B en W - advies Portefeuillehouder Afdeling Advies van Datum advies Bestandsnaam Advies O.R. In overleg met afdeling(en) Actief informeren raad Actief informeren wijkcontactambtenaar H. Wessel Financiën & Personeel Arjan Bruijnes 24-2-2014 Groeistrategie Alliander Ja Paraaf afdelingshoofd Behandeling in de raad Beslissing d.d. 4-3-2014 Nummer Conform voorstel W w w Besluit Openbaar W 'C Persbericht Onderwerp Groeistrategie Alliander Voorstel 1. In te stemmen met schaalvergroting door Alliander 2. Niet in te stemmen met een schaalvergroting in het buitenland (variant 3) 3. Voorstel ter kennisname plaatsen op het raadsinformatiesysteem. Toelichting Alliander heeft een groeistrategie ontwikkeld. Deze strategie wordt op de algemene vergadering van aandeelhouders op woensdag 2 april 2014 aan de aandeelhouders voorgelegd. Als (klein) aandeelhouder van Alliander wordt ook de gemeente Elburg gevraagd in te stemmen met de voorgestelde strategie. 1
Sedert enige jaren maakt de gemeente deel uit van het Nuval-platform. Nuval staat voor Nuon (Nu), Vitens (v) en Alliander (al). Door middel van het platform kan de aandeelhoudersrol beter vervuld worden. Het platform heeft een voorzitter die deelneemt aan het groot aandeelhouderoverleg. Vanuit het platform is een concept format voor een collegebesluit over de groeistrategie van Alliander opgesteld. Onderstaand is het format geconcretiseerd voor de gemeente Elburg. Tevens zijn een aantal bijlagen toegevoegd:. Brief Alliander ter voorbereiding op de AVA op 2 april 2014. Strategische koers Alliander: kiezen voor groei Energietransitie en schaalvoordelen (samenvatting McKinsey-onderzoek) Ingekomen mail (met bijlagen) van de heer J. Hermans. Artikel uit De Stentor 20/02/2014 Aanleiding In het najaar van 2013 heeft de Raad van Bestuur van Alliander de vertegenwoordigers van de grootaandeelhouders betrokken bij de discussie over de strategie. De Raad van Bestuur wil met het oog op de toekomst een verdubbeling in schaalgrootte nastreven. Doel van schaalvergroting is te kunnen investeren in vernieuwing en duurzaamheid tegen aanvaardbare tarieven voor de klanten. Bij voorkeur realiseert Alliander dit door een fusie met andere netbeheerders in Nederland, omdat dit de grootste schaalvoordelen oplevert. Een studie van McKinsey bevestigt dit (samenvatting van het onderzoek is bijgevoegd). De Raad van Bestuur verwacht echter dat dit niet binnen afzienbare tijd lukt en wil de mogelijkheid krijgen om grote concessies voor netwerkbeheer in Duitsland te kunnen verwerven. Voordat de Raad van Bestuur concrete acquisities in Duitsland voorlegt aan de aandeelhouders vraagt zij de aandeelhouders in te stemmen met de voorgestelde groeistrategie van schaalvergroting en acquisities in Duitsland. Beslispunten. Instemmen met het voorstel voor schaalvergroting van N.V. Alliander Standpunt innemen over groei in Duitsland N.V. Alliander, waarbij het platform drie varianten voorlegt Toelichting op beslispunten Overwegingen bij voorstel voor groeistrategie. De Raad van Bestuur heeft aan de aandeelhouders twee vragen voorgelegd: 1. ondersteunen de aandeelhouders de nut en noodzaak van schaalvergroting 2. ondersteunen de aandeelhouders de visie om tot substantiële uitbreiding in Duitsland te komen. ad. 1 Schaalvergroting In de notitie die Alliander bij haar brief van 31 januari 2014 heeft gevoegd (Strategische koers Alliander: kiezen voor groei) geeft het bedrijf een heldere uiteenzetting over hetgeen haar als koers/beleid voor ogen staat. Alliander gaat allereerst in op de in haar ogen noodzakelijke schaalgrootte en uitgaande van