ADVIEZEN Welstands- en Monumentencommissie I 2 november 2016 Locatie: Spui 70, kamer C01.09 Aanwezig: Jaap van den Bout Niké van Keulen plv. voorzitter lid Secretaris: Kirsten van der Plas 1
B. INGEKOMEN BOUWPLANNEN De commissie heeft over onderstaande plannen geadviseerd. De adviezen zijn ter plekke vastgesteld. Indien gebruik is gemaakt van het spreekrecht, is dit bij het advies van het desbetreffende plan vermeld. 1 Donau ong., hoek Laan van Leidschenveen en Marcus Aureliuslaan Wcie 20161102/AFZ201604789 Bouwen: het bouwen van 26 eengezinswoningen Donau ongenummerd, hoek Laan van Leidschenveen en Marcus Aureliuslaan - Lanen 6B (Garantiewoningen). Niet akkoord Het bouwplan is getoetst aan het onderdeel Karaktergebied Eind twintigste-, begin éénentwintigste eeuw van de Welstandsnota. Eerder heeft de commissie reeds ingestemd met de positie, volumeopbouw en architectonische uitwerking van de voorgestelde grondgebonden woningen in een U-vorm op de hoek Donau/Laan van Leidschenveen. De commissie kon echter niet instemmen met de kleurstelling van de destijds voorgestelde stenen voor de plint en bovenbouw. De kleurstelling hiervan was onvoldoende gerelateerd aan de bestaande architectuur in deze omgeving. In het voorliggende aangepaste ontwerp is de donkerrode steen voor de plint vervangen door een antraciet genuanceerde handvormsteen. De steen voor de bovenbouw is ongewijzigd. Hoewel de commissie de nieuwe steen voor de plint denkbaar acht blijft zij bij haar standpunt dat de lichtrode steen voor de bovenbouw onvoldoende is gerelateerd aan de bestaande architectuur in de omgeving. Voor de aanhechting van het blok acht de commissie het essentieel dat het kleurgebruik familie wordt van de bestaande naastgelegen bebouwing aan de Marcus Aureliuslaan. 2 Koperwerf ong., tegenover nummer 24, hoek De Werf Wcie 20161102/MRE201612065 Bouwen: het bouwen van een bedrijfsruimte met overdekte buitenopslag Koperwerf ongenummerd tegenover nummer 24 hoek De Werf alsmede het plaatsen van reclame en het aanleggen van 2 inritten. Toelichting: dhr. Veldman (projectbegeleider) en dhr. Blok (opdrachtgever) Akkoord Het bouwplan is getoetst aan het onderdeel Karaktergebied Bedrijvengebieden van de Welstandsnota. Eerder kon de commissie niet instemmen met de inpassing en vormgeving van de voorgestelde bedrijfsruimte in bedrijventerrein Zichtenburg- Kerketuinen. Zowel de inpassing als de open-dichtverhouding in de gevel was niet gerelateerd aan de omgeving. Tevens waren de gevels onvoldoende alzijdig vormgegeven en de kleurstelling te contrastrijk. In het voorgestelde aangepaste ontwerp is de open-dichtverhouding in de gevel beter gerelateerd aan de omgeving. Op de hoek Koperwerf/De Werf is een groot 2
venster geïntroduceerd hetgeen meer transparantie oplevert én de relatie binnenbuiten versterkt. Doordat de oranje kleurstelling (RAL 2004) aanzienlijk is teruggebracht is het gevelbeeld evenwichtiger. De detaillering is akkoord. 3 Leemansplein ong. Wcie 20161102/JLE201611053 Bouwen: het bouwen van 481 zelfstandige wooneenheden op het braakliggende terrein Leemansplein ongenummerd (Leemanstoren) ten behoeve van studentenhuisvesting. Toelichting: dhr. Voskuil (KOW) Akkoord Het bouwplan is getoetst aan het onderdeel Karaktergebied bijzondere stedelijke gebieden van de Welstandsnota. Eerder heeft de commissie ingestemd met de positie en volumeopbouw van de voorgestelde woontoren met studenteneenheden op de hoek van het Leemansplein en de Stamkartstraat. De commissie had echter op onderdelen bezwaar tegen de architectonische uitwerking ervan. De commissie had moeite met het duidelijke onderscheid tussen kop- en langsgevels. Zij pleitte voor een meer alzijdig gevelontwerp. De commissie onderschreef de keuze voor een klassieke gevelopbouw met een plint, middendeel en kroon maar achtte de kroon onvoldoende alzijdig vormgegeven en niet krachtig beëindigd. Ook de plint was nog onvoldoende alzijdig vormgegeven. De commissie was nog niet overtuigd van de kleurstelling van de kozijnen en het witte vlak ernaast evenals de getoonde gevelsteen. De commissie stemt in met de voorliggende architectonische uitwerking van het plan. Een gewijzigde open-dichtverhouding van de kopgevels levert een alzijdige woontoren op. De kroon en plint zijn alzijdiger vormgegeven. De kleurstelling en detaillering is zorgvuldig. De commissie uit haar zorgen aangaande mogelijke vervuiling van de aluminium kaders. Zij krijgt de definitieve detaillering graag voorgelegd waaruit o.a. blijkt hoe de afwatering is opgelost. NB: De commissie krijgt graag een mock-up van een deel van de gevel met steen en kozijn incl. aluminium kader (schaal 1:1) voorgelegd. 