Zaaknummer: S21-16 Datum uitspraak: 2 juli 2014 Plaats uitspraak: Zaandam DE RIJDENDE RECHTER Bindend Advies in het geschil tussen: M. Keijzer te Best, verder te noemen: Keijzer, tegen: Gemeente Best te Best, verder te noemen Gemeente Best, vertegenwoordigd door M. Kusters, gegeven door mr. F.M.Visser, verder te noemen de rijdende rechter. De procedure. Partijen zijn schriftelijk overeengekomen dit geschil door middel van een bindend advies op basis van het bindend advies reglement "De Rijdende Rechter" editie januari 2014 te laten beslechten. De vordering van Keijzer is opgenomen in de bindend advies overeenkomst. De rijdende rechter heeft kennis genomen van alle door partijen overgelegde stukken. Het geschil is behandeld op de hoorzitting van 28 mei 2014, welke is gehouden te
Best. Partijen zijn behoorlijk opgeroepen voor de hoorzitting. Voorafgaande daaraan heeft de rijdende rechter zich begeven naar de in deze procedure bedoelde locatie en heeft hij deze in het bijzijn van partijen bezichtigd. Daarbij waren tevens aanwezig ir. Sjaak van den Bergh (DeHuizenarts) en Ronald van den Brink als deskundigen. De deskundigen hebben kort voor de hoorzitting schriftelijk verslag uitgebracht. Een kopie daarvan is aan partijen uitgereikt. De rijdende rechter heeft, op de voet van het bepaalde in artikel 14 lid 2 van het reglement, de relevante inhoud daarvan kort samengevat aan partijen medegedeeld. Partijen zijn in de gelegenheid gesteld op- en aanmerkingen te maken. Partijen zijn op de hoorzitting verschenen en hebben hun standpunten toegelicht. Als informanten zijn gehoord de partner van Keijzer en ambtenaar der gemeente Best, Van Gils. De deskundigen hebben hun bevindingen mondeling toegelicht. Hierna is de uitspraak bepaald op vandaag. Vaststaande feiten. In deze procedure mag van de volgende feiten worden uitgegaan, omdat deze voldoende zijn komen vast te staan. 1. Keijzer is sinds 1 juli 2005 eigenaar van het woonhuis met ondergrond, erf en tuin, staande en gelegen te Best aan de Rosheuvel 16, kadastraal bekend als gemeente Best, sectie K, nummer 1574. Het betreffende perceel grenst aan de achterzijde aan de openbare weg, een fietspad, genaamd de Wensheuvel. 2. Het hiervoor bedoelde woonhuis, een hoekwoning met (oorspronkelijk) een aangebouwde garage, is gebouwd in 1995. In 2013 heeft Keijzer met vergunning van Gemeente Best de garage om- en uitgebouwd tot een tuinkamer. Daarbij is de bestaande fundering ter plaatse (vrijwel) vernieuwd.