die noodzaak komt ze met mogelijke groeiscenario's. Inzake de schaalgrootte heeft Alliander - mede in de context van de uitdagingen in het kader van de energietransitie - extern advies ingewonnen bij McKinsey. Een samenvatting van de belangrijkste bevindingen is door Alliander als bijlage bij haar brief gevoegd. McKinsey ondersteunt de visie van Alliander dat schaalvergroting kan leiden tot aanzienlijke kostenreductie en die kostenreductie kan, met inachtneming van de systematiek van tariefregulering door de Autoriteit Consument & Markt, ten goede komen aan de gebonden klant. De kostenreductie is veruit het grootst bij verdergaande consolidatie in Nederland. Groei in Nederland heeft ook de voorkeur van Alliander. Echter ziet het bedrijf belemmeringen c.q. ondervindt ze weinig enthousiasme bij andere netwerkbedrijven/netbeheerders voor het idee om op korte termijn concrete mogelijkheden tot consolidatie te onderzoeken c.q. te implementeren. De netbeheerders van Eneco (Stedin) en Delta (Delta netwerkbedrijf) vormen nog onderdeel van de ongesplitste bedrijven en deze bedrijven hebben juridische procedures aangespannen om splitsing van het bedrijf te voorkomen. 2
Advies stuurgroep van platform Nuval inzake besluit over nut en noodzaak schaalvergroting: Het platform onderschrijft de nut en noodzaak van schaalvergroting. De voorwaarde is wel dat de beoogde voordelen voor de klant zichtbaar worden gemaakt. Met het oog op de verwachte effecten is het wenselijk dat de schaalvergroting in Nederland wordt gerealiseerd. Het platform onderschrijft de visie van de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen in deze. Dit betekent dat het komen tot sectorconsolidatie in Nederland de hoogste prioriteit heeft. Inspanningen vanuit de aandeelhouders richting grootaandeelhouders van andere netbedrijven en eventuele politiek lobby richting de Rijksoverheid worden ten volle ondersteund. Voorgestelde keuze In te stemmen met schaalvergroting omdat er nut en noodzaak voor is. Alternatief voor voorgestelde keuze Niet in te stemmen met de schaalvergroting van Alliander. Indien niet ingestemd wordt dan vervalt de mogelijkheid om met schaalvergroting kostenreductie te behalen. Ad 2. Groei in Duitsland Alliander komt in haar visie op de strategische koers ook met een andere optie die kan zorgen voor de noodzakelijk geachte schaalgrootte en waarschijnlijk eerder realiseerbaar is dan groeimogelijkheden in ons land. Alliander ziet mogelijkheden om haar bestaande activiteiten in Duitsland substantieel uit te breiden en in die markt door te groeien naar een klantomvang die vergelijkbaar is met de klantomvang van elektriciteit (ruim 3 miljoen). Daarmee zou Duitsland een tweede belangrijke markt van Alliander kunnen worden. In de notitie van Alliander wordt een uiteenzetting gegeven van de meerwaarde van deze optie. Samengevat kan de meerwaarde van groei in Duitsland als volgt worden omschreven: a) synergievoordelen die bijdragen aan behoud van betaalbaarheid van netwerkdiensten mede omdat de vaste kosten toegerekend kunnen worden aan een groter aantal klanten; b) het kunnen opereren in één van de meest dynamische en geavanceerde markten op het gebied van energietransitie en waarvan de opgedane kennis ingezet kan worden voorde verduurzamingsdoelstellingen in het huidige verzorgingsgebied van Alliander; c) bijdrage aan de stabilisatie van de inkomsten omdat die dan uit 2 gereguleerde markten afkomstig zijn. In de notitie van Alliander wordt beknopt uiteengezet hoe het Duitse concessiesysteem in elkaar steekt en kortheidshalve wordt hierna verwezen. Alliander