Menukaart aanpak betaald parkeren Lelystad

Transcriptie

1 Menukaart aanpak betaald parkeren Lelystad 17 september 2014 Vastgesteld door het college van B&W op Kenmerk: Gemeente Lelystad Afdeling Beheer Openbare Ruimte Cluster Verkeer

2 Inleiding Sinds het aantreden van het college in mei jl. is gewerkt aan de aanpak van het betaald parkeren in Lelystad. Met een evaluatienota en discussienota heeft het college een aantal creatieve oplossingsrichtingen in beeld gebracht en laten zien welke sturingsmogelijkheden de gemeenteraad heeft. Het spanningsveld tussen een sluitende parkeerexploitatie en een aantrekkelijk Stadshart staat centraal. Naar aanleiding van een bijeenkomst met raadsleden heeft het college een menukaart met mogelijke maatregelen uitgewerkt, die recht doet aan het raadsakkoord en de opdracht die het college ter hand heeft genomen. Een aantal menu s laat de verschillende oplossingsrichtingen zien. De voorkeursrichting van het college is uitgewerkt in een raadsvoorstel. Wat ging vooraf De afgelopen maanden zijn de volgende documenten opgeleverd en bijeenkomsten gehouden: - Coalitieakkoord: De parkeerexploitatie wordt sluitend gemaakt. Daarbij zullen, met alle creativiteit, verschillende opties worden onderzocht. ; De OZB-opbrengst wordt in principe niet verhoogd, behoudens indexeringen en areaaluitbreidingen. ; Bij nieuwe structurele tegenvallers, kijken we allereerst naar besparingsmogelijkheden in bestaande gemeentelijke taken. - brief aan de raad van 30 mei 2014: in deze brief wordt aangekondigd dat het college een voorstel aan de raad wil doen op basis van de uitkomsten van een benen-op-tafel-sessie; - Brede evaluatie betaald parkeren: hierin komt het dilemma tussen de financiële opgave in de PEX en het streven naar een aantrekkelijk Stadshart aan de orde; - Discussienota betaald parkeren: hierin worden de knoppen beschreven waaraan de raad kan draaien; - brief aan de raad van 20 juni 2014 met daarin vier scenario s: Het college ziet een creatieve combinatie van de scenario's 2 (sterk en vitaal Stadshart) en 3 (parkeren volledig anders financieren) dan ook als voorkeursrichting. Een lastenverzwaring via de OZB is daarbij het minst wenselijk. ; - ambtelijke bijeenkomst stakeholders Stadshart 24 juni 2014: op financiële bijdrage van de ondernemers hoeft slechts zeer beperkt te worden gerekend; de kwaliteit van het Stadshart is te laag voor de huidige parkeertarieven; - Bijeenkomst met raadsleden van 30 juni 2014: Eerste conclusies: Verleid bezoekers met aantrekkelijke tarifering en abonnementen, koppel het moment van betalen zoveel mogelijk los van het moment van parkeren en accepteer tegelijkertijd een tekort.; Prioritering en aanpak Het college hanteert de volgende prioritering bij het voorstel aan de raad: 1. doorvoeren no-regret-maatregelen op het gebied van bedrijfsvoering en financieel beleid; 2. uitgangspunt de gebruiker betaalt; 3. algemene middelen inzetten. Uit de mogelijkheden die in de evaluatienota zijn beschreven is deze prioritering in de navolgende pagina s uitgewerkt in de vorm van een menukaart. De verschillende oplossingsrichtingen zijn verbeeld in de vorm van vier menu s die het tekort van op verschillende wijze oplossen. Daarbij is goed geluisterd naar de stakeholders en de uitspraken van raadsleden. De onderdelen van de menukaart worden hierna eerst toegelicht. 2

