Adaptief Vermogen van Gebouwen Versie 2.0 Maart 2015 Rob Geraedts Delft, 12-3-2015 Inhoud Report Gebouwen met Toekomstwaarde Bepalingsmethode Adaptief Vermogen 7 Indicatoren voor Herbestemmingsdynamiek 7 Indicatoren voor Gebruiksdynamile 4 Meetwaarden Vraag- en Aanbodprofielen Laatste stand van zaken: Flex 2.0 2 / 39 1
Gebouwen met Toekomstwaarde Opdracht voor ontwikkeling instrumentarium (overheid, VNO-NCW, MKB, brancheorganisaties), vanuit 3 perspectieven: Adaptief vermogen Financieel rendement Duurzaamheid 3 / 34 Aanpasbare gebouwen en duurzaamheid Structurele leegstand van vastgoed Toenemend belang van duurzaam bouwen Toenemend belang van circulaire economie Duurzaam = Aanpasbaar (Wilkinson et al, 2009) Bepalingsmethode voor Adaptief Bouwen ontbreekt ü Uitgebreide internationale literatuursurvey 4 / 39 2
Aanpasbare gebouwen en duurzaamheid Duurzaam gebouw: in staat om verschillende gebruikers functies te ondersteunen gedurende zijn gehele levenscyclus. De gebruikswaarde op lange termijn is randvoorwaarde voor duurzaamheid. 5 / 39 3 Doelgroep perspectieven van de vraag naar aanpasbare gebouwen Wat is het belang van de drie doelgroepen bij het adap ef vermogen van de gebouwde omgeving? Gericht op wenselijke toekomst- scenario's van de gebouwde omgeving Gebruikersorganisa e Eigenaar Maatschappij Huisves ng die zich kan aanpassen aan een veranderend primair proces Een gebouw met een zo hoog mogelijk rendement gedurende de eigendomsperiode Vastgoed dat bijdraagt aan een aantrekkelijke en duurzame leef- en werkomgeving 3
Huisvestingscylcus gebouwen Vraag van: - Opdrachtgevers - Gebruikers VRAAG: Gewenst gebruik gebouw AANBOD: Kenmerken gebouw Voldoet: - Loca e - Gebouw - Units JA NEE Aanpassen: - Loca e - Gebouw - Units Nieuw Gebouw Verhuizen naar ander bestaand gebouw Construc eve ingrepen Ontwikkelen en evt. jdelijke huisves ng Verhuizen Soorten Adaptief Vermogen ADAPTIEF VERMOGEN Organisa e Gebouw Organisa e Flexibiliteit Procesflexibiliteit Produc lexibiliteit Ini a effase Ontwerpfase Uitvoeringsfase Gebruiksfase A. Loca e B. Gebouw C. Unit Transforma e flexibiliteit Gebruiks- flexibiliteit En de focus van de bepalingsmethode 4
Vraag - Aanbod van Adaptief Vermogen Vraag Veranderende vraag (gebruiksfase) - Maatschappij - Eigenaar - Gebruiker Vraag naar Herbestemmingsdynamiek Vraag naar Gebruiksdynamiek Herindelings- Flexibiliteit Uitbreidings- Flexibiliteit Afstotings- Flexibiliteit Aanbod Ruimtelijk/functionele kenmerken Installatie/technische kenmerken Locatie Gebouw Unit 7 Herbestemmingsindicatoren Eigenaar gebouw Eigenaar - Gebouw Herbestemmingsdynamiek indicatoren Herindelings- flexibiliteit Uitbreidings- flexibiliteit Afsto ngs- flexibiliteit E1. Herverkavelbaar/herindeelbaar E2. Korrelgroo e E3. Voorzieningen E4. Kwaliteit E5. Uitbreidbaar E6. Afstootbaar E7. Verplaatsbaar 5