4 Meppelweg 502 t/m 716 Wcie 20161102/MHE201611086 Bouwen: het bouwen van in totaal 111 appartementen, stadsbungalows en maisonnettes ter plaatse van de te slopen woningen Meppelweg 502 t/m 716 (Quattro Vervolg). Akkoord Het bouwplan is getoetst aan het onderdeel Karaktergebied Wederopbouwgebieden van de Welstandsnota. Bij een eerdere beoordeling heeft de commissie zich bewust van het stedenbouwkundig plan om aan dit deel van de Meppelweg vier gelijke 3
woongebouwen te realiseren niet ingestemd met kopieën van het al gerealiseerde gebouw. Dit eerdere gebouw is in 2012 positief beoordeeld. Met de getoonde aanpassingen van en toevoegingen aan de plint, waaronder meer glas en meer plastiek, ontstaat een prettiger gevelbeeld én blijft de samenhang van de vier woongebouwen behouden. Ook het naast de voordeur geïntroduceerde betonnen element met geïntegreerde verlichting en huisnummering draagt hieraan bij. De commissie onderschrijft de ideeën ook de inrichting van de voorruimte te gebruiken om de uitstraling van de woningen in de plint te verrijken en te verzachten. 5 Stadhoudersplantsoen 24 Wcie 20161102/MLM201607170 Bouwen/Cultuurhistorie: het bouwen van 28 appartementen ter plaatse van het te slopen kantoor Stadhoudersplantsoen 24 op de bestaande parkeerkelder van 2 bouwlagen. Toelichting: dhr. Geurst (Geurst en Schulze architecten) Akkoord Het bouwplan is getoetst aan het onderdeel Algemeen toetsingskader van de Welstandsnota en geadviseerd in het kader van de bestemming Waarde- Cultuurhistorie. Eerder heeft de commissie reeds ingestemd met de positie, volumeopbouw en architectonische uitwerking van het voorgestelde appartementencomplex, bestaande uit een 8-laags bouwblok op de kopse kant, waarvan de bovenste 2 lagen in set-back. In volumeopbouw en architectuur sluit het gebouw voldoende aan op de belendende bebouwing. De aansluiting op de openbare ruimte riep echter nog vragen op. De keermuur op de overgang van privé naar openbaar is in samenhang met het naastgelegen bouwblok ontworpen. De overbrugging van het hoogteverschil naar de woningentree en hoofdentree is nu inzichtelijk en akkoord. De voorgestelde monsters van o.a. het kozijn en de steen zijn akkoord. De kleurstelling van het metselwerk is voldoende terughoudend in relatie tot de belending en in deze groene setting. 6 Turfmarkt tussen het Spuiplein / Turfhaven Wcie 20161102/JCZ201610896 Bouwen: het oprichten van een onderwijs- en cultuurcomplex (OCC) aan de Turfmarkt tussen het Spuiplein en de Turfhaven. Insprekers: de inspreekteksten van dhr. Ten Velden en dhr. Drijver zijn achter deze adviezen bijgevoegd. Toelichting: dhr. Coenen (Jo Coenen Architects & Urbanists) en dhr. Fransen (Architectuur Studio HH) 4
Niet akkoord Het bouwplan is getoetst aan de onderdelen Karaktergebied Bijzondere stedelijke gebieden van de Welstandsnota. Op 5 oktober 2016 heeft de commissie zich positief uitgelaten over de basisgedachten van het ontwerp voor het Onderwijs- en Cultuurcomplex (OCC) als sluitstuk voor het Spuikwartier. Zij onderschrijft de ambitie om van het OCC een feestelijk gebouw te maken in samenhang met de openbare publieke ruimten van de Turfmarkt en het Spui. Op 5 oktober 2016 constateerde de commissie dat het ambitieniveau uit het voorlopig ontwerp - op essentiële onderdelen - onvoldoende werd waargemaakt. In het voorliggende aangepaste ontwerp ziet de commissie verbeteringen, maar op onderdelen heeft zij nog bezwaren. Het advies van de commissie is gegroepeerd rond dezelfde drie belangrijke thema s als benoemd in het advies van 5 oktober 2016, te weten de inpassing in de context, het ontwerp in relatie tot de