onderkent in haar notitie dat er sprake kan zijn van risico's aan een uitbouw van haar activiteiten in Duitsland. Ze geeft aan hoe deze risico's gemanaged kunnen worden, mede vanuit de lering die is getrokken uit de investeringen van TenneT en Gasunie in Duitsland. Alliander geeft voorts aan te zullen opereren binnen de grenzen van de aan haar zelf opgelegde financiële beleidskaders en wil daarnaast ook haar solide vermogenspositie (A-rating) behouden. Acquisitie van (een) Duitse concessie(s) brengt noodzakelijke investeringen in Nederland niet in gevaar. Ook een Nederlandse sectorconsolidatie, zo die op enig moment opportuun wordt, loopt volgens Alliander geen gevaar omdat aannemelijk is dat een dergelijke consolidatie niet gepaard gaat met geldelijke transacties, maar tot stand komt via aandelenruil. Alliander beziet nog wat de meest geëigende vorm van financiering is bij uitbouw van haar Duitse activiteiten. Varianten voor besluitvorming over groei in Duitsland: Voor de groeistrategie van Alliander in Duitsland legt de stuurgroep van het platform Nuval het college drie varianten voor, waaruit een keuze dient te worden gemaakt. variant 1: ja, tenzij onder voorwaarden Uw college onderschrijft de mogelijkheid om in Duitsland concessies te verwerven met het oog op het bereiken van schaalvoordelen. Hierbij gelden wel de volgende voorwaarden: a) er een adequate juridische scheiding is tussen de Nederlandse en Duitse activiteiten, zodat de Nederlandse klant beschermd is voor eventuele nadelige effecten van de Duitse activiteiten; b) ook na verwerving van concessies voldaan wordt aan de vastgestelde uitgangspunten van het financiële beleid; c) de business cases van concessies zijn solide, deze zullen afzonderlijk worden getoetst door de aandeelhouder, mogelijk met inschakeling van externe deskundigen. 3
variant 2: ja, tenzij onder stringentere voorwaarden Uw college onderschrijft de mogelijkheid om in Duitsland concessies te verwerven met oog op het bereiken van schaalvoordelen. Hierbij gelden wel de volgende stringente voorwaarden, namelijk dat: a) er een adequate juridische scheiding is tussen de Nederlandse en Duitse activiteiten, zodat de Nederlandse klant beschermd is voor eventuele nadelige effecten van de Duitse activiteiten; b) ook na verwerving van concessies voldaan wordt aan de vastgestelde uitgangspunten van het financiële beleid; c) de business cases van concessies solide zijn. Deze zullen afzonderlijk worden getoetst door de aandeelhouder, mogelijk met inschakeling van externe deskundigen; d) de maatschappelijke en financiële risico's beheersbaar zijn, waaronder mogelijke aanpassingen in het Duitse energiebeleid; e) er potentieel aanzienlijke synergievoordelen zijn die ook aanwijsbaar ten goede komen aan de Nederlandse klanten; f) het financiële risico zich beperkt tot de initiële investeringen bij verwerving van de concessies; g) de financiering geen additionele vermogensbijdrage vraagt van de huidige aandeelhouders; h) er geen reputatieschade kan ontstaan bij samenwerking met derden, waaronder eventuele private financiers; i) het niet de uitkoop van kleine gemeentelijke aandeelhouders op termijn bemoeilijkt; j) de mogelijkheden voor consolidatie in Nederland in de toekomst niet beperkt worden door het verwerven van concessies in Duitsland. variant 3: nee In de ogen van uw college is de maatschappelijke functie van Alliander zorg te dragen voor betrouwbaar, betaalbaar en duurzaam transport van energie in Nederland. De wens om een tweede thuismarkt in Duitsland te creëren past daar niet in. De gemeente wil als aandeelhouder