetga nger Auto Auto VERKEERSVEILIGHEID & GEZONDHEID Letselverdeling Letselverdeling ziekenhuisopnames ( ) Enkelvoudig Aanrijding Aanrijding Enkelvoudig Aanrijding 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Hoofd Gezicht Wervelkolom Borst en bovenste ledematen Onderste ledematen Lichte externe verwondingen (Dhondt et al, 2013)

10 VERKEERSVEILIGHEID & GEZONDHEID Impact op gezondheid? Weegt 1 dode op tegen aantal zwaar gewonden? Disability Adjusted Life Years (DALYs) = Som van gezondheidsverlies tgv sterfte en ziekte = YLL + YLD YLL: aantal verloren jaren door vroegtijdige overlijden (in verkeer) YLD: aantal jaren dat je leeft met verminderde gezondheid (aantal verloren gezonde levensjaren) tgv niet-dodelijk verkeersletsel Elk letsel heeft zijn ernstfactor

11 VERKEERSVEILIGHEID & GEZONDHEID Verloren gezonde levensjaren tgv verkeersongevallen ( ) DALY Man Vrouw Weggebruiker YLD YLL DALY YLD YLL DALY Autoinzittende Motor Fiets Voetganger Belang van niet-dodelijke fietsongevallen! Dhondt et al ziekenhuisdata

12 ACTIEVE MOBILITEIT, VERKEERSVEILIGHEID EN GEZONDHEID

13 ACTIEVE MOBILITEIT Wat is het effect van meer fietsen op de gezondheid?

14 ACTIEVE MOBILITEIT

15 ACTIEVE MOBILITEIT Wegen de voordelen dan nog door?

16 ACTIEVE MOBILITEIT Safety in numbers? Meer fietsen leidt tot proportioneel minder ongevallen? Geen bewijs op basis van enkel aantallen Gebrekkige registratie Wat met enkelvoudige fietsongevallen? Vooral flankerende maatregelen zorgen voor meer veiligheid! Veiligere infrastructuur en beter handhavingsbeleid

17 ACTIEVE MOBILITEIT Enkelvoudige fietsongevallen Geen andere weggebruiker betrokken > 85% van alle ziekenhuisopnames van fietsers Ongeveer 1/3 van alle ziekenhuisopnames tgv verkeersongeval in Vlaanderen en Brussel Mogelijke oorzaken? Fietsvaardigheid (kinderen) Fietsen in groep, GSM-gebruik (jongeren) Reflexen en fysieke kracht (ouderen) Infrastructuur: paaltjes, boordsteen, tramsporen, gladheid

18 ACTIEVE MOBILITEIT

19 ACTIEVE MOBILITEIT Above all is safety Wandelen/ Fietsen Veiligheid Zowel subjectief als objectief

20 PREVENTIEVE MAATREGELEN

21 MOBILITEITSMANAGEMENT PREVENTIEVE MAATREGELEN Geïntegreerde en stapsgewijze aanpak Verkeersmanagement (rijgedrag) Verkeersplanologie (routekeuze) Vervoersmanagement (modal shift) Ruimtelijke ordening (mobiliteit) Education Engineering Enforcement

22 PREVENTIEVE MAATREGELEN Geen oplapwerk Geen aanpassingen aan inherent onveilig systeem Versnipperde aanpak waarbij elke weggebruiker afzonderlijk wordt bekeken Bekijk je volledige ontwerp Geef iedere weggebruiker die plaats die het toekomt (elk met eigen kenmerken) STOP-principe Een maatregel gericht op de meest kwetsbare komt iedereen ten goede!

23 PREVENTIEVE MAATREGELEN

24 PREVENTIEVE MAATREGELEN Conflicten vermijden: scheiding kwetsbare weggebruikers en gemotoriseerd verkeer Autoluwe gebieden Voetgangerszone, schoolstraat, leefstraat Parallel netwerk: ontvlechten van fiets- en autoroutes, vrijliggende fietspaden Veilige kruisingen voor voetgangers en fietsers Bundelen fietsstromen bij kruisingen met hoofdverkeersaders In buurt van oversteekplaatsen 30 km/u in stedelijke gebieden Opletten voor afslaand verkeer

25 SNELHEID

26 PREVENTIEVE MAATREGELEN Snelheid Indien mengen wenselijk, snelheidsremmende maatregelen 30 km/u als richtlijn Infrastructuur én handhaving BIVV: 9 op 10 rijden te snel in zone 30 als er geen infrastructurele elementen zijn geplaatst (zoals verkeerdrempels of wegversmallingen). Fietsstraat

27 PREVENTIEVE MAATREGELEN Zwaar vervoer? Ongevallen bij zeer lage snelheid Dodehoek Vaak zeer ernstig en dodelijk Weren uit zones en trajecten voor voetgangers en fietsers Aanpassingen aan vrachtwagens (bijv. bussen of afvalophaling)

28 PREVENTIEVE MAATREGELEN Specifiek Verbetering wederzijdse zichtbaarheid Bij oversteekplaatsen: parkeren en beplanting Vrijliggende fietspaden terug zichtbaar maken bij naderen kruispunt/rotonde Verlichting Signalisatie Lengte oversteekplaatsen beperken Enkelvoudige ongevallen beperken Onderhoud fiets- en voetpaden (winter) Vlak wegdek Vermijden scherpe bochten, opstapjes, paaltjes

29 PREVENTIEVE MAATREGELEN Educatie en handhaving Veilig en duurzaam verkeersgedrag Vaardigheden als fietser en voetganger Sensibilisatie en handhaving verkeersregels voor elke weggebruiker Vooral zij die grootste risico vormen Zichtbare en fluorescerende elementen (kledij en fiets)

30 PREVENTIEVE MAATREGELEN Maar ook sociale veiligheid Kritische massa en contact met omgeving bewaren, verlichting Diefstal (bewaakte) fietsstallingen

31 TOEKOMSTIGE UITDAGING? E-bikes Bieden zeer veel mogelijkheden om fietsgebruik te stimuleren Effect op verkeersveiligheid? Hogere snelheid Zwaardere fietsen Hoog aandeel senioren Aanpak Educatie gebruikers Handhaving snelheid? bromfiets?

32 MEER INFO - Voetgangersrapport - BIVV/Steunpunt Verkeersveiligheid - Cycling, health and safety - OECD/IRTAD - Fietsongevallen en infrastructuur - Timenco/VSV - Goede praktijkvoorbeelden fietspaden en fietsroutes - Fietsersbond - Vademecums Vlaamse overheid - Agentschap Wegen & Verkeer - CERTU