Verkeersonderzoek! www.meldpunt veiligverkeer.nl
Kenmerken advies: Locatie: Gemeente Maassluis turborotonde Laan 1940-1945 Bilderdijklaan/Vermeerlaan Datum uitgifte advies: Rol Veilig Verkeer Nederland Veilig Verkeer Nederland is een vrijwilligersorganisatie, die van mening is dat iedereen veilig over straat moet kunnen. Verkeersonveiligheid, objectief en subjectief, zorgt ervoor dat dit niet voor alle weggebruikers is weggelegd. Veilig Verkeer Nederland wil de burger, die geconfronteerd wordt met verkeersonveiligheid, en daardoor in zijn bewegingsvrijheid wordt beperkt, ondersteunen. Daarin nemen wij een bemiddelende rol. Met andere woorden: Veilig Verkeer Nederland geeft melders en vrijwilligers handvatten over hoe ze de verkeersonveilige situatie kunnen aanpakken en hoe ze verkeersveiligheid in het algemeen kunnen verbeteren. Algemeen Veilig Verkeer Nederland beoordeelt situaties op verkeersveiligheidsaspecten. Alle andere factoren, zoals ruimtelijke ordening, financiën e.d., worden voor zover deze geen directe invloed hebben op de verkeersveiligheid niet meegewogen; Aan de adviezen die door Veilig Verkeer Nederland worden uitgebracht zijn geen kosten verbonden; Adviezen zijn onafhankelijk en onpartijdig. De enige toetsing is de algemene verkeersveiligheid; Uitgangpunt van de advisering vormt de verkeersveiligheidsvisie Duurzaam Veilig en de daaruit volgende ontwerprichtlijnen. ===============================================
Situatie In 2015 is de turborotonde bij de aansluiting van de Bilderdijklaan/Vermeerlaan op de Laan 1940-1945 in de gemeente Maassluis in gebruik genomen. De Laan 1940-1945 is een hoofdroute in de verkeersafwikkeling in de gemeente Maassluis en vormt de verbinding tussen de Rijksweg A20, de verschillende wijken en bedrijfsterreinen maar ook met het pontveer over de Nieuwe Waterweg voor verkeer richting Rozenburg en A 15. Deze rotonde is op de hoofdroute (Laan 1940-1945) uitgevoerd als turborotonde waarbij de motorvoertuigen rijdende over de Laan 1940-1945 op twee rijstroken de rotonde op en af kunnen rijden. Motorvoertuigen komen en gaande van de Bilderdijklaan en de Vermeerlaan hebben voor het op- en afrijden van de rotonde elk 1 rijstrook ter beschikking (zie bijgevoegde tekening). Het fietsverkeer dat van de fietspaden rond de rotonde gebruik maakt kan zich geheel in twee rijrichtingen om de rotonde afwikkelen. Slechts op de aansluiting van de Vermeerlaan is dit voor de bestuurders van motorovertuigen op de rotonde aangegeven op het moment dat zij de rotonde willen verlaten. Van een verplichte rijrichting om de gehele rotonde is geen sprake mede veroorzaakt door de uitvoering van de fietspaden en de aanwezige/afwezige belijning en bebording, ook op de toeleidende fietspaden. Fietsers hebben op de oversteekvoorzieningen voorrang op het gemotoriseerd verkeer (fietsers zijn in de voorrang ). Bromfietsers maken gebruik van de rijbaan. Voetgangers kunnen oversteken op de op alle aansluitpunten aangebrachte VOP s rond de rotonde. Probleemstelling Met name de fietsers en voetgangers, waaronder veel bewoners van de aanliggende wijken en scholieren van de in de directe omgeving aanwezige (basis)scholen, die gebruik maken van de oversteekvoorzieningen ervaren en grote mate van (tot op heden nog subjectieve) verkeersonveiligheid. De voor hen op het gemotoriseerde verkeer geldende