Deze notitie bevat een (hernieuwd) onderzoek naar de consequenties van: het instellen van een lager starttarief/parkeertijd van de parkeertarieven en/of het betalen per minuut. Deze opdracht tot nader onderzoek is bij meerderheid aangenomen bij Amendement door de PvdA en D66 bij de vaststelling van de Parkeervisie 2013-2020 door de Raad op 23 januari 2013 (zie bijlage 1). 2.1 Ontwikkeling tarieven Parkeergarages 2002-2013 Vanaf de opening van de H.J. van Heekgarage zijn de parkeertarieven in de loop der jaren gewijzigd en opgehoogd. Waar het parkeertarief in 2002 nog 1,-- per 50 minuten bedroeg is dit inmiddels in 2014 gestegen naar 2,40 per uur. In bijlage 2 is de ontwikkeling van het parkeertarief weergegeven. 2.2 Situatie 2014: Het straatparkeren is thans 0,10 cent duurder dan het garageparkeren. Uit onderzoek van I&O, gehouden in 2012, blijkt dat de meeste parkeerders dit verschil niet kennen. Uit de bezettingscijfers blijkt dat gemiddeld 36% van de bezoekende parkeerders op straat parkeert en 64% in een garage. De gemeente wil het garageparkeren verder stimuleren ten opzichte van het straatparkeren, omdat in de parkeergarages auto s op een veilige en efficiënte manier geparkeerd kunnen worden, waardoor anderen (bijvoorbeeld in woonwijken) geen overlast ondervinden van geparkeerde auto s van centrumbezoekers. Uit onderzoek blijkt dat het prijsverschil van tien eurocent echter té gering is om het garageparkeren daadwerkelijk te stimuleren. Verlaging van de parkeertarieven van de parkeergarages heeft echter grote negatieve consequenties voor de gemeentelijke parkeerexploitatie. Ook heeft een prijsverlaging grote consequenties voor de overeenkomst met het MST ten aanzien van parkeren.
2.3 Parkeervisie Parkeren in Balans: 2013-2020 (uit de Parkeervisie): In de Parkeervisie is als doelstelling opgenomen het vergroten van de klantvriendelijkheid van parkeren in Enschede. Parkeren is echter nooit het doel van een bezoek aan Enschede, maar kan wel de mening over dat bezoek beïnvloeden, met name als het parkeren op een negatieve manier wordt ervaren. Door het parkeren nog meer dan nu op een klantgerichte manier te organiseren, worden de parkeerders (bewoners, bezoekers en werknemers) in staat gesteld om zonder ergernis de goede kanten van de Enschedese binnenstad te ervaren. Met name voor de bezoekers van de stad wil Enschede een gastvrije stad zijn. Dit zal ook in het parkeren tot uiting moeten komen. Vele maatregelen uit de vastgestelde Parkeervisie dragen bij aan deze doelstelling. In dat kader is ook de maatregel (nummer 10 uit de lijst van parkeervoorstellen uit de Parkeervisie) nader onderzocht ten aanzien van het instellen van een lager starttarief in de parkeergarages. Uiteindelijk is deze maatregel niet voorgesteld in de Parkeervisie vanwege de grote negatieve financiële consequenties voor de gemeente. In deze nota wordt nu uitgebreider ingegaan op de mogelijkheden en consequenties. 2.4 Onderzoek lager starttarief gemeentelijke parkeergarages Huidige situatie parkeergarages: in de gemeentelijke parkeergarages moet nu het eerste uur altijd geheel betaald worden ook als bezoekers korter dan een uur parkeren. Het tarief in de garage is in 2014 thans 2,40/uur. Daarna kan de bezoeker met munteenheden van 0,20 betalen (in 2014 5 minuten parkeertijd). Onderzoek: onderzocht is in het kader van de uitwerking van de Parkeervisie wat de financiële consequenties zijn van verlaging van dit starttarief/parkeertijd en welke opties daarbij mogelijk zijn. Verkorting van de tijdseenheid heeft als voordeel dat het parkeren aantrekkelijker wordt voor mensen die het centrum kort willen bezoeken en daarbij in de gemeentelijke garages willen parkeren. Uit onderzoek op basis van de parkeerinkomsten blijkt dat de gemeentelijke parkeergarages op dit moment al door een grote groep mensen gebruikt worden voor het kortparkeren (ruim 30% parkeert korter dan 1 uur en circa 66% parkeert korter dan 2 uur; 94% parkeert korter dan 4 uur). Het verlagen van het starttarief zorgt er daarom voor dat de gemeente meteen veel parkeerinkomsten misloopt. Er zijn totaal 19 scenario s doorgerekend. Deze scenario s variëren in tijdblokken en/of tariefblokken. Ze zijn financieel doorgerekend (op basis van de parkeergegevens 2013 ten opzichte van de situatie van ongewijzigde aantallen parkeerders. Scen. Afrekening Fin. verschil t.o.v. huidige situatie over eerste 4 parkeeruren 1 Starttarief 1,20 dan 0,20-207. 