7 Herbestemmingsindicatoren Eigenaar gebouw E1. Verkavelbaar/ Herindeelbaar E2. Korrelgroo e E3. Voorzieningen E4. Kwaliteit E5. Uitbreidbaar E6. Afstootbaar E7. Verplaatsbaar E1. Verkavelbaar/ herindeelbaar Eisen/wensen t.a.v. wijziging in groo e en verdeling van gebruikseenheden binnen gebouw (samenvoegen, splitsen, herverdelen); eisen/wensen t.a.v. de mogelijkheden tot wijzigen indeling op gebouwniveau en/of eisen/wensen t.a.v. de mogelijkheden tot wijziging van func es op gebouwniveau. 7 Herbestemmingsindicatoren Eigenaar gebouw E1. Verkavelbaar/ Herindeelbaar E2. Korrelgroo e E3. Voorzieningen E4. Kwaliteit E5. Uitbreidbaar E6. Afstootbaar E7. Verplaatsbaar E2. Korrelgroo e Eisen/wensen t.a.v. mogelijkheden tot wijzigen van het aantal gebruikseenheden in het gebouw. E3. Voorzieningen Wijziging van eisen/wensen t.a.v. voorzieningen en installa es binnen het gebouw en/of wijziging van eisen/wensen t.a.v. voorzieningen en installa es buiten het gebouw, op loca e. 6
7 Herbestemmingsindicatoren Eigenaar gebouw E1. Verkavelbaar/ Herindeelbaar E2. Korrelgroo e E3. Voorzieningen E4. Kwaliteit E5. Uitbreidbaar E6. Afstootbaar E4. Kwaliteit Mogelijkheid tot het wijzigen (upgraden) van de inrich ng en afwerking, afwerking per gebruikseenheid en/of de mogelijkheid tot het wijzigen (upgraden) van de inrich ng en afwerking van het gebouw. E7. Verplaatsbaar 7 Herbestemmingsindicatoren Eigenaar gebouw E1. Verkavelbaar/ Herindeelbaar E2. Korrelgroo e E3. Voorzieningen E4. Kwaliteit E5. Uitbreidbaar E6. Afstootbaar E7. Verplaatsbaar E5. Uitbreidbaar Het gebruiksoppervlak van het gebouw moet in de toekomst kunnen toenemen (horizontaal en/of ver caal). E6. Afstootbaar Het gebruiksoppervlak van het gebouw moet in de toekomst kunnen afnemen (horizontaal en/of ver caal).? E7. Verplaatsbaar Het gebouw moet in de toekomst verplaatsbaar kunnen zijn naar andere loca e. 7
7 Gebruiksdynamiekindicatoren Gebruikers gebouw Gebruiker - Unit Gebruiksdynamiek indicatoren Herindelings- flexibiliteit Uitbreidings- flexibiliteit Afsto ngs- flexibiliteit G1. Herindeelbaar G2. Verplaatsen Intern G3. Rela e Intern G4. Kwaliteit G5. Voorzieningen G6. Uitbreidbaar G7. Afstootbaar 7 Gebruiksdynamiekindicatoren Gebruikers gebouw G1. Herindeelbaar G2. Verplaatsbaar Intern G3. Rela e Intern G4. Kwaliteit G5. Voorzieningen G6. Uitbreidbaar G1. Herindeelbaar Wijzigen van eisen/wensen t.a.v. de indeling van de gebruikseenheid/unit in het gebouw en/of wijzigen van eisen/wensen t.a.v. de func es van de gebruikseenheid/unit in het gebouw. G7. Afstootbaar 8