context en materiaal en detail. Op elk van deze thema s is met de voorliggende planaanpassing gereageerd, maar op nog niet alle onderdelen voldoende. Daarnaast mist de commissie nog relevante en essentiële informatie. INPASSING CONTEXT - Aan de zijde van het Spuiplein is de entree van het OCC nu tweelaags, doordat het overhoekse balkon is geëlimineerd. De tweelaagse plint, die aan de Plaza-entree al aanwezig was, is nu ook aan de Spuiplein-zijde gerealiseerd. De entrees zijn hierdoor gelijkwaardig geworden. De driesprong in de gevelkolommen (bomen) is hoger en op dezelfde hoogte gelegd, hetgeen meer transparantie oplevert. - In het voorliggende ontwerp wordt de galerij van de eerste verdieping niet langer als doorlopend maaiveld beschouwd, maar als een rank balkon met een balustrade van stalen strippen die doorgezet worden onder het balkon. Hierdoor komt de galerij losser van de gevelkolommen, wat de leesbaarheid van de plint over twee bouwlagen versterkt. Door het naar binnen schuiven van de trap aan de Plaza-zijde, wordt de galerij meer een element dat uit de gevel steekt, als een balkon of pauzebordes. De aanpassing van de gevelkolommen en van de galerij samen maken de plint rijziger. - In het voorliggende ontwerp van de gevel aan de Schedeldoekshaven is sprake van vier wijzigingen. De plint is rondom gelijk gematerialiseerd, de openingen in de stucwerkgevel zijn gelijk gepositioneerd en gematerialiseerd, de draagstructuur is naar buiten verplaatst, waarmee een ritme en meer plasticiteit aan de gevel is toegevoegd, en het dakschild van de topverdieping loopt nu rondom. De voornoemde wijzigingen leiden niet tot een kwalitatief hoogwaardige gevel. De commissie kan zich, gezien de beoogde toekomstige ontwikkelingen aan de Schedeldoekshaven, een andere behandeling van 5
deze gevel voorstellen ten opzichte van de overige drie gevels. De gevel dient daarbij een zelfstandige kwaliteit te krijgen. Nu oogt de gevel als een achterkant, wat wordt veroorzaakt door de overwegend gesloten plintgevel en de materialisering en vormgeving van de gevel. - De commissie herhaalt haar voorkeur principes voor de reclamevoering, van zowel het OCC als de commerciële ruimtes, integraal op te nemen in het ontwerp. ONTWERP IN RELATIE TOT CONTEXT - Door het hoger en op één hoogte leggen van de driesprong in de gevelkolommen en door de aangepaste vormgeving van de galerij is de gevel aan de Turfmarkt-zijde verbeterd. - De commissie acht de voorgestelde vijfde gevel, het dak bestaande uit PVpanelen met een regelmatige verdeling waarin gekleurde patio s zijn opgenomen, in beginsel voldoende kwalitatief hoogwaardig. De commissie vraagt nog nadere informatie over de randen van de vijfde gevel: de positionering van de PV-panelen ten opzichte van de dakrand. MATERIAAL EN DETAIL De materialisering en detaillering is nog altijd niet voldoende inzichtelijk gemaakt. Essentiële details ontbreken, evenals een complete materiaal-, kleur- en afwerkstaat. Een dergelijk gebouw op een zo belangrijke plek in de binnenstad vraagt om zeer hoogwaardige en duurzame uitwerking van materialen en detaillering. Enkele punten die nog nadere aandacht verdienen: - De toepassing van grote gestuukte vlakken acht de commissie enkel mogelijk, wanneer het stucwerk op een kwalitatief hoogwaardige en duurzame wijze wordt toegepast. - De verhoogde vertakking van de gevelkolommen, die de commissie in principe ondersteunt, lijkt in de verbeeldingen lager te liggen dan in de ingediende tekeningen. De commissie acht de lagere variant van beduidend betere kwaliteit voor het aanzien van het gebouw. In samenhang hiermee vraagt de commissie aandacht voor de relatie tussen het exoskelet en de achterliggende gevel. Deze gevel zou niet op de voorgrond moeten treden. - De commissie heeft twijfels bij de voorgestelde hoeken van het gebouw. De behandeling van de hoeken is niet gelijkwaardig. Op de hoeken aan de Spuiplein-zijde steekt de achterliggende gevel uit de voorliggende kolommenstructuur. Dit verstoort de heldere opzet/betekenis van de gevelkolommen als exoskelet. 6