726 2 Starttarief 2x 1,20 dan 0,20-120. 200 3 Starttarief in 2 x 1,00 dan 0,50-66. 602 4 Alle blokken 0,20-238. 638 5 Tariefblokken van 0,20; 1 e uur tarief 2,55 dan 2,40-124. 363 6 Tariefblokken van 0,21 met uurtarief 2,50-101. 646 7 Eerste ½ uur starttarief 0,20 daarna per 0,50-121. 351 8 Starttarief 1,20 daarna per 0,50-90.439 9 Starttarief 1,00 daarna per 0,50-101. 735 10 Starttarief 1,20 daarna 2x 0,60, daarna per 0,50-81.339
Scen. Afrekening Fin. verschil t.o.v. huidige situatie over eerste 4 parkeeruren 11 Eerste 2 uur 4x 0,60 daarna per 1,00-9.651 12 Eerste 2 uur 4x 0,60 daarna per 0,50-79.732 13 Alle blokken in 0,60-67.210 14 Alle blokken in 0,80 + 19.267 15 Eerste 2 uur in blokken van 0,80 daarna per 0,50-20.756 16 Alle blokken in 0,50-109.768 17 Alle blokken in 0,20; maar tarief 2,50 i.p.v. 2,40-102.600 18 Alle blokken in 0,20; maar tarief 2,60 i.p.v. 2,40 + 37.000 19 Alle blokken in 0,20; maar tarief 1 e en 2 e uur 2,60 en overige uren 2,40-2.100 Kanttekeningen: 1). bij de doorrekeningen door het Parkeerbedrijf Enschede is er van uitgegaan dat er geen (significante) verschuivingen zullen plaatsvinden in de parkeeraantallen. De verwachting is dat zeker bij kortparkeerders er geen verschuivingen zal plaatsvinden. Bij de langparkeerders in de parkeergarages zal mogelijk wel een verschuiving plaatsvinden als er sprake is van afrekenen in veel grotere tijdsblokken (zoals bijvoorbeeld in scenario 11). 2) in de scenario s 4, 5, 17, 18 en 19 wordt het uurtarief opgehoogd ter compensatie van gederfde inkomsten. Hierdoor vervalt het huidige tariefverschil van 0,10 tussen garage- en straatparkeren. 3). In alle bovenstaande berekeningen is rekening gehouden met de verplichte BTW-afdracht van Parkeergarages. Uit de doorrekeningen zijn 6 scenario s geselecteerd (geel gemarkeerd) die nader worden toegelicht. Deze scenario s komen in meer of mindere mate tegemoet aan de wens om te betalen in kleinere tariefstappen voor de kortparkeerders. De langparkeerders langer dan 1 uur betalen veelal in grotere tijdsblokken om het verlies aan inkomsten (enigszins) te compenseren. De 6 geselecteerde scenario s zijn: Scenario 3): Starttarief in twee blokken van 1,- (25 min. elk in 2014) en daarna afrekenen per 0,50 (12½ min in 2014); Dit is een redelijk klantvriendelijk scenario voor de kortparkeerders. Zij kunnen nu over de eerste 50 minuten afrekenen in 2 blokken van 1 euro. De meeste kortparkeerders parkeren ook tussen de 20 en 60 minuten. De parkeerders langer dan 50 minuten dienen echter in dit voorstel daarna af te rekenen in eenheden van 50 eurocent (in 2014 is dit 12,5 minuut parkeertijd) in plaats van 20 eurocent (na 60 minuten). De inkomstenderving over de eerste 50 minuten wordt slechts ten dele gecompenseerd door de grotere tijdblokken na 50 minuten en de structurele inkomstenderving bedraagt op jaarbasis naar verwachting - 67.000. Scenario 4). Altijd afrekenen in tijdsblokken van 0,20 (5 min in 2014). Dit is het meest klantvriendelijke scenario voor alle parkeerders. De kortparkeerders (< 1 uur) kunnen nu in het eerste uur afrekenen in blokken van 20 eurocent. Voor de parkeerders langer dan 1 uur wijzigt de situatie niet. Groot nadeel van dit scenario is dat het verwachte en berekende inkomstenderving door opheffing van het vaste starttarief van 2,40 naar verwachting - 240.000 op jaarbasis bedraagt.
