COMPLEX TRAUMA BIJ KINDEREN: SAMEN DOEN WAT WERKT Mariska de Baat (NJi), Marie-José van Hoof (Rivierduinen), Leanthe van Harten (TNO)
WIE IS WIE
Complex trauma het meerkoppige monster in de praktijk
Prevalentie Prevalentie ingrijpende gebeurtenissen voor 18e jaar: 25-65% 1 op de 30 verwaarlozing/kindermishandeling Prevalentie PTSS bij kinderen en jongeren: 10-35% Bij interpersoonlijk trauma: >25%
Prevalentie (Kessler e.a., 1995)
Effecten traumatische gebeurtenis PTSS-klachten: herbeleving vermijding en hyperarousal andere mogelijke reacties: depressieve klachten pathologische rouwreacties algemene angst separatieangst en gedragsproblemen
Complex trauma Chronische traumatisatie Hechtingsproblemen Achterstand in sociaal-emotionele ontwikkeling Dissociatie Fasegerichte behandeling: Veiligheid Stabilisatie en Motivatie Verwerking van herinneringen Herstel van verbondenheid
Stabiliseren of direct verwerken? STABILISEREN Stabilisatie is nodig omdat kinderen die blootgesteld zijn aan langdurige stress cognitief nog niet in staat zijn om te profiteren van therapieën die een beroep doen op het herkennen en reguleren van emoties, cognitieve vaardigheden en taal. VERWERKEN Het verwerken van een nare gebeurtenis brengt rust in het stresssysteem en leert het kind emoties te reguleren, waardoor een kind in staat is zich verder te ontwikkelen
Trauma verwerking en integratie Competentie Executieve functies Zelfbeeld identiteit Zelfregulatie Affect identificatie Affect modulatie Affect expressie Hechting Affect management opvoeder Afstemming Consistente respons Routines en rituelen STABILISEREN Blaustein en Kinniburgh, 2010
Stabiliseren of verwerken? Fasering behandeling: niet evidence based, wel pragmatisch Geen traumaverwerking zonder veilige context Psycho-educatie Verminderen actuele stress Trauma-informed interventions: school, activiteiten, herstel dagelijks leven, regels, ontspanning. Gezin, sociaal netwerk
Stabiliseren of verwerken? Conclusie: Onderzoek nodig bij deze doelgroep Prevalentie Effectiviteit van evidence based interventies Effectiviteit van modulaire benadering
DOEN WE WAT WERKT? Wat werkt? CGT (trauma-focused, parent-child) In mindere mate bewijs voor: MASTR/EMDR, MST-CAN, PCIT, Theraplay, muziektherapie, Imagery rescripting therapie, animal-assisted therapy Wat staat er in richtlijnen/protocollen? CGT EMDR PCIT Wat doen we? CGT (85%) EMDR (84%) PCIT (30%)
Wie doet wat SAMENWERKING JEUGDHULP B IJ C O MPLEX T R AUMA: ALLE H E N S AAN DEK!
De jeugdzorg professional weet hoe vaak traumatische stress in de praktijk voorkomt en wat de gevolgen daarvan kunnen zijn. kan tekenen van traumatische stress bij kinderen herkennen. weet hoe hij of zij een leefklimaat kan scheppen ter ondersteuning van de verwerking van het trauma (trauma-sensitief opvoeden). weet welke begeleiding hij of zij zelf kan uitvoeren om het kind voor te bereiden op of te ondersteunen bij verwerken van het trauma.
én weet welke specialistische behandelingen er zijn en hoe opvoeding en behandeling elkaar kunnen versterken!
Trauma-sensitief opvoeden Een veilige omgeving creëren Positieve relaties met anderen stimuleren Emotie- en impulsregulatie stimuleren Ouders betrekken Psycho-educatie
Meer lezen of vragen? www.nji.nl/nl/trauma-georienteerde-hulpvoor-kinderen-met-complex-trauma-ingezinsvervangende-woonsituaties m.debaat@nji.nl / 030-230 6556
Aan de slag met een casus
IN GROEPJES Wat kan de casemanager van het wijkteam doen om de behandeling te ondersteunen? Wat kan de thuisbegeleiding doen om de behandeling te ondersteunen? Wat kan de behandelaar doen om de samenwerking te ondersteunen? Hoe kunnen het wijkteam, thuisbegeleiding en behandelaar het beste met elkaar samenwerken? Denk hierbij aan belemmerende en bevorderende factoren voor de best mogelijke hulp. Wat is de rol van de gemeente? Hoe kan onderzoek bijdragen?
BEDANKT VOOR UW AANDACHT