- De commissie kan niet instemmen met de detaillering van de driesprong in de gevelkolommen. De vertakking is organisch vormgegeven, maar ter plaatse van de knoop lijkt dit concept verlaten te worden voor een zuiver functionele benadering. - De commissie mist de detaillering van de aansluiting van het gebouw op het maaiveld rondom, informatie over de achterzijde van de gevelkolommen, de specifieke behandeling van het stucwerk en het beton op de eerste twee lagen en de kleurstelling van waterslagen en dakranden. Daarnaast vraagt de commissie om bemonstering van de toe te passen materialen en een mock-up om de verschillende materialen en kleuren naast elkaar te kunnen beoordelen. AANBEVELINGEN: Naast bovenstaand advies vraagt nog een aantal zaken nadere aandacht om de kwaliteit van het voorlopig ontwerp waar te maken. De commissie doet de volgende aanbevelingen: - De commissie twijfelt over de zin en de kwaliteit van de interne straat die op de begane grond de beide entrees met elkaar verbindt. Het gevaar dreigt dat bij een succesvolle interne publieke route de levendigheid in het openbare domein (Turfmarkt) te lijden heeft. De commissie ziet een extra entree ter plaatse van de ticketbox als een mogelijke verbetering voor het functioneren van de Turfmarkt en de interne route. - De commissie vraagt aandacht voor een gelijktijdige en integrale uitwerking van het OCC en de inrichting van het Spuiplein. Hierbij acht zij het over het Spui doorzetten van de tuin/tuinsfeer rond de Nieuwe Kerk geen goede invalshoek. - De commissie pleit eveneens voor een gelijktijdige en integrale uitwerking van de inrichting van de Plaza. Meer concreet vraagt hier de entree van de fietsenstalling aandacht. Deze zou wat betreft hoogte, dimensionering, detaillering en materialisering in samenhang met de aangrenzende gevels van het OCC en het Wijnhavenkwartier uitgewerkt dienen te worden. Nu heeft de commissie de indruk dat de uitwerking van deze entree een behoorlijke barrière vormt in de zichtlijnen vanaf de Turfmarkt op de entree van het OCC aan deze zijde. - De commissie maakt zich zorgen over de plekken waar de parkeergarage onder het gebouw doorsteekt en wellicht de inrichting van de openbare ruimte mede gaat bepalen. Zij heeft nu geen beeld of hierbij de samenhang met de inrichting van de rest van de openbare ruimte voldoende geborgd wordt. - De commissie krijgt graag inzicht in de kwaliteit van de openbare ruimte van het verhoogde maaiveld, zowel in de tijdelijke als in de definitieve situatie. De kwaliteit van het verhoogde maaiveld is vooralsnog niet overtuigend. Uit de stukken blijkt niet hoe hiermee omgegaan wordt, zowel 7
organisatorisch, als architectonisch (hoogwaardige materialen en detaillering), als landschappelijk. - In concept wordt het voorgestelde verlichtingsplan onderschreven. Afstemming met de verlichting van de aangrenzende openbare ruimte vraagt nog aandacht en ziet de commissie graag ter nadere goedkeuring voorgelegd. Hierbij dienen ook de overige gevels en de situatie aan de Schedeldoekshaven getoond te worden. Evenals een verbeelding van het verlichtingsconcept in de avond. 7 Wijndaelerduin 1 Wcie 20161102/MHE201605678 Bouwen: het uitbreiden van de school Wijndaelerduin 1 met 3 bouwlagen. Akkoord Het bouwplan is getoetst aan de onderdelen Objectcriteria en Algemeen toetsingskader van de Welstandsnota. De commissie kan instemmen met de positie, volumeopbouw en architectonische uitwerking van de voorgestelde uitbreiding van de International School. Het drie verdiepingen tellend volume is zorgvuldig verbonden met het bestaande schoolgebouw. In open-dichtverhouding wordt gerelateerd aan de bestaande architectuur van de school. Hoewel het gevelmateriaal van de uitbreiding afwijkt van de bestaande school (leistenen gevel) is de uitstraling kloek. De gevel aan het centrale plein is transparant. NB: de commissie krijgt het definitieve inrichtingsplan graag ter nadere goedkeuring voorgelegd. Een kwalitatief hoogwaardige landschappelijke inrichting is essentieel voor een basisschool en in deze groene context. Jaap van den Bout Plv. voorzitter Welstands- en Monumentencommissie 8
inspreektekst bij agendapunt 5
inspreektekst bij agendapunt 6
inspreektekst bij agendapunt 6