3. Op de Wensheuvel staat ter hoogte van de achtertuin van Keijzer een inlandse eik (Quercus robur) van tussen de vijftig en zeventig jaar oud. Deze boom heeft, op 130 centimeter boven het maaiveld gemeten, een stamdiameter heeft van ongeveer 75 centimeter. De afmeting van de kroon bedraagt ongeveer 10 bij 14 meter. Gemeten vanaf het midden van de voet van de boom, staat deze op ongeveer 1.85 meter van de erfgrens met het perceel van Keijzer. De afstand vanaf (buitenkant van) de boom tot de uiterste punt van de huidige bebouwing op het perceel van Keijzer bedraagt ongeveer 3.10 meter. 4. De hiervoor onder 3. bedoelde boom maakt deel uit van een oude bomenrij, die in het verleden deel uitmaakte van een bomenlaan langs een van oorsprong karrespoor. Deze bomenrij is als secundaire bomenstructuur opgenomen in de gemeentelijke Bomenhoofdstructuur (Groenbeleidsplan 2004 en 2012) en publiekrechtelijk (bestemmingsplan) ingepast in de uitbreidingswijk, waarin de woning van Keijzer is gelegen. Als stadsrandgroen vormt de bomenrij mede de schakel tussen bebouwing en buitengebied. 5. In het Plan van Aanpak (bomen)onderhoud gemeente Best van 6 december 2011 is vastgelegd dat eigenaren van particuliere percelen bij wortelingroei zelf zorg moeten dragen voor verwijdering. De gemeente doet dat niet. Verder is in dat plan vastgelegd, dat de gemeente kort samengevat en voor zover thans van belang slechts overgaat tot het verwijderen van gemeentelijke bomen indien deze gevaar opleveren. 6. Keijzer heeft zijn terrein aan de achterzijde afgescheiden met een gefundeerd halfsteens muurtje, met daarop houten schuttingspanelen. In deze constructie is ter hoogte van de boom al vanaf 2007 een scheur zichtbaar, die zich in de loop van de jaren heeft verwijd. Tussen de woning en de vroegere garage bevond zich eveneens een scheur, die bij het opnieuw opmetselen van de muur van de huidige tuinkamer is hersteld en nadien niet is teruggekomen. 7. In de slaapkamer van Keijzer bevindt zich eveneens een horizontale scheur in de muur. 8. Binnen de gemeente Best is in artikel 4.15 van de Algemene plaatselijke verordening alleen voor zogenaamde vorm- en leibomen van maximaal drie meter hoog afgeweken van de wettelijke afstand, zoals gegeven in artikel 5.42 lid 2 van het Burgerlijk Wetboek. Het conflict (artikel 15 lid 2 van het bindend advies reglement ).
Het conflict dat partijen verdeeld houdt laat zich kort samengevat als volgt omschrijven. Veroorzaakt de in deze procedure bedoelde boom door wortelingroei, overhangende takken en andere hinder zoveel schade en ongemak dat Gemeente Best deze moet kappen en/of is Gemeente Best ter zake schadeplichtig? De vordering. Keijzer, die deze vragen bevestigend beantwoordt, vordert kort gezegd dat Gemeente Best de boom verwijdert en de reeds door hem geleden schade vergoedt. Standpunten van partijen. Het standpunt van Keijzer komt kort samengevat en voor zover thans van belang op het volgende neer. Volgens Keijzer groeien de wortels van deze boom zijn perceel binnen en brengen deze door hun stuwende kracht schade toe aan zijn eigendommen. Niet alleen het hiervoor onder 6. bedoelde muurtje scheurt, maar Keijzer vreest bovendien dat de vroegere scheur tussen woonhuis en aanbouw (tuinkamer) terugkomt. Ook maakt hij zich in dat verband ernstige zorgen over de scheur in de slaapkamer. In het verleden is Gemeente Best weliswaar bereid gebleken wortels op zijn perceel weg te kappen, maar dat biedt geen blijvende oplossing. Keijzer kan niet elk jaar een sleuf graven om doorschietende wortels te verwijderen. Ook ergert Keijzer zich aan mos-vorming, vervuiling en vallende takken. Gemeente Best biedt geen oplossing en houdt hardnekkig vast aan haar standpunt dat de boom moet blijven staan. Er wordt geen enkele rekening gehouden met de belangen van Keijzer. Het standpunt van Gemeente Best komt kort samengevat en voor zover thans van belang op het volgende neer. Verwijdering van de boom is voor Gemeente Best onbespreekbaar, nu deze daarvoor, met name gelet op de structuur bepalende bomenrij waarvan hij deel uitmaakt, te waardevol en beschermenswaardig is. De boom stond er al toen Keijzer het huis kocht en hij had zich toen al kunnen laten informeren over het