3 Toelichting op de Menukaart No-regretmaatregelen De no-regretmaatregelen zijn maatregelen op het gebied van bedrijfsvoering en financieel beleid. Het college is van mening dat de beschreven maatregelen essentieel zijn en in alle menu s moeten worden opgenomen. Optimalisatie bedrijfsvoering In de bedrijfsvoering zijn de afgelopen jaren aanzienlijke optimalisaties doorgevoerd. Door het parkeerbeheer onder te brengen bij het Werkbedrijf en Parkeerservice is sprake van een efficiënte organisatie. Hier is slechts een beperkt efficiencyvoordeel te behalen. Toch wil het college alle mogelijkheden inzetten om het tekort op de parkeerexploitatie te minimaliseren. De optimalisatie levert naar verwachting een structurele besparing op van per jaar. Evenwichtig vastgoedbeheer Op de jaarlijkse lasten kan worden bespaard door de afschrijvingstermijn te verlengen van 40 jaar naar 50 jaar en de restwaarde te verhogen naar 25%. Randvoorwaarde daarbij is dat de garages in goede conditie worden gehouden. Daarom wordt gekozen om af te stappen van het model om onderhoudsinspanningen te minimaliseren en de onderhoudskosten ad hoc te dekken. Tevens draagt deze benadering bij aan de kwaliteit en aantrekkelijkheid van het centrum. Het saldo van deze maatregelen bedraagt naar verwachting een besparing van per jaar. Deze maatregelen zijn goed verdedigbaar omdat de parkeergarages naar verwachting, indien goed onderhoud wordt gepleegd, langer mee gaan dan 40 jaar. De garages zijn ook zodanig in het Stadshart gelegen dat deze altijd een parkeerfunctie zullen houden. Doordat de waarde van de grond buiten de boekhouding is gehouden, maar de grond juist wel een waarde blijft houden is het rekenen met een beperkte restwaarde acceptabel. De afgelopen jaren is het onderhoud aan de parkeergarages tot een minimum beperkt conform raadsmotie. Ook heeft de gemeenteraad besloten geen voorziening voor groot onderhoud aan de garages te hanteren. Door het ontbreken van een voorziening moet jaarlijks beoordeeld worden welk onderhoud noodzakelijk is en hoe de soms aanzienlijke bedragen (gemiddeld per jaar) gedekt kunnen worden. Het college wil op een verantwoorde manier de garages beheren door opnieuw het groot onderhoud te betrekken in de PEX. Voor de jaren 2016 en verder stelt het college voor om het groot onderhoud van de parkeergarages te betrekken bij de herijking van de meerjarenraming groot onderhoud. Bij deze herijking kan het groot onderhoud van de garages worden opgenomen in de onderhoudsvoorzieningen waarbij tevens de dekking van de kosten meerjarig wordt geregeld. Tot dat moment worden de kosten van groot onderhoud eenmalig gedekt uit de voorziening 2010 Kunstwerken/Hoge routes. Deze voorziening is toereikend om dit risico te dragen. Aantrekkelijke parkeerproducten Voor veel bezoekers van het Stadshart vormt betaald parkeren een drempel. Een deel van de regelmatige bezoekers parkeert in de woonwijken, terwijl winkelpubliek minder vaak of juist korter een bezoek brengt aan het Stadshart. Naar aanleiding van de bijeenkomst met raadsleden op 30 juni jl. heeft het college de volgende onderdelen opgenomen op de menukaart: Betalen per minuut op straat met belparkeren. Belparkeren raakt steeds meer ingeburgerd. Steeds meer mensen zien de voordelen van het betalen per minuut en het achteraf betalen. Parkeerders krijgen in de meeste gevallen maandelijks een factuur en het moment van parkeren en betalen wordt zo van elkaar losgekoppeld. 3