7 Gebruiksdynamiekindicatoren Gebruikers gebouw G1. Herindeelbaar G2. Verplaatsbaar Intern G3. Rela e Intern G4. Kwaliteit G5. Voorzieningen G6. Uitbreidbaar G7. Afstootbaar G2. Verplaatsbaar Intern Wijzigen van eisen/wensen t.a.v. de loca e van de gebruikseenheid/unit in gebouw. G3. Rela e Intern Wijziging eisen/wensen t.a.v. interne rela e met andere gebruikers/ stakeholders in gebouw. G4. Kwaliteit Wijziging van eisen/wensen t.a.v. inrich ng & afwerking (look & feel) van de huisves ng (gebruikers- eenheid/unit in gebouw). 7 Gebruiksdynamiekindicatoren Gebruikers gebouw G1. Herindeelbaar G2. Verplaatsbaar Intern G3. Rela e Intern G4. Kwaliteit G5. Voorzieningen G6. Uitbreidbaar G7. Afstootbaar G5. Voorzieningen Wijziging van eisen/wensen t.a.v. faciliteiten en installa es (binnen de unit) en/of wijziging van eisen/ wensen t.a.v. faciliteiten en installa es (binnen het gebouw) en/of wijziging van eisen/wensen t.a.v. faciliteiten en installa es (buiten gebouw, op loca e). 9
7 Gebruiksdynamiekindicatoren Gebruikers gebouw G1. Herindeelbaar G2. Verplaatsbaar Intern G3. Rela e Intern G4. Kwaliteit G5. Voorzieningen G6. Uitbreidbaar G7. Afstootbaar G6. Uitbreidbaar Het oppervlak van de gebruikseenheid/unit moet in de toekomst kunnen toenemen. G7. Afstootbaar Het oppervlak van de gebruikseenheid/unit moet in de toekomst kunnen afnemen. Herbestemmingsdynamiek Indicatoren voor Herverkavelbaar/ herindeelbaar Ruimtelijk/functionele flexibiliteit Voorbeelden 10
Herbestemmingsdynamiek - aanbodindicatoren voor Herverkavelbaar/ herindeelbaar Installatie/technische flexibiliteit Voorbeelden Voorbeeld beoordeling ruimtelijk - functionele flexibiliteit 1 4 BAD GOOD 11
Voorbeeld beoordeling ruimtelijk - functionele flexibiliteit 23 / 39 1 3 BAD BETTER Voorbeeld beoordeling technische kwaliteit 24 / 39 1 3 BAD BETTER 12
Voorbeeld beoordeling technische kwaliteit 25 / 39 1 4 BAD GOOD Voorbeeld beoordeling technische kwaliteit 2 BAU 4 GOOD 26 / 39 13
Voorbeeld beoordeling technische kwaliteit 27 / 39 2 4 BAU GOOD Voorbeeld beoordeling technische kwaliteit 28 / 39 1 BAD 4 GOOD 14
Adaptief bouwen: vraag & aanbodprofielen Flexibiliteitsvraag van gebruiker of eigenaar Flexibiliteitsaanbod van gebouw Beoordelingsindicatoren Match? 29 / 39 Voorbeeld van een vraag- en aanbodprofiel 2015 Flex 2.0: rubricering /clustering* 30 / 34 * Indeling in layers naar S. Brand (1995) op basis van levensduurverschillen 15
Flex 2.0: van 147 naar 83 indicatoren 31 / 26 Flex 2.0: van 147 naar 83 indicatoren 32 / 26 16
Adaptief bouwen: de volgende stappen FLEX Light...? -------------> z.o.z. Welke indicatoren daarvan zijn tevens geschikt voor de CE-Meter...? Prioriteren van de indicatoren Specificeren voor bepaald type vastgoed (kantoren, scholen, zorgcentra, etc.). 33 / 39 Adaptief bouwen; de 10 belangrijkste? 1. Scheiding drager inbouw 2. Overmaat in ruimte / oppervlak 3. Overmaat verdiepingshoogte 4. Overdimensionering installaties 5. Overdimensionering draagconstructies 6. Overmaat op locatie 7. Uitbreidbaar gebouw (hor. en vert.) 8. Ontsluiting Gebouw (hor. en vert.) 9. Positionering trappen / liften 10. Demontabele aansluitdetaillering van inbouw-, installatie- en gevelsystemen 34 / 39 17
Flex 2.0 Versie 2.0 Maart 2015 Rob Geraedts Delft, 12-3-2015 18