voorkeursbehandeling door de aanwezige voorrangsregelingen en VOP s wordt zeker niet als veilig ervaren bij het gebruik maken van deze oversteekvoorzieningen. Het oversteken van de dubbele rijstroken op de Laan 1940-1945, zonder rustpunt tussen de stroken, wordt als zeer onveilig ervaren mede door het slechte zicht op en het gedrag van de op de oversteekplaatsen toerijdende motorvoertuigen. Dit geldt zowel in de dag- als in de avond/nachtsituatie omdat dan ook nog de aanwezige verlichting als te zwak wordt ervaren om hen tijdig en goed op te kunnen laten merken vlak voor en tijdens het oversteken. Bovenstaande werd ook nog benadrukt bij het gesprek dat ik had met de meldster tijdens de schouw van de rotonde op 30 december 2016 waarbij ook een vertegenwoordiger van de gemeente aanwezig was. Standpunt wegbeheerder Reactie van de wegbeheerder op de melding vanuit VVN van 19 oktober 2015. Een aantal inwoners van Maassluis blijft aandringen op extra ingrepen op de nieuw aangelegde turborotonde in Maassluis. Zij behoren tot het kleine deel van de Maassluise inwoners dat nog steeds niet gewend is aan de nieuwe verkeerssituatie op deze locatie. Vanuit de gemeente is het volgende per mail gecommuniceerd en telefonisch toegelicht: Zoals telefonisch gemeld voldoet de inrichting van beide rotondes aan de ontwerprichtlijnen aangaande bebording, zichtlijnen en boogstralen. Hiermee is gewaarborgd dat voetgangers, fietsers en bestuurders van motorvoertuigen voldoende overzicht en tijd hebben om de verkeerssituatie in te schatten wanneer zij conflictpunten naderen. De voorrangssituatie is hierbij conform het Maassluise fietsbeleid ten voordele van de fietsers; bestuurders van motorvoertuigen moeten fietsers voorrang verlenen. Zodra deze voorrang is verleend kunnen fietsers veilig oversteken. In uw meldingen uitte u uw zorgen over de veiligheid van de fietsers op de rotondes. Dit vanwege de constatering dat bestuurders van motorvoertuigen vaak de rotondes met hoge snelheid naderen, waardoor niet snel duidelijk is of de bovengenoemde voorrang aan fietsers en voetgangers ook daadwerkelijk verleend wordt. In dit kader noemde u ook dat bestuurders van motorvoertuigen niet goed worden gewaarschuwd voor het feit dat zij voorrang moeten verlenen. U verzocht daarom extra bebording, om de aanwezigheid van fietsers nog meer te benadrukken. Dit verzoek is door mij afgewezen. De reden hiervoor is mijn constatering dat de reeds aanwezige bebording, belijning en kleurverschillen in asfalt de voorrangssituatie en de aanwezigheid van fietsers en voetgangers op de rotondes voldoende duidelijk maakt. Daarnaast streeft de gemeente Maassluis ernaar om het gebruik van bebording te minimaliseren, mits de weginrichting dit toestaat. Wethouder Pleijsier onderschrijft deze standpunten. Conform de planning zal in oktober en november van dit jaar het groen in de Laan 1940-1945 worden gepland. De gemeente ziet er op toe dat de zichtbaarheid van fietsers en voetgangers ook met beplanting gegarandeerd blijft. Wat betreft de overige zaken die worden benoemd in de melding richting VVN: Ontbreken van drempels: er liggen wel degelijk drempels op de betreffende turborotonde; elke automobilist passeert zowel bij het naderen als bij het verlaten van de turborotonde een drempel. De zebrapaden en de fietsoversteken zijn op deze drempels gesitueerd.