belang van de boom voor de gemeente. Gemeente Best betwist dat vast staat dat de aangetroffen scheuren worden veroorzaakt door de boom, nu ook andere oorzaken kunnen worden aangewezen, zoals de kwaliteit van de fundering, de bodemgesteldheid en graafwerkzaamheden, die bij het bouwen van de aanbouw zijn verricht. Maar ook al zouden de wortels van de boom wel de oorzaak zijn van de schade, dan nog acht Gemeente Best zich niet schadeplichtig. Keijzer kan en moet ingroeiende wortels immers zelf weghakken. De boom staat in de openbare ruimte en daarom niet te kort op de erfgrens. Overigens heeft Keijzer zelf een risico genomen, door zijn aanbouw zo vlak bij de boom te bouwen. Verslag van de deskundigen. Deskundige Van den Brink heeft kort samengevat en voor zover thans van belang het volgende laten weten: Er is inderdaad sprake van doorgroei van stabiliteitswortels tot onder het muurtje. Deze wortels kunnen heel dik worden en een stuwende kracht uitoefenen. Een al te rigoureus kappen van die stabiliteitswortels leidt echter tot instabiliteit van de boom. Bedoelde stabiliteitswortels groeien vanaf een diameter van enkele meters rondom de boom naar beneden, waardoor ze geen gevaar meer opleveren voor bebouwing. Er is verder inderdaad sprake van doorgroei van voedingswortels tot ver op het perceel van Keijzer, ook relatief aan de oppervlakte. Het is te verwachten dat deze beworteling ook onder het woonhuis met aanbouw kruipt. Veel kwaad kan dat niet, omdat deze beworteling naar zijn aard geen of weinig stuwende kracht heeft. Overigens kan de ingroei van deze beworteling worden tegengegaan door het aanbrengen van een wortelwerend scherm. Deskundige Van den Bergh heeft kort samengevat en voor zover thans van belang het volgende laten weten: De scheur in de slaapkamer heeft niets met de boom te maken. Deze wordt waarschijnlijk veroorzaakt door werking in de kapconstructie van het huis. De scheur in het muurtje wordt veroorzaakt door ingroeiende wortels. De vroegere scheur tussen woonhuis en inmiddels afgebroken garage kan niet
meer worden beoordeeld. Het is echter waarschijnlijk dat deze is veroorzaakt door zetting. De huidige aanbouw (tuinkamer) is opnieuw gefundeerd en laat geen scheurvorming zien. Kennelijk is het probleem opgelost. Hoe dan ook mag worden uitgesloten dat de ingroeiende wortels van de in deze procedure bedoelde boom voldoende stuwkracht hebben om de bebouwing aan te tasten. Beoordeling van het geschil. Verwijdering boom? Om te beginnen moet worden vastgesteld, dat de in deze procedure bedoelde boom volgens het bepaalde in artikel 5.42 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek te kort op de erfgrens is geplant. De hiervoor onder 8. weergegeven uitzonderingsbepaling in artikel 4.15 van de APV mist toepassing, zodat voor deze boom de minimale afstand van 2 meter tot de erfgrens is voorgeschreven. Deze rechtsregel geldt in beginsel ook voor bomen die op gemeentegrond zijn geplant. Dat is echter anders, indien na een behoorlijke belangenafweging (zoals bedoeld in het arrest de Gorsselse Bomen; HR 28 april 1961; NJ 1961,433) het publieke belang, om daar toch bomen te hebben, voorrang behoort te krijgen. Een dergelijk geval doet zich hier voor. De betreffende boom maakt deel uit van een beeldbepalende bomenrij die bijzondere bescherming geniet. Gemeente Best heeft ervoor gekozen om dat belang voorrang te geven boven het belang van Keijzer, die inderdaad de nodige hinder en overlast van die boom ondervindt. In dat verband heeft Gemeente Best ook het gevaar van precedentwerking benadrukt. Naar het oordeel van de rijdende rechter heeft Gemeente Best onder de gegeven omstandigheden in redelijkheid kunnen besluiten zoals zij heeft gedaan. Het is niet aan de rechter om dat oordeel verder inhoudelijk te toetsen. Dat zou alleen anders zijn als de boom zoveel gevaar, overlast of schade oplevert, dat Gemeente Best onrechtmatig zou handelen door de boom desondanks te laten staan. Daarvan is echter niet gebleken. Weliswaar is er, zoals hierna zal blijken, enige schade aan het muurtje en veroorzaakt de boom overigens ongetwijfeld het nodige ongemak voor Keijzer, maar dat is onvoldoende om tot een andere beslissing te kunnen komen. Schade. Voldoende is gebleken dat de boom door wortelingroei enige schade veroorzaakt