4 Introductie digitaal vergunningenloket en kentekenparkeren. Hierdoor kunnen flexibele vergunningsvormen worden geïntroduceerd en dalen de administratieve lasten. Hiervoor is een nieuw vergunningsysteem noodzakelijk evenals nieuwe straatautomaten. Voor de gebruiker betekent dit dat men geen parkeerkaartje meer achter de voorruit hoeft te leggen en men dus niet terug hoeft te lopen naar de auto. Introductie parkeerbundels in garages: bezoekers kunnen de parkeerbundel kiezen die past bij hun bezoekgedrag (analoog aan de belbundels bij mobiele telefoons). De bundels kunnen digitaal worden aangepast en alle bedragen worden automatisch afgeschreven, zodat niet langer bij de automaat hoeft te worden betaald. Introductie aantrekkelijke tarieven voor treinreizigers. Treinreizigers kunnen met behulp van hun OV-chipkaart, die dezelfde dag is gebruikt, goedkoper parkeren in een parkeergarage. Hiervoor dient te worden geïnvesteerd in een betaalautomaat. De gemeenteraad heeft voor de nieuwe straatautomaten op 13 november 2012 een krediet van beschikbaar gesteld (Z ). Doordat goedkopere parkeerautomaten via Parkeerservice kunnen worden aangeschaft en na invoering van belparkeren minder straatautomaten nodig zijn kunnen met dit krediet alle voorgaande onderdelen worden uitgevoerd. Van het krediet is nog geen gebruik gemaakt in de aanloop naar de verkiezingen een discussie ontstond over gratis parkeren. De gemeenteraad is hierover schriftelijk geïnformeerd ( ). Deze maatregelen leveren naar verwachting circa per jaar op. Wat betaalt de gebruiker? De wijze waarop en de mate waarin de gebruiker betaalt voor het parkeren vormt de kern van de menukaart. In de huidige situatie worden de lasten voor 2,4 miljoen gedekt door opbrengsten van gebruikers. Er resteert een tekort van circa Het college hanteert als uitgangspunt dat de gebruiker betaalt. Compensatie-impuls (te dekken uit algemene middelen) De parkeergarages zijn gebouwd voor een toekomst die niet geheel is uitgekomen. Als gevolg van landelijke ontwikkelingen in de detailhandel zijn de bezoekersaantallen per m 2 gedaald. Bovendien is een deel van geplande ontwikkeling in het Stadshart als gevolg van de economische crisis niet doorgegaan dan wel vertraagd. Dit heeft tot gevolg dat de marktwaarde van de parkeergarages lager is dan nu boekhoudkundig wordt aangehouden. Aangezien de kapitaallasten een aanzienlijk deel van de lasten in de PEX vormen, is een compensatie van deze te hoge waarde, die direct ten goede komt aan de bezoekers van het Stadshart, dus op zijn plaats. 1,3 Lasten ( 3 miljoen / jaar) 0,1 0,3 1,3 Kapitaallasten garages Onderhoud en exploitatie garages Parkeerbeheer (CPS/Werkbedrijf) Schoonmaak garages (CPS/Werkbedrijf) Verhogen parkeertarieven Het tekort wordt gecompenseerd door de parkeertarieven te verhogen. Een groot nadeel hiervan is dat de daadwerkelijke opbrengst zeer onzeker is omdat een tariefsverhoging een nadelig effect kan hebben op het bezoeken van het Stadshart. 4

5 Gratis parkeren Om het bezoek aan het Stadshart aantrekkelijker te maken en de kosten te minimaliseren wordt het betaald parkeren in het Stadshart opgeheven. De jaarlijkse lasten dalen uiteindelijk naar 2,1 miljoen per jaar en stijgt het tekort dus met 1,5 miljoen. Financiering uit algemene middelen Het resterende tekort zal structureel uit algemene middelen moeten worden gedekt, aangezien alternatieve bronnen, zoals een vernieuwde BIZ, momenteel niet reëel zijn. 5

6 Niet opgenomen maatregelen Onderstaande bouwstenen zijn beschreven in de evaluatienota, maar zijn niet opgenomen in de menukaart. Voor de volledigheid worden ze hier toch vermeld. Verwacht financieel effect Beschreven in evaluatienota in paragraaf Koopavond gratis Zaterdag gratis parkeren Na 2 uur gratis parkeren e en 4e uur gratis parkeren Werkdagochtenden gratis Tariefsverlaging met 30 cent / uur Loyaliteitsprogramma's p.m Differentiatie in tarieven en parkeerplaatsen p.m Invoeren betaald parkeren wijkwinkelcentra p.m Betaald parkeren in woonwijken p.m Anders afrekenen (alleen betalen in grote tijdsblokken) Cofinanciering ondernemers p.m Verkopen/Verhuren parkeerareaal p.m Uitbesteden exploitatie p.m Verkleinen areaal (opheffen parkeerplaatsen) p.m