Probleemanalyse Het verkeers-on-veiligheidsprobleem bij deze rotonde spitst zich met name toe op de overstekende fietsers en voetgangers en is toe te schrijven aan twee belangrijke ontwerpaspecten: 1) De toeleidende en afgaande rijbanen van de Laan 1940-1945 zijn uitgevoerd met twee rijstroken. Over deze beide rijstroken zijn ook de oversteekvoorzieningen voor fietsers (fietsers in de voorrang) en voetgangers (VOP s) aangebracht. Fietsers en voetgangers moeten beide rijstroken in 1 keer oversteken om op de middengeleider tussen de vier rijstroken te kunnen komen. Fietsers en voetgangers kunnen daarbij in beide rijrichtingen van elke oversteekvoorziening gebruik maken hetgeen ook bijdraagt aan extra gevaarszetting doordat zij uit een onverwachte richting kunnen komen voor de bestuurders van motorvoertuigen die naar, op of van de rotonde rijden. Door de dubbele rijstroken en het gegeven dat vrij veel vrachtverkeer en bussen gebruik maken van deze route is er bijna constant gevaar voor zogenaamde afdekongevallen waarbij de fietsers of de voetgangers het slachtoffer zullen zijn als er zich een aanrijding voordoet. De overstekende fietsers en voetgangers wordt niet of te laat gezien door bestuurders van motorvoertuigen die zich op dat moment achter een (dichte) vrachtwagen/combinatie of bus bevinden die de rotonde oprijdt of verlaat. 2) Aan de fietsers die gebruik maken van de oversteekvoorzieningen moet voorrang worden verleend door de bestuurders die de rotonde naderen of verlaten. Het betreft hier dus de fietser in de voorrang toepassing. Ook aan de voetganger die gebruik maakt van de VOP s moet vrije doorgang worden verleend. De instelling van deze gedragsregels bij deze rotondeconstructie maakt de oversteeksituaties extra gevaarlijk voor de gebruikers. Door het afdekken van het zicht op overstekende fietsers en/of voetgangers door de veel aanwezige vrachtwagens, dichte bestelwagens en bussen kan een naast een dergelijk voertuig rijdende bestuurder van een kleiner voertuig de fietser/voetganger niet zien en dus ook niet anticiperen op het oversteken, met alle grote risico s op een aanrijding die daaruit voortvloeien. Dit effect wordt nog versterkt door de zeer summiere toepassing van de borden B6 (Verleen voorrang aan bestuurders op de kruisende weg) juist op die plaatsen waar extra aandacht hiervoor noodzakelijk is. Op diverse plaatsen is het juist daar noodzakelijke bord gewoon niet aangebracht. Hierbij is ook nog van belang dat de aanwezige haaientanden maar matig of slecht zichtbaar zijn doordat deze zijn aangebracht juist op die plaatsen waar ook veel andere belijning en markering dicht op elkaar aanwezig is en waar alle aandacht van de bestuurders nodig is voor doorrijden van de bochten naar en van de rotonde en aandacht voor mogelijke overstekers. Onverwachte remacties van bestuurders van motorvoertuigen op de rijstroken voor en op de rotonde, veroorzaakt door het ineens waarnemen van overstekende voetgangers en fietsers van achter dichte/hoge voertuigen, leveren ook weer het risico van kop/staart aanrijdingen op. Conclusies en aanbevelingen Op basis van de twee gehouden schouwmomenten (30-12-2015 en 3-2-2016, beiden tussen 14.00 en 16.00 uur), de gesprekken en mailwisseling met de meldster mw. I. Bolt en de vertegenwoordiger van de gemeente dhr. J. Stoker en na raadpleging van dhr. J. Boender, programmamanager wegontwerp bij het CROW en twee andere verkeerskundig consulenten van VVN, kan geen andere conclusie worden getrokken dan dat de aanwezige oversteekvoorzieningen voor fietsers en voetgangers bij deze rotonde als verkeersonveilig en zeer gevaarlijk moeten worden aangemerkt en derhalve op zo kort mogelijke termijn moeten worden aangepast. Aanbevolen wordt om op zo kort mogelijke termijn: 1) VOP s verwijderen om zo geen conflict meer met de overstekende voetgangers te krijgen op basis van de wettelijke regelgeving m.b.t. gebruik VOP. Voetgangers geen doorgangsrecht geven t.o.v. de motorvoertuigen die naar/van de rotonde rijden gezien het grote gevaar voor aanrijdingen met motorvoertuigen waarop door grote/dichte motorvoertuigen het zicht wordt ontnomen en wel ineens geconfronteerd worden met de overstekende fietsers/voetgangers. 2) Om dezelfde redenen als genoemd bij 1): Fietsers UIT DE VOORRANG halen bij de oversteekplaatsen voor fietsers en de voorrang geven aan de bestuurders van motorvoertuigen die de rotonde op of afrijden. De toepassing van deze aanbevelingen moet er toe leiden dat het gevaar voor ernstige ongevallen tussen fietsers en voetgangers en motorvoertuigen, veroorzaakt door het afdekken zoals nu steeds aanwezig, wordt voorkomen. Ik ben mij er van bewust dat door deze aanbevelingen de voorkeursbehandeling van de fietsers en voetgangers zoals nu aanwezig teniet wordt gedaan, maar dat dit noodzakelijk is om de veiligheid bij het oversteken zo snel mogelijk naar een zo hoog mogelijk veiligheidsniveau te halen. Communicatie in daarvoor geëigende media en t.h.v. de rotonde moet hierbij zeker goed en tijdig worden ingezet.