aan het in deze procedure bedoelde muurtje. Van verdere schade aan de bebouwing is niet gebleken. Wel lijdt Keijzer schade doordat hij meer dan de gebruikelijke moeite moet doen en kosten moet maken om wortelingroei op zijn perceel te voorkomen. Uitgangspunt moet zijn, dat natuurlijke wortelingroei als zodanig niet onrechtmatig is, ten aanzien van de eigenaar van het aangrenzende erf. Gemeente Best heeft gelijk waar zij betoogt, dat het in beginsel aan Keijzer is om alert te zijn op mogelijke wortelingroei en daartegen zo nodig maatregelen te nemen. Dit met name in een geval als het onderhavige, waar Keijzer gelet op de zeer kleine afstand tussen boom en de erfgrens op dergelijke ingroei bedacht moest zijn. Op Gemeente Best rust in elk geval geen risico aansprakelijkheid voor wat betreft schade die daardoor wordt veroorzaakt. Hoewel het bepaalde in artikel 5.44 lid 2 Keijzer het recht geeft doorschietende wortels zelf te kappen is het in dit geval voorstelbaar en zelfs aanbevelenswaardig, dat hij dit bij een dergelijke bijzondere boom overlaat aan Gemeente Best, al was het maar om te voorkomen dat hij aansprakelijk wordt gesteld voor beschadiging van die boom. Waar Gemeente Best in haar hiervoor onder 5. bedoelde Plan van Aanpak deze verantwoordelijkheid categorisch bij de burger legt, gaat dat dus te ver. Zeker in een geval als het onderhavige is het aan Gemeente Best om doorschietende wortels op aangeven van Keijzer te verwijderen. Daartoe is Gemeente Best in het verleden ook bereid gebleken. Daarmee staat vast dat Gemeente Best heeft gedaan wat onder de gegeven omstandigheden van haar verwacht mocht worden en dat zij niet aansprakelijk is voor schade, door de doorschietende boomwortels aan het muurtje toegebracht. Dat zou alleen anders zijn als zij had geweigerd haar verantwoordelijkheid in deze te nemen, waarvan echter geen sprake is gebleken. Waar in dit geval sprake is van een wel heel bijzondere situatie, waarin Keijzer te maken heeft met een extreme wortelingroei en daardoor op onevenredige kosten wordt gejaagd, acht de rijdende rechter het, mede gelet op het in artikel 6.168 lid 3 van het Burgerlijk Wetboek verwoorde rechtsbeginsel, echter redelijk dat Gemeente Best ook zorgdraagt voor het aanbrengen van een anti-wortelscherm, zoals door deskundige Van den Brink bedoeld. Daarmee zal op eenvoudige en relatief goedkope wijze een einde worden gemaakt aan verdere wortelingroei. Samengevat mag de boom blijven staan en hoeft Gemeente Best geen schade te
vergoeden, maar moet Gemeente Best desgevraagd wel op haar kosten doorschietende stabiliteitswortels verwijderen en moet Gemeente Best bovendien op haar kosten een zogenaamd anti-wortelscherm aanbrengen zoals hiervoor bedoeld. Op grond van het voorgaande ben ik van oordeel, dat als volgt moet worden beslist. Omdat van een overheidslichaam als Gemeente Best mag worden verwacht dat zij zich aan uitspraken als deze houdt, wordt afgezien van het vaststellen van een boet op niet-naleving. B E S L I S S I N G Voor recht wordt verklaard dat de in deze procedure bedoelde boom mag blijven staan, maar dat Gemeente Best verplicht is om op haar kosten op het perceel van Keijzer doorschietende stabiliteitswortels te verwijderen. Gemeente Best wordt verplicht om op haar kosten een zogenaamd antiwortelscherm aan te brengen zoals hiervoor bedoeld. Het meer of anders gevorderde wordt afgewezen. Dit bindend advies is gegeven door mr. F.M.Visser als rijdende rechter en uitgesproken te Zaandam op 2 juli 2014. Bindend Adviseur Secretaris mr Frank Visser mr C.M. Sharif