niet bloot gesteld worden aan mogelijke financiële en reputatierisico's die kleven aan activiteiten in het buitenland. De geschetste voordelen kunnen op langere termijn ook omslaan in nadelen. In de ogen van uw college dienen alle inspanningen gericht te zijn op schaalvergroting binnen Nederland, ook al neemt dit meer tijd dan mogelijk gewenst. Advies stuurgroep van platform Nuval over besluit inzake groei in Duitsland: Een keuze maken uit variant 2 of 3 afhankelijk van de weging van de volgende argumenten: te kiezen voor variant 3 (nee) indien uw college van oordeel is dat Alliander in moet zetten op de meest zekere en veilige optie voor de Nederlandse netwerken. Dit betekent dat Alliander geen verdere risico's moet lopen in het buitenland, ook al zal dit ten koste kunnen gaan van de ontwikkelingsmogelijkheden van het bedrijf; te kiezen voor variant 2, indien uw college van oordeel is dat Alliander met het oog op de ontwikkelingsmogelijkheden van het bedrijf in Duitsland verder mag groeien, zij het onder stringente voorwaarden; de stuurgroep vindt dat in variant 1 te beperkte voorwaarden worden gesteld aan de groeistrategie van Alliander in Duitsland. Voorgestelde keuze In te stemmen met variant 2 of 3 die het platform heeft voorgelegd: kiezen voor variant 3 indien u van oordeel bent dat Alliander in moet zetten op de meest zekere en veilige optie en derhalve geen risico's moet lopen in het buitenland kiezen voor variant 2 indien u van oordeel bent dat met het oog op ontwikkeling van het bedrijf Alliander onder stringent voorwaarden mag groeien in Duitsland. Alternatief voor voorgestelde keuze Instemmen met groei in Duitsland onder beperkte voorwaarden (variant 1) wat meer risico's met zich mee kan brengen. Juridische aspecten Het horen van de gemeenteraad in deze is niet nodig. Ingevolge artikel 160, lid 1 van de Gemeentewet is het college bevoegd dit besluit te nemen. Het gaat om privaatrechtelijke rechtshandelingen en oprichting of deelneming (artikel 160, lid 2 van de Gemeentewet) is niet aan de orde. 4
Vervolgprocedure Oordeel geven over voorstel op een bijzondere aandeelhoudersvergadering op 2 april 2014. Gemeente Elburg Uw college wordt gevraagd twee keuzes te maken: 1. Kiezen voor schaalvergroting; 2. Kiezen voor mogelijke schaalvergroting in het buitenland. Voor het eerste punt geeft het platform Nuval een duidelijk advies om in te stemmen met schaalvergroting omdat er nut en noodzaak voor is. Dit advies kan gevolgd worden. Voor het tweede punt geeft het platform Nuval drie keuze varianten. Ambtelijk wordt voorgesteld te kiezen voor variant 3 en niet in te stemmen met een mogelijke schaalvergroting in het buitenland. Uiteraard is, gezien onze positie als klein aandeelhouder, onze stem slechts marginaal. Toch kan een tegenstem er toe leiden dat er een fundamentele discussie gaat plaatsvinden over de strategische koers. Het signaal moet duidelijk zijn. De maatschappelijke functie van Alliander om zorg te dragen voor betrouwbaar, betaalbaar en duurzaam transport van energie in Nederland moet het belangrijkste uitgangspunt zijn en blijven. Voorgesteld wordt:. In te stemmen met schaalvergroting door Alliander. Niet in te stemmen met een schaalvergroting in het buitenland (variant 3) Voorstel ter kennisname plaatsen op het raadsinformatiesysteem. Financiële paragraaf Mocht schaalvergroting op den duur aan de orde zijn dan wordt dit eerst ter besluitvorming voorgelegd aan uw college en de raad. De financiële gevolgen worden op zijn vroegst dan duidelijk. Risicoparagraaf De risico zijn uiteengezet in de bovenstaande toelichting. 5