7 Menu 1: De gebruiker gecompenseerd Jaarlijks tekort: No-regretmaatregelen Optimalisatie bedrijfsvoering Aantrekkelijke parkeerproducten Evenwichtig vastgoedbeheer Wat betaalt de gebruiker? Dekking uit algemene middelen (Compensatie-impuls) Saldo 0 Er bestaat momenteel een fragiel evenwicht in de prijs-kwaliteitverhouding van het product parkerenen-bezoek-stadshart. Dit menu heeft als doel dit evenwicht niet verder te verstoren. De gebruiker betaalt momenteel circa 2,4 miljoen voor het parkeren. Om te voorkomen dat een nog hogere bijdrage van de gebruiker moeten worden gevraagd worden maatregelen getroffen ter compensatie van de achterblijvende kwaliteit van het Stadshart. Met de compensatie-impuls wordt de te hoge boekwaarde van de parkeergarages gecompenseerd, zodat een tariefsverhoging niet noodzakelijk is. Dit is ook aan de orde geweest tijdens de informele sessie met raadsleden op 30 juni jl. De omvang van de compensatie, , komt overeen met het verlagen van de boekwaarde van de garages met circa 6,3 miljoen. De dekking van deze compensatie zal moeten worden betrokken bij de afwegingen in de programmabegroting In dit menu wordt het parkeertarief niet verhoogd, waardoor de aantrekkelijkheid van het Stadshart niet verder negatief wordt beïnvloed. De gebruiker betaalt nog altijd 90% van de lasten en de maatschappij 10%. Menu 1 De gebruiker gecompenseerd Oplossingsrichting Bedrag Saldo tekort Jaarlijkstekort Exploitatie Aantrekkelijk stadshart Gebruiker/ Neutraal/ Maatschappij betaalt (G/N/M) Zekerheid financieel resultaat Coalitieakkoord +/nvt/- Optimalisatie bedrijfsvoering G - + Aantrekkelijke parkeerproducten G - + Evenwichtig vastgoedbeheer N M + - Compensatie-impuls M + - 7

8 Menu 2: De gebruiker betaalt alles Jaarlijks tekort: No-regretmaatregelen Optimalisatie bedrijfsvoering Aantrekkelijke parkeerproducten Evenwichtig vastgoedbeheer Wat betaalt de gebruiker? Tariefsverhoging met 40 cent per uur * *(rekening houdend met het effect van prijselasticiteit) Saldo 0 Dit menu gaat er vanuit dat na de optimalisatie van de bedrijfsvoering en het aanbieden van aantrekkelijke parkeerproducten het college al het mogelijke heeft gedaan om de PEX te optimaliseren. Dit voorstel past misschien wel het beste binnen het coalitieakkoord. Uitgaande van de opdracht van de raad om de PEX sluitend te krijgen wordt een verhoging van het parkeertarief doorgevoerd. Hierbij moet opgemerkt worden dat er een grote mate van onzekerheid is of dit volledige bedrag door de tariefsverhoging wordt opgebracht. Het betreft een meer theoretische berekening. Ervaringen uit het verleden leren dat een verhoging van het tarief niet altijd leidt tot een verhoging van de opbrengst. Menu 2 De gebruiker betaalt alles Oplossingsrichting Bedrag Saldo tekort Jaarlijkstekort Exploitatie Aantrekkelijk stadshart Gebruiker/ Neutraal/ Maatschappij betaalt (G/N/M) Zekerheid financieel resultaat Coalitie akkoord +/nvt/- Optimalisatie bedrijfsvoering G - + Aantrekkelijke parkeerproducten G - + Evenwichtig vastgoedbeheer N M + - Tariefsverhoging 0, N G - - 8

9 Menu 3: De gebruiker betaalt niets Jaarlijks tekort: No-regretmaatregelen Evenwichtig vastgoedbeheer Wat betaalt de gebruiker? Gratis parkeren Dekking uit algemene middelen Saldo 0 Met dit menu worden de parkeervoorzieningen volledig anders gefinancierd. Door het afschaffen van het betaald parkeren dalen de maatschappelijke lasten. Wel blijft nog een aanzienlijke jaarlijkse last over voor het in stand houden van de parkeervoorzieningen, de kapitaallasten en de noodzakelijke handhaving van enkele parkeerschijfzones. Er dient nog circa 2 miljoen uit algemene middelen te worden gedekt. Menu 3 De gebruiker betaalt niets Oplossingsrichting Bedrag Saldo tekort Jaarlijkstekort Exploitatie Aantrekkelijk stadshart Gebruiker/ Neutraal/ Maatschappij betaalt (G/N/M) Zekerheid financieel resultaat Coalitie akkoord +/nvt/- Evenwichtig vastgoedbeheer G + + Gratis parkeren N + nvt Dekking algemene middelen N M + - 9