Scenario 8): Starttarief in een blok van 1,20 (30 min. in 2014) en daarna afrekenen per 0,50 (12½ min in 2014); Deze variant is voorgesteld door de Werkgroep Verkeer, onderdeel van het Binnenstadsoverleg, waarin onder ander vertegenwoordigers zitten van de Federatie Centrum Ondernemers (vertegenwoordigers winkeliers, horeca en marktbond). Zij hebben voorgesteld om het tarief in de drie gemeentelijke parkeergarages aan te passen en wel zodanig dat eerst 1,20 betaald dient te worden als starttarief en daarna wordt in blokken van 0,50 afgerekend. Dit is een redelijk klantvriendelijk scenario voor de kortparkeerders die circa 1 uur parkeren. De parkeerders (langer dan 55) minuten gaan in dit voorstel daarna afrekenen in eenheden van 50 eurocent in plaats van 20 eurocent. De andere scenario s vinden geen steun bij de Werkgroep Verkeer. NB: Deze variant is eind 2013 en in 2014 voorgesteld door de Werkgroep Verkeer van het Binnenstadsoverleg. Op basis van de gegevens 2012 en de beschikbare parkeeruurverdeelcijfers 2012 leek deze variant in eerste instantie kostenneutraal te zijn, maar bij de nieuwe doorrekening op basis van de actuele parkeerbezettingscijfer 2013 van de parkeergarages levert dit scenario een structurele inkomstenderving op van - 90.000 per jaar. Scenario 13): Alle blokken afrekenen in tariefblokken van 0,60 (15 min. in 2014) Dit is een redelijk klantvriendelijk scenario voor de korparkeerders tot 1 uur. Zij kunnen nu over dit eerste uur afrekenen in tariefblokken van 60 eurocent. In 2014 is dit 15 minuten parkeren. Nadeel is dat de langparkeerders in dit voorstel in grotere blokken afrekenen (60 eurocent i.p.v. 20 eurocent). De inkomstenderving over de het eerste uur wordt slechts ten dele gecompenseerd door de grotere tijdblokken na 60 minuten en de structurele inkomstenderving bedraagt op jaarbasis naar verwachting - 67.000 Scenario 14): Alle blokken afrekenen in tariefblokken van 0,80 (20 min. in 2014) Dit scenario lijkt veel op scenario 13 maar nu wordt er in nog grotere tijdsblokken afgerekend. De parkeerders langer dan één uur gaan in dit voorstel dus in vaste blokken van 80 eurocent afrekenen i.p.v. 20 eurocent. Groot nadeel is dat de langparkeerders in dit voorstel in grotere blokken afrekenen (80 eurocent i.p.v. 20 eurocent). De inkomstenderving over de het eerste uur wordt echter hierdoor wel volledig gecompenseerd en dit voorstel levert dan ook naar verwachting een extra structurele inkomsten op van circa + 20.000/jaar Scenario 16): Altijd afrekenen in tijdsblokken van 0,20 (5 min in 2014) maar tarief van de eerste 2 uur ophogen met 20 eurocent In dit scenario wordt wel tegemoetgekomen aan de wens om te parkeren per (5) minuten, maar het tarief voor de parkeerders over de eerste 2 uur moet extra met 20 eurocent verhoogd te worden om de structurele inkomstenderving te compenseren. Hierdoor is dit scenario toch weer ongewenst en klantonvriendelijk