Deze aanbevelingen worden mede onderbouwd door de richtlijnen en aandachtspunten welke zijn gegeven in de CROW uitgave 315a Basiskenmerken kruispunten en rotondes, o.a. zoals beschreven in tabel 4.2, bij onderwerp 5.3.1 (blz. 41) en op blz. 45/46 onder I. Voor een oplossing op de langere termijn wordt aanbevolen om een onderzoek in te stellen naar een mogelijke andere -geconcentreerde- oversteekplaats voor fietsers en voetgangers op deze route. Het aanbrengen van een verkeersregelinstallatie in combinatie met bijbehorende snelheidsremming en met goed zicht op de overstekers moet dan, gezien de intensiteiten en gereden snelheden zeker worden meegewogen. Er moet dan wel voldoende afstand zijn van de huidige turborotonde om het effect van afdekken van voertuigen te voorkomen. Ook kan onderzocht worden of een ongelijkvloerse oversteekvoorziening kan worden gerealiseerd welke dan wel direct bij de rotonde kan worden gemaakt. In de diverse literatuur en richtlijnen/ aanbevelingen wordt deze variant ook als voorkeursvariant aangegeven bij deze complexe vorm van een turborotonde. Als mogelijk andere variant kan bezien worden of deze rotonde niet kan worden omgebouwd naar een enkelstrooks uitvoering met oversteekvoorzieningen zoals die ook aanwezig is bij de ongeveer 400 meter verder gelegen rotonde met de P.C.Hooftlaan/Mesdaglaan. Bij deze variant kan gesteld worden dat dit de éénduidigheid op de route, met als gevolg ook de daaruit voortvloeiende verwachtingen en gedragingen van de weggebruikers op de route, ten goede zal komen. Bijlagen: Als Bijlagen zijn bijgevoegd: 1) De tekening van de rotonde. 2) 4 foto s ter illustratie van de problematiek. Totstandkoming advies Dit advies is namens Veilig Verkeer Nederland opgesteld door: J.L.A.M. Vergeer, Verkeerskundig Consulent, Veilig Verkeer Nederland. Vragen of opmerkingen Voor vragen of opmerkingen over dit onderzoek kunt u contact opnemen met uw dichtstbijzijnde regiokantoor van Veilig Verkeer Nederland. Zie hiernaast voor gegevens. Meer informatie gegevens van VVN Stationsstraat 79a 3811 MH Amersfoort Postbus 66 3800 AB Amersfoort 088 524 88 00 ( ma t/m vr 8.30-17.00 uur) info@vvn.nl www.vvn.nl
Tot slot Voor gratis adviezen als deze is Veilig Verkeer Nederland behalve van vrijwilligers ook voor een groot deel afhankelijk van financiële bijdragen van derden. Help daarom mee deze dienst in stand te houden. Met uw steun kunnen ongelukken worden voorkomen. Word vrijwilliger of lid van Veilig Verkeer Nederland of doneer via www.veiligverkeernederland.nl.
Bijlage 1: tekening rotonde
!!!! Bijlage 1: Foto s Afdekeffect voor oversteekplaats Voorbeeld van onvoldoende bebording bij afslaan naar rechts. Afdekeffect bij grote voertuigen. Overstekende voetgangers op dubbele rijstroken.