10 Menu 4: GREX-model Jaarlijks tekort: No-regretmaatregelen Optimalisatie bedrijfsvoering Aantrekkelijke parkeerproducten Evenwichtig vastgoedbeheer Wat betaalt de gebruiker? Tariefsverhoging Dekking uit algemene middelen (Compensatie-impuls) Saldo Dit menu moet meerjarig worden gezien. In 2015 is het menu vergelijkbaar in opzet met menu 1. In de periode tot en met 2029 wordt de dekking uit algemene middelen geleidelijk vervangen door hogere opbrengsten door tariefsverhoging. De aanpak lijkt op die van de GREX in de gemeente Lelystad. De grafische weergave van het verloop van dit menu is weergegeven in onderstaande figuur. Tot en met 2022 zijn de kosten hoger dan de baten. Vanaf 2023 ontstaat een positief saldo. In de periode tot en met 2022 is er sprake van een totale dekking uit algemene middelen van 1,6 miljoen. Dit kan eenmalig worden gestort in een voorziening. Medio 2030 zou dit bedrag dan weer teruggestort kunnen zijn. Indien wordt gekozen voor een beperktere tariefstijging, neemt de omvang van de benodigde reserve naar rato toe. In het verleden (voor 2012) is ook op deze wijze gewerkt met de PEX. Doordat berekende tariefsverhogingen om allerlei redenen niet door zijn gegaan bleef de daadwerkelijke opbrengst achter en moest er bijgestort worden in de voorziening. Dit menu werkt alleen indien ook de berekende tariefsverhogingen daadwerkelijk worden doorgevoerd. 10

11 Lasten De kapitaallasten zijn over de looptijd redelijk stabiel. Er zit een kleine verhoging in 2016 (begin afschrijving nieuwe automaten en software) en in 2021 een kleine verlaging (einde afschrijving software). De onderhoudskosten en kosten Parkeerbeheer stijgen jaarlijks door inflatie. Baten Bij de opbrengst is een tariefsverhoging aangenomen om de circa 2 jaar met 0,10. Een eerste verhoging vindt plaats in Bij iedere tariefsverhoging moet een mate van onzekerheid worden opgenomen. De daadwerkelijke opbrengst bij een tariefsverhoging is onzeker in verband met het gedrag van de parkeerder. Menu 4 Grex model Oplossingsrichting Bedrag Saldo tekort Jaarlijkstekort Exploitatie Aantrekkelijk stadshart Gebruiker/ Neutraal/ Maatschappij betaalt (G/N/M) Zekerheid financieel resultaat Coalitieakkoord +/nvt/- Optimalisatie bedrijfsvoering G - + Aantrekkelijke parkeerproducten G - + Evenwichtig vastgoedbeheer N M + - Onttrekking uit voorziening N M + - Storting in voorziening Restant voorziening Voorkeursvariant college De tekorten op de parkeerexploitatie zijn ontstaan doordat er capaciteit in goede en fraaie parkeergarages is gebouwd vooruitlopende op de verwachte parkeervraag. Deze parkeervraag blijft in ieder geval voorlopig uit. Dit wordt veroorzaakt doordat onder andere de economie tegenzit en het aantal woningen en bedrijven, kantoren niet zodanig is gegroeid als verwacht. De ontwikkelingen rond deze functies blijven in het Stadshart achter. Inmiddels zijn er zorgelijke signalen over de toekomst van het Stadshart en lijkt het niet meer reëel om te veronderstellen dat de verwachte economische bloei en parkeervraag in het Stadshart op de korte of middellange termijn alsnog wordt gerealiseerd. Op basis van de voorgeschiedenis en de gestelde prioritering is menu 1 de voorkeursvariant van het college. Daarbij wordt een tarief gehanteerd dat in balans is met de geboden kwaliteit van het Stadshart. Daarnaast levert deze variant een hogere mate van zekerheid op voor het geprognosticeerde resultaat, vergeleken met het menu dat uitgaat van een tariefsverhoging. Bovendien wordt daarin de denkrichting van de raadsleden gevolgd. Dit menu is dan ook uitgewerkt in een raadsvoorstel. 11