Op straat is het parkeertarief in 2014 2,50 per uur en hier kan afgerekend worden met een minimale muntinworp van 10 eurocent, hetgeen in de huidige tariefstelling overeen komt met circa 2,5 minuten parkeertijd. Ook kan op straat door middel van belparkeren worden afgerekend, waardoor op straat de werkelijke parkeertijd per minuut kan worden afgerekend. Toelichting belparkeren: In Enschede neemt ook het belparkeren bij het straatparkeren steeds meer toe en we willen dit de komende jaren nog verder promoten. Voor de gemeente heeft belparkeren grote voordelen, te weten. a. er zijn minder geldafhandelingen bij de parkeerautomaten op straat nodig; b. we kunnen -op termijn- uiteindelijk af met minder parkeerautomaten; c. we kunnen besparen op het gehele geldverwerkingstraject (ledigen/ tellen/ controleren/ doorboeken). Voor de klant is het grootste voordeel dat deze nooit teveel parkeertijd koopt en tevens geen risico loopt op een boete als gevolg van een tijdsoverschrijding. Een discussiepunt dat vaak terugkomt vanuit de ondernemers van de binnenstad en ook vanuit de Raad is de jaarlijkse verhoging van de parkeertarieven met 0,10 cent (via de geleidelijke methode). Deze methodiek (in iets andere vorm maar qua uitwerking hetzelfde) is bij de bouw van de H.J. van Heekgarage en het vaststellen van de uitgangspunten voor het PBE door de raad bepaald. Ook bij de besluitvorming rondom het MST parkeren zijn deze oorspronkelijke uitgangspunten en de bijbehorende tariefontwikkeling opnieuw door de raad bekrachtigd. In de jaarlijkse verhoging van de parkeertarieven zit zowel de compensatie voor inflatie als ook een stukje beleidsmatige prijsverhoging. Hier is dus in 2002 voor gekozen en hiervan afwijken is ingrijpend voor de exploitatie van het Parkeerbedrijf Enschede. Op basis van de huidige inzichten zijn de aanloopverliezen van de H.J. van Heekgarage in circa 2021 terugverdiend (zie grafiek MPE 2014-2023). Indien de bezoekersaantallen en parkeeruren in de gemeentelijke parkeergarages en van het straatparkeren in de komende jaren verder terugloopt, heeft dat gevolgen voor de PBE- begroting. De discussie met betrekking tot het al of niet bevriezen van de parkeertarieven zal eind 2015 worden gevoerd op basis van de dan beschikbare parkeercijfers 2014-2015 (bij opening MST en het gebruik van de nieuwe Primark)
Bijlage 1: Amendement onderzoek lagere starttarief parkeren en betalen per minuut
Jaar Tarief Opmerking 1 aug. 2002 1,00 per 50 min Opening H.J. van Heekgarage 1 jan. 2003 1,00 per 42 min. 1 juni 2003 1,40 per uur Blokken van 1,-. Uitgangspunten PBE. (blijft dus omgerekend 1,- per 42 min) Opm: *1 1 jan. 2004 1,40 per uur Geen wijziging 1 jan. 2005 1,60 per uur Eerste uur als bloktarief daarna betalen per 0,20. Straatparkeren 1,70/uur; zie opm *2 1 jan. 2006 1,80 per uur Beleidsmatige verhoging, vanaf nu stapsgewijze verhoging conform beleid 1 jan. 2007 1,80 per uur Geen wijziging 1 jan. 2008 1,90 per uur Verhoging met 0,10/uur 1 jan. 2009 1,90 per uur Geen wijziging 1 jan. 2010 2,00 per uur Verhoging met 0,10/uur 1 jan. 2011 2,10 per uur Geleidelijke methode vanaf 01-01-11; i.p.v inflatie+beleidsmatig; nu jaarlijks + 0,10 1 jan. 2012 2,20 per uur Verhoging met 0,10/uur 1 jan. 2013 2,30 per uur Verhoging met 0,10/uur 1 jan. 2014 2,40 per uur Verhoging met 0,10/uur 1 jan. 2015 2,50 per uur Verhoging met 0,10/uur *1 Afspraak jaarlijkse inflatie en met ingang van 1 jan 2006; 5 jaarlijks + 0,20 per uur erbij. *2 Straatparkeren is sinds 2003 in dezelfde lijn met de garages verhoogd met tot op heden een verschil van 0,10 per uur verschil. Straat is